4 flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…

‘Ìfl¤Î¥ ’fl̬
…L‹ — 31-8-1933
‘Ìfl¤Î¥ ¥rfl·Î· ’fl̬fi˘ …L‹ ωfl‹√΋‹Î_ ◊›˘ Ë÷˘. …\ÿÌ …\ÿÌ
ÏÂZÎHÎ Á_V◊α˘‹Î_ ÷ı‹HÎı ¤ÎÊÎ-ÁÎÏËI›fiΠω¶Îfi ±K›Î’¿ ÷flÌ¿ı ’˘÷ÎfiÌ Áı‰Î±˘
±Î’Ì »ı. ¿Ï‰÷Î, ω‰ı«fi, ±fi‰Îÿ ÷ı‹… Á_’Îÿfi ±ı‹fiÎ_ flÁfiÎ_ ZÎıh΢ »ı. “¿<‹Îfl”
÷ı‹… “¿Ï‰·˘¿” …ı‰Î_ ’˛Ï÷„WÃ÷ Á΋ϛ¿˘fiÎ ÷ı±˘ ÷_hÎÌ »ı. »M’ÎÁ_√˲ “±_√’«ÌÂÌ”
÷ı‹… ËÎ¥¿<Á_√˛Ë “±ÎÏ√›Î” ’HÎ ±ı‹fiÎ_ fi˘Ó‘’ÎhÎ ’˛¿ÎÂfi˘ »ı.
’˛V÷÷ ¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ ·ı¬¿ı flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fiÎ ∞‰fi¿Î›˝fiı flÁ‚÷Ì Âˆ·Ì‹Î_
fl…^ ¿›* »ı. ‹ËÎflÎ…fiÎ ÁÎÿ√Ì ±fiı Áı‰ÎfiÎ ±fiı¿ ’˛Á_√˘ ±Î’HÎÎ ∞‰fi ‹ÎÀı
’˛ıflHÎÎÿÎ›Ì ⁄fiÌ flËı »ı.
‹ËÎflÎ… ±fiı ‰‚Ì Áı‰¿ ? ‹ËÎflÎ… ±ıÀ·ı ÷˘ ‹˘À˘ flÎΩ. ‹˘À˘ flÎΩ ÷˘ Áı‰Î ¿flΉı
¿ı Áı‰Î ¿flı ? ËÎ, ’HÎ ±Î ‹ËÎflÎ… ÷˘ flÎ… ωfiÎfiÎ ‹ËÎflÎ…, fi‰Î¥ ·Î√ı »ı fiı ¿ı flÎ…
ωfiÎfiÎ ÷ı ‰‚Ì ‹ËÎflÎ… ˢ› ? ËÎ, ±Î fi‰Î¥ ’‹ÎÕı ÷ı‰Ì, ’HÎ ¬flÌ ‰Î÷ »ı. ·˘¿˘fiÎ xÿ›
’fl …ı‹fiÌ ÁkÎÎ «Î·ı ±ı‰Î »ı ±Î ‹ËÎflÎ….
±Î ‹ËÎflÎΩfiı ÷‹ı fi◊Ì ±˘‚¬÷Î ? ·˘, ÷˘ Ë_ ±ı‹fi_ fi΋ ¿Ë_. ±ı‹fi_ fi΋ flωÂ_¿fl
T›ÎÁ. Ë∞›ı ±˘‚¬ÎHÎ fiÎ ’ÕÌ ? flωÂ_¿fl T›ÎÁ fi΋ ±ΩH›_ ·Î√ı »ı ? ±flı, ±ı … ±ı‹fi_
¬fl_ fi΋ »ı ±fiı T›ÎÁ ±ı … ±ı‹fiÌ ÁÎ«Ì ±À¿ »ı. ±Î ÷˘ ±ı‹fiÎ_ ·˘¿ÏË÷fiÎ_ ¿Î›˘˝◊Ì, ±ı‹fiÌ
Ïfi—V‰Î◊˝ ’˛T≤Ïkα˘◊Ì ·˘¿˘±ı … ±ı‹fiı “‹ËÎflÎ…”fi_ Ï⁄flÿ ±ÎM›_ »ı. ±Î‹, ±ı “‹ËÎflÎ…” ÷flÌ¿ı
’˛ÏÁ© ◊›Î. ±Î “‹ËÎflÎ…” ±ıÀ·ı … √…flÎ÷fiÎ ‹Ò¿Áı‰¿ flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…. ·˘¿˘ ±ı‹fiı
“flωÂ_¿fl ÿÎÿΔ ’HÎ ¿Ëı÷Î.
flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fi˘ …L‹ Á_‰÷ 1940fiÎ ‹ËÎ ‹ÏËfiÎfiÌ ‰ÿ «˙ÿÂfiÎ Ïÿ‰Áı ±ıÀ·ı ¿ı
‹ËÎωflÎhÎÌfiÎ fl˘… ◊›˘ Ë÷˘. ¥. Á. 1884fiÎ Œı⁄˛±ÎflÌ ‹ÏËfiÎfiÌ ’«ÌÁ‹Ì ÷Îfl̬ı ¬ıÕÎ
Ï…S·ÎfiÎ flœ< √΋ı …L‹ı·Î flωÂ_¿fl Ï’÷ÎlÌfi_ fi΋ ωfl΋¤Î¥ ±fiı ‹Î÷lÌfi_ fi΋ fiÎ◊Ì⁄Î
Ë÷_. Ï’÷Î∞ ’ÎÁı◊Ì ∞‰fi‹Î_ ÁÎflÌ Àı‰˘ ¿ı‚‰‰Îfi_ ±fiı ‹Î÷Î ’ÎÁı◊Ì ¬Ò⁄ «Î‰Ì«Î‰Ìfiı ¬Î‰ÎfiÌ
±Îfl˘B›fiÌ «Î‰Ìfi_ ÏÂZÎHÎ ±ı ⁄΂’H΋Î_◊Ì … ’ÎQ›Î Ë÷Î. ⁄΂’HÎ◊Ì … ±ı‹fi˘ V‰¤Î‰
‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 14
ÁÎËÏÁ¿ ±fiı fiÌÕfl Ë÷˘. ÿÌfiÿ—¬Ì ’˛I›ıfiÌ ·Î√HÎ̉΂_ ˈ›_ ’HÎ ±ı‹fiı ⁄΂’HÎ◊Ì … ‹Y›_ Ë÷_.
⁄΂’HÎ◊Ì … ±ı CÎflfiÎ_ fiÎfiÎ_‹˘ÀÎ_ ¿Î‹˘‹Î_ ‹ÿÿ ¿fl÷Î Ë÷Î. ¬ı÷Ìfi_ ’˛I›ı¿ ¿Î‹ ±ı ÂÌ¬Ì √›Î
fiı ˢÓÂ◊Ì ±ı ¿Î‹‹Î_ Ωı÷flÎ¥ ’HÎ …÷Î. ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹‹Î_ ±ı‹fiı Âfl‹, Á_¿˘« ±fiı fiÎfi’ fiÏË.
fiÎfi_ ¿ı ‹˘À<_ ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹ ÷ı‹fiı ‹fi ‹ÏˋΉ_÷_.
‹˘ÀÎ ◊›Î ’»Ì ’HÎ ±ı‹HÎı ¿Î‹ ¿fl‰ÎfiÌ T≤ÏkÎ
»˘ÕÌ fiÏË. ËÎ, ±ı‹fiÎ ¿Î‹fiÌ ÏÿÂÎ ⁄ÿ·Î¥. ‹ËÎI‹Î
√Î_‘ÌfiÎ ’Ïfl«›‹Î_ ±ÎT›Î ’»Ì ±ı‹HÎı ±fiı¿ ¿Î‹˘ μ’ÎÕÌ
·Ì‘Î_. ±ı …ı ¿Î‹ μ’ÎÕı ÷ı‹Î_ Ïÿ· ÿ¥fiı ΩıÕÎ¥ Ω›.
‹ËÎI‹Î √Î_‘̱ı ÷˘ ¿Ëı·_ ’HÎ ¬fl_ — ““⁄Á, ‹ËÎflÎ…fiÌ
±Î … ¬Ò⁄Ì »ı, ÷ı‹fiı …ı ¿Î‹ Á˘Ó’˘, ÷ı‹Î_ ±ı ’˘÷Îfi˘
±ÎI‹Î flıÕÌ ÿı »ı ±fiı ÷ı◊Ì … ±ı‹fi_ ¿Î‹ {‚¿ı »ı ±fiı
÷ı◊Ì ‰‘ ÁÎflÌ ±Áfl ’Õı »ı.”” √Î_‘Ì∞ ÁÎ◊ıfiÎ ’Ïfl«›
’»Ì ±ı‹HÎı ¤Îfl÷fiÌ ±Î{ÎÿÌfiÌ ·Õ÷‹Î_ {_’·ÎT›_.
›…‹ÎfiT≤ÏkÎfi˘ ‘_‘˘ »˘Õu˘, ω·Î›÷Ì ¿’ÕÎ_ »˘ÕuÎ_, √΋,
CÎfl ⁄‘_ »˘ÕÌ ±ı flÎWÀˇfiÎ ¿Î‹‹Î_ ·Î√Ì √›Î. «fl¬˘
«·Î‰Ì ¬ÎÿÌfiÎ_ ‰Vh΢ ’Ëıfl‰Î_, ÁÎÿ_ ¬Î‰_’̉_ ±fiı
ÁÎÿÎ¥◊Ì flËı‰_ ±ı ˉı ±ı‹fi˘ ∞‰fi‹_hÎ ⁄fiÌ √›˘.
‘Ì‹ı ‘Ì‹ı flÎ…¿Ì› ’˛T≤ÏkÎfiı V◊Îfiı ·˘¿’˛T≤Ïkαı ±ı‹fiÎ ∞‰fi‹Î_ ’˛‰ı ¿›˘˝. ’»Ì ÷˘ ±ı
… ’˛T≤ÏkÎ ‹A› ⁄fiÌ √¥. ·˘¿Áı‰ÎfiÎ ZÎıhÎı ±ı‹HÎı ’˛◊‹ ’√flHÎ ‹Î_Õı·Î_. ¥. Á. 1911‹Î_
‰Õ˘ÿfl΋Î_ ÷ı±˘ lÌ Œ÷ıËÏÁ_ËflΉ ±fiÎ◊Îl‹‹Î_ ⁄ıhÎHÎ »˘¿flα˘fiı ÿά· ¿flΉ‰Î √›Î Ë÷Î.
±fiÎ◊Îl‹fiÎ ‰Õαı flωÂ_¿flfiı ŒÎ‚˘ μCÎflΉ‰Î ¿èÎ_ I›Îflı ÷˘ ±ı ¿Î‹ ±ı‹fiı ‹ÎÀı ÁΉ fi‰_
Ë÷_, ’HÎ ±ı‹HÎı ±Î ¿Î‹ ‹Î◊ı μ’ÎÕÌ ·Ì‘_. CÎıflCÎıfl ŒflÌfiı ±ı‹HÎı ±ı ±Îl‹ ‹ÎÀı ÃÌ¿-ÃÌ¿ fl¿‹
±ı¿ÃÌ ¿flÌ. I›Îfl’»Ì ‘Ì‹ı‘Ì‹ı ±ı‹HÎı ±Î‰Î_ … ¿Î‹˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı Ωı÷fl‰Î ‹Î_ÕÌ.
±ı¿‰Îfl ’ıÀ·Îÿ◊Ì ◊˘Õı ÿÒfl ±Î‰ı·Î Ωı√HÎ √΋‹Î_ ±ı‹fiı …‰Îfi_ ◊›_. ±ı‹HÎı Ωı›_ ÷˘
I›Î_ fiflÌ √_ÿ¿Ì … √_ÿ¿Ì. √΋‹Î_ ÃıflÃıfl √fl⁄Î¥ Õ˘Ï¿›Î_ ¿flı. ±Î √flÌ⁄Î¥ ±fiı √_ÿ¿Ì◊Ì ±ı‹fi_
Ïÿ· ƒ‰Ì ∂Ãu_. I›Î_ flËÌ ±Î ÿÒÊH΢ ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ ±ı‹HÎı ‹fiÁÒ⁄˘ ¿›˘˝. ±Î…\⁄Î…\fiÎ_ √΋ÕÎ_‹Î_
‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 15
’HÎ ±ı … ’Ïfl„V◊Ï÷ Ë÷Ì. ‹ËÎflÎ… ÷˘ √΋Õı√΋Õı Œfl‰Î ·ÎB›Î. Ïÿ‰Á‹Î_ ±ı¿‰Îfl ⁄’˘flı ¿˘¥
√΋‹Î_◊Ì ◊˘ÕÎ ÿ΂«˘¬Î ‹ı‚‰Ìfiı ¬Ì«ÕÌ flÎ_‘Ì ¬Î› ±fiı ’»Ì ±ı‹fiÌ ›ÎhÎÎ Âw ◊Λ. ’ÎHÎÌ
’̉Π‹ÎÀı ÁÎ◊ı ÿ˘flÌ ±fiı ·˘À˘ flάı. √΋fiÌ ¤Î√˘‚ı ’˛◊‹ fiÎËÌ-‘˘¥ ·ı, ’»Ì ±ı √΋‹Î_
’˛‰ıÂı. ±Î ›ÎhÎ΋Î_ ⁄ı-hÎHÎ ‰¬÷ ÿ˘flÌ ¬˘‰Î¥ √¥. ±Î◊Ì ±ı‹HÎı ÿ˘flÌ ÁÎ◊ı flά‰Îfi_ ‹Î_ÕÌ
‰ÎY›_. ˉı ±ı‹HÎı ±ı‰˘ Ïfi›‹ ·Ì‘˘ ¿ı ⁄’˘flı …Q›Î ’»Ì ’ÎHÎÌ ’̉_, ’»Ì «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ Á‘Ì
’ÎHÎÌ ’̉_ fiÏË. ±Î‹, ±˘»Î‹Î_ ±˘»Ì …wÏfl›Î÷ ‰Õı ±ı‹HÎı Áı‰Î ±Îfl_¤Ì ÿÌ‘Ì.
±ı¿‰Îfl ±ı‹fiı Á_ÿı¢ ‹Y›˘ ¿ı ¿HΤΠfi΋fiÎ √΋‹Î_ ¿˘¥ ‰ı’ÎflÌfiÎ CÎÌfiÎ ⁄ı Õ⁄Î «˘flΛÎ
»ı. ‹ËÎflÎ… ÷˘ ’ˢÓE›Î ¿HΤÎ. CÎÌfiÎ Õ⁄Î «˘flÌ …fiÎfl ‹ÎHÎÁfiı ±ı ‹Y›Î ±fiı ±ıfiı Á‹Ω‰‰Îfi˘
’˛›Ifi ¿›˘˝, ’HÎ ’ı·˘ ‹ÎHÎÁ ‹Îfiı ÷˘ fiı ? ‹ËÎflÎ…ı μ’‰ÎÁ ±Îÿ›Î˝. ’ÎHÎÌfi˘ ’HÎ I›Î√ ¿›˘˝.
’ı·Î ‹ÎHÎÁfiÎ ‹fi ’fl ¤Î√ı ±Áfl ◊¥. ⁄ÌΩ … Ïÿ‰Áı flÎhÎı ±ı ‹ËÎflÎ… ’ÎÁı ’Ë˘Ó«Ì √›˘
±fiı «˘flÌ ¿⁄Ò·Ì ·Ì‘Ì. ’˘÷ı «˘flı·Î CÎÌfiÎ ⁄ı Õ⁄Î ’λΠ±ÎM›Î ±fiı ŒflÌ «˘flÌ fiÏË ¿fl‰ÎfiÌ
±ıHÎı ’˛Ï÷iÎÎ ·Ì‘Ì. ±Î‰˘ … ⁄ÌΩı ’˛Á_√ ⁄fiı…ÕÎ_ √΋‹Î_ ⁄L›˘ Ë÷˘. ÷ı √΋‹Î_ «˘flÌ ◊›ÎfiÎ
Á‹Î«Îfl ΩHÎÌ ‹ËÎflÎ… I›Î_ ’Ë˘Ó«Ì √›Î. ±ı‹HÎı ÷˘ «˘fl «˘flÌ ¿⁄Ò· fi ¿flı I›Î_ Á‘Ì ¬˘flο-
’ÎHÎÌ fiÏË ·ı‰ÎfiÌ ΩËıflÎ÷ ¿flÌ ÿÌ‘Ì. ±ı¿ Ïÿ‰Á, ⁄ı Ïÿ‰Á, hÎHÎ Ïÿ‰Á....μ’‰ÎÁ ÷˘ «ÎS›Î,
«˘fl ±Î‰ı fiÏË. √΋fiÎ ·˘¿˘ ±¿‚Î÷Î Ë÷Î. ‹ËÎflÎ… ⁄‘Î_fiı ÂÎ_÷ flËı‰Îfi_ ¿Ëı÷Î Ë÷Î.
‹ËÎflÎ…fiı μ’‰ÎÁfi˘ ±Îˢ Ïÿ‰Á ◊›˘, ±Î¬flı «˘flfi_ ‹fi ’Ì√Y›_. ÷ıfiı ’çÎ÷Î’ ◊›˘. ÷ıHÎı
«˘flÌ ¿⁄Ò· ¿flÌ ·Ì‘Ì. ‹ËÎflÎ…fiÎ μ’‰ÎÁ »^ÀuÎ.
±Î ÷˘ ‰Î÷ ◊¥ fiÎfiÎ «˘fl˘fiÌ, ’HÎ ‹ËÎflÎ…fiı ÷˘ ‹ÎHÎÁ ’fl ±ıÀ·˘ ⁄‘˘ ωrÎÁ ¿ı
⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î±˘fiı Á‘Îfl‰Îfi_ ’HÎ ±ı «Ò¿ı fiÏË. ¥. Á. 1922‹Î_ ±ı‹fiı ’˛◊‹‰Îfl ⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î±˘fi˘
¤ıÀ˘ ◊¥ √›˘. ϻϒ›Î· √΋◊Ì ÷ı±˘ flÎhÎı ÁflÁ‰HÎÌ √΋ı ’λΠŒfl÷Î Ë÷Î, I›Î_ flV÷΋Î_ …
⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î ¤ıÀÌ √›Î. ¿Î«˘’˘«˘ ‹ÎHÎÁ ˢ› ÷˘ »Î÷ÌfiÎ_ ’ÎÏÀ›Î_ ⁄ıÁÌ … Ω› ’HÎ ±Î ÷˘
‹ËÎflÎ…, fiflÌ Ïfi¤˝›÷ÎfiÌ ‹ÒÏ÷˝ ! ±ı‹HÎı ÷˘ ⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î±˘fiı ‹ËÎI‹Î √Î_‘ÌfiÌ ‰Î÷ ¿flÌ,
±Î{ÎÿÌfiÌ ·Õ÷fiÌ ‰Î÷ ¿flÌ. ⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î±˘fiı √Î_‘Ì∞fi_ ¿Î‹ μ’ÎÕÌ ·¥ “ÁΫ_ ⁄ËÎfl‰À<_” ¬ıÕ‰Î
Á‹ΩT›_. ’»Ì ÷˘ ‹ËÎflÎ…ı ¿˘÷fl˘‹Î_ ¤‹Ì¤‹Ì ±fiı¿ ⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î±˘fiı Á‘Îfl‰ÎfiÌ ’˛T≤ÏkÎ ¿flÌ.
±Î◊Ì … ÷˘ {‰ıfl«_ÿ ‹ıCÎÎHÎ̱ı ±ı‹fiı “‹ÎHÎÁÎ¥fiÎ ÿ̉Δ ¿èÎÎ Ë÷Î.
±Î flÌ÷ı ±ı¿ ÷flŒ ÷ı±˘ T›„@÷fiÎ ∞‰fifiı Á‘Îfl‰ÎfiÌ ’˛T≤ÏkÎ ¿fl÷Î ÷˘ ⁄Ì∞ ÷flŒ ’˛Á_√
’Õuı ·˘¿˘ ’fl ±Î‰Ì ’Õ÷Ì ¿<ÿfl÷Ì ±Î’ÏkÎfiÎ Á‹›ı ’HÎ ÷ı±˘ Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ’Î»Ì ’ÎfiÌ ¿fl÷Î
fiÏË. ±ı¿ flÎhÎı flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ… Á_ÿflHÎÎ √΋ı Ë÷Î I›Îflı ‘˘‘‹Îfl ‰flÁÎÿ ’Õu˘, flωÂ_¿fl
‹ËÎflÎ… …ı CÎfl‹Î_ ∂÷›Î˝ Ë÷Î ÷ı CÎflfi˘ ¿fl˘ ÷ÒÀÌ ’Õu˘. ‰flÁÎÿ ¿Ëı ‹Îfl_ ¿Î‹, …ı‹÷ı‹ ¿flÌ
‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 16
flÎ÷ ’ÁÎfl ¿flÌ. ‰flÁÎÿ Ë…\ ’HÎ ‰flÁ÷˘ … Ë÷˘. ’˘÷ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ’fl ±ı‹HÎı √flfi΂_ ÷˘ÕÌ
’ÕÎT›_. √΋ ∂√flÌ √›_. I›Î_◊Ì ‰flÁ÷Î ‰flÁÎÿ‹Î_ »Î÷Ì Á‹ÎHÎÎ_ ’ÎHÎÌ ¬Ò_ÿ÷Î-¬Ò_ÿ÷Î ‹ËÎflÎ…
fi∞¿fiÎ ‰ÀÎÿflÎ √΋ı ’ˢÓE›Î. I›Î_ ‰flÁÎÿ◊Ì ±fiı¿ ‹¿Îfi˘ ’ÕÌ √›Î_ Ë÷Î_. ‹ËÎflÎ…ı ÿ˘flÕÎfiÌ
‹ÿÿ◊Ì ·˘¿˘fiı fi∞¿fiÎ ¨«ÎHΉ΂Π¤Î√ ’fl ’ˢӫÎÕuÎ_. ‰flÁÎÿ‹Î_ ’·‚÷Î_ ’·‚÷Î_ ±fiı ÀÎœı
‘˛Ò…÷Î_ ‘˛Ò…÷Î_ ‹ËÎflÎ…ı ¿˘¥fiÎ ’Õ÷Î CÎflfiı Àı¿Î √˘ÃT›Î ÷˘ ¿˘¥fiı Á·Î‹÷ V◊‚ı ¬ÁıÕ‰ÎfiÎ
¿Î‹‹Î_ ·Î√Ì √›Î. ·˘¿˘ ÷˘ ±ı‹fiı ¤√‰Îfifi˘ ±‰÷Îfl ‹Îfi÷Î.
÷˘ ‰‚Ì ¿Î"·ıflÎ …ı‰˘ «ı’Ì fl˘√ ŒÎÀÌ fiÌ¿Y›˘ I›Îflı ’HÎ ‹ËÎflÎ… fl˘√α˘fiÌ ‰ËÎflı ‘ÁÌ
Ω›. ¥. Á. 1941fiÌ ‰Î÷ »ı. ‹ËÎflÎ…ı »Î’΋Î_ Á‹Î«Îfl ‰Î_E›Î ¿ı ¿·˘· √΋‹Î_ ¿Î"·ıflÎ ŒÎÀÌ
fiÌ¿Y›˘ »ı ±fiı ‹ÎHÎÁ˘ À’˘À’ ‹flı »ı. ‹ËÎflÎ… I›Î_ ’Ë˘Ó«Ì √›Î. I›Î_fiÌ √_¤Ìfl ’Ïfl„V◊Ï÷
Ωı¥ ÷ı±˘ ±‹ÿΉÎÿ ±ÎT›Î ±fiı ¿ıÀ·Î¿ V‰›_Áı‰¿˘fiı ÁÎ◊ı ·¥ ¿Î"·ıflÎfiÎ fl˘√̱˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î
¿·˘· ’Ë˘Ó«Ì √›Î. √΋fiÎ ·˘¿˘ ±_‘l©Îfiı ·Ì‘ı ÿ‰Î¬Îfi΋Î_ Ω› fiÏË. ¿Î"·ıflÎfiΠωV÷Îfl‹Î_
ŒflÌŒflÌfiı ‹ËÎflÎ… ÁËfiı Á‹Ω‰ı ±fiı ÿÿÌ˝±˘fiı ÿ‰Î¬Îfiı ·¥ Ω›. ±ı‹fiÎ_ {ÎÕÎ∂·ÀÌ ÁÎŒ
¿›Î*. ÿ‰Î±˘ ±Î’‰Ì, ·˘¿˘fiı Á‹Ω‰‰Î, V‰›_Áı‰¿˘ ±fiı ÕÎ"@Àfl˘fiÌ T›‰V◊Î ¿fl‰Ì - ±Î ⁄‘Î_
… ¿Î‹˘‹Î_ ‹ËÎflÎ… Ω÷fiı ’HÎ ¤Ò·Ìfiı ±ı¿w’ ◊¥ …÷Î. ±Î‰ı ‰¬÷ı ±ı Q≤I›fiÌ ’HÎ ’fl‰Î
¿fl÷Î fiÏË.
ÿW¿Î‚ ’Õu˘ »ı ±ı‹ ÁÎ_¤‚÷Î_ … ‹ËÎflÎ… I›Î_ ‹ÿÿı ’Ë˘Ó«Ì Ω›. ±ı¿‰Îfl ⁄fiÎÁ¿Î_ÃÎ
Ï…S·Î‹Î_ ÿW¿Î‚ ’Õu˘ Ë÷˘ I›Îflı ‹ËÎflÎ… I›Î_ ’Ë˘Ó«Ì √›Î. ±Î ’˛ÿı‹Î_ ·˘¿˘ ’ÎHÎÌ ‹ÎÀı
‰·¬Î_ ‹Îfl÷Î Ë÷Î I›Îflı ‹ËÎflÎ…ı √΋Õı-√΋Õı ŒflÌ, Ïÿ‰ÁflÎ÷ ’Ïfll‹ ¿flÌ ¿>‰Î±˘ ±fiı
⁄˘Ïfl_√ ¿flÎT›Î_. ·˘¿˘fiı ±ıÀ·Ì ⁄‘Ì flÎË÷ ◊¥ √¥ ¿ı ÷ı±˘ ‹ËÎflÎ…fiı “⁄˘Ïfl_√‰Î‚Î ‹ËÎflÎ…”fiÎ
fi΋ı ±˘‚¬Î‰Î ·ÎB›Î Ë÷Î.
±flı, ±ı ÷˘ Ë…\ ÃÌ¿, ’HÎ F›Îflı ‹ÎHÎÁ˘ Ëı‰Îfi ⁄fiÌ ±_ÿfl˘±_ÿfl ·Õı, ¿Î’Î¿Î’Ì ◊Λ,
ËS·Õ ◊Λ I›Îflı ’HÎ Ωfifiı Ωı¬‹ı ‹ËÎflÎ… I›Î_ ’Ë˘Ó«Ì Ω›. ¥. Á. 1941 ±fiı 1946‹Î_
±‹ÿΉÎÿ‹Î_ ‹˘ÀÎ_ ËS·Õ˘ ŒÎÀÌ fiÌ¿‚ı·Î_. ‹ËÎflÎ… ÷˘ Ïfi¤˝› ⁄fiÌ ÁÒ‹Á΋ Âıfḻ˘‹Î_ Œfl÷Î ±fiı
·˘¿˘fiı Á‹Ω‰÷Î. ÏËLÿ ¿ı ‹Á·‹Îfi - ⁄‘Î … ‹ËÎflÎ…fiÌ ‰Î÷ ÂÎ_Ï÷◊Ì ÁÎ_¤‚÷Î ±fiı ±ı‹fiı
±Îÿfl ±Î’÷Î. ËS·Õ‹Î_ Q≤I› ’΋ı·Î ·˘¿˘fiÎ_ Â⁄fi˘ ±„BfiÁ_V¿Îfl ’HÎ ‹ËÎflÎ… Ω÷ı ¿fl÷Î.
±Î‰Î ÷˘ ±fiı¿ ’˛Á_√˘ ‹ËÎflÎ…fiÎ ∞‰fi‹Î_◊Ì …ÕÌ ±Î‰Âı. ±Î ⁄‘Î … ’˛Á_√˘±ı
‹ËÎflÎ…fiÌ ‹Îfi‰÷ÎfiÎ_, ±ı‹fiÌ ±’Îfl ÏËo‹÷fiÎ_, ±ı‹fiÌ ±ΩıÕ Áı‰ÎT≤ÏkÎfiÎ_ ÿ½fi ◊Λ »ı.
±Î‹, »÷Î_› ‹ËÎflÎ…ı ¿ÿÌ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿Î‹˘fi˘ œoœıfl˘ ’ÌÀu˘ fi◊Ì. Ω÷-ΩËıflÎ÷◊Ì ÷˘ ±ı ÁÿΛ
ÿÒfl … ¤Î√ı. ‹Ò_√΋Ò_√Î Áı‰Î ¿fl‰Ì ±ı … ±ı‹fi˘ ∞‰fi‘‹˝ Ë÷˘. ±Î◊Ì … ÷˘ ±ı‹fiı Á˙
“‹Ò¿Áı‰¿” ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ı »ı. Á˘‹_ ‰flÁ «Î·÷_ Ë÷_ I›Îflı ‹ËÎflÎ…fi˘ V‰√˝‰ÎÁ ◊›˘.
‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 17
 ÂOÿÁ‹…^÷Ì
‹Ò¿Áı‰¿ - ΩËıflÎ÷, ’˛ÏÁÏ© ¿ı ’˛Â_ÁÎfiÌ ≥E»Î ‰√fl «Ò’«Î’ Áı‰Î ¿flfiÎfl Ï⁄flÿ - ¿ÿflw’ı
·˘¿˘±ı ±Î’ı ·  _ fi΋ ¿ı μ’fi΋ fiÎfi’ - ËÌfi÷Î, fiÎfi‹ ‹ÏˋΉ_ ÷  _ - √˙fl‰‰Î‚ _ ,
{‚¿‰_ - {‚Ë‚Ì ∂É_ ω·Î›÷Ì - ’flÿıÂÌ ⁄fiΉÀfi_ ¿Î«_’˘«_ - (±ËŸ) Õfl’˘¿
Ïfi¤˝› - fiÌÕfl ¿˘÷fl - fiÿÌÏ¿fiÎflÎfiÌ ⁄¬˘·˘ √flfi΂_ - ’ÎHÎÌ ‰ËÌ Ω› ÷ı ‹ÎÀı ⁄Î_‘ı·˘
ÁÎ_¿Õ˘ ‹Î√˝ »Î÷ÌÁ‹Îb_ - »Î÷Ì Áfl¬_ ¿fl˘ - CÎflfiÌ ⁄Î…\fiÌ ÿ̉η, ¤Ÿ÷ ‰ËÎflı - ‹ÿÿı
V‰›_Áı‰¿ - ¿˘¥ ¬ÎÁ ’˛Á_√ı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı Áı‰Î ±Î’fiÎfl ⁄˘Ïfl_√ - …‹Ìfi‹Î_ ÂÎflÕÌ ∂÷ÎflÌ
’ÎHÎÌ-÷ı· ‰√ıflı ¿Îœ‰ÎfiÌ Ïø›Î ÂÎfl-¿Î‹ - (±ËŸ) ±ı flÌ÷ı ÷ˆ›Îfl ¿flı·˘ “⁄˘fl”, ¿>‰˘
Ëı‰Îfi - (±ËŸ) ÿ√˝H΢‰Î‚˘ ‹ÎHÎÁ ∞‰fi‘‹˝ - ∞‰fifi_ ‹A› ¿÷˝T›.
wÏœ’˛›˘√˘
Ωı÷flÎ¥ …‰_ - ¿Î‹«˘flÌ Ï‰fiÎ ¿Î‹ı ·Î√‰_ Ïÿ· ÿ¥fiı - ¬Ò⁄ μIÁÎË ±fiı ‘√Â◊Ì (¿Î‹‹Î_)
±ÎI‹Î flı Õ Ì ÿı ‰ ˘ - ’Ò fl ı ’ Ò fl Ì ·√fi◊Ì ¿Î‹ ¿fl‰ _ ’√flHÎ ‹Î_ Õ ‰Î_ - Âw±Î÷ ¿fl‰Ì
‹Î◊ı μ’ÎÕÌ ·ı‰_ - …‰Î⁄ÿÎflÌ ·ı‰Ì Ïÿ· ƒ‰Ì ∂É_ - ¬Ò⁄ ÿ—¬ ◊‰_ ‹Î_ÕÌ ‰Î‚‰_ - ¿Î‹
⁄_‘ ¿fl‰_ ’Î»Ì ’ÎfiÌ ¿fl‰Ì - ’λΠËÉ_.
¤ÎÊÎÁF…÷Î
à ÂOÿ¿˘Âfi˘ μ’›˘√
‰Î_«÷Î_ ‰Î_«÷Î_ ¿˘¥ ±ı‰˘ ÂOÿ ±Î‰ı …ıfi˘ ±◊˝ ±Î’HÎfiı fi ±Î‰Õ÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ıfi˘
±◊˝ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHΉ˘ ? ’ÎÃu’V÷¿‹Î_ ÷˘ ±Î‰Î ±CÎflÎ ÂOÿ˘fiÌ Á‹…^÷Ì ’Îà fiÌ«ıfiÎ
ÂOÿÎ◊˝‹Î_ ±Î’Ì Ë˘› »ı, ’HÎ ⁄ÌΩ_ ’V÷¿˘‹Î_ ±ı‰_ fi ˢ›. ±CÎflÎ ÂOÿ˘fiÎ ±◊˝ Ω÷ı ’HÎ
‹ı‚‰Ì ¿Λ »ı. ÂOÿ˘fiÎ ±◊˝ ¢‘‰Î ‹ÎÀı “ÂOÿ¿˘Â” μ’›˘√Ì »ı. ÂOÿ¿˘Â‹Î_ ÂOÿ˘fiı ø‹
’˛‹ÎHÎı √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ˢ› »ı.
1. ÂOÿ˘fiı ’˛◊‹ ⁄ÎflÎZÎflÌ ’˛‹ÎHÎı ÷ı‹… ¿yΉÎflÌfiÎ ø‹‹Î_ √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
⁄ÎflÎZÎflÌfi˘ ø‹ — ±, ±_, ±Î, ¥
¿yÎfi˘ ø‹ — ¿, ¬, √, CÎ
‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 18
 2. ÂOÿ¿˘Â‹Î_ Á˙◊Ì ’Ëı·Î_ “±”◊Ì Âw ◊÷Î_ »ıS·ı “Ë”◊Ì Âw ◊÷Î ÂOÿ˘ ±Î‰Âı.
“ZΔ ±ı “¿˚” ±fiı “”fi˘ ΩıÕÎZÎfl ˢ‰Î◊Ì “ZΔ◊Ì Âw ◊÷Î ÂOÿ˘ “¿”fiÎ ø‹‹Î_
±Î‰ı »ı.
“iΔ ±ı “…˚” ±fiı “GΔfi˘ ΩıÕÎZÎfl ˢ‰Î◊Ì “iΔ◊Ì Âw ◊÷Î ÂOÿ˘ “…”fiÎ ø‹‹Î_
±Î‰ı »ı.
3. “¿”◊Ì “Ë” Á‘Ì ±ZÎfl˘fiı ÂOÿ¿˘ÂfiÎ ø‹‹Î_ √˘Ã‰Î› »ı. “¿”fi˘ ±Î‰˘ ø‹ fiÌ«ı
’˛‹ÎHÎı ◊Λ »ı —
¿, ¿o, ¿Î, ¿Î_, Ï¿, Ï¿o, ¿Ì, ¿Ÿ, ¿<, ¿<_, ¿>, ¿>_, ¿Ú, ¿", ¿ı, ¿Û, ¿ıÓ, ¿ˆ, ¿ˆÓ, ¿˘˝, ¿˘,
¿˘Ó, ¿˙, ¿˙Ó, ø, ø_ .....
4. ÂOÿ˘fi˘ ’˛◊‹ ±ZÎfl Á‹Îfi ˢ› ÷˘ ⁄ÌΩ ±ZÎfl ’˛‹ÎHÎı ±fiı ⁄ÌΩı ±ZÎfl Á‹Îfi
ˢ› ÷˘ hÎÌΩ ±ZÎfl ’˛‹ÎHÎı ±Î√‚ ‰‘‰_. ÿÎ.÷. ωʛ, ωʋ, ω’ÿ‹Î_ “ω”
Á‹Îfi »ı. “Ê” ±fiı “’”‹Î_ “’” ±Î√‚ ±Î‰ı, ±Î◊Ì ’Ëı·˘ ÂOÿ “ω’ÿ” ±Î‰ı.
⁄οÌfiÎ ⁄ı ÂOÿ˘‹Î_ “ω” ±fiı “Ê” Á‹Îfi »ı ÷ı◊Ì hÎÌΩ ±ZÎfl “’” ±fiı “‹”‹Î_
±Î√‚ “‹” ±Î‰ı. ±Î‹, ±Î ÂOÿ˘fi˘ ø‹ ±Î ’˛‹ÎHÎı ±Î‰ı — ω’ÿ, ωʋ,
ωʛ.
5. …ı-÷ı ±ZÎflfi˘ ⁄ÎflÎZÎflÌfi˘ ø‹ ’Òfl˘ ◊÷Î_ ΩıÕÎZÎflfi˘ ø‹ Âw ◊Λ »ı. ÷ı‹Î_
ΩıÕÎfiÎfl ±ZÎfl˘fiÎ ø‹ ’HÎ ¿yÎ ’˛‹ÎHÎı fiyÌ ◊Λ »ı. …ı‹ ¿ı, “„V‹÷” ±fiı
“„V◊fl”‹Î_ “„V◊fl” ’»Ì “„V‹÷” ±Î‰ı.
6. V‰fl˘fi˘ ø‹ ’HÎ ⁄ÎflÎZÎflÌfiÎ ø‹ ’˛‹ÎHÎı fiyÌ ◊Λ »ı.
±P›ÎÁ
1. fiÌ«ıfiÎ ’˛ë˘fiÎ μkÎfl ‹ÎÀı ±Î’ı·Î ω¿S’˘‹Î_◊Ì ÁΫ˘ μkÎfl ¢‘Ìfiı ÷ıfi˘ ø‹ ±ZÎfl
’˛ë Á΋ıfiÎ ‹Î_ ·¬˘ —
(1) flωÂ_¿fl T›ÎÁfiı “‹ËÎflÎ…”fi_ Ï⁄flÿ ¿˘HÎı ±ÎM›_ ?
(¿) flÎΩ±ı (¬) ⁄˛ÎõH΢±ı
(√) ·˘¿˘±ı (CÎ) ⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î±˘±ı
‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 19
 (2) ‘Ì‹ı‘Ì‹ı flÎ…¿Ì› ’˛T≤ÏkÎfiı V◊Îfiı ‹ËÎflÎ…fiÎ ∞‰fi‹Î_ ÂÎfi˘ ’˛‰ı ◊›˘ ?
(¿) flÎ…ÁkÎÎfi˘ (¬) ·˘¿’˛T≤ÏkÎfi˘
(√) ‘ÎÏ‹˝¿ ’˛T≤ÏkÎfi˘ (CÎ) ±ÎÏ◊˝¿ ’˛T≤ÏkÎfi˘
(3) flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fiı “‹ÎHÎÁÎ¥fiÎ ÿ̉Δ ¿˘HÎı ¿èÎÎ »ı ?
(¿) √Î_‘Ì∞±ı (¬) {‰ıfl«_ÿ ‹ıCÎÎHÎ̱ı
(√) ‹ËıLƒ ‹ıCÎÎHÎ̱ı (CÎ) ‘Ìfl¤Î¥±ı
2. fiÌ«ıfiÎ ’˛ë˘fiÎ μkÎfl ±ı¿ ±ı¿ ‰Î@›‹Î_ ±Î’˘ —
(1) ⁄΂’H΋Î_ flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fi˘ V‰¤Î‰ ¿ı‰˘ Ë÷˘ ?
(2) ‹ËÎflÎ… ¿Î‹ ¿fl‰ÎfiÌ ¿¥ ¬Ò⁄Ì ‘flΉ÷Î Ë÷Î ?
(3) Ωı√HÎ √΋‹Î_ ‹ËÎflÎ…ı Â_ Ωı›_ ?
(4) ‹ËÎflÎ… “‹Ò¿Áı‰¿” ÷flÌ¿ı ÂÎ ‹ÎÀı ΩHÎÌ÷Î »ı ?
3. fiÌ«ıfiÎ ’˛ë˘fiÎ μkÎfl ±Î’˘ —
(1) flωÂ_¿fl T›ÎÁfiı “‹ËÎflÎ…”fi_ Ï⁄flÿ ¿ı‹ ‹Y›_ ?
(2) {‰ıfl«_ÿ ‹ıCÎÎHÎ̱ı ‹ËÎflÎ…fiı “‹ÎHÎÁÎ¥fiÎ ÿ̉Δ ¿ı‹ ¿èÎÎ ?
(3) ‹ËÎflÎ… ¿¥-¿¥ ±Î’ÏkÎ Á‹›ı ‹ÿÿı ÿ˘ÕÌ …÷Î ?
V‰ÎK›Î›
1. fiÌ«ıfiÎ ’˛ë˘fiÎ μkÎfl ·¬˘ —
(1) flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fiÎ ⁄΂’HÎfiÎ_ ¿›Î Á_V¿Îfl˘±ı ÷ı‹fiÎ ’fl ±Áfl ¿flÌ ?
(2) ‹Ò¿Áı‰¿ ‹ËÎflÎ…ı ·˘¿Áı‰¿fiÎ_ ¿›Î_-¿›Î_ ¿Î›˘˝ ¿›Î* ?
(3) flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fiÎ_ ¿Î›˘˝◊Ì Á‹Î…fiÎ ·˘¿˘fiı ¢ ·Î¤ ◊›˘ ?
(4) flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fiÌ ÏËo‹÷fiÎ_ ÿ½fi ¿›Î ’˛Á_√‹Î_ ◊Λ »ı ?
(5) flωÂ_¿fl ‹ËÎflÎ…fi˘ ∞‰fi‹_hΠ¢ Ë÷˘ ?
(6) “‹ËÎflÎ…” ÂOÿfiÎ …\ÿÎ-…\ÿÎ ±◊˝ ·¬˘.
(7) Ïÿ‰ÁflÎ÷, ±_‘l©Î, {ÎÕÎ∂·ÀÌ, ∞‰fi‘‹˝ - ±Î ÂOÿ˘ ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ¿ı‹ ·¬Î› »ı ?
‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 20
2. ÁÒ«fiÎ ’˛‹ÎHÎı ·¬˘ —
(1) ’ÎËÎ_ ‰’flΛı· ÂOÿ˘ √΋Õı√΋Õı, ¿Î«˘’˘«˘ …ı‰Î ⁄ÌΩ ÂOÿ˘ ¢‘Ìfiı ·¬˘.
±Î ÂOÿ˘fi˘ ‰Î@›‹Î_ ’˛›˘√ ¿fl˘.
(2) ⁄ı ‰Î@›˘ ‰E«ı ±fiı, ’HÎ, ’fl_÷ …ı‰Î ÂOÿ˘ ‹Ò¿Ì ±◊˝’ÒHν Œ¿fl˘ ⁄fiΉ˘.
(3) ÷‹ı ·¬ı· Œ¿fl˘ ‰√˝ Á‹ZÎ ‰Î_«˘.
3. fiÌ«ıfiÎ ¿˘WÀ¿‹Î_◊Ì ±◊˝’ÒHν ÂOÿ ⁄fiÎ‰Ì ÂOÿ˘fiı ÂOÿ¿˘ÂfiÎ ø‹‹Î_ √˘ÃÔ‰˘ —

… ‹ Á · fi ‹Ò

fi ËÎ fl … ¿ Â

¿ flÎ Á Áı Ë fi

fl … ‰ ÷ ÿ ¬

÷ ¿ HÎÌ ¿ ¿ fi

fl œ< ’Ò F› ÿÎ ÿ

4. ÷‹ÎflΠωV÷ÎflfiÌ ’fl˘’¿ÎflÌ T›„@÷ ωÂı ’Î_«-ÁÎ÷ ‰Î@›˘ ·¬˘.

5. ÷‹ı ¿˘¥fiı ‹ÿÿw’ ◊›Î_ ˢ› ÷ı ’˛Á_√ ωÂı ·¬˘.
6. fiÌ«ıfiÌ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ÷‹ı Â_ ¿fl¢ ? ω«Îfl˘ ±fiı ·¬˘ —
(1) ÷‹ı flV÷Î ’fl …÷Πˢ‰ ±fiı ±¿V‹Î÷ ◊›ı·˘ …\±˘ ÷˘...
(2) fl‹÷Î_-fl‹÷Î_ ÷‹ÎflÎ Ï‹hÎfiı ¥Ω ◊Λ ÷˘...
(3) ’Òfl ±Î‰ı ÷˘...
(4) ÷‹ÎflÌ fi…fl Á΋ı @›Î_› ±«Îfi¿ ±Î√ ·Î√ı ÷˘...

‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 21
7. fiÌ«ıfiΠωÂı «Îfl’Î_« ‰Î@›˘ ·¬˘ —
(1) ŒÎ›fl Ï⁄˛√ıÕ
(2) 108 ±"QO›·LÁ Áω˝Á
(3) ±Î’ÏkÎ T›‰V◊Î’fi ¿«ıflÌ (ÏÕ{ÎVÀfl ‹"fiı…‹ıLÀ)
(4) V‰ˆ„E»¿ Á_V◊α˘ (NGO)
(5) ÕÎ"@Àfl
8. fiÌ«ıfiÎ ÂOÿÁ‹Òˢ ‹ÎÀı ±ı¿ ÂOÿ ±Î’˘ —
(1) fiÿÌÏ¿fiÎflÎ ’ÎÁıfiÌ ⁄¬˘·˘
(2) ’ÎHÎÌ ±Î‰‰Î …‰Î ‹ÎÀı ⁄Î_‘ı·˘ ÁÎ_¿Õ˘ ‹Î√˝
(3) CÎflfiÌ ⁄Î…\fiÌ ÿ̉η
(4) ¿˘¥ ¬ÎÁ ’˛Á_√ı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı Áı‰Î ±Î’fiÎfl
(5) ∞‰fifi_ ‹A› ¿÷˝T›
’˛T≤Ïkα˘
à {‰ıfl«_ÿ ‹ıCÎÎHÎÌ Ï·Ï¬÷ “‹ÎHÎÁÎ¥fiÎ ÿ̉Δ ’V÷¿ ‰Î_«˘.
à ±Î’ÏkÎ-T›‰V◊Î’fi ¿«ıflÌ Ï‰Âı ÷‹ÎflÎ ÏÂZÎHÎ ±fiı ‰ÕÌ·˘ ’ÎÁı◊Ì ‹ÎÏË÷Ì ‹ı‚‰˘.

‘˘flHÎ 6 √…flÎ÷Ì 22