Micro Economics - KAN PDF

PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ
¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ

18£ÉÃ CqÀØ gÀ¸ÉÛ, ¸ÀA¦UÉ gÀ¸ÉÛ, ªÀÄ¯ÉèÃ±ÀégÀA, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-560 012
¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ¥ÀjZÀAiÀÄ

¢éwÃAiÀÄ ¦.AiÀÄÄ.¹. CxÀð±Á¸ÀÛç ¥ÀoÀå¥ÀÅ¸ÀÛPÀ
Introductory
Microeconomics
Textbook in Economics for Second PUC
NATIONAL COUNCIL OF EDUCATIONAL RESEARCH AND TRAINING

ISBN 81-7450-678-0
ALL RIGHTS RESERVED
First Edition
 No part of this publication may be reproduced, stored in a
February 2007 Phalguna 1928 retrieval system or transmitted, in any form or by any means,
electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise
Reprinted without the prior permission of the publisher.
December 2007 Agrahayana 1929  This book is sold subject to the condition that it shall not, by
way of trade, be lent, re-sold, hired out or otherwise disposed of
December 2008 Pausa 1930 without the publisher’s consent, in any form of binding or cover
January 2010 Magha 1931 other than that in which it is published.
March 2013 Phalguna 1934  The correct price of this publication is the price printed on
November 2013 Kartik 1935 this page, Any revised price indicated by a rubber stamp or
by a sticker or by any other means is incorrect and should be
December 2014 Pausa 1936 unacceptable.
December 2015 Pausa 1937
February 2017 Magha 1938
OFFICES OF THE PUBLICATION
DIVISION, NCERT
PD 120T MJ
NCERT Campus
Sri Aurobindo Marg
New Delhi 110 016 Phone : 011-26562708
© National Council of Educational 108, 100 Feet Road
Research and Training, 2007 Hosdakere Halli Extension
Banashankari III Stage
Bengaluru 560 085 Phone : 080-26725740
Navjivan Trust Building

P.O.Navjivan
Ahmedabad 380 014 Phone : 079-27541446
CWC Campus
Opp. Dhankal Bus Stop
Panihati
Kolkata 700 114 Phone : 033-25530454
CWC Complex
Maligaon
Guwahati 781 021 Phone : 0361-2674869
Publication Team
Head, Publication : M. Siraj Anwar

Division
Printed on 80 GSM paper with Chief Editor : Shveta Uppal
NCERT watermark
Chief Business : Gautam Ganguly
Manager
Published at the Publication Division
Chief Production : Arun Chitkara
by the Secretary, National Council Officer (incharge)
of Educational Research and
Assistant Editor : R.N. Bharadwaj
Training, Sri Aurobindo Marg,
New Delhi 110 016 and printed at Production Assistant : Sunil Kumar
B e n ga l O f fs e t Wo rks , G - 1 8 1 ,
Sector-63, Noida 201 301 Cover, Layout and Illustrations
Nidhi Wadhwa
Foreword
THE National Curriculum Framework (NCF), 2005, recommends that children’s life at school
must be linked to their life outside the school. This principle marks a departure from the legacy of
bookish learning which continues to shape our system and causes a gap between the school, home
and community. The syllabi and textbooks developed on the basis of NCF signify an attempt to
implement this basic idea. They also attempt to discourage rote learning and the maintenance of
sharp boundaries between different subject areas. We hope these measures will take us significantly
further in the direction of a childcentered system of education outlined in the National Policy of
Education (1986).
The success of this effort depends on the steps that school principals and teachers will
take to encourage children to reflect on their own learning and to pursue imaginative activities
and questions. We must recognise that, given space, time and freedom, children generate new
knowledge by engaging with the information passed on to them by adults. Treating the prescribed
textbook as the sole basis of examination is one of the key reasons why other resources and sites
of learning are ignored. Inculcating creativity and initiative is possible if we perceive and treat
children as participants in learning, not as receivers of a fixed body of knowledge.
These aims imply considerable change in school routines and mode of functioning.
Flexibility in the daily time-table is as necessary as rigour in implementing the annual calendar
so that the required number of teaching days are actually devoted to teaching. The methods used
for teaching and evaluation will also determine how effective this textbook proves for making
children’s life at school a happy experience, rather than a source of stress or boredom. Syllabus
designers have tried to address the problem of curricular burden by restructuring and reorienting
knowledge at different stages with greater consideration for child psychology and the time
available for teaching. The textbook attempts to enhance this endeavour by giving higher priority
and space to opportunities for contemplation and wondering, discussion in small groups, and
activities requiring hands-on experience.
The National Council of Educational Research and Training (NCERT) appreciates the
hard work done by the textbook development committee responsible for this book. We wish to
thank the Chairperson of the advisory group in Social Sciences, at the higher secondary level,
Professor Hari Vasudevan and the Chief Advisor for this book, Professor Tapas Majumdar, for
guiding the work of this committee. Several teachers contributed to the development of this
textbook; we are grateful to their principals for making this possible. We are indebted to the
institutions and organisations which have generously permitted us to draw upon their resources,
iii
materials and personnel. We are especially grateful to the members of the National Monitoring
Committee, appointed by the Department of Secondary and Higher Education, Ministry of Human
Resource Development under the Chairpersonship of Professor Mrinal Miri and Professor G.P.
Deshpande for their valuable time and contribution. As an organisation committed to systemic
reform and continuous improvement in the quality of its products, NCERT welcomes comments
and suggestions which will enable us to undertake further revision and refinements.
Director
New Delhi National Council of Educational
20 November 2006 Research and Training
iv
Text book Development Committee
CHAIRPERSON, ADVISORY COMMITTEE FOR SOCIAL SCIENCE

TEXTBOOKS AT THE HIGHER SECONDARY LEVEL
Hari Vasudevan, Professor, Department of History, University of Calcutta, Kolkata
CHIEF ADVISOR
Tapas Majumdar, Professor Emeritus of Economics, Jawaharlal Nehru University, New
Delhi
ADVISOR
Satish Jain, Professor, Centre for Economics Studies and Planning, School of Social
Sciences, Jawaharlal Nehru University, New Delhi
MEMBERS
Harish Dhawan, Lecturer, Ramlal Anand College (Evening) New Delhi
Papiya Ghosh, Research Associate, Delhi School of Economics, New Delhi
Rajendra Prasad Kundu, Lecturer, Economics Department, Jadavpur University, Kolkata
Sugato Das Gupta, Associate Professor, CESP, Jawaharlal Nehru, University, New Delhi
Tapasik Bannerjee, Research Fellow, Centre for Economics studies and Planning,
Jawaharlal Nehru University, New Delhi
MEMBER-COORDINATOR
Jaya Singh, Lecturer, Economics, Department of Education in Social Sciences and
Humanities, NCERT, New Delhi
v
Acknowledgements
The National Council of Educational Research and Training (NCERT) acknowledges the invaluable
contribution of academicians and practising school teachers for bringing out this textbook. We are grateful
to Anjan Mukherjee, Professor, JNU, for going through the manuscript and suggesting relevant changes. We
thank Jhaljit Singh, Reader, Department of Economics, University of Manipur for his contribution. We also
thank our colleagues Neeraja Rashmi, Reader, Curriculum Group; M.V. Srinivasan, Ashita Raveendran,
Lecturers, Department of Education in Social Sciences and Humanities (DESSH) for their feedback and
suggestions.
We would like to place on record the precious advise of (Late) Dipak Banerjee, Professor (Retd.), Presidency
College, Kolkata. We could have benefited much more of his expertise, had his health permitted.
The practising school teachers have helped in many ways. The Council expresses its gratitude to A.K.Singh,
PGT (Economics), Kendriya Vidyalaya, Varanasi, Uttar Pradesh; Ambika Gulati, Head, Department of
Economics, Sanskriti School; B.C. Thakur, PGT (Economics), Government Pratibha Vikas Vidyalaya,
Surajmal Vihar; Ritu Gupta, Principal, Sneh International School, Shoban Nair, PGT (Economics), Mother’s
International School, Rashmi Sharma, PGT (Economics), Kendriya Vidalaya, JNU Campus, New Delhi.
We thank Savita Sinha, Professor and Head, DESSH for her support.
Special thanks are due to Vandana R. Singh, Consultant Editor, NCERT for going through the manuscript.
The council also gratefully acknowledges the contributions of Dinesh Kumar, Incharge, Computer Station;
Amar Kumar Prusty and NeenaChandra, Copy Editors in shaping this book. The contribution of the
Publication Department in bringing out this book is duly acknowledged.
vi
¤zÉÃð±ÀPÀgÀ ¸ÀAzÉÃ±À
DwäÃAiÀÄ «zÁåyðUÀ¼ÉÃ,
¥Àæw «zÁåyðAiÀÄÄ ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁzÀ PÀ£À¸ÀÄ PÁt®Ä ºÁUÀÆ D PÀ£À¸ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÁgÀUÉÆ½¹PÉÆAqÀÄ
JvÀÛgÀzÀ ¸ÁÜ£ÀPÉÌÃgÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÀzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß AiÀÄ±À¹éAiÀiÁV ¤¨sÁ¬Ä¸À®Ä ¸ÀªÀÄxÀð£ÁUÀÄªÀAvÉ
ªÀiÁqÀ®Ä CUÀvÀåªÁzÀ J¯Áè ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉAiÀÄÄ
±Àæ«Ä¸ÀÄwÛzÉ. F »£Éß¯ÉAiÀÄ°è “ªÀåQÛ vÁ£ÀÄ ¸ÁéªÀ®A©AiÀiÁUÀ®Ä ¸ÀªÀÄxÀð£ÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÉÃ
¤dªÁzÀ ²PÀët” JA§ ¸Áé«Ä «ªÉÃPÁ£ÀAzÀgÀ ªÀiÁvÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÁVzÉ.
F ¥ÀoÀå¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è C¼ÀªÀr¸À¯ÁVgÀÄªÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ¤ªÀÄä£ÀÄß
¸ÀdÄÓUÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ gÀa¸À¯ÁVzÉ.
¤ªÀÄä «zÁå¨sÁå¸ÀzÀ ¥ÀAiÀÄtªÀÅ ¸ÀÄUÀÄªÀÄªÁV ¸ÁV, ¤ÃªÀÅ gÁµÀÖçzÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁV
ºÉÆgÀºÉÆ«Ää ¸ÀªÀiÁdzÀ K½UÉUÁV PÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß »AwgÀÄV¸ÀÄªÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°è ¤ªÀÄä£ÀÄß £ÉÆÃqÀ®Ä
EaÒ¸ÀÄvÉÛÃ£É.
±ÀÄ¨sÁ±ÀAiÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ,
²æÃªÀÄw ¹. ²SÁ ¨sÁ.D.¸ÉÃ.
¤zÉðÃ±ÀPÀgÀÄ,
¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
vii
CxÀð±Á¸ÀÛç ¥ÀoÀå ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ C£ÀÄªÁzÀ ¸À«Äw
UËgÀªÁzsÀåPÀëgÀÄ:
²æÃªÀÄw ¹. ²SÁ ¨Á.D.¸ÉÃ., ¤zÉðÃ±ÀPÀgÀÄ, ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ, £ÀA. 18£ÉÃ CqÀØgÀ¸ÉÛ, ¸ÀA¦UÉ gÀ¸ÉÛ, ªÀÄ¯ÉèÃ±ÀégÀA,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
CzsÀåPÀëgÀÄ:
²æÃªÀÄw £ÁUÀgÀvÀßªÀÄä f.©. ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ«¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ¹jªÀgÀ, vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ vÁ®ÆèPÀÄ.
¸ÀAZÁ®PÀgÀÄ:
²æÃ «ÃgÀgÁdÄ. JA.«. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¸ÀévÀAvÀæö ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, JZï.J¸ï.Dgï. §qÁªÀuÉ, CUÀgÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët - 102.
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ:
²æÃªÀÄw ¸ÀAVÃvÁ J£ï. PÀnÖªÀÄ¤. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, (MPHS) ¸ÀÆ¥Àgï ªÀiÁPÉðmï,
PÀ®§ÄVð.
²æÃ ²ªÉÃUËqÀ F. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¨Á®QAiÀÄgÀ ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, eÉÆÃrgÀ¸ÉÛ, ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ.
²æÃ ¢£ÉÃ±ï PÉ. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ºÀ®UÉÃj, ¹zÁÝ¥ÀÄgÀ (vÁ), GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯Éè.
²æÃ µÀtÄäPÀ J¸ï. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¨Á®QAiÀÄgÀ ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, £ÀÆå mË£ï, ¨sÀzÁæªÀw.
²æÃ gÁdUÉÆÃ¥Á¯ï Dgï. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¨Á®QAiÀÄgÀ ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ©.¦. ªÁrAiÀÄgï gÀ¸ÉÛ, §¸ÀªÀ£ÀUÀÄr,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ ¢ªÁPÀgï PÉ.eÉ. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, PÁªÉÃj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ¨ÁUÀªÀÄAqÀ®, PÉÆqÀUÀÄ f¯Éè.
²æÃ «gÀÆ¥ÁPÀë¥Àà J¸ï. zÀ¯Á°. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, PÉ.«.J¸ï.Dgï. ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, UÀzÀUÀ, UÀzÀUÀ f¯Éè.
qÁ|| C§ÄÝ¯ïgÀeÁPï PÉ. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, PÁn¥À¼Àî, PÀÈµÁÚ¥ÀÄgÀ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ gÀ«PÀÄªÀiÁgÀ CA¨ÉÆÃgÉ. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¸ÀévÀAvÀæö ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ºÁªÉÃj.
²æÃ §¸ÀªÀgÁd, J¸ï.r. G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, qÉÆqÉØÃj, ZÀ¼ÀîPÉgÉ (vÁ), avÀæzÀÄUÀð f¯Éè.
qÁ|| ¸ÁzsÀ£À ºÉZï.« G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¨Á®PÀgÀ ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, Dgï.¹.gÀ¸ÉÛ, ºÁ¸À£À.
viii
¥Àj²Ã®£Á ¸À«Äw
qÁ. ¹.PÉ. gÉÃtÄPÁAiÀÄð, DyðPÀ vÀdÕgÀÄ,
¤ªÀÈvÀÛ ¥ÉÆæ¥sÉ¸Àgï, ªÀiÁ£À¸À UÀAUÉÆÃwæ, ªÉÄÊ¸ÀÆgÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ.
qÁ. ¥À¢ä¤ gÁªï, ¸ÀAZÁ®PÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç ¸ÁßvÀPÉÆvÀÛgÀ «¨sÁUÀ, £ÁåµÀ£À¯ï PÁ¯ÉÃdÄ §¸ÀªÀ£ÀUÀÄr ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ. JA.J¸ï. azÁ£ÀAzÀ, ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ¨Á¥ÀÆf ¥ÀzÀ«¥ÀÆªÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ºÉÆgÀ¥ÉÃmÉ, vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ.
¸ÀºÀPÁgÀ
²æÃ. zÉÆgÉ¸Áé«Ä, dAn ¤zÀÀðÃ±ÀPÀgÀÄ, ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ. D±ÉÆÃPï PÀÄªÀiÁgï, G¥À¤zÀÀðÃ±ÀPÀgÀÄ, ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ ªÀÄºÀªÀÄzï fAiÀÄªÀÅ¯Áè SÁ£ï, ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÀðÃ±ÀPÀgÀÄ, ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. ²æÃ£Áxï PÉ.J¸ï., ±ÁSÁ¢üPÁj, ¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
ix
¥Àj«r Contents
CzsÁåAiÀÄ ¥ÀoÁåA±À ¥ÀÄl ¸ÀASÉå
CzsÁåAiÀÄ -1 ¥ÀjZÀAiÀÄ 1-8
1.1 MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À DyðPÀvÉ 1
1.2 DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÀÄ 3
1.3 DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¸ÀAWÀl£É 5
1.3.1 PÉÃA¢æÃAiÀÄ AiÉÆÃfvÀ DyðPÀvÉ 5
1.3.2 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ 5
1.4 ªÁ¸ÁÛ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀjAiÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛç 6
1.5 ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀð±Á¸ÀÛç 7
1.6 ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ AiÉÆÃd£É 7
CzsÁåAiÀÄ -2 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ ¹zÁÞAvÀ 9-43
2.1 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmï 9
2.1.1 §eÉmïUÀt 10
2.1.2 §eÉmï gÉÃSÉ 11
2.1.3 §eÉmï UÀtzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ 14
2.2 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ 15
2.2.1 KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀÅ (KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ) 16
2.2.2 ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ §zÀ°PÉ 17
2.2.3 E½ªÀÄÄR §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ 18
2.2.4 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ 18
2.2.5 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀ 19
2.2.6 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ £ÀPÉë 20
2.2.7 vÀÄ¶ÖUÀÄt 20
2.3 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð DAiÉÄÌ 21
2.4 ¨ÉÃrPÉ 24
2.4.1 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄ 25
2.4.2 ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ 29
x
2.4.3 §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ 30
2.4.4 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlUÀ¼ÀÄ 30
2.4.5 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢UÉ ZÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ 31
¥À®èlUÀ¼ÀÄ.
2.5 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ 32
2.6 ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé 33
2.6.1 ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢V£À ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé 35
2.6.2 MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀ 38
CA±ÀUÀ¼ÀÄ
2.6.3. ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑ 38
CzsÁåAiÀÄ -3 GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ 44-64
3.1 GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ 44
3.2 C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü 47
3.3 MlÄÖ GvÀà£Àß, ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß 47
3.3.1. MlÄÖ GvÀà£Àß 47
3.3.2. ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß 48
3.3.3. ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß 48
3.4 E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ 50
¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄ
3.5 MlÄÖ GvÀà£Àß, ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£ÀßUÀ¼À 50
gÉÃSÉUÀ¼À DPÁgÀUÀ¼ÀÄ
3.6 ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt 51
3.7 ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ 52
3.7.1 C¯ÁàªÀ¢ü ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ 53
3.7.2. ¢ÃWÁðªÀ¢ü ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ 59
CzsÁåAiÀÄ -4 ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¹zÁÞAvÀ 65-86
4.1 ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÆ¦¸ÀÄªÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ 65
4.2 DzÁAiÀÄ 66
4.3 ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄ«PÉ 69
4.3.1 µÀgÀvÀÄÛ 01(MAzÀÄ) 69
4.3.2 JgÀqÀ£ÉÃ µÀgÀvÀÄÛ 70
4.3.3 ªÀÄÆgÀ£ÉÃ µÀgÀvÀÄÛ 71
xi
4.3.4 ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå: gÉÃSÁvÀäPÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ 72
4.4 MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ: 73
4.4.1 MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ 73
4.4.2 GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢üÃWÁðªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ 74
4.4.3 ¸ÀÜVvÀvÉAiÀÄ ©AzÀÄ 75
4.4.4 ¸ÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ¹Üw ©AzÀÄ 75
4.5 GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ 76
4.5.1 vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥ÀæUÀw 77
4.5.2 DzÁ£ÀzÀ ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ 78
4.5.3 WÀlPÀ vÉjUÉ 77
4.6 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ 78
4.7 ¥ÀÆgÉÊPÉ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé 80
4.7.1 eÁå«ÄwAiÀÄ «zsÁ£À 81
CzsÁåAiÀÄ -5 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À 87-108
5.1 ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À, C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ, C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ 87
5.1.1 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À: ¹ÜgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ 88
5.1.2 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À: ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£À 99
5.2 C£Àé¬ÄPÉUÀ¼ÀÄ 103
5.2.1 ¨É¯É«Äw 103
5.2.2 ¨É¯ÉAiÀÄ PÀ¤µÀ×zÀ ªÀÄlÖ 104
CzsÁåAiÀÄ -6 ¥ÉÊ¥ÉÆÃn gÀ»vÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ 109-127
6.1 ¸ÀgÀPÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀgÀ¼À KPÀ¸ÁéªÀÄå 110
6.1.1 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÄÃ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ gÉÃSÉ 111
6.1.2 MlÄÖ, ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ 114
6.1.3 ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé 115
6.1.4 KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À 116
6.2 EvÀgÀ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÉÄÃvÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ 121
6.2.1 ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn 121
6.2.2 PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ? 122
±À§ÞPÉÆÃ±À 128-132
xii
CzsÁåAiÀÄ 1
¥ÀjZÀAiÀÄ
Introduction
1.1 MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À DyðPÀvÉ A Simple Economy

AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. ¸ÀºÀdªÁV, D ¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À
d£ÀjUÉ vÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À fÃªÀ£ÀzÀ°è, DºÁgÀ, GqÀÄ¥ÀÄ, ªÀ¸Àw, ¸ÁjUÉ
¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÁzÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊ®ÄUÀ¼ÀÄ, CAZÉ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ
²PÀëPÀgÀÄ ºÁUÀÄ ªÉÊzÀågÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀAvÀºÀ EvÀgÉ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À1
CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ.1 ªÁ¸ÀÛªÀzÀ°è M§â ªÀåQÛUÉ2 CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄÄ
vÀÄA¨Á zÉÆqÀØzÁVzÀÄÝ, DgÀA¨sÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁdzÀ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ PÀÆqÀ vÀ£ÀUÉ ¨ÉÃPÁzÀ J¯Áè ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄªÀÅ¢®è. ¥ÀæwAiÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄÄ vÁ£ÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À°è PÉ®ªÀ£ÀÄß
ªÀiÁvÀæ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É. MAzÀÄ PÀÈ¶ PÀÄlÄA§ªÀÅ ¸ÀéAvÀªÁV d«ÄÃ£ÀÄ, zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, ¨ÉÃ¸ÁAiÀÄ ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼ÁzÀ,
£ÉÃV®Ä MAzÀÄ eÉÆvÉ JvÀÄÛ ºÁUÀÄ PÀÄlÄA§ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. M§â £ÉÃPÁgÀ£ÀÄ ºÀwÛ,
£ÀÆ®Ä ºÁUÀÄ §mÉÖ £ÉÃAiÀÄÄªÀÅzÀPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ EvÀgÉ ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀÜ½AiÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ
²PÀëPÀ/²PÀëQAiÀÄgÀÄ «zÁåyðUÀ½UÉ ²PÀët ¤ÃqÀ®Ä CUÀvÀå«gÀÄªÀ PË±À®åªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ
E£ÀÄß PÉ®ªÀgÀÄ vÀªÀÄä ±ÀæªÀÄ ¸ÉÃªÉ ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß3 ºÉÆA¢gÀÄªÀÅ¢®è. EªÀgÀ°è
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¤tðAiÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÆ vÀªÀÄä°ègÀÄªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ
PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀå«gÀÄªÀ EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä GvÀà£ÀßzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ MAzÀÄ PÀÈ¶ PÀÄlÄA§ªÀÅ zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß
GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ. GvÀà£ÀßzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV §¼À¹ G½zÀ GvÀà£ÀßzÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
GqÀÄ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀ¸Àw ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄPÁÌV ¸ÀAUÀæ»¹lÄÖPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. CzÉÃ jÃw, M§â
£ÉÃPÁgÀ vÀ£Àß°gÀÄªÀ £ÀÆ°¤AzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ §mÉÖAiÀÄ£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁr vÁ£ÀÄ §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ²PÀëPÀgÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ°è «zÁåyðUÀ½UÉ ¨ÉÆÃ¢ü¹ ºÀtªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥Á¢¸À§ºÀÄzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ D ºÀtªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ vÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
M§â PÉ®¸ÀUÁgÀ ¸ÀºÀ ¨ÉÃgÉAiÀÄªÀjUÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ vÁ£ÀÄ ¸ÀA¥Á¢¸À§ºÀÄzÁzÀµÀÄÖ
ºÀt¢AzÀ vÀ£Àß CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¹PÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸À§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÉ ¥ÀæwAiÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀ£Àß°ègÀÄªÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ vÀ£Àß CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ
1
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ£À §AiÀÄPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄªÀ ¨sËwPÀ/UÉÆÃZÀgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ (¸Àà±Àð¸À§ºÀÄzÁzÀ), ¸ÀgÀPÀÄ JA§
¥ÀzÀªÀÅ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ JA§ ¥ÀzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁVzÉ. ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À §AiÀÄPÉUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀåUÀ½UÉ CUÉÆÃZÀgÀ vÀÈ¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. DºÁgÀ
¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GqÀÄ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À GvÀÛªÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÁzÀgÉ, ªÉÊzÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPÀgÀÄ £ÀªÀÄUÁV ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
¸ÉÃªÉUÀ¼À GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁV £ÁªÀÅ AiÉÆÃa¸À§ºÀÄzÀÄ.
2
ªÀåQÛ JAzÀgÉ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¤tðAiÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ WÀlPÀ. F WÀlPÀªÀÅ M§â ªÀåQÛ, CxÀªÁ PÀÄlÄA§zÀ ºÁUÉ UÀÄA¥ÀÄ, G¢ÝªÉÄ CxÀªÁ
¸ÀA¸ÉÜ/¸ÀAWÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
3
¸ÀA¥À£ÀÆä®ªÉAzÀgÉ EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ GzÁ. ¨sÀÆ«Ä, ±ÀæªÀÄ,
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ EvÁå¢.
vÀ£Àß CUÀvÀåUÀ½UÉ ºÉÆ°¹zÁUÀ C¥Àj«ÄvÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅ¢®è JA§ÄzÀ£ÀÄß
¥ÀævÉåÃPÀªÁV ºÉÃ¼ÀÄªÀ CUÀvÀå«®è. MAzÀÄ PÀÈ¶ PÀÄlÄA§ GvÁà¢¸ÀÄªÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ, CzÀÄ
ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ D PÀÈ¶ PÀÄlÄA§ªÀÅ
zsÁ£ÀåUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄ¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÁzÀ EvÀgÀ ««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
¸ÀºÀ «ÄvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV PÀÄlÄA§PÉÌ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À
£ÀqÀÄªÉ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß C¢üPÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ©lÄÖ PÉÆqÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ- MAzÀÄ PÀÄlÄA§ªÀÅ MAzÀÄ zÉÆqÀØ ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ, CzÀÄ E£ÀßµÀÄÖ
¸ÁUÁªÀ½ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÉÆ¼ÀÄîªÀ «ZÁgÀªÀ£ÀÄß PÉÊ©qÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ vÀ£Àß ªÀÄPÀÌ½UÉ ºÉaÑ£À ªÀÄvÀÄÛ
GvÀÛªÀÄ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ, fÃªÀ£ÀzÀ PÉ®ªÀÅ LµÁgÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀåf¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ
¸ÀªÀiÁdzÀ°ègÀÄªÀ EvÀgÀ J¯Áè ªÀåQÛUÀ¼À ¸ÀAUÀwAiÀÄÆ EzÉÃ DVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæwAiÉÆ§âgÀÆ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À
PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. CzÀÄzÀjAzÀ CªÀgÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¹PÉÆ¼Àî®Ä «ÄvÀªÁzÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ GvÀÛªÀÄ jÃwAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¥ÀæwAiÉÆ§âgÀÆ MAzÉÆAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è
vÉÆqÀVgÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÅ GvÁà¢¸ÀzÉ EgÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
CªÀgÀÄ §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ°è d£ÀgÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV K£À£ÀÄß §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ, ªÀÄvÀÄÛ K£À£ÀÄß
2 GvÁà¢¸ÀÄvÁÛgÉ, EªÀgÉqÀgÀ £ÀqÀÄªÉ ºÉÆAzÁtÂPÉ KPÉ CUÀvÀå JA§ÄzÀ£ÀÄß ºÉÃ¼ÀÄªÀ CUÀvÀå«®è.
4
GzÁ: MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è PÀÈ¶ PÀÄlÄA§ªÀÅ EvÀgÀ PÀÈ¶ WÀlPÀUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¸ÉÃj GvÁà¢¸ÀÄªÀ
MlÄÖ zsÁ£ÀåUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ D ¸ÀªÀiÁdzÀ°è d£ÀgÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸ÀÄªÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À
¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É PÀÈ¶ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV zsÁ£ÀåUÀ¼À

GvÁà¢¸ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðQÌAvÀ, ¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À d£ÀgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄÄ, PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ, D
PÀÈ¶ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä°ègÀÄªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ EvÀgÀ
¸ÀgÀQ£À CxÀªÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À
d£ÀgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄÄ PÀÈ¶ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV GvÁà¢¸ÀÄwÛgÀÄªÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À
¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ C¢üPÀ«zÀÝ°è, EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄwÛgÀÄªÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß PÀÈ¶ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ zsÁ£ÀåUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ªÀÄgÀÄ ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F
«µÀAiÀÄ J¯Áè ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. M§â ªÀåQÛUÉ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À PÉÆgÀvÉ EgÀÄªÀAvÉ
¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À d£ÀgÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV ºÉÆAzÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ
¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄ°ègÀÄvÀÛªÉ. PÉÆgÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁdzÀ d£ÀgÀ
¨ÉÃPÀÄ-¨ÉÃqÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ ««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ºÀAaPÉ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ºÀAaPÉ¬ÄAzÀ5 MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ
««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄªÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. »ÃUÉ GvÁà¢¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÀåQÛUÀ¼À°è «vÀgÀuÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. «ÄvÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ºÀAaPÉ ºÁUÀÄ
CAwªÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄÄ, ¸ÀªÀiÁd JzÀÄj¸ÀÄªÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÆ® DyðPÀ
¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÁVªÉ.
4
E°è £ÁªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄªÀ J¯Áè ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁdzÀ d£ÀgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀiÁdzÀ ºÉÆgÀV¤AzÀ K£Àß£ÀÆß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÄ PÀ®à¦¹PÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ CzÁUÀÆå ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À
GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ §UÉÎ E°è ªÀiÁqÀ¯ÁVgÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå CA±ÀªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉ zÉÃ±ÀPÉÌ CxÀªÁ ErÃ
«±ÀéPÉÌ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
5
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ºÀAaPÉAiÉÄAzÀgÉ ¥Àæw ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ JµÀÄÖ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß «ÄÃ¸À°qÀ¯ÁVzÉ JAzÀxÀð.
ªÁ¸ÀÛªÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ DyðPÀvÉAiÀÄÄ, ªÉÄÃ¯É ZÀað¹zÀ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ ºÉZÀÄÑ
¸ÀAQÃtðªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ §UÉÎ £ÁªÀÅ w½¢gÀÄªÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À ¨É¼ÀQ£À°è CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ PÉ®ªÀÅ
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹ F ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀÄzÀÝPÀÆÌ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÉÆÃt.
1.2 DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÀÄ Central Problems of An Economy

¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£É, «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀªÀÅ £ÀªÀÄä §zÀÄQ£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÁVªÉ. F ªÀÄÆ® DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÀiÁUÀðzÀ°è ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
¸ÀªÀiÁdªÀÅ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À F PÉÆgÀvÉAiÀÄÄ
DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÀÄlÄÖ ºÁPÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ
(¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ) G¥ÀAiÉÆÃUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. E£ÉÆßAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ¥Àæw
¸ÀªÀiÁdªÀÅ vÀ£Àß PÉÆgÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ §¼À¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ
DyðPÀvÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À ¸ÁgÁA±ÀªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ «ªÀj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
K£À£ÀÄß GvÁà¢¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ?
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ vÁ£ÀÄ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
GvÁà¢¸À®Ä ¸ÁzsÀå JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÉZÀÄÑ DºÁgÀ, §mÉÖ, ªÀ¸Àw GvÁà¢¸À¨ÉÃPÉ
CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ LµÁgÁ«Ä ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÉ? ºÉZÀÄÑ PÀÈ¶ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÉ CxÀªÁ 3
PÉÊUÁjPÁ GvÀà£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÉ? ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀåzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃPÉ CxÀªÁ «Ä°mÉj ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄªÀ°è ºÉZÀÄÑ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
§¼À¸À¨ÉÃPÉ ? ªÀÄÆ® ²PÀëtPÉÌ ºÉZÀÄÑ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÉ CxÀªÁ G£ÀßvÀ ²PÀëtPÉÌ ºÉZÀÄÑ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÉ?
C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÉ CxÀªÁ £Á½£À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß
¥ÀjZÀAiÀÄ
ªÀÈ¢Ý¸ÀÄªÀ ºÀÆrPÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß (AiÀÄAvÀæzÀAvÀºÀ) ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÉ ?
F ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ GvÁà¢¸À¯ÁUÀÄvÀÛªÉ ?
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä AiÀiÁªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÉA§ ¤zsÁðgÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. C¢üPÀ ±ÀæªÀÄªÀ£ÀÄß
CxÀªÁ AiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃPÉ ? ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ®¨sÀå«gÀÄªÀ AiÀiÁªÀ
vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ ?
AiÀiÁjUÁV F ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À¨ÉÃPÀÄ ?
DyðPÀvÉAiÀÄ°è GvÁà¢¸À¯ÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁgÀÄ, JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÁÝgÉ ?
DyðPÀvÉAiÀÄ°è£À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀåQÛUÀ¼À°è ºÉÃUÉ «vÀgÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ? AiÀiÁgÀÄ ºÉZÀÄÑ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁgÀÄ PÀrªÉÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ ? DyðPÀvÉAiÀÄ°è PÀ¤µÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀ ¥ÀæwAiÉÆ§âjUÀÆ
zÉÆgÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉÃ CxÀªÁ ¨ÉÃqÀªÉÃ ? DyðPÀvÉAiÀÄ°è ¥ÀæwAiÉÆ§âjUÀÆ
¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ® DgÉÆÃUÀå ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ GavÀªÁV ®¨sÀåªÁUÀ¨ÉÃPÉÃ CxÀªÁ ¨ÉÃqÀªÉÃ ?
»ÃUÉ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄÄ, PÉÆgÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß «©ü£Àß ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉÃªÉUÀ¼À ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ºÉÃUÉ ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÁà¢¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß d£ÀgÀ°è ºÉÃUÉ «vÀgÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉÆgÀvÉAiÀÄ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ DyðPÀvÉAiÀÄ
PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÁVªÉ.
GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀåvÁ UÀr.
ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄªÀAvÉAiÉÄÃ, Er DyðPÀvÉAiÀÄ°è ®¨sÀå«gÀÄªÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ d£ÀgÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV ºÉÆAzÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
«ÄvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. «gÀ¼ÀªÁzÀ F ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è F ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß JµÀÄÖ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆßAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ,
««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ «gÀ¼ÀªÁzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄÄ, MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ
««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃqÀ¯ÁzÀ MlÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
ºÀ®ªÀÅ «zsÀUÀ¼À°è ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ½zÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ D ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À «©ü£Àß
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÁVzÉ. ®¨sÀå«gÀÄªÀ MlÄÖ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÉÆvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ vÁAwæPÀ
eÁÕ£À¢AzÀ GvÁà¢¸À¯ÁUÀÄªÀ J¯Áè ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀªÀ£ÀÄß
“GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À UÀt” J£ÀÄßvÁÛgÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 1 PÉÆÃµÀ×PÀ 1.1 GvÁàzÀ£É ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ
vÀ£Àß ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ zsÁ£Àå CxÀªÁ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ zsÁ£Àå ºÀwÛ
4
ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ MAzÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß A 0 10
B 1 9
¥ÀjUÀtÂ¹. DyðPÀvÉAiÀÄ°è GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ zsÁ£Àå C 2 7
ªÀÄvÀÄÛ ºÀwÛAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 1.1 gÀ°è D 3 4

¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. E 4 0
J¯Áè ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß zsÁ£ÀåUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¹zÀgÉ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À UÀjµÀ×

¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 4 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀÄ (WÀlPÀUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÀwÛAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è
§¼À¹zÀgÉ ºÉZÀÄÑ CAzÀgÉ 10 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ (WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ) ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ.
DyðPÀvÉAiÀÄÄ 1 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ (WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ) zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ 9 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ (WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ)
ºÀwÛ CxÀªÁ 2 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À (WÀlPÀUÀ¼À) zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ 7 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ (WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ) ºÀwÛ
CxÀªÁ 3 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ (WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ) zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ 4 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ (WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ) ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀºÀ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ. EvÀgÉ C£ÉÃPÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ EgÀÄvÀÛªÉ. F PÉ¼ÀV£À avÀæªÀÅ DyðPÀvÉAiÀÄ
GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ PÉ¼ÀUÉ EgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀÅ
DyðPÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½AzÀ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ ºÀwÛAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. F gÉÃSÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÀwÛUÁV DyðPÀvÉAiÀÄ°è GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ
UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ zsÁ£ÀåªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ vÀ¢égÀÄzÀÞªÀÅ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß GvÁàzÀ£Á
¸ÁzsÀåvÉ UÀr J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. DyðPÀvÉAiÀÄÄ vÀ£Àß
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV §¼À¹PÉÆAqÀÄ
GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ ºÀwÛAiÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀåvÁ UÀrAiÀÄÄ
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀåvÁ UÀrAiÀÄ PÉ¼ÀV£À
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è GvÁà¢¹zÀ zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ
ºÀwÛAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ J¯Áè CxÀªÁ PÉ®ªÀÅ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À C¥ÀÆtð §¼ÀPÉ CxÀªÁ ªÀåxÀð
§¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
zsÁ£Àå GvÁàzÀ£ÉUÉ «gÀ¼À ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÉZÁÑV §¼À¹zÀgÉ ºÀwÛAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ PÀrªÉÄ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ®©ü¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀPÉÌ vÀ¢éjzÀÝªÀÇ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À°è
£ÁªÀÅ MAzÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ §AiÀÄ¹zÀgÉ, E£ÉÆßAzÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. »ÃUÁV MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
¸Àé®à C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ CzÀgÀ §zÀ¯ÁV E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¸Àé®à
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ©lÄÖ ©qÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀzÀ ‘¸ÀzÁªÀPÁ±À ªÉZÀÑ’a
J£ÀÄßªÀgÀÄ.
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄÄ CzÀÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À°è MAzÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆßAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ ºÀ®ªÀÅ GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À°è
MAzÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.
a
UÀªÀÄ¤¹: ¸ÀzÁªÀPÁ±À ªÉZÀÑzÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄÄ ªÀåQÛUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄÄ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è ªÁå¥ÀPÀªÁV
§¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ PÁgÀt¢AzÁV PÉ®ªÉÇªÉÄä ¸ÀzÁªÀPÁ±ÀzÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß DyðPÀ ªÉZÀÑªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
1.3 DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¸ÀAWÀl£É Organisation of Economic Activities

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄPÀÛ¸ÀAªÁzÀ¢AzÀ vÀªÀÄäzÉÃ DzÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¹PÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ
CxÀªÁ ¸ÀgÀPÁgÀzÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ, AiÉÆÃfvÀ jÃwAiÀÄ°è vÀªÀÄä UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß
¸Á¢ü¸ÀÄªÀAvÉ, DyðPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÆ® ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
5
1.3.1 PÉÃA¢æÃAiÀÄ AiÉÆÃfvÀ DyðPÀvÉ The Centrally Planned Economy
PÉÃA¢æÃAiÀÄ AiÉÆÃfvÀ DyðPÀvÉAiÀÄ°è ¸ÀPÁðgÀ CxÀªÁ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀªÀÅ DyðPÀvÉAiÀÄ J¯Áè
¥ÀæªÀÄÄR ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£É, «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ ºÁUÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ¼À
C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÉÃ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ
¥ÀjZÀAiÀÄ
¥Áæ¢üPÁgÀªÀÅ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ºÀAaPÉUÉ ¥ÀæAiÀÄwß¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV
¸ÀªÀiÁdPÉÌ C¥ÉÃPÀëtÂÃAiÀÄªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À CAwªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ºÀAaPÉUÉ
¥ÀæAiÀÄwß¸À§ºÀÄzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÁV ErÃ DyðPÀvÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄÈ¢ÝUÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃUÀPÉëÃªÀÄPÉÌ vÀÄA¨Á
ªÀÄºÀvÀézÀÄÝ JAzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß GzÁ: ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀå ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀéAvÀªÁV ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è GvÁà¢¸À¢zÁÝUÀ, ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀåQÛUÀ½UÉ CAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è GvÁà¢¸À®Ä ¥ÉæÃgÉÃ¦¸À§ºÀÄzÀÄ, CxÀªÁ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁV
¸ÀPÁðgÀªÉÃ CAvÀºÀ C¥ÉÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä ¤zsÀðj¸À§ºÀÄzÀÄ. ¨ÉÃgÉ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è, DyðPÀvÉAiÀÄ°è GvÁà¢¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À CAwªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è
PÉ®ªÀÅ d£ÀjUÉ §ºÀ¼À PÀrªÉÄ ¥Á®Ä zÉÆgÀwzÀÄÝ, CªÀgÀ G½AiÀÄÄ«PÉAiÀÄÄ ¸ÀAPÀµÀÖzÀ°èzÁÝUÀ,
PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀ ªÀÄzsÀå ¥ÀæªÉÃ²¹ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À CAwªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß J®èjUÀÆ
¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
1.3.2 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ The Market Economy
PÉÃA¢æÃAiÀÄ AiÉÆÃfvÀ DyðPÀvÉUÉ «gÀÄzÀÞªÁV, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ DyðPÀvÉAiÀÄ°è J¯Áè DyðPÀ
ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀAWÀn¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀAvÉ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÀÄÝ6 CzÀÄ vÀªÀÄä DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀ
ªÀåQÛUÀ¼À ªÀÄÄPÀÛ CAvÀBQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ CxÀðzÀ°è, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ, DyðPÀ
¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ vÀªÀÄä ¤¢ü CxÀªÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛªÁV «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À
¸ÀªÀÄÆºÀªÁVzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£Àå CxÀðzÀ°è CxÉÊð¸ÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ «©ü£ÀßªÁV
6
MAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÉ®ªÀÅ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV ¸ÀAWÀl£É JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è §¼À¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ¤ÃªÀÅ AiÉÆÃa¸À§ºÀÄzÁzÀAvÉ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀÜ¼ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EgÀÄªÀÅ¢®è. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä
ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¨sÉÃn DUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ DUÀzÉÃ EgÀ§ºÀÄzÀÄ.
ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀ £ÀqÀÄªÉ CAvÀBQæAiÉÄAiÀÄÄ ««zsÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è £ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ
GzÁºÀgÀuÉUÁV ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀÄ UÁæªÀÄzÀ°è£À ZËPÀ CxÀªÁ £ÀUÀgÀzÀ ¸ÀÆ¥Àgï
§eÁgÀ£À°è CxÀªÁ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁV zÀÆgÀªÁtÂ CxÀªÁ CAvÀðeÁ®zÀ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀAªÀºÀ£À
ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. d£ÀjUÉ ªÀÄÄPÀÛªÁV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
RjÃ¢ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ªÁåSÁå¤¸ÀÄªÀ
®PÀëtUÀ¼ÁVªÉ.
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀÄUÀÄªÀÄ PÁAiÀÄð ¤ªÀðºÀuÉUÉ, D ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¨sÁUÀUÀ¼À
ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉÀ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ C¤ªÁAiÀÄðªÁVgÀÄvÀÛzÉ. E®èªÁzÀ°è UÉÆAzÀ® GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ®PÁëAvÀgÀ ªÀåQÛUÀ¼À ¥ÀævÉåÃPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄªÀ£ÀÄß
vÀgÀÄªÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ JAzÀÄ ¤ÃªÀÅ D±ÀÑAiÀÄð¥ÀqÀ§ºÀÄzÀÄ.
MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è J¯Áè ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß
(PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ M¦àPÉÆAqÀ) ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ D ¨É¯ÉAiÀÄ°è
6 CªÀÅ «¤ªÀÄAiÀÄUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨É¯ÉAiÀÄÄ, ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ¤tð¬Ä¹zÀ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¸ÀgÀPÀÄ
CxÀªÁ ¸ÉÃªÉAiÀÄ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ©A©¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀQUÉ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß MrØzÀgÉ D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ MmÁÖgÉAiÀiÁV D
¸ÀgÀQ£À ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ GvÁàzÀ£ÉVAvÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §AiÀÄ¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ ¸ÀAPÉÃvÀªÀ£ÀÄß GvÁàzÀPÀjUÉ

PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV GvÁàzÀPÀgÀÄ D ¸ÀgÀQ£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÁÛgÉ. F jÃwAiÀiÁV
¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀiÁzÀåAvÀ J¯Áè ªÀåQÛUÀ½UÉ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
gÀªÁ¤¹ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¨É¯É
¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼ÀÄ DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ K£À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ JµÀÖ£ÀÄß
GvÁà¢¸À¨ÉÃPÀÄ JA§ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀÄvÀÛªÉ.
ªÁ¸ÀÛªÁV J¯Áè DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ «Ä±Àæ DyðPÀvÉUÀ¼ÁVzÀÄÝ, C°è PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀPÁðgÀªÉÃ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄÆ®PÀªÉÃ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
MAzÉÃ ªÀåvÁå¸ÀªÉAzÀgÉ DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è ¸ÀPÁðgÀ ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ¥ÁvÀæzÀ ªÁå¥ÀPÀvÉ. CªÉÄÃjPÉ
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¥ÁvÀæ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï MPÀÆÌlªÀÅ PÉÃA¢æAiÀÄ
AiÉÆÃfvÀ DyðPÀvÉUÉ E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ §ºÀÄ PÁ®zÀªÀgÉUÀÆ ºÀwÛgÀzÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÁévÀAvÀæöå¢A¢ÃaUÉ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¸ÀÄªÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR
¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄwÛzÉ. DzÁUÀÆå PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÁvÀæ
UÀt¤ÃAiÀÄªÁV PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ.
1.4 ªÁ¸ÁÛ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀjAiÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛç Positive and Normative Economics

F ªÉÆzÀ¯ÉÃ G¯ÉèÃT¹zÀAvÉ vÁwéPÀªÁV DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß §UÉºÀj¸À®Ä
MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀiÁUÀðUÀ½ªÉ. F ««zsÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV D ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½UÉ ¨ÉÃgÉ
¨ÉÃgÉ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄlÄÖ ºÁPÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ. D ªÀÄÆ®PÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
««zsÀ jÃwAiÀÄ°è ºÀAaPÉAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ GvÁà¢¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À CAwªÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£É ¸ÀºÀ «©ü£ÀßªÁV «vÀgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ F PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ
MmÁÖgÉ DyðPÀvÉUÉ ºÉZÀÄÑ C¥ÉÃPÀëuÉAiÀÄªÁVzÉAiÉÄAzÀÄ CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ.
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è £ÁªÀÅ F PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ½AzÀ ºÉÆgÀºÉÆªÀÄÄäªÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ (Outcome) JµÀÄÖ
C¥ÉÃQëtÂÃAiÀÄªÁVªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß C¨sÀså¹¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ F PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À
ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è «©ü£Àß PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸À®Ä £ÁªÀÅ ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ
ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ½AzÀ ºÉÆgÀºÉÆªÀÄÄäªÀ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ. F ¥À°vÁA±ÀUÀ¼ÀÄ JµÀÄÖ C¥ÉÃPÀëtÂÃAiÀÄªÁVªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ
ªÀÄÆ®PÀ F PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À ªÀiË®å ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ. ºÉaÑ£À ªÉÃ¼É, MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ
PÁAiÀÄðvÀAvÀæ ºÉÃUÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉAiÉÄAzÀÄ UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀÄwÛzÉÝÃªÉAiÉÆÃ
CxÀªÁ CzÀgÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀÄwÛzÉÝÃªÉAiÉÆÃ JA§ÄzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ªÁ¸ÀÛ«PÀ DyðPÀ
«±ÉèÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀj DyðPÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÁ¸ÀÛ«PÀ
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ°è ««zsÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀj CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è F PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ D¥ÉÃQëtÂÃAiÀÄªÁVªÉAiÉÄÃ CxÀªÁ
E®èªÉÃ JAzÀÄ w½AiÀÄ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ. DzÁUÀÆå ªÁ¸ÀÛ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀjAiÀÄ DyðPÀ «±ÉèÃµÀuÉUÀ¼À
£ÀqÀÄ«£À F ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ wÃPÀë÷ÚªÁzÀÄzÀ®è. PÉÃA¢æÃAiÀÄ DyðPÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è ªÁ¸ÀÛ«PÀ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÀÄ MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§A¢ü¹gÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀ£ÀÄß
©lÄÖ E£ÉÆßAzÀ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®è.
7
1.5 ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀð±Á¸ÀÛç Microeconomics and Macroeconomics
¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV, CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ «µÀAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ «±Á® «¨sÁUÀUÀ¼À°è CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ: ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀð±Á¸ÀÛç. ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è £ÁªÀÅ ««zsÀ
¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è ªÉÊAiÀÄQÛPÀ DyðPÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À
¥ÀjZÀAiÀÄ
ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è ªÀåQÛUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀAªÀºÀ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À
¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉ ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è £ÁªÀÅ ¸ÀªÀÄUÀæªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ ¸ÀªÀÄUÀæ GvÁàzÀ£É,
GzÉÆåÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀæ ¨É¯ÉUÀ¼À ªÀÄlÖUÀ¼ÀAvÀºÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß PÉÃA¢æPÀj¸ÀÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀÄUÀæªÁV ErÃ DyðPÀvÉAiÀÄ §UÉÎ w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ. E°è F ¸ÀªÀÄUÀæ
ªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼À ªÀÄlÖªÀÅ ºÉÃUÉ ¤zsÁðjvÀªÁUÀÄvÉÛA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è F ¸ÀªÀÄUÀæ
ªÀÄlÖUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉAzÀÄ PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä £ÁªÀÅ GvÀÄìPÀgÁVzÉÝÃªÉ. ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄA¢£ÀAwªÉ. DyðPÀvÉAiÀÄ MlÄÖ GvÀà£ÀßzÀ
ªÀÄlÖ JµÀÄÖ? MlÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ? PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è MlÄÖ GvÀà£Àß ºÉÃUÉ
¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ ? DyðPÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ (GzÁ: ±ÀæªÀÄ) ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV §¼ÀPÉAiÀÄ°èªÉAiÉÄÃ ?
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ C¥ÀÆtð §¼ÀPÉAiÀiÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÁªÀÅªÀÅ ? ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ KPÉ KjPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ ?
»ÃUÉ ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ««zsÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ §zÀ®Ä ¸ÀªÀÄUÀæ
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è DyðPÀvÉAiÀÄ PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉAiÀÄ MmÁÖgÉ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄUÀæ ªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
1.6 ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ AiÉÆÃd£É Plan of The Book

F ¥ÀÄ¸ÀÛPÀªÀÅ ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÆ® «ZÁgÀUÀ½UÉ ¤ªÀÄä£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è £ÁªÀÅ
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À §UÉÎ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀgÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃA¢æPÀj¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ºÁUÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉÃUÉ ¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß
«±ÉèÃ¶¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ. CzsÁåAiÀÄ-2 gÀ°è £ÁªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. CzsÁåAiÀÄ-3 gÀ°è GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ ZÀZÉð ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
CzsÁåAiÀÄ-4gÀ°è £ÁªÀÅ GvÁàzÀPÀgÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. 5£ÉAiÀÄ CzsÁåAiÀÄzÀ°è MAzÀÄ
ªÀ¸ÀÄÛ«UÉ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁt ºÉÃUÉ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ
JA§ÄzÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. CzsÁåAiÀÄ-6gÀ°è EvÀgÉ ¥ÀæPÁgÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ.
¥ÀæªÀÄÄR ¥Àj¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ Key Concepts
C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀ GvÁàzÀ£É «¤ªÀÄAiÀÄ

PÉÆgÀvÉ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ CªÀPÁ±À ªÉZÀÑ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ PÉÃA¢æAiÀÄ AiÉÆÃfvÀ DyðPÀvÉ
«Ä±Àæ DyðPÀvÉ ªÁ¸ÀÛ«PÀ «±ÉèÃµÀuÉ ªÀiÁzÀjAiÀÄ «±ÉèÃµÀuÉ
¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀð±Á¸ÀÛç
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ Exercises
8 1. DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹.

2. MAzÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÉAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
3. GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀåvÁ UÀr JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
4. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ «µÀAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ZÀað¹.

5. PÉÃA¢æÃAiÀÄ AiÉÆÃfvÀ DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ DyðPÀvÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ EgÀÄªÀ
ªÀåvÁå¸ÀªÉÃ£ÀÄ?
6. ªÁ¸ÀÛ«PÀ DyðPÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ K£ÉAzÀÄ CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄî«j ?
7. ªÀiÁzÀjAiÀÄ DyðPÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ K£ÉAzÀÄ CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄî«j ?
8. ¸ÀÆPÀëöä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ £ÀqÀÄªÉ EgÀÄªÀ ªÀåvÁå¸À w½¹j ?

CzsÁåAiÀÄ 2
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ ¹zÁÞAvÀ
Theory of Consumer Behaviour
CAwªÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À1 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÀvÀð£É ºÉÃVgÀÄvÀÛzÉ

JA§ÄzÀ£ÀÄß F CzsÁåAiÀÄzÀ°è £ÁªÀÅ C¨sÀå¹¸ÀÄvÉÛÃªÉ. ®¨sÀå«gÀÄªÀ
«©ü£Àß ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÉÄÃ ¤zsÀðj¸ÀÄvÁÛ¼É. E°è DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß «ªÀgÀªÁV
ZÀað¸ÀÄªÀÅzÉÃ F CzsÁåAiÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝÃ±ÀªÁVzÉ. £ÁªÀÅ £ÉÆÃrzÀAvÉ,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄÄ, CªÀ£À CxÀªÁ CªÀ¼À, C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ
1
DzÀåvÉUÀ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ C©ügÀÄa, DzÀåvÉ
ªÀÄvÀÄÛ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤RgÀ ºÁUÀÆ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀ jÃwAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß
E°è ªÀiÁqÉÆÃt. £ÀAvÀgÀ F «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄ£ÀÄß C¨sÀå¹¸À®Ä
§¼À¹PÉÆ¼ÉÆîÃt.
¥ÀÆªÀð ¸ÀAPÉÃvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ Preliminary Notations and Assumptions
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸ÀÄvÁÛ¼É. DzÀgÉ £Á«°è
¸ÀgÀ¼ÀªÁV PÉÃªÀ® JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ2 ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. ¸ÀgÀPÀÄ1 ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2 JAzÀÄ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. F
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ MAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£É
(PÀAvÉ-Bundle) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÁªÀÅ ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
ªÀåPÀÛ¥Àr¸À®Ä x1 ZÀ®PÀªÀ£ÀÄß, JgÀqÀ£É ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸À®Ä x2 ZÀ®PÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÉÛÃªÉ. x1
ªÀÄvÀÄÛ x2 ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. (x1, x2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, x1
¥ÀæªÀiÁtzÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄ1£ÀÄß (ªÉÆzÀ®£ÉÃ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß) ªÀÄvÀÄÛ x2 ¥ÀæªÀiÁtzÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄ2£ÀÄß (JgÀqÀ£ÉÃ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß)
M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¤¢ðµÀÖ ªÀiË®åzÀ x1 ªÀÄvÀÄÛ x2 UÀ¼ÀÄ (x1, x2) ¤¢ðµÀÖ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ (5,10) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉÉAiÀÄÄ 5 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 10 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄ2
£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ; (10,5) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ 10 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 5 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ
¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
2.1 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmï The Consumer’s Budget

M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¤ÃrzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ®¨sÀå«gÀÄªÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¤¢ðµÀÖ ªÉÆvÀÛzÀ
ºÀtªÀ£ÀÄß (DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß) ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼ÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. D C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ vÁ£ÀÄ §AiÀÄ¹zÀ JgÀqÀÄ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®è. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À
1
£ÁªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀgÀPÀÄ JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÉÛÃªÉ. DzÀgÉ EzÀgÀ CxÀð ¸ÀgÀPÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÉgÀqÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
2
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀjUÀtÂ¹gÀÄªÀ PÀ®à£ÉAiÀÄÄ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁV ¸ÀgÀ¼ÀUÉÆ½¹zÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÁavÀæUÀ¼À
ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄRå ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖzÉ.
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ D JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmï, C£ÀÄ¨sÉÆÃV ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¤¢ðµÀÖ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤¢ðµÀÖ
¨É¯ÉUÀ¼À°è PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß
w½¸ÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß DzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ ªÉZÀÑzÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É.
gÁl
ªiÀ Á
10
DAiÉÄÌUÀ½UÁV PÀÄvÀÆºÀ®
2.1.1 §eÉmï UÀt Budget set

M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ‘M’ DVzÉAiÉÄAzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV
p1 ªÀÄvÀÄÛ p2 DVzÉAiÉÄAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt3. D C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ x1 WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ p1x1 ªÉÆvÀÛzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß RZÀÄðªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ jÃw
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ x2 WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ p2x2 ªÉÆvÀÛzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß
RZÀÄðªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ x1 WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ x2
WÀlPÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß (Bundle) PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ, p1x1+P2x2
ªÉÆvÀÛzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß RZÀÄð ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ p1x1 + p2x2 ªÉÆvÀÛzÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÁÝUÀ ªÀiÁvÀæ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ F ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß ¤¢ðµÀÖ DzÁAiÀÄzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¤¢ðµÀÖ ¨É¯ÉUÀ¼À°è PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ JgÀqÀÄ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ««zsÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß DzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁUÀÄªÀªÀgÉUÀÆ CxÀªÁ DzÁAiÀÄQÌAvÀ
PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄªÀªÀgÉUÀÆ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. E£ÉÆßAzÀÄ CxÀðzÀ°è, (x1,x2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß,
p1x1+p2x2 ≤ M (2.1)
DVgÀÄªÀAvÉ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
3
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÉÄAzÀgÉ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÁ£ÀÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À MAzÀÄ AiÀÄÆ¤mïUÉ ¥ÁªÀw
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ºÀtzÀ ªÉÆvÀÛ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß Q¯ÉÆÃUÁæAUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ºÀtªÀ£ÀÄß gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À°è ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÉ, ªÉÆzÀ®£É
¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ P1, CAzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ 1 Q¯ÉÆÃUÁæA ¸ÀgÀQUÉ ¨É¯ÉAiÀÄÄ P1 DVgÀÄvÀÛzÉ.
[2.1]gÀ°è£À ÇÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmï «ÄwAiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄÆºÀªÀ£ÀÄß §mÉmï UÀt J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨É¯ÉUÀ¼À°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß DzÁAiÀÄ¢AzÀ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À
¸ÀAUÀæºÀªÉÃ §eÉmï UÀtªÁVzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 2.1
M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ `20 DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝ¼ÉAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É
`5 DVzÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® ¥ÀÆtð WÀlPÀUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ ®¨sÀå«zÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. F
¤¢ðµÀÖ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤¢ðµÀÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ (0,0), (0,1), (0,2), (0,3), (0,4), (1,0), (1,1), (1,2), (1,3), (2,0), (2,1),
(2,2), (3,0), (3,1) ªÀÄvÀÄÛ (4,0) DVgÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAAiÉÆd£ÉUÀ¼À°è (0,4), (1,3), (2,2), (3,1)
ªÀÄvÀÄÛ (4,0) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁrzÀ ªÉZÀÑªÀÅ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ `20 DzÁAiÀÄPÉÌ
¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ. DzÀgÉ G½zÀ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ `20 DzÁAiÀÄQÌAvÀ®Æ
PÀrªÉÄ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ ¥ÀæZÀ°vÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è (3,3) ªÀÄvÀÄÛ (4,5) C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ `20 DzÁAiÀÄQÌAvÀ®Æ ºÉaÑ£À ªÉZÀÑzÁÝVªÉ. F ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è.
11
2.1.2 §eÉmï gÉÃSÉ. Budget line
MAzÀÄ ªÉÃ¼É JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ
4
¥Àj¥ÀÆtðªÁV «¨sÀf¸À¯ÁUÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁV
EzÀÝgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmïUÀtªÀÅ J¯Áè
¹zÁÞAvÀ
(x1, x2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
CAzÀgÉ ±ÀÆ£ÀåPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ CxÀªÁ ±ÀÆ£ÀåQÌAvÀ
ºÉZÁÑVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ x1 ªÀÄvÀÄÛ
x2 WÀlPÀUÀ¼ÀÄ DVgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ p1x1+p2x2
≤ M ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.1 gÀ°è §eÉmï UÀtªÀ£ÀÄß
¥Àæw¤¢ü¸À¯ÁVzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.1 §eÉmï UÀt : ¸ÀgÀPÀÄ1£ÀÄß ox vÀ¯ÁPÀëzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄ2£ÀÄß
zsÀ£ÁvÀäPÀ ¥ÁzÀzÀ°ègÀÄªÀ gÉÃSÉAiÀÄ oy ®A¨ÁPÀëzÀ°è ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. F gÉÃSÉzÀ°è£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ
©AzÀÄªÀÅ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À MAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÉÄÃ°gÀÄªÀ CxÀªÁ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ. p1x1 + p2x2= M ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ
J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß §eÉmï UÀtªÀÅ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÁãUÀzÀ°è CxÀªÁ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄªÀ J¯Áè
©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß §eÉmï UÀt M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. F gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀÅ
p1x1+p2x2 = M (2.2)
DVgÀÄvÀÛzÉ. F gÉÃSÉAiÀÄÄ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À ªÉZÀÑ ‘M’ UÉ
(M DzÁAiÀÄPÉÌ) ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß §eÉmï gÉÃSÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. §eÉmï
gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è4 §gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ‘M’
DzÁAiÀÄQÌAvÀ®Æ PÀrªÉÄ ªÉZÀÑzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ.
4
GzÁºÀgÀuÉ 2.1 gÀ°è PÉÆnÖgÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß «¨sÀf¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è. CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀiÁvÀæ ®¨sÀå«gÀÄvÀÛªÉ.
ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ «¨sÀf¸ÀÄªÀ gÀÆ¥ÀzÀ®Æè ®¨sÀå«gÀÄvÀÛªÉ. CzsÀð QvÀÛ¯ÉºÀtÚ£ÀÄß, PÁ®Ä¨sÁUÀ ¨Á¼ÉºÀtÚ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
DzÀgÉ CzsÀð Q¯ÉÆÃUÁæA CQÌAiÀÄ£ÀÄß, 1/4 °Ãlgï ºÁ®£ÀÄß RArvÀªÁVAiÀÄÆ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
¸À«ÄÃPÀgÀt 2.2 £ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ §gÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ5
M p1
x2 = − x1 (2.3)
p2 p2
M
§eÉmï gÉÃSÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀiÁVzÀÄÝ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀªÀ£ÀÄß, ªÀÄvÀÄÛ M
p1 p2
®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß ErÃ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ1£ÀÄß
PÉÆ¼Àî®Ä RZÀÄð ªÀiÁrzÁUÀ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀªÀÅ
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ jÃw ErÃ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ2£ÀÄß PÉÆ¼Àî®Ä RZÀÄð ªÀiÁrzÀgÉ D
C£ÀÄ¨sÉÆVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀªÀÅ ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
ºÁUÉAiÉÄÃ ®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀªÀÅ JgÀqÀ£ÉÃ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ
p
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ (Slope)– 1 DVgÀÄvÀÛzÉ.
p2
§eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À ¤µÀàwÛ

§eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ¥Àæw
12 WÀlPÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ°è ¨ÉÃPÁUÀÄªÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ
E½eÁgÀÄ ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ°£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß

(x1, x2) ªÀÄvÀÄÛ (x1+ D x1, x2+ D x2,)
¥ÀjUÀtÂ¹zÁUÀ CzÀgÀ ©ÃdUÀtwÃAiÀÄ
¸ÀégÀÆ¥ÀªÀÅ F jÃw EgÀÄvÀÛzÉ.a
p1x1+p2x2=M (2.4)
ªÀÄvÀÄÛ p1(x1+ D x1) + p2 (x2+ D x2) = M (2.5)
¸À«ÄÃPÀgÀt 2.5 jAzÀ ¸À«ÄÃPÀgÀt 2.4£ÀÄß ªÀåªÀPÀ®£À ªÀiÁrzÁUÀ £ÁªÀÅ F PÉ¼ÀV£À ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
p1 D x1+ p2 D x2 = 0 (2.6)
¸À«ÄÃPÀgÀt 2.6 gÀ°è ªÀåPÀÛ¥Àr¹gÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄºÉÆA¢¹zÁUÀ £ÁªÀÅ F PÉ¼ÀV£À ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ
¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
∆x2 p
=− 1 (2.7)
∆x1 p2
a
D (qÉ¯ÁÖ) EzÀÄ VæÃPï CPÀëgÀªÁVzÉ. UÀtÂvÀ ±Á¸ÀÛçzÀ°è D ªÀ£ÀÄß §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ
D x1 C£ÀÄß x1 £À°è DzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ D x2 C£ÀÄß x2 £À°è DzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä §¼À¸À¯ÁVzÉ.
5
¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¸À«ÄÃPÀgÀt y = c + mx JA§ÄzÀ£ÀÄß ±Á¯Á UÀtÂvÀ ¥ÀoÀåzÀ°è PÀ°w¢ÝÃj. F ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ°è `C’ ¹ÜgÁAPÀªÁVzÀÄÝ
®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀªÁVzÉ m ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÁVzÉ. ¸À«ÄÃPÀgÀt 2.3 ¸ÀºÀ EzÉÃ jÃwAiÀÄ gÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
£Á«°è UÀªÀÄ¤¸À§ºÀÄzÀÄ.
¨É¯ÉAiÀÄ C£ÀÄ¥ÁvÀ ªÀÄvÀÄÛ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ
§eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. D ©AzÀÄªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð
DzÁAiÀÄªÀÅ ªÉZÀÑªÀiÁqÀÄªÀ MAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ
MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
©lÄÖPÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß
©lÄÖPÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ? EzÀÄ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ MAzÀÄ WÀlPÀPÉÌ
vÀUÀ®ÄªÀ ªÉZÀÑ p1 DVzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ 2gÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ p1 ªÉÆvÀÛzÀµÀÄÖ
ªÉZÀÑ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.DUÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ p1 ¨É¯ÉAiÀÄ°è p1 WÀlPÀzÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄ 2£ÀÄß
p2
¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÀA¥ÀÆtð DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ 1gÀ ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀQ£À
p
ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ, p1 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
2
p
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ¤¢ðµÀÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ p1
2
zÀgÀzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ2PÉÌ §zÀ°PÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«gÀÄvÀÛzÉ. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À
¤gÀ¥ÉÃPÁë ªÀiË®åªÀÅ6, C£ÀÄ¨sÉÆVAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÀA¥ÀÆtð DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß RZÀÄð ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀAzsÀ¨sÀðzÀ°è,
AiÀiÁªÀ zÀgÀzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄ1£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ2PÉÌ §zÀ°PÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼ÉA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
§eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ 13
§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. D ©AzÀÄªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÁAiÀÄQÌAvÀ®Æ PÀrªÉÄªÉZÀÑzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ. C£ÀÄ¨sÉÆVAiÀÄÄ F
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆAqÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §½ ¸Àé®à ªÉÆvÀÛzÀ ºÀt G½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
F jÃw G½zÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
¹zÁÞAvÀ
JgÀqÀÆ ¸ÀgÀPÀUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ
¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑªÀjAiÀiÁV ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÉZÀÑ
ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼É. DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À
¥ÀæªÀiÁt §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è
§gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀÅ¢®è. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è
ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ
gÉÃSÁavÀæ 2.2: §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼ÀV£À MAzÀÄ ©AzÀÄ : §eÉmï
©AzÀÄªÀ£ÀÄß §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄªÀ gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼ÀV£À MAzÀÄ ©AzÀÄ«UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, §eÉmï
©AzÀÄ«UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, D ©AzÀÄªÀÅ MAzÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ, PÀ¤µÀÖ MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉZÁÑV ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ¬Ä®èzÀAvÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ
¸ÀgÀQ£À ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆzÀ°£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ®Æ PÀrªÉÄ¬Ä®èzÀAvÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. F
«ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 2.2 ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. F gÉÃSÁavÀæzÀ°è ‘C’ ©AzÀÄªÀÅ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ
PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è, ‘A’ ªÀÄvÀÄÛ ‘B’ ©AzÀÄªÀÅ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. ‘A’ ©AzÀÄªÀÅ
¸ÀgÀPÀÄ2£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ‘C’ ©AzÀÄ«£À°è PÀAqÀÄ§gÀÄªÀµÉÖÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ‘B’ ©AzÀÄªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2
£ÀÄß‘C’ ©AzÀÄ«£À°ègÀÄªÀµÉÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ‘AB’ gÉÃSÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è
6
’x’ £À ¤gÀ¥ÉÃPÀë ªÀiË®åªÀÅ ’x’ UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÁUÀ JAzÀgÉ x ≥ 0 ªÀÄvÀÄÛ x < 0 DzÀgÉ ’x’ £À ªÀiË®å ’– x’
UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ’x’ £À ¤gÀ¥ÉÃPÀë ªÀiË®åªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV |x| JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
§gÀÄªÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀÅ ‘C’ ©AzÀÄ«UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, JgÀqÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¢üPÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.1.3 §eÉmï UÀtzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ Changes in the budget set
M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀtªÀÅ, JgÀqÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É CxÀªÁ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ°è
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÁUÀ, ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀtªÀÇ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄªÀÅ ‘M’ ¤AzÀ ‘M1’ UÉ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. DzÀgÉ
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt F ºÉÆ¸À DzÁAiÀÄzÀ°è
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ p1x1 + p2x2 ≤ M1 DUÀÄªÀAvÉ (x1 x2) £À J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä
¸ÀªÀÄxÀð£ÁUÀÄªÀ£ÀÄ. FUÀ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀÅ F PÉ¼ÀV£ÀAwgÀÄvÀÛzÉ.
p1x1+p2x2 = M1 (2.8)
F ªÉÄÃ°£À ¸À«ÄÃPÀgÀt 2.8 £ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉAiÀÄÆ §gÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
M 1 p1
x2 = − x1 (2.9)
p2 p2
14 E°è UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ ºÉÆ¸À §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ,

C£ÀÄ¨ÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ ªÀÄÄAZÉ EzÀÝ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£ÀAvÀAiÉÄÃ EgÀÄvÀÛzÉ.
DzÁUÀÆå DzÁAiÀÄzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ ®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀgÉ CAzÀgÉ M1 > M DzÁUÀ ®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ
¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV ºÉÆgÀ¨sÁUÀPÉÌ (§®¨sÁUÀ)PÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ

®¨sÀå«gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ºÉZÀÄÑ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀzÀÄ.
EzÉÃ jÃwAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ CAzÀgÉ M1 < M DzÁUÀ
®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV M¼À¨sÁUÀPÉÌ
(JqÀ¨sÁUÀ)PÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. DzÁAiÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀåªÁUÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À
¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉÆ¼Àî¢zÁÝUÀ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÁAiÀÄzÀ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ®¨sÀåªÁUÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
gÉÃSÁavÀæ 2.3 gÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.3: C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ ®¨sÀåªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À

UÀtzÀ°è DUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ. ¥sÀ®PÀ (a)£À°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ DzÁAiÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀAvÉ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV
M¼À¨sÁUÀPÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. ¥sÀ®PÀ (b)£À°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ DzÁAiÀÄ ºÉZÀÄÑvÁÛ ºÉÆÃzÀAvÉ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀªÁV
ºÉÆgÀ¨sÁUÀPÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É p1 ¤AzÀ p'1 UÉ §zÀ¯ÁVzÉ. DzÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÁAiÀÄ ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ºÉÆ¸À ¨É¯ÉAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
P'1 x1 + p2 x2 ≤ M DUÀÄªÀAvÉ (x1 x2) £À J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä
¸ÀªÀÄxÀð£ÁUÀÄªÀ£ÀÄ. DUÀ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀÅ F PÉ¼ÀV£ÀAwgÀÄvÀÛzÉ.
P'1 x1 + p2 x2 = M (2.10)
¸À«ÄÃPÀgÀt 2.10 £ÀÄß ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è §gÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
M p'1
x2 = − x1 (2.11)
p2 p2
ºÉÆ¸À §eÉmïgÉÃSÉÃAiÀÄ ®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀªÀÅ ¨É¯É §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀÆªÀðzÀ°è §eÉmï
gÉÃSÉAiÀÄ ®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀzÀAvÉAiÉÄÃ EgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ
§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ §zÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É ºÉZÁÑzÀgÉ, CAzÀgÉ p'1 > p1 DzÀgÉ
§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À ¤gÀ¥ÉÃPÀë ªÀiË®åªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ PÀrzÁzÀ
(®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀzÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ M¼À¨sÁUÀPÉÌ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ) ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É
PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ, CAzÀgÉ p'1 < p1 §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À ¤gÀ¥ÉÃPÀë ªÀiË®å PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
»ÃUÁV §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÀ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ. ®A¨ÁAvÀgÀ bÉÃzÀPÀzÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ºÉÆgÀ¨sÁUÀPÉÌ
ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀzÉÃ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ 15
¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÁUÀ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀtªÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 2.4 gÀ°è
¥Àæw¤¢ü¸À¯ÁVzÉ.
¹zÁÞAvÀ
gÉÃSÁavÀæ 2.4: ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ®¨sÀå«gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀtzÀ°è DzÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉ.
¥sÀ®PÀ(a) : ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑzÀAvÉ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ PÀrzÁzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
¥sÀ®PÀ(b) : ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀAvÉ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄvÀ®ªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É §zÀ¯ÁUÀzÉÃ ¹ÜgÀªÁVzÀÄÝ, ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ

¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ §eÉmï UÀtzÀ°è EzÉÃ jÃwAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄvÀÛzÉ.
2.2 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ Preferences of the Consumer

§eÉmï UÀtªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. F
§eÉmï UÀt¢AzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£ÀUÉ ¨ÉÃPÁUÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£ÀUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀ£ÀÄß
DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÁÛ¼É? §eÉmï UÀtzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ£Àß C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÁÛ¼É JAzÀÄ
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è PÀ°à¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV J¯Áè ¸ÁzsÀåªÁzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀtzÀ ªÉÄÃ¯É
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ¸ÀàµÀÖ DzÀåvÉUÀ½gÀÄvÀÛzÉAzÀÄ PÀ®à¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆÃ°PÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ
JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è MAzÀQÌAvÀ E£ÉÆßAzÀPÉÌ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀgÀ £ÀqÀÄªÉ
GzÁ¹Ã£ÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß DzÀåvÁ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ
±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß7 ¤ÃqÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ PÀ°à¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 2.2
GzÁºÀgÀuÉUÉ 2.1gÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀtzÀ°è
DPÉAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAwzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ CvÀå¢üPÀ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (2, 2) DVzÉ. (1, 3) ªÀÄvÀÄÛ
(3, 1) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£Àå¢A¢gÀÄvÁÛ¼É. ¸ÀAAiÉÆÃd£É (2, 2) £ÀÄß
ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ F JgÀqÀÄ PÀAvÉUÀ½UÉ
ºÉaÑ£À M®ªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÁÛ¼É. ¸ÀAAiÉÆÃd£É (1, 2) ªÀÄvÀÄÛ (2, 1) gÀ £ÀqÀÄªÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
16 OzÁ¹Ã£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, (2, 2), (1, 3)) ªÀÄvÀÄÛ (3, 1) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹
¨ÉÃgÉ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ F JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄvÁÛ¼É. JgÀqÀÄ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À°è PÉÃªÀ® MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É ºÁUÀÆ (0, 0)
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ GzÁ¹Ã£ÀvÉ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É. MAzÉÃ MAzÀÄ ¸ÀgÀQgÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ

JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄvÁÛ¼É.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß DzÀåvÁ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV GvÀÛªÀÄ

DzÀåvÉ¬ÄAzÀ PÀ¤µÀ× DzÀåvÉAiÀÄªÀgÉUÉ ±ÉæÃtÂÃPÀj¸À§ºÀÄzÁVzÉ. DzÀåvÁ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ G£ÀßvÀ
±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀgÉ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ (CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ) GzÁ¹Ã£ÀvÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
MAzÉÃ ±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. PÉÆÃµÀ×PÀ 2.1gÀ°è ±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥Àr¸À¯ÁVzÉ. GzÁºÀgÀuÉ
2.1gÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt.
PÉÆÃµÀÖPÀ 2.1 C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ±ÉæÃtÂÃPÀgÀt
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ±ÉæÃtÂ
(2,2) ¥ÀæxÀªÀÄ
(1,3), (3,1) ¢éwÃAiÀÄ
(1,2), (2,1) vÀÈwÃAiÀÄ
(1,1) £Á®Ì£É
(0,0), (0,1), (0,2), (0,3), (0,4), (1,0), (2,0), (3,0), (4,0) LzÀ£É
2.2.1 KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀÅ (KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ) Monotonic preferences
AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ (x1, x2) ªÀÄvÀÄÛ (y1, y2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ CzÀåvÉUÀ¼ÀÄ
ºÉÃVgÀÄvÀÛªÉAzÀgÉ, MAzÀÄ ªÉÃ¼É (x1, x2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß (y1, y2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ
7
±ÉæÃtÂPÀj¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀgÀ¼À GzÁºÀgÀuÉAiÉÄAzÀgÉ ªÁ¶ðPÀ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ°è «zÁåyðUÀ¼ÀÄ UÀ½¹zÀ CAPÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwAiÉÆ§â
«zÁåyðUÉ ±ÉæÃtÂUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
PÉÆ£ÉAiÀÄ ¥ÀPÀë MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉZÁÑV ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAvÉ ºÉÆA¢zÀÝgÉ,
DUÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ (y1, y2)UÉ §zÀ¯ÁV (x1, x2) UÉ CzÀåvÉ vÉÆÃgÀÄvÁÛ¼É. F jÃwAiÀÄ
CzÀÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀÅ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. »ÃUÉÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆ£É¥ÀPÀë MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ºÉZÁÑVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ JgÀqÀ£É
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAwgÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ CzÀåvÉ ¤ÃrzÁUÀ ªÀiÁvÀæ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
M®ªÀÅ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 2.3
GzÁºÀgÀuÉ 2.1gÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É (2, 2) £ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt. F ¸ÀAAiÉÆÃd£É (1,
1) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉÆA¢zÉ; (2,1) £ÉÃ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß CzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è, ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
ºÉÆA¢zÉ; CzÉÃ jÃw ¸ÀAAiÉÆÃd£É (1, 2)PÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÆß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß CzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉÆA¢zÉ; C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ
DPÉAiÀÄÄ (1, 1), (2, 1) ªÀÄvÀÄÛ (1, 2) JA§ ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½VAvÀ (2, 2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ
DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄvÁÛ¼É.
2.2.2 ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ §zÀ°PÉ Substitution between goods 17

£Á«°è JgÀqÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. CzÀgÀ°è MAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£É,
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉ(M®ªÀÅ)UÀ¼ÀÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVzÀÝgÉ, ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
¹zÁÞAvÀ
ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ JgÀqÀ£ÉÃ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ
ºÉÆA¢zÀÝgÉ ªÀiÁvÀæ F JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À §UÉÎ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ OzÁ¹Ã£ÀåvÉ EgÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ (x1 x2) ªÀÄvÀÄÛ (x1+Dx1 , x2+Dx2) JA§ JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ
OzÁ¹Ã£ÀåvÉ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. E°è KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀÅ ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ, Dx1 >
0 DzÀgÉ DUÀ Dx2 < 0 DVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ Dx1 < 0 DzÀgÉ DUÀ Dx2 > 0 DVgÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß §zÀ°PÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ (x1 x2) ¸ÀAAiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ
(x1+Dx1 x2+Dx2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄvÀÛ ZÀ°¸À§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀgÀPÀÄ1 ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ £ÀqÀÄ«£À
∆x2
§zÀ°PÉAiÀÄzÀgÀªÀÅ £À ¤gÀ¥ÉÃPÀë ªÀiË®åªÉÃ DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
∆x1
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÁåUÀ ªÀiÁqÀ®Ä EaÑ¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ ªÉÆvÀÛªÉÃ §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ
¸ÀgÀPÀÄ1£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß ¥ÁªÀw¸ÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ EZÉÒAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
F jÃw JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 2.4
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£É (1, 2) ªÀÄvÀÄÛ (2, 1) gÀ £ÀqÀÄªÉ OzÁ¹Ã£Àå¢AzÀ EgÀÄvÁÛ¼É. ¸ÀAAiÉÆÃd£É
(1, 2)gÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ MAzÀÄ
WÀlPÀªÀ£ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀ®Ä ¹zÀÞ¤gÀÄvÁÛ¼É. DzÀÝjAzÀ ¸ÀgÀPÀÄ2 ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ £ÀqÀÄ«£À §zÀ°PÉ
zÀgÀªÀÅ 1 DVgÀÄvÀÛzÉ.
2.2.3 E½ªÀÄÄR §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ Diminishing Rate of Substitution
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß ºÉZÁÑV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß PÀrªÉÄ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
DPÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÁÌV ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ
ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉAzÀÄ PÀ°à¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ¥ÀæªÀiÁt
ºÉZÁÑzÀAvÉ ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ §zÀ°UÉ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ EZÉÒ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è
ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¥ÀæªÀiÁt ºÉaÑzÀAvÉ ¸ÀgÀPÀÄ2 ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ £ÀqÀÄ«£À §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ
E½ªÀÄÄRªÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¦Ã£ÀªÀÄzsÀå (convex) DzÀåvÉUÀ¼É£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
2.2.4 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ Indifference Curve
®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ°£À
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÉÆ§â¼À DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß gÉÃSÁvÀäPÀªÁV
¥Àæw¤¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼ÀÄ¼Àî
gÉÃSÁavÀæzÀ°è ©AzÀÄUÀ¼ÁV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ
FUÁUÀ¯ÉÃ £ÉÆÃrzÉÝÃªÉ (w½zÀÄPÉÆArzÉÝÃªÉ).
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£ÀåvÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ£ÉAzÀÄ
18 ¥ÀjUÀtÂ¹gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀ
©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹ gÉÃSÁavÀæ 2.5gÀ°è
vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ MAzÀÄ ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 2.5: OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ: OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄÄ,
¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£ÀåvÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ OzÁ¹Ã£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À

ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÉÃj¸ÀÄªÀAvÀºÀ ªÀPÀæ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÁãUÀzÀ°ègÀÄªÀ MAzÀÄ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. D ©AzÀÄªÀ£ÀÄß
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ©AzÀÄ«UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ CzÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
ªÉÆzÀ°VAvÀ PÀrªÉÄ¬Ä®èzÀAvÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.6gÀ°è ‘C’ ©AzÀÄªÀÅ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉVAvÀ ªÉÄÃ¯É EzÉ.
ºÁUÉAiÉÄÃ ‘A’ ªÀÄvÀÄÛ ‘B’ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ EªÉ.
‘A’ ©AzÀÄ«UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ‘C’ ©AzÀÄªÀÅ
¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß ºÉZÁÑV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß CµÉÖ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ‘B’ ©AzÀÄ«UÉ
ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ‘C’ ©AzÀÄªÀÅ 2£ÉÃ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
CzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉÆA¢zÉ. OzÁ¹Ã£Àå gÉÃSÁavÀæ 2.6: OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘AB’ ªÀ®AiÀÄzÀ°è PÉ¼ÀV£À ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ, OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÁãUÀzÀ°ègÀÄªÀ
PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«UÉ (above) ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ, OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ (on)
©AzÀÄUÀ½AvÀ DzÀåvÉ ¤ÃrzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ‘C’ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ JgÀqÀÆ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ (on) ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ, OzÁ¹Ã£Àå
¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ ©AzÀÄUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ DzÀåvÉ ¥ÀqÉzÀ
©AzÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ M®ªÀÅ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVzÀÝgÉ, OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ‘AB’ ªÀ®AiÀÄzÀ°è PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ
J¯Áè ©AzÀÄUÀ½VAvÀ®Æ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ‘C’ ©AzÀÄªÀÅ ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ DzÀåvÉ
¤ÃqÀÄvÁÛ¼É. OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
‘C’ ©AzÀÄ«UÉ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉVAvÀ ªÉÄÃ¯ÁãUÀzÀ°ègÀÄªÀ
©AzÀÄªÀÅ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½VAvÀ DzsÀåvÉAiÀÄÄ¼ÀîzÉAzÀÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ
M®ªÀÅ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÉÃ jÃwAiÀÄ ªÁzÀ¢AzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ,
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ©AzÀÄUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄªÀ
©AzÀÄUÀ¼ÀÄ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉAzÀÄ ¸Á¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ. gÉÃSÁavÀæ 2.6gÀ°è
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É (C) ªÀÄvÀÄÛ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è
§gÀÄªÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß (D) awæ¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.2.5 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀ Shape of the Indifference Curve
§zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ (x1,x2) ªÀÄvÀÄÛ (x1+Dx1 x2+Dx2)
JA§ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt. OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ (x1,x2) ©AzÀÄ«¤AzÀ
(x1+Dx1 x2+Dx2) ©AzÀÄ«UÉ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ F JgÀqÀÄ
©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÁUÀ, ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ, ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ 19
PÁgÀt¢AzÀ ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. F JgÀqÀÄ
©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ ¤gÀ¥ÉÃPÀë ªÀiË®åzÀ E½eÁgÀÄ (x1,x2) ªÀÄvÀÄÛ (x1+Dx1
x2+Dx2) ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ aPÀÌ §zÀ¯ÁªÀuÉUÁV
(x1,x2) ªÀÄvÀÄÛ (x1+Dx1 x2+Dx2) ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÁUÀ gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ, OzÁ¹Ã£Àå
¹zÁÞAvÀ
ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ (x1,x2) ©AzÀÄ«£ÀªÀgÉUÀÆ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. F jÃw ¥Àæw
¸ÀtÚ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀÆ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À ¤gÀ¥ÉÃPÀë ªÀiË®å AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀgÀPÀÄ1 ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2
gÀ £ÀqÀÄ«£À §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀzÀ°è DzÀ ¸ÀtÚ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¹ÃªÀiÁAvÀ §zÀ°PÉAiÀÄzÀgÀ (MRS)
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVzÀÝgÉ, OzÁ¹Ã£Àå
ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝPÀÆÌ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ªÉÆvÀÛzÀ°è
ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ ªÉÆvÀÛzÀ°è£À E½PÉUÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÉ. EzÀÄ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ
E½eÁgÀÄ IÄuÁvÀäPÀ (Negative)
ªÁVgÀÄvÀÛzÉAzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ DzÀåvÉUÀ¼À
KPÀvÁ£ÁvÀäPÀvÉAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÀ¼À
E½ªÀÄÄR E½eÁgÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.7 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ
IÄuÁvÀäPÀ E½eÁgÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.7: OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ: OzÁ¹Ã£Àå
gÉÃSÁavÀæ 2.8 E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ E½ªÀÄÄRªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ªÉÆvÀÛzÀ°è£À
§zÀ°PÉAiÀÄzÀgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ OzÁ¹Ã£Àå ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ªÉÆvÀÛªÀÅ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ
ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. E°è OzÁ¹Ã£Àå ªÉÆvÀÛzÀ°è£À E½PÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ. ∆x1 > 0 DzÁUÀ ∆x2 < 0
DUÀÄvÀÛzÉ.
ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄÄ ªÀÄÆ®PÉÌ ¦Ã£ÀªÀÄzsÀåªÁVzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.8: E½ªÀÄÄR §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ : C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ gÉÃSÁavÀæ 2.9: OzÁ¹Ã£Àå £ÀPÉë: PÉ¼ÀV£À OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÀ¼À
¸ÀgÀPÀ1 £ÀÄß ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀqÉzÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ MAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½VAvÀ JvÀÛgÀzÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÀ¼À
ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ©lÄÖPÉÆqÀ°aÒ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ M®ªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÁÛ¼É
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ E½PÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. JA§ÄzÀ£ÀÄß ¨ÁtªÀÅ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.2.6 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ £ÀPÉë Indifference Map

gÉÃSÁ avÀæ 2.9gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ EgÀÄªÀ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß
20 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÀ¼À PÀÄlÄA§¢AzÀ (UÀÄA¦¤AzÀ) ¥Àæw¤¢ü¸À§ºÀÄzÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÀ¼À £ÀPÉë J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. OzÀ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£ÀåvÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÀ¼À°è PÉ¼ÀVgÀÄªÀ OzÀ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉVAvÀ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÉ DzÀåvÉ

¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß DzÀåvÉUÀ¼À KPÀvÁ£ÁvÀäPÀvÉAiÀÄÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.2.7 vÀÄ¶ÖUÀÄt Utility
DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸À®Ä PÉ®ªÉÇªÉÄä ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ¼À
±ÉæÃtÂUÀ¼À£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆAqÀÄ §gÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ¬ÄzÉ. ±ÉæÃtÂUÀ¼À£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä OzÁ¹Ã£ÀåvÉ EgÀÄªÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ MAzÉÃ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ºÉaÑ£À
¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F jÃw ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ¤ÃrzÀ ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À
vÀÄ¶ÖUÀÄt J£ÀÄßvÉÛÃªÉ, ªÀÄvÀÄÛ vÀÄ¶ÖUÀÄt ¸ÀASÉåUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ DzÀÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀÄ¶ÖUÀÄt
©A©PÀ CxÀªÁ vÀÄ¶ÖUÀÄt ¥Áæw¤zsÀåvÉ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. F jÃw vÀÄ¶ÖUÀÄt ©A§PÀªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ
®¨sÀå«gÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÀÆ ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀ jÃw JAzÀgÉ MAzÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ºÉaÑ£À M®ªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÉ CzÀPÉÌ
ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß, MAzÀÄ ªÉÃ¼É JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ MAzÉÃ jÃwAiÀÄ M®ªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÉ,
CªÀÅUÀ½UÉ MAzÉÃ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
E°è UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ®ªÁzÀzÀÄÝ
ªÀÄvÀÄÛ vÀÄ¶ÖUÀÄtzÀ ¸ÀASÉåUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ. MAzÉÃ jÃwAiÀÄ DAiÉÄÌUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ
«zÀzsÀ vÀÄ¶ÖUÀÄt ¥Áæw¤zsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉ 2.2gÀ U1 ªÀÄvÀÄÛ U2 DzÀåvÉUÀ¼À
JgÀqÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ vÀÄ¶ÖUÀÄt ¥Áæw¤zÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 2.2 vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀÖPÀ 2.2 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼À vÀÄ¶ÖUÀÄtzÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ U1 U2
(2,2) 5 40
(1,3), (3,1) 4 35
(1,2), (2,1) 3 28
(1,1) 2 20
(0,0), (0,1), (0,2), (0,3), (0,4), (1,0), (2,0), (3,0) (4,0) 1 10
2.3 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð DAiÉÄÌ Optimal Choice of the Consumer

F »A¢£À JgÀqÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼À°è £ÁªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ««zÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀt ªÀÄvÀÄÛ F ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÁzÀ DzÀåvÉUÀ¼À
§UÉÎ PÀÄjvÀÄ ZÀað¹zÉÝÃªÉ. ºÁUÁzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ AiÀiÁªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ
ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼É? ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ «ªÉÃZÀ£Á²Ã®vÉ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼ÉAzÀÄ
H»¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. M§â «ªÉÃZÀ£Á²Ã® C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤¢ðµÀÖ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è
AiÀiÁªÀÅzÀÄ M¼ÉîAiÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÀÄ PÉlÖzÀÄÝ (GvÀÛªÀÄªÀ®èzÀÄÝ) JA§ÄzÀgÀ §UÉÎ ¸ÀàµÀÖ CjªÀÅ 21
EgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ vÀ£ÀUÉ CvÀåvÀÄÛªÀÄªÉ¤¹zÀÝ£Éß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÁÛ¼É.
F jÃw C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£ÀUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÁzÀ
¹zÁÞAvÀ
DzÀåvÉUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀàµÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀµÉÖÃAiÀÄ®èzÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÀvÀð£É PÀÆqÀ DzÀåvÉUÀ½
UÀ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV EgÀÄvÀÛzÉ. M§â «ªÉÃZÀ£Á²Ã® C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£ÀUÉ zÉÆgÀPÀ§ºÀÄzÁzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ
««zÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄÆºÀzÀ°è, vÁ£ÀÄ Cw ºÉZÀÄÑ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ MAzÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼É.
GzÁºÀgÀuÉ 2.5
GzÁºÀgÀuÉ 2.2gÀ°è£À C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è
(2, 2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ M§â «ªÉÃZÀ£Á²Ã® C£ÀÄ¨sÉÆÃV (2, 2)
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÉßÃ DAiÉÄÌªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÁÛ¼É.
»A¢£À ¨sÁUÀUÀ¼À°è §eÉmïUÀtªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ

ªÀÄvÀÄÛ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ EgÀÄªÀ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ OzÁ¹Ã£Àå
£ÀPÉë¬ÄAzÀ ¥Àæw¤¢ü¸À§ºÀÄzÉA§ÄzÀ£ÀÄß CjvÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß
F jÃwAiÀÄ®Æè ªÁåSÁå¤¸À§ºÀzÀÄ: ¤ÃqÀ¯ÁzÀ §eÉmï UÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀµÀÄÖ JvÀÛgÀªÁzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£Á ©AzÀÄ«£ÀvÀÛ ZÀ°¸ÀÄªÀÅzÉÃ «ªÉÃZÀ£Á²Ã®
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀiÁVzÉ.
MAzÀÄ ªÉÃ¼É CAvÀºÀ ©AzÀÄ EgÀÄªÀÅzÉÃ DzÀgÉ CzÀ£ÀÄß J°è UÀÄjw¸À§ºÀÄzÀÄ? ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ
CxÀªÁ DzÀ±Àð ©AzÀÄªÀ£ÀÄß §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. §eÉmï gÉÃSÉVAvÀ
PÉ¼ÀV£À ©AzÀÄ«UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, PÉÆ£É¥ÀPÀë MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß C¢üPÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ
PÀrªÉÄ E®èzÀAvÀºÀ MAzÀÄ ©AzÀÄªÀÅ ¸ÀzÁ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ
M®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ D ©AzÀÄ«£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ §UÉÎ ºÉZÀÄÑ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄvÁÛ¼ÀÉ.
DzÀÝjAzÀ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ, KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVzÀÝgÉ, §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«UÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
EgÀÄvÀÛzÉ. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÁãUÀzÀ°è §gÀÄªÀ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è
DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (ºÉaÑ£À DzÀåvÉAiÀÄ) §eÉmï
gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ EgÀÄvÀÛzÉ.
¹ÃªÀiÁAvÀ §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àà²ð¹gÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£É PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£ÀåªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ°£À MAzÀÄ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¸Àà²ð¹zÀgÉ, D ©AzÀÄ«£À°è OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À
(MRS) ¤gÀ¥ÉÃPÁëªÀiË®å ªÀÄvÀÄÛ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ (¨É¯ÉAiÀÄ C£ÀÄ¥ÁvÀ) MAzÉÃ
DVgÀÄvÀÛªÉ. OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ
§zÀ°¸À®Ä EaÒ¸ÀÄªÀ zÀgÀªÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÀªÀÄä »A¢£À ZÀZÉð¬ÄAzÀ ¸Àäj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
§eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ
22 ¸ÀgÀQUÉ §zÀ°¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀ zÀgÀªÁVzÉ. DzÀ±Àð ªÀÄlÖzÀ°è JgÀqÀÆ zÀgÀUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ
DVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
EzÀÄ KPÉ JAzÀÄ w½zÀÄ PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀgÉ, JgÀqÀÆ zÀgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ«®èzÀ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß
¥ÀjUÀtÂ¹. D ©AzÀÄ«£À°è ¹ÃªÀiÁAvÀ §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ (MRS) 2 DVzÉ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À
¨É¯É MAzÉÃ DVzÉ JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt. D ©AzÀÄ«£À°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ MAzÀÄ
ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ 2 WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß vÁåUÀ ªÀiÁqÀ®Ä EaÒ¸ÀÄvÁÛ¼É. DzÀgÉ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ
MAzÀÄ WÀlPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ vÀåf¸ÀÄvÁÛ¼É. DzÀÝjAzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß
PÉÆAqÀÄPÉÆAqÀgÉ, ¨ÉÃgÉ ¸ÀAAiÉÆÃd£Á ©AzÀÄUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ F ©AzÀÄ«£À°è JgÀqÀÆ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. F jÃw C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ«£ÀvÀÛ ZÀ°¸ÀÄvÁÛ¼É. »ÃUÉ (MRS) C¢üPÀªÁVgÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è ¨É¯ÉAiÀÄ
C£ÀÄ¥ÁvÀ DzÀ±ÀðªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. ¨É¯ÉAiÀÄ C£ÀÄ¥ÁvÀQÌAvÀ (MRS) £ÀÄß PÀrªÉÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«UÀÆ EzÉÃ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£É ºÉÆA¢gÀÄªÀ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß J°è

UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ? J°è §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àà²ð¹gÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ CzÀÄªÉÃ
DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ©AzÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ8. KPÉAzÀgÉ F ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹ OzÁ¹Ã£Àå
ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ E£ÁåªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ºÉÆAzÀ§ºÀÄzÁzÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ ©AzÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ D ©AzÀÄªÀÅ DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£Á
©AzÀÄ DUÀ¯ÁgÀzÀÄ. DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ §eÉmïgÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ OzÁ¹Ã£ÀåªÀPÀægÉÃSÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
¸Àà²ð¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°èAiÉÄÃ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ.
8
gÉÃSÁavÀæ 2.10 gÀ°è RavÀªÁV ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, gÉÃSÁavÀæ 2.10gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ, OzÁ¹Ã£Àå
ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àà²ð¹zÉAiÉÆÃ D ©AzÀÄªÉÃ DzÀ±Àð©AzÀÄªÁVzÉ. DzÁUÀÆå C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Éß¯Áè DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß PÉÃªÀ® MAzÀÄ
¸ÀgÀPÀ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §¼À¸ÀÄªÀ ¨ÉÃgÉ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛªÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.10 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÀ±ÀðªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. (x 1, x 2) zÀ°è §eÉmï
* *
gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¥ÀÄà §tÚzÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß

¸Àà²ð¹zÉ. ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ¯ÁV UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ
«µÀAiÀÄªÉAzÀgÉ, §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àà²ð¸ÀÄªÀ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄÄ, C£ÀÄ¨sÉÆVAiÀÄ ¤¢ðµÀÖ
§eÉmï£À°è ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÁzÀ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀQÌAvÀ
G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ PÀAzÀÄ §tÚzÀ
gÉÃSÁavÀæ 2.10: C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð: OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¸Àà²ð¸ÀÄªÀ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À (x , x ) ©AzÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
* *
1 2
¥ÀqÉAiÀÄ®¸ÁzsÀåªÁzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁVªÉ. DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀQÌAvÀ PÉ¼ÀUÉ EgÀÄªÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÉ ¤Ã° §tÚzÀ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àà²ð¸ÀÄªÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½VAvÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀÅ
PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ (x*1, x*2) VAvÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ (x*1, x*2) C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÉ. 23
DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸Éå
fÃªÀ£ÀzÀ ««zÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è DAiÉÄÌ ¸ÀªÀÄ¸Éå PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÉ
¹zÁÞAvÀ
¸ÁzÀåvÁ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À UÀt ®¨sÀå«gÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÁzÀåvÁ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À UÀt C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÉÆ§â¤UÉ
®¨sÀåªÁUÀÄªÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁzÀåvÁ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
¸ÀàµÀÖ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼ÉAzÀÄ PÀ®à¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß ¨ÉÃPÀÄ, ¨ÉÃqÀUÀ¼À §UÉÎ ¤¢ðµÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzÀåvÁ
UÀtzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÉÆÃ°¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀåvÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ ªÀåQÛAiÀÄÄ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ ±ÉæÃtÂ¬ÄAzÀ ¥ÁægÀA©ü¹, ««zsÀ ±ÉæÃtÂ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
¸ÁzsÀåvÁ UÀt ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ EªÉgÀqÀ£ÀÄß ¸ÀÆwæÃPÀj¸ÀÄªÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À UÀtªÀÅ DAiÉÄÌAiÀÄ
DzsÁgÀzÀ ªÀÄÆ®ªÁVzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ «ªÉÃZÀ£Á²Ã®¼ÁVgÀÄvÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÀ£Àß
DzÀåvÉUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀµÀÖvÉ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸À¤ßÃªÉÃ±ÀzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ
GvÀÛªÀÄªÁzÀÄzÀÝ£Éß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÁÛ¼É.
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è ªÀiÁvÀæ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DAiÉÄÌ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß ZÀað¹zÉÝÃªÉ. E°è §eÉmï¸Émï C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÁUÀtªÁzÀgÉ, ¤¢µÀÖ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ «ªÉÃZÀ£Á²Ã®¼ÁVzÀÄÝ, §eÉmï¸ÉmïUÉ ¸ÀA§A¢¹zÀAvÉ
DPÉAiÀÄÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ DzÀåvÉ ¤¢ðµÀÖªÁVzÀÄÝ CwºÉaÑ£À DzÀåvÁ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£Éß DAiÉÄÌ
ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼É. ¤¢ðµÀÖ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ªÀiÁqÀÄªÀ DAiÉÄÌAiÉÄÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÀ±Àð DAiÉÄÌAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
2.4. ¨ÉÃrPÉ Demand
F »A¢£À ¨sÁUÀzÀ°è £ÁªÀÅ, ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃrzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ §UÉÎ C¨sÁå¸À ªÀiÁrzÉÝÃªÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ, DzÀ±ÀðªÀÄlÖzÀ°è DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß, EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ, C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ CzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ CxÀªÁ
MAzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À ZÀ®PÀUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À
¥ÀæªÀiÁtzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀdªÁVAiÉÄÃ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. £Á«°è F ZÀ®PÀUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ
MAzÀÄ ZÀ®PÀªÀ£ÀÄß KPÀ PÁ®zÀ°è §zÀ¯Á¬Ä¸ÉÆÃt. C ZÀ®PÀzÀ ªÉÄÃ¯É C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉÆAqÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt AiÀiÁªÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt.
©A§PÀUÀ¼ÀÄ
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ JgÀqÀÄ ZÀ®PÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. CªÀÅ x ªÀÄvÀÄÛ y DVgÀ°.
y = f (x) MAzÀÄ ©A§PÀªÁVzÉ. EzÀÄ x ªÀÄvÀÄÛ y JA§ JgÀqÀÄ ZÀ®PÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À
¸ÀA§AzsÀªÁVzÉ. CAzÀgÉ x £À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀiË®åPÉÌ y ZÀ®PÀªÀÅ «²µÀÖ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß
ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ f(x) MAzÀÄ ¤AiÀÄªÀÄªÁVzÀÄÝ, EzÀÄ
24 x £À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀiË®åPÉÌ MAzÀÄ «±ÉÃµÀ ªÀiË®å y C£ÀÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ y £À ªÀiË®åªÀÅ
x £À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ y CªÀ®A©vÀ ZÀ®PÀªÉAzÀÄ x £ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæ
ZÀ®PÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 1
GzÁºÀgÀuÉUÉ ‘x’ 0, 1, 2, 3 ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÁUÀ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ‘y’ £À ªÀiË®åªÀÅ
10, 15, 18, 20 DUÀÄªÀ MAzÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁV ¥ÀjUÀtÂ¹ y = f(x) £À.
ªÀÄÆ®PÀ ‘x’ ªÀÄvÀÄÛ ‘y’ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ.
f (0)=10; f (1)=15; f (2)=18 ªÀÄvÀÄÛ f (3)=20
GzÁºÀgÀuÉ 2
‘x’ £À ªÀiË®åªÀÅ 0, 5, 10 ªÀÄvÀÄÛ 20 DVgÀÄªÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ
EzÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ‘y’ £À ªÀiË®åªÀÅ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV 100, 90, 70 ªÀÄvÀÄÛ 40 DVgÀ°. F
JgÀqÀÄ ZÀ®PÀUÀ¼À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß E°è y = f(x) ©A§PÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ y ªÀÄvÀÄÛ x ¸ÀA§A¢ü¹ªÉ.
CzÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ.
f (0) = 100; f (10) = 90; f (15) = 70 ªÀÄvÀÄÛ f (20) = 40
JgÀqÀÄ ZÀ®PÀUÀ¼À PÁAiÀÄðªÀ®A© ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß ©Ãd UÀtwÃAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ
ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
y = 5 + x ªÀÄvÀÄÛ y = 50 – x
‘x’ £À ªÀiË®åzÀ KjPÉAiÉÆA¢UÉ ‘y’ £À ªÀiË®å PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ¢zÁÝUÀ ªÀiÁvÀæ. y = f(x) MAzÀÄ
KjPÉAiÀÄ ©A§PÀªÁVzÉ ’x’ £À ªÀiË®åzÀ ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ ‘y’ £À ªÀiË®åzÀ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀ¢zÀÝgÉ
D ©A§PÀªÀ£ÀÄß E½PÉAiÀÄ ©A§PÀ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 1gÀ ©A§PÀªÀÅ KjPÉAiÀÄ ©A§PÀªÁVzÉ ºÁUÉAiÉÄÃ, y = x + 5 ©A§PÀªÁVzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 2gÀ ©A§PÀªÀÅ E½PÉAiÀÄ ©A§PÀªÁVzÉ. ©A§PÀ y = 50 – x ¸ÀºÀ E½PÉAiÀÄ
©A§PÀªÁVzÉ.
©A§PÀzÀ gÉÃSÁvÀäPÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ
y = f (x) gÉÃSÁ£ÀPÉëAiÀÄ ©A§PÀªÀÅ gÉÃSÁvÀäPÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀiÁVzÉ. ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À°è£À ©A§PÀUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀV£À gÉÃSÁavÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤gÀÆ¦¸À¯ÁVzÉ.
25
¹zÁÞAvÀ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV gÉÃSÁ£ÀPÉëUÀ¼À°è ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ CPÀëzÀ°è (OX) ¸ÀévÀAvÀæ ZÀ®PÀªÀ£ÀÄß, ®A¨ÁAvÀgÀ
(OY) CPÀëzÀ°è CªÀ®A© ZÀ®PÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è EzÀPÉÌ
«gÀÄzÀÞ«gÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÁUÀ ¸ÀévÀAvÀæ ZÀ®PÀªÀ£ÀÄß (¨É¯É)
®A¨ÁAvÀgÀ OY CPÀëzÀ°è CªÀ®A© ZÀ®PÀªÀ£ÀÄß (¥ÀæªÀiÁt) ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ (OX) CPÀëzÀ°è
ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. KjPÉAiÀÄ ©A§PÀªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÉÄÃ®ÄäR E½eÁgÀ£ÀÄß,
E½PÉAiÀÄ ©A§PÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ E½ªÀÄÄR E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ªÉÄÃ°£À
gÉÃSÁavÀæªÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÁUÀ y=5+x. ©A§PÀªÀÅ ªÉÄÃ®ÄäR E½eÁgÀ£ÀÄß, y = 50 – x. ©A§PÀªÀÅ
E½ªÀÄÄR E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ.
2.4.1 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄ Demand Curve and the Law of Demand
EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ, C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ M®ªÀÅ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DzÀ±Àð DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß
CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀQ£À
DzÀ±Àð DAiÉÄÌ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀÅ §ºÀ¼À ªÀÄÄRåªÁVzÀÄÝ F ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÉßÃ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ©A§PÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ©A§PÀªÀÅ EvÀgÉ ¹ÜwUÀwUÀ¼ÀÄ
¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ««zsÀ ¨É¯ÉAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ
¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ EgÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¯ÉAiÀÄ
©A§PÀªÁV F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ §gÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
q=d(p) (2.12)
E°è q ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß, p ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ.
¨ÉÃrPÉ ©A§PÀªÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ
2.11gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ gÉÃSÁvÀäPÀªÁV
¤gÀÆ¦¸À§ºÀÄzÀÄ. ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ©A§PÀzÀ
gÉÃSÁvÀäPÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃrPÉAiÀÄ
gÉÃSÉAiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ
EgÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ
CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ EgÀÄªÀ ¸ÀA§AzsÀªÀÅ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV IÄuÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ,
MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ,
gÉÃSÁavÀæ 2.11 ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉ: ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DzÀ±ÀðªÁV DAiÉÄÌªÀiÁr C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½AzÀ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ®àqÀÄªÀ D ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À
PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ D ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÉÃ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉ. ®A¨ÁPÀëzÀ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀévÀAvÀæ ZÀ®PÀ (¨É¯É)ªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ, ªÀÄvÀÄÛ vÀ¯ÁPÀëzÀ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ ªÀÄÆ®PÀ CªÀ®A© ZÀ®PÀ(¥ÀæªÀiÁt)ªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è
¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀÄ KPÉ »ÃUÁUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ®Ä, M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ “M” DVzÉAiÉÄAzÀÄ,

26
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É p1 ªÀÄvÀÄÛ p2 DVzÉ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. F ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (x*1, x*2) DVzÉ JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt. FUÀ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ∆p1
ªÉÆvÀÛzÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉAiÉÄAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. DUÀ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ºÉÆ¸À ¨É¯ÉAiÀÄÄ (p1-∆p1)
DUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ JgÀqÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹.

1. ¸ÀgÀPÀÄ2 PÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, ªÉÆzÀ°VAvÀ®Æ ¸ÀgÀPÀÄ1 ¸Á¥ÉÃPÀëªÁV CUÀÎªÁUÀÄvÀÛzÉ.
2. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÉÆzÀ°£ÀµÉÖÃ DzÁAiÀÄzÀ°è C¢üPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ¼Àî®Ä
C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄvÀÛzÉ. ¤¢ðµÀÖªÁV, C£ÀÄ¨sÉÆV ‘M’ VAvÀ PÀrªÉÄ RZÀÄðªÀiÁr ªÉÆzÀ®Ä
PÉÆ¼ÀÄîwÛzÀÝµÉÖÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁUÀÄªÀ F JgÀqÀÆ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, CAzÀgÉ, PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ
¸ÁªÀÄxÀåðzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¸Á¥ÉÃPÀë ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð
DAiÉÄÌAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉAzÀÄ ¤ÃjQë¸À§ºÀÄzÀÄ. ¸Á¥ÉÃPÀë ¨É¯ÉAiÀÄ°è DzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ºÉÃUÉ ¥ÀæwQæ¬Ä¸ÀÄvÁÛ¼É JA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä DPÉAiÀÄ PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß
(x1*, x2*) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ±ÀPÀåªÁUÀÄªÀAvÉ ºÉÆA¢¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
(p1 – ∆p1) ªÀÄvÀÄÛ p2 ¨É¯ÉAiÀÄ°è, (x1,x2) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÉZÀÑ (p1 – ∆p1) x*1 + p2 x*2.
= p1 x*1+ p2 x*2 – ∆p1 x*1
= M – ∆p1 x*1 DVgÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀzÀ°è, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ∆p1 x*1
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ, DPÉAiÀÄ PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA¨sÀzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ªÀÄlÖPÉÌ
ºÉÆA¢¹PÉÆ¼ÀÄîvÁÛ¼É.9 (p1-∆p1) ªÀÄvÀÄÛ p2 ¨É¯ÉAiÀÄ°è, (M – ∆p1 x*1) DzÁAiÀÄzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (x**1 , x**2) DVgÀÄvÀÛzÉ. E°è x**1 , x*1 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ CxÀªÁ
C¢üPÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. EzÀÄ KPÉAzÀÄ £ÉÆÃqÀ®Ä gÉÃSÁavÀæ 2.12 £ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt.
gÉÃSÁavÀæ 2.12 §zÀ°PÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ: §ÆzÀÄ §tÚzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀÆ ¥ÀÆªÀðzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ(a) £À°ègÀÄªÀ ¤Ã°§tÚzÀ gÉSÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯ÉAiÀÄ PÀÄ¹vÀzÀ £ÀAvÀgÀzÀ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ (b) £À°ègÀÄªÀ ¤Ã° §tÚzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄªÀÅ
ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁzÁUÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. 27
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ‘M’ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É p1 ªÀÄvÀÄÛ p2 DVzÁÝUÀ
gÉÃSÁavÀæzÀ°è£À §ÆzÀÄ§tÚzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀåªÁUÀÄvÀÛªÉ.
¹zÁÞAvÀ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ M®ªÀÅ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ
DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (x1*,x2*) §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ EgÀÄvÀÛzÉ. ¤Ã° §tÚzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ
¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀzÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ
∆p1 x*1 ªÉÆvÀÛzÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ ¤Ã° §tÚzÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀªÁV
¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. F jÃw ¥À®èlUÉÆAqÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ (x1*,x2*) ©AzÀÄ«£À ªÀÄÆ®PÀªÉÃ ºÁzÀÄ
ºÉÆÃVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. KPÉAzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ F jÃw vÀ£Àß°ègÀÄªÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß (x1*,x2*)
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀjzÀÆV¸ÀÄvÁÛ¼É.
¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ F jÃw DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ°è ¸ÀjzÀÆV¹zÀgÉ, DPÉ AiÀiÁªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼É?
¤²ÑvÀªÁVAiÀÄÆ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¥À®èlUÉÆAqÀ
§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄvÀÛzÉ. (x1*,x2*) ©AzÀÄ«£À JqÀ¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß
DPÉ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÉÃ? F DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É (x1*,x2*) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ
EgÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ §ÆzÀÄ §tÚzÀ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉVAvÀ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è EgÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉAiÀÄ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀÆ ¥ÀÆªÀðzÀ°è F ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«zÀÝªÀÅ. F ©AzÀÄUÀ¼À°è
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DzÀåvÉ ¤qÀ§ºÀÄzÁzÀ PÀ¤µÀÖ ¥ÀPÀë MAzÀÄ
9
GzÁºÀgÀuÉUÉ M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §½ `30 DzÁAiÀÄ«zÉAiÉÄAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É `4 ªÀÄvÀÄÛ 2
£ÉÃ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É `5 DVzÉAiÉÄAzÀÄ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. F ¨É¯ÉUÀ¼À°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (5,2) DUÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ ªÉÃ¼É ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É `3 UÀ½UÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÄAzÀÄ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. ¨É¯ÉAiÀÄ E½PÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÁAiÀÄªÀÅ `5 UÀ¼ÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (5,2) ªÉÆzÀ®£É ¸ÀgÀQ£À
¨É¯ÉAiÀÄ°è `1 (1 ¨sÁj) §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÉ, ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀÆ (5 AiÀÄÆ¤mï) ªÉÆzÀ®Ä C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ RjÃ¢¸ÀÄwÛzÀÝ
MAzÀ£ÉÃ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è DPÉAiÀÄ DzÁAiÀÄ (`5) PÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁV ºÉÆA¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVzÉ.
©AzÀÄ §ÆzÀÄ§tÚzÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀÆªÀðzÀ°è (x1*,x2*)
DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÀÄÝzÀÝjAzÀ §ÆzÀÄ §tÚzÀ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¸ÀAAiÉÆÃd£É CxÀªÁ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½VAvÀ (x1*,x2*) ¸ÀAAiÉÆÃd£É GvÀÛªÀÄªÉAzÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
¥ÀjUÀtÂ¸À¨ÉÃPÀÄ. DzÀÝjAzÀ ¥À®èlUÉÆAqÀ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É (x1*,x2*) £À JqÀ¨sÁUÀPÉÌ §gÀÄªÀ
©AzÀÄUÀ¼ÀÄ (x1*,x2*) VAvÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÁÝVgÀ¨ÉÃPÀÄ. (x1*,x2*) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ E£ÀÄß ®¨sÀå«gÀÄªÁUÀ
«ªÉÃZÀ£Á²Ã® C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼ÉA§ÄzÀgÀ°è
CxÀð«®è. ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀÆ ªÉÆzÀ®Ä, ¥À®èlUÉÆAqÀ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ (x1*,x2*) ©AzÀÄ«£À §®¨sÁUÀQÌgÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ®¨sÀå«gÀ°®è.
F ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ (x1*,x2*)UÉ §zÀ¯ÁV
DAiÉÄÌªÀiÁrzÀgÉ CAvÀºÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ (x1*,x2*) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄ£ÉßÃ
ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. ¥À®èlUÉÆAqÀ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ (x1*,x2*)
UÉ §®¨sÁUÀQÌgÀÄvÀÛªÉA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. EzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ x1* WÀlPÀQÌAvÀ ºÉaÑ£ÀzÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
»ÃUÉ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ CªÀ¼À »A¢£À PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ
¸ÁªÀÄxÀåðPÉÌ ¸ÀjzÀÆV¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ, «ªÉÃZÀ£Á²Ã® C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß
PÀrªÉÄªÀiÁqÀÄªÀÅ¢®è. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÁUÀ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß
DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀÆ ¥ÀÆªÀðzÀ°è PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîwÛzÀÝ ¥ÀæªÀiÁtzÀµÉÖÃ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
28 PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀjzÀÆV¹zÁUÀ D ¸ÀgÀQ£À DzÀ±Àð ¥ÀæªÀiÁtzÀ®Æè §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß
§zÀ°PÉ ¥ÀjuÁªÀÄ (Substitution effect) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÁUÀÆå C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀ¢zÀÝgÉ, ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ¨É¯É
PÀrªÀÄAiÀiÁzÀ PÁgÀt¢AzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV

C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ºÉZÁÑV
C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸À®Ä ¥ÉæÃgÀuÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁzÁUÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À DzÀ±Àð ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß DzÁAiÀÄzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÉAzÀÄ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É E½PÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ MnÖUÉ PÁAiÀÄðªÉ¸ÀUÀÄvÀÛªÉ
ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è ºÉZÀÑ¼À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.10 »ÃUÉ EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ, C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ M®ªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀgÀQ£À
DzÀ±Àð ¥ÀæªÀiÁt EªÀÅUÀ¼ÉÆqÀ£É MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÀÄzÀÞ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.
DzÀÝjAzÀ D ¸ÀgÀQUÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV gÉÃSÁavÀæ 2.11 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ
JqÀ¢AzÀ §®PÉÌ E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É
ªÀÄvÀÄÛ D ¸ÀgÀQUÉ EgÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÀÄzÀÞ ¸ÀA§AzsÀ«gÀÄªÀÅzÀ£ÉßÃ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄ :
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ DzÁAiÀÄzÀ ¢QÌ£À°èAiÉÄÃ ZÀ°¹zÀgÉ, D C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ «gÀÄzÀÞ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
10
EzÀ£ÀÄß ¸ÀAQëÃ¥ÀÛªÁV £Á«°è ZÀað¸ÉÆÃt. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ°è£À (DzÁAiÀÄ) ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ PÉ®ªÀÅ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß PÀrvÀUÉÆ½¸À®Ä ¥ÉæÃgÉ¦¸ÀÄvÀÛzÉ. §zÀ°PÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄzÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉgÀqÀÆ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è PÁAiÀÄð¥ÀæªÀÈvÀÛªÁzÁUÀ F ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀÅAmÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½VgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ EzÀgÀ
¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÀÄzÀÞ CxÀªÁ zsÀ£ÁvÀäPÀ ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ JgÀqÀÄ «gÀÄzÀÞ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À ¸Á¥ÉÃPÀë §¯Á§®UÀ¼À£ÀÄß
CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. DzÁAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄQÌAvÀ®Æ §zÀ°PÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ, ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ
«gÀÄzÀÞ ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É §zÀ°PÉ ¥ÀjuÁªÀÄQÌAvÀ®Æ DzÁAiÀÄzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ
¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ zsÀ£ÁvÀäPÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß V¦ü£ï ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
¸ÀgÀ¼Á gÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ
MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À«ÄÃPÀgÀt gÀÆ¥ÀzÀ°è F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ §gÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
a
d ( p ) = a − bp ; 0 ≤ p ≤

=0
b
a
=0; p> (2.13)
b
F ªÉÄÃ°£À ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ°è ‘a’ ®A¨ÁAvÀgÀ
bÉÃzÀPÀªÁVzÉ. ‘–b’ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ
DVzÉ. ±ÀÆ£Àå ¨É¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ
a
¸ÀgÀQVgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ‘a’ DVzÉ. ¨É¯É UÉ
b
¸ÀªÀÄ£ÁzÀgÉ ¨ÉÃrPÉ ‘o’ DVzÉ. ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ
E½eÁgÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ
C£ÀÄUÀÄtªÁV ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀ zÀgÀzÀ°è
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É MAzÀÄ
29
WÀlPÀzÀµÀÄÖ ºÉZÁÑzÀgÉ, CzÀgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ‘b’ gÉÃSÁavÀæ 2.13 ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉ. ¸À«ÄÃPÀgÀt 2.13£ÀÄß
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæzÀ°è
WÀlPÀzÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ 2.13 vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.
¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß awæ¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.4.2 ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ Normal and Inferior Goods
¹zÁÞAvÀ
EvÀgÉ ¹ÜwUÀwUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ (¤ÃrzÁÝUÀ) MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ D ¸ÀgÀQVgÀÄªÀ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÉÃ ¨ÉÃrPÉ ©A§PÀ. MAzÀÄ
¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ §zÀ¯ÁV
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ £ÁªÀÅ
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀAvÉ MAzÀÄ ¸ÀgÀQVgÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀgÀQ£À ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ
ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÉ. §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀAvÉ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀAvÉ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀiÁ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F jÃw ¸ÁªÀiÁ£Àå
¸ÀgÀPÀÄUÀ½VgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ ¢QÌ£À°èAiÉÄÃ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå PÉ®ªÀÅ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀAvÉ, PÉ¼ÀzÀeÉð
¸ÀgÀPÀÄUÀ½VgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀAvÉ
PÉ¼ÀzÀeÉð ¸ÀgÀPÀÄUÀ½VgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ GzÁºÀgÀuÉUÉ £ÀªÀuÉ, ¸ÀeÉÓ, ¨Á°ð, DPÀð, gÁV
EvÁå¢ (MgÀlÄ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ) ¹jzsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ.
MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ, PÉ®ªÀÅ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄlÖzÀ°è M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ CzÉÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ EvÀgÀ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄlÖUÀ¼À°è D ¸ÀgÀPÀÄ PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
Cw PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀAvÉ PÀrªÉÄUÀÄtªÀÄlÖzÀ zsÁ£ÀåUÀ½UÉ
¨ÉÃrPÉ ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ DzÁAiÀÄzÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ºÀAvÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ £ÀAvÀgÀ DzÁAiÀÄ
ºÉZÁÑzÀAvÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉ¼ÀzÀeÉð DºÁgÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛ¼É.
2.4.3 §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ Substitutes and Complements
£Á«ÃUÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ
¸ÀA§A¢üvÀ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÉÆÃt. ¸ÀA§A¢üvÀ ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ
¨É¯ÉAiÀÄ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁzÀAvÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ D JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ §zÀ°Ã ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉÃ CxÀªÁ ¥ÀÆgÀPÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉÃ JA§ÄªÀÅzÀgÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ §AiÀÄPÉAiÀÄ£ÀÄß
vÀÈ¦Û¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä MnÖUÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ZÀºÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÀÌgÉ, ¥É£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ±Á»(EAPÀÄ), ±ÀÆUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁPïìUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ZÀºÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ£ÀÄß MnÖUÉ §¼À¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ ¨É¯É ºÉZÁÑzÀgÉ, ZÀºÁPÉÌ
¨ÉÃrPÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ, ZÀºÁzÀ ¨ÉÃrPÉ ºÉZÁÑUÀÄªÀ
¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄvÀÛzÉ. EvÀgÉ ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ »ÃUÉAiÉÄÃ EgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ©ü£ÀßªÁV ZÀºÁ, PÁ¦ü, EAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸ÀÄªÀÅ¢®è.
ªÁ¸ÀÛªÀªÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVªÉ. PÁ¦üUÉ, ZÀºÁªÀÅ §zÀ°Ã ¸ÀgÀPÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ
PÁ¦üAiÀÄ ¨É¯É ºÉZÁÑzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ZÀºÁPÉÌ vÀªÀÄä ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ
30
ºÁUÁV ZÀºÁzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀ ºÉZÁÑUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è PÁ¦üAiÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è
E½PÉAiÀiÁzÀgÉ ZÀºÁzÀ ¨ÉÃrPÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ CzÀgÀ
§zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.4.4 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlUÀ¼ÀÄ Shifts in the demand curve

C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ M®ªÀÅ, ºÁUÀÆ EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ
JA§ PÀ®à£ÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É F ¸ÀAUÀwUÀ¼À°è
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ ?
M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝUÀ, DPÉAiÀÄ
DzÁAiÀÄzÀ°è ºÉZÀÑ¼À GAmÁzÀgÉ, ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¥Àæw ¨É¯ÉUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ
EzÀjAzÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è ¥À®èl GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ §®¨sÁUÀPÉÌ
¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ ºÁUÀÆ PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝUÀ ¸ÀÀA§A¢üvÀ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è
§zÀ¯ÁªÀuÉ GAmÁzÀgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¥Àæw ¨É¯ÉUÀ¼À ªÀÄlÖzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. §zÀ° ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è KjPÉ GAmÁzÀgÉ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §®UÀqÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è, ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è KjPÉ
GAmÁzÀgÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀUÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉ GAmÁzÀgÀÆ PÀÆqÀ ¨ÉÃrPÉ
gÉÃSÉAiÀÄÄ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀgÀªÁV C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀvÉåUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÉ,
CAvÀºÀ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §®UÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV, MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À
«gÀÄzÀÞªÁV C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÉ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ
JqÀUÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉ ¨ÉÃ¹UÉ PÁ®zÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ L¸ïQæÃA PÉÆ¼Àî®Ä ºÉZÀÄÑ
DzÀåvÉ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÁÛ¼É. DUÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §®¨sÁUÀPÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. vÀA¥ÀÄ¥Á¤ÃAiÀÄUÀ¼ÀÄ
DgÉÆÃUÀåPÉÌ ºÁ¤PÁgÀPÀªÉA§ ¸ÀAUÀw¬ÄAzÁV C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀA¥ÀÅ¥Á¤ÃAiÀÄUÀ½UÉ DzÀåvÉ
¤ÃqÀ¢zÀÝgÉ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.14 ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À ¥À®èl. (a) ¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀzÀvÀÛ ¥À®èlUÉÆArzÉ. ªÀÄvÀÄÛ (b) ¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ
¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ §®PÉÌ ¥À®èlUÉÆArzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.14gÀ°è F ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ¥À®èlªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.

31
2.4.5 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢UÉ ZÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¥À®èlUÀ¼ÀÄ.
Movements along the Demand Curve and Shifts in the Demand Curve
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ, D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À
¹zÁÞAvÀ
¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ, C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉ CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß F »A¢£À
ZÀZÉð¬ÄAzÀ w½zÀÄPÉÆArzÉÝÃªÉ. ¨ÉÃrPÉ ©A§PÀªÀÅ EvÀgÉ ¹ÜwUÀwUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ, ¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ
¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ©A§PÀzÀ gÉÃSÁvÀäPÀ
¤gÀÆ¥ÀuÉAiÉÄÃ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉ. C¢üPÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ; PÀrªÉÄ
¨É¯ÉAiÀÄ°è ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ZÀ®£ÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ EvÀgÉ ¹ÜwUÀ¼À°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ 2.15(a) ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÉ, gÉÃSÁavÀæ 2.15(b) ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.15 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢V£À ZÀ®£É ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄ ¥À®èl : ¥sÀ®PÀ (a)AiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉ gÉSÉAiÉÆA¢V£À
ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥sÀ®PÀ (b)AiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¥À®èlªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.5 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ Market Demand
F »A¢£À «¨sÁUÀzÀ°è £ÁªÀÅ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ
ªÀiÁrzÉÝÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ. ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àr¢zÉÝÃªÉ. DzÀgÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ
¸ÀgÀQUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½gÀÄvÁÛgÉ. D ¸ÀgÀQUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ
§ºÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÉ. MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQVgÀÄªÀ J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß MlÄÖUÀÆr¹zÀgÉ, CzÀÄ D ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÊAiÀÄQÛ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉUÀ½AzÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ PÉÃªÀ® E§âgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ EzÁÝgÉAzÀÄ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
p' ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÉÆzÀ®£É C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ q'1 ªÀÄvÀÄÛ 2£ÉÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ
q'2 DVgÀ°. DUÀ p' ¨É¯ÉAiÀÄ°è D ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ q'1 +q'2 DUÀÄvÀÛzÉ. EzÉÃ jÃw
p ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÉÆzÀ®£É C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ q 1 ªÀÄvÀÄÛ 2£ÉÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ q 12
DzÀgÉ p ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÉÆAzÀPÉÌ EgÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ q 11+ q 12 DVgÀÄvÀÛzÉ. F jÃw
¸ÀgÀQ£À ¥Àæw ¨É¯ÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½§âgÀ ¨ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAPÀ®£À ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀgÀQUÉ
¥Àæw ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è E§âjVAvÀ ºÉZÀÄÑ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½zÀÝgÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß EzÉÃ jÃwAiÀÄ°è ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
32 gÉÃSÁavÀæ 2.16 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV

PÀÆr¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁvÀäPÀªÁVAiÀÄÆ
¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. JgÀqÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß MUÀÆÎr¸ÀÄªÀ F «zsÁ£ÀPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ
(CqÀØ¸Á®Ä) ¸ÀAPÀ®£À (Horizontal Summation) J£ÀÄßvÁÛgÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.16 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉ: ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼À ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ ¸ÀAPÀ®£À ªÉÆvÀÛ¢AzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAPÀ°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

GzÁºÀgÀuÉUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß E§âgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀ D E§âgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À
¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ.
d1(p) = 10 – p (2.14)
ªÀÄvÀÄÛ d2(p) = 15 – p (2.15)
CzÀÆ C®èzÉ 10 QÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è 1£ÉÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ
±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ jÃw 15QÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è 2£ÉÃ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ±ÀÆ£Àå WÀlPÀzÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. ¸À«ÄÃPÀgÀt (2.14) ªÀÄvÀÄÛ ¸À«ÄÃPÀgÀt (2.15)
gÀ£ÀÄß PÀÆr¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. 10 QÌAvÀ PÀrªÉÄ CxÀªÁ
¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß 25-2p JAzÀÄ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
10QÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ 15QÌAvÀ PÀrªÉÄ CxÀªÁ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄªÀ
¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ 15-p DVzÉ. 15 QÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ‘O‘ ±ÀÆ£ÀåªÁVzÉ.
2.6. ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé Elasticity of Demand

¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ MAzÉÃ DVgÀÄªÀÅ¢®è. PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À
¸ÀtÚ §zÀ¯ÁªÀuÉ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ, PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁt ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ
M¼ÀUÁUÀÄªÀÅ¢®è. PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ wÃPÀë÷Ú ¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃrzÀgÉ,
E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ CµÉÆÖAzÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃqÀÄªÀÅ¢®è.
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV ¥ÀæwQæ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À
ªÀiÁqÀÄªÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÉÄÃ ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé.
¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß CzÉÃ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ ¨sÁV¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé JAzÀÄ 33
ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé F PÉ¼ÀV£ÀAwgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ
¨É¯É¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé =
¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÀgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ
¹zÁÞAvÀ
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è, MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À
¨ÉÃrPÉ q0 DVzÉ. p1 ¨É¯ÉAiÀÄ°è, q1 ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¨ÉÃrPÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt. D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É p0
¬ÄAzÀ p1 UÉ §zÀ¯ÁzÀgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ∆p = p1– p0 DUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ∆q = q1– q0 DUÀÄvÀÛzÉ.
DUÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ
∆p × 100 = p − p × 100
1 0
0 0
p p
ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ
∆q q1 − q 0
× 100 = × 100
q0 q0
DzÀÝjAzÀ,
 ∆q 
 q 0  × 100
∆q q1 − q 0 ( )
eD = q0 q0
= = 1
( )
(2.16)
∆p
0 × 100
∆P 0
P
P − P0 ( )
P P0
E°è UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÉ
ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ºÁUÀÆ ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁrzÀ ¸ÀgÀQ£À WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹®è.
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ IÄuÁvÀäPÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ MAzÀÄ IÄuÁvÀäPÀ ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÉ. JA§ÄzÀ£ÀÄß
UÀªÀÄ¤¹. DzÁUÀÆå EzÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ½ÃPÀgÀtUÉÆ½¸À®Ä £ÁªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ ¤gÀ¥ÉÃPÀë
ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ ¥ÀæwQæAiÉÄ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ, D
¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ
¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ, CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉVAvÀ
PÀrªÉÄ¬ÄzÀÝgÉ |eD| < 1 DUÀÄvÀÛzÉ, DUÀ CzÀ£ÀÄß ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ C¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
DUÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ, CzÀgÀ
¨É¯ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß |eD|=1, J£ÀÄßvÉÛÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ DUÀ
CzÀ£ÀÄß ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¸Àj¸ÀªÀiÁ£À ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉVAvÀ ºÉaÑ£À
¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀgÉ, DUÀ |eD| > 1 DUÀÄvÀÛzÉ, CzÀ£ÀÄß ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ

¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄªÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹®è.
34 ºÀtªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄªÀ WÀlPÀªÀ£ÀÄß gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À°è ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß Q¯ÉÆÃ UÁæA
UÀ¼À°è ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è q0 £ÀµÀÄÖ ¨ÉÃrPÉ EzÉAiÀÄAzÀÄ
w½AiÉÆÃt. ºÁUÉAiÉÄÃ p1 ¨É¯ÉAiÀÄ°è q1 ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¨ÉÃrPÉ¬ÄzÉAiÉÄAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt FUÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ
p0 ¬ÄAzÀ p1UÉ §zÀ¯ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÉ.

¨É¯ÉAiÀÄ°è DzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ = ¥Àæw PÉ.f.UÉ p1 gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀÄ – ¥Àæw PÉ.f.UÉ p0 gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀÄ
= (p1 – p0) ¥Àæw PÉ.fUÉ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀÄ.
¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ
¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ = × 100
¸ÀgÀQ£À DgÀA©üPÀ ¨É¯É
=
¥Àæw PÉ.f.UÉ (p1 – p0) gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀÄ
× 100 =
(p1
− p0 ) × 100
0
¥Àæw PÉ.f.UÉ p0 gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀÄ p
¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ = q1 PÉ.f.UÀ¼ÀÄ - q0 PÉ.f.UÀ¼ÀÄ = (q1- q0) PÉ.f.UÀ¼ÀÄ
(q1 – q0) PÉ.f.

¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ = × 100
q0 Q¯ÉÆÃ UÁæA
=
(q 1
− q0 ) × 100
0
q
eD =
(q1
− q0 )
× 100
(p 1
− p0 )
× 100 =
(q
1
− q0 ) (p 1
− p0 )
q0 p0 q0 p0
¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÊ¸ÉUÀ¼À°è ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß UÁæA UÀ¼À°è C¼ÉzÀgÉ, ¸ÀgÀQ£À ¥ÁægÀA©üPÀ ¨É¯É 100 p0
¥ÉÊ¸É ¥Àæw UÁæAUÉ CzÀgÉ 1000 UÁæAUÀ½UÉ
0
= 100 p ¥Àæw UÁæA UÉ vÀUÀ®ÄªÀ ¥ÉÊ¸É
1000
p0
= ¥ÉÊ¸É ¥Àæw UÁæA UÉ
10
¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ°è ¥Àæw 1000 UÁæAUÉ vÀUÀ®ÄªÀ ¨É¯É 100p1 ¥ÉÊ¸ÉUÀ¼ÁUÀÄvÀÛzÉ.
100 p1 p1
DzÀÝjAzÀ = ¥Àæw UÁæAUÉ ¥ÉÊ¸É
1000 10
p1 0
¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ = ¥ÉÊ¸É, ¥Àæw UÁæAUÉ p ¥ÉÊ¸É ¥Àæw UÁæAUÉ
10 10
p1 − p 0
= ¥ÉÊ¸É ¥Àæw UÁæAUÉ
10
p1 − p 0 35
p0
¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ = ¥ÉÊ¸É ¥Àæw UÁæAUÉ / ¥ÉÊ¸É ¥Àæw UÁæAUÉ
10 10
p1 − p 0
=
p0
¹zÁÞAvÀ
¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ = 1000 q1 UÁæA – 1000 q0 UÁæA = 1000(q1 – q0) UÁæAUÀ¼ÀÄ.
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è DzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ
(
1000 q1 − q 0 UÁæAUÀ¼ÀÄ )
= 0 × 100
1000q UÁæAUÀ¼ÀÄ
(
= q − q × 100
1 0
)
0
q
eD =
q1 − q 0 P − P
/
1 0
( )
q0 P0
2.6.1 ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢V£À ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé

Elasticity along a Linear Demand Curve
£Á«ÃUÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÁ ©A§PÀªÀÅ q = a – bp DVzÉ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt.
¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è ¨É¯ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV,
¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ∆q = −b DUÀÄvÀÛzÉ.

∆P
∆q
ªÀiË®åªÀ£ÀÄß 2.16 ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ°è DzÉÃ²¹zÁUÀ (substituting) £ÁªÀÅ F PÉ¼ÀV£À
∆P
¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
P bp
eD = −b =− (2.17)
q a − bp
gÉÃSÁavÀæ 2.17jAzÀ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À

««zsÀ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ «©ü£ÀßªÁzÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É p = 0 DVzÁÝUÀ
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ±ÀÆ£ÀåªÁVzÉ. q = 0 DzÁUÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ∞ (C£ÀAvÀ) DVzÉ.
a
P= ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé 1 DVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ
2b
¨É¯ÉAiÀÄ°è CAzÀgÉ ±ÀÆ£ÀåQÌAvÀ ºÉZÁÑVzÀÄÝ, a

2b
VAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄzÁÝUÀ, ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ‘1’ QÌAvÀ
a
PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É 2b VAvÀ ºÉZÁÑV
36
EzÀÝgÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ ‘1’ QÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. F
jÃw ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ©A§PÀzÀ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ
gÉÃSÁavÀæ 2.17 ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢V£À

¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸À«ÄÃPÀgÀt ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé. ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ««zsÀ
2.17 ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁ avÀæ 2.17 gÀ°è «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. ©AzÀÄUÀ¼À°è ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé «©ü£ÀßªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¹ÜgÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ

¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ««zÀ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ ‘0’(±ÀÆ£Àå) ¢AzÀ (C£ÀAvÀ)∞ ªÀgÉV£À
««zsÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝPÀÆÌ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ¹ÜgÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ, gÉÃSÁavÀæ 2.18(a) gÀ°è ¤ÃrgÀÄªÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt E°è
¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ ®A¨ÁAvÀgÀªÁVzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄ°è K£ÉÃ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÀÄ ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁt ªÀiÁvÀæ q
ªÀÄlÖPÉÌ ¹ÜgÀªÁVzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄªÀÅ¢®è. ªÀÄvÀÄÛ |eD| AiÀiÁªÁUÀ®Æ
±ÀÆ£ÀåPÉÌ ¸ÀªÄÀ £ÁVgÀÄvÀÛz.É DzÀÝjAzÀ ®A¨ÁAvÀgÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¥Àj¥ÀÆtð C¹Üw¸ÁÜ¥PÀ v
À éÀ gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ.
MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ gÉÃSÁUÀtÂwÃAiÀÄ ªÀiÁ¥À£À

¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß gÉÃSÁUÀtÂvÁvÀäPÀªÁV ¸ÀÄ®¨sÀªÁV
ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ°£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è D ©AzÀÄ«£À
ªÉÄÃ¯ÁãUÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ C£ÀÄ¥ÁvÀ¢AzÀ
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ »ÃUÉÃPÉ
JAzÀÄ w½AiÀÄ®Ä F PÉ¼ÀUÉ ¤ÃrgÀÄªÀ q = a –bp.
JA§ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÉÆÃt.
p0, ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉ q0 DVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. £Á«ÃUÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀtÚ
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. ºÉÆ¸À ¨É¯É p1 ªÀÄvÀÄÛ F ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀQ£À ºÉÆ¸À ¨ÉÃrPÉ q1 DVzÉ.
Dq = q1q0 = CD ªÀÄvÀÄÛ Dp = p1p0 = CE
∆q / q 0 ∆q P 0 q1q 0 OP 0 CD op 0
DzÀÝjAzÀ = eD = = × = × = ×
∆p / p 0 ∆P q 0 p1 p 0 Oq 0 CE oq 0
DzÀÝjAzÀ EC ªÀÄvÀÄÛ BP0D UÀ¼ÀÄ MAzÉÃ jÃwAiÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁVªÉ.
CD P 0 D p 0 D Oq 0 OP 0 q 0 D
= DzÀgÉ 0 = 0 ed = =
CE P 0 B p B p B P0 B p0 B
DzÀÝjAzÀ BP0D ªÀÄvÀÄÛ BOA UÀ¼ÀÄ MAzÉÃ jÃwAiÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ

q 0 D DA DA
= F jÃw eD =
p 0 B DB DB
F «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ««zÀ ©AzÀÄUÀ¼À°è
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ CPÀëªÀ£ÀÄß ¸ÀA¢ü¸ÀÄªÀ°è
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ®A¨ÁAvÀgÀ CPÀëªÀ£ÀÄß ¸ÀA¢ü¸ÀÄªÀ°è ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé (∞)
C£ÀAvÀgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ°è ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé MAzÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F 37
ªÀÄzsÀå©AzÀÄ«£À JqÀ¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé 1 QÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
ºÁUÉAiÉÄÃ §®¨sÁUÀPÉÌ §gÀÄªÀ AiÀÄªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ 1 QÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ CPÀëzÀ°è p = 0 DVzÀÝgÉ, ®A¨ÁvÀgÀ CPÀëzÀ°è q = 0 DVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ
a
gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄzsÀå©AzÀÄªÀÅ P =
¹zÁÞAvÀ
DVgÀÄvÀÛzÉ.
2b
gÉÃSÁavÀæ 2.18(b) £À°è DAiÀÄvÀPÁgÀzÀ ¥ÀgÁªÀ®AiÀÄzÀ (Rectangular hyperbola)

DPÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. F ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
®PÀët¢AzÀ PÀÆrzÉ. CzÉAzÀgÉ ¨É¯ÉAiÀÄ¯ÁèUÀÄªÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ
CµÉÖÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ F gÉÃSÉAiÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ©AzÀÄ«£À
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé |eD|=1 DVgÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àj¸ÀªÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
gÉÃSÁavÀæ 2.18: ¹ÜgÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ: gÉÃSÁavÀæzÀ ¥À®PÀ (a) £À°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ®A¨ÁAvÀgÀ
¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ EgÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥À®PÀÀ (b) ¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼À ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ MAzÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
2.6.2. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ
F
actors Determining Price Elasticity of Demand for a Good
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ D ¸ÀgÀQ£À ¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¤PÀl §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À
®¨sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. fÃªÀ£ÁªÀ±Àå DºÁgÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
EªÀÅ fÃªÀ£ÁªÀ±Àå ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, EAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ
ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀæwQæ¬Ä¸ÀÄªÀÅ¢®è CAzÀgÉ, F ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ, «¯Á¹ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¨É¯É §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ
wÃPÀë÷ÚªÁV ¥ÀæwQæ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CªÀ±ÀåPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ C¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé EzÀÝgÉ,
«¯Á¹ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé «gÀÄvÀÛzÉ.
DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ C¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ºÉÆA¢zÁÝUÀÆå ¸ÀºÀ PÉ®ªÀÅ DºÁgÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À
¨ÉÃrPÉ ºÉZÀÄÑ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÉ ¤¢üðµÀÖ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåªÀ£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt ¨ÉÃrPÉ F ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼À ¨É¯É ºÉZÁÑzÀgÉ UÁæºÀPÀgÀÄ D ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼À §zÀ°UÉ
®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ §zÀ° ¢ézÀ¼ÀzsÁ£ÀåPÉÌ vÀªÀÄä ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀUÁð¬Ä¸ÀÄvÁÛgÉ. F jÃw ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ
§zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ®¨sÀå«zÀÝgÉ DUÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄªÉÃ¼É ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ
§zÀ° ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ®¨sÀå«®è¢zÀÝgÉ CAvÀºÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ C¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé¢AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ.
38 2.6.3. ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑ Elasticity and Expenditure
¸ÀgÀPÉÆAzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉZÀÑ÷D ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀÅ ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ, ªÀÄÄRåªÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
«gÀÄzÀÞ ¸ÀA§AzsÀ ºÉÆA¢ªÉ. C£ÉÃPÀ ¨Áj MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À¢AzÁV C ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ¯É
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ªÉZÀÑªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ CxÀªÁ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ JA§ ¸ÀAUÀwAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀ zÀgÀzÀ°è ¥ÀæwQæ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ºÉZÁÑVzÉAiÉÄAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. D ¸ÀgÀQ£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ
ºÉZÀÑ¼ÀQÌAvÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ E½PÉAiÉÄÃ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ
ªÉZÀÑªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀQÌAvÀ
±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ E½PÉ PÀrªÉÄ¬ÄzÀÝgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ªÉZÀÑªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É MAzÀÄ
¸ÀgÀQ£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ D ¸ÀgÀQ£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ E½PÉUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ
¸ÀªÀÄ£ÁzÀgÉ D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ªÉZÀÑzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄUÀÄªÀÅ¢®è.
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À ªÉZÀÑzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀ
p ¨É¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ q DVzÉAiÉÄAzÀÄ w½AiÉÆÃt. p + Dp ¨É¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ

¸ÀgÀQVgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ q + Dq DVzÉ. p ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀÄªÀ MlÄÖ ªÉZÀÑ pq
ªÀÄvÀÄÛ p + Dp ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀQ£À MlÄÖ ªÉZÀÑªÀÅ (p + Dp) (q + Dq). DVgÀÄvÀÛzÉ.
¨É¯É p ¬ÄAzÀ p + Dp UÉ §zÀ¯ÁzÀgÉ, ¸ÀgÀQ£À ªÉZÀÑzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ (p + Dp)
(q + Dq) – pq = q D p + p D q + DpDq
DpDq ¥ÀzÀzÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß Dp ªÀÄvÀÄÛ Dq £À ¸ÀtÚ ªÀiË®åPÁÌV ¤®ðQë¸À¯ÁVzÉ. F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À §zÀ¯ÁzÀ ªÉZÀÑªÀÅ q D p + p D q DUÀÄvÀÛzÉ.
¸Àj¸ÀÄªÀiÁgÀÄ ªÉZÀÑzÀ°è£À CAzÁdÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ = DE = qDp + pDq
 ∆q    ∆qP  
= ∆P  q + P
 
∆P 
= ∆P  q 1 +   = ∆P  q (1 + eD )
  ∆pQ  
UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼ÀÄ
eD < –1 DzÀgÉ, q(1 + eD) < 0 DVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ DE aºÉß Dp UÉ «gÀÄzÀÞªÁVzÉ.
eD > –1 DzÀgÉ, q(1 + eD) > 0 DVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ DE aºÉß Dp aºÉß MAzÉÃ DVgÀÄvÀÛªÉ.
eD = –1 DzÀgÉ, q(1 + eD) = 0 DVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ DE = 0 DVgÀÄvÀÛzÉ.
£Á«ÃUÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. ¨É¯ÉAiÀÄ

±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ E½PÉVAvÀ®Æ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ C¢üPÀªÁVzÀÝgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À
ªÉZÀÑªÀÅ C¢üPÀªÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ ¨É¯ÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ E½PÉVAvÀ®Æ,
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À ªÉZÀÑªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ
ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ¨É¯ÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ E½PÉUÉ
¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À ªÉZÀÑªÀÅ ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ, ¨É¯ÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉVAvÀ 39
C¢üPÀªÁVzÀÝgÉ, CAzÀgÉ ¸ÀgÀQUÉ ¨É¯ÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé«zÀÝgÉ, ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À ªÉZÀÑªÀÅ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÉ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ, CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ
±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉVAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄzÀÝgÉ, CAzÀgÉ ¸ÀgÀQUÉ ¨É¯ÉAiÀÄ C¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé«zÀÝgÉ, ¸ÀgÀQ£À
ªÉÄÃ°£À ªÉZÀÑªÀÅ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ £ÉÃgÀ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ
¹zÁÞAvÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ CAzÀgÉ ¸ÀgÀQUÉ ¸Àj¸ÀªÀiÁ£À
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé«zÀÝgÉ, ¸ÀgÀQ£À ªÉZÀÑ ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
DAiÀÄvÀPÁgÀzÀ ¥ÀgÀªÀ®AiÀÄ
EzÀgÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ gÀÆ¥À xy = c DVzÉ.
x ªÀÄvÀÄÛ y JgÀqÀÄ ZÀ®PÀUÀ¼ÁVªÉ. c ¹ÜgÁAPÀªÁVzÉ.
F ¸À«ÄÃPÀgÀt¢AzÀ ¥ÀqÉzÀ gÉÃSÉ DAiÀÄvÀPÁgÀzÀ
¥ÀgÀªÀ®AiÀÄªÁVzÉ. gÉÃSÁavÀæzÀ°è vÉÆÃj¸ÀÄgÀÄªÀAvÉ
EzÀÄ x-y ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è E½ªÀÄÄR E½eÁgÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ. F gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ p ªÀÄvÀÄÛ q
©AzÀÄUÀ¼À°è OY1 PX1 ªÀÄvÀÄÛ OY2 qx2 JgÀqÀÄ
DAiÀÄvÀPÁgÀzÀ «¹ÛÃtð ‘C’ UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ.
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀÅ pq = e gÀÆ¥ÀzÀ°èzÀÝgÉ, ‘e’ ¹ÜgÁAPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ
DAiÀÄvÁPÁgÀzÀ ¥ÀgÀªÀ®AiÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ‘p’ ¨É¯ÉAiÀiÁzÀgÉ ‘q’ ¨ÉÃrPÉ ¹ÜgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÉZÀÑªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ®Æ MAzÉÃAiÀiÁVzÀÄÝ ‘e’ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ¤¢ðµÀÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è, ¤¢ðµÀÖ DzÁAiÀÄzÀ°è, C£ÀÄ¨sÉÆÃV¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ
¸ÁgÁA±À (Summary)
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄÆºÀªÉÃ §eÉmïUÀt.
• §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄÄ, C£ÀÄ¨sÉÆÃV, vÀ£Àß DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV RZÀÄðªÀiÁr
PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ E½ªÀÄÄR
E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
• JgÀqÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÉ, CxÀªÁ DzÁAiÀÄzÀ°è
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÉ §eÉmï¸Émï£À°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
• C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ««zÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄÆºÀzÀ°è
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀÄ¸ÀàµÀÖ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV
®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÁÛ¼É.
• C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼ÉAzÀÄ PÀ°à¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ.
• ««zÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ gÉÃSÉAiÉÄÃ
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ. F J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£Àå¢A¢gÀÄvÁÛ¼É.
• DzÀåvÉUÀ¼À KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®«£À PÁgÀt¢AzÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄÄ E½ªÀÄÄR
E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
40 • ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß, OzÁ¹Ã£Àå £ÀPÉë¬ÄAzÀ
¥Àæw¤¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ.
• ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÄ¶ÖUÀÄtzÀ ©A§PÀ¢AzÀ®Æ ¸ÀºÀ
ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
• M§â «ªÉÃZÀ£Á²Ã® C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ §eÉmï UÀt¢AzÀ vÁ£ÀÄ Cw
ºÉZÀÄÑ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÁÛ¼É.
• C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß §eÉmïgÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ
¸Àà²ð¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
• EvÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ
¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ, ««zÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è DvÀ£ÀÄ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ E½ªÀÄÄR E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ°è£À ºÉZÀÑ¼À (E½PÉ)zÉÆA¢UÉ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ(E½PÉ).
• C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀAvÉ(PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ) PÉ¼ÀzÀeÉð ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ PÀ
rªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ(ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ).
• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
««zÀ ¨É¯ÉAiÀÄ ªÀÄlÖUÀ¼À°è PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
• ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁuÉAiÀÄ£ÀÄß, CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ
±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ ¨sÁV¸ÀÄªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÉAzÀÄ
ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ.
• ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ ±ÀÄzÀÞ ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÉ.
• MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À MlÄÖ ªÉZÀÑªÀÅ ¤PÀl
¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
¥ÀæªÀÄÄR ¥Àj¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ Key Concepts §eÉmï UÀt §eÉmï gÉÃSÉ
DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ OzÁ¹Ã£Àå
OzÁ¹Ã£Àå gÉÃSÉ §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ
KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀÅ §zÀ°PÉAiÀÄ E½ªÀÄÄR zÀgÀ,
OzÁ¹Ã£Àå £ÀPÉë C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð,
vÀÄ¶ÖUÀÄt ©A§PÀ §zÀ°PÉ ¥ÀjuÁªÀÄ,
¨ÉÃrPÉ ¨ÉÃrPÉ ¤AiÀÄªÀÄ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÀÄ
DzÁAiÀÄzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ §zÀ°¸ÀÄ
PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ DzÁAiÀÄzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ
¥ÀÇgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé
1. M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmï UÀt JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?

41
2. §eÉmï gÉÃSÉ JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
3. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄÄ E½ªÀÄÄR E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. KPÉ ? «ªÀj¹
4. M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛ¼É. JgÀqÀÆ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV `4 ªÀÄvÀÄÛ `5 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ `20
¹zÁÞAvÀ
i. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
ii. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀA¥ÀÆtð DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß RZÀÄðªÀiÁrzÀgÉ,
D ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸À§ºÀÄzÀÄ?
iii. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÀA¥ÀÆtð DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ ªÉÄÃ¯É RZÀÄð
ªÀiÁrzÀgÉ CzÀ£ÀÄß JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸À§ºÀÄzÀÄ?
iv. §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ JAzÀgÉÃ£ÀÄ?
¥Àæ±Éß 5, 6 ªÀÄvÀÄÛ 7£ÉÃ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ ¥À±Éß 4PÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÁÝVzÉ.
5. ¨É¯É ¹ÜgÀªÁVzÀÄÝ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ `40 UÀ½UÉ ºÉZÁÑzÀgÉ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄÄ
ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ?
6. ¸ÀgÀPÀÄ1 gÀ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÀÄÝ ¸ÀgÀPÀÄ2gÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ 1gÀÆ
£ÀµÀÖ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ §eÉmï gÉÃSÉAiÀÄÄ ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ?
7. ¨É¯É ºÁUÀÆ DzÁAiÀÄ JgÀqÀÄ ¢éUÀÄtUÉÆAqÀgÉ §eÉmï UÀtPÉÌ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ ?
8. M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÀA¥ÀÇðt DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß RZÀÄðªÀiÁrzÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ1 £ÀÄß
6 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ2 £ÀÄß 8 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt.
D JgÀqÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É PÀæªÀÄªÁV `6 ªÀÄvÀÄÛ `8 ºÁUÁzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ
DzÁAiÀÄªÉµÀÄÖ ?
9. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¥ÀÆtð WÀlPÀUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ ®¨sÀå«gÀÄªÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸ÀÄvÁÛ¼ÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV `10 ªÀÄvÀÄÛ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ `40
a. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀåªÁUÀÄªÀ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß §gÉ¬Äj.
b. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ
®¨sÀå«gÀÄªÀ J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è AiÀiÁªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ
¥Àj¥ÀÆtðªÁV `40 ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
10. KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀÅ(DzÀåvÉ) JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
11. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ, (10,8) ªÀÄvÀÄÛ (8,6)
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ OzÁ¹Ã£Àå¢A¢gÀ§ºÀÄzÉÃ ?
12. MAzÀÄªÉÃ¼É M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀ M®ªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢ªÉAiÉÄAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. (10,10), (10,9) ªÀÄvÀÄÛ (9,9) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ±ÉæÃtÂPÀj¸ÀÄªÀzÀgÀ §UÉÎ K£À£ÀÄß ºÉÃ¼ÀÄwÛÃgÁ ?
13. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¤ªÀÄä ¸ÉßÃ»vÀ (5,6) ªÀÄvÀÄÛ (6,6) ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ OzÁ¹Ã£Àå£ÁVgÀÄvÁÛ¼É
JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. ¤ªÀÄä ¸ÉßÃ»vÀ£À DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVªÉAiÉÄÃ ?
42 14. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ E§âgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½zÁÝgÉ JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt CªÀgÀ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ©A§PÀ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ. d1(p) = 20-p ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ°è ¨É¯ÉAiÀÄÄ 20PÉÌ
¸ÀªÀi£ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d1(p)=0 EzÀgÀ°è
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄÄ 20QÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.

d2(p)=30-2p AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄÄ 15PÉÌ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ

PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ d1(p) = 0 EzÀgÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄÄ 15 QÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ ©A§PÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
15. MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ 20 C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½zÁÝgÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÉ¯Áè ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ
¨ÉÃrPÉ ©A§PÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝgÉ.
d(p)=10-3p EzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è 10/3 QÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ

¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ d1(p)=0 EzÀgÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è 10/3 QÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ ©A§PÀªÉÃ£ÀÄ ?
16. E§âgÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½gÀÄªÀ MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ ¤¢ðµÀÖ
¸ÀgÀQVgÀÄªÀ CªÀgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ F PÉ¼ÀV£ÀAwzÉ.
P d1 d2
1 9 24
2 8 20
3 7 18
4 6 16
5 5 14
6 4 12
D ¸ÀgÀQUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÀÌZÁgÀ ªÀiÁr
17. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
18. PÉ¼ÀzÀeÉð ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉÃ£ÀÄ ? GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
19. §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉÃ£ÀÄ ? ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ JgÀqÀÄ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
20. ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉÃ£ÀÄ ? ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
21. ¨É¯É ¨ÉÃrPÉ ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
22. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ gÀÆ.4 ¨É¯ÉAiÀÄ°è D ¸ÀgÀQUÉ 25 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ
¨ÉÃrPÉ¬ÄzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É `5 UÀ½UÉ ºÉZÁÑVzÉ, JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt ªÀÄvÀÄÛ
CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV D ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ 20 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É
¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr.
23. ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ d(p)=10-3P £ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. 5/3 gÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¨É¯ÉAiÀÄ ¹Üw
¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÉÃ£ÀÄ.?
24. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ -0.2 CAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. D ¸ÀgÀQ£À
¨É¯ÉAiÀÄ°è ±ÉÃPÀqÀ 5 gÀµÀÄÖ ºÉZÁÑzÀgÉ, D ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ JµÀÄÖ 43
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
25. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé -0.2 CAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. D ¸ÀgÀQ£À
¨É¯ÉAiÀÄÄ ±ÉÃPÀqÀ 10 gÀµÀÄÖ ºÉZÁÑzÀgÉ D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À ªÉZÀÑªÀÅ ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁ«¸À®àqÀÄvÀÛzÉ.
¹zÁÞAvÀ
26. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ±ÉÃPÀqÀ 4 gÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ, CzÀgÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÁV D ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ°£À ªÉZÀÑªÀÅ ±ÉÃPÀqÀ 2 gÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃrPÉAiÀÄ
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ §UÉÎ ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß ºÉÃ¼ÀÄ«j ?

CzsÁåAiÀÄ 3
GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ
Production and Costs
£ÁªÀÅ »A¢£À CzsÁåAiÀÄzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ZÀað¹zÉÝÃªÉ.

F CzsÁåAiÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄÄA¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è GvÁàzÀPÀgÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àj²Ã°¸ÀÄvÉÛÃªÉ. M§â GvÁàzÀPÀ CxÀªÁ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ««zsÀ
DzÁ£ÀUÀ¼ÁzÀ ±ÀæªÀÄ, AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆ«Ä, PÀZÁÑ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¹PÉÆ¼Àî
¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¹ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ CªÀÅUÀ½UÉ ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄªÉÃ GvÁàzÀ£Á
ªÉZÀÑªÁVzÉ. MªÉÄä GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀ £ÀAvÀgÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ CzÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀiÁgÁl
ªÀiÁr DzÁAiÀÄUÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ. ¤ªÀé¼À ªÉZÀÑQÌAvÀ UÀ½¹zÀ ºÉaÑ£À DzÁAiÀÄªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÅ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ PÀ°à¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. DUÀ CzÀÄ
ªÉZÀÑzÀ ¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ UÀjµÀ× ¯Á¨sÀ UÀ½¸À®Ä ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄªÀ
GvÁàzÀ£Á ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÁàzÀ£Á QæAiÉÄAiÀÄ «©ü£Àß CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. DzÁ£À ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß, GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
DzÁ£ÀzÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¸ÀÄvÉÛÃªÉ. vÀzÀ£ÀAvÀgÀ GvÁàzÀ£Á
WÀlPÀzÀ ªÉZÀÑzÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. ªÉZÀÑzÀ ©A§PÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ««zsÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
ZÀað¸ÀÄvÉÛÃªÉ. C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß PÀ°AiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
3.1. GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ Production Function

MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀ §¼À¹zÀ DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
DzÁ£ÀzÀ GvÁà¢¹zÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÁVzÉ.
¸ÀAAiÉÆÃd£É §¼À¸À¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀUÀ¼À ««zsÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ½UÉ,
GvÀà£Àß GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
EzÀÄ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
M§â ±ÀÆUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ vÀAiÀiÁgÀPÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. DPÉAiÀÄÄ E§âgÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß
£ÉÃ«Ä¹PÉÆArgÀÄvÁÛ¼É. PÁ«ÄðPÀ 1 ªÀÄvÀÄÛ
PÁ«ÄðPÀ 2. JgÀqÀÄ AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ – AiÀÄAvÀæ 1
MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß
ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAvÀæ 2 ªÀÄvÀÄÛ 10 Q¯ÉÆÃ UÁæA £ÀµÀÄÖ
PÀZÁÑªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, PÁ«ÄðPÀ 1, PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ AiÀÄAvÀæ 1gÀ°è GvÀÛªÀÄªÁV PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛ¼É.
PÁ«ÄðPÀ 2 PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ AiÀÄAvÀæ 2gÀ°è GvÀÛªÀÄªÁV PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛ¼É 10 Q¯ÉÆÃ
PÀZÁÒ ¸ÁªÀiÁVæUÀ¼ÉÆA¢UÉ PÁ«ÄðPÀ 1, AiÀÄAvÀæ 1£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, PÁ«ÄðPÀ 2 AiÀÄAvÀæ 2£ÀÄß
§¼À¹PÉÆAqÀÄ 10 eÉÆvÉ ±ÀÆUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÁUÀÆå, PÁ«ÄðPÀ 1 AiÀÄAvÀæ 2£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
PÁ«ÄðPÀ 2 AiÀÄAvÀæ 1£ÀÄß §¼À¹zÀgÉ, CzÉÃ 10 Q¯ÉÆÃ PÀZÁÒ ¸ÁªÀiÁVæ §¼À¹ PÉÃªÀ® 8 eÉÆvÉ ±ÀÆUÀ¼À
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è PÉÆ£ÉUÉÆ¼ÀÄîvÁÛgÉ. DzÀÝjAzÀ DzÁ£ÀUÀ¼À zÀPÀë §¼ÀPÉ¬ÄAzÀ 10 eÉÆvÉ ±ÀÆUÀ¼À£ÀÄß
GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ, CzÉÃ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß zÀPÀëvÉ¬ÄAzÀ §¼À¹PÉÆ¼Àî¢zÁÝUÀ 8 eÉÆvÉ ±ÀÆUÀ¼À£ÀÄß
GvÁà¢¸À¯Á¬ÄvÀÄ. GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ DzÁ£ÀUÀ¼À zÀPÀë §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ.
CzÀÄ £ËPÀgÀ 1, £ËPÀgÀ 2, AiÀÄAvÀæ 1, AiÀÄAvÀæ 2 ªÀÄvÀÄÛ 10 Q¯ÉÆÃ PÀZÁÒ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃj 10 eÉÆvÉ
±ÀÆUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁVzÉ. EzÀÄ CzÁ£ÀUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ
UÀjµÀ× GvÀà£ÀßªÁVzÉ.
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ ¤ÃqÀ¯ÁzÀ (Given) vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀrAiÀÄ°è ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ.
DzÁ£ÀUÀ¼À ««zsÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ UÀjµÀ× ªÀÄlÖzÀ
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀÅ ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. vÀAvÀæeÁÕ£À ¸ÀÄzsÁj¹zÀÀgÉ, ««zsÀ DzÁ£ÀUÀ¼À
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÁzÀ GvÀà£ÀßzÀ UÀjµÀ× ªÀÄlÖªÀÅ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. DUÀ £ÁªÀÅ MAzÀÄ ºÉÆ¸À
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
45
MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄªÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ C£ÉÃPÀ

¸ÀASÉåAiÀÄ ««zsÀ DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÁUÀÆå £Á«°è ¸ÀªÀÄAiÀÄPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV PÉÃªÀ®
JgÀqÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ GvÁà¢¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt-
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2. £ÀªÀÄä GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ F JgÀqÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À
«©ü£Àß ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÅ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀ£ÀÄß »ÃUÉ §gÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ,
q = f (x1, x2) (3.1)
EzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ, x1 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §¼À¹ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2gÀ, x2 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
§¼À¹ §ºÀÄvÉÃPÀ q ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ JAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1: GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ

x2
GvÁàzÀ£ÁAUÀ
0 1 2 3 4 5 6
0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 1 3 7 10 12 13
x1 2 0 3 10 18 24 29 33
3 0 7 18 30 40 46 50
4 0 10 24 40 50 56 57
5 0 12 29 46 56 58 59
6 0 13 33 50 57 59 60
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ MAzÀÄ ¸ÀASÁåvÀäPÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1 gÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
JqÀ CAPÀtªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°£À ¸Á°£À°è
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÁªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸Á°£ÀÄzÀÝPÀÆÌ §®¨sÁUÀPÉÌ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀAvÉ
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉÃ CAPÀtzÀ°è PÉ¼ÀV½zÀAvÉ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. JgÀqÀÆ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À «©ü£Àß ªÀiË®åUÀ½UÉ, PÉÆÃµÀ×PÀªÀÅ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀÀ GvÀà£ÀßzÀ
ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ 1 AiÀÄÆ¤mï ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ
2gÀ 1 AiÀÄÆ¤mï£ÉÆA¢UÉ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ºÉZÉÑAzÀgÉ 1 AiÀÄÆ¤mï GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ,
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ 2 AiÀÄÆ¤mï ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2gÀ 2 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÉÆA¢UÉ, EzÀÄ 10
AiÀÄÆ¤mï GvÀ£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ; GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ 3 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ
2gÀ 2 AiÀÄÆ¤mï ¸ÉÃj ºÉZÉÑAzÀgÉ 18 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ, »ÃUÉAiÉÄÃ
ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÁÛ ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀÄ GvÀà£Àß gÉÃSÉ Isoquant
JgÀqÀ£ÉÃ CzsÁåAiÀÄzÀ°è, £ÁªÀÅ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀæ gÉÃSÉUÀ¼À §UÉÎ PÀ°wzÉÝÃªÉ. E°è CzÉÃ jÃwAiÀÄ
¸ÀªÀÄ GvÀà£Àß gÉÃSÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄwÛzÉÝÃªÉ. EzÀÄ GvÁàzÀ£Á
©A§PÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ªÀiÁUÀðªÁVzÉ. JgÀqÀÄ DzÁ£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ
DzÁ£À CA±À 1 ªÀÄvÀÄÛ DzÁ£À CA±ÀÀ 2gÀ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. MAzÉÃ UÀjµÀ×
46 ªÀÄlÖzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ JgÀqÀÄ CzÁ£ÀUÀ¼À J¯Áè ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À
¸ÀªÀÄÆºÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÉÄ£ÀÄßvÉÛÃªÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀÄ GvÀà£Àß-gÉÃSÉAiÀÄÄ MAzÀÄ
¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ D ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßzÉÆA¢UÉ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ
gÉÃSÁavÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ªÀÄÆgÀÄ GvÀà£Àß ªÀÄlÖUÀ½UÉÀ ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀªÀÄ GvÀà£Àß-

gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉÝÃªÉ. CªÉAzÀgÉ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è q = q1, q = q2, q = q3
EªÉ. GvÀà£ÀßUÀ¼À JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ (x'1 x''2) ªÀÄvÀÄÛ (x''1 x'2) UÀ¼ÀÄ MAzÉÃ
ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÁzÀ q1 C£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. £ÁªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 £ÀÄß x'2 UÉ ¤¢ðµÀÖ UÉÆ½¹,
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 £ÀÄß x'''1 UÉ ºÉaÑ¹zÁUÀ,
GvÀà£ÀßªÀÅ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÀÅ G£ÀßvÀ
¸ÀªÀÄ GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß q = q2ªÀ£ÀÄß
vÀ®Ä¥ÀÄvÉÛÃªÉ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ
zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄªÁUÀ, C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
MAzÀÄ DzÁ£ÀzÉÆA¢UÉ PÀrªÉÄ ªÀÄlÖzÀ
G½zÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ
G¥ÀAiÉÆÃV¹ CzÉÃ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ ¸ÀªÀÄ
GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄÄ IÄuÁvÀäPÀ E½eÁgÀÄ
gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
£ÀªÀÄä GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è GvÁàzÀ£ÉUÉ JgÀqÀÆ DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ

DzÁ£ÀªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁzÀgÉ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ GvÁàzÀ£É GAmÁUÀÄªÀÅ¢®è. JgÀqÀÆ zsÀ£ÁvÀäPÀ DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. £ÁªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉÃ DzÁ£ÀzÀ ªÀÄlÖ ºÉaÑ¹zÀAvÉ GvÀà£ÀßªÀÇ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
3.2 C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü The Short Run and the Long Run
£ÁªÀÅ ªÀÄÄA¢£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¸ÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ ªÉÆzÀ®Ä C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ
¢ÃWÁðªÀ¢ü JA§ JgÀqÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ.
C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è, GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ J¯Áè DzÁ£ÀÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄªÀÅ¢®è, JgÀqÀÄ
GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À°è MAzÀ£ÀÄß - GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 CxÀªÁ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 £ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä
¸ÁzsÀå«®è, DzÀÝjAzÀ CzÀÄ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß §zÀ°¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV,
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ E£ÉÆßAzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ §zÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. ¹ÜgÀªÁVgÀÄªÀ
GvÁàzÀ£ÁAUÀªÀ£ÀÄß ¹ÜgÀ DzÁ£À J£ÀÄßªÀgÀÄ. ºÁUÉAiÉÄÃ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀ
EvÀgÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£À JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1 gÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw¤¢ü¹gÀÄªÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2£ÀÄß 5 AiÀÄÆ¤mï£À°è ¹ÜgÀUÉÆ½¹zÀgÉ, DUÀ CzÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ PÀA§¸Á®Ä
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è GvÀàzÁ£ÁAUÀ 1£ÀÄß ««zsÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è §¼À¹ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ
GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è, GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ J¯Áè GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ «©ü£Àß ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä
JgÀqÀÆ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß KPÀPÁ®zÀ°è §zÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ¹ÜgÀ 47
DzÁ£ÀUÀ½gÀÄªÀÅ¢®è.
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤¢ðµÀÖ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV, ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄÄ C¯ÁàªÀ¢üVAvÀ

¢ÃWÀð PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ««zsÀ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½UÉ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ
PÁ®ªÀÅ «©ü£ÀßªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¢£ÀUÀ¼ÀÄ, wAUÀ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀµÀðUÀ¼À°è ªÁåSÁå¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÀ®è. J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉAiÉÄÃ
E®èªÉÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ UÀªÀÄ¤¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ
ªÁåSÁå¤¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
3 .3. MlÄÖ GvÀà£Àß, ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß

Total Product, Average Product and Marginal Product
3.3.1. MlÄÖ GvÀà£Àß Total Product
£ÁªÀÅ EvÀgÀ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¹ÜgÀªÁVj¹ PÉÃªÀ® MAzÀÄ DzÁ£ÀªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹zÉÝÃªÉ JAzÀÄ
PÉÆ¼ÉÆîÃt DUÀ £ÁªÀÅ D DzÁ£ÀªÀ£ÀÄß ««zsÀ ªÀÄlÖUÀ¼À°è vÉÆqÀV¹zÁUÀ GvÁàzÀ£Á ©A©PÀ¢AzÀ
««zsÀ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. EvÀgÀ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¹ÜgÀªÁVj¹ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
DzÁ£À ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ MlÄÖ
GvÀà£Àß J£Àß¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÀªÀÄä GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ°è £ÁªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2£ÀÄß x2 «£À ªÀiË®åzÀ°è ¹ÜgÀUÉÆ½¹,
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 £ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹zÀgÉ, DUÀ ¤¢ðµÀÖ x2UÉ ¥Àæw x1 gÀ ªÀiË®åªÀ£ÁßV q C£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. CzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ »ÃUÉ §gÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ
q = f x1 , x 2 ( ) (3.2)
EzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ MlÄÖ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÁVzÉ.

£ÁªÀÅ ªÀÄvÉÛ PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1. £ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt. GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 £ÀÄß 4 AiÀÄÆ¤mïUÉ
¹ÜgÀUÉÆ½¸À¯ÁVzÉ JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt. FUÀ PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1 gÀ°è£À PÀA§¸Á®£ÀÄß £ÉÆÃrzÁUÀ
GvÀàzÁ£ÁAUÀ 2 ªÀiË®å 4 £ÀÄß ¥ÀqÉ¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÀÄvÉÛÃªÉ £ÁªÀÅ PÀA§¸Á°£À°è PÉ¼À¨sÁUÀPÉÌ
¸ÀjzÀAvÉ, GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ ««zsÀ ªÀiË®åUÀ½UÉ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. EzÀÄ x2
= 4 PÉÌ ¹ÜgÀUÉÆ½¹zÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ MlÄÖ GvÀà£ÀßªÁVzÉ (TP). x1 = 0 DVgÀÄªÁUÀ TP AiÀÄÄ
0 DVgÀÄvÀÛzÉ, x1 = 1 DVgÀÄªÁUÀ TP AiÀÄÄ 10 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ DVgÀÄvÀÛzÉ, x1 = 2 DVgÀÄªÁUÀ
TP AiÀÄÄ GvÀà£ÀßzÀ 24 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ ºÁUÀÆ »ÃUÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÁÛ ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ PÉ®ªÉÇªÉÄä §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ MlÄÖ ¥Àæw¥sÀ® CxÀªÁ MlÄÖ ¨sËwPÀ GvÀà£Àß JAzÀÆ
PÀgÉAiÀÄÄªÀgÀÄ.
£ÁªÀÅ MªÉÄä MlÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÁåSÁå¤¹zÀgÉ, EzÀjAzÀ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß (AP)
ºÁUÀÆ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À (MP) ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÁåSÁå¤¸À®Ä EzÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ.
EªÀÅ GvÀà£Àß ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀ°è ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
3.3.2. ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß Average Product

§zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ ¥Àæw AiÀÄÆ¤mï£ÀGvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ.
48 CzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ »ÃUÉ ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ,
f ( x1 : x2 )
AP1 = TP = (3.3)
x1 x1
3.2. PÉÆÃµÀ×PÀªÀÅ £ÀªÀÄUÉ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£ÀßzÀ ¸ÁATåPÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß

¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1. gÀ°è GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ MlÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß x2 = 4 JAzÀÄ FUÁUÀ¯ÉÃ £ÁªÀÅ
£ÉÆÃrzÉÝÃªÉ. PÉÆÃµÀ×PÀ 3.2. gÀ°è MlÄÖ GvÀà£ÀßzÀ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¸À¯ÁVzÉ, ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß ºÁUÀÆ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸À®Ä
PÉÆÃµÀ×PÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À¯ÁVzÉ. ªÉÆzÀ®£ÉÃ PÀA§¸Á®Ä GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ £Á®Ì£ÉAiÀÄ PÀA§¸Á°£À°è £ÁªÀÅ CzÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. EzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ AiÀÄÄ¤mï 1 gÀ°è AP1 10 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÁÖVzÉ, GvÁàzÀ£ÁAUÀ
1 gÀ WÀlPÀ 2 gÀ°è AP1 12 AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÀµÁÖVzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ »ÃUÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
3.3.3. ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß Marginal Product
EvÀgÀ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÀÄÝ, MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ ¥Àæw AiÀÄÄ¤mï£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ
GvÀà£ÀßzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2
£ÀÄß ¹ÜgÀUÉÆ½¹zÁUÀ, GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀÅ,
GvÀà£ÀßzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ Dq
MP1 = = (3.4)
DzÁ£ÀzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ Dx1
∆ EzÀÄ ZÀ®PÀzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.

MAzÀÄªÉÃ¼É DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ÇÀvÀvÀ AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÁV §zÀ¯ÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀgÉ, ¹ÃªÀiÁAvÀ
GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß »ÃUÉ ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ. GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 x 2 gÀ°è ¹ÜgÀªÁVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
x 2 ¥ÀæªÀiÁtzÀµÀÄÖ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 gÉÆA¢UÉ MlÄÖ GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄ C£ÀÄ¸ÁgÀ, GvÁàzÀ£ÁAUÀ
1gÀ x1gÀµÀÄÖ AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÀÄ 20 AiÀÄÄ¤mïUÀ¼À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ,
x1 – 1gÀµÀÄÖ AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÀÄ 15 AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ x1gÀ
WÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ »ÃUÉ ºÉÃ¼À§ºÀÄzÀÄ,
MP1 = f (x1; x 2 ) – f (x1 –1; x 2 ) (3.5)
= (x1gÀÀ°è£À TP) – (x1 – 1 gÀ°è£À TP)
= (20 – 15) AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£Àß
MP1 = 5 AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£Àß
DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ IÄuÁvÀäPÀ ªÀiË®å ºÉÆAzÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®èªÁzÀÝjAzÀ, ±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ DzÁ£À
§¼ÀPÉAiÀÄ°è ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ MlÄÖ GvÀà£ÀßPÉÌ
¸ÉÃ¥ÀðqÉ DVªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ DzÁ£ÀzÀ §¼ÀPÉUÉ, D ªÀÄlÖzÀªÀgÉV£À DzÁ£ÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
AiÀÄÄ¤mïUÀ¼À ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÀÅ D ªÀÄlÖzÀ°è£À DzÁ£ÀzÀ MlÄÖ÷GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ MlÄÖ GvÀà£ÀßªÀÅ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÁVzÉ. 49
DzÁ£ÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£ÀßªÀÅ D DzÁ£ÀzÀ D ªÀÄlÖzÀªÀgÉV£À
J¯Áè ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀiÁVzÉ. §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ

GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß PÀæªÀÄªÁV CzÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ ¥Àæw¥sÀ® JAzÀÄ G¯ÉèÃT¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1 gÀ°è ¤ÃrgÀÄªÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄAvÉ, £ÁªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 £ÀÄß 4 PÉÌ
¹ÜgÀUÉÆ½¹zÀgÉ, £ÁªÀÅ MlÄÖ GvÀà£ÀßUÀ¼À MAzÀÄ «ªÀgÀ¥ÀnÖ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. vÀzÀ£ÀAvÀgÀ MlÄÖ
GvÀà£Àß¢AzÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ºÁUÀÆ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.2.gÀ ªÀÄÆgÀ£ÉÃ PÀA§¸Á°£À°è GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ ±ÀÆ£Àå AiÀÄÄ¤mï£ÀÀ°è ªÀÄÄAzÉ MP1
AiÀÄ£ÀÄß ªÁåSÁå¤¹gÀÄªÀÅ¢®è. x1 = 1, EzÁÝUÀ MP1 GvÀà£ÀßªÀÅ 10 AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ, x1 = 2
EzÁÝUÀ MP1 GvÀà£ÀßªÀÅ 14 AiÀÄÄ¤mïUÀ¼ÀµÁÖVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ »ÃUÉAiÉÄÃ EzÀÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀÖPÀ 3.2: MlÄÖ GvÀà£Àß, ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 TP MP1 AP1
0 0 - -
1 10 10 10
2 24 14 12
3 40 16 13.33
4 50 10 12.5
5 56 6 11.2
6 57 1 9.5
3 .4. E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄ
The Law of Diminishing Marginal Product and the Law of variable Proportions
E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ, EvÀgÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¹ÜgÀªÁVlÄÖPÉÆAqÀÄ, MAzÀÄ
DzÁ£ÀzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀAvÉ, PÉÆ£ÉUÉ MAzÀÄ ©AzÀÄ (ºÀAvÀ)ªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄvÉÛÃªÉ,
DzÀjAzÁZÉUÉ, D DzÁ£À¢AzÀ GvÀà£ÀßPÉÌ DUÀÄªÀ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀÄÄ E½AiÀÄ¯ÁgÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ¤AiÀÄªÀÄzÉÆA¢UÉ vÀPÀÌªÀÄnÖUÉ ¸ÀA§AzsÀ«gÀÄªÀ
¥ÀjPÀ®à£ÉAiÉÄAzÀgÉ, §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ DgÀA¨sÀzÀ°è GvÁàzÀ£ÁAUÀzÀ
§¼ÀPÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ, MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á WÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀÅ ºÉZÀÄÑvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ §¼ÀPÉAiÀÄ MAzÀÄ ºÀAvÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ £ÀAvÀgÀ CzÀÄ E½AiÀÄ¯ÁgÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ¤AiÀÄªÀÄ CxÀªÁ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄzÀ
»A¢gÀÄªÀ PÁgÀt »ÃVzÉ. £ÁªÀÅ DzÁ£ÀzÀ MAzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀªÀ£ÀÄß ¹ÜgÀªÁVlÄÖPÉÆAqÀÄ
ªÀÄvÉÆÛAzÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄªÀÅzÀjAzÀ, GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉ.
¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è £ÁªÀÅ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀAvÉ, GvÁàzÀ£Á C£ÀÄ¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ
GvÁàzÀ£ÉUÉ ºÉZÀÄÑ ¸ÀÆPÀÛªÁUÀÄvÀÛªÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. DzÀgÉ MAzÀÄ
¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÉÆA¢UÉÀ
50
vÀÄA¨Á QÌQÌjzÀÄ (crowded) GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ PÀrªÉÄ ¸ÀÆPÀÛªÁUÀÄvÀÛªÉ.
F ºÀAvÀzÀ°è §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀÅ E½ªÀÄÄRªÁUÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.2. £ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt. GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2£ÀÄß AiÀÄÄ¤mï 4gÀ°è

¹ÜgÀUÉÆ½¹zÁUÀ PÉÆÃµÀ×PÀªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæªÀiÁtUÀ½UÉ, TP, MP1, AP1 UÀ¼À£ÀÄß
¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ 3 AiÀÄÄ¤mï£À §¼ÀPÉAiÀÄªÀgÉUÀÆ CzÀgÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀÅ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ £ÀAvÀgÀ CzÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä DgÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
3 .5. MlÄÖ GvÀà£Àß, ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß gÉÃSÉUÀ¼À DPÁgÀUÀ¼ÀÄ.
Shapes of Total Product, Marginal Product and Average Product Curves
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹, G½zÀ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
¹ÜgÀªÁVlÄÖPÉÆAqÁUÀ GvÀà£ÀßzÀ°è ºÉZÀÑ¼À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 ºÉZÁÑzÀAvÉ MlÄÖ
GvÀà£ÀßzÀ°è ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁªÀuÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀ×PÀ 3.2. vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÁ£À –
GvÀà£Àß ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è MlÄÖ GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. avÀæ 3.1. MAzÀÄ
DzÀ±Àð GvÁàzÀ£Á GzÀåªÀÄzÀ MlÄÖ GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
GvÁàzÀ£ÁAUÀ, 1 gÀ AiÀÄÄ¤mïUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ vÀ¯ÁPÀëzÀ°è ºÁUÀÆ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ®A¨ÁPÀëzÀ°è
C¼ÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. x1 gÀµÀÄÖ GvÁàzÀ£ÁAUÀ, 1 jAzÀ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ºÉZÉÑAzÀgÉ q1 gÀµÀÄÖ
GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ.
§zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ, MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀÅ
DgÀA¨sÀzÀ°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä
¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ GvÀà£ÀßzÀ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è MP gÉÃSÉAiÀÄÄ vÀ¯ÉPÉ¼ÀUÁzÀ U DPÁgÀzÀ
gÉÃSÉAiÀÄAvÉ PÁtÄvÀÛzÉ.
FUÀ £ÁªÀÅ AP gÉÃSÉ ºÉÃUÉ
PÁtÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt.
§zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ MAzÀ£ÉÃ
AiÀÄÄ¤mï£ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV MP
ªÀÄvÀÄÛ APUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¥Àj²Ã°¸À§ºÀÄzÀÄ. FUÀ
£ÁªÀÅ DzÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÁÛ
ºÉÆÃzÀAvÉ MP AiÀÄÄ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ.
APAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ
¸ÀgÁ¸ÀjAiÀÄAwgÀÄªÀÅzÀjAzÀ CzÀÆ ¸ÀºÀ
ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. DzÀgÉ MP VAvÀ PÀrªÉÄ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. MAzÀÄ ºÀAvÀzÀ gÉÃSÁavÀæ 3.1 MlÄÖ GvÁàzÀ£É: EzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀ-1gÀ MAzÀÄ
£ÀAvÀgÀ MPAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä MlÄÖ GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ. EvÀgÉ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ,
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1gÀ «©ü£Àß ªÉÆvÀÛUÀ½AzÀ zÉÆgÀPÀ§ºÀÄzÁzÀ «©ü£Àß GvÀà£ÀßzÀ
DgÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß EzÀÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ
DzÁUÀÆå APAiÀÄ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀiË®åQÌAvÀ MPAiÀÄ ªÀiË®åªÀÅ ºÉZÁÑVgÀÄªÀªÀgÉUÀÆ, APAiÀÄÄ

ºÉZÁÑUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. MªÉÄä MPAiÀÄÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ, CzÀgÀ ªÀiË®åªÀÅ AP 51
VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ DUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ AP AiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ AP
gÉÃSÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ vÀ¯ÉPÉ¼ÀUÁzÀ U DPÁgÀªÁVgÀÄvÀÛÀzÉ.

J°èAiÀÄªÀgÉUÉ AP ºÉZÁÑUÀÄvÁÛ
EgÀÄvÀÛzÉÆÃ C°èAiÀÄªÀgÉUÉ MP AiÀÄÄ
APVAvÀ ºÉZÁÑVgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ. E®è¢zÀÝgÉ
AP AiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. ºÁUÉAiÉÄÃ
AP AiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ MP AiÀÄÄ
APVAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÀ¨ÉÃPÀÄ. DzÀÝjAzÀ
MP ªÀPÀæ gÉÃSÉAiÀÄÄ AP ªÀPÀæ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
CzÀgÀ UÀjµÀ× ªÀÄlÖzÀ°è ªÉÄÃ°¤AzÀ
bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
avÀæ 3.2. MAzÀÄ «²µÀÖ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ AP ªÀÄvÀÄÛ MP gÉÃSÉUÀ¼À
gÉÃSÁavÀæ 3.2 ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß. EªÀÅUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀ-
DPÁgÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. 1gÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß gÉÃSÉUÀ¼ÁVªÉ
GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ APAiÀÄÄ x1gÀ°è UÀjµÀ×ªÁVzÉ. x1gÀÀ JqÀ¨sÁUÀzÀ°è APAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ

ºÁUÀÆ MPAiÀÄÄ APVAvÀ ºÉZÁÑVzÉ. x1gÀ §®¨sÁUÀzÀ°è APAiÀÄÄ E½ªÀÄÄRUÀÄwÛzÉ ºÁUÀÆ MPAiÀÄÄ
APVAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄzÉ.
3.6. ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt Returns to Scale

E°èAiÀÄªÀgÉUÉ £ÁªÀÅ MAzÀÄ DzÁ£À §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄªÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ J¯Áè CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ ««zsÀ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃrzÉÝÃªÉ. J¯Áè DzÁ£ÀÀUÀ¼ÀÄ KPÀPÁ®zÀ°è
§zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄªÁUÀ K£ÁUÀÄvÀÛªÉ JAzÀÄ FUÀ £ÁªÀÅ £ÉÆÃqÉÆÃt.
¹ÜgÀ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt (constant returns scale - CRS)EzÀÄ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ
MAzÀÄ ®PÀëtªÁVzÀÄÝ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ CzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßzÀ
ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
KjPÉAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt (Increasing returns scale - IRS)EzÀÄ J¯Áè DzÁ£ÀÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉaÑ¹zÁUÀ GvÀà£ÀßªÀÅ CzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
E½PÉAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt (Decreasing returns scale - DRS) ªÉAzÀgÉ GvÀà£ÀßzÀ¯ÁèzÀ
ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ ºÉZÀÑ¼ÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ UÀÄt®PÀët ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÁVzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ MAzÀÄ ªÉÃ¼É MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è J¯Áè DzÁ£ÀÀUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ
¥ÀlÄÖ ºÉaÑ¸À¯ÁVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV GvÀà£ÀßªÀÇ JgÀqÀÄ ¥ÀlÄÖ ºÉZÁÑzÀgÉ, F
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ CRS C£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÀà£ÀßªÀÅ JgÀqÀÄ ¥ÀnÖVAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ DRS
C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ, ºÁUÀÆ GvÀà£ÀßªÀÅ JgÀqÀÄ ¥ÀnÖVAvÀ ºÉZÁÑzÀgÉ IRS C£ÀÄß C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt Returns to Scale

MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt.
q = f (x1, x2)
52 E°è MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ x1 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §¼À¹ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ
2 gÀ x2 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §¼À¹ q ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ. FUÀ MAzÀÄ ªÉÃ¼É
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ JgÀqÀÆ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß t (t > 1) ¥ÀnÖ£ÀµÀÄÖ
ºÉaÑ¸À®Ä wÃªÀiÁð¤¸ÀÄvÀÛzÉ. UÀtÂwÃAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è £ÁªÀÅ ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ

F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ¹ÜgÀ ¥Àæw¥sÀ® ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄvÀÛzÉ.
f (tx1, tx2) = t.f (x1, x2)
CAzÀgÉ ºÉÆ¸À GvÀà£Àß ºÀAvÀªÁzÀ f (tx1, tx2) »A¢£À GvÁàzÀ£Á ªÀÄlÖªÁzÀ f (x1, x2) VAvÀ
t ¥ÀlÄÖ ºÉZÁÑVzÉ.
CzÉÃ jÃw GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ KjPÉAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ EzÁÝUÀ
¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄvÀÛzÉ.
f (tx1, tx2) > t.f (x1, x2)
EzÀÄ E½PÉAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ EzÁÝUÀ ¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄvÀÛzÉ.
f (tx1, tx2) < t.f (x1, x2)
3.7. ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ Costs

MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃ«Ä¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ
EzÉ. DzÀgÉ ¤ÃqÀ¯ÁzÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ««zsÀ jÃwAiÀÄ°è GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ.
MAzÀÄ EaÒ¹zÀ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀQÌAvÀ
ºÉZÀÄÑ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è §¼À¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ. PÉÆÃµÀ×PÀ 3.1. gÀ°è 50 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
3 «©ü£Àß jÃwAiÀÄ DzÁ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ. - (x1=6,
x2=3) (x1=4, x2=4) (x1=3, x2=6) GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ AiÀiÁªÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ JA§ÄzÉÃ FV£À ¥Àæ±ÉßAiÀiÁVzÉ. ¤ÃqÀ¯ÁzÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É, CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ ªÉZÀÑzÀ DzÁ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
»ÃUÁV ¥Àæw GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖPÉ PÀ¤µÀÖ ªÉZÀÑzÀ DzÁ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. F GvÀà£Àß-ªÉZÀÑ ¸ÀA§AzsÀªÉÃ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ªÉZÀÑ ©A§PÀªÁVzÉ.
PÁ¨ï-qÀUÁè¸ï GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ

MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt
q = (x1α, x2b)
E°è α ªÀÄvÀÄÛ β UÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 1 gÀ x1 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §¼À¹
ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀ 2 gÀ x2 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §¼À¹ q ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀ£ÀÄß PÁ¨ï-qÀUÁè¸ï GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ J£Àß¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É x1 = x 1, ªÀÄvÀÄÛ
x2 = x 2 EzÀÝgÉ q0 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. CAzÀgÉ,
q0 = ( x 1α, x 2b)
£ÁªÀÅ JgÀqÀÆ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß t(t > 1) ¥ÀlÄÖ ºÉaÑ¹zÀgÉ, £ÁªÀÅ MAzÀÄ ºÉÆ¸À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
q0 = (t x 1)α (t x 2b )
= tα + b x 1a x 2b
53
α + β = 1, DzÁUÀ £ÁªÀÅ q1= tq0 ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. CAzÀgÉ GvÀà£ÀßªÀÅ t ¥ÀlÄÖ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ CRS C£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃjÃw α + β > 1 DzÁUÀ
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ IRS C£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÁUÀ α + β < 1 EgÀÄvÀÛzÉÆÃ DUÀ DRS

C£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄvÀÛzÉ.
3.7.1. C¯ÁàªÀ¢ü ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ Short Run Costs

£ÁªÀÅ »AzÉ C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢üUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹zÉÝÃªÉ. C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è PÉ®ªÉÇAzÀÄ
GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è, DzÀÝjAzÀ CªÀÅ ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. F ¹ÜgÀ
DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼Àî®Ä GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ (TFC)
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¹zÀgÀÆ F
ªÉZÀÑªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÁV G½AiÀÄÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ CUÀvÀå ªÀÄlÖzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
GvÁà¢¸À®Ä, C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ PÉÃªÀ® §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¸Àj
ºÉÆA¢¸À§ºÀÄzÀÄ. F jÃw §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî®Ä GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ (TVC). ¹ÜgÀ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß (TC) ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
TC = TVC + TFC (3.6)
GvÀà£ÀßzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸À®Ä, GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ C¢üPÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄªÀ
CUÀvÀå«zÉ. DzÀÝjAzÀ GvÀà£ÀßªÀÅ ºÉZÁÑzÀAvÉ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛªÉ.
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.3. gÀ°è MAzÀÄ «²µÀ× GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ªÉZÀÑ ©A§PÀzÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÉÆÃqÀÄvÉÛÃªÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ PÀA§ ¸Á®Ä GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÀà£ÀßzÀ
J¯Áè ªÀÄlÖUÀ¼À°è, ` 20 MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÁVgÀÄvÀÛzÉ. GvÀà£Àß ºÉZÁÑzÀAvÉ÷MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀÅ
ºÉZÀÄÑvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. GvÀà£Àß ±ÀÆ£ÀåªÁzÁUÀ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ (TVC) ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. 1
AiÀÄÆ¤mï£ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßPÉÌ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀÅ ` 10 DVgÀÄvÀÛzÉ. 2 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßPÉÌ
MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀÅ ` 18 DVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ »ÃUÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. JgÀqÀ£ÉÃ
PÀA§¸Á°£À TFC ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆgÀ£ÉÃ PÀA§¸Á°£À TVC C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ªÀiË®åUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÁV
£Á®Ì£ÉAiÀÄ PÀA§¸Á°£À°è TC AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è TC AiÀÄÄ
PÉÃªÀ® ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ »ÃUÁV 20 gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. 1 AiÀÄÆ¤mï£ÀµÀÄÖ
GvÀà£ÀßPÉÌ ` 30 MlÄÖ ªÉZÀÑªÁVgÀÄvÀÛzÉ. 2 AiÀÄÆ¤mï£ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßPÉÌ ` 38 MlÄÖ ªÉZÀÑªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄvÀÄÛ »ÃUÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨sÀj¸ÀÄªÀ ¥Àæw AiÀÄÆ¤mï£À GvÀà£ÀßzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
C¯ÁàªÀ¢ü ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ (SAC) JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ »ÃUÉ ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ.
TC
SAC = (3.7)
q
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.3 gÀ°è, ªÉÆzÀ® PÀA§¸Á°UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ªÀiË®åUÀ½AzÀÀ £Á®Ì£ÉÃ PÀA§¸Á°£À

ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁV¹zÁUÀ SAC PÀA§¸Á®£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. ±ÀÆ£Àå GvÀà£ÀßzÀ°è SAC AiÀÄ£ÀÄß
ªÁåSÁå¤¸ÀÄªÀÅ¢®è. ªÉÆzÀ® AiÀÄÆ¤mï£À GvÀà£ÀßPÉÌ SAC ` 30 DVzÉ. 2 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À GvÀà£ÀßPÉÌ
SAC ` 19 EzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ »ÃUÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
54
EzÉÃ ¥Àæw GvÀà£Àß AiÀÄÆ¤mï£À MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÉAzÀÄ
EzÀ£ÀÄß »ÃUÉ ¯ÉPÀÌ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

TVC
AVC = (3.8)
q
ºÁUÉAiÉÄÃ ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÀÅ (AFC)
AFC = TFC (3.9)

q
¸ÀàµÀÖªÁV, SAC = AVC + AFC (3.10)
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.3.gÀ°è ªÉÆzÀ®£ÉÃ PÀA§¸Á°UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ªÀiË®åUÀ½AzÀÀ JgÀqÀ£ÉÃ
PÀA§¸Á°£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁV¹ £ÁªÀÅ AFC PÀA§¸Á®£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. CAvÉAiÉÄÃ ªÉÆzÀ®
PÀA§¸Á°UÉÉ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ªÀiË®åUÀ½AzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÆgÀ£ÉÃ PÀA§¸Á°£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁV¹
AVC PÀA§¸Á®£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. ±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è AFC ªÀÄvÀÄÛ AVC JgÀqÀ£ÀÆß
ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. ªÉÆzÀ®£ÉÃ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßPÉÌ AFC ` 20 DVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ AVC AiÀÄÄ `
10 DVgÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀÆqÀÄªÀÅzÀjAzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ªÉZÀÑªÀÅ (AVC) ` 30 PÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GvÀà£ÀßzÀ ¥Àæw AiÀÄÆ¤mï£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ°è DUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÉAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ.
MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ DTC
C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ = = (3.11)
MlÄÖ GvÀà£ÀßzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉ Dq
E°è Δ ZÀ®PÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.

«©ü£Àß WÀlPÀUÀ¼À°è GvÀà£ÀßªÀÅ §zÀ¯ÁzÀgÉ, £ÁªÀÅ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ
ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ. q1 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ q1 – 1 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑªÀÅ PÀæªÀÄªÁV
`20 ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ` 15 DVgÀ°. £ÀAvÀgÀ q1 AiÀÄÆ¤mï£À£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
¨sÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ
MC = (q1 £À°è TC ) – (q1 – 1 £À°è TC) (3.12)

= `20 – `15 = `5
¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀAvÉAiÉÄÃ, ±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß
ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è JA§ÄzÀ£ÀÄß
E°è UÀªÀÄ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRå. £ÁªÀÅ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹zÁUÀ, MlÄÖÖ ªÉZÀÑzÀ°è£À
AiÀiÁªÀÅzÉÃ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉAiÀiÁzÀÝjAzÀ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ
¸ÀA¥ÀÇtðªÁV EgÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀÖPÀ 3.3. ; ªÉZÀÑzÀ ««zsÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ
GvÀà£Àß TFC TVC TC AFC AVC SAC SMC

(WÀlPÀUÀ¼À°è) (`) (`) (`) (`) (`) (`) (`)
55
0 20 0 20 - - - -
1 20 10 30 20 10 30 10
2 20 18 38 10 9 19 8

3 20 24 44 6.67 8 14.67 6
4 20 29 49 5 7.25 12.25 5
5 20 33 53 4 6.6 10.6 4
6 20 39 59 3.33 6.5 9.83 6
7 20 47 67 2.86 6.7 9.57 8
8 20 60 80 2.5 7.5 10 13
9 20 75 95 2.22 8.33 10.55 15
10 20 95 115 2 9.5 11.5 20
DzÀÝjAzÀ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è, MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj AiÀÄÆ¤mï£À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä

GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ TVC AiÀÄ°è DUÀÄªÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßPÉÌ, D ªÀÄlÖzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ ªÉÆvÀÛªÀÅ £ÀªÀÄUÉ CzÉÃ ªÀÄlÖzÀ°è MlÄÖ
§zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. PÉÆÃµÀ×PÀ 3.3 gÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤gÀÆ¦¸À¯ÁzÀ GzÁºÀgÀuÉ¬ÄAzÀ
EzÀ£ÀÄß AiÀiÁgÉÆ§âgÀÆ ¥Àj²Ã°¸À®Ä §AiÀÄ¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ PÉ®ªÀÅ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è ¸ÀgÁ¸Àj
¨zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀÅ D ºÀAvÀzÀªÀgÉV£À J¯Áè ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑUÀ½UÉ ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ,. £ÁªÀÅ
PÉÆÃµÀ×PÀ 3.3 gÀ°è GvÀà£ÀßªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVzÁÝUÀ, SMCAiÀÄ£ÀÄß ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è JA§ÄzÀ£ÀÄß
PÁtÄvÉÛÃªÉ. MAzÀ£ÉÃ AiÀÄÆ¤mï£À GvÀà£ÀßPÉÌ, SMC ` 10 EzÉ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀ£ÉÃ AiÀÄÆ¤mï£À GvÀà£ÀßPÉÌ,
SMC ` 8 EzÉ EzÀÄ »ÃUÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
C¯ÁàªÀ¢ü ªÉZÀÑgÉÃSÉUÀ¼À DPÁgÀUÀ¼ÀÄ
FUÀ F C¯ÁàªÀ¢ü ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ GvÀà£Àß
ªÉZÀÑzÀ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è ºÉÃUÉ PÁtÄvÀÛªÉ JAzÀÄ
£ÉÆÃqÉÆÃt.
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÀà£ÀßzÀ GvÁàzÀ£É
C£ÀÄß ºÉaÑ¸À®Ä §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉZÀÄÑ §¼À¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ £ÁªÀÅ
»AzÉ ZÀað¹zÉÝÃªÉ. EzÀÄ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑzÀ ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ »ÃUÁV
MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ
GvÁàzÀ£É ºÉZÁÑUÀÄwÛzÀÝAvÉ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå
MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÀÅ GvÁà¢¸À¯ÁzÀ MlÄÖ gÉÃSÁavÀæ 3.3 ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ ¸ÀévÀAvÀæªÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ (TFC), MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ (TVC) ªÀÄvÀÄÛ
MlÄÖ ªÉZÀÑ (TC)zÀ gÉÃSÉUÀ¼ÁVªÉ. MlÄÖ ªÉZÀÄÑ, MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ J¯Áè ºÀAvÀUÀ¼À°è ¹ÜgÀªÁV
ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑzÀ ®A§ ¸ÁgÁA±ÀªÁVzÉ
G½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
56
gÉÃSÁavÀæ 3.3 MAzÀÄ «²µÀÖ GzÀåªÀÄzÀ
MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ (TFC) MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑ (TVC), ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ (TC)
gÉÃSÉUÀ¼À DPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. TFC

¹ÜgÀªÁVzÀÄÝ c1 ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÆA¢UÉ EzÀÄ
§zÀ¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. »ÃUÁV, MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ®
gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÉZÀÑzÀ CPÀëªÀ£ÀÄß c1 ©AzÀÄ«£À°è
bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ. q1 £À°è TVC AiÀÄÄ c2 ªÀÄvÀÄÛ TC
AiÀÄÄ c3 DVgÀÄvÀÛzÉ.
qUÉ AFC AiÀÄÄ TFC AiÀÄ
gÉÃSÁavÀæ 3.4 ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ MAzÀÄ
C£ÀÄ¥ÁvÀªÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ q ºÉZÁÑzÀAvÉ DAiÀÄvÁPÁgÀzÀ Cw¥ÀgÀªÀ®AiÀÄzÀªÁVzÉ. DAiÀÄvÁPÁgÀzÀ OFCq1
AFC E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ £ÀªÀÄUÉ MlÄÖ ¹ÜgÀªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
GvÀà£Àß ±ÀÆ£ÀåPÉÌ ºÀwÛgÀzÀ°èzÁÝUÀ AFC C¤AiÀÄAwævÀªÁV zÉÆqÀØzÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£Àß

C£ÀAvÀzÉqÉUÉ ZÀ°¹zÀAvÉ AFC ±ÀÆ£ÀåPÉÌ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV, AFC gÉÃSÉ MAzÀÄ DAiÀÄvÁPÁgÀzÀ
Cw¥ÀjªÀ®AiÀÄ: AFC AiÉÆA¢UÉÉ CzÀgÀ GvÀà£ÀßPÉÌ AiÀiÁªÀÅzÉÃ q ªÀiË®åªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀÄtÂ¹zÁUÀ,
AiÀiÁªÁUÀ®Æ MAzÀÄ ¹ÜgÁAPÀªÀ£ÀÄß, CAzÀgÉ, TFC AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
gÉÃSÁavÀæ 3.4, MAzÀÄ «²µÀÖ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀªÉZÀÑ gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀªÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ® CPÀëzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄvÀÄÛ AFC AiÀÄ£ÀÄß ®A¨ÁPÀëzÀ ªÀÄÆ®PÀ
£ÁªÀÅ C¼ÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. q1 ºÀAvÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è, £ÁªÀÅ CzÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß F£À°è
¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. TFC AiÀÄ£ÀÄß »ÃUÉ ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ.
TFC = AFC × ¥ÀæªÀiÁt
= OF × Oq1 = ZÀvÀÄ¨sÀÄðdzÀ DAiÀiÁvÀ OFCq1
£ÁªÀÅ TFC gÉÃSÉ¬ÄAzÀ®Æ ¸ÀºÀ
AFCAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ. gÉÃSÁavÀæ
3.5.gÀ°è AFC £À°è ®A§ªÁVgÀÄªÀ CPÀëªÀ£ÀÄß
PÀvÀÛj¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀÄvÀ®ªÁzÀ £ÉÃgÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ TFC
gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ. q0 GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è MlÄÖ ¹ÜgÀ
ªÉZÀÑªÀÅ OF UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ. q0 £À°è TFC gÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ©AzÀÄ A DVzÉ. PÉÆÃ£À
∠AOq0 ªÀÅ q DVgÀ°. q0 £À°è AFC AiÀÄÄ
MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ Aq0

AFC = = = tanq gÉÃSÁavÀæ 3.5 MlÄÖ ¹ÜgÀªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ. PÉÆÃ£ÀzÀ E½eÁgÀÄ
¥ÀæªÀiÁt Oq0 ∠AOq0 JA§ÄzÀÄ q0 £À°è ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ
£ÁªÀÅ FUÀ SMC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt. ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ ºÉZÀÄÑªÀj ªÉZÀÑªÁVzÀÄÝ,

MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj AiÀÄÆ¤mï£À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨sÀj¸ÀÄªÀ
ªÉZÀÑªÁVzÉ. §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ DgÀA¨sÀzÀ°è GzÉÆåÃUÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÁzÀAvÉ MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ
¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖzÀ £ÀAvÀgÀ EzÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀxÀð 57
¥Àæw ªÀÄÄA¢£À AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä DgÀA¨sÀzÀ°è GvÁàzÀ£ÁAUÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ºÀAvÀzÀ £ÀAvÀgÀ CzÀÄ ºÉZÁÑUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.

¥ÀjuÁªÀÄªÁV ¤ÃqÀ¯ÁzÀ DzÁ£ÀzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è DgÀA¨sÀzÀ°è SMCAiÀÄÄ E½ªÀÄÄRªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ºÀAvÀzÀ £ÀAvÀgÀ CzÀÄ KgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ ‘U’
DPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è SMC AiÀÄ£ÀÄß ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. GvÀà£Àß «©ü£ÀßªÁzÁUÀ
¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è TVC AiÀÄÄ D ªÀÄlÖPÉÌ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ ªÉÆvÀÛªÁVzÉ. GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
¥Àj¥ÀÇtðªÁV «¨sÀf¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁzÁUÀ, ¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è TVC AiÀÄ£ÀÄß D
ºÀAvÀzÀªÀgÉUÉ SMC gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼ÀV£À ¨sÁUÀzÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
FUÀ AVC gÉÃSÉAiÀÄÄ ºÉÃUÉ PÁtÄvÀÛzÉ ? GvÀà£ÀßzÀ ªÉÆzÀ®£ÉÃ AiÀÄÆ¤mïUÉ SMC ªÀÄvÀÄÛ
AVC MAzÉÃ DVªÉ JAzÀÄ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀ. DzÀÝjAzÀ SMC ªÀÄvÀÄÛ AVC gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ
MAzÉÃ ©AzÀÄ«¤AzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. £ÀAvÀgÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑzÀAvÉ, SMC
gÉÃSÉ E½ªÀÄÄRªÁUÀÄvÀÛzÉ. AVC AiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑUÀ¼À ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀiÁVzÀÄÝ, CzÀÆ ¸ÀºÀ
E½ªÀÄÄRªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ SMC VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ zÀgÀzÀ°è E½ªÀÄÄRªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå
SMC AiÀÄ ªÀiË®åªÀÅ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ AVC AiÀÄ ªÀiË®åQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀªÀgÉUÀÆ AVC AiÀÄ ªÀiË®åªÀÅ
¤gÀAvÀgÀªÁV PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. MªÉÄä SMC AiÀÄ°è ¸ÁPÀµÀÄÖ KjPÉAiÀiÁzÁUÀ, CzÀgÀ ªÀiË®åªÀÅ
AVC AiÀÄ ªÀiË®åQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. £ÀAvÀgÀ AVC AiÀÄ ªÀiË®åªÀÅ ºÉZÁÑUÀ®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ AVC gÉÃSÉAiÀÄÄ ‘U’ DPÁgÀzÀ°èzÉ.
AVC E½PÉAiÀiÁUÀÄªÀªÀgÉUÀÆ SMC AiÀÄÄ AVC VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ EgÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄvÀÄÛ AVC
AiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÀÝAvÉ SMC AiÀÄÄ AVC VAvÀ®Æ ºÉZÁÑVgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ. DzÀÝjAzÀ SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ
AVC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«£À°è bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 3.6 gÀ°è GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ®
CPÀëzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄvÀÄÛ AVC AiÀÄ£ÀÄß ®A¨ÁPÀëzÀ
ªÀÄÆ®PÀ £ÁªÀÅ C¼ÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. q0 ªÀÄlÖzÀ
GvÀà£ÀßzÀ°è AVC AiÀÄÄ OV UÉ ¸ÀªÀÄªÁVzÉ. MlÄÖ
§zÀ¯ÁUÀÄªÀ q0 ªÉZÀÑªÀÅ
TVC = AVC × ¥ÀæªÀiÁt
= OV × Oq0
OVBq0 DAiÀÄvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
avÀæ 3.7 gÀ°è GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ® CPÀëzÀ gÉÃSÁavÀæ 3.6 ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ. DAiÀÄvÁPÁgÀzÀ
ªÀÄÆ®PÀ TVCAiÀÄ£ÀÄß ®A¨ÁPÀëzÀ ªÀÄÆ®PÀªÁV ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁzÀ OVBq0 AiÀÄÄ q0 £À°è MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß
C¼ÉAiÀÄ¯ÁVzÉ. q0 ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è OV AiÀÄÄ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÁVzÉ. PÉÆÃ£À ∠EOq0

q UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ°, DUÀ q0 ºÀAvÀzÀ°è AVC
58 AiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ.
TVC
AVC =
GvÀà£Àß
EOq0
AVC = = tan q
Oq0
£ÁªÀÅ FUÀ SAC PÀqÉ £ÉÆÃqÉÆÃt. SAC
AiÀÄÄ AVC ªÀÄvÀÄÛ AFC AiÀÄ ªÉÆvÀÛªÁVzÉ.
DgÀA¨sÀzÀ°è GvÀà£Àß ºÉZÁÑUÀÄwÛzÀÝAvÉ AVC ªÀÄvÀÄÛ
gÉÃSÁavÀæ 3.7 MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ. PÉÆÃ£ÀzÀ
AFC JgÀqÀÆ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ, E½eÁgÀÄ ∠KOq AiÀÄÄ q £À°è ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
0 0
DgÀA¨sÀzÀ°è AVC AiÀÄÄ E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

¤¢ðµÀÖ ºÀAvÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ, AVC AiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. FUÀ
AVC ªÀÄvÀÄÛ AFC UÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÀÄzÀÝ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. DgÀA¨sÀzÀ°è AFC AiÀÄ E½PÉAiÀÄÄ
AVC AiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀQÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ SAC AiÀÄÄ E£ÀÆß E½PÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ
MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ºÀAvÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ AVC AiÀÄ KjPÉAiÀÄÄ AFC AiÀÄ E½PÉAiÀÄ£ÀÄß
CwPÀæ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. F ©AzÀÄ«£À £ÀAvÀgÀ SAC AiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ SAC gÉÃSÉAiÀÄÄ ‘U’
DPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
SAC AiÀÄÄ AFC AiÀÄ ªÀiË®åPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ ®A§ ªÀåvÁå¸ÀzÉÆA¢UÉ AVC gÉÃSÉVAvÀ®Æ
ªÉÄÃ¯É EgÀÄvÀÛzÉ. SAC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄªÀÅ AVC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«¤AzÀ §®PÉÌ
EgÀÄvÀÛzÉ.
AVC ªÀÄvÀÄÛ SMC UÀ¼ÀAvÀAiÉÄÃ, E°è SAC PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀªÀgÉ«UÀÆ SMC AiÀÄÄ SAC
VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ SAC KjPÉAiÀiÁUÀÄªÁUÀ SAC VAvÀ SMC ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. SMC
gÉÃSÉAiÀÄÄ SAC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ PÉ¼À¨sÁUÀzÀ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«£À°è bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 3.8. MAzÀÄ «²µÀÖ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ, ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑ, C¯ÁàªÀ¢ü ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
AVC AiÀÄÄ q1 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßzÀ°è vÀ£Àß
PÀ¤µÀÖ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛzÉ. q1 gÀ JqÀ¨sÁUÀzÀ°è
AVCAiÀÄÄ E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ SMCAiÀÄÄ
AVCVAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. q1 gÀ §®¨sÁUÀzÀ°è
AVCAiÀÄÄ KjPÉÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ SMCAiÀÄÄ
AVCVAvÀ ºÉaÑgÀÄvÀÛzÉ. SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ AVC
gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄªÁzÀ `P’ ©AzÀÄ«£À°è
bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ. SAC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ `S’
DVzÀÄÝ CzÀÄ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ q2 GvÀà£ÀßªÁVzÉ. gÉÃSÁavÀæ 3.8 C¯ÁàªÀ¢ü gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ. C¯ÁàªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ,
CzÀÄ SMC ªÀÄvÀÄÛ SAC gÉÃSÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ
bÉÃzÀPÀ ©AzÀÄªÁVzÉ. q2 «£À JqÀ¨sÁUÀPÉÌ SACAiÀÄÄ E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ SMCAiÀÄÄ
SACVAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. q2 «£À §®¨sÁUÀPÉÌ SACAiÀÄÄ KjPÉÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ SMCAiÀÄÄ
SACVAvÀ ºÉaÑgÀÄvÀÛzÉ.
59
3.7.2. ¢ÃWÁðªÀ¢ü ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ Long Run Costs
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ

ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ eÉÆvÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛªÉ. ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß (LRAC) GvÀà£ÀßzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ
ªÉZÀÑªÉAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. CAzÀgÉ,
TC
LRAC = (3.13)
q
¢ÃWÁðªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ (LRAC) GvÀà£ÀßzÀ°è£À ¥Àæw AiÀÄÆ¤mï£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ
DUÀÄªÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁVzÉ. GvÀà£ÀßªÀÅ ÇÀvÀvÀ AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À°è §zÀ¯ÁzÁUÀ £ÁªÀÅ
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀà£ÀßzÀ q1 – 1 jAzÀ q1 AiÀÄÆ¤mïUÀ½UÉ ºÉaÑ¹zÀgÉ q1 AiÀÄÆ¤mï£À ¹ÃªÀiÁAvÀ
ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß »ÃUÉ C¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ
LRAC = (TCAiÀÄÄ q1 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À°è ) – (TCAiÀÄÄ q1 - 1 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À°è) (3.14)
C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°ègÀÄªÀAvÉAiÉÄÃ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°èAiÀÄÆ GvÀà£ÀßzÀ MAzÀÄ ºÀAvÀzÀªÀgÉV£À J¯Áè
¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑUÀ¼À MlÄÖ ªÉÆvÀÛªÀÅ D ºÀAvÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄUÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
¢ÃWÁðªÀ¢ü ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼À DPÁgÀUÀ¼ÀÄ Shapes of the Long Run Cost Curves
F »AzÉ £ÁªÀÅ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹zÉÝÃªÉ. FUÀ £ÁªÀÅ LRAC DPÁgÀUÀ½UÉ
CªÀÅUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt.
£ÁªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀgÉ GvÀà£ÀßªÀÅ D ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ IRS ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸À®Ä D ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.
¤ÃqÀ¯ÁzÀ DzÁ£ÀzÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è ªÉZÀÑªÀÇ ¸ÀºÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ,
£ÁªÀÅ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¢éUÀÄtUÉÆ½¸À®Ä §AiÀÄ¹zÉÝªÉ JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt. ºÁUÉ ªÀiÁqÀ®Ä zÀÄ¥ÀànÖVAvÀ
DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉaÑ¸À¨ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ. D DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁrUÉUÉ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨sÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ zÀÄ¥ÀànÖVAvÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
ºÉaÑ¸À¨ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ. E°è÷¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀÅ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ ? IRS PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀªÀgÉUÀÆ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀAvÉ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÅ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉaÑ¸À®Ä §AiÀÄ¹zÀgÉ, D ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ ºÉaÑ£À
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ DRS ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ªÉZÀÑªÀÇ ¸ÀºÀ
D ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ®Æ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV DRS PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄªÀªÀgÉ«UÀÆ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀAvÉ¯Áè ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀÅ ºÉZÀÄÑwÛgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÁ£ÀUÀ¼À°è£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ½UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ºÉZÀÑ¼ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV GvÀà£ÀßzÀ°è
ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄvÀÛzÉAzÀÄ CRS ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ CRS PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄªÀªÀgÉUÀÆ ¸ÀgÁ¸Àj
ªÉZÀÑªÀÅ ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ «²µÀÖ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ DgÀA©üPÀ ºÀAvÀzÀ°è IRS PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉAzÀÄ
ªÁ¢¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ £ÀAvÀgÀ CRS ¤AzÀ vÀzÀ£ÀAvÀgÀ DRS ¤AzÀ C£ÀÄ¸Àj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. D ¥ÀæPÁgÀªÁV
60 LRAC gÉÃSÉAiÀÄÄ ‘U’ DPÁgÀzÀ ªÀPÀæ gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ. CzÀgÀ PÉ¼ÀªÀÄÄR E½eÁgÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ IRS
UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ®ÄäRªÁV KgÀÄwÛgÀÄªÀ ¨sÁUÀªÀÅ DRS UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
LRAC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«£À°è CRS C£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À¯ÁVzÉ.
£Á«ÃUÀ LRMC gÉÃSÉ ºÉÃUÉ PÁtÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¥Àj²Ã°¸ÉÆÃt. GvÀà£ÀßzÀ ªÉÆzÀ® WÀlPÀPÉÌ
LRMC ªÀÄvÀÄÛ LRAC UÀ¼ÉgÀqÀÆ MAzÉÃ DVªÉ. £ÀAvÀgÀ GvÀà£Àß ºÉZÁÑzÀAvÉ, LRMC DgÀA¨sÀzÀ°è
E½ªÀÄÄRªÁUÀÄvÀÛzÉ, ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ©AzÀÄ«£À £ÀAvÀgÀ EzÀÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. J°èAiÀÄªÀgÉUÉ
¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀÅ E½PÉAiÀiÁUÀÄªÀªÀgÉUÀÆ ¹ªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀ¯ÉÃ ¨ÉÃPÀÄ.
¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄªÀªÀgÉ«UÀÆ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ.
DzÀÝjAzÀ LRMC gÉÃSÉAiÀÄÄ ‘U’ DPÁgÀªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ. EzÀÄ LRAC AiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ
PÉ¼ÀV¤AzÀ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«£À°è bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 3.9. MAzÀÄ «²µÀÖ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ
¢ÃWÁðªÀ¢ü ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼À DPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. LRAC AiÀÄÄ CzÀgÀ PÀ¤µÀ×
©AzÀÄªÀ£ÀÄß q1 gÀ°è vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛzÉ. q1 gÀ
JqÀ¨sÁUÀzÀ°è LRAC AiÀÄÄ E½ªÀÄÄRªÁVzÉ.
ªÀÄvÀÄÛ LRMC AiÀÄÄ LRAC gÉÃSÉ¬ÄAzÀ
PÀrªÉÄ¬ÄzÉ. q1 gÀ §® ¨sÁUÀzÀ°è LRAC
AiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ LRMC AiÀÄÄ gÉÃSÁavÀæ 3.9 ¢ÃWÁðªÀ¢ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ. ¢ÃWÁðªÀ¢ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ
LRAC VAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ

¸ÁgÁA±À Summary • GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ ««zsÀ DzÁ£ÀUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ
UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
• C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è
J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
• EvÀgÀ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¹ÜgÀªÁVlÄÖPÉÆAqÁUÀ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£À ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßzÀ
£ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀÅ MlÄÖ GvÀà£ÀßªÁVzÉ.
• MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ GzÉÆåÃUÀPÁÌV ¥Àæw ºÀAvÀzÀ D DzÁ£ÀUÀ¼À
GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÀÅ D ºÀAvÀzÀªÀgÉV£À ¥Àæw GzÉÆåÃUÀ ªÀÄlÖzÀ°è ¥Àæw DzÁ£ÀUÀ½UÉ
MlÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
• ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß gÉÃSÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ ‘U’ DPÁgÀzÀ°èªÉ. ¸ÀgÁ¸Àj
GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄ UÀjµÀ× ©AzÀÄ«£À ªÉÄÃ°¤AzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀgÁ¸Àj
GvÀà£Àß gÉÃSÉAiÀÄÄ bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
• GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä, GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ PÀ¤µÀ× ªÉZÀÑzÀ DzÁ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
• ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀ ªÉZÀÑUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÉÃ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÁVzÉ.
• ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ E½ªÀÄÄRªÁVgÀÄvÀÛzÉ. 61
• MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÀÅ MlÄÖ ªÉZÀÑªÁVzÉ.
• C¯ÁàªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ, ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ C¯ÁàªÀ¢ü ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ

gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ‘U’ DPÁgÀzÀ°èªÉ.
• AVC AiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«£À°è SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ AVC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV¤AzÀ
• SAC AiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«£À°è SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ SAC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV¤AzÀ
• C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è, AiÀiÁªÀÅzÉÃ GvÀà£ÀßzÀ ºÀAvÀzÀ°è D ºÀAvÀzÀªÀgÉV£À ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑUÀ¼À
MlÄÖ ªÉÆvÀÛªÀÅ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. SMC gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼ÀVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ
£ÀªÀÄUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀªÀgÉV£À D ªÀÄlÖPÉÌ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
• LRAC ªÀÄvÀÄÛ LRMC gÉÃSÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ ‘U’ DPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉÉ.
• LRMC gÉÃSÉAiÀÄÄ LRAC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV¤AzÀ LRAC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ×
©AzÀÄ«£À°è bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ C¯ÁàªÀ¢ü

¢ÃWÁðªÀ¢ü MlÄÖ GvÀà£Àß
¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß
E½ÃªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ¤AiÀÄªÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄ
ªÉZÀÑ ©A§PÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ,
¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ
1. GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
2. MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ MlÄÖ GvÀà£Àß JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
3. MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
4. MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
5. MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ºÁUÀÆ MlÄÖ GvÀà£ÀßzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß
«ªÀj¹.
6. C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
7. E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
8. §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄ JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
9. MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅöAiÀiÁªÁUÀ ¹ÜgÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
vÀÈ¦ÛUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ?
10. MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ KjPÉAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
vÀÈ¦ÛUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ?
11. GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ E½PÉAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÀÈ¦ÛUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ?
62 12. ªÉZÀÑ ©A§PÀzÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV «ªÀj¹.
13. MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ
ªÉZÀÑUÀ¼ÁªÀÅªÀÅ ? CªÀÅ ºÉÃUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖªÉ ?
14. MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ, ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj
ªÉZÀÑUÀ¼ÁªÀÅªÀÅ ? CªÀÅ ºÉÃUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖªÉ ?
15. PÉ®ªÀÅ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è EgÀ§ºÀÄzÉÃ ? E®è¢zÀÝgÉ KPÉ ?
16. ¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀ jÃw PÁtÄvÀÛzÉ ?CzÀÄ KPÉ ºÁUÉ PÁtÄvÀÛzÉ ?
17. C¯ÁàªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ, ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ ºÁUÀÆ C¯ÁàªÀ¢ü §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ PÁtÄvÀÛªÉ ?
18. AVC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ«£À°è SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ AVC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß KPÉ
bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ?
19. AiÀiÁªÀ ©AzÀÄ«£À°è SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ AVC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ? ¤ªÀÄä
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¸À®Ä PÁgtUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr.
20. C¯ÁàªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ KPÉ ‘U’ DPÁgÀzÀ°èzÉ ?
21. ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ ºÁUÀÆ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ PÁtÄvÀÛªÉ ?
22. F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀªÀÅ PÁ«ÄðPÀgÀ MlÄÖ GvÀà£Àß ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß L TP1
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. PÁ«ÄðPÀjUÀ£ÀÄUÀÄtªÁzÀ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß ºÁUÀÆ 0 0
¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj. 1 15
2 35
3 50
4 40
5 48
23. F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀªÀÅ PÁ«ÄðPÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß L AP1
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. MlÄÖ GvÀà£Àß ±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ GzÉÆåÃUÀzÀ°è
1 2
±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¤ÃqÀ¯ÁVzÀÄÝ, MlÄÖ GvÀà£Àß ºÁUÀÆ
¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj. 2 3
3 4
4 4.25
5 4
6 3.5
24. F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀzÀ°è ±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß L MP1

¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ±ÀæªÀÄzÀ MlÄÖ GvÀà£ÀßªÀÅ ±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ 1 3
GzÉÆåÃUÀzÀ°è ±ÀÆ£ÀåªÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. MlÄÖ
2 5
GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£ÀßzÀ «ªÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÀÌºÁQ.
3 7
4 5
5 3 63
6 1

25. F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀªÀÅ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ Q TC
¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. F GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ¹ÜgÀ 0 10
ªÉZÀÑzÀ «ªÀgÀ ¥ÀnÖ K£ÀÄ? GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ TFC, AFC,
1 30
AVC, SAC ªÀÄvÀÄÛ SMC UÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁrj.
2 45
3 55
4 70
5 90
6 120
26. F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀzÀ°è MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ Q TC

«ªÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. 4 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ 1 50
¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀÅ ` 5 DVzÉ JAzÀÄ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. GvÀà£ÀßPÉÌ
2 65
¸ÀA§A¢ü¹zÀ TVC TFC AVC AFC SAC ªÀÄvÀÄÛ SMC UÀ¼À
¥ÀnÖUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj. 3 75
4 95
5 130
6 185
27. MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ SMC «ªÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£À Q TC
PÉÆÃµÀÖPÀzÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ 0 –
` 100 EzÁÝUÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ TVC, TC, AVC ªÀÄvÀÄÛ
1 500
SAC UÀ¼À «ªÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj
2 300
3 200
4 300
5 500
6 800
28. Q = 5 L½ K½ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ©A§PÀªÁVgÀ°. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ

100 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ L £ÉÆA¢UÉ ªÀÄvÀÄÛ 100 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ K AiÉÆA¢UÉ
GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
29. Q = 2 L2 K2 MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ©A§PÀªÁVgÀ°. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ 5
AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ L ªÀÄvÀÄÛ 2 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ K £ÉÆA¢UÉ GvÁà¢¸ÀÄªÀ UÀjµÀ×
64 ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå
AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ L ªÀÄvÀÄÛ 10 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ K £ÉÆA¢UÉ GvÁà¢¸ÀÄªÀ UÀjµÀ×
¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
30. GvÁàzÀ£Á ©A§PÀªÀÅ Q = 5 L + 2K EzÁÝUÀ ±ÀÆ£Àå AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ L ªÀÄvÀÄÛ 10

AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀµÀÄÖ K EzÁÝUÀ UÀjµÀ× ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.

CzsÁåAiÀÄ 4 ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°è
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¹zÁÞAvÀ
The Theory of the Firm under
perfect Competition
»A¢£À CzsÁåAiÀÄzÀ°è £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ GvÁàzÀ£À ©A§PÀ ªÀÄvÀÄÛ

ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ C¨sÀå¹¹zÉÝÃªÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ
F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ PÉÃAzÀæ ©AzÀÄ ©ü£ÀßªÁVzÉ. E°è MAzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ JµÀÄÖ GvÁà¢¸À¨ÉÃPÀÄ JA§ ¤tðAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ? JA§ ¥Àæ±Éß GzÀâ«¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ±ÉßUÉ £ÀªÀÄä GvÀÛgÀ ¸ÀgÀ¼À
ºÁUÀÆ ¤«ðªÁzÀªÁVgÀÄªÀÅ¢®è.
£ÀªÀÄä GvÀÛgÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ §UÉÎ EgÀÄªÀ MAzÀÄ ªÀÄºÀvÀézÀ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹zÉ.
CzÉAzÀgÉ GvÁàzÀPÀgÀÄ (GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ) UÀjµÀ× ¯Á¨sÀUÀ½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ JA§ÄzÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ
MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀiÁgÁlªÀiÁqÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ CzÀgÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß
UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.
F CzsÁåAiÀÄzÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄÄ ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ EzÉ. £ÁªÀÅ ªÉÆzÀ®Ä GzÀåªÀÄ WÀlÀPÀzÀ UÀjµÀ× ¯Á¨sÀ
¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£Àß PÀÄjvÀÄ «ªÀgÀªÁV ¥Àj²Ã°¸ÉÆÃt. EzÁzÀ£ÀAvÀgÀ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÉÆÃt, ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ««zÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è
GvÁà¢¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖUÀ¼À£Àß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉÆ£ÉAiÀÄzÁV, ªÉÊAiÀÄQÛPÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À
¥ÀÆgÉÊPÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄUÀÆr¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ºÉÃUÉAzÀÄ £ÁªÀÅ
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ.
4.1 ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÆ¦¸ÀÄªÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ

Perfect Competition: Defining Features
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÉÇAzÀgÀ UÀjµÀ× ¯Á¨sÀzÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃó¶¸ÀÄªÁUÀ £ÁªÀÅ ªÉÆzÀ®Ä GzÀåªÀÄ WÀlPÀ PÁAiÀÄð
¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸À¨ÉÃPÀÄ. F CzsÁåAiÀÄzÀ°è £ÁªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. MAzÀÄ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ JgÀqÀÄ
¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
1. F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄªÀªÀgÀ£ÀÄß (GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß) M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À J¯Áè GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¤¢ðµÀ× KPÀgÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛªÉ.
2. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¥ÀæwAiÉÆ§â PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄªÀªÀgÀÄ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
£ÁªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ªÉÆzÀ® ®PÀëtªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV CxÉÊ¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀÝjAzÀ,
JgÀqÀ£ÉÃ ®PÀëtzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÉÆÃt. MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ zÀÈ¶×PÉÆÃ£ÀzÀ°è ¨É¯É
¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ JA§ÄzÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄªÉÃ£ÀÄ? ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÉÇAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ
ºÉaÑ£À ¨É¯É ¤UÀ¢¥Àr¹zÀgÉÀ, vÀ£Àß GvÀà£ÀßzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä
¸ÁzÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÄ ºÁUÉAiÉÄÃ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄ CxÀªÁ CzÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ
¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¹zÀgÉ §AiÀÄ¹zÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉA§ £ÀA©PÉ
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. UÁæºÀPÀgÀ zÀÈ¶×AiÀÄ°è ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ JA§ÄzÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄªÉÃ£ÀÄ? M§â UÁæºÀPÀ
RArvÀªÁVAiÀÄÆ ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ PÀ¤µÀ× ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ¼Àî®Ä EaÒ¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÁUÀÆå ¨É¯É
¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ UÁæºÀPÀgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃ½zÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
CªÀjUÉ/DPÉUÉ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀ®Ä EµÀÖ¥ÀqÀªÀÅ¢®è, ºÁUÉAiÉÄÃ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ
¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃ½zÀgÉ, vÁ£ÀÄ PÉÆ¼Àî®Ä EaÑ¹zÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÉAzÀÄ
UÁæºÀPÀgÀ £ÀA©PÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
F CzsÁåAiÀÄªÀÅ «±ÉÃµÀªÁV PÉÃªÀ® GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ
£ÁªÀÅ UÁæºÀPÀgÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ §UÉÎ ZÀað¸ÀÄªÀÅ¢®è. §zÀ¯ÁV £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ AiÀiÁªÀ
¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ MAzÀÄ OavÀå¥ÀÆtð PÀ®à£ÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÉÛÃªÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ C£ÉÃPÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ
CªÀjUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥ÀæZÀ°vÀ ¨É¯ÉAiÀÄ §UÉÎ ¥Àj¥ÀÆtð ªÀiÁ»w EzÁÝUÀ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ
MAzÀÄ OavÀå¥ÀÆtð PÀ®à£ÉAiÉÄAzÀÄ DUÁUÉÎ ¨sÁ«¸ÀÄªÀÅzÀÄAlÄ. KPÉ? ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ MAzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¹ ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉA§
66 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÉÆA¢UÉ ¥ÁægÀA©ü¸ÉÆÃt. FUÀ MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ D¢üPÀ ¨É¯ÉUÉ ºÉaÑ¸ÀÄvÀÛzÉAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. J¯Áè GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ
vÉgÀ£ÁzÀ ¸ÀgÀPÀUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè UÁæºÀPÀjUÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ §UÉÎ
Cj«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ZÀZÉðAiÀÄ°ègÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ (¨É¯É ºÉaÑ¹zÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ) vÀ£Àß J¯Áè

UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄ PÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. EzÀÆ C®èzÉ, F UÁæºÀPÀgÀÄ vÀªÀÄä RjÃ¢AiÀÄ£ÀÄß
EvÀgÉ GzsÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ §zÀ¯Á¬Ä¹PÉÆAqÁUÀ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ “ºÉÆAzÁtÂPÉÀ” ¸ÀªÀÄ¸Éå GzÀâ«¸ÀÄªÀÅ¢®è;
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è CvÀå¢üPÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, EªÀgÀ ºÉaÑ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀéjvÀªÁV
ºÉÆA¢¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÉÊAiÀÄQÛPÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ ºÉaÑ£À
¨É¯ÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ®Æè ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄ®Ä ÇÀªÀÄxÀðªÁVgÀÄªÀÅzÉÃ “¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀ”
JA§ PÀ®à£ÉAiÀÄ µÀgÀvÁÛVzÉAiÉÄAzÀÄ E°è £É£À¥ÀÄ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀªÁVzÉ.
4.2 DzÁAiÀÄ Revenue

£ÁªÀÅ FUÁUÀ¯É w½¹gÀÄªÀAvÉ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è CxÀªÁ CzÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è vÀ£ÀVµÀÖ §AzÀµÀÄÖ
WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉA§ £ÀA©PÉ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ F jÃw
EzÁÝUÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸À®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÁgÀt PÀAqÀÄ§gÀÄªÀÅ¢®è.
CAzÀgÉ, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£Àß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä EaÒ¹zÀ°è CzÀÄ ¤UÀ¢
¥Àr¸ÀÄªÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ ¸Àj¸ÀªÀiªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è vÁ£ÀÄ GvÁà¢¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁr
DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀQ£À MAzÀÄ WÀlPÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p DVgÀ°. D GzsÀåªÀÄ WÀlPÀ
GvÁà¢¹ p ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt q DVgÀ°, DUÀ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨É¯É (p)AiÀÄ£ÀÄß GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt(q)¢AzÀ UÀÄtÂ¹zÁUÀ §gÀÄªÀÅzÉÃ D GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ(TR)ªÉAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ
TR = p × q
«µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß RavÀUÉÆ½¸À®Ä F ªÀÄÄA¢£À PÉÆÃµÀÖPÀ 4.1: MlÄÖ DzÁAiÀÄ
¸ÀASÁåvÀäPÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ
ªÉÄÃtzÀ§wÛ (ªÉÆA§wÛ) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¥ÉnÖUÉ / ¥ÉÆlÖt gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À°è (TR)
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀiÁVgÀ°
0 0
MAzÀÄ ªÉÄÃtzÀ §wÛ (ªÉÆA§wÛ) ¥ÉÆlÖtzÀ
¨É¯É gÀÆ. 10 DVgÀ°. M§â ªÉÄÃtzÀ §wÛ 1 10
(ªÉÆA§wÛ) vÀAiÀiÁjPÀ¤UÉ MlÄÖ DzÁAiÀÄ MlÄÖ 2 20
GvÀà£ÀßPÉÌ ºÉÃUÉ ¸ÀA§AzÀ ¥ÀnÖzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß 3 30
PÉÆÃµÀÖPÀ 4.1 vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄÃtzÀ §wÛ
4 40
(ªÉÆA§wÛ) ¥ÉÆlÖtªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀzÉÃ EzÁÝUÀ
MlÄÖ DzÁAiÀÄ ¸ÉÆ£ÉßAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉÀ (TR = 0). 5 50
JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹, MAzÀÄ ¥ÉÆlÖt ªÉÄÃtzÀ §wÛ (ªÉÆA§wÛ) GvÁà¢¹zÀgÉ, TR = 1 × gÀÆ
10=10 gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ; JgÀqÀÄ ¥ÉÆlÖtUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¹zÀgÉ TR = 2 × gÀÆ
10= gÀÆ 20 DUÀÄvÀÛzÉ; »ÃUÉ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ £ÀAvÀgÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀ

67
¥ÀgÀ¹ÜwUÉ ªÀÄgÀ¼ÉÆÃt. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p AiÀÄ£ÀÄß “¤ÃqÀ¯ÁVzÉ”
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°è
JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß
p UÉ ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁVzÀÄÝ, GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ
MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ MlÄÖ DzÁAiÀÄ
(y CPÀë ) ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£Àß ¥ÀæªÀiÁt (x CPÀë)UÀ¼À
¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 4.1 GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ MlÄÖ
gÉÃSÁavÀæ 4.1 MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉ
DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. E°è
GzsÀåªÀÄWÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉ GzsÀåªÀÄWÀlPÀ UÀ½¸ÀÄªÀ
ªÀÄÆgÀÄ ºÉÃ½PÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÉÆÃðavÀªÁVªÉ. MlÄÖ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£Àß ªÀÄlÖUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV GvÀà£ÀßªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVzÁÝUÀ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÉ E½eÁgÀÄ,
GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁV Aq1/ Oq1 = p. p AiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀiÁVzÉ.
EgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ

O (ªÀÄÆ®) ¢AzÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ (GvÀà£ÀßzÀ) ¥ÀæªÀiÁt
ºÉZÁÑzÀAvÉ MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. CµÉÖÃ C®èzÉ, ¸À«ÄÃPÀgÀt TR = p × q ¸ÀgÀ¼À
gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ CxÀð TR gÉÃSÉAiÀÄÄ (MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ) KgÀÄ ªÀÄÄR ¸ÀgÀ¼À
gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄzÁV F ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt
MAzÀÄ WÀlPÀªÁzÁUÀ (¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ CAvÀgÀ Oq1 gÉÃSÁ avÀæ 4.1 gÀAvÉ), MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀÅ
(®A¨ÁAvÀgÀ JvÀÛgÀ Aq1 gÉÃSÁ avÀæ 4.1 gÀAvÉ) p x 1=p. DUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ
E½eÁgÀÄ Aq1/ Oq1=p. DVgÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ gÉÃSÁ avÀæ 4.2 ¥ÀjUÀtÂ¹. E°è
£ÁªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ ««zsÀ
ªÀiË®åUÀ½UÉ (x CPÀë), ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É(y CPÀë)
ªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁPÀÄvÉÛÃªÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ
p ªÀÄlÖzÀ°è ¤UÀ¢AiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, y
CPÀëªÀ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄªÀ p JvÀÛgÀPÉÌ MAzÀÄ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ
¸ÀªÀi£ÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
F ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ‘¨É¯É
gÉÃSÉ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¨É¯É gÉÃSÉAiÀÄÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀ JzÀÄj¸ÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀºÀ awæ¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É p AiÀÄÄ
gÉÃSÁavÀæ 4.2 ¨É¯É gÉÃSÉ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀÀzÀ GvÀà£Àß¢AzÀ ¸ÀévÀAvÀæªÁVzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß gÉÃSÁ avÀæ 4.2 vÉÆÃj¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¨ÉªÀÄ¯lÖÉ UgÉÀ¼ÃSÉ AiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£À WÀlPÀzÀ GvÀà£Àß
À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É gÉÃSÉAiÀÄ
UÀªÀÄ¤¹ EzÀgÀxÀð GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ‘p’ £À ®A¨sÀªÁzÀ JvÀÛgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¨É¯ÉAiÀÄ°è vÀ£ÀVµÀÖ §AzÀµÀÄÖ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉAzÁVzÉ.
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ WÀlPÀzÀ GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ MlÄÖ
68
DzÁAiÀÄªÉÃ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ (AR) JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£Àß
¥ÀæªÀiÁt q DzÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ p DzÀgÉ, MlÄÖ DzÁAiÀÄ (TR)=p × q UÉ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ DzÀÝjAzÀ
TR p × q
AR = q = q = p
(¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ = MlÄÖ DzÁAiÀÄ/GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt = ¨É¯É × ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt/¸ÀgÀQ£À

¥ÀæªÀiÁt=¨É¯É)
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ MAzÀÄ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ¸ÀgÁ¸Àj
DzÁAiÀÄªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀi£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ (Marginal Revenue): GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è MAzÀÄ WÀlPÀzÀ
ºÉZÀÑªÀj GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ¯ÁèUÀÄªÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ JAzÀÄ
ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßªÀÅ q0 ¬ÄAzÀ (q0+1)UÉ ºÉZÁÑzÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß
¥ÀjUÀtÂ¹ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p JAzÀÄ ¤ÃrzÁÝUÀ MR= [GvÀà£Àß¢AzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ TR(q0+1)]-
[GvÀà£Àß¢AzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ q0] = [ p × (q0+1)] – [pq0]= p JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
E£ÉÆßAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ MAzÀÄ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌÀ
¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ©Ãd UÀtÂvÀzÀ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß
¥ÀPÀÌQÌlÄÖ ¸ÀºÀd eÁÕ£À¢AzÀ £ÉÆÃrzÁUÀ EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ CvÀåAvÀ ¸ÀgÀ¼À. MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
MAzÀÄ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß MAzÀÄ WÀlPÀzÀµÀÄÖ ºÉaÑ¹zÀgÉ, F ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨É¯ÉUÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV F MAzÀÄ WÀlPÀzÀ «¸ÀÛgÀuÉ¬ÄAzÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ
MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ¯ÁèUÀÄªÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ- CAzÀgÉ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ ¸ÀjAiÀiÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É
DVgÀÄvÀÛzÉ.
4.3 ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄ«PÉ Profit Maximisation
MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß p (¥ÉÊ) ¤AzÀ ¸ÀÆa¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß MlÄÖ
DzÁAiÀÄ(TR) ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑ (TC) zÀ £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÉAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ
π = TR – TC
¸ÀàµÀÖªÁV TR ªÀÄvÀÄÛ TC £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß «ÄÃjzÀ
UÀ½PÉAiÀiÁVzÉ. MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ CzÀgÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæªÀÄÄR
¥Àæ±ÉßAiÉÄAzÀgÉ AiÀiÁªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ? GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀÆtðªÁV «¨sÀf¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ H»¹PÉÆAqÀÄ, £ÁªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀ ªÀÄlÖzÀ
GvÀà£Àß EzÀÝgÉ, CzÀÄ q0 DzÀgÉ, D ©AzÀÄ«£À°è ¯Á¨sÀªÀÅ UÀjµÀ×UÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ DUÀ ªÀÄÆgÀÄ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÆ
C£ÀéAiÀÄªÁUÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
1. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p, ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ q0 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ (p = q0)
2. ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ q0 zÀ°è ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ (E½PÉAiÀiÁUÀÄªÀÅ¢®è)
3. C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p AiÀÄÄ, ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ q0 VAvÀ ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ 69
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p AiÀÄÄ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ q0
©AzÀÄ«UÉ ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
4.3.1. µÀgÀvÀÄÛ 01 Condition 1
¯Á¨sÀUÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄªÀ CxÀªÁ
¹ÃªÀiÁAvÀªÉZÀÑªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯ÉVAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è GvÁà¢¸ÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ
ªÁ¢¸ÀÄvÁÛ, µÀgÀvÀÄÛ MAzÀ£ÀÄß ¸ÀvÀåªÉAzÀÄ ¸Á©ÃvÀÄ ¥Àr¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
¸À¤ßªÉÃ±À MAzÀÄ: ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ½îºÁPÀ¯ÁVzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 4.3 £ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ ªÀÄvÀÄÛ q2 GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ
ºÉZÁÑVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. q2 UÀjµÀ×¯Á¨sÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®èªÉAzÀÄ £ÁªÀÅ
¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÉÛÃªÉ. KPÉ?
q2 £À ¸Àé®à §®¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ J¯Áè GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖUÀ½UÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ
ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃªÉ. DzÀÄzÀjAzÀ q2 VAvÀ ¸Àé®à §®¨sÁUÀzÀ°è EgÀÄªÀ q3
GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß Dj¸ÉÆÃt. CzÀgÀ°è q2 ªÀÄvÀÄÛ q3 £ÀqÀÄ«£À J¯Áè GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖUÀ¼À°èAiÀÄÆ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß q2 ¤AzÀ q3 UÉ ºÉaÑ¸ÀÄvÀÛzÉ
JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. F GvÀà£ÀßzÀ «¸ÀÛgÀuÉ¬ÄAzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ¯ÁèzÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ
§zÀ¯ÁzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ UÀÄt®§ÝªÁVzÉ. EzÀÄ q2 q3 CB AiÀÄ DAiÀÄvÀzÀ
PÉëÃvÀæªÁVzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è F GvÀà£ÀßzÀ «¸ÀÛgÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ
GvÁàzÀ£Á ªÀÄlÖUÀ¼ÁzÀ q2 ªÀÄvÀÄÛ q3 £ÀqÀÄ«£À ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄ PÉ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæªÁVzÉ;
CAzÀgÉ q2 q3 XW ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ PÉëÃvÀæªÁVzÉ. DzÀgÉ, JgÀqÀÆ PÉëÃvÀæUÀ¼À ºÉÆ°PÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ q2 VAvÀ q3 AiÀÄ°è ºÉZÁÑVzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. F jÃwAiÀÄ
¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è q2ªÀÅ ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸À®ÄªÀ GvÀà£ÀßªÀÄlÖªÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
¸À¤ßªÉÃ±À 2: ¹ÃªÀiÁAvÀªÉZÀÑQÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ½îºÁPÀ¯ÁVzÉ.
gÉÃSÁ avÀæ 4.3 £ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßªÀÄlÖ q5 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É P AiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ
PÀrªÉÄ EzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. q5 ¯Á¨sÀUÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ®èªÉAzÀÄ ºÉÃ¼ÀÄvÉÛÃªÉ
KPÉ?
q5 £À ¸Àé®à JqÀ¨sÁUÀPÉÌ EgÀÄªÀ J¯Áè GvÀà£ÀßªÀÄlÖUÀ¼À°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ
ªÉZÀÑQÌAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄzÉ JAzÀÄ UÀªÀÄ¤¹. DzÀÝjAzÀ q5£À JqÀ¨sÁUÀQÌgÀÄªÀ q4 GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß
DAiÉÄÌ ªÀiÁrzÁUÀ q4 & q5 £ÀqÀÄ«£À J¯Áè GvÀà£ÀßªÀÄlÖUÀ¼À°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ
ªÉZÀÑQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. FUÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß q5 ¤AzÀ q4 UÉ
PÀrªÉÄªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. F GvÀà£ÀßzÀ PÀrvÀ¢AzÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ MlÄÖ
DzÁAiÀÄzÀ¯ÁèUÀÄªÀ E½PÉAiÀÄÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄtÂ¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ
zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ, q4q5EF DAiÀÄvÀzÀ PÉëÃvÀæªÁVzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ
GvÀà£ÀßzÀ PÀrvÀ¢AzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ°è GAmÁUÀÄªÀ E½PÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀªÉZÀÑ gÉÃSÉ PÉ¼ÀUÉ §gÀÄªÀ
q4 ªÀÄvÀÄÛ q5 £ÀqÀÄ«£À PÉëÃvÀæªÁVzÉ. CAzÀgÉ CzÀÄ q4 q5 ZY £À PÉëÃvÀæzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. DzÀgÉ,
70 JgÀqÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ºÉÆÃ°PÉAiÀÄÄ CzÀgÀ GvÀà£ÀßªÀÄlÖ q5 VAvÀ q4 DVzÀÝgÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¯Á¨sÀªÀÅ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è q5 ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ MAzÀÄ
GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖ DUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
4.3.2: JgÀqÀ£ÉÃ µÀgÀvÀÄÛ Condition 2

¯Á¨sÁA±ÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß
ªÀÄlÖªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVzÁÝUÀ JgÀqÀ£ÉÃ
µÀgÀvÀÛ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. F ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è
¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è
¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ
E½ªÀÄÄRªÁUÀÄªÀÅ¢®è KPÉ? F ¥Àæ±ÉßUÉ
GvÀÛj¸À®Ä ªÀÄvÉÆÛªÉÄä gÉÃSÁ avÀæ
4.3£ÀÄß £ÉÆÃr. GvÀà£ÀßªÀÄlÖ q1 £À°è
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑPÉÌ
¸ÀªÀÄ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ DzÁUÀÆå ¹ÃªÀiÁAvÀ gÉÃSÁavÀæ 4.3: µÀgÀvÀÄÛ 1 ªÀÄvÀÄÛ 2 ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸À®Ä
ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ PÉ¼ÀªÀÄÄRªÁV E½AiÀÄÄvÀÛzÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É p DVgÀÄªÁUÀ, ¯Á¨sÀUÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßªÀÄlÖªÀÅ q (¹ÃªÀiÁAvÀªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ, MC
JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. £ÁªÀÅ q1 MAzÀÄ PÉ¼ÀªÀÄÄRªÁV E½ªÀÄÄRªÁUÀÄªÀÅzÀÄ) DVgÀ¨ÁgÀzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß
1
ÄªÀÅzÁÝPÁÌV gÉÃSÁ avÀæ 4.3 £ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. q

¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£ÀßªÀÄlÖªÁUÀ®Ä vÉ(ªÀÆiÃj¸À 2
ÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVzÉ.) CxÀªÀ q
5
¸ÁzsÀå«®èªÉAzÀÄ ºÉÃ¼ÀÄvÉÛÃªÉ. KPÉ? J¯Áè (¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉVAvÀ ºÉZÁÑVzÉ.)
GvÀà£ÀßªÀÄlÖUÀ¼ÀÄ q1 £À JqÀ¨sÁUÀPÉÌ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ
PÀrªÉÄ EzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. DzÀgÉ, «¨sÁUÀ 3.1gÀ ¸À¤ßªÉÃ±À 2gÀ°è «ªÀj¹gÀÄªÀ ªÁzÀªÀÅ
¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ q1 GvÀà£Áß ªÀÄlÖQÌAvÀ ¸Àé®à PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¯Á¨sÀªÀÅ q1 GvÀà£Àß ªÀÄlÖQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. F ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è q1 ¯Á¨sÀUÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß
ªÀÄlÖªÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
4.3.3 ªÀÄÆgÀ£ÉÃ µÀgÀvÀÄÛ Condition 3
¯Á¨sÁA±ÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß
ªÀÄlÖªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVzÁÝUÀ 3£ÉÃAiÀÄ µÀgÀvÀÛ£ÀÄß
¥ÀjUÀtÂ¹. 3£ÉÃ µÀgÀvÀÄÛ JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹; MAzÀÄ
¨sÁUÀ C¯ÁàªÀ¢üUÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
¢ÃWÁðªÀ¢üUÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸À¤ßªÉÃ±À1: C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¸ÀgÁ¸Àj
§zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ.
gÉÃSÁavÀæ 4.4: ¯Á¨sÀ UÀj¶×PÀgÀtUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀzÀgÉÆA¢UÉ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ
MAzÀÄ ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ AVC AiÀÄ ¸ÀA§AzÀ(C¯ÁàªÀ¢ü)
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p CzÀgÀ PÀ¤µÀ×ü ¸ÀgÁ¸Àj §zÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ (AVC)
¨É¯ÉAiÀÄÄ AVC VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ QÌAvÀ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. JAzÀÄ
GvÀà£ÀßªÀÄlÖzÀ°è GvÁà¢¸ÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÄ ¤gÀÆ¦¸À®Ä gÉÃSÁ avÀæ 4.4 §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
ªÁ¢¸ÀÄvÁÛ, ¸À¤ßªÉÃ±À 1gÀ ºÉÃ½PÉ ¤dªÉAzÀÄ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ q1 DVzÀÝgÉ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑªÀÅ DzÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß «ÄÃj DAiÀÄvÀ PEBA ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ 71
¸Á©ÃvÀÄ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÅ gÉÃSÁavÀæ 4.4.PÉÌ »A¢gÀÄVzÀgÉ GvÀà£ÀßªÀÄlÖ q1 £À°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p AiÀÄÄ
AVC VAvÀ®Æ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. q1 MAzÀÄ ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß
ªÀÄlÖªÁUÀ¯ÁgÀzÀÄ JAzÀÄ ºÉÃ¼ÀÄvÉÛÃªÉ KPÉ?
q1 £À°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀÅ F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ EgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹
TR MlÄÖ DzÁAiÀÄ = ¨É¯É (price) × ¥ÀæªÀiÁt (Quantity)
= ®A¨ÁAvÀgÀ JvÀÛgÀ OP × CUÀ® Oq1
= DAiÀÄvÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±À OPAq1
CzÉÃ jÃwAiÀÄ°è q1 £À°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀÅ F PÉ¼ÀV£ÀAwzÉ.
TVC (MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ) = ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ (AVC) × ¥ÀæªÀiÁt
= ®A¨ÁAvÀgÀ JvÀÛgÀ OE × CUÀ® Oq1
= DAiÀÄvÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±À OEBq1
q1 £À°è GzÀåªÀÄWÀlzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ TR - (TVC + TFC) DVzÉ, CAzÀgÉ (DAiÀÄvÀ OPAq£À
¥ÀæzÉÃ±À)-(DAiÀÄvÀ OEBq1 ¥ÀæzÉÃ±À)-TFC JA§ÄzÀ£ÀÄß FUÀ £É£À¦¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
±ÀÆ£Àå GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÁà¢¹zÀgÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ±ÀÆ£Àå DVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, TR
ªÀÄvÀÄÛ TVC ¸ÀºÀ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ±ÀÆ£Àå GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ-
TFCUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ DAiÀÄvÀzÀ OPAq1 ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ OEBq1 DAiÀÄvÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀQÌAvÀ
PÀrªÉÄ EzÉ. DzÀÝjAzÀ q1 £À°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ K£À£ÀÆß GvÁàzÀ£É ªÀiÁqÀ¢zÀÝgÀÆ
CzÀÄ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¯Á¨sÀQÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. EzÀgÀxÀð RArvÀªÁV q1 ¯Á¨sÀ UÀjµÀÖUÉÆ½¸ÀÄªÀ
ªÀÄlÖªÁVgÀ¯ÁgÀzÀÄ.
¸À¤ßªÉÃ±À 2: ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¸ÀgÁ¸Àj
ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ.
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ
ACVAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è
GvÁà¢¸ÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ
µÀgÀvÀÄÛ 2gÀ ºÉÃ½PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀvÀåªÉAzÀÄ
vÉÆÃj¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
£ÁªÀÅ gÉÃSÁ avÀæ 4.5PÉÌ wgÀÄVzÀgÉ
GvÀà£Àß ªÀÄlÖ q1, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É
P AiÀÄÄ AC VAvÀ®Æ (¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è)
gÉÃSÁavÀæ 4.5: ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ
PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. AC AiÀÄ ¸ÀA§AzÀ(¢ÃWÁðªÀ¢ü):
q1 MAzÀÄ ¯Á¨sÀ UÀjµÀÖUÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É P CzÀgÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸ÀgÁ¸Àj (LRAC)
ªÀÄlÖªÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®èªÉAzÀÄ ºÉÃ¼ÀÄvÉÛÃªÉ. ªÉZÀÑQÌAvÀ PÀrªÉÄ EzÀÄ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
KPÉ? q1 £À°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ¢ÃWÁðªÀ ¢üAiÀÄ°è ±ÀÆ£Àå GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸À®Ä
gÉÃSÁ avÀæ 4.5 £ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£Àß
DzÁAiÀÄ TR, OPAq1 DAiÀÄvÀ ¥ÀæzÉÃ±À DVzÉ ªÀÄlÖªÀÅ q1 DVzÀÝgÉ, CzÀgÀ MlÄÖ ªÉZÀÑªÀÅ DzÀgÀ DzÁAiÀÄªÁzÀ
72 (¸ÀgÀQ£À ¨É¯É × ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ). DAiÀÄvÀ PEBA ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑ TC DAiÀÄvÀ OEBq1 ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ (GvÀà£ÀßzÀ ¸ÀgÁ¸Àj
ªÉZÀÑ × GvÀà£Àß ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ). E°èAzÀ q1 GvÀà£ÀßªÀÄlÖzÀ°è OPAq1 VAvÀ OEBq1 DAiÀÄvÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ zÉÆqÀØzÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è

GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜVvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå ¯Á¨sÀ ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀxÀð q1 ¯Á¨sÀ
UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀ®è.
4.3.4: ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå: gÉÃSÁvÀäPÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ:

The profit Maximisation Problem: Graphical Representation
«¨sÁUÀ 3.1, 3.2 ªÀÄvÀÄÛ 3.3 gÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ, £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ UÀjµÀ×
¯Á¨sÀzÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è gÉÃSÁvÀäPÀªÁV ¤gÀÆ¦¸ÉÆÃt. gÉÃSÁ avÀæ 4.6£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p JAzÀÄ UÀªÀÄ¤¹.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß (C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è)
PÀ¤µÀ× ªÉZÀÑzÉÆA¢UÉ ¸À«ÄÃPÀj¹zÁUÀ, £ÁªÀÅ
qo GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ.
qo £À°è SMC AiÀÄÄ ªÉÄÃ®ÄäR E½eÁgÀÄ
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ, ªÀÄvÀÄÛ pAiÀÄÄ AVC AiÀÄ£ÀÄß
«ÄÃjzÉ JAzÀÄ UÀªÀÄ¤¹. EzÀjAzÀ «¨sÁUÀ
3.1 jAzÀ 3.3gÀ°è ZÀað¸À¯ÁzÀ ªÀÄÆgÀÄ
µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ qo £À°è £ÉgÀªÉÃgÀÄªÀÅzÀjAzÀ,
£ÁªÀÅ ‘qo’ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß gÉÃSÁavÀæ 4.6: ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ gÉÃSÁUÀtÂvÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ (C¯ÁàªÀ¢):
gÉÃSÁ avÀæ 4.6 ¤ÃqÀ¯ÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É P DVzÀÄÝ, ¯Á¨sÀ
ªÀÄlÖ JAzÀÄ wÃªÀiÁð¤¸ÀÄvÉÛÃªÉ. UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßªÀÅ q DVzÉ. q zÀ°è
0 0
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ EpAB DAiÀÄvÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ.
qo £À°è K£ÁUÀÄwÛzÉ? qo £À°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀÅ OPAqo DAiÀÄvÀ
(GvÀà£ÀßzÀ ¨É¯É × ¥ÀæªÀiÁt) ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ, DzÀgÉ qo £À°è£À MlÄÖ ªÉZÀÑªÀÅ OEBq0 DAiÀÄvÀ
(C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è GvÀà£ÀßªÀÅ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ × GvÀà£Àß ¥ÀæªÀiÁt) ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ q0 £À°è
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ UÀ½¸ÀÄªÀ ¯Á¨sÀªÀÅ EpAB DAiÀÄvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ.
4.4 MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ: Supply Curve of a Firm

««zsÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÀ¼À°è (y – CPÀëzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ) GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¸À®Ä
§AiÀÄ¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß (x – CPÀëzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ) ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
K£ÉÃ DzÀgÀÆ MAzÀÄ ¤ÃqÀ¯ÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ ¯Á¨sÀ UÀjµÀÖ UÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£Àß
ªÀÄlÖªÀÅ £ÁªÀÅ C¯ÁàªÀ¢üAiÉÆÃ CxÀªÁ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÉÆÃ JA§ ¥ÀjUÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ. D
¥ÀæPÁgÀ, £ÁªÀÅ C¯ÁàªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
4.4.1 MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ
Short Run Supply Curve of a Firm
FUÀ gÉÃSÁ avÀæ 4.7£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹ MAzÀÄ

GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß 73
¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß
JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «¨sÀf¸ÉÆÃt. £ÁªÀÅ
ªÉÆzÀ®Ä ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× AVC
VAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÁUÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀ UÀjµÀÖUÉÆ½¸ÀÄªÀ
GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÉÛÃªÉ. EzÁzÀ
£ÀAvÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× AVC
VAvÀ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß
¤zsÀðj¸ÀÄvÉÛÃªÉ. gÉÃSÁavÀæ 4.7: ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É JgÀqÀÄ ªÀiË®åUÀ½UÉ C¯ÁàªÀ¢AiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¸À¤ßªÉÃ±À 1: ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× AVC VAvÀ ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ: p1 ªÀÄvÀÄÛ p2.
ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p1 DVzÀÝgÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ q1;
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p2 DVzÀÝgÉ, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p1, PÀ¤µÀ× AVC AiÀÄ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
«ÄÃj¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. SMC gÉÃSÉAiÀÄ KjPÉ ¨sÁUÀzÀ°è SMC AiÀÄ£ÀÄß p1 eÉÆÃvÉUÉ
¸À«ÄÃPÀj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÁªÀÅ ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÉÛÃªÉ; EzÀÄ GvÀà£Àß ªÀÄlÖ q1UÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. q1£À°è
AVC PÀÆqÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀiÁzÀ p1 £ÀÄß «ÄÃgÀÄªÀÅ¢®è JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹. »ÃUÁV «¨sÁUÀ
ªÀÄÆgÀgÀ°è ºÉÃ¼À¯ÁzÀ J¯Áè ªÀÄÆgÀÄ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ q1£À°è £ÉgÀªÉÃjªÉ. »ÃUÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀiÁzÀ
p1£À°è C¯ÁàªÀ¢ü GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ q1UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¸À¤ßªÉÃ±À 2: ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× AVC VAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p2JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. EzÀÄ PÀ¤µÀ× AVC VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¹zÀgÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É, p2, D
GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è AVC VAvÀ ºÉZÁÑV CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ JAzÀÄ £ÁªÀÅ («¨sÁUÀ 3gÀ°è
3£ÉÃ µÀgÀvÀ£ÀÄß £ÉÆÃr) ºÉÃ½zÉÝÃªÉ. DzÀgÉ gÉÃSÁavÀæ 4.7£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÀgÉ J¯Áè zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£Àß
ªÀÄlÖUÀ½UÉ, AVC, p2, VAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
E£ÉÆßAzÀÄ jÃw ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ EzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
DzÀÄzÀjAzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¨É¯É p2 DVzÀÝgÉ,
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ. 1 ªÀÄvÀÄÛ 2gÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß
MlÄÖUÀÆr¹, £ÁªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
wÃªÀiÁð£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. MAzÀÄ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ C¯ÁáªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀÖ AVC¬ÄAzÀ ªÉÄÃ¯ÉgÀÄªÀ
SMC gÉÃSÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ gÉÃSÁavÀæ 4.8: GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ
PÀ¤µÀ× AVCVAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ J¯Áè C¯ÁàªÀ¢ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ (SMC) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ (AVC) AiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹zÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
¨É¯ÉUÀ¼À°è GvÀà£ÀªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁV EgÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß UÁqsÀªÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw¤¢¸À¯ÁVzÉ.
gÉÃSÁ avÀæ 4.8 gÀ°è UÁqÀüªÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.]
74
4.4.2 GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ: Long Run Supply Curve of a Firm
gÉÃSÁavÀæ 4.9£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹¸ÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß

¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±À
zÀAvÉAiÉÄÃ £ÁªÀÅ F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß
JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «¨sÀf¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× AC
(¢ÃWÁðªÀ¢ü)VAvÀ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ CxÀªÁ
¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀ
UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß
ªÉÆzÀ°UÉ ¤zsÀðj¹vÉÛÃªÉ. EzÁzÀ£ÀAvÀgÀ
PÀ¤µÀ× AC (¢ÃWÁðªÀ¢ü) VAvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ ¯Á¨sÀUÀ½¸ÀÄªÀ gÉÃSÁavÀæ 4.9: ¢ÃWÀðªÀ¢üAiÀÄ°è ««zÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ªÀiË®åUÀ½UÉ
¯Á¨sÀ UÀjµÀÖUÉÆ½¸ÀÄ«PÉ ¢ÃWÁðªÀ¢AiÀÄ°è ¯Á¨sÀ UÀjµÀÖUÉÆÃ½¸ÀÄªÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ DAiÉÄÌ ªÀiÁrzÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖUÀ¼À JgÀqÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¤zsÀðj¸ÀÄvÉÛÃªÉ. ¨É¯É ªÀiË®åUÀ¼ÁzÀ p1 ªÀÄvÀÄÛ p2ªÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 4.9 vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄmÉÖ ¨É¯É p1DVzÀÝgÉ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ q1
¸À¤ßªÉÃ±À 1 : ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× LRAC VAvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p2 DVzÀÝgÉ, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁzÁUÀ: GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ..
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p1 JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt, EzÀÄ PÀ¤µÀ× LRAC AiÀÄ£ÀÄß «ÄÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. LRMC
gÉÃSÉAiÀÄ KgÀÄwÛgÀÄªÀ ¨sÁUÀzÀ°è LRMC AiÉÆA¢UÉ p1 C£ÀÄß ¸À«ÄÃPÀjtUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
q1 £ÀµÀÄÖ GvÀà£Àß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. q1£ÀÀ°è£À LRAC ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É, p1 £ÀÄß «ÄÃgÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ
UÀªÀÄ¤¹. »ÃUÁV «¨sÁUÀ 3gÀ°è ºÉÃ¼À¯ÁzÀ J¯Áè ªÀÄÆgÀÄ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ q1 £À°è £ÉgÀªÉÃjªÉ. DzÀÝjAzÀ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p1 DVzÀÝgÉ, ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ q1UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ
GvÀà£ÀßªÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸À¤ßªÉÃ±À 2: ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× LRACVAvÀ
PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É p2 JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt,
EzÀÄ PÀ¤µÀ× LRAC VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
¢ÃWÁðªÀ¢sAiÀÄ°è zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
GvÁà¢¹zÀgÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É, p2, D
GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è LRAC VAvÀ ºÉZÁÑVgÀ¨ÉÃPÀÄ
CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ JAzÀÄ («¨sÁUÀ 3gÀ°è
3£ÉÃ µÀgÀvÀÛ£ÀÄß £ÉÆÃr) w½zÀÄPÉÆArzÉÝÃªÉ.
DzÀgÉ J¯Áè zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖUÀ½UÉ,
LRAC RArvÀªÁV p2 £ÀÄß «ÄÃjzÉ. JAzÀÄ gÉÃSÁavÀæ 4.10: MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ
gÉÃSÁ avÀæ 4.9gÀ°è UÀªÀÄ¤¹. ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è vÀ£Àß ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ (LRMC) ªÀÄvÀÄÛ
ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, EzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ (LRAC) UÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹zÀÄÝ
GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÁUÀ®Ä EzÀ£ÀÄß UÁqsÀ gÉÃSÉ¬ÄAzÀ ¥Àæw¤¢ü¸À¯ÁVzÉ..
¸ÁzsÀå«®è. DzÀÝjAzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É p2 DVzÀÝgÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
75
1 ªÀÄvÀÄÛ 2£ÉÃ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MlÄÖ UÀÆr¹, £ÁªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR wÃªÀiÁð£ÀªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× LRAC ¬ÄAzÀ
ªÉÄÃ¯ÉÃgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ LRMC gÉÃSÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀ× LRAC VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ
J¯Áè ¨É¯ÉUÀ¼À°è GvÀà£ÀßªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁ avÀæ 4.10gÀ°è, UÁqsÀªÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
4.4.3 ¸ÀÜVvÀvÉAiÀÄ ©AzÀÄ The Shut Down Point
F »AzÉ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÁUÀ £ÁªÀÅ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× AVC VAvÀ
ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄªÁV EgÀÄªÀªÀgÉUÀÆ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
JAzÀÄ ZÀað¹zÉÝÃªÉ. DzÀÝjAzÀ, £ÁªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ PÉ¼ÀUÉ ZÀ°¹zÀAvÉ, AVCAiÀÄ
PÀ¤µÀÖ ©AzÀÄªÀÅ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨É¯É- GvÀà£Àß ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ C°è GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀ
GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ, ªÀÄvÀÄÛ F ©AzÀÄ«£À°è SMC gÉÃSÉAiÀÄÄ AVC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀgÀ PÉ¼ÀUÉ (F ºÀAvÀzÀ°è) AiÀiÁªÀÅzÉÃ GvÁàzÀ£É EgÀÄªÀÅ¢®è. F ©AzÀÄªÀ£ÀÄß GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ
C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ (ªÀÄÄZÀÄÑªÀ ©AzÀÄ) ¸ÀÜVvÀvÉAiÀÄ ©AzÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è,
LRAC gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× ¸ÀÜVvÀvÉAiÀÄ ©AzÀÄªÁVzÉ.
4.4.4 ¸ÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ¹Üw ©AzÀÄ The Normal Profit and Break-even Point
GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ «©ü£Àß §UÉAiÀÄ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ £ÉÃgÀªÁV ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¹zÀgÉ CzÀÄ CªÀjUÉ PÀÆ°AiÀÄ£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ; EzÀÄ K£ÁzÀgÀÆ PÉ®ªÀÅ
PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §½¹zÀgÉ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CzÀÄ RjÃ¢¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¸ÀévÀB EvÀgÀ
PÉ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½UÁV AiÀiÁjUÀÆ ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ
CUÀvÀå«gÀÄªÀÅ¢®è. F DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀåPÀÛ ªÉÉZÀÑªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼Àî¢zÀÝgÀÆ, CªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ PÉ®ªÀÅ
CªÀPÁ±À ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è F DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄªÀ
§zÀ®Ä GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃgÉ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV §¼À¹PÉÆArgÀ§ºÀÄzÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àé®à
¥Àæw¥sÀ®ªÀ£ÀÄß UÀ½¸À§ºÀÄzÁVvÀÄÛ F ©lÄÖPÉÆlÖ UÀ½PÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ CªÀPÁ±ÀªÉZÀÑªÁVzÉ.
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀåPÀÛ ªÉZÀÑUÀ¼À eÉÆvÉUÉ CªÀPÁ±À ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ
¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀ½¸À®Ä ¤jÃQë¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ªÀåPÀÛ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±À ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀjzÀÆV¸À®Ä ¸ÁPÁUÀÄªÀµÀÄÖ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀzÀ°è CzÀgÀ ªÀåPÀÛ (¸ÀàµÀÖªÁzÀ) ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±À
ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÀgÉ, ¸ÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀªÀÅ MlÄÖ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¯Á¨sÀzÀ
ªÀÄlÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ ±ÀÆ£Àå ªÀÄlÖzÀ ¯Á¨sÀ. ¸ÁzsÁgÀt ¯Á¨sÀQÌAvÀ UÀ½¹zÀ ºÉaÑ£À ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß
ÇÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀ (ÇÁzsÁgÀt ¯Á¨sÀ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è, ¸ÁªÀiÁ£Àå
¯Á¨sÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ ¯Á¨sÀ UÀ½¹zÀgÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ GvÁàzÀ£É ªÀiÁqÀÄªÀÅ¢®è. C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è,
¯Á¨sÀªÀÅ F ªÀÄlÖQÌAvÀ PÀrªÉÄ EzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÀÄ. GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
¸ÁzsÁgÀt ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄªÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ ¹Üw ©AzÀÄ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß LRAC gÉÃSÉAiÀÄÄ bÉÃ¢¸ÀÄªÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ PÀ¤µÀÖ ©AzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¸ÀªÀÄ¹Üw ©AzÀÄªÁVzÉ. (C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è SAC gÉÃSÉAiÀÄ°è).
¸ÀzÁªÀPÁ±À ªÉZÀÑ Opportunity cost

76 CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è DUÁUÉÎ DªÀPÁ±À ªÉZÀÑzÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄvÉÛÃªÉ. PÉ®ªÀÅ ZÀlÄªÀlPÉUÀ¼À
CªÀPÁ±ÀªÉZÀÑªÀÅ JgÀqÀ£ÉÃ GvÀÛªÀÄ ZÀlÄªÀnPÉ ©lÄÖPÉÆlÖ UÀ½PÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¤ªÀÄä PÀÄlÄA§zÀ
ªÀåªÀºÁgÀzÀ°è MAzÀÄ ¸Á«gÀ gÀÆ (1000)UÀ¼À£ÀÄß ºÀÆqÀ®Ä wªÀiÁð¤¸ÀÄ«j JAzÀÄ H»¹PÉÆ½î.
¤ªÀÄä F PÁAiÀÄðzÀ ¸ÀzÁªÀPÁ±À ªÉZÀÑªÉÃ£ÀÄ? ¤ÃªÀÅ F ºÀtªÀ£ÀÄß ºÀÆrPÉ ªÀiÁqÀ¢zÀÝgÉ, ¤ÃªÀÅ

CzÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¸ÀÄgÀQëvÀªÁV ElÄÖPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ, CzÀÄ ¤ªÀÄUÉ ±ÀÆ£Àå UÀ½PÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. CxÀªÁ
¤ÃªÀÅ ¨ÁåAPï-1 CxÀªÁ ¨ÁåAPï-2 gÀ°è oÉÃªÀtÂ ElÖgÉ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¤ÃªÀÅ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV
±ÉÃPÀqÀ 10gÀ zÀgÀzÀ°è CxÀªÁ ±ÉÃ.5gÀ zÀgÀzÀ°è §rØAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄ«j. DzÀÄzÀjAzÀ ¤ÃªÀÅ
EvÀgÉ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÁzÀ UÀjµÀ× ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÉAzÀgÉ ¨ÁåAPï
-1jAzÀ ¥ÀqÉzÀ §rØAiÀiÁVzÉ. CzÀgÉ ¤ÃªÀÅ PÀÄlÄA§ ªÀåªÀºÁgÀzÀ°è ºÀtªÀ£ÀÄß ºÀÆrPÉ ªÀiÁrzÀ
£ÀAvÀgÀ F CªÀPÁ±À EgÀÄªÀÅ¢®è. ¤ªÀÄä PÀÄlÄA§zÀ ªÀåªÀºÁgÀzÀ°è ºÀtªÀ£ÀÄß ºÀÆrPÉ ªÀiÁqÀÄªÀ
CªÀPÁ±ÀzÀ ªÉZÀÑªÀÅ ¨ÁåAPï-1jAzÀ ©lÄÖPÉÆlÖ §rØAiÀiÁVzÉ.
4.5 GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zÀðj¸ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ (¤zsÁðgÀPÀUÀ¼ÀÄ)

Determinants of a Firm’s Supply Curve
»A¢£À ¨sÁUÀzÀ°è £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ
JAzÀÄ £ÉÆÃrzÉÝÃªÉ. »ÃUÁV, GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄªÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ CA±ÀªÀÅ CzÀgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¤zsÁðgÀPª
À ÁUÀÄvÀÛzÉ. F «¨sÁUÀzÀ°è, £ÁªÀÅ CAvÀºÀ
ªÀÄÆgÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
4.5.1 vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥ÀæUÀw Technological Progress
MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä JgÀqÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß
§¼À¹PÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ, CªÀÅ §AqÀªÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ±ÀæªÀÄUÀ¼ÁVªÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß
¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ°è ºÉÆ¸ÀvÀ£ÀªÀ£ÀÄß vÀAzÀ£ÀAvÀgÀ CzÉÃ ªÀÄlÖzÀ §AqÀªÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ±ÀæªÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ
FUÀ ºÉaÑ£À WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÉßÃ «©ü£ÀßªÁV ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¸ÀAWÀl£Á ºÉÆ¸ÀvÀ£ÀªÀÅ DzÁ£ÀzÀ PÀrªÉÄ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ CzÉÃ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
GvÁà¢¸À®Ä CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¤jÃQë¸À¯ÁVzÉ; CAzÀgÉ, MC gÉÃSÉAiÀÄÄ §®¨sÁUÀPÉÌ
(CxÀªÁ PÉ¼ÀPÉÌ) ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ CUÀvÀåªÁV MC gÉÃSÉAiÀÄ
¨sÁUÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß §®PÉÌ
¥À®èlUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤ÃrzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ FUÀ ºÉZÀÄÑ GvÀà£Àß
WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ.
4.5.2 DzÁ£ÀzÀ ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ Input Prices
DzÁ£ÀUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ
DzÁ£ÀzÀ ¨É¯É (GzÁºÀgÀuÉUÉ PÁ«ÄðPÀgÀ PÀÆ° zÀgÀ) ºÉZÁÑzÀgÉ, GvÁàzÀ£ÁªÉZÀÑªÀÇ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀÅ
ºÉZÁÑUÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÇ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ, E°è MC gÉÃSÉ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ
(CxÀªÁ ªÉÄÃ®ÄäRªÁV) ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. EzÀgÀxÀð GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ JqÀPÉÌ
¥À®èlUÉÆ¼ÀîvÀÛzÉ; AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤ÃrzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ FUÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
GvÀà£ÀßzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ. 77
4.5.3 WÀlPÀ vÉjUÉ Unit Tax
¸ÀgÀPÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÀiÁgÁlzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ¸ÀPÁðgÀªÀÅ «¢ü¸ÀÄªÀ vÉjUÉUÉ WÀlPÀ vÉjUÉ
J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¸ÀPÁðgÀ ºÉÃjzÀ
WÀlPÀ vÉjUÉ gÀÆ. 2 DVzÉÉ JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt.
DUÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 10 WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¹
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀgÉ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀ
¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁzÀ MlÄÖ vÉjUÉ 10 ×
gÀÆ.2 = gÀÆ.20 DVzÉ.
MAzÀÄ WÀlPÀ vÉjUÉ «¢ü¹zÁUÀ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ
ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ? £ÁªÀÅ FUÀ gÉÃSÁavÀæ gÉÃSÁavÀæ 4.11: ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WÀlPÀ vÉjUÉ
4.11 £ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt. WÀlPÀ vÉjUÉ LRAC ªÀÄvÀÄÛ LRMC UÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß
0 0
«¢ü¸ÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä LRMC0 ªÀÄvÀÄÛ LRAC0 «¢ü¸ÀÄªÀ ªÉÆzÀ°£À MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢
C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ
gÉÃSÉUÀ¼ÁVªÉ. CzÉÃ jÃw gÀÆ ‘t’ AiÀÄµÀÄÖ WÀlPÀ vÉjUÉ
¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü «¢ü¹zÀ£ÀAvÀgÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ LRAC1 ªÀÄvÀÄÛ LRMC UÀ¼ÀÄ
1 1
¸ÀgÁ¸ÀjªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÁ¼ÀVªÉ. FUÀ, ¸ÀPÁðgÀªÀÅ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ¢ÃWÁðªÀ¢ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ
gÀÆ. ‘t’ UÀ¼ÀµÀÄÖ WÀlPÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃgÀÄvÀÛzÉ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ gÉÃSÉAiÀiÁVªÉ.
JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¹zÀ ¸ÀgÀQ£À ¥Àæw WÀlPÀPÉÌ gÀÆ. t(n)UÀ¼ÀµÀÄÖ WÀlPÀ
vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁzÀ PÁgÀt, AiÀiÁªÀÅzÉÃ GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ü
¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ gÀÆ t(n) UÀ¼ÀµÀÄÖ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁ
avÀæ 4,11gÀ°è, LRMC1 ªÀÄvÀÄÛ LRAC1 UÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV, WÀlPÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¹zÀ £ÀAvÀgÀzÀ
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ¹ªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉUÀ¼ÁVªÉ.
GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¢üÃWÀðªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× LRAC gÉÃSÉ¬ÄAzÀ
ªÉÄÃ¯ÉÃgÀÄªÀ LRMC gÉÃSÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ;
C®èzÉÃ PÀ¤µÀ× LRAC VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ
¨É¯ÉUÀ¼À°è GvÀà£ÀßªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
JA§ÄzÀ£ÀÄß £É£À¥ÀÄªÀiÁrPÉÆ½î. gÉÃSÁ
avÀæ 4.12£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÁUÀ S0 ªÀÄvÀÄÛ S1
C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV, WÀlPÀ vÉjUÉ «¢ü¸ÀÄªÀ
ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. WÀlPÀ vÉjUÉAiÀÄÄ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß JqÀPÉÌ ¥À®àlUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ gÉÃSÁavÀæ 4.12: ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WÀlPÀ vÉjUÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹; AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤ÃrzÀ WÀlPÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä S0 GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ, FUÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ. gÀÆ t UÀ¼ÀµÀÄÖ WÀlPÀ vÉjUÉ «¢ü¹zÀ
1
GvÀà£ÀßzÀ PÀrªÉÄ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÀAvÀgÀ S GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
78 4.6 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ Market Supply Curve

GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ««zsÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è (y-CPÀëzÀ°è UÀÄgÀÄw¹zÉ)GvÁà¢¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß
ªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß (x-CPÀëzÀ°è UÀÄgÀÄw¹zÉ) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¥ÀqÉAiÀÄÄ«j? MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è n ¸ÀASÉåAiÀÄµÀÄÖ

GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½ªÉ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹; GzÀåªÀÄWÀlPÀ 1, GzÀåªÀÄWÀlPÀ2, GzÀåªÀÄWÀlPÀ3 ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÄAvÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀªÀ£ÀÄß p £À°è ¤¢ðj¹zÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. £ÀAvÀgÀ, ¸ÀªÀÄUÀæªÁV n
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½AzÀ GvÀàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄªÀ GvÀà£ÀßªÀÅ (¨É¯É p £À°è GzÀåªÀÄWÀlPÀ 1gÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ)
¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁVzÉ + (¨É¯É P £À°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 2gÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ) +...+ (¨É¯É p £À°è GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼ÁzÀ n £À ¥ÀÆgÉÊPÉ) DVgÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ¨É¯ÉAiÀÄ p £À°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨É¯É p £À°è D ¨É¯ÉUÉ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¹zÀ MlÄÖ ªÉÆvÀÛªÁVzÉ.
FUÀ £ÁªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è PÉÃªÀ® 2 GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½ªÉ JAzÀÄPÉÆAqÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁUÀtÂvÁvÀäPÀªÁV gÀa¸ÉÆÃt; GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 1 ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ
2. JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ «©ü£Àß ªÉZÀÑzÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯É P1 P2
VAvÀÀ PÀrªÉÄ EzÀÝgÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀ 1 K£À£ÀÆß GvÁà¢¸ÀªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯P1É P2 VAvÀ
PÀrªÉÄ EzÀÝgÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀ 2 K£À£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀÅ¢®è. P1 P VAvÀ
2
®ÆP1 P2 ºÉZÁÑVzÉ JAzÀÄ
PÀÆqÀ H»¹PÉÆ¼ÉÆîÃt.
gÉÃSÁ avÀæ 4.13gÀ ¥sÀ®PÀ (J)zÀ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀ 1gÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß S1 ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ;
¥sÀ®PÀ (©)zÀ°è ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀ 2gÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß S2 JµÀÄÖ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁ
avÀæ 4.13gÀ ¥Áå£É¯ï (¹)zÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß Sm ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ
¨É®É PÀlÄÖ¤mÁÖV P1 PVAvÀ2
PÀrªÉÄ¬ÄzÁÝUÀ, JgÀqÀÆ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä EaÑ¸ÀÄªÀÅ¢®è. ºÁUÁV CAvÀºÀ ¨É¯ÉUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀ
±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ P1 PVAvÀ
2
ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÁÝUÀ, DzÀgPÉ1 P2
VAvÀ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 1 ªÀiÁvÀæ zsÀ£ÁvÀäPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ, F ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 1gÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢UÉ
vÁ¼ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯P1É P2 VAvÀ ºÉZÁÑVzÁÝUÀ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÁÝUÀ, JgÀqÀÆ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ
P3 ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt (P3 AiÀÄPÄ1 P2 £ÀÄß «ÄÃgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
UÀªÀÄ¤¹). ¤ÃqÀ¯ÁzÀ P3, ¨É¯ÉUÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 1 q3 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 2, q4 WÀlPÀUÀ¼À GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ¨É¯É p3 £À°è
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ q5, DVgÀÄvÀÛzÉ. E°è q5=q3+q4. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ Sm, ¥sÀ®PÀ (¹)
zÀ°è gÀavÀªÁVzÉ. JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹; ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉUÀ¼ÁzÀ S1 ªÀÄvÀÄÛ S2 UÀ¼À ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ ¸ÀAPÀ®£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÁªÀÅ Sm
£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£Àß ¤¢ðµÀÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁVzÉ JAzÀÄ UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÀÄ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉå §zÀ¯ÁUÀÄvÁÛ
ºÉÆÃzÀAvÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ gÉÃSÉ PÀÆqÀ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. ¤¢ðµÀÖªÁV ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ,
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉå ºÉZÁÑVzÀÝgÉ (PÀrªÉÄAiÀiÁzÀgÉ), ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄÄ §®PÉÌ (JqÀ¨sÁUÀ) ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ¥ÀÆgÀPÀªÁV £ÁªÀÅ FUÀ ªÉÄÃ¯É ¤ÃqÀ¯ÁzÀ
gÉÃSÁvÀäPÀ «±ÉèÃóµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA§A¢ü¹zÀÀ ¸ÀASÁåvÀäPÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÉÆÃt. JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½ªÉ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt:
GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 1 ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 2. GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½ªÉ 1gÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ »ÃVzÉ. 79
0 : p < 10 
S1 ( p ) =  
 p − 10 :≥ 10 
gÉÃSÁavÀæ 4.13 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¥sÀ®PÀ (¥Áå£É¯ï)

¥Áå£É¯ï (J) GzÀåªÀÄWÀlPÀ MAzÀgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥Áå£É¯ï (©) GzÀåªÀÄWÀlPÀ JgÀqÀgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥Áå£É¯ï (¹) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ ¸ÀAPÀ®£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁVzÉ.
S1 (p) ¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ (1) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ‘p’ AiÀÄÄ PÀlÄÖ¤mÁÖV 10QÌAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄzÁÝUÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀ 1gÀ GvÀà£ÀßªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ (2) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ‘p’ AiÀÄÄ 10QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ
CxÀªÁ ¸ÀªÀÄªÁVzÀÝgÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀ 1gÀ GvÀà£ÀßªÀÅ (p-10) DVgÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ 2gÀ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ EzÉ.
0 : p < 15 
S2 ( p) =  
 p − 15 :≥ 15
S2(p) £À ªÁåSÁå£ÀªÀÅ S1(p) £ÀAvÉAiÉÄÃ EgÀÄvÀÛzÉ. FUÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ,
Sm(p), JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀgÀ¼ÀªÁV ¸ÀAPÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ;
Sm(p)= S1(p) +S2(p)
EzÀgÀ CxÀð Sm(p) F ªÀÄÄA¢£ÀAwzÉ.
0 : p < 15 
 
S 2 ( p ) =  p − 15 : p ≥ 10 ªÄÀvÄÀÛ p ≥ 15 
 
( p − 10) + ( p − 15) = ( 2 p − 25) : p ≥ 15 
4.7 ¥ÀÆgÉÊPÉ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé Price Elasticity of Supply

¥ÀÆgÉÊPÉ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÉ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è GAmÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ
¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèUÀÄªÀ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. E£ÀÄß ¤¢üðµÀÖªÁV ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ¥ÀÆgÉÊPÉ
¨É¯É ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß es ¤AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛÃªÉ. EzÀ£ÀÄß F ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ
¥ÀÆgÉÊPÉ ¨É¯É ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé (es) =
¨É¯ÉAiÀÄ°è DzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ
80
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ; (CAzÀgÉ, Sm (p1) ) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ p0
DVzÁÝUÀ p ¸ÀgÀQ£À ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀæªÀiÁt q0 JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. PÉ®ªÀÅ PÁgÀtUÀ½AzÁV, D ¸ÀgÀQ£À
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ p0 ¬ÄAzÀ p1 UÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p1 DVzÁÝUÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ

¥ÀæªÀiÁt q1 DUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p0 ¢AzÀ p1 UÉ §zÀ¯ÁzÁUÀ, ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À
p1 − p 0
±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ 100 × DUÀÄvÀÛzÉ; ºÁUÉAiÉÄÃ, ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀæªÀiÁt q0 ¤AzÀ
po
q1 UÉ §zÀ¯ÁzÁUÀ, p0 ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ
q1 − q 0 e =
(
100 × q1 − q 0 / q 0
=
)
q1 / q 0 − 1
100 ×
q0 ( )
DzÀÝjAzÀ s 100 × p1 − p 0 / p 0 p1 / p 0 − 1 «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß E£ÀÆß RavÀ
UÉÆ½¸À®Ä ªÀÄÄA¢£À ¸ÀASÁåvÀäPÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. QæPÉmï ZÉAqÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ

¥Àj¥ÀÆtðªÁV ¥ÉÊ¥ÉÆÃn¬ÄvÀªÁVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. QæPÉmï ZÉÀAr£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ 10 gÀÆ.DVzÁÝUÀ,
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæªÁV 200 QæPÉmï ZÉAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛªÉ. JAzÀÄ
PÀ°à¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. MAzÀÄ QæPÉmï ZÉAr£À ªÉÄÃ¯É ¨É¯É gÀÆ.30PÉÌ KjzÁUÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°ègÀÄªÀ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæªÁV 1000 QæPÉmï ZÉÀAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ H»¹PÉÆ¼ÉÆîÃt.
DUÀ,
1.
q' 1,000
− 1 = −1 = 4
q0 200
2. p' 30
− 1 = −1 = 2
p0 10
4
3. es = =2
2
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ®A§ªÁVzÁÝUÀ, ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ¥ÀÆtðªÁV ¨É¯ÉUÉ ¸ÀàA¢¸ÀÄªÀÅ¢®è ªÀivÀÄÛ
¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EvÀgÉ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁV
DVgÀÄªÁUÀ, ¨É¯É ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ, ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ CzÀjAzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ
zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É ¨ÉÃrPÉ ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀAvÉAiÉÄÃ ¨É¯É ¥ÀÆgÉÊPÉ ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ PÀÆqÀ
WÀlPÀUÀ½AzÀ (AiÀÄÆ¤mïUÀ½AzÀ) ¸ÀévÀAvÀæªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
4.7.1 eÁå«ÄwAiÀÄ «zsÁ£À The Geometric Method
gÉÃSÁ avÀæ 4.11£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹. ¥sÀ®PÀ (J) AiÀÄÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÁ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
‘S’ ¨É¯É ©AzÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ ©AzÀÄªÁVzÉ. ¨É¯É CPÀëªÀ£ÀÄß CzÀgÀ zsÀ£ÁvÀäPÀ
ªÁå¦ÛAiÀÄ°è bÉÃ¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÀÅ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀAvÉ CzÀÄ M £À°è ¥ÀæªÀiÁtzÀ
CPÀëªÀ£ÀÄß bÉÃ¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ CzÀgÀ IÄuÁvÀäPÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°èzÉ. ‘S’ ©AzÀÄ«£À°è F ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ
¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß Mq0 / Oq0 C£ÀÄ¥ÁvÀ¢AzÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. CAvÀºÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è ‘S’ £À
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è, Mq0 / Oq0 DVgÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«°è
¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ 1QÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄªÀÅzÀÄ.
¥sÀ®PÀ (¹) zÀ°è £ÁªÀÅ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÉÛÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ S
J£ÀÄßªÀÅzÀÄ CzÀgÀ ªÉÄÃ°£À MAzÀÄ ©AzÀÄªÁVzÉ. EzÀÄ CzÀgÀ zsÀ£ÁvÀäPÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°ègÀÄªÀ M £À°è
¥ÀæªÀiÁt CPÀëªÀ£ÀÄß bÉÃ¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀÄ£ÀB S £À°è F ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß Mq0
81
/ Oq0zÀ C£ÀÄ¥ÁvÀ¢AzÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. FUÀ, Mq0 < Oq0 ªÀÄvÀÄÛ DzÀÝjAzÀ, CAvÀºÀ es < 1. ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ°è ‘S’ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ DzÀÝjAzÀ CAvÀºÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è
es < DVgÀÄvÀÛzÉ ©AzÀÄªÀÅ ‘S’ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÀÆ ©AzÀÄªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ, DzÀÝjAzÀ
CAvÀºÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼À°è ‘Qs 2’ DVgÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ £ÁªÀÅ ¥sÀ®PÀ (©)AiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt E°è ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ªÀÄÆ®zÀ ªÀÄÆ®PÀ
ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁgÉÃ DzÀgÀÆ E°è M ©AzÀÄªÀÅ ªÀÄÆ®zÉÆA¢UÉ vÁ¼ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
PÀ°à¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ, CAzÀgÉ, Mq0 / Oq0UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ. ©AzÀÄ S £À°è F ¨É¯É ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ¹Üw
¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ ‘S’ ©AzÀÄ«£À°è Mq0 < Oq0 C£ÀÄ¥ÁvÀ¢AzÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉÉ, EzÀÄ 1PÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄ«£À°è, ªÀÄÆ®zÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄªÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ
¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ MAzÀÄ DVgÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 4.14 ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé. ¥sÀ®PÀ(J), ¨É¯É ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé (es) S£À°è MAzÀQÌAvÀ ºÉZÁÑVzÉ.
¥sÀ®PÀ (©), ¨É¯É ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé (es)ªÀÅ S£À°è MAzÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ. ¥sÀ®PÀ (¹), ¨É¯É ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé (es ) ªÀÅ S£À°è MAzÀQÌAvÀ
PÀrªÉÄ¬ÄzÉ.
• ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
¸ÁgÁA±À Summary
• MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß D GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£Àß
¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ UÀÄtÂ¹zÀgÉ §gÀÄªÀÅzÉÃ MlÄÖ DzÁAiÀÄ.
• ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ, ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ, ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¥Àj¥ÀÆtð
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄvÀÛzÉ; EzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ UÀ½¹zÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀj¹zÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ £ÀqÀÄ«£À
ªÀåvÁå¸ÀªÉÃ ¯Á¨sÀ.
• GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ UÀjµÀÖªÁVzÁÝV£À GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVzÀÝgÉ
C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è D GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è ªÀÄÆgÀÄ ±ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ FqÉÃgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
i. p = SMC (¨É¯É MR SMC UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ C¯ÁàªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑPÉÌ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ)
ii SMC (C¯ÁàªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ)ªÀÅ E½ªÀÄÄRªÁVgÀÄªÀÅ¢®è
iii p > AVC (¨É¯ÉAiÀÄÄ C¯ÁàªÀ¢ü §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ)
82 • GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ UÀjµÀÖªÁVzÁÝV£À GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVzÀÝgÉ
¢üÃWÀðªÀ¢üAiÀÄ°è D GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ°è ªÀÄÆgÀÄ ±ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ FqÉÃgÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
1. p = LRMC (¨É¯É MR AiÀÄÄ LRMC UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ
ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ)
2 LRMC (¢ÃWÁðªÀ¢ü ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ) ªÀÅ E½ªÀÄÄRªÁVgÀÄªÀÅ¢®è
3. p > LRAC (¨É¯A É iÀÄÄ ¢ÃWÁðªÀ¢ü §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZQÑÀ ÌAvÀ ºÉZÄÀ Ñ CxÀªÁ ¸ÀªÄÀ £ÁVgÀÄvÀÛz)É
• MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀÖ AVC ¬ÄAzÀ ªÉÄÃ¯ÉgÀÄªÀ
SMC gÉÃSÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ PÀ¤µÀ× AVCVAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ J¯Áè
¨É¯ÉUÀ¼À°è GvÀà£ÀªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× LRAC ¬ÄAzÀ ªÉÄÃ¯ÉÃgÀÄªÀ
ªÀÄvÀÄÛ LRMC gÉÃSÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀ× LRAC VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ
J¯Áè ¨É¯ÉUÀ¼À°è GvÀà£ÀßªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ ¤jÃPÉë GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉgÉÃSÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß §®PÉÌ
¥À®èlUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.
• GzÀåªÀÄWÀlPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß §®PÉÌ ¥À®èlUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ
¥ÀæUÀwAiÀÄÄ ¤jÃQë¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÁ£ÀUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀzÀ (E½PÉAiÀÄÄ) ¤jÃPÉëAiÀÄÄ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß JqÀPÉÌ (§®PÉÌ) ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ JAzÀÄ
¤jÃQë¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
• WÀlPÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀPÉÌ
¥À®èlUÉÆ¼ÀÄªÀÅzÀÄ.
• MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉUÀ¼À
¸ÀAPÀ®£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• MAzÀÄ ¸ÀgQÀ £À ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉ ¨É¯A É iÀÄ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqª
À ÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuA É iÀÄ PÁgÀt¢AzÁV
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÄÃ ¨É¯É ¥ÀÆgÉÊPÉ
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé.
¥ÀæªÀÄÄR ¥Àj¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
Key Concepts ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn DzÁAiÀÄ, ¯Á¨sÀ
¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄ«PÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé

1. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼ÁªÀÅªÀÅ?

2. MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ
ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁt ºÉÃUÉ MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸ÀA§A¢ü¹ªÉ?
3. ¨É¯É gÉÃSÉ JAzÀgÉÃ£ÀÄ ?
4. ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÉÄÃ®ÄäR E½eÁgÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ KPÉ? gÉÃSÉAiÀÄÄ KPÉ ªÀÄÆ®¢AzÀ ºÁzÀÄ ºÉÆUÀÄvÀÛzÉ?
5. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄQÌgÀÄªÀ
¸ÀA§AzsÀªÉÃ£ÀÄ?
6. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄQÌgÀÄªÀ
¸ÀA§AzsÀªÉÃ£ÀÄ? 83
7. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è UÀjµÀ× ¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£Àß GvÁà¢¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ AiÀiÁªÀ ±ÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ FqÉÃgÀ¨ÉÃPÀÄ?
8. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è UÀjµÀ× ¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑPÉÌ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÀÅ¢®è. «ªÀgÀuÉ ¤Ãr.
9. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¹ÃªÀiÁAvÀ
ªÉZÀÑªÀÅ E½AiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ? «ªÀgÀuÉ
¤Ãr.
10. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ MAzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ C¯ÁáªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× AVC VAvÀ PÀrªÉÄ
EzÁÝUÀ zsÀ£ÁvÀäPÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ? «ªÀgÀuÉ ¤Ãr.
11. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¯Á¨sÀ UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ MAzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ (AC)
QÌAvÀ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ zsÀ£ÁvÀäPÀ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ? «ªÀgÀuÉ
¤Ãr.
12. C¯ÁàªÀ¢AiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ JAzÀgÉÃ£ÀÄ?
13. ¢ÃWÁðªÀ¢AiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ JAzÀgÉÃ£ÀÄ?
14. GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄÄ ºÉÃUÉ ¥ÀjuÁªÀÄ
©ÃgÀÄvÀÛzÉ?
15. WÀlPÀ vÉjUÉ «¢ü¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀ ¥ÀjuÁªÀÄ
GAmÁUÀÄvÀÛzÉ?
16. DzÁ£ÀUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉÃUÉ
¥ÀjuÁªÀÄ©ÃgÀÄvÀÛzÉ?
17. GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÁå ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ºÉÃUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ©ÃgÀÄvÀÛzÉ?
18. ¨É¯É ¥ÀÆgÉÊPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÉAiÀÄ CxÀðªÉÃ£ÀÄ? CzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ºÉÃUÉ ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ?
19. PÉ¼ÀUÉ ¤ÃrgÀÄªÀ PÉÆÃµÀ×PÀzÀ°è ¸ÀgÀQ£À
ªÀiÁgÁlzÀ
¥Àæw WÀlPÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É gÀÆ 10 TR MR AR
¥ÀæªÀiÁt
EzÀÄÝ, MlÄÖ DzÁAiÀÄ, ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀgÁ¸Àj DzÀAiÀÄzÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ 0
ªÀiÁr 1
2
3
4
5
6
84 20. PÉ¼ÀUÉ ¤ÃrgÀÄªÀ PÉÆÃµÀ×PÀzÀ°è ªÀiÁgÁlzÀ TR TC Profit
¥ÉÊ¥ÀÆnAiÀÄÄvÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ ¥ÀæªÀiÁt (Rs) (Rs) (Rs)
DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ ¥ÀnÖ
0 0 5
vÉÆj¸À¯ÁVzÉ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¥Àæw ºÀAvÀzÀ

1 5 7
¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr ¸ÀgÀQ£À 2 10 10
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¤zsÀðj¹. 3 15 12
4 20 15
5 25 23
6 30 33
7 35 40
21. PÉ¼ÀUÉ ¤ÃrgÀÄªÀ PÉÆÃµÀ×PÀzÀ°è ¥ÉÊ¥ÀÆnAiÀÄÄvÀ GzÀåªÀÄ

ªÀiÁgÁlzÀ
WÀlPÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß vÉÆj¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É TR(Rs)
GvÀà£Àß
gÀÆ 10 JAzÀÄ ¤ÃrzÉ ¥Àæw GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß
0 0
¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr UÀjµÀ× ¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß
1 15
ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj. 2 22
3 27
4 38
5 49
6 63
7 81
8 81
9 101
10 123
22. JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÉÆAzÀ£ÀÄß ¨É¯É SS1 SS2
¥ÀjUÀtÂ¹, PÉÆÃµÀ×PÀzÀ°è JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À (Rs) (units) (units)
¥ÀÆgÉÊPÉ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß vÉÆj¸À¯ÁVzÉ SS1 0 0 0
PÀA§¸Á®Ä MAzÀ£ÉÃ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
1 0 0
C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ SS2 PÀA§ ¸Á®Ä JgÀqÀ£ÉÃ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. 2 0 0
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr 3 1 1
4 2 2
5 3 3
6 4 4
23. MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½ªÉ ¨É¯É SS1 SS2

JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ SS1 ªÀÄvÀÄÛ SS2 PÀA§¸Á®ÄUÀ¼ÀÄ (Rs) (kg) (kg)
PÀæªÀÄªÁV GzÀåªÀÄ WÀlPÀ 1 ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ
0 0 0
2 gÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. ªÀiÁgÀPÀmÉÖ
¥ÀÆgÉÊPÉ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr. 1 0 0
85
2 0 0
3 1 0
4 2 0.5
5 3 1
6 4 1.5
7 5 2
8 6 2.5
24. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è KPÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ GzÀåªÀÄ ¨É¯(É Rs) SS1(units)

WÀlPÀUÀ½ªÉ ¤ÃrgÀÄªÀ PÉÆÃµÀ×PÀªÀÅ MAzÀ£ÉÃ GzÀåªÀÄ
0 0
WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr 1 0
2 2
3 4
4 6
5 8
6 10
7 12
8 14
25. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ gÀÆ 10 EzÁÝUÀ MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
50 gÀÆ¥Á¬Ä DzÁAiÀÄ UÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É 15 gÀÆ¥Á¬ÄUÉ ºÉZÁÑzÁUÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ 150 gÀÆ¥Á¬Ä DzÁAiÀÄ UÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ DUÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÉÃ£ÀÄ?
26. MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ gÀÆ 5 jAzÀ 20 PÉÌ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ EzÀgÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÁV GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀæªÀiÁt 15 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÉ 0.5 DzÀgÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ
¥ÁægÀA©üPÀ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ GvÀà£Àß ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ »r¬Äj.
27. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀ gÀÆ 10 gÀ°è MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ 4 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É 30 gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ ºÉZÁÑVzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¥ÀÆgÉÊPÉ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÉ 1.25 DVzÉ. ºÉÆ¸À ¨É¯ÉAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀ JµÀÄÖ
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ?

86
CzsÁåAiÀÄ 5
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
Market Equilibrium
F CzsÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß F »AzÉ C¨sÀå¹¹zÀ CzsÁåAiÀÄ2 ªÀÄvÀÄÛ CzsÁåAiÀÄ4gÀ

vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁVzÉ. D JgÀqÀÄ CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀgÁVzÁÝUÀ
CªÀÅUÀ¼À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ §UÉÎ £ÁªÀÅ C¨sÀå¹¹zÉÝÃªÉ. M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÁUÀ, ««zsÀ ¨É¯ÉUÉ DvÀ£ÀÄ
PÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¹zÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ
w½¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß JgÀqÀ£ÉÃ CzsÁåAiÀÄzÀ°è £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃªÉ.
CzÉÃjÃw, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ
JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÁUÀ, ««zsÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è CªÀgÉÃ®ègÀÆ MmÁÖgÉ PÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¹zÀ MlÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ. £Á®Ì£ÉÃ CzsÁåAiÀÄzÀ°è, UÀjµÀ× ¯Á¨sÀUÀ½¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À ºÉÆA¢gÀÄªÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÉÇAzÀÄ, ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÁUÀ, ««zsÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä
§AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÀÆ ¨É¯É ¤ÃqÀ¯ÁVzÁÝUÀ
«zsÀzsÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è J®è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ MmÁÖV ¸ÉÃj CªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÀ®Ä §AiÀÄ¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½¢zÉÝÃªÉ.
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¨ÉÃrPÉ-¥ÀÆgÉÊPÉ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀ®Ä £ÁªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀÄvÉÛÃªÉ. D ªÀÄÆ®PÀ
AiÀiÁªÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ ¸Á¢üvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÉÛÃªÉ. C®èzÉÃ F ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥À®èlUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÆqÀ ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÉÛÃªÉ. CzsÁåAiÀÄzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è
¨ÉÃrPÉ-¥ÀÆgÉÊPÉ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ PÉ®ªÀÅ C£Àé¬ÄPÀUÀ¼À PÀÄjvÁVAiÀÄÆ UÀªÀÄ£ÀºÀj¸ÉÆÃt.
5.1 ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À, C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ, C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
Equilibrium, Excess Demand, Excess Supply
MAzÀÄ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ vÀªÀÄä ¸Àé-»vÁ¸ÀQÛ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ
¥ÉæÃgÀuÉUÉÆArgÀÄªÀAvÀºÀ PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄªÀªÀgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ
vÀªÀÄä vÀªÀÄä DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ GzÉÝÃ±À ºÉÆA¢zÀÝgÉ, GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä
¯Á¨sÀUÀ¼À£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ GzÉÝÃ±À ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß CzsÁåAiÀÄ 2 ªÀÄvÀÄÛ CzsÁåAiÀÄ
4jAzÀ £É£À¦¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÉgÀqÀgÀ zsÉåÃAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è
AiÉÆÃUÀåªÁV ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀÄªÀ MAzÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÉßÃ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÉAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. DUÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ
vÉgÀªÀÅUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ (CAzÀgÉ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ CxÀªÁ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À«gÀÄªÀÅ¢®è). ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è J¯Áè
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀÄUÀæ GvÀà£ÀßªÀÅ J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è
PÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆßAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ,
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß
vÀ®Ä¥À¯ÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ D ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÀÆ F ¨É¯ÉAiÀÄ°è
RjÃ¢¹zÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ, qD (p*) = qS (p*) DzÁUÀ, (p*, q*) ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
E°è p* JA§ÄzÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß, ºÁUÀÆ qD(p*) ªÀÄvÀÄÛ qS(p*)UÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV
¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß p* ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ.
AiÀiÁªÀ MAzÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉVAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ
D ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ EzÉ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃgÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ D ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¢üPÀ¨ÉÃrPÉ
EzÉ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. DzÀÝjAzÀ, ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß
E£ÉÆßAzÀÄ CxÀðzÀ°è, ±ÀÆ£Àå C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ - ±ÀÆ£Àå C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÉAzÀÆ ¸ÀºÀ
ªÁåSÁå¤¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁV®è¢zÁÝUÀ, ªÀÄvÀÄÛ D
¥ÀjuÁªÀÄªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è®è¢zÁÝUÀ, C°è ¨É¯ÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀæªÀÈwÛ
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÀÄ F §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À°è
CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
88
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ DZÉV£À ªÀvÀð£É (ÇÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ £ÀqÀªÀ½PÉ) Out–of-equilibrium Behaviour
DqÀA¹ävïgÀªÀgÀ PÁ®(1723-1790)¢AzÀ®Æ, ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀÀmÉÖAiÀÄ°è ‘PÁtzÀ
PÉÊ’ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ°èzÀÄÝ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ÇÀªÀÄvÉÆÃ®£À PÀAqÀÄ §AzÁUÀ¯É¯Áè F PÁtzÀ

PÉÊ £À PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉ vÀgÀÄvÀÛzÉ JA§ £ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß G½¹PÉÆAqÀÄ
§gÀ¯ÁVzÉ. F PÁtzÀ PÉÊ ‘C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ’ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ‘C¢üPÀ
¥ÀÆgÉÊPÉ’ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½¸À¨ÉÃPÀÄ JAzÀÄ £ÀªÀÄä M¼ÀCjªÀÅ ¸ÀºÀ £ÀªÀÄUÉ
ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. £ÁªÀÅ £ÀªÀÄä «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ PÁtzÀ PÉÊ F ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉAzÀÄ
¸ÀªÀÄyð¹PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÉÆÃt. EzÀQÌAvÀ ºÉZÁÑV F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ‘PÁtzÀ
PÉÊ’AiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥À®Ä ¸ÀªÀÄxÀðªÁVgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ £ÁªÀÅ w½zÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. £ÁªÀÅ
¥ÀoÀåzÀ°è ZÀað¸ÀÄªÀ J®èªÀ£ÀÆß F PÀ®à£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ PÉÆAqÉÆAiÀÄå¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
5.1.1 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À: ¹ÜgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ

Market Equilibrium: Fixed Number of Firms
CzsÁåAiÀÄ2 gÀ°è £ÁªÀÅ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ CzsÁåAiÀÄ 4gÀ°è ¹ÜgÀ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À HºÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½UÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉÝÃªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £É£À¦¹PÉÆ¼ÉÆîÃt.
F JgÀqÀÆ gÉÃSÉUÀ¼À £ÉgÀ«£ÉÆA¢UÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉå ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ J°è
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä ¥ÀÆgÉÊPÉ ºÁUÀÆ ¨ÉÃrPÉ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ MnÖUÉ
PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ F «¨sÁUÀzÀ°è £ÉÆÃqÉÆÃt. ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉUÀ¼À
¥À®èlUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À°è ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁªÀuÉ vÀgÀÄvÀÛªÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß PÀÆqÀ £ÁªÀÅ C¨sÀå¹¸ÉÆÃt.
gÉÃSÁavÀæ 5.1gÀ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉå ¹ÜgÀ«zÁÝUÀ, ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß ¤gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛzÉ. E°è SS gÉÃSÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀiÁVzÀÄÝ, DDgÉÃSÉAiÀÄÄ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀiÁzÀ SS gÉÃSÉAiÀÄÄ ««zsÀ
¨É¯ÉUÀ¼À°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä
§AiÀÄ¸ÀÄªÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ
gÉÃSÉAiÀiÁzÀ DD gÉÃSÉAiÀÄÄ ««zsÀ¨É¯ÉUÀ¼À°è
UÁæºÀPÀgÀÄ PÉÆAqÀÄ PÉÆ¼Àî®Ä vÀAiÀiÁjgÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁvÀäPÀªÁV,
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÉAzÀgÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
bÉÃ¢¸ÀÄªÀ MAzÀÄ ©AzÀÄªÁVzÉ. KPÉAzÀgÉ gÉÃSÁavÀæ 5.1: ¹ÜgÀ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀiÁzÀ DDgÉÃSÉAiÀÄÄ
E°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀiÁzÀ SSgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¹zÁUÀ
¥ÀÆgÉÊPÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. q* EzÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ
ªÀÄvÀÄÛ p*¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀiÁVzÉ. p* VAvÀ ºÉaÑ£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ
ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹zÀ EvÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀÅ C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉUÀÆ, ªÀÄvÀÄÛ p* VAvÀ PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄÄ C¢üPÀ
C¢üPÀ¥ÀÆgÉÊPÉ E®èªÉÃ C¢üPÀ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃrPÉUÀÆ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁV®è¢zÁÝUÀ K£ÁUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß 89
w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä gÉÃSÁavÀæ 5.1gÀ°è ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ºÉÆA¢gÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt.
gÉÃSÁavÀæ 5.1gÀ°è eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¨É¯É p1 DzÁUÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ q1 ºÁUÀÆ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ q'1 DVzÉ. DzÀÝjAzÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è q'1 q1UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ
EgÀÄvÀÛzÉ. J®è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ vÀªÀÄUÉ CªÀ±Àå«gÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
¸ÁzsÀåªÉÃ E®èzÀ PÉ®ªÀÅ UÁæºÀPÀgÀÄ p1 VAvÀ C¢üPÀ ¨É¯É ¥ÁªÀw¸À®Ä ¹zÀÞjgÀÄvÁÛgÉ. ºÁUÁV
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ KjPÉ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. EvÀgÉ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ, ¨É¯ÉAiÀÄÄ
ºÉZÁÑzÀAvÉ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ UÁæºÀPÀgÀÄ RjÃ¢¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ
¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁUÀÄªÀ ºÀAvÀzÀvÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. p* ©AzÀÄ«£À°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
¥ÀÆgÉÊPÉ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ UÁæºÀPÀgÀ ¨ÉÃrPÉ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
CzÉÃjÃw, ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¨É¯É p2 DzÁUÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ(q2)AiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉ(q'2)AiÀÄ£ÀÄß «ÄÃgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ D ¨É¯ÉAiÀÄÄ q'2 q2 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉUÉ
PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è, PÉ®ªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÁªÀÅ §AiÀÄ¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀµÀÄÖ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è. ºÁUÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É
PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. EvÀgÉ J¯Áè CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀ«zÀÄÝ, ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁzÀAvÉ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
C¢üPÀªÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄÄ
p* ªÀÄlÖPÉÌ vÀ®Ä¦zÁUÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÁªÀÅ §AiÀÄ¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl
ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀªÀÄxÀðªÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ D ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉUÉ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, p* ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV q*
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ.
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ¤zsÁðgÀªÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¸ÀàµÀÖªÁV
w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä £ÁªÀÅ MAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ «ªÀj¸ÉÆÃt.
GzÁºÀgÀuÉ 5.1
vÀzÀÆæ¥À jÃwAiÀÄ ¸ÀAgÀZÀ£É ºÉÆA¢gÀÄªÀ PÀÈ¶ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ GvÁà¢¸ÀÄªÀ MAzÉÃ UÀÄtªÀÄlÖzÀ
UÉÆÃ¢üü ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. UÉÆÃ¢üüAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ PÉÆqÀ¯ÁVzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt.
qD = 200 – p UÁV 0 ≤ P ≤ 200
=0 UÁV P > 200
qS = 120 + P UÁV P ≥ 10
=0 UÁV 0 ≤ P < 10
E°è qD ªÀÄvÀÄÛ qS UÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄªÁV UÉÆÃ¢üüAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ(PÉÃfUÀ¼À°è)AiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ PAiÀÄÄ UÉÆÃ¢üüAiÀÄ ¨É¯É(¥ÀæwÃ PÉÃfUÉ gÀÆ.UÀ¼À°è)AiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ vÉgÀªÀÅUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀjAzÀ, £ÁªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÁV¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É(p*¢AzÀ vÉÆÃj¸À¯ÁzÀ)AiÀÄ£ÀÄß
PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄvÉÛÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ p*UÉ ¥ÀjºÁgÀ PÀAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ.
qD(p*) = qS(p*)
90 200 – p* = 120 + p*
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄºÉÆA¢¹zÁUÀ,
2p* = 80
p* = 40
DzÀÝjAzÀ, UÉÆÃ¢üüAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¥ÀæwÃ PÉÃfUÉ gÀÆ.40 DUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ
¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃrPÉ CxÀªÁ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼À ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ°è C¼ÀªÀr¸ÀÄªÀÅzÀzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß(q* ¤AzÀ ¸ÀÆa¸À¯ÁzÀ) ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
qD = q* = 200 – 40 =160
¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁV,
qs = q* = 120 + 40 =160
»ÃUÉ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 160PÉf DVzÉ. p* VAvÀ PÀrªÉÄ ¨É¯É(p1 JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt)
AiÀÄ°è, CAzÀgÉ p1 =25 DzÁUÀ
qD = 200 – 25 = 175
qS = 120 + 25 = 145
DzÀÝjAzÀ, p1 =25 DzÁUÀ, qD > qS DUÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ F ¨É¯ÉAiÀÄ°è C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ EzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
©ÃdUÀtÂvÁvÀäPÀªÁV C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ(ED)AiÀÄ£ÀÄß F ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
ED(p) = qD – qS
= 200 – p – (120 + p)
= 80 – 2p
ªÉÄÃ°£À C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÁUÀ, p* (=40)VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄÄ
C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀvÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
CzÉÃjÃw, p*VAvÀ C¢üPÀ ¨É¯É(p2 JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt) p2 =45 JAzÁzÀgÉ,
qD = 200 – 45 = 155
qS = 120 + 45 = 165
DzÀÝjAzÀ, qs > qD DVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, F ¨É¯ÉAiÀÄ°è C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ EgÀÄvÀÛzÉ. ©ÃdUÀtÂvÁvÀäPÀªÁV
C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ(ES)AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
ES(p) = qS – qD
= 120 + p – (200 – p)
= 2p – 80
ªÉÄÃ°£À «±ÉèÃµÀuÉ¬ÄAzÀ w½zÀÄ §gÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ, p*(=40), VAvÀ C¢üPÀ«gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¨É¯ÉAiÀÄÄ C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀvÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ, p* VAvÀ C¢üPÀ«gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ, ªÀÄvÀÄÛ p* VAvÀ
PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
91
±ÀæªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è PÀÆ°AiÀÄ ¤zsÁðgÀ
E°è £ÁªÀÅ ¨ÉÃrPÉ-¥ÀÆgÉÊPÉ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹, ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn¬ÄgÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
gÀZÀ£ÉAiÀÄrAiÀÄ°è PÀÆ° ¤zsÁðgÀzÀ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV ZÀað¸ÉÆÃt. ±ÀæªÀÄzÀ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ £ÀqÀÄ«£À ªÀÄÆ® ªÀåvÁå¸ÀªÀÅ CªÀÅUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÁÝVzÉ. ±ÀæªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è, PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ±ÀæªÀÄzÀ
¥ÀÆgÉÊPÉzÁgÀgÁVgÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½AzÀ CªÀÅUÀ½UÉ ¨ÉÃrPÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è EzÀÄ vÀ¢égÀÄzÀÞªÁVvÀÛzÉ. E°è ±ÀæªÀÄªÉAzÀgÉ, ±Àæ«ÄPÀgÀÄ MzÀV¸ÀÄªÀ
PÉ®¸ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄªÁVzÉAiÉÄÃ ºÉÆgÀvÀÄ ±Àæ«ÄPÀgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ®è JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÀÄ. ±ÀæªÀÄzÀ
¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¹ÜwAiÀÄ°è ±Àæ«ÄPÀgÀ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÀÄ
MAzÀ£ÉÆßAzÀÄ bÉÃ¢¹zÁUÀ PÀÆ°zÀgÀªÀÅ ¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. FUÀ £ÁªÀÅ ±Àæ«ÄPÀgÀ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ PÁtÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt.
MAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ ±ÀæªÀÄzÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjÃQë¸À®Ä, ±ÀæªÀÄªÀÅ KPÉÊPÀ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ
GvÁàzÀ£ÁAUÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀæªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀªÁVzÉ JAzÀÄ
£ÁªÀÅ H»¹PÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ. EzÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ PÉÆqÀªÀiÁrzÀ PÀÆ°zÀgÀªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ JAzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÀÆ £ÁªÀÅ ¥ÀjUÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ
UÀÄjAiÉÆA¢UÉ GvÁà¢¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉÃ, GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ vÁAwæPÀeÁÕ£ÀªÀÅ ¹ÜgÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ
E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ¤AiÀÄªÀÄ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ°ègÀÄvÀÛzÉAzÀÄ H»¹PÉÆArzÉÝÃªÉ.
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ UÀjµÀ× ¯Á¨sÀUÀ½PÉAiÀÄ UÀÄj ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ±ÀæªÀÄzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ
WÀlPÀªÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è vÉÆqÀV¹zÁUÀ vÀUÀ®ÄªÀ ºÉZÀÄÑªÀj ªÉZÀÑªÀÅ, D WÀlPÀ¢AzÀ UÀ½¸ÀÄªÀ
ºÉZÀÄÑªÀj ¯Á¨sÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÀªÀgÉUÉ ±ÀæªÀÄªÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è vÉÆqÀV¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀzÀ ±ÀæªÀÄzÀ £ÉÃªÀÄPÁwUÉ vÀUÀ®ÄªÀ ºÉZÀÄÑªÀj ªÉZÀÑªÀÅ PÀÆ°AiÀÄ zÀgÀ(w)
DVzÉ. ±ÀæªÀÄzÀ MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀzÀ £ÉÃªÀÄPÁw¬ÄAzÀ GvÁà¢¸À¯ÁzÀ ºÉZÀÄÑªÀj GvÀà£ÀßªÀÅ
D WÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß(MPL)DVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwÃ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ
ªÀiÁgÁl¢AzÀ, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ºÉZÀÄÑªÀj UÀ½PÉAiÀÄÄ D WÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ
DzÁAiÀÄ(MR)ªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ¥ÀæwÃ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀzÀ ±ÀæªÀÄPÉÌ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ºÉZÀÄÑªÀj
¯Á¨sÀªÀÅ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄzÀµÉÖÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. CzÀ£ÉßÃ
±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄzÀ GvÀà£Àß Marginal Revenue Product of Labour (MRPL) JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ±ÀæªÀÄzÀ £ÉÃªÀÄPÁw ªÀiÁqÀÄªÁUÀ, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ PÀÆ°AiÀÄ zÀgÀªÀÅ
¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄzÀ GvÀà£ÀßPÉÌ ¸ÀªÀÄ«gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÀÄvÀÛzÉ.
CAzÀgÉ, w = MRPL
ªÀÄvÀÄÛ MRPL = MR X MPL
E°è £ÁªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀAiÉÆA¢UÉ ªÀåªÀºÀj¸ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀjAzÀ,
¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉa ªÀÄvÀÄÛ F PÁgÀt¢AzÀ ±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ
DzÁAiÀÄzÀ GvÀà£ÀßªÀÅ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®å(VMPL)PÉÌ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
J°èAiÀÄªÀgÉUÉ ±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®å(VMPL)ªÀÅ PÀÆ°AiÀÄ zÀgÀQÌAvÀ
C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ, C°èAiÀÄªÀgÉUÉ ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀæwÃ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß vÉÆqÀV¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀAvÉ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ C¢üPÀ¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ, ªÀÄvÀÄÛ ±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®å(VMPL)
ªÀÅ PÀÆ°AiÀÄ zÀgÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ ±ÀæªÀÄzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ £ÉÃªÀÄPÁwAiÀÄ°è,
92
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ vÁ£ÀÄ £ÉÃ«Ä¹zÀ ±ÀæªÀÄzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀ£Àß
¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ¤AiÀÄªÀÄzÀ HºÉ¬ÄAzÁV, GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ

AiÀiÁªÁUÀ®Æ PÀÆ°AiÀÄzÀgÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÀ ±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®å w = VMPLzÀ°è
GvÁà¢¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ±ÀæªÀÄzÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ PÉ¼ÀªÀÄÄR ZÀ®£É ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
KPÉ »ÃUÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä, ¨ÉÃgÉ PÀÆ°zÀgÀ w1 JAzÀÄ H»¹PÉÆ¼ÉÆîÃt, ±ÀæªÀÄzÀ
¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ l1 JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. FUÀ PÀÆ°zÀgÀªÀÅ w2 UÉ ºÉZÁÑVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. PÀÆ°zÀgÀ-
VMPL UÀ¼À ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ VMPL £ÀÄß PÀÆqÁ ºÉaÑ¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.1¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ
¹ÜgÀªÁV G½AiÀÄÄvÀÛzÉb. EzÀÄ PÉÃªÀ®
MPL ºÉZÁÑzÁUÀ ªÀiÁvÀæ ¸ÁzsÁåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
±ÀæªÀÄzÀ E½ªÀÄÄR ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ
PÁgÀt¢AzÁV PÀrªÉÄ ±ÀæªÀÄªÀ£ÀÄß §¼À¹
PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉAzÀÄ EzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ,
PÀÆ° ºÉaÑzÁÝUÀ, ±Àæ«ÄPÀjUÉ PÀrªÉÄ ¨ÉÃrPÉ
EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ PÉ¼ÀªÀÄÄR ZÀ®£ÉAiÀÄ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÉÊAiÀÄQÛPÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ¬ÄAzÀ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
£ÁªÀÅ «©ü£Àß PÀÆ°zÀgÀUÀ¼À°è ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ±ÀæªÀÄzÀ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ±ÀæªÀÄzÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÆ° ¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ
a.
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ, ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £Á®Ì£ÉÃ
CzsÁåAiÀÄ¢AzÀ £É£À¦¹PÉÆ½îj.
b.
E°è ¥ÀjUÀtÂ¹gÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°ègÀÄªÀÅzÀjAzÀ, CzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ
©ÃgÀ¯ÁgÀzÉAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ.
MUÀÆÎr¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀÆ°zÀgÀ ºÉZÁÑzÀAvÉ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ PÀrªÉÄ ±ÀæªÀÄ
ºÉÆAzÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ±ÀæªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÆ PÀÆqÀ PÉ¼ÀªÀÄÄR E½eÁgÀÄ
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
¨ÉÃrPÉ ¨sÁUÀzÀ PÀÆ®APÀµÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ, £ÁªÀÅ FUÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¨sÁUÀzÀvÀÛ
UÀªÀÄ£ÀºÀj¸ÉÆÃt. FUÁUÀ¯ÉÃ w½zÀÄPÉÆAqÀAvÉ, MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ PÀÆ°zÀgÀzÀ°è JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
±Àæ«ÄPÀgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛªÉ. PÀÄlÄA§UÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ
¤zsÁðgÀªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «±ÁæAw £ÀqÀÄ«£À DAiÉÄÌAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
«±ÁæAwAiÀÄ£ÀÄß D£ÀA¢¹ PÉ®¸ÀPÉÌ ¨ÉÃ¸Àj¹PÉÆ¼ÀÄîvÁÛgÉ. DzÀgÉ CªÀgÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ PÉ®¸ÀzÀ
DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß UËgÀ«¸ÀÄvÁÛgÉ.
»ÃUÁV C°è «±ÁæAwAiÀÄ£ÀÄß D£ÀA¢¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉ¯¸ÀPÁÌV ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß
PÀ¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀgÀ £ÀqÀÄªÉ ¸ÀªÀÄvÀÆPÀ«gÀÄvÀÛzÉ. M§â ªÀåQÛAiÀÄ ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä,
£ÁªÀÅ w1 PÀÆ°zÀgÀzÀ°è ªÀåQÛUÀvÀ ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ l1 WÀlPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉAzÀÄ H»¸ÉÆÃt.
FUÀ MAzÀÄªÉÃ¼É PÀÆ°zÀgÀ w2 UÉ ºÉZÁÑVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. F ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ JgÀqÀÄjÃwAiÀÄ
¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÆzÀ¯£ÉAiÀÄzÁV, PÀÆ°zÀgÀzÀ ºÉZÀÑ¼À¢AzÀ «gÁªÀÄzÀ ¸ÀzÁªÀPÁ±À ªÉZÀÑ
ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ «gÁªÀÄªÀÅ ºÉZÀÄÑ ªÉZÀÑzÁAiÀÄPÀªÉ¤¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ «gÁªÀÄªÀ£ÀÄß
ºÉÆAzÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀiªÁV CªÀgÀÄ C¢üPÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄ zÀÄrAiÀÄÄvÁÛgÉ.
93
JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV, PÀÆ°AiÀÄzÀgÀªÀÅ w2 UÉ ºÉZÁÑzÀÝjAzÀ, ªÀåQÛUÀ¼À PÉÆ¼ÀÄîªÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ.
»ÃUÁV, CªÀgÀÄ «gÁªÀÄzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ PÁ®PÀ¼ÉAiÀÄ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀgÀÄ. PÀÆ°AiÀÄzÀgÀ
ºÉZÀÑ¼ÀzÀ CAwªÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ F JgÀqÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ºÉZÀÄÑ ¥Áæ§®åªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ CzÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. PÀrªÉÄ PÀÆ°zÀgÀzÀ°è, ªÉÆzÀ® ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ
JgÀqÀ£ÉÃ ¥ÀjuÁªÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Áæ§®å ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ F PÁgÀt¢AzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À
PÀÆ°zÀgÀzÀ°è C¢üPÀ ±ÀæªÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ C¢üPÀ PÀÆ°zÀgÀzÀ°è, JgÀqÀ£ÉÃ
¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ªÉÆzÀ® ¥ÀjuÁªÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Áæ§®å ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ PÀÆ°zÀgÀzÀ
¥ÀæwÃ ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ PÀrªÉÄ ±ÀæªÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÉ £ÁªÀÅ »AzÀPÉÌ ¨ÁVzÀ
(backward bending) ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. EAvÀºÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ
MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÀÆ°AiÀÄzÀgÀzÀªÀgÉUÉ ¥ÀæwÃ PÀÆ°zÀgÀzÀ KjPÉAiÀÄÄ, ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ
ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ºÀAvÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ£ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀæwÃ PÀÆ°zÀgÀzÀ
KjPÉAiÀÄÄ ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ E½PÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ£É EzÀÝgÀÆ, ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß MUÀÆÎr¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ±ÀæªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ««zsÀ
PÀÆ°zÀgÀUÀ¼À°è ªÉÄÃ®ÄäR E½eÁgÀÄ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ KPÉAzÀgÉ C¢üPÀ PÀÆ° EzÁÝUÀ PÉ®ªÀÅ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
PÀrªÉÄ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä §AiÀÄ¹zÀgÀÆ, C£ÉÃPÀgÀÄ C¢üPÀ ±ÀæªÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä DPÀ¶ðvÀgÁUÀÄªÀgÀÄ.
ªÉÄÃ®ÄäR E½eÁj£À ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ¼ÀªÀÄÄR E½eÁj£À ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉUÀ¼ÀÄ
¸ÀA¢ü¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À PÀÆ°zÀgÀ ¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆßAzÀÄ CxÀðzÀ°è
ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, F ©AzÀÄ«£À°è PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ±ÀæªÀÄªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ
£ÉÃ«Ä¹PÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ±ÀæªÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæzÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.
¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ°è ¥À®èlUÀ¼ÀÄ Shifts in Demand and Supply

ªÉÄÃ°£À «¨sÁUÀzÀ°è, £ÁªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À C©ügÀÄa ªÀÄvÀÄÛ M®ªÀÅUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA§¢üvÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À DzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ, vÀAvÀæeÁÕ£À, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ UÁvÀæ, GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄªÀ DzÁ£ÀUÀ¼À
¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ JA§ HºÉUÀ¼À CrAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß
C¨sÀå¹¹zÉÝÃªÉ. DzÁUÀÆå, EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ CxÀªÁ PÉ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÁUÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉÉAiÀÄ°è, CxÀªÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è CxÀªÁ JgÀqÀÆ gÉÃSÉUÀ¼À°è ¥À®èlªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ªÉÄÃ®Æ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. F ¥À®èlUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À gÀÆ¥ÀgÉÃµÉUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß
£ÁªÀÅ ªÉÆzÀ®Ä C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹, £ÀAvÀgÀªÀµÉÖÃ ªÉÄÃ°£À PÉ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¸ÉÆÃt.
¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥À®èl Demand Shift
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉå ¹ÜgÀ«zÁÝUÀ, ¨ÉÃrPÉ ¥À®èl¢AzÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 5.2gÀ°è
awæ¸À¯ÁVzÉ. E°è E ©AzÀÄ ¥ÁægÀA©üPÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ©AzÀÄªÁVzÉ. F ©AzÀÄ«£À°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉgÉÃSÉ DD0 ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉ SS0UÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ bÉÃ¢¹ªÉ, ºÁUÁV q0 ªÀÄvÀÄÛ
p0UÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉUÀ¼ÁVªÉ.
94
gÉÃSÁavÀæ 5.2: ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlUÀ¼ÀÄ (Shifts in Demand)¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ E ©AzÀÄ«£À°èzÉ.

¨ÉÃrPÉAiÀÄ §®¨sÁUÀzÀ ¥À®èlzÀ PÁgÀt¢AzÁV, gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(J)zÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ G DVzÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ JqÀ¨sÁUÀzÀ ¥À®èl¢AzÁV gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(©)zÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ F DVzÉ.
§®¨sÁUÀzÀ ¥À®èlzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ºÉZÀÄÑvÀÛªÉ. CAvÉAiÉÄÃ JqÀ¨sÁUÀzÀ ¥À®èlªÁzÁUÀ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
FUÀ gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(¥Áå£É¯ï)’J’ zÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ

§®¨sÁUÀPÉÌ CAzÀgÉ DD2 UÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀzÉÃ
SS0 zÀ°èAiÉÄÃ EzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. F ¥À®èlªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ F
ªÉÆzÀ°VAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è
q0q''0 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ EgÀÄvÀÛzÉ. F C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV PÉ®ªÀÅ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
ºÉaÑ£À ¨É¯É ¥ÁªÀw¸À®Ä EaÒ¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀàA¢¸ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ºÉZÀÄÑvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. ºÉÆ¸À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß G £À°è ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt q2 EzÀÄ q0 VAvÀ
ºÉaÑgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É p2 EzÀÄ p0 VAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
ºÁUÉAiÉÄÃ, gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(©)zÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ, MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ
JqÀ¨sÁUÀPÉÌ CAzÀgÉ DD1UÉ ¥À®èlUÉÆAqÀgÉ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ, F ªÉÆzÀ®Ä
CAzÀgÉ ¥À®èlQÌAvÀ ªÉÆzÀ°UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ¥ÁægÀA©üPÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯É p0zÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è q'0q0UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV
PÉ®ªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É PÀrvÀUÉÆ½¸ÀÄvÀÛªÉ. DUÀ D GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÁªÀÅ
§AiÀÄ¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß F ©AzÀÄ«£À°è
¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ DD1 ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉ SS0UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀjuÁªÀÄªÁV ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É p1DVzÀÄÝ, CzÀÄ p0 VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ q1 DVzÀÄÝ, CzÀÄ q0 VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. E°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¥À®èlªÁzÁUÀ¯É®è
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¢PÀÄÌ MAzÉÃ DVgÀÄvÀÛzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹j.
¸ÁªÀiÁ£Àå ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¹zÀ£ÀAvÀgÀ, ªÉÄÃ¯É w½¹zÀ ºÁUÀÆ FUÁUÀ¯ÉÃ
CzsÁåAiÀÄ 2gÀ°è ¥ÀnÖ ªÀiÁrgÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼À°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä £ÁªÀÅ FUÀ PÉ®ªÀÅ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. ºÉZÀÄÑ ¤¢ðµÀÖªÁV,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÉÆÃt.
GzÁºÀgÀuÉUÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À ªÉÃvÀ£ÀUÀ¼À°è£À ºÉZÀÑ¼À¢AzÀ CªÀgÀ DzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛªÉ
JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. CzÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÃUÉ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ? DzÁAiÀÄzÀ°è£À
ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C¢üPÀ ºÀt RZÀÄð ªÀiÁqÀ®Ä 95
¸ÀªÀÄxÀðgÁUÀÄvÁÛgÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ DzÁAiÀÄzÀ ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ, PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É
PÀrªÉÄ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ DzÀgÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À «ZÁgÀzÀ°è, J¯Áè ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À C©ügÀÄaUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ, ¥Àæw¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉ
ºÉZÁÑUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ¤jÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ
§®¨sÁUÀPÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß CzsÁåAiÀÄ 2gÀ°è C¨sÁå¸À ªÀiÁrzÉÝÃªÉ. E°è £ÁªÀÅ
§mÉÖAiÀÄAvÀºÀ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀQ£À GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. E°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À
DzÁAiÀÄzÀ ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ §mÉÖAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. EzÀÄ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ §®¨sÁUÀzÀ ¥À®èlPÉÌ
PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå, F DzÁAiÀÄzÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀ¯ÁgÀzÀÄ. ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À vÀAvÀæeÁÕ£À CxÀªÁ GvÁàzÀ£Á
ªÉZÀÑzÀ CA±ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÉ®ªÀÅ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÁUÀ ªÀiÁvÀæ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. »ÃUÉ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀzÉÃ G½AiÀÄÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ 5.2(J)zÀ°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ
DD0 ¢AzÀ DD2 UÉ ¥À®èlUÉÆArgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÀÄÝ, ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ SS0 zÀ°è
§zÀ¯ÁUÀzÉÃ G½¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. F gÉÃSÁavÀæ¢AzÀ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ, ºÉÆ¸À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è §mÉÖUÀ¼À ¨É¯É C¢üPÀªÁVzÀÄÝ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlzÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÆ
¸ÀºÀ C¢üPÀªÁVªÉ.
FUÀ £ÁªÀÅ E£ÉÆßAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄvÀÛ £ÉÆÃqÉÆÃt. GzÁºÀgÀuÉUÉ PÉ®ªÀÅ PÁgÀtUÀ½AzÁV,
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è §mÉÖUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ¼ÀÄîªÀ UÁæºÀPÀgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. UÁæºÀPÀgÀ
¸ÀASÉå ºÉZÁÑzÀAvÉ, EvÀgÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉ E®è¢zÁÝUÀ, ¥Àæw¨É¯ÉAiÀÄ°è, C¢üPÀ §mÉÖUÀ½UÉ
¨ÉÃrPÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §®UÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. DzÀgÉ UÁæºÀPÀgÀ
¸ÀASÉåAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀ¯ÁgÀzÀÄ. KPÉAzÀgÉ
CzsÁåAiÀÄ 4gÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀAvÉ, ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ªÀvÀð£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
C¼ÀvÉUÉÆÃ®ÄUÀ¼À°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ CxÀªÁ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ ªÀiÁvÀæ
¥À®èlUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVzÉAiÉÄAzÀÄ F ¸ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä gÉÃSÁavÀæ 5.2(J)zÀ ªÀÄÆ®PÀ
«ªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. E°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ DD0 AiÀÄÄ §®¨sÁUÀPÉÌ DD2UÉ ¥À®èlUÉÆArzÉ. ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉÉAiÀÄÄ SS0 zÀ°è §zÀ¯ÁUÀzÉÃ G½¢zÉ. ºÀ¼ÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ©AzÀÄ E UÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ
ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ©AzÀÄªÁzÀ G ©AzÀÄ«£À°è ¨É¯É ºÁUÀÆ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ
¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÉgÀqÀgÀ°èAiÀÄÆ ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæªÀÅ ¸ÀàµÀÖ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥À®èl Supply Shift
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ ¥À®èlzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ
gÉÃSÁavÀæ 5.3gÀ°è vÉÆÃj¹zÉÝÃªÉ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ E ©AzÀÄ«£À°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. E°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ DD0AiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉ
SS0ªÀ£ÀÄß bÉÃ¢¹zÉ. DUÀ p0 ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ q0 ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ.
96
gÉÃSÁavÀæ 5.3: ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ°è ¥À®èlUÀ¼ÀÄ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ©AzÀÄ«£À°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ºÉÆA¢zÉ. ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ
JqÀ¨sÁUÀzÀ ¥À®èl¢AzÁV, gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(J)zÀ°è vÉÆÃj¹zÀAvÉ, ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ©AzÀÄªÀÅ G DVzÉ. ¥sÀ®PÀ(©)
zÀ°è vÉÆÃj¹zÀAvÉ, ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ §®UÀqÉUÉ ¥À®èlªÁVzÀÝPÁÌV, ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ©AzÀÄªÀÅ F DVzÉ. ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ
§®¨sÁUÀzÀ ¥À®èlzÉÆA¢UÉ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ
JqÀ¨sÁUÀzÀ ¥À®èlzÉÆA¢UÉ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(J)zÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ, PÉ®ªÀÅ PÁgÀt¢AzÁV, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ

gÉÃSÉÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀ SS2 UÉ ¥À®èlªÁUÀÄvÀÛzÉAzÀÄ ºÁUÀÆ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ G½¢zÉ
JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ ¥À®èl¢AzÁV ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ¨É¯É p0 zÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è q''0 q0
UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀ PÉ®ªÀÅ UÁæºÀPÀgÀÄ ºÉaÑ£À
¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ºÉZÀÑ¼ÀzÀ ¥ÀæªÀÈwÛ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ.
ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ G ©AzÀÄ«£À°è ¸Á¢üvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉ SS2 gÉÃSÉAiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉ
gÉÃSÉAiÀiÁzÀ DD0 gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ DUÀ p2 ¨É¯ÉAiÀÄ°è q2 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃjÃw, ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ §®UÀqÉUÉ ¥À®èlªÁzÁUÀ ¥sÀ®PÀ(©)
zÀ°è vÉÆÃj¹zÀAvÉ, p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è q0q'0 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À
PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. F C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV, PÉ®ªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É
PÀrvÀUÉÆ½¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ F ©AzÀÄ«£À°è ¸Á¢üvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉÉAiÀiÁzÀ SS1 gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉ DD0 gÉÃSÉAiÀÄÄ bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ. DUÀ ºÉÆ¸À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É
p1 £À°è q1 ¥ÀæªÀiÁtzÀ RjÃ¢ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ¯É¯Áè
¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¢PÀÄÌ «gÀÄzÀÞªÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹.
F w¼ÀÄªÀ½PÉAiÉÆA¢UÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ««zsÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁzÁUÀ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸À§ºÀÄzÀÄ. E°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É DzÁ£ÀUÀ¼À
¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt.
FUÀ £ÁªÀÅ EvÀgÉ J¯Áè CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVgÀÄªÀ, MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄªÀ
DzÁ£ÀªÉÇAzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. EzÀÄ F DzÁ£ÀªÀ£ÀÄß
§¼À¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑzÀ ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ
¥ÀæwÃ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ F ªÉÆzÀ°VAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉÉAiÀÄÄ JqÀUÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ 5.3(J)zÀ°è ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ SS0 ¢AzÀ
SS2 UÉ ¥À®èlUÉÆArgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ DzÁ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À F KjPÉAiÀÄÄ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄªÀÅ¢®è. KPÉAzÀgÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ DzÁ£À
¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV CªÀ®A©¹gÀÄªÀÅ¢®è. DzÀÝjAzÀ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ G½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 5.3(J)zÀ°è EzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÀÄÝ, ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ DD0zÀ°è §zÀ¯ÁUÀzÉÃ G½¢zÉ.
¥ÀjuÁªÀÄªÁV ªÉÆzÀ°£À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, FUÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ KgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ
GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ZÀað¸ÉÆÃt.
97
¥ÀæwÃ¨É¯ÉAiÀÄ°è FUÀ ºÉaÑ£À GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛªÉ, ºÁUÁV ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ
§®UÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. DzÀgÉ EzÀÄ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄªÀÅ¢®è.
F GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 5.3(©) zÀ°è ¤gÀÆ¦¸À§ºÀÄzÀÄ. E°è ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ SS0
¢AzÀ SS1UÉ ¥À®èlªÁVzÉ. DzÀgÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ ºÁUÉÃ DD0 zÀ°è G½¢zÉ.
¥ÁægÀA¨sÀzÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
ºÉZÀÄÑvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß F gÉÃSÁavÀæ¢AzÀ £ÁªÀÅ w½AiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ KPÀPÁ°PÀ ¥À®èlUÀ¼ÀÄ
Simultaneous Shifts of Demand and Supply
¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ KPÀPÁ®PÉÌ ¥À®èlUÉÆAqÀgÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? £Á®ÄÌ ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ
«zsÁ£ÀUÀ¼À°è ¥À®èlUÀ¼ÀÄ KPÀPÁ®zÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸À§ºÀÄzÀÄ.
(i) ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ §®UÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
(ii) ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ JqÀUÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
(iii) ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ JqÀUÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §®UÀqÉUÉ
¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
(iv) ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ §®UÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀUÀqÉUÉ
¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
J¯Áè £Á®ÆÌ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ªÉÄÃ°£À
¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 5.1gÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À KPÀPÁ°PÀ ¥À®èlUÀ½UÉ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ¢QÌ£À°è §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
CqÀØ¸Á®Ä «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, PÉÆÃµÀÖPÀzÀ JgÀqÀ£ÉÃ CqÀØ¸Á°£À°è £ÁªÀÅ PÁtÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ,
¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÀÄ §®UÀqÉUÉ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
§zÀ¯ÁUÀzÉÃ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ
E®èªÉÃ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ G½AiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ £ÉÊd¢PÀÄÌ ¥À®èlUÀ¼À ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß
CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. F ¤¢ðµÀÖ ¸ÀAUÀwAiÀÄ ¥Àj²Ã®£ÉUÁV ¥À®èlUÀ¼À ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß §zÀ°¹ ¤ÃªÉÃ
¥Àj²Ã°¹.
PÉÆÃµÀÖPÀzÀ ªÉÆzÀ® JgÀqÀÄ CqÀØ¸Á®ÄUÀ¼À°è vÉÆÃj¹zÀAvÉ ªÉÆzÀ® JgÀqÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ¸ÀàµÀÖªÁzÀÄzÁVzÉ. DzÀgÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ
¥À®èlUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹ JgÀqÀÆ ¢QÌ£À°è §zÀ¯ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. PÉÆÃµÀÖPÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ
JgÀqÀÄ CqÀØ¸Á®ÄUÀ¼À°è vÉÆÃj¹zÀAvÉ £ÀAvÀgÀzÀ JgÀqÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¨É¯É ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄ
¸ÀàµÀÖªÁzÀÄzÁVzÉ. DzÀgÉ, ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ JgÀqÀÄ gÉÃSÉUÀ¼À°è£À ¥À®èlUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß
CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀÖPÀ 5.1 ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É KPÀPÁ®zÀ ¥À®èlUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄ
¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è ¥À®èl ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ°è ¥À®èl ¥ÀæªÀiÁt ¨É¯É
JqÀUÀqÉUÉ JqÀUÀqÉUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ
CxÀªÁ
98 PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ
E®èªÉÃ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ
G½AiÀÄ§ºÀÄzÀÄ
§®UÀqÉUÉ §®UÀqÉUÉ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ

ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ
CxÀªÁ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ
JqÀUÀqÉUÉ §®UÀqÉUÉ ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ
ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
§®UÀqÉUÉ JqÀUÀqÉUÉ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ
E°è gÉÃSÁavÀæ 5.4 gÀ°è ¥ÀæPÀgÀt (ii) ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÀgÀt (iii) UÀ½UÉ gÉÃSÁavÀæzÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀ¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ G½zÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß NzÀÄUÀgÀ C¨sÁå¸ÀPÁÌV ©qÀ¯ÁVzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 5.4: ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ°è£À KPÀPÁ°PÀ ¥À®èlUÀ¼ÀÄ. DgÀA¨sÀzÀ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ DD0 ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉÉ SS0UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¸ÀÄªÀ E ©AzÀÄ«£À°èzÉ. gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(J)zÀ°è, ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ §®¨sÁUÀPÉÌ
¥À®èlUÉÆArªÉ. E°è ¨É¯ÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è DzÀgÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ¥sÀ®PÀ(©)zÀ°è ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ §®¨sÁUÀPÉÌ
¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. E°è ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ §zÀ¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è DzÀgÉ ¨É¯ÉAiÀÄÄ
E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 5.4(J)zÀ°è, ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÉgÀqÀgÀ°è §®¨sÁUÀzÀ ¥À®èlUÀ½AzÁV,

99
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ DzÀgÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ G½¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
PÁt§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁavÀæ 5.4(©)zÀ°è, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ EgÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è£À JqÀ¨sÁUÀzÀ ¥À®èl ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ°è£À §®¨sÁUÀzÀ ¥À®èlzÀ
PÁgÀt¢AzÁV, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
5.1.2 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À: ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£À
Market Equilibrium: Free Entry and Exit
»A¢£À «¨sÁUÀzÀ°è, ¹ÜgÀ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À HºÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß C¨sÀå¹¹zÉÝÃªÉ. F «¨sÁUÀzÀ°è, GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄPÀÛªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀæªÉÃ²¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀð«Ä¸ÀÄªÀ CªÀPÁ±À«zÁÝUÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß C¨sÀå¹¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
E°è ¸ÀgÀ¼ÀvÉUÁV, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À J¯Áè GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÀzÀÆæ¦UÀ¼ÁVªÉ JAzÀÄ £ÁªÀÅ
H»¹PÉÆArzÉÝÃªÉ.
¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£À PÀ®à£ÉAiÀÄ CAvÀgÁxÀðªÉÃ£ÀÄ? F HºÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è
AiÀiÁªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÆ ÇÁªÀiÁ£Àå (Super normal)¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄªÀÅ¢®è CxÀªÁ
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°ègÀÄªÀÅzÀjAzÀ AiÀiÁªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÇ £ÀµÀÖ C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄªÀÅ¢®è JA§ÄzÀ£ÀÄß
¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆßAzÀÄ CxÀðzÀ°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ, GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
KPÉ »ÃUÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä, ¸ÀzÀåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è, ¥Àæw
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÇ ÇÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀUÀ½¸ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. ÇÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀUÀ½¸ÀÄªÀ
¸ÁzsÀåvÉAiÀÄÄ PÉ®ªÀÅ ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ÇÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀzÀ PÀrvÀPÉÌ
PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄªÁV ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À DUÀªÀÄ£À¢AzÁV
ÇÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀªÀÅ E®èªÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¹ÜwAiÀÄ°è (©AzÀÄ«£À°è) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À J®è GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ
AiÀiÁªÀÅzÉÆAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀPÀÆÌ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¥ÀæªÉÃ²¸À®Ä GvÉÛÃd£À ¹UÀÄªÀÅ¢®è. CAvÉAiÉÄÃ, ¤UÀðªÀÄ£À
¸ÀzÀåzÀ¨É¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄªÉÃ¼É GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÉÃ±À
¸ÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ ¯Á¨sÀUÀ½¸ÀÄwÛzÀÝgÉ, PÉ®ªÀÅ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÀ ¤UÀð«Ä¸ÀÄvÀÛªÉ.
EzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¯Á¨sÀUÀ½PÉAiÀÄ°è£À
ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ, ¥ÀæwÃ GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ
¯Á¨sÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀzÀ ªÀÄlÖPÉÌ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. F
¹ÜwAiÀÄ°è(©AzÀÄ)zÀ°è, AiÀiÁªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÇ
ºÉÆgÀºÉÆÃUÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀÅ¢®è. KPÉAzÀgÉ CªÀÅUÀ¼ÀÄ F
¹ÜwAiÀÄ°è ¸ÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÉ ªÀÄÄPÀÛ
¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÉÆA¢UÉ, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÇ ¸ÀzÀåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è J®èèjUÀÆ GavÀ
AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¸ÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.
100
»A¢£À CzsÁåAiÀÄ¢AzÀ £É£À¦¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÁzÀgÉ, ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ
ºÉZÁÑVgÀÄªÀªÀgÉUÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ÇÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀUÀ½¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ
PÀrªÉÄ¨É¯ÉUÀ¼À°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀQÌAvÀ PÀrªÉÄUÀ½¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ PÀ¤µÀ×

¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄªÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀæªÉÃ²¸ÀÄvÀÛªÉ
ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è, C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ
¤UÀð«Ä¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛªÉ. GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¨É¯ÉªÀÄlÖzÀ°è,
¥ÀæwÃ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV AiÀiÁªÀÅzÉÃ ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÇ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÉÃ²¸À®Ä DPÀ¶ðvÀªÁUÀÄªÀÅ¢®è ºÁUÀÆ F ºÀAvÀzÀ°è£À GvÁàzÀ£É¬ÄAzÁV
AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ £ÀµÀÖ C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄªÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ AiÀiÁªÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÇ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÀ ¤UÀð«Ä¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀÅ¢®è. »ÃUÁV F ¨É¯ÉAiÀÄÄ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀªÀÅ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÀ£ÀÄß P =
PÀ¤µÀ× AC JAzÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ ªÉÄÃ°£À
«ªÀgÀuÉ¬ÄAzÀ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉ¬ÄAzÀ ¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀÆgÉÊPÉ-¨ÉÃrPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
gÉÃSÁvÀäPÀªÁV, EzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 5.5gÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. E°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀiÁzÀ DD
gÉÃSÉAiÀÄÄ p0 = PÀ¤µÀ× AC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄªÀ E ©AzÀÄ«£À°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°èzÉ.
E°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É p0 DVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
q0 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ.
p0=PÀ¤µÀ× AC gÉÃSÉAiÀÄ°è ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÅ MAzÉÃ ªÉÆvÀÛzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß qof
¥ÀæªÀiÁtzÀµÀÄÖ ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÝjAzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è
q0 GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä CUÀvÀå«gÀÄªÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÆ D ¨É¯ÉUÉ qof
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄªÉÃ¼É £ÁªÀÅ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß
n0 JAzÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÉ, DUÀ
q0
n0 = DUÀÄvÀÛzÉ.
qof
gÉÃSÁavÀæ 5.5: ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨É¯É
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¤zsÁðgÀ. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À
¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¸ÀàµÀÖªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ
w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä F ªÀÄÄA¢£À GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ¤µÀ× AC UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ DDAiÀÄÄ ¨É¯ÉgÉÃSÉ( p = PÀ¤µÀ× AC)
UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt. AiÉÆA¢UÉ bÉÃ¢¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è ¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 5.2
101
UÉÆÃ¢üü ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÉÆÃt. UÉÆÃ¢üAiÀÄ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ
PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. q = 200 – p UÉ 0 ≤ p ≤ 200
D
=0 UÉ p > 200
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ PÀÈ¶¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ H»¹PÉÆ½î. MAzÀÄ
PÀÈ¶¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ PÉÆqÀ¯ÁVzÉ.
qsf = 10 + p UÉ p ≥ 20
= 0 UÉ 0 ≤ p < 20
PÀÈ¶¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÀ CxÀðªÉÃ£ÉAzÀgÉ, PÀÈ¶PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ PÀ¤µÀ×
¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ°è JA¢UÀÆ GvÁà¢¸ÀÄªÀÅ¢®è. KPÉAzÀgÉ EAvÀºÀ GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ
PÀÈ¶PÀgÀÄ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄvÁÛgÉ. F ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è CªÀgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÀ ¤UÀð«Ä¸ÀÄvÁÛgÉ.
£ÀªÀÄUÉ®è w½¢gÀÄªÀAvÉ, ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÉÆA¢UÉ PÀÈ¶AiÀÄ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj
ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯ÉAiÀÄÄ p0 =20 DVzÉ.
F ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨ÉÃrPÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß
MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉ¬ÄAzÀ £ÁªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
q0 = 200 – 20 =180
p0 =20 ¨É¯ÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ PÀÆqÀ ¥ÀæwÃ PÀÈ¶¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ
qof = 10 + 20 = 30
EgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, PÀÈ¶¨sÀÆ«ÄUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ
d 0 180
n0 = = =6
d of 30
»ÃUÉ ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÉÆA¢UÉ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶¨sÀÆ«ÄUÀ¼À ¸ÀASÉåUÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV, gÀÆ. 20, 180 PÉf ªÀÄvÀÄÛ 6 DVzÉ.
¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è ¥À®èlUÀ¼ÀÄ Shifts in Demand
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀÄÄPÀÛªÁV ¥ÀæªÉÃ²¸ÀÄªÁUÀ ºÁUÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÀ
¤UÀð«Ä¸ÀÄªÁUÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlzÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÉÆÃt. J¯Áè ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ JAzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀªÀÅ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ »A¢£À «¨sÁUÀzÀ CzsÁåAiÀÄ£À¢AzÀ £ÀªÀÄUÉ w½¢zÉ.
F ¥Àj¹ÜwAiÀÄrAiÀÄ°è, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JgÀqÀÆ ¢QÌ£À°èAiÀÄÆ ¥À®èlUÉÆAqÀgÀÆ ¸ÀºÀ
ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ C¥ÉÃQëvÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß MAzÉÃ ¨É¯ÉUÉ ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 5.6gÀ°è DD0 gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ««zsÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À ¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ p0 GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj
ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉ DD0 EzÀÄ p0 = PÀ¤µÀ× AC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
bÉÃ¢¸ÀÄªÀ E ©AzÀÄ«£À°è DgÀA©üPÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À«gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ q0 EzÀÄ MlÄÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
MlÄÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ. F ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ
n0 DVgÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ PÉ®ªÀÅ PÁgÀtUÀ½AzÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §®PÉÌ ¥À®èlUÉÆArzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt.
p0 zÀ°è ¸ÀgÀQUÉ C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ EzÉ. PÉ®ªÀÅ CvÀÈ¥ÀÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀQUÉ C¢üPÀ ¨É¯É ¥ÁªÀw¸À®Ä
102 §AiÀÄ¹gÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÁV ¨É¯ÉAiÀÄÄ KjPÉ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ
ÇÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀUÀ½¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉUÉ EA§Ä ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¯Á¨sÀªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ºÉÆ¸À
GzÀåªÀÄUÀ¼À DPÀµÀðuÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. F ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¥ÀæªÉÃ±À¢AzÁV PÀæªÉÄÃt
ÇÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀ E®èªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¥ÀÄ£ÀB p0 vÀ®Ä¥ÀÄvÀÛzÉ. FUÀ ªÉÆzÀ°£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è
C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¥ÀÆgÉÊ¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(J)¢AzÀ £ÁªÀÅ ºÉÆ¸À ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ DD1,
p0 = PÀ¤µÀ× AC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß F ©AzÀÄ«£À°è bÉÃ¢¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. CAzÀgÉ ºÉÆ¸À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ (p0, q1)DVzÉ. E°è q1 ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ q0 QÌAvÀ zÉÆqÀØzÁVzÉ. ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
¥ÀæªÉÃ±ÀzÉÆA¢UÉ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À n1 EzÀÄ n0 VAvÀ zÉÆqÀØzÁVzÉ.
CzÉÃjÃw ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ DD2UÉ ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ C°è p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
EgÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 5.6: ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è ¥À®èlUÀ¼ÀÄ. DgÀA¨sÀzÀ°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ DD0 DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄªÁV q0 ªÀÄvÀÄÛ p0 DVgÀÄvÀÛªÉ. ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ §®¨sÁUÀPÉÌ DD1UÉ ¥À®èlªÁUÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ,
gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(J)zÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ DD2 UÉ
¥À®èlªÁUÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ, gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(©)zÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. F JgÀqÀÆ
¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀzÉ p0 zÀ°èAiÉÄÃ G½¢zÉ.
F C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è vÁªÀÅ EaÒ¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀ PÉ®ªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É PÀrvÀUÉÆ½¸À®Ä
§AiÀÄ¸ÀÄvÀÛªÉ. DUÀ ¨É¯É E½PÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
¤UÀðªÀÄ£ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¥ÀÄ£ÀB p0 vÀ®Ä¥ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ºÉÆ¸À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è, PÀrªÉÄAiÀiÁzÀ ¨ÉÃrPÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
¥ÀÆgÉÊ¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæzÀ ¥sÀ®PÀ(©)zÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. E°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ
DD0 ¢AzÀ DD2UÉ ¥À®èlUÉÆArzÀÝPÁÌV, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ q2 UÉ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¨É¯ÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ p0 zÀ°èAiÉÄÃ G½AiÀÄÄvÀÛzÉ. E°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ
PÉ®ªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¤UÀðªÀÄ£À¢AzÁV GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¸ÀASÉåAiÀiÁzÀ n2 EzÀÄ
n0 VAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À §®UÀqÉ(JqÀUÀqÉ) ¥À®èl¢AzÁV, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ (PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ). DzÀgÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯ÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è.
E°è £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ, ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÉÆA¢UÉ,
¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlªÀÅ ¹ÜgÀ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄQÌAvÀ,
¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¥ÀjuÁªÀÄ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¹ÜgÀ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀAvÀ®èzÉ,
E°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀjuÁªÀÄ«gÀÄªÀÅ¢®è.
103
5.2 C£Àé¬ÄPÉUÀ¼ÀÄ Applications
F ¨sÁUÀzÀ°è £ÁªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉ-¨ÉÃrPÉ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ C£Àé¬Ä¸À§ºÀÄzÉA§ÄzÀ£ÀÄß
w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÉÆÃt. ¤¢ðµÀÖªÁV ¨É¯É ¤AiÀÄAvÀæt gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀzÀ
JgÀqÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÉÆÃt. PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ C¥ÉÃQëvÀ ªÀÄlÖQÌAvÀ
wÃgÁ C¢üPÀ CxÀªÁ wÃgÁ PÀrªÉÄ¬ÄzÁÝUÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ CªÀÅUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ
DUÁUÉÎ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀgÀPÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ EAvÀºÀ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß CªÀ¯ÉÆÃQ¸À®Ä ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ZËPÀnÖ£À°è F
¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÉÆÃt.
5.2.1 ¨É¯É«Äw Price ceiling
ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ¨É¯É PÉ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ UÀjµÀ× C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ
¨É¯É «Äw ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸ÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è
¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÁtÂ¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ wÃgÁ
ÇÁªÀiÁ£ÀåªÁzÀÄzÉÃ£ÀÆ C®è. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ
CxÀªÁ ¸ÉÃªÉAiÀÄ ¨É¯ÉUÉ «¢ü¹zÀ ªÉÄÃ°äwAiÀÄ£ÀÄß
¨É¯É«Äw JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É«ÄwAiÀÄ£ÀÄß
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CªÀ±ÀåPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁzÀ UÉÆÃ¢ü,
CQÌ, ¹ÃªÉÄJuÉÚ, ¸ÀPÀÌgÉ EvÁå¢UÀ¼À ªÉÄÃ¯É
«¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ F ¨É¯ÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¸ÀPÁðgÀ ¤zsÀðjvÀ ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄ ¤UÀ¢AiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
KPÉAzÀgÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¤zsÀðjvÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ PÉ®¨sÁUÀªÀÅ F ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¨É¯É ¤AiÀÄAvÀæPÀ
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ±ÀPÀÛªÁVgÀÄªÀÅ¢®èè. FUÀ £ÁªÀÅ UÉÆÃ¢üü
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÉÆA¢UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨É¯É«ÄwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥Àj²Ã°¸ÉÆÃt.
gÉÃSÁavÀæ 5.7gÀ°è UÉÆÃ¢üüAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉ SSAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ DDAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.
UÉÆÃ¢üüAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV p* ªÀÄvÀÄÛ q*
DVªÉ. AiÀiÁªÁUÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯É ªÀÄlÖQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ pc ¥ÀæªÀiÁtzÀ
¨É¯É«ÄwAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ, DUÀ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À UÉÆÃ¢üüAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ qc
Q¯ÉÆÃUÁæAUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ q c Q¯ÉÆÃUÁæA DVgÀÄvÀÛzÉ.
1 gÉÃSÁavÀæ 5.7: UÉÆÃ¢üü ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¨É¯É«ÄwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ.
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV p*ªÀÄvÀÄÛ
DzÀÝjAzÀ pc ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è q* DVªÉ. pc zÀgÀzÀ ¨É¯É«ÄwAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ UÉÆÃ¢üü
UÉÆÃ¢üüUÉ C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ EgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ.
104 »ÃUÁV C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½UÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ GzÉÝÃ±ÀªÁVzÀÝgÀÆ,

CzÀÄ CAwªÀÄªÁV UÉÆÃ¢üAiÀÄ PÉÆgÀvÉ ¸ÀÈ¶Ö¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ J®èjUÀÆ UÉÆÃ¢üü ®¨sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß
RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½UÉ ¥ÀrvÀgÀ aÃnUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁzÁUÀ AiÀiÁªÉÇ§â
ªÀåQÛAiÀÄÆ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ UÉÆÃ¢üüVAvÀ ºÉZÀÄÑ RjÃ¢¸À¯ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ F ¤¢ðµÀÖ

¥ÀæªÀiÁtzÀ UÉÆÃ¢üüAiÀÄ£ÀÄß £ÁåAiÀÄ¨É¯É CAUÀrUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀrvÀgÀ CAUÀrUÀ¼À
ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨É¯É«ÄwAiÉÆA¢UÉ eÉÆvÉUÀÆrzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀrvÀgÀªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É PÉ¼ÀV£À ¥ÀæwPÀÆ® ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©ÃgÀ§ºÀÄzÀÄ: (J) ¥ÀæwAiÉÆ§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
¥ÀrvÀgÀ CAUÀrUÀ½AzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß RjÃ¢¸À®Ä GzÀÝ¸Á®ÄUÀ¼À°è ¤®è¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. (©)
£ÁåAiÀÄ¨É¯É CAUÀr¬ÄAzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ J®è C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ vÀÈ¦ÛAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ CªÀgÀ°è PÉ®ªÀgÀÄ ºÉaÑ£À¨É¯É ¥ÁªÀw¸À®Ä ¹zÀÞjgÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ PÁ¼À¸ÀAvÉAiÀÄ
¸ÀÈ¶ÖUÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
5.2.2 ¨É¯É CAvÀ¸ÀÄÛ (¨É¯ÉAiÀÄ PÀ¤µÀ×zÀ
ªÀÄlÖ) Price Floor
PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ
MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖQÌAvÀ PÉ¼ÀV½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ
¸ÁzsÀÄªÁzÀÄzÀ®è. ºÁUÁV ¸ÀPÁðgÀªÀÅ EAvÀºÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ CAvÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
CxÀªÁ PÀ¤µÀ× ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉÃªÉUÉ
«¢ü¸À§ºÀÄzÁzÀ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÀ¤µÀ×«Äw
«¢ü¹gÀÄªÀÅzÀ£ÉßÃ ¨É¯É PÀ¤µÀ×zÀ ªÀÄlÖ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ¨É¯É CAvÀ¸ÀÄÛ «¢ü¹zÀ
CvÀåAvÀ d£À¦æAiÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÉAzÀgÉ, gÉÃSÁavÀæ 5.8 ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¨É¯É CAvÀ¹Û£À ¥ÀjuÁªÀÄ.
PÀÈ¶ ¨ÉA§® ¨É¯É PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ (p ,q )£À°èzÉ. p £À°è£À ¨É¯ÉCAvÀ¹Û£À
* *
f
PÀ¤µÀ×PÀÆ° PÁAiÉÄÝUÀ¼ÁVªÉ. «¢ü¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.

PÀÈ¶ ¨ÉA§® ¨É¯É PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÉ®ªÀÅ PÀÈ¶ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ RjÃ¢ ¨É¯ÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É PÉ¼À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É CAvÀ¸ÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¤zsÁðjvÀ ¨É¯ÉVAvÀ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ°è ¤UÀ¢¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ PÀ¤µÀ× PÀÆ° PÁAiÉÄÝ ªÀÄÆ®PÀ
PÁ«ÄðPÀgÀ ªÉÃvÀ£À zÀgÀ ¤¢ðµÀÖ ªÀÄlÖQÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ ¸ÀPÁðgÀ SÁwæ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ E°è ªÉÃvÀ£À zÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÉÃvÀ£ÀzÀgÀQÌAvÀ®Æ ºÉaÑUÉ ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 5.8gÀ°è ¨É¯É CAvÀ¸ÀÛ£ÀÄß «¢ü¹zÀ ¸ÀgÀQUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. E°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ p* ¨É¯ÉAiÀÄ°è
ªÀÄvÀÄÛ q* ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ qf £À°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉVAvÀ
ºÉaÑ£ÀªÀÄlÖªÀ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ qf DVzÉ. DzÀgÉ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ q1f
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è qf q1f UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ C¢üPÀ
¥ÀÆgÉÊPÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÀÈ¶ ¨ÉA§®zÀ «µÀAiÀÄzÀ°è C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV ¨É¯É E½PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä
¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉZÀÄÑªÀj ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆªÀð ¤zsÁðjvÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è RjÃ¢ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ¥Àj¥ÀÆtð
¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ

¥ÀÆgÉÊPÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÁÝUÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ.
105
• ¹ÜgÀ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½gÀÄªÁUÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉÉUÀ¼À bÉÃzÀPÀzÀ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
• PÁ«ÄðPÀgÀ PÀ¤µÀ× ªÀgÀªÀiÁ£À GvÀà£Àß(MRPL)ªÀÅ PÀÆ°zÀgÀPÉÌ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÀ
©AzÀÄ«£ÀªÀgÉUÉ ¥ÀæwÃ GzÀåªÀÄWÀlPÀªÀÇ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
• ¹ÜgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½gÀÄªÁUÀ, ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀzÉÃ
G½¢zÀÄÝ, ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ §®UÀqÉ(JqÀUÀqÉ)UÉ ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ(PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ
(PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ).
• ¹ÜgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½gÀÄªÁUÀ, ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀzÉÃ
G½¢zÀÄÝ, ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ §®UÀqÉ(JqÀUÀqÉ)UÉ ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ(PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄ
vÀÛzÉ(ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ).
• ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ MAzÉÃ ¢QÌ£À°è ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀàµÀÖªÁV ¤zsÀðj¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ¥À®èlUÀ¼À ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ.
• ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀàµÀÖªÁV ¤zsÀðj¸À§ºÀÄzÀÄ DzÀgÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ¥À®èlUÀ¼À ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ.
•
KPÀgÀÆ¥ÀzÀ (vÀzÀÆæ¦) GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½zÀÄÝ, GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄPÀÛªÁV
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÉÃ²¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀð«Ä¸ÀÄªÀ CªÀPÁ±À«zÁÝUÀ, ¥Àj¥ÀÆtð
¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÀ ¸À¤ßªÉÃ±À«gÀÄªÁUÀ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlªÀÅ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀjuÁªÀÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀÅ¢®è DzÀgÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ
MAzÉÃ ¢QÌ£À°è §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉ.
• ¹ÜgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀzÀ ¸À¤ßªÉÃ±À«gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ°£À
¨ÉÃrPÉgÉÃSÉAiÀÄ ¥À®èlzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ºÉZÀÄÑ ¸ÀÄàlªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄ ªÀÄlÖzÀ ¨É¯É«Äw «¢ü¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉUÉ
PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉVAvÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¨É¯É CAvÀ¹Û£À «¢ü¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ C¢üPÀ
¥ÀÆgÉÊPÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ
C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ
106
±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄzÀ GvÀà£Àß
±ÀæªÀÄzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®å
¨É¯É«Äw, ¨É¯ÉCAvÀ¸ÀÄÛ
1. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

2. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ EzÉ JAzÀÄ £ÁªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ ºÉÃ¼ÀÄvÉÛÃªÉ?
3. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ C¢üPÀ¥ÀÆgÉÊPÉ EzÉ JAzÀÄ £ÁªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ ºÉÃ¼ÀÄvÉÛÃªÉ?
4. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ F PÉ¼ÀV£ÀAwzÁÝUÀ K£ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ?
(i) ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉVAvÀ eÁ¹Û (ii) ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄ
5. ¹ÜgÀ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½zÁÝUÀ, ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è
¨É¯É ºÉÃUÉ ¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
6.
C¨sÁå¸À(¥Àæ±Éß)5gÀ°è ¸Á¢üvÀªÁVgÀÄªÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è
C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À PÀ¤µÀ× ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑQÌAvÀ eÁ¹Û EzÉ JAzÀÄ
¨sÁ«¸ÉÆÃt. FUÀ MAzÀÄªÉÃ¼É £ÁªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ
¤UÀðªÀÄ£ÀPÉÌ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆlÖgÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ºÉÃUÉ EzÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ?
7. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀPÉÌ CªÀPÁ±À«gÀÄªÁUÀ,
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ ªÀÄlÖzÀ
¨É¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛªÉ? EAvÀºÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉÃUÉ
¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ?
8. ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ ºÉÃUÉ ¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ?
9. F PÉ¼ÀV£À ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ
¥Àæ¨sÁ«vÀªÁUÀÄvÀÛªÉ?
(a) C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À DzÁAiÀÄªÀÅ ºÉZÁÑzÁUÀ?
(b) C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À DzÁAiÀÄªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ?
10. µÀÆ UÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ MAzÀÄ eÉÆvÉ ¸ÁPÀìUÀ¼À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ eÉÆvÉ
¸ÁPÀìUÀ¼À RjÃ¢ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ ¤gÀÆ¦¹.
11. PÁ¦ü ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ, ZÀºÁzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ? gÉÃSÁavÀæzÉÆA¢UÉ «ªÀj¹.
12. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¹zÀ DzÁ£ÀUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁzÁUÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉ?
X¸ÀgÀQ£À §zÀ°Ã ¸ÀgÀPÁzÀ Y£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁzÀgÉ, EzÀÄ X¸ÀgÀQ£À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
13.
¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ?
14. ¥ÀæªÉÃ±À-¤UÀðªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À
¸ÀASÉå¹ÜgÀ«gÀÄªÁUÀ, ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¥À®èlzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß 107
ºÉÆÃ°¹.
15. ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÉgÀqÀgÀ §®UÀqÉ ¥À®èlªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀ
«ªÀj¹.
16. PÉ¼ÀV£À ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ
¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ?
(a) ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ MAzÉÃ ¢QÌ£À°è ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ?
(b) ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼ÀÄ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è ¥À®èlUÉÆAqÁUÀ?
17. ±ÀæªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ
¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ½VAvÀ AiÀiÁªÀjÃw ©ü£ÀßªÁVªÉ?
18. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è DzÀ±Àð ±Àæ«ÄPÀgÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉÃUÉ
¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ?
19.
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ±ÀæªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è PÀÆ°zÀgÀªÀÅ ºÉÃUÉ
¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ?
20. ¨sÁgÀvÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¸ÀgÀQ£À ªÉÄÃ¯É ¨É¯É«ÄwAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸À¯ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ
¨sÁ«¸ÀÄ«gÁ? ¨É¯É«ÄwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÉÃ£ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ?
21. ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ,
GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉå ¹ÜgÀ«gÀÄªÁUÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlªÀÅ ¨É¯ÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀtÚ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß GAlÄ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. «ªÀj¹.
22. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è X ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ
gÉÃSÉÉAiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt.
qD = 700 – p
qs = 500 + 3p UÁV p ≥15
=0 UÁV 0 ≤ p <15
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ (vÀzÀÆæ¦) GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ JAzÀÄ H»¹PÉÆ½î.
gÀÆ. 15QÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è X ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ
±ÀÆ£Àå(¸ÉÆ£Éß)ªÁVgÀÄªÀÅzÀgÀ »A¢£À PÁgÀtªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. F ¸ÀgÀQ£À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¨É¯A À è X ¸ÀgQÀ £À JµÀÄÖ ¥Àª
É iÀÄÄ JµÁÖUÄÀ vÀÛz?É ¸ÀªÄÀ vÉÆÃ®£Àz° æ iÀ ÁtªÀ£ÄÀ ß GvÁà¢¸À¯ÁUÀÄvÀÛz?É
23. C¨sÁå¸À (¥Àæ±Éß) 22gÀ°ègÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt. FUÀ £ÁªÀÅ X
¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¤UÀðªÀÄ£ÀPÉÌ
CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÉÆÃt. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ X ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ
KPÀgÀÆ¥ÀzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ JAzÀÆ ¸ÀºÀ H»¹PÉÆ¼ÉÆîÃt.
MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ.
qsf = 8 + 3p UÉ p ≥ 20
108 = 0 UÉ 0 ≤ p < 20
(a) p = 20 gÀ ªÀÄºÀvÀéªÉÃ£ÀÄ?
(b) AiÀiÁªÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è X¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ? ¤ªÀÄä
GvÀÛgÀPÉÌ PÁgÀt w½¹.

(c) ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß
¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr.
24. G¦à£À ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt.
qD = 1,000 – p
qs= 700 + 2p
(a) ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
(b) FUÀ G¦à£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄªÀ MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑVzÉ
JAzÀÄ ¨sÁ«¹zÁUÀ, ºÉÆ¸À ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉÉAiÀÄÄ F ªÀÄÄA¢£ÀAwgÀÄvÀÛzÉ.
qs= 400 + 2p
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉ? F
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄä ¤jÃPÉëUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁVªÉAiÉÄÃ?
(c) MAzÀÄªÉÃ¼É ¸ÀPÁðgÀªÀÅ G¦à£À ªÀiÁgÁlzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀÆ.3 gÀµÀÄÖ
vÉjUÉ «¢ü¸À®Ä ¤zsÀðj¹zÀgÉ, EzÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ?
25. ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀÄ C¥ÁlðªÉÄAmïUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¤zsÀðjvÀ ¨ÁrUÉAiÀÄÄ
wÃgÁ C¢üPÀ«zÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¨ÁrUÉ ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄAvÀæt «¢ü¸ÀÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ C¥ÁlðªÉÄAmïUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁrUÉUÁV ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä
ªÀÄÄAzÉ §AzÀgÉ, C¥ÁlðªÉÄAmïUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÉÄÃ¯É EzÀÄ AiÀiÁªÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß
©ÃgÀÄvÀÛzÉ?

CzsÁåAiÀÄ 6
¥ÉÊ¥ÉÆÃn gÀ»vÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ
Non-Competitive Markets
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀgÁVgÀÄªÀ

MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
JA§ ¸ÉÊzÁÞAwPÀ £É¯ÉUÀnÖ£À°è CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
£ÁªÀÅ £É£À¦¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. CAvÀºÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è GzÀåªÀÄzÀ
ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzÁåAiÀÄ 4gÀ°è «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. ¥Àj¥ÀÆtð
¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸ÀAgÀZÀ£É F PÉ¼ÀV£À µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
FqÉÃj¸ÀÄvÀÛzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁV £ÁªÀÅ ZÀað¹zÉÝÃªÉ.
(i)
¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ
C¹ÛvÀézÀ°èzÀÄÝ. J¯Áè GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À MlÄÖ GvÀà£ÀßPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ EzÀgÀ°è ¥Àæw GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
§ºÀ¼À ¤®ðQë¸À§ºÀÄzÁzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ
MmÁÖV RjÃ¢¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ¥Àæw C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ RjÃ¢¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.
(ii) GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀQ£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À®Ä CxÀªÁ GvÁàzÀ£É ¤°è¸À®Ä
¸ÀévÀAvÀæªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
(iii) PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è ¥Àæw GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¹zÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß EvÀgÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½AzÀÀ
¥ÀævÉåÃQ¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ GvÀà£ÀßªÀÅ F PÉÊUÁjPÉAiÀÄ
GvÀà£ÀßPÉÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁVgÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è ªÀÄvÀÄÛ
(iv) C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ GvÀà£Àß, DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼À §UÉÎ
¥Àj¥ÀÆtð eÁÕ£À EgÀÄvÀÛzÉ.
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è MAzÀÄ CxÀªÁ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¸À¯ÁUÀzÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß
«ªÀj¸ÉÆÃt. (i)£ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ (ii)£ÉÃ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊ©lÖgÉ £ÀªÀÄUÉ KPÀ¸ÁéªÀÄå ªÀÄvÀÄÛ PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄå ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ
¸ÀAgÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. (iii)£ÉÃ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊ©lÖgÉ ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉÉ. (iv)£ÉÃ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊ©lÖgÉ ÙÀAqÁAvÀgÀUÀ¼À CxÀð±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß' (Economics of risks)
¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. F CzsÁåAiÀÄªÀÅ KPÀ¸ÁéªÀÄå, ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀÄvÀÄÛ PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÀÛzÉ.
6.1 ¸ÀgÀPÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀgÀ¼À KPÀ¸ÁéªÀÄå Simple Monopoly In The Commodity Market
M§â£ÉÃ ªÀiÁgÁlUÁgÀ¤gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ KPÀ¸ÁéªÀiÁå¢ü¥Àw
¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß KPÀ¸ÁéªÀÄå JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå MAzÉÃ ªÁPÀåzÀ
F ªÁåSÉåAiÀÄ°è CqÀPÀªÁVgÀÄªÀ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ
ªÁå¥ÀPÀªÁV «ªÀgÀuÉUÉ M¼À¥Àr¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ°è
KPÀªÀiÁvÀæ GvÁàzÀPÀ£ÀÄ MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ±ÀQÛ
¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ,
EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ F ¸ÀgÀQUÉ
‘I’ ‘M’ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVgÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ F
¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀÅ PÁ¯Á£ÀAvÀgÀzÀ°è ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄ®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¥ÀæªÉÃ²¹
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀzÀAvÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¤§ðAzsÀUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ.
¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ªÀvÀð£É JzÀÄgÁV ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¸ÀAgÀZÀ£É

Competitive Behaviour versus Competitive Structure
110
MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀiÁgÀ®àqÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸À®Ä
¸ÁzsÀå«®è«gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. MAzÀÄ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ MAzÉÃ DVzÁÝUÀ CAvÀºÀ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀªÀÅ ¤ÃqÀ¯ÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÀ¼À°è vÁ£ÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀ®Ä ¸ÀªÀÄxÀðªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ EzÀÄ vÀ£Àß GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä EvÀgÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸Àà¢üð¸ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EgÀÄªÀÅ¢®è.
EzÀÄ, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CxÉÊð¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn CxÀªÁ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀvÀð£ÉUÉ ¸ÀàµÀÖªÁV
«gÀÄzÀÞªÁVzÉ. PÉÆÃPï ªÀÄvÀÄÛ ¥É¦ìUÀ¼ÀÄ C¢üPÀ ªÀÄlÖzÀ ªÀiÁgÁlªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä CxÀªÁ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¢üPÀ ¥Á®£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä «©ü£Àß jÃwAiÀÄ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸Àà¢üð¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ
PÁtÄvÉÛÃªÉ. EzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV M§â gÉÊvÀ£ÀÄ zÉÆqÀØ ªÉÆvÀÛzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä
vÀªÀÄä vÀªÉÆä¼ÀUÉ G½zÀ gÉÊvÀgÉÆqÀ£É ¥ÉÊ¥ÉÆÃn £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀÅ¢®è. KPÉAzÀgÉ PÉÆÃPï
ªÀÄvÀÄÛ ¥É¦ìUÀ¼ÉgÀqÀÄ vÀA¥ÀÄ ¥Á¤ÃAiÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ M§â gÉÊvÀ¤UÉ EzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è.
»ÃUÉ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£É ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
«gÀÄzÀÞ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£É ºÉZÀÄÑ ¸ÀàzsÁðvÀäPÀªÁVzÀÝgÉ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼À ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ªÀvÀð£É PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆßAzÉqÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ°è PÀrªÉÄ
¸ÀàzsÉð EzÀÝgÉ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ°è C¢üPÀ ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ªÀvÀð£É PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. ±ÀÄzÀÞ
KPÀ¸ÁéªÀÄå EzÀPÉÌ C¥ÀªÁzÀªÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.
EvÀgÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ

¥ÀjuÁªÀÄªÁV ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è£À ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjÃ²°¸À®Ä £ÁªÀÅ J¯Áè ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°ègÀÄvÀÛªÉ JAzÀÄ H»¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. ¤¢ðµÀÖªÁV ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ £ÁªÀÅ
(i) ¨ÉÃrPÉ PÀqÉ¬ÄAzÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.
CAzÀgÉ J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ (ii) F ¸ÀgÀQ£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è
§¼À¸À¯ÁzÀ DzÁ£ÀUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ PÀqÉ¬ÄAzÀ ¥Àj¥ÀÆtð
¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
F J¯Áè µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¸À®àlÖgÉÀ CAvÀºÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß KPÀ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è
KPÀ¸ÁéªÀÄå JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
6.1:1 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÄÃ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ gÉÃSÉ
Market Demand Curve is the Average Revenue Curve
avÀæ 6.1gÀÀ°ègÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉÀ

gÉÃSÉAiÀÄÄ J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ «©ü£Àß
¨É¯ÉUÀ¼À°è PÉÆ¼Àî®Ä EaÒ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨É¯ÉAiÀÄÄ C¢üPÀªÁVzÀÝgÉ CAzÀgÉ p0 EzÀÝgÉ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ q0£ÀÀµÀÄÖ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
PÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ. E£ÉÆßAzÉqÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨É¯É p1UÉ E½zÁUÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ PÉÆ¼Àî®Ä
EaÒ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt q1 DVgÀÄvÀÛzÉ. 111
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ PÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À ¨É¯É¬ÄAzÀ

¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ gÉÃSÁavÀæ: 6.1 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ:
RjÃ¢¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¨É¯ÉAiÀÄ ««zsÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ PÉÆ¼Àî®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀ
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
E½PÉAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀªÁVzÉ.
KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ ªÉÄÃ°£À ªÁzÀªÀÅ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ¤AzÀ QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ KPÀ¸ÁéªÀÄå ¤zsÁðgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ
ªÀiÁrzÁUÀ ªÀiÁvÀæ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ PÀrªÉÄ
¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ vÀAzÀgÉ CzÀÄ C¢üPÀ ¨É¯ÉUÉ ªÀiÁgÀ®Ä
¸ÀªÀÄxÀðªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÁl
ªÀiÁrzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ. EzÀ£ÉßÃ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
E½PÉAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀªÁVzÉ JAzÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÉ MAzÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ®¨sÀå«gÀÄªÀ «©ü£Àß ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀåQÛ¸ÀÄvÀÛzÉ.
F «ZÁgÀªÀÅ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄvÀÛzÉ JA§
ºÉÃ½PÉAiÀÄ°è ¥Àæw©A©¸À®ànÖzÉ.
ªÉÄÃ°£À «ZÁgÀªÀ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ DAiÀiÁªÀÄ¢AzÀ £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¥Àj¥ÀÆtð eÁÕ£À EgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ H»¹PÉÆAqÀgÉ, KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
vÀ£Àß ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß JµÀÄÖ ¨É¯ÉUÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁ: avÀæ 6.1£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹zÁUÀ
KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ DD gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀzÀ §UÉÎ eÁÕ£À EzÁÝUÀ CzÀÄ p0 ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä EaÒ¹zÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÁUÉ ªÀiÁqÀ®Ä q0 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£É ªÀiÁr ªÀiÁgÁl
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ¨É¯É p0zÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ q0 ¸ÀgÀPÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß PÉÆ¼Àî®Ä EaÒ¸ÀÄvÁÛgÉ. F
«ZÁgÀªÀÅ ‘KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨É¯É ¤zsÁðgÀPÀ’ JA§ WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ EzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁVzÉ
JA§ÄzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. CAvÀºÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ vÁ£ÀÄ §AiÀÄ¹zÀµÀÄÖ ºÉaÑ£À
¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ vÀgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÉÃ ¨É¯ÉAiÀÄ°è
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. EzÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ¸ÁzsÀåªÁUÀ¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÁlzÀ ªÀÄÆ®PÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ºÀtzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£ÀB
¥Àj²Ã°¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀ£ÀÄß MAzÀÄ C£ÀÄ¸ÀÆa, MAzÀÄ £ÀPÉë ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ £ÉÃgÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¸ÀgÀ¼À
¸ÀÆvÀæªÀ£ÀÄß §¼À¹ C¨sÁå¸À ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. GzÁ: MAzÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ©A§PÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆvÀæªÉÇAzÀjAzÀ
»ÃUÉ vÉÆÃj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
q = 20 – 2p,
E°è q ªÀiÁgÁl ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ pAiÀÄÄ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ.UÀ¼À°è vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
F ¸ÀÆvÀæªÀ£ÀÄß ¨É¯ÉAiÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ »ÃUÉ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
p = 10 – 0.5 q
q £À ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß 0 ¬ÄAzÀ 13gÀªÀgÉUÉ §zÀ¯Á¬Ä¹zÀgÉ £ÀªÀÄUÉ 10 jAzÀ
112 3.5gÀªÀgÉV£À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1gÀ°è q ªÀÄvÀÄÛ p PÀA§ ¸Á®ÄUÀ¼À°è
vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.
F ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß avÀæ 6.2gÀ gÉÃSÁ PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1: ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄ
£ÀPÉëAiÀÄ°è awæ¸À¯ÁVzÉ. ®A§ CPÀëzÀ°è q p TR AR MR

¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀªÀÄvÀ® CPÀëzÀ°è ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß 0 10 0 – –
vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ««zsÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ 1 9.5 9.5 9.5 9.5
®¨sÀå«gÀÄªÀ ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß UÁqsÀªÁzÀ £ÉÃgÀ gÉÃSÉ 2 9 18 9 8.5
D vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. 3 8.5 25.5 8.5 7.5
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß 4 8 32 8 6.5
ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÁUÀ zÉÆgÉAiÀÄÄªÀ MlÄÖ 5 7.5 37.5 7.5 5.5
DzÁAiÀÄ (TR) GvÀà£ÀßzÀ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl 6 7 42 7 4.5
ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ 7 6.5 45.5 6.5 3.5
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ°è MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ (TR) 8 6 48 6 2.5
gÉÃSÉAiÀÄÄ £ÉÃgÀ gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅ¢®è. CzÀgÀ 9 5.5 49.5 5.5 1.5
DPÁgÀªÀÅ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀªÀ£ÀÄß 10 5 50 5 0.5
CªÀ®A©ü¹gÀÄvÀÛzÉ. UÀtÂvÁvÀäPÀªÁV TR ªÀiÁgÁl 11 4.5 49.5 4.5 –0.5
ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ©A§PÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. 12 4 48 4 –1.5
DzÀÄzÀjAzÀ £ÀªÀÄä GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è 13 3.5 45.5 3.5 –2.5
TR = p × q
= (10 – 0.5q) × q
= 10q – 0.5q2
EzÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ®è.
EzÀÄ MAzÀÄ ªÀUÀð ¸À«ÄÃPÀgÀtªÁVzÀÄÝ, IÄuÁvÀäPÀ
¸ÀºÀUÀÄtPÀ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀUÀðªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
EAvÀºÀ MAzÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀÅ vÀ¯ÉPÉ¼ÀUÁzÀ ®A§
¥ÀgÀªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1gÀ°è TR PÀA§ ¸Á®Ä p ªÀÄvÀÄÛ
q£À PÀA§ ¸Á®ÄUÀ¼À UÀÄt®§ÝªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ C¢üPÀªÁzÀAvÉ TR ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
GzÁ:- GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 10 WÀlPÀUÀ¼ÁzÁUÀ
TR gÀÆ. 50PÉÌ KjPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. F ºÀAvÀzÀ
gÉÃSÁavÀæ 6.2: MlÄÖ, ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ
GvÀà£ÀßzÀ £ÀAvÀgÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ: MlÄÖ DzÁAiÀÄ, ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß avÀæ 6.2gÀ°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß E°è awæ¸À¯ÁVzÉ.
¥Àæw WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÁUÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß

¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ (AR) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
UÀtÂvÁvÀäPÀªÁV AR = TR/q PÉÆÃµÀ×PÀ 6.1gÀ°è AR PÀA§ ¸Á®Ä TR£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß q£ÀÀ
ªÀiË®åUÀ½AzÀ ¨sÁV¹zÁUÀ ¹UÀÄªÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. AR£À ªÀiË®åªÀÅ pAiÀÄ PÀA§ ¸Á°£À 113
ªÀiË®åzÀµÉÖÃ EgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß »ÃUÉ vÉÆj¸À§ºÀÄzÀÄ.
TR

AR =
q
TR = p × q DVgÀÄªÁUÀ EzÀ£ÀÄß AR ¸ÀÆvÀæzÀ°è C¼ÀªÀr¹zÁUÀ
AR =
( p × q) = p
q
F »AzÉ £ÉÆÃrzÀAvÉ, gÉÃSÁavÀæ

6.2gÀ°è P ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀÄzÀjAzÀ
AR gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀjAiÀiÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ EgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ (AR)
gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ MAzÀÄ ºÉÃ½PÉAiÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
gÉÃSÁvÀäPÀªÁV AR£À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß
TR gÉÃSÉ¬ÄAzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. gÉÃSÁavÀæ 6.3: ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉUÀ¼À
gÉÃSÁavÀæ 6.3gÀ°è ¤ÃrgÀÄªÀAvÉ, £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ ¥ÀjUÀuÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖ C£ÀÄUÀÄtªÁV
MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ°£À ©AzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®PÉÌ J¼ÉAiÀÄ¯ÁzÀ
¸ÀgÀ¼ÀgÀZÀ£É¬ÄAzÀ, ªÀiÁgÁlªÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ GvÀà£ÀßzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖPÉÌ ¸ÀgÁ¸Àj
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 6 DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ DVzÁÝUÀ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ
CPÀëzÀ°è 6gÀ ªÀiË®åzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄªÀ MAzÀÄ ®A§ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J¼É¬Äj. F gÉÃSÉAiÀÄÄ
TR gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß, JvÀÛgÀªÀÅ 42PÉÌ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ ©AzÀÄ ‘a’ £À°è bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ. FUÀ ªÀÄÆ® ‘o’ ªÀÄvÀÄÛ
©AzÀÄ ‘a’UÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀ gÉÃSÉ¬ÄAzÀ eÉÆÃr¹. ªÀÄÆ®¢AzÀ TR gÉÃSÉAiÀÄ ‘a’ ©AzÀÄ«£ÀªÀgÉV£À
gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ AR£ÀÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. F gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ 7PÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÄzÀjAzÀ AR£À ªÀiË®åªÀÅ 7 DVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1jAzÀ ¥Àj²Ã°¸À§ºÀÄzÀÄ.
6.1.2 MlÄÖ, ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ Total, Average and Marginal Revenues
ºÉZÀÄÑ eÁUÀgÀÆPÀ zÀÈ¶Ö¬ÄzÀ PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1£ÀÄß DªÀ¯ÉÆÃQ¹zÀgÉ, TR ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¥Àæw WÀlPÀzÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£À UÁvÀæzÀ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄªÀÅ¢®è. ªÉÆzÀ® WÀlPÀzÀ ªÀiÁgÁl¢AzÀ
TR gÀÆ. ±ÀÆ£Àå¢AzÀ 9.50PÉÌ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 0 WÀlPÀ¢AzÀ 1 WÀlPÀPÉÌ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
CAzÀgÉ gÀÆ. 9.50gÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ E£ÀÆß ºÉZÀÑ¼ÀªÁzÀAvÉ TR £À¯ÁèzÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ
PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¸ÀgÀQ£À LzÀ£É WÀlPÀzÀ°è TR£À ºÉZÀÑ¼À gÀÆ. 5.50 DVgÀÄvÀÛzÉ.
(5 WÀlPÀPÉÌ gÀÆ. 37.50 – 4 WÀlPÀPÉÌ gÀÆ. 32) F »AzÉ ¸ÀÆa¹zÀAvÉ 10 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßzÀ
£ÀAvÀgÀ TR E½AiÀÄ®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. 10 WÀlPÀUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁlPÉÌ vÀAzÀgÉ
TR gÀÆ. 50gÀ ªÀÄlÖ¢AzÀ PÉ¼ÀUÉ E½AiÀÄÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ ªÀåPÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ 12£ÉÃ WÀlPÀzÀ°è TR£À
ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ 48 – 49.50 = – 1.5 CAzÀgÉ gÀÆ. 1.5gÀµÀÄÖ E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
114 ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀUÀ¼À ªÀiÁgÁl¢AzÀ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ TR£ÀÄß ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ (MR)
J£ÀÄßvÁÛgÉ. EzÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀ×PÀ 6.1gÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ PÀA§ ¸Á°£À°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. MR PÀA§ ¸Á°£À
ªÉÆzÀ®£ÉÃ CqÀØ ¸Á°£À £ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CqÀØ ¸Á°£À ªÀiË®åªÀÅ D CqÀØ ¸Á°£À TR
ªÀiË®å - »A¢£À CqÀØ ¸Á°£À TR ªÀiË®åªÁVgÀÄvÀÛzÉ. (FV£À TR– F »A¢£À TR = MR)

ªÀiÁgÁl ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÁÑzÀAvÉ TR ¤zsÁ£À UÀwAiÀÄ°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ªÀiÁgÁlzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
10£ÉÃ WÀlPÀPÉÌ vÀ®Ä¦zÁUÀ TR E½AiÀÄ®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß F »A¢£À ¥ÁågÁzÀ°è
vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. CzÉÃ jÃwAiÀÄ°è q (¥ÀæªÀiÁt) ºÉZÁÑzÀAvÉ MR ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ E½PÉAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
«ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ. ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 10£ÉÃ WÀlPÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ £ÀAvÀgÀ MR IÄuÁvÀäPÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß
vÁ¼ÀÄvÀÛzÉ. avÀæ 6.2gÀ°è MR C£ÀÄß ZÀÄQÌ UÉgÉAiÀiÁV awæ¸À¯ÁVzÉ.
gÉÃSÁvÀäPÀªÁV MR gÉÃSÉAiÀÄ
ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß TR gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À ªÀÄÆ®PÀ
¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ
D gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©AzÀÄ«£À ¸Àà±Àð JAzÀÄ
ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ
6.4gÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. TR gÉÃSÉAiÀÄ
a ©AzÀÄ«£À°è L1 gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ b ©AzÀÄ«£À°è L2 gÉÃSÉAiÀÄ
E½eÁgÀÄ MR£À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
JgÀqÀÆ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ E½eÁgÀÄ
ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ L2 gÉÃSÉAiÀÄÄ L1 gÉÃSÉVAvÀ
ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖVgÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ 6.4: ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉUÀ¼À
£ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ: GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ°è ¹ÃªÀiÁAvÀ
CAzÀgÉ L2 PÀrªÉÄ E½eÁgÀÄ ºÉÆA¢zÉ DzÁAiÀÄªÀÅ D ªÀÄlÖzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è£À MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ
JAzÀÄ CxÀð. CzÉÃ ªÀÄlÖzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄUÀ½AzÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
MR£À ªÀiË®åªÀÇ ¸ÀºÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. 10 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÁlªÁzÁUÀ TR£À
¸Àà±Àð gÉÃSÉ ¸ÀªÀÄvÀ®ªÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ E½eÁgÀÄ ±ÀÆ£ÀåªÁVzÉ. CzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ MR£À ªÀiË®åªÀÅ
±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. TR gÉÃSÉAiÀÄ d ©AzÀÄ«£À°è£À ¸Àà±Àð gÉÃSÉ IÄuÁvÀäPÀ E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
DUÀ MR IÄuÁvÀäPÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
MlÄÖ DzÁAiÀÄ ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÁUÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ
DzÁAiÀÄªÀÅ E½PÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÁUÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ IÄuÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉA§ wÃªÀiÁð£ÀPÉÌ
£ÁªÀÅ §gÀ§ºÀÄzÀÄ.
AR ªÀÄvÀÄÛ MR gÉÃSÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. gÉÃSÁavÀæ
6.2gÀ°è MR gÉÃSÉAiÀÄÄ AR gÉÃSÉVAvÀ PÉ¼ÀVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄlÖzÀ
GvÀàÀ£ÀßzÀ°è AR£À ªÀiË®åPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV MR£À ªÀiË®åªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1gÀ°è
£ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. AR gÉÃSÉAiÀÄÄ (CAzÀgÉ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ) PÀrzÁzÀÀ E½PÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀÝgÉ MR
gÉÃSÉAiÀÄÄ AR gÉÃSÉVAvÀ §ºÀ¼À PÉ¼ÀVgÀÄvÀÛzÉA§ wÃªÀiÁð£ÀPÉÌ £ÁªÀÅ §gÀ§ºÀÄzÀÄ. E£ÉÆßAzÉqÉ AR
gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄ E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ AR ªÀÄvÀÄÛ MRUÀ¼À £ÀqÀÄªÀt ®A§ CAvÀgÀªÀÅ PÀrªÉÄ
EgÀÄvÀÛzÉ. avÀæ 6.5 (a) zÀ°è AR gÉÃSÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖVzÀÄÝ, avÀæ 6.5 (b)AiÀÄÄ PÀrzÁzÀ AR
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
115

gÉÃSÁavÀæ 6.5: ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ. AR gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀrzÁVzÁÝUÀ MR
gÉÃSÉAiÀÄÄ AR gÉÃSÉVAvÀ vÀÄA§ PÉ¼ÀVgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀgÀQ£À CµÉÖÃ WÀlPÀUÀ½UÉ AR ªÀÄvÀÄÛ MR gÀ £ÀqÀÄªÀt ªÀåvÁå¸ÀªÀÅ, ¥sÀ®PÀ (a) AiÀÄ°è (b)
¥sÀ®PÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EzÉ.
6.1.3 ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé
Marginal Revenue and Price Elasticity of Demand
MR£À ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ PÀÆqÁ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÉÆA¢UÉ ¸ÀA§AzsÀ ºÉÆA¢zÉ. ¸ÀA§AzsÀzÀ
¸ÀA¥ÀÆtð «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß E°è ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁV®è. EzÀÄ MAzÉÃ MAzÀÄ CA±ÀªÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÀgÉ
¸ÁPÀÄ. MR zsÀ£ÁvÀäPÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝUÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ EgÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ MR IÄuÁvÀäPÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝUÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé MAzÀQÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀ×PÀ 6.1gÀ°è ¤gÀÆ¦¸À¯ÁVgÀÄªÀ CzÉÃ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ PÉÆÃµÀ×PÀ 6.2gÀ°è
£ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑzÀAvÉ MR ªÀiË®åªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ ªÀiË®åªÀÅ PÀÆqÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ EgÀÄªÀ
©AzsÀÄ«£À°è ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ, ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ
MAzÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀ gÀ»vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ
MAzÀPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÁVzÁÝUÀ ¸ÀªÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé EgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £É£À¦¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
10 WÀlPÀUÀ½VAvÀ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ MR zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 10 WÀlPÀUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ EzÁÝUÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀ
gÀ»vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀ×PÀ 6.2 vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄlÖ 10 WÀlPÀUÀ¼ÁVzÁÝUÀ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄ¹Üw ¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
6.1.4 KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ C¯ÁàªÀ¢ü ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À
Short Run equilibrium of the Monopoly Firm
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°è EgÀÄªÀAvÉ, PÉÆÃµÀÖPÀ 6.2: MR ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé

KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ PÀÆqÁ UÀjµÀ× q p MR ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé
¯Á¨sÀ UÀ½¸ÀÄvÀÛªÉAzÀÄ £ÁªÀÅ ¨sÁ«¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
0 10 - -
KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀ GvÁà¢¹zÀ ¥ÀæªÀiÁt
1 9.5 9.5 19
116 ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß 2 9 8.5 9
¤zsÀðj¸ÀÄªÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄªÀ 3 8.5 7.5 5.67
ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß F ¨sÁUÀzÀ°è £ÁªÀÅ 4 8 6.5 4
«±ÉèÃ¶¸ÀÄvÉÛÃªÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¹zÀ 5 7.5 5.5 3

¸ÀgÀQ£À zÁ¸ÁÛ£À£ÀÄß PÁ¬ÄÝqÀÄªÀÅ¢®è. ªÀÄvÀÄÛ 6 7 4.5 2.33
GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁzÀÄzÉ®èªÀÇ ªÀiÁgÁlªÁUÀÄvÀÛzÉA§ 7 6.5 3.5 1.86
PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ. 8 6 2.5 1.5
9 5.5 1.5 1.22
±ÀÆ£Àå ªÉZÀÑzÀ ¸ÀgÀ¼À ¥ÀæPÀgÀt 10 5 0.5 1
EvÀgÀ UÁæªÀÄUÀ½AzÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ zÀÆgÀzÀ°è MAzÀÄ 11 4.5 -0.5 0.82
UÁæªÀÄ EzÉAiÉÄAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄvÁÛ F ºÀ½îAiÀÄ°è 12 4 -1.5 0.67
¤ÃgÀÄ ®¨sÀå«gÀÄªÀ MAzÉÃ MAzÀÄ ¨Á« EzÉ. 13 3.5 -2.5 0.54
UÁæªÀÄªÁ¹UÀ¼É®ègÀÆ ¤ÃjUÁV F ¨Á«AiÀÄ£ÉßÃ
¸ÀA¥ÀÆtðªÁV DªÀ®A©¹PÉÆArgÀÄvÁÛgÉ. F
¨Á« M§â ªÀåQÛAiÀÄ MqÉvÀ£ÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖzÀÄÝ ¤ÃgÀ£ÀÄß
PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ EvÀgÀgÀÄ ¤ÃgÀÄ
vÉUÉAiÀÄzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄÄªÀ°è ¸ÀªÀÄxÀð£ÁVgÀÄvÁÛ£É.
¤ÃgÀÄ PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀ£ÀÄ ¨Á«¬ÄAzÀ
¤ÃgÀ£ÀÄß vÁ£ÉÃ ¸ÉÃ¢PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. D
jÃwAiÀÄ°è ¨Á«AiÀÄ ªÀiÁ°ÃPÀ£ÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ
GzÀå«ÄAiÀiÁVzÀÄÝ, ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä ±ÀÆ£Àå
ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¨sÀj¸ÀÄvÁÛ£É. ªÀiÁgÁlªÁUÀÄªÀ ¤Ãj£À
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 6.6: ªÉZÀÑªÀÅ ±ÀÆ£Àå«zÁÝUÀ KPÀ¸ÁéªÀÄå ªÀiÁgÁlUÁgÀ£À
¤zsÀðj¸À®Ä ±ÀÆ£Àå ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ C¯ÁáªÀ¢ü ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À: MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀÅ UÀjµÀ×ªÁVgÀÄªÀ
GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è KPÀ¸ÁéªÀÄå ªÀiÁgÁlUÁgÀ£À ¯Á¨sÀªÀÅ
¸ÀgÀ¼À ¥ÀæPÀgÀtªÀ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÉÆÃt. UÀjµÀ×ªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
avÀæ 6.2gÀ°ègÀÄªÀ TR, AR, MR gÉÃSÉUÀ¼À£ÉßÃ avÀæ 6.6gÀ°è vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
¥ÀqÉzÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¨sÀj¹zÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀgÉ CzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ UÀ½¹zÀ ¯Á¨sÀPÉÌ
¸ÀªÀiÁ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ ¯Á¨sÀ = TR–TC. F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è TC AiÀÄÄ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄzÀjAzÀ TR
UÀjµÀ×ªÁzÁUÀ ¯Á¨sÀªÀÇ UÀjµÀ×ªÁUÀÄvÀÛzÉ. £ÁªÀÅ ªÉÆzÀ®Ä £ÉÆÃrzÀ ºÁUÉ EzÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ
10 WÀlPÀUÀ¼ÁVgÀÄªÁUÀ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ MR ±ÀÆ£ÀåPÉÌ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ ºÀAvÀªÀÇ DVgÀÄvÀÛzÉ.
a ¬ÄAzÀ ¸ÀªÀÄvÀ® CPÀëzÀªÀgÉV£À ®A§ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝzÀ ¨sÁUÀªÀÅ ¯Á¨sÀzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
F GvÀà£ÀßªÀÅ ªÀiÁgÁlªÁUÀÄªÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ MmÁÖV ¥ÁªÀw¸À®Ä EaÒ¸ÀÄªÀ
¨É¯ÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ D AiÀÄ°è EzÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀÅ 10
DVgÀÄªÁUÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ gÀÆ. 5 DVgÀÄvÀÛzÉ. KPÀ ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ
AR gÉÃSÉ DVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ DzÁAiÀÄªÀÅ gÀÆ. 5 DVgÀÄvÀÛzÉ. AR
£À GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÄ MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ
gÀÆ. 5 × 10 = gÀÆ. 50 DVgÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÁavÀæ 6.6gÀ°è bÁAiÉÄ¬ÄAzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ DAiÀÄvÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ EzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÉÆqÀ£É ºÉÆÃ°PÉ
ªÉÄÃ°£À ¥sÀ°vÁA±ÀªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ°è K£ÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
ºÉÆÃ°¹ £ÉÆÃqÉÆÃt. CAvÀºÀ ¨Á«UÀ¼À ¸ÀASÉå ÇÀASÁåvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉAzÀÄ £ÁªÀÅ ¨sÁ«¸ÉÆÃt.
117
MAzÀÄ ¨Á«AiÀÄ ªÀiÁ°ÃPÀ£ÀÄ gÀÆ. 50 ¯Á¨sÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¥ÀæwÃ WÀlPÀPÉÌ gÀÆ. 5 zÀgÀªÀ£ÀÄß «¢ü¹zÀgÉ
EzÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ zÀgÀPÉÌ ¤ÃgÀÄ PÉÆ¼Àî®Ä EaÒ¸ÀÄªÀ UÁæºÀPÀgÀÄ E£ÀÆß EzÁÝgÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆAqÀ

ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨Á«AiÀÄ ªÀiÁ°ÃPÀ gÀÆ. 5gÀ §zÀ®Ä WÀlPÀPÉÌ gÀÆ. 4gÀµÀÄÖ zÀgÀ ¤UÀ¢ü¥Àr¸ÀÄvÁÛ£É.
UÁæºÀPÀgÀÄ F JgÀqÀ£ÉÃ ¤Ãj£À ªÀiÁgÁlUÁgÀ¤AzÀ RjÃ¢¸À®Ä ¤zsÀðj¹ 12 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ zÉÆqÀØ
¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤ÃjUÉ ¨ÉÃrPÉ EmÁÖUÀ gÀÆ. 48gÀµÀÄÖ MlÄÖ DzÁAiÀÄ ¸ÀÈ¶ÖAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ jÃw
E£ÉÆß§â ¤Ãj£À ªÀiÁgÁlUÁgÀ DzÁAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀPÁÌV E£ÀßµÀÄÖ PÀrªÉÄ ¨É¯É CAzÀgÉ gÀÆ.
3gÀµÀÄÖ ¤UÀ¢ü¥Àr¹zÁUÀ 14 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛ£É ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÀ gÀÆ.
42gÀµÀÄÖ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄvÁÛ£É. »ÃUÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ ÇÀASÁåvÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ
¨É¯ÉAiÀÄÄ C£ÀAvÀªÁV E½AiÀÄÄvÁÛ ºÉÆÃV ±ÀÆ£ÀåªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄvÀÛzÉ. F ºÀAvÀzÀ°è 20 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ
¤ÃgÀÄ ªÀiÁgÁlªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
F ºÉÆÃ°PÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ, ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV
ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ PÀrªÉÄ ¨É¯ÉUÉ ªÀiÁgÁlªÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. FUÀ £ÁªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀ
GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑªÀÅ M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀAUÀwAiÀÄvÀÛ ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÉÆÃt.
zsÀ£ÁvÀäPÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ
MlÄÖ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ
CzsÁåAiÀÄ 3gÀ°è £ÁªÀÅ ªÉÀZÀÑzÀ ¥Àj¨sÁªÀ£É ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀªÀ£ÀÄß ZÀað¹zÀÄÝ,
EzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 6.7gÀ°è TC gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ awæ¸À¯ÁVzÉ. CzÉÃ gÉÃSÁavÀæzÀ°è TR
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÁ J¼ÉAiÀÄ¯ÁVzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ UÀ½¹zÀ ¯Á¨sÀªÀÅ MlÄÖ DzÁAiÀÄ MlÄÖ
ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÁUÀ zÉÆgÉAiÀÄÄªÀ DzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ. q1 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß GvÁà¢¹zÁUÀ MlÄÖ
DzÁAiÀÄªÀÅ TR1 ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑªÀÅ TC1 DUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæzÀ°è PÁt§ºÀÄzÀÄ.
TR1 - TC1UÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀªÀÅ ¯Á¨sÀUÀ½PÉÉAiÀiÁVzÉ. AB ¨sÁUÀzÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝzÀ ªÀÄÆ®PÀ EzÀ£ÀÄß
awæ¹zÉ. CAzÀgÉ EzÀÄ q1 GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è TR ªÀÄvÀÄÛ TC gÉÃSÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ®A§ CAvÀgÀªÁVzÉ.
F ®A§ CAvÀgÀªÀÅ GvÀà£ÀßzÀ ««zsÀ ªÀÄlÖUÀ¼À°è §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ EzÀjAzÀ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.
GvÁàzÀ£Á ªÀÄlÖªÀÅ q2 VAvÀ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ TC gÉÃSÉAiÀÄÄ TR gÉÃSÉVAvÀ ªÉÄÃ°gÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ
TCAiÀÄÄ TRVAvÀ zÉÆqÀØ¢gÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¯Á¨sÀªÀÅ IÄuÁvÀäPÀªÁVzÀÄÝ, GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ
£ÀµÀÖªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ.
GvÀà£Àß ªÀÄlÖªÀÅ q1¬ÄAzÀ C¢üPÀªÁzÀgÉ
EzÉÃ ¥Àj¹Üw GzÀâ«¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ TR
gÉÃSÉAiÀÄÄ TC gÉÃSÉVAvÀ ªÉÄÃ®ÎqÉ¬ÄgÀÄªÀ
q2 ªÀÄvÀÄÛ q3 £ÀqÀÄ«£À GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖUÀ¼À°è
GzÀåªÀÄ WÀlPÀ zsÀ£ÁvÀäPÀ ¯Á¨sÀUÀ½¸À®Ä
¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀÅ
CzÀgÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ
CzÀ£ÀÄß KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. EzÀÄ TR ªÀÄvÀÄÛ TCUÀ¼À
£ÀqÀÄªÀt ®A§ CAvÀgÀªÀÅ UÀjµÀ×ªÁVgÀÄªÀ
GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÁVzÉ. CAzÀgÉ TR-TC
UÀjµÀ×ªÁVzÉ. EzÀÄ q0 GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è gÉÃSÁavÀæ 6.7: MlÄÖ gÉÃSÉUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è KPÀ¸ÁéªÀÄå ªÀiÁgÁlUÁgÀ£À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À. TR ªÀÄvÀÄÛ TC UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ®A¨sÀ CAvÀgÀªÀÅ
¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. TR ªÀÄvÀÄÛ TC UÀ¼À UÀjµÀ×ªÁVzÀÄÝ, TR, TCVAvÀ ªÉÄÃ°zÁÝUÀ EgÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è
£ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ªÀiÁr gÉÃSÁ KPÀ¸ÁéªÀÄå ªÀiÁgÁlUÁgÀ£À ¯Á¨sÀªÀÅ UÀjµÀ×ªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
118
£ÀPÉëAiÀÄ°è J¼ÉzÁUÀ CzÀÄ gÉÃSÁavÀæ 6.7gÀ°ègÀÄªÀ ¯Á¨sÀ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄAvÉ PÁtÄvÀÛzÉ.
q0GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è ¯Á¨sÀzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ UÀjµÀ× ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À§ºÀÄzÀÄ.
q0 ¸ÀgÀPÀÄ GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt AiÀiÁªÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÁlªÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ CzÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
¥ÁªÀw¸À®Ä EaÒ¸ÀÄªÀ ¨É¯ÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ «¢ü¸ÀÄªÀ

¨É¯ÉAiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À q0 ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄlÖPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÉÄÃ¯É vÉÆÃj¹zÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ, ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹
¤gÀÆ¦¸À§ºÀÄzÀÄ. F «zsÁ£ÀªÀÅ ¸Àé®à ºÉZÀÄÑ ¸ÀAQÃtðªÁzÀgÀÆ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß
ZÉ®è®Ä ¸ÀªÀÄxÀðªÁUÀÄvÀÛzÉ.
avÀæ 6.8gÀ°è ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ (AC),

¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ (AVC) ªÀÄvÀÄÛ
¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ (MC) zÀ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃrPÉ
gÉÃSÉ (AR), ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉ
(MR), UÀ¼ÉÆA¢UÉ J¼ÉAiÀÄ¯ÁVzÉ.
q0 ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ PÉ¼ÀV£À ªÀÄlÖzÀ°è
MR£À ªÀÄlÖªÀÅ MCAiÀÄ ªÀÄlÖQÌAvÀ
ºÉZÁÑVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀgÀQ£À
ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀzÀ ªÀiÁgÁl¢AzÀ MlÄÖ
DzÁAiÀÄzÀ¯ÁèUÀÄªÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ, ¸ÀgÀQ£À ºÉZÀÄÑªÀj
gÉÃSÁavÀæ 6.8: ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ gÉÃSÉUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è
WÀlPÀªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä vÀUÀ®ÄªÀ MlÄÖ KPÀ¸ÀéªÀÄå ªÀiÁgÁlUÁgÀ£À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À. MR = MC ªÀÄvÀÄÛ MCAiÀÄÄ
ªÉZÀÑzÀ ºÉZÀÑ¼ÀQÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è KPÀ¸ÁéªÀÄå ªÀiÁgÁlUÁgÀ£À
¯Á¨sÀªÀÅ UÀjµÀ×UÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
¯Á¨sÀzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ = TR£À°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ - TC AiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ DVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ,
¸ÀgÀQ£À MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßªÀÅ ºÉZÀÄÑªÀj ¯Á¨sÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß EzÀÄ
w½¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ q0 GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖQÌAvÀ PÀrªÉÄ GvÁà¢¸ÀÄwÛzÀÝgÉ, CzÀÄ vÀ£Àß GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
ºÉaÑ¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ CzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¯Á¨sÀUÀ½UÉ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. MR
gÉÃSÉAiÀÄÄ MC gÉÃSÉVAvÀ ªÉÄÃ°gÀÄªÀªÀgÉUÉ ªÉÄÃ¯É MzÀV¹zÀ ¸ÀPÁgÀtªÀÅ C£ÀéAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ
»ÃUÉ GzÀåªÀÄ WÀlRªÀÅ vÀ£Àß GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ
ªÀÄlÖªÀÅ q0ªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÁUÀ ¤AvÀÄ ©qÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ F ªÀÄlÖzÀ°è ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÀAiÀiÁ
(MR)ªÀÅ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑ (MC)PÉÌ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. E£ÀÆß GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀgÉ ¯Á¨sÀzÀ°è
ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄªÀÅ¢®è.
E£ÉÆßAzÉqÉAiÀÄ°è, GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ q0QÌAvÀ C¢üPÀ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁà¢¹zÁUÀ
MCAiÀÄÄ MR VAvÀ C¢üPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÀà£ÀßzÀ MAzÀÄ WÀlPÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ MlÄÖ
ªÉZÀÑzÀ¯ÁèUÀÄªÀ E½PÉAiÀÄÄ, F E½PÉ¬ÄAzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ°è DUÀÄªÀ £ÀµÀÖQÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ
JAzÀxÀðªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ E°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß PÀrvÀUÉÆ½¸À®Ä ¸À®ºÉ
¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. MC gÉÃSÉAiÀÄÄ MRVAvÀ ªÉÄÃ°gÀÄªÀªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
vÀ£Àß GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀªÀgÉUÉ F ªÁzÀªÀÅ ¸ÀjAiÉÄ¤¸ÀÄvÀÛzÉ. MªÉÄä GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀÅ
q0ªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÁUÀ MC ªÀÄvÀÄÛ MRUÀ¼À ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄªÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ 119
GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß PÀrvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¤°è¸ÀÄvÀÛzÉ.
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ C¤ªÁAiÀÄðªÁV q0 ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄªÀÅzÀjAzÀ F ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß

GvÀà£ÀßzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀÄlÖ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀÅ MR
ªÀÄvÀÄÛ MCUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄªÁUÀÄªÀ ©AzÀÄ«UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ F ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß KPÀ¸ÁéªÀÄå
G¢ªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¸ÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ¹Üw JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
q0 ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è ‘d’ ©AzÀÄ«£À°è ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÉ. E°è
q0¢AzÀ ºÉÆgÀl ®A§ gÉÃSÉAiÀÄÄ AC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß dq0
JvÀÛgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. MlÄÖ ªÉZÀÑªÀÅ ACAiÀÄ GvÀà£ÀßPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ºÁUÀÆ
GvÁà¢¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ q0 DVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß Oq0dc DAiÀÄvÀ PÉëÃvÀæ¢AzÀ ¤ÃrzÉ.
F »AzÉ vÉÆÃj¹zÀAvÉ, MªÉÄä GvÁà¢¸ÀÄªÀ GvÀà£Àß ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¤zsÁðgÀªÁzÀgÉ, CzÀÄ AiÀiÁªÀ
¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÁlªÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ C©üªÀåQÛ¹zÀAvÉ,
C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ¥ÁªÀw¸À®Ä EaÒ¸ÀÄªÀ ªÉÆvÀÛ¢AzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ‘a’ ©AzÀÄ«£À°è
¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. F ¨É¯ÉAiÀÄ°è q0 ®A§ gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀiÁzÀ
DAiÀÄ£ÀÄß CzÀÄ ¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ aq0AiÀÄ JvÀÛgÀ¢AzÀ ¤ÃrzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ
WÀlPÀªÀÅ ¹éÃPÀj¹zÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¥Àæw WÀlPÀzÀ DzÁAiÀÄªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ EzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄªÁVzÉ. MlÄÖ DzÁAiÀÄªÀÅ AR ªÀÄvÀÄÛ q0 GvÀà£ÀßzÀ UÀÄt®§ÝªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ
EzÀ£ÀÄß ‘Oq0 ab’ DAiÀÄvÀ PÉëÃvÀæzÀ°è vÉÆÃj¸À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ.
‘Oq0 ab’ DAiÀÄvÀ PÉëÃvÀæªÀÅ ‘Oq0 dc’ DAiÀÄvÀ PÉëÃvÀæQÌAvÀ zÉÆqÀØzÁVgÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ MlÄÖ
DzÁAiÀÄ (TR)ªÀÅ MlÄÖ ªÉZÀÑ (TC) QÌAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß gÉÃSÁavÀæzÀ°è PÁtÄvÉÛÃªÉ.
cdab DAiÀÄvÀ PÉëÃvÀæªÀÅ EªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÁVzÉ. »ÃUÉ ¯Á¨sÀ = TR – TC AiÀÄ£ÀÄß cdab
PÉëÃvÀæ¢AzÀ ¥Àæw¤¢ü¹zÉ.
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÉÆqÀ£É ªÀÄgÀÄ ºÉÆÃ°PÉ
£ÁªÀÅ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÉÆqÀ£É ºÉÆÃ°PÉ ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £É£À¦¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. ¤ÃrzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ°è GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
CxÀªÁ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è JAzÀÄ £ÀA§¯ÁVzÉ.
£ÁªÀÅ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjUÀtÂ¹zÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À JAzÀÄ PÉÆ¼ÉÆîÃt. GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖªÀÅ q0 ºÁUÀÆ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ aq0 = Ob
DVgÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄÄ ObAiÀÄ°è ¹ÜgÀªÁVzÉ JAzÀÄ ¤jÃQë¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¥Àæw ºÉZÀÄÑªÀj
GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæwÃ ºÉZÀÄÑªÀj WÀlPÀªÀ£ÀÄß D ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj
WÀlPÀªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀÅ MCAiÀÄ°è ¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ CzÀÄ ‘eq0’ zÀ°ègÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ
EzÀÄ aq0 VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ vÀ£Àß GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß
ºÉaÑ¸ÀÄªÀ ¤jÃPÉëAiÀÄ°ègÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄÄ MCVAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄªÀªÀgÉUÉ EzÀÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁavÀæ 6.8gÀ ‘f’ ©AzÀÄ«£À°è MC gÉÃSÉAiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ E°è
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¹éÃPÀj¸ÀÄªÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ MCUÉ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
120
¥Àj¥ÀÆt ¥ÉÊ¥ÉÆÃn GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅ¢®è. F PÁgÀt¢AzÁV
¨É¯É = ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¹ÜwAiÉÄAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVzÉ.
F GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖzÀ°è GvÁà¢¹zÀ qc ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ q0 ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ C¢üPÀªÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß

gÉÃSÁavÀæ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ¥ÁªÀw¹zÀ ¨É¯ÉAiÀÄÄ pcAiÀÄ°è PÀrªÉÄAiÀiÁVvÀÛzÉ.
KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ wÃªÀiÁð¤¸À§ºÀÄzÁVzÉ. C®èzÉ
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄÄ KPÀ¸ÁéªÀÄåPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ UÀ½¸ÀÄªÀ ¯Á¨sÀªÀÇ PÀÆqÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è
ªÀÄÄPÀÛ DUÀªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£À¢AzÁV ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå
¯Á¨sÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß DzsÁåAiÀÄ 5gÀ°è £ÁªÀÅ £ÉÆÃrzÉÝÃªÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
UÀ½¸ÀÄªÀ ¯Á¨sÀªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀæªÉÃ²¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßzÀ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ
C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À UÀ½PÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ jÃw, GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß
JzÀÄj¹zÀgÉ PÉ®ªÀÅ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄZÀÑ®àlÄÖ GvÀà£Àß E½PÉAiÀiÁV G½zÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À
GvÀà£ÀßzÀ ¨É¯É KjPÉAiÀiÁV D GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À UÀ½PÉ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
¹Üw F jÃw¬ÄgÀÄªÀÅ¢®è. EvÀgÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¤§ðA¢ü¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ®Æè KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ UÀ½¸ÀÄªÀ ¯Á¨sÀPÉÌ zsÀPÉÌAiÀiÁUÀÄªÀÅ¢®è.
PÉ®ªÀÅ «ªÀÄ±ÁðvÀäPÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
ªÉÄÃ¯É ¤gÀÆ¦¹zÀ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À wÃªÀæªÁzÀ
IÄuÁvÀäPÀ avÀætªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ½UÉ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁr KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°èAiÀÄÆ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
ºÉaÑ£À zsÀ£ÁvÀäPÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. E£ÉÆßAzÉqÉAiÀÄ°è, C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwÃ WÀlPÀzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀPÉÌ ºÉZÀÄÑ ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÁUÀÆå, CxÀð±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ «©ü£Àß C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÁÝgÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV, £ÉÊd dUÀwÛ£À°è ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀAvÀºÀ KPÀ¸ÁéªÀÄå D¹ÛvÀézÀ°ègÀ®Ä
¸ÁzsÀå«®è JAzÀÄ ºÉÃ¼À§ºÀÄzÀÄ. KPÉAzÀgÉ MAzÀxÀðzÀ°è J¯Áè ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ §zÀ°
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. J¯Áè GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ CAwªÀÄªÁV C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼À PÉÊAiÀÄ°ègÀÄªÀ
DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¥ÉÊ¥ÉÆÃn £ÀqÉ¸ÀÄvÀÛªÉ.
MAzÀÄ ±ÀÄzÀÞ KPÀ¸ÁéªÀÄå ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è£À GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¸ÀºÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnUÉ M¼ÀUÁUÀ¢gÀÄªÀÅ¢®è.
JA§ÄzÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÁzÀªÁVzÉ. KPÉAzÀgÉ DyðPÀvÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀvÀÆÛ ¤±ÀÑ®ªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. ºÉÆ¸À
vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¹ ºÉÆ¸À ºÉÆ¸À ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¥ÀæªÉÃ²¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ
KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀQUÉ ¤PÀl ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn EgÀÄvÀÛzÉ. C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°èAiÀÄÆ
¸ÀºÀ, AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ¨sÀAiÀÄ EgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÉÄÃ¯É £ÁªÀÅ
«ªÀj¹zÀ jÃwAiÀÄ°è ªÀwð¸À®Ä ÇÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ C¹ÛvÀéªÀÅ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ ¥ÀæAiÉÆÃdªÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄ§ºÀÄzÀÄ JA§ÄzÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ
zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀzÀ ªÁzÀªÁVzÉ. KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ C¢üPÀ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ 121
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ¥Àj¥ÀÆtð
¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ¸ÀtÚ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ EzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è. EAvÀºÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß

ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¸À®Ä
¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ ºÉZÀÄÑ DzsÀÄ¤PÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À£ÀÄß CAvÀºÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¸À®Ä
¸ÀªÀÄxÀðªÁVgÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅUÀ¼À ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑªÀÅ GvÀà£ÀßzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀÄlÖQÌAvÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ
PÀrªÉÄ EgÀ§ºÀÄzÀÄ. E°è MC = MR DVzÀÄÝ, CzÀÄ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀQÌAvÀ
ºÉZÁÑVgÀ®Æ§ºÀÄzÀÄ.
6.2 EvÀgÀ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÉÄÃvÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ

Other Non - Perfectly Competitive Markets
6.2.1 ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn Monopolistic Competition
FUÀ £ÁªÀÅ, C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÉÆÃt.
E°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ£À«gÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ CªÀgÀÄ GvÁà¢¸ÀÄªÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄªÀÅ¢®è. CAvÀºÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
F jÃwAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÁt¹UÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ©¸ÀÌvÀÄÛ GvÁà¢¸ÀÄªÀ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°èªÉ. DzÀgÉ GvÁà¢¸À¯ÁUÀÄªÀ C£ÉÃPÀ ©¸ÀÌvïUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ
¨ÁæAqï ºÉ¸Àj£ÉÆA¢UÉ UÀÄgÀÄw¸À®ànÖªÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À°è MAzÀjAzÀ E£ÉÆßAzÀ£ÀÄß ¨ÁæAqï ºÉ¸ÀgÀÄ,
¥ÁåPÉÃfAUï ªÀÄvÀÄÛ gÀÄaAiÀÄ°è EgÀÄªÀ ¸Àé®à ªÀåvÁå¸ÀUÀ½AzÀ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
PÁ¯Á£ÀAvÀgÀzÀ°è MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¨ÁæAqï£À ©¸ÀÌvï §UÉÎ C©ügÀÄa ¨É¼É¹PÉÆArgÀÄvÁÛ¼É CxÀªÁ
MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¨ÁæAqïUÉ PÉ®ªÀÅ PÁgÀtUÀ½AzÀ «zsÉÃAiÀÄ¼ÁVgÀÄvÁÛ¼É. DzÀÄzÀjAzÀ CzÀ£ÀÄß
vÀPÀëtzÀ°è E£ÉÆßAzÀÄ ©¸ÀÌvïUÉ §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀÅ¢®è. DzÁUÀÆå, ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ªÀåvÁå¸ÀªÀÅ
vÀÄA¨Á ºÉZÁÑzÁUÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¨ÁåAqï£À ©¸ÀÌvï£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛ¼É. C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ
C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸ÀÄªÀ ¨ÁæAqï£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä CUÀvÀåªÁzÀ ¨É¯É ªÀåvÁå¸ÀªÀÅ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
DzÀÄzÀjAzÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¨ÁåAqï£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ PÉ®ªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ D
¨ÁæAqï£ÀÄß C£ÀÄ¨sÉÆÃV¸À®Ä ¥À®èlUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. C®èzÉ ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À E½PÉAiÀÄÄ C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ
C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ¨ÁåAqï£ÀvÀÛ ¥À®èlUÉÆ¼Àî®Ä PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
»ÃUÉ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ JzÀÄj¸ÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°ègÀÄªÀAvÉ ¸ÀªÀÄvÀ®ªÁVgÀÄªÀÅ¢®è (¥Àj¥ÀÆtð ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀ). KPÀ¸ÁéªÀÄå ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°ègÀÄªÀAvÉ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ JzÀÄj¸ÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅ¢®è.
¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß E½¹zÀgÉ CzÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è
¸ÀtÚ ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ¤jÃQë¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄQÌAvÀ ¸Àé®à PÀrªÉÄ
EgÀÄvÀÛzÉ. ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ (MR)ªÀÅ ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ (MC) ºÉZÁÑV EgÀÄªÀªÀgÉUÉ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀªÀÅ CzÀgÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ¹ÃªÀiÁAvÀ
DzÁAiÀÄªÀÅ ¨É¯ÉVAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßzÀ°è ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ
(MR) ¹ÃªÀiÁAvÀ ªÉZÀÑPÉÌ (MC) ¸ÀªÀÄ£ÁUÀÄvÀÛzÉ.
F PÁgÀt¢AzÁV ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ PÀrªÉÄ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£É ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃqÀ¯ÁzÀ PÀrªÉÄ
GvÀà£ÀßzÀ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼É®ègÀÆ ¥Àæw WÀlPÀPÉÌ ºÉZÀÄÑ ¥ÁªÀw¸À®Ä EaÑ¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄÄ
122
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnVAvÀ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀÅ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è D¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ MAzÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÁVzÉ.
DzÀgÉ ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À

¥ÀæªÉÃ±ÀPÉÌ CªÀPÁ±À PÀ°à¹PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è zsÀ£ÁvÀäPÀ
¯Á¨sÀUÀ½¹zÀgÉ, ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀQ£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¸À®Ä DPÀ¶ð¸ÀÄvÀÛzÉ
(ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¥ÀæªÉÃ±À), ¸ÀgÀQ£À GvÀà£ÀßªÀÅ «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁzÀAvÉ ¯Á¨sÀ ±ÀÆ£Àå DUÀÄªÀªÀgÉUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è
¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ E½PÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸À GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ ¥ÀæªÉÃ²¸À®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ DPÀµÀðuÉ
EgÀÄªÀÅ¢®è EzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ £ÀµÀÖ C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀgÉ PÉ®ªÀÅ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤°è¸ÀÄvÀÛªÉ. (ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÀ ¤UÀðªÀÄ£À) ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£É
¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¨É¯É ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. MªÉÄä¯É ¯Á¨sÀªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁzÁUÀ DUÀªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ
¤UÀðªÀÄ£À ¤AvÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄªÉÃ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÁVzÉ.
EzÀjAzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¨ÁæAqï£À ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ
¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, ¢ÃWÁðªÀ¢ü
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ PÀrªÉÄ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À ¨É¯ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
6.2.2 PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ?
How do Firms behave in Oligopoly?
MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ M§â ªÀiÁgÁlUÁgÀ¤VAvÀ ºÉZÀÄÑ DzÀgÉ PÉ®ªÉÃ ¸ÀASÉåAiÀÄ
ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ CAvÀºÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄå JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. E§âgÉÃ ªÀiÁgÁlUÁjgÀÄªÀ PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ «±ÉÃµÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¢éd£À ¸ÁéªÀÄå
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃ²¸ÀÄªÁUÀ, JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ GvÀà£ÀßªÀÅ KPÀgÀÆ¥ÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ D GvÀà£ÀßPÉÌ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀ GvÁà¢¸ÀÄªÀ GvÀà£ÀßªÀÅ §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄ DVgÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÄ £ÁªÀÅ PÀ°à¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
PÉ®ªÉÃ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½gÀÄªÀÅzÀjAzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÀà£ÀßzÀ
¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CUÀvÀåªÁV ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. DzÀÄzÀjAzÀ EvÀgÀ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ CªÀÅUÀ¼À MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ®Æ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÄzÀjAzÀ EvÀgÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¯Á¨sÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸À®Ä ªÀiÁvÀæ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉAzÀÄ ¤jÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼À GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßzÀ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
ºÉÆ¸À ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ F ¥ÀæwQæAiÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¸ÉÊzÁÞAwÃPÀj¸À®Ä
ºÀ®ªÀÅ ªÀiÁUÀðUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è JgÀqÀ£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV «ªÀj¸ÉÆÃt.
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV, ¢éd£À ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ MUÀÆÎqÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
¥ÉÊ¥ÉÆÃn £ÀqÉ¸À¢gÀ®Ä wÃªÀiÁð¤¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÆ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ MmÁÖV ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß
UÀjµÀ×UÉÆ½¸À§ºÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è JgÀqÀÆ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀzÀAvÉ ªÀwð¹ JgÀqÀÄ «©ü£Àß PÁSÁð£ÉUÀ¼À°è ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄvÀÛªÉ.
JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV ¢éd£À ¸ÁéªÀÄå ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. E°è JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼À°è ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ WÀlPÀªÀÅ E£ÉÆßAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ CzÀÄ ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
§zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ PÀ°à¹ vÀ£Àß ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀjµÀ×UÉÆ½¸À®Ä JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß GvÁà¢¸À¨ÉÃPÀÄ
JAzÀÄ ¤zsÁðgÀPÉÌ §gÀÄvÀÛzÉ.
123
¢éd£À ¸ÁéªÀÄåzÀ JgÀqÀÆ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ªÉZÀÑ ±ÀÆ£ÀåAiÀiÁVgÀÄªÁUÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À
GzÁºÀgÀuÉ §¼À¹ ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ¥Àj²Ã°¸À§ºÀÄzÀÄ. «¨sÁUÀ 6.1.4gÀ°è ±ÀÆ£Àå ªÉZÀÑzÀ

¸ÀgÀ¼À ¸À¤ßªÉÃ±À JA§°è KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ EAvÀºÀzÉÃ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÉ. ¤ÃqÀ¯ÁzÀ MAzÀÄ
¸ÀgÀ¼À ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è ±ÀÆ£Àå ¨É¯ÉUÉ 20 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ UÀjµÀ× ¨ÉÃrPÉ EgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
vÉÆÃj¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß £É£À¦¹PÉÆ½î. EzÀÄ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÁVvÀÄÛ. MAzÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ°è ¨É¯É gÀÆ.
5 EgÀÄªÁUÀ 10 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀiÁVzÀÄÝ
ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ªÉZÀÑªÀÅ ±ÀÆ£ÀåªÁVzÁÝUÀ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ CzsÀðzÀµÀÖ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ºÉZÀÄÑ
¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ JAzÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå ªÀiÁgÁlUÁgÀ ¤zsÀðj¸À§ºÀÄzÉA§ÄzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.
JgÀqÀÄ ¢éd£À ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½gÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è ¥sÀ°vÁA±ÀªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À®Ä CzÉÃ
GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ §¼À¹PÉÆ¼ÉÆîÃt. E°è A ªÀÄvÀÄÛ B GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ
jÃwAiÀÄ°è ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ.
GzÀåªÀÄ WÀlPÀ B AiÀÄÄ ±ÀÆ£Àå ¥ÀæªÀiÁtzÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ PÀ°à¸ÉÆÃt.
GzÀåªÀÄ WÀlPÀ AAiÀÄÄ UÀjµÀ× ¨ÉÃrPÉ 20 WÀlPÀUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ CzÀgÀ
CzsÀðzÀµÀÄÖ CAzÀgÉ 10 WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀ AAiÀÄÄ 10
WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄPÉÆAqÀÄ B GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ UÀjµÀ× ¨ÉÃrPÉAiÀiÁzÀ 20 WÀlPÀUÀ¼À°è
E£ÀÆß PÀÆqÁ 10 WÀlPÀUÀ¼À ¨ÉÃrPÉ EzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ CzÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ
CzsÀðzÀµÀÄÖ CAzÀgÉ 5 WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀ B AiÀÄÄ vÀ£Àß ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß
±ÀÆ£Àå¢AzÀ 5 WÀlPÀUÀ½UÉ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ A GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ MlÄÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ 15 (20-5)
WÀlPÀUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ CzsÀðzÀµÀÄÖ CAzÀgÉ 7.5gÀµÀÄÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ JgÀqÀÆ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¥ÀæªÀÈvÀÛªÁV ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀPÉÌ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
F ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjÃQë¸ÉÆÃt.
ºÀAvÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁzÀ ¥ÀæªÀiÁt
1 B 0
1 20
2 A 20 =
2 2
1 1  20 20
3 B  20 − 20 =
 2
−
2 2 4
1 1  1   20 20 20
4. A  20 −  20 − 20  = − +
2 2  2  2 4 8
1 1 1 1    20 20 20 20
5 B  20 −  20 −  20 − 20   = − + −
2 2 2 2  2 4 8 16
ªÀÄvÀÄÛ »ÃUÉ ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ.

ºÁUÁV JgÀqÀÆ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ CAwªÀÄªÁV F PÉ¼ÀV£ÀµÀÄÖ GvÀà£ÀßPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ
124 GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
20 20 20 20 20 20 20 20
− + − + − + .... =
2 4 8 16 32 64 128 3
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁrzÀ MlÄÖ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ

ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
20 20 20
+ =2
3 3 3
EzÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£É ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ C¢üPÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄÄ
¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀÆvÀæ
40 20 40 20 gÀÆ. 3.33 EzÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ ¨É¯ÉVAvÀ
P = 10 – 0.5q q = , PÉÌ ¨É¯AiÀÄÄ 10 –,
3 3 3 3
PÀrªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ ¨É¯ÉVAvÀ C¢üPÀªÁVzÉ.
zsÀ£ÁvÀäPÀ ªÉZÀÑUÀ½zÀÝ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ®Æè ¯ÉPÁÌZÁgÀªÀÅ ºÉZÀÄÑ ¸ÀAQÃtðªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ
¥sÀ°vÁA±À MAzÉÃ DVgÀÄvÀÛzÉ. C£ÉÃPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ ZÀ®£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwZÀ®£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ JgÀqÀÆ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À GvÀà£Àß ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ vÀ®Ä¥ÀÄvÀÛªÉ. JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
MmÁÖV GvÁà¢¹zÀ ¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ±ÀÄzÀÝ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀ GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ
C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀ GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ
EgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀdªÁV ±ÀÄzÀÝ KPÀ¸ÁéªÀÄå ¸À¤ßªÉÃ±ÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnVAvÀ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄzÁV PÉ®ªÀÅ CxÀð±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀQ£À
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀptUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. KPÉAzÀgÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ §zÀ¯ÁuÉUÉ
¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ ªÀÄÄPÀÛªÁV ZÀ°¸ÀÄªÀÅ¢®è. EzÀPÉÌ PÁgÀtªÉÃ£ÉAzÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁrzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ
¥ÀæwQæ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ. ¨É¯É KjPÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ JAzÀÄ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀªÉÇAzÀÄ ¨sÁ«¹ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ GvÀà£ÀßzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ EvÀgÀ GzÀåªÀÄ
WÀlPÀUÀ¼ÀÄ CzÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀÅ¢®è. ¨É¯É KjPÉAiÀÄÄ D GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ªÀiÁgÁl ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ EzÀjAzÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¨É¯É
Kj¸ÀÄªÀÅzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ «ªÉÃZÀ£ÀAiÀÄÄvÀªÁzÀÄzÀ®è. GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÉÇAzÀÄ
¸ÀgÀQ£À ¨É¯É E½¹ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁr ºÉZÀÄÑ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß
UÀ½¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¹, ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß E½¸À§ºÀÄzÀÄ. F QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß
¨ÉzÀjPÉAiÉÄAzÀÄ G½zÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁ«¹ ªÉÆzÀ® GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹ vÀªÀÄä
GvÀà£ÀßzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß E½¸ÀÄvÀÛªÉ. ¨É¯É E½PÉAiÀiÁzÁUÀ MlÄÖ ªÀiÁgÁlzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèUÀÄªÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß
J¯Áè GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ºÀAaPÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ. DgÀA¨sÀzÀ°è ¨É¯É E½¹zÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÁlzÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸Àé®à ªÀiÁvÀæªÉÃ ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ±ÀPÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸Á¥ÉÃPÀëªÁV zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß E½¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÉÆzÀ® GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÁlzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸Á¥ÉÃPÀëªÁV ¸ÀtÚ
ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ F GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀ gÀ»vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É E½PÉAiÀÄ wÃªÀiÁð£ÀªÀÅ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀUÀ¼À E½PÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¨É¯É E½PÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÉÃZÀ£Á gÀ»vÀ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV ¥Àj¥ÀÆtð 125
¥ÉÊ¥ÉÆÃnUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ°è ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ PÀptªÁVgÀÄvÀÛªÉ.

• AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è M§â£ÉÃ M§â ªÀiÁgÁlUÁgÀ¤zÀÝgÉ CAvÀºÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ

¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß KPÀ¸ÁéªÀÄå JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
• MAzÀÄ ¸ÀgÀQUÉ M§â£ÉÃ ªÀiÁgÁlUÁgÀ¤zÀÝgÉ CAvÀºÀ ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå
¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DvÀ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀgÀQUÉ §zÀ° ¸ÀgÀPÀÄ EgÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ
PÉÊUÁgÉPÉUÉ EvÀgÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¤§ðA¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁrzÀ ¸ÀgÀQ£À
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹PÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå
GzÀåªÀÄ WÀlPÀPÉÌ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄzÀ gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀªÀÅ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ.
IÄuÁvÀäPÀ E½eÁj£À ¸ÀgÀ¼À ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ «µÀAiÀÄzÀ°è MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ
vÀ¯É PÉ¼ÀUÁzÀ ®A§ ¥ÀgÀªÀ®AiÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ªÀÄÆ®¢AzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ©AzÀÄ«UÉ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄlÖzÀ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
• MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ©AzÀÄ«UÉ ¸Àà±ÀðzÀ E½eÁgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄlÖzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
• ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄzÀ ªÀiË®åªÀÅ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄzÀ ªÀiË®åQÌAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ
ªÀiÁvÀæ ¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄªÀÅ (A.R) E½PÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• IÄuÁvÀäPÀ E½eÁgÀÄ EgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀrzÁVzÀÝµÀÄÖ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ
gÉÃSÉAiÀÄÄ CzÀQÌAvÀ E£ÀÄß PÉ¼ÀVgÀÄvÀÛzÉ.
• ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝUÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄ
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄªÀÅ IÄuÁvÀäPÀ ªÀiË®å
ºÉÆA¢zÁÝUÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀgÀ»vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• KPÀ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå ªÉZÀÑ CxÀªÁ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ºÉÆA¢zÀÝgÉ,
M.R ±ÀÆ£Àå DVgÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è CzÀgÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt«gÀÄvÀÛzÉ.
EzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV A.R ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄªÀ ©AzÀÄ«£À°è ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄ
MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
• KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß, MC KgÀÄwÛgÀÄªÁUÀ MR=MC
JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃrzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¨ÉÃrPÉAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
• KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ C¯ÁàªÀ¢ü zsÀ£ÁvÀäPÀ ¯Á¨sÀªÀÅ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ®Æè
ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
• ¸ÀgÀPÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄ KPÀgÀÆ¥ÀªÀ®èzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½AzÀ
GzÀãªÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°è ¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ C¯ÁàªÀ¢ü
126
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ¨É¯ÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
F ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀÅ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°èAiÀÄÆ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¢ÃWÁðªÀ¢ü
¯Á¨sÀUÀ¼ÀÄ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• MAzÉÃ jÃwAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀtÚ ¸ÀASÉåAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ GvÁà¢¸ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀjAzÀ

¸ÀgÀPÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄå GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀæªÀÄÄR ¥Àj¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
KPÀ¸ÁéªÀÄå
Key Concepts
¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn
PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄå
1. MlÄÖ DzÁAiÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ

(J) ªÀÄÆ®¢AzÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄªÀ zsÀ£ÁvÀäPÀ E½eÁgÀÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÀgÀ¼À

gÉÃSÉAiÀiÁVzÁÝUÀ,
(©) MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ® gÉÃSÉAiÀiÁVzÁÝUÀ,
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ DPÁgÀ ºÉÃVgÀÄvÀÛzÉ?
2. PÉ¼ÀUÉ MzÀV¸À¯ÁzÀ C£ÀÄ¸ÀÆa¬ÄAzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ, ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ
¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr
¥ÀæªÀiÁt 1 2 3 4 5 6 7 8 9
¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ 10 6 2 2 2 0 0 0 -5
3. ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ EzÁÝUÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄzÀ ªÀiË®åªÉÃ£ÀÄ?
4. MAzÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ gÀÆ. 100 gÀµÀÄÖ MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,
CzÀgÀ ¨ÉÃrPÉ C£ÀÄ¸ÀÆa F jÃwAiÀÄ°èzÉ.
¥ÀæªÀiÁt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
¨É¯É 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
C¯ÁàªÀ¢ü ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À AiÀiÁªÀÅzÁVgÀÄvÀÛzÉ (ºÉÃVgÀÄvÀÛzÉ)? MAzÀÄ ªÉÃ¼É MlÄÖ
ªÉZÀÑªÀÅ gÀÆ. 1000 UÀ¼À¶ÖzÀÝgÉ, C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
5. ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀQ£À MlÄÖ
GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£À C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ°è ¤qÀ¯ÁVzÉ. F C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ°è£À
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß DzsÀüj¹ PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ºÁQ.
¥ÀæªÀiÁt 0 1 2 3 4 5 6 7 8
¨É¯É 52 44 37 31 26 22 19 16 13
¥ÀæªÀiÁt 0 1 2 3 4 5 6 7 8
¨É¯É 10 60 90 100 102 105 109 115 125
127
(a) MR ªÀÄvÀÄÛ MC C£ÀÄ¸ÀÆa
(b) AiÀiÁªÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è MR ªÀÄvÀÄÛ MC UÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

(c) GvÀà£ÀßzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀQ£À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¨É¯É
(d) ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è MlÄÖ DzÁAiÀÄ, MlÄÖ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ¯Á¨sÀ
8. CvÀåvÀÛªÀÄ ªÀÄlÖzÀ C¯ÁàªÀ¢ü GvÀà£ÀßzÀ°è KPÀ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß
C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀgÉ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è CzÀÄ vÀ£Àß GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ?
9. ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ IÄuÁvÀäPÀ E½eÁgÀÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß KPÉ ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
10. ¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ ±ÀÆ£Àå
¯Á¨sÀzÀ°ègÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÉÃ£ÀÄ?
11. ªÀÄÆgÀÄ «©ü£Àß «zsÁ£ÀUÀ¼À°è PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄå GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀnÖ
ªÀiÁr
12. PÁ£ÁðmïgÀªÀgÀÄ ¢éd£À ¸ÁéªÀÄåzÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹zÀAvÉ ¤qÀ¯ÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀÅ Q = 200-4 P ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
±ÀÆ£Àå ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝUÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è ¥ÀæwÃ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉ
ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
13. ¨É¯É PÁptåvÉAiÀÄ CxÀðªÉÃ£ÀÄ? F jÃwAiÀÄ ¥sÀ°vÁA±ÀPÉÌ PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄåzÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄÄ
ºÉÃUÉ PÁgÀtªÁVzÉ?

±À§ÞPÉÆÃ±À
* ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ GvÀà£ÀßzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑ.
*
¸ÀgÁ¸Àj ¹ÜgÀªÉZÀÑ GvÀà£ÀßzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ MlÄÖ ¹ÜgÀªÉZÀÑ.
*
¸ÀgÁ¸Àj GvÀà£Àß §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀzÀ ¥ÀæwWÀlPÀzÀ GvÀà£Àß
*
¸ÀgÁ¸Àj §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæwWÀlPÀzÀ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ.
*
¸ÀªÀÄ¹Üw ©AzÀÄªÀÅ MAzÀÄ GzÀåªÀÄzÀ WÀlPÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄªÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ°£À MAzÀÄ ©AzÀÄªÁVzÉ.
*
§eÉmï gÉÃSÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄPÉÌ ¸Àj¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ J¯Áè
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
*
§eÉmï UÀt ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯ÉUÀ¼À°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ DPÉAiÀÄ DzÁAiÀÄ¢AzÀ RjÃ¢¸À§ºÀÄzÁzÀ
J¯Áè ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀªÁVzÉ.
*
¹ÜgÀ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ ®PÀëtªÁVzÀÄÝ, EzÀÄ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À°è
¥ÀæªÀiÁuÁUÀÄt ºÉZÀÑ¼ÀªÁzÀUÀ, GvÀà£ÀßzÀ°è CµÉÖÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
ªÉZÀÑ ©A§PÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¥Àæw ºÀAvÀzÀ°è GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁqÀÄªÀ PÀ¤µÀ× ªÉZÀÑ.
*
E½PÉAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ ®PÀëtªÁVzÀÄÝ, J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀiÁuÁ£ÀÄUÀÄt
ºÉZÀÑ¼ÀªÁzÁUÀ, GvÀà£ÀßªÀÅ F ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ©A§PÀzÀ MAzÀÄ gÉÃSÁvÀäPÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ¥Àæw ¨É¯ÉAiÀÄ°è
C£ÀÄ¨ÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
¨ÉÃrPÉ ©A§PÀ EvÀgÉ CA±ÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ EzÁÝUÀ, C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è
DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀgÀPÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÉÃ M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ©A§PÀªÁVzÉ.
*
¢éd£À¸ÁéªÀÄå PÉÃªÀ® JgÀqÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ.
*
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è J¯Áè C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
¸Àj¸ÀªÀÄ£ÁzÁUÀ EgÀÄªÀ MAzÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÁVzÉ.
*
C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉ MAzÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉVAvÀ
C¢üPÀªÁVzÀÝgÉ, D ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¢üPÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ C¹ÛvÀézÀ°èzÉ JAzÀÄ
ºÉÃ¼À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
*
C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ MAzÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨ÉÃrPÉVAvÀ C¢üPÀªÁVzÀÝgÉ,
C ¨É¯ÉAiÀÄ°è C¢üPÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß EzÀÄ
ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ.
*
GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ««zsÀ ªÀiË®åUÀ¼À°è UÀjµÀ× ¯Á¨sÀ
UÀ½¸ÀÄªÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ GvÁà¢¸À®Ä DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ GvÀà£Àß ªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
¹ÜgÀ GvÀà£Àß C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è §zÀ¯ÁUÀzÀ GvÀà£ÀßªÁVzÀÄÝ, EzÀ£ÀÄß ¹ÜgÀ GvÀà£Àß JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
*
DzÁAiÀÄzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ PÉÆ¼ÀÄîªÀ ±ÀQÛAiÀÄ°è 129
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÁUÀ, MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß DzÁAiÀÄzÀ
¥ÀjuÁªÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
*
KjPÉ ¥Àæw¥sÀ®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á ©A§PÀzÀ ®PÀëtªÁVzÀÄÝ, J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À°è
±À§ÞPÉÆÃ±À
¥ÀæªÀiÁuÁ£ÀÄUÀÄt KjPÉAiÀiÁzÁUÀ, GvÀà£ÀßzÀ°è CzÀQÌAvÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉZÁÑUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
EzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£ÀåvÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ J¯Áè ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¸ÉÃj¸ÀÄªÀAvÀºÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
*
PÉ¼ÀzÀeÉð ¸ÀgÀPÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ C¢üPÀ DzÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ ¨ÉÃrPÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀ MAzÀÄ
¸ÀgÀPÀ£ÀÄß PÉ¼ÀzÀeÉð ¸ÀgÀPÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
*
¸ÀªÀÄ GvÀà£Àß MAzÉÃ UÀjµÀ× ¸ÁzsÀåvÁ ªÀÄlÖzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ JgÀqÀÄ DzÁ£ÀUÀ¼À J¯Áè
¸ÁzsÀåvÁ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À UÀtªÁVªÉ.
*
¨ÉÃrPÉ ¤AiÀÄªÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ
¢QÌ£À°èAiÉÄÃ ZÀ°¹zÀgÉ, D C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ D ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÉÆA¢UÉ «gÀÄzÀÝ
¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ.
*
E½ªÀÄÄRzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ¤AiÀÄªÀÄ EvÀgÉ DzÁ£ÀUÀ¼À ¹ÜgÀvÉAiÉÆA¢UÉ MAzÀÄ
DzÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÁUÀ, D DzÁ£ÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßªÀÅ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ºÀAvÀªÀ£ÀÄß
vÀ®Ä¦zÀ £ÀAvÀgÀ E½ªÀÄÄRªÁUÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
§zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄ MAzÀÄ DzÁ£ÀzÀ §¼ÀPÉ ªÀÄlÖ PÀrªÉÄ¬ÄzÁÝUÀ, D DzÁ£À
WÀlPÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è CzÀgÀ §¼ÀPÉ ºÀAvÀzÉÆA¢UÉ KjPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ, MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ §¼ÀPÉ ºÀAvÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÁUÀ EzÀÄ E¼ÀPÉAiÀiÁUÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
¢ÃWÁðªÀ¢ü J¯Áè GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ MAzÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü JAzÀÄ
G¯ÉèÃT¹¯ÁVzÉ.
*
¹ÃªÀiÁvÀ ªÉZÀÑ GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæwÃ WÀlPÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ.
*
¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£Àß J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀªÁVzÁÝUÀ, DzÁ£ÀzÀ°è£À ¥ÀæwÃ WÀlPÀzÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ GvÀà£ÀßzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ.
*
¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ GvÀà£ÀßzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ ªÀiÁgÁlzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ MlÄÖ
DzÁAiÀÄzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ.
MAzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄzÀ GvÀà£Àß (MRP) GvÁàzÀ£ÁAUÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ
*
GvÀà£Àß ¥ÀlÄÖ CzÀgÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ DzÁAiÀÄ¢AzÀ UÀÄtÂ¹zÁUÀ ®©ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀÆgÉÊPÉ gÉÃSÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ ««zsÀ ªÀiË®åUÀ½UÀ£ÀÄUÀÄtªÁV
130
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄUÀæªÁV GvÁà¢¹zÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
¸ÁéªÀÄåAiÀÄÄvÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ
ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ, DzÀgÉ, §zÀ°Ã ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀiÁVzÉ.
*
KPÀ¸ÁéªÀÄå AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ PÉÆ£É¥ÀPÀë MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ
ºÉZÁÑVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ JgÀqÀ£É ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAwgÀÄªÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉ CzÀåvÉ ¤ÃrzÁUÀ ªÀiÁvÀæ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ M®ªÀÅ KPÀvÁ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ..
*
KPÁvÀäPÀ M®ªÀÅ M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ M®ªÀÅ KPÁvÀäPÀªÁVzÀÄÝ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ §AqÀ¯ï
(JgÀqÀÄ gÉÃSÉUÀ¼À°è£À 2 ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ)½zÁÝUÀ, CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ
E£ÉÆßAzÀÄ §AqÀ¯ïUÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ºÉZÁÑVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ
PÀrªÉÄAiÀiÁzÀAvÀºÀ D §AqÀ¯ï PÀqÉUÉ vÉÆÃgÀÄªÀ M®ªÁVzÉ.
*
¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÀÄ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ ºÉZÀÑ¼ÀzÉÆA¢UÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ
¸ÀgÀPÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀgÀPÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
*
¸ÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ PÉÃªÀ® ªÀåPÀÛ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÁªÀPÁ±À ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß
¨sÀj¸ÀÄªÀAvÀºÀ ¯Á¨sÀzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£Àå ¯Á¨sÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
*
PÉ®d£À ¸ÁéªÀÄå MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀ (DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ)£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ MAzÀÄ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ.
*
¸ÀzÁªÀPÁ±À ªÉZÀÑ JgÀqÀ£ÉÃ GvÀÛªÀÄ ZÀlÄªÀnPÉ ©lÄÖPÉÆlÖ UÀ½PÉAiÀiÁVzÉ.
¥Àj¥ÀÆtð ¥ÉÊ¥ÉÆÃn (i) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è J¯Áè GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß
*
GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ (ii) PÉÆ¼ÀÄîªÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ ¨É¯É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀgÁVgÀÄªÀ
MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ.
*
¨É¯É«Äw ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É «¢ü¸ÀÄªÀ ªÉÄÃ°äw (UÀjµÀ× «Äw)
AiÀÄ£ÀÄß ¨É¯É «Äw J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
*
MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯É ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ CzÀgÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ
¨sÁV¸À®àlÖ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ.
*
¨É¯É¥ÀÆgÉÊPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé ¸ÀgÀQ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉAiÀÄ°è£À ±ÉÃPÀqÀ 1gÀµÀÄÖ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ
PÁgÀt¢AzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ.
*
¨É¯É CAvÀ¸ÀÄÛ MAzÀÄ ¤¢ðµÀ× ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉÃªÉAiÀÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀPÁðgÀ «¢ü¸ÀÄªÀ
PÉ¼À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¨É¯É CAvÀ¸ÀÄÛ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
*
¨É¯É UÉgÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ® gÉÃSÉAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ
GzÀåªÀÄWÀlPÀzÀ GvÀà£ÀßzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
131
*
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ DzÁ£ÀUÀ¼À ««zÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À §¼ÀPÉ¬ÄAzÀ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ
UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
¯Á¨sÀ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ MlÄÖ GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑzÀ
£ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÁVzÉ.
±À§ÞPÉÆÃ±À
*
C¯ÁàªÀ¢ü PÉ®ªÀÅ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀzÉÃ EgÀÄªÀAvÀºÀ MAzÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü JAzÀÄ
ªÁåSÁå¤¸À®àqÀÄvÀÛzÉ.
* ¸ÀÜVvÀvÉAiÀÄ ©AzÀÄ ªÀÄÄZÀÄÑªÀ ©AzÀÄ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è, EzÀÄ AVC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è, EzÀÄ LRAC gÉÃSÉAiÀÄ PÀ¤µÀ× ©AzÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
*
§zÀ°PÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÀQ£À ¨É¯ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÁUÀ CzÀgÀ UÀjµÀ×
¥ÀæªÀiÁtzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ¨É¯É §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀÆªÀðzÀ°è
RjÃ¢¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ RjÃ¢¸À§ºÀÄzÁzÀ §AqÀ¯ïUÀ½UÉ DPÉAiÀÄ DzÁAiÀÄªÀÅ
ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß §zÀ°PÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
* ÇÁzsÁgÀt ¯Á¨sÀ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ UÀ½¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÁgÀt ¯Á¨sÀQÌAvÀ C¢üPÀªÁzÀ
¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ÇÁzsÀgÀt ¯Á¨sÀ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
*
MlÄÖ ªÉZÀÑ MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑzÀ ªÉÆvÀÛªÁVzÉ.
*
MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ¹ÜgÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁqÀÄªÀ
ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß MlÄÖ ¹ÜgÀ ªÉZÀÑ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
*
MlÄÖ ¨sËwPÀ GvÀà£ÀßªÀÅ MlÄÖ GvÀà£ÀßªÉÃ DVzÉ.
*
MlÄÖ GvÀà£Àß EvÀgÉ J¯Áè DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¹ÜgÀªÁVlÄÖ £ÁªÀÅ MAzÀÄ DzÁ£ÀªÀ£ÀÄß §zÀ°¹zÁUÀ,
GvÁàzÀ£Á ©A§PÀ¢AzÀ D DzÁ£ÀzÀ ««zÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ««zÀ ºÀAvÀzÀ
GvÀà£Àß. §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£À ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£Àß £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß MlÄÖ GvÀà£Àß JAzÀÄ
*
MlÄÖ ¥Àæw¥sÀ® MlÄÖ GvÀà£ÀßªÉÃ DVzÉ.
*
MlÄÖ DzÁAiÀÄ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ
UÀÄtÂ¸À®àlÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
*
MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ MlÄÖ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀzÀ
GvÀà£Àß ªÀÄlÖzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzÀªÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
*
MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ MAzÀÄ GzÀåªÀÄ WÀlPÀªÀÅ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁqÀ®Ä
ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß MlÄÖ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÉZÀÑ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
*
MAzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®å MAzÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀzÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ
GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ¨É¯É
132
*
§zÀ¯ÁUÀÄªÀ DzÁ£À §zÀ¯ÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ DzÁ£ÀzÀ MAzÀÄ ªÉÆvÀÛ


Micro Economics - KAN PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Micro Economics - KAN PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

¥ÀzÀ« ¥ÀÆªÀð ²PÀët E¯ÁSÉ

¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ¥ÀjZÀAiÀÄ

NATIONAL COUNCIL OF EDUCATIONAL RESEARCH AND TRAINING

Navjivan Trust Building

Head, Publication : M. Siraj Anwar

CHAIRPERSON, ADVISORY COMMITTEE FOR SOCIAL SCIENCE

1.1 MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À DyðPÀvÉ A Simple Economy

¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É PÀÈ¶ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV zsÁ£ÀåUÀ¼À

1.2 DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÀÄ Central Problems of An Economy

ªÀÄvÀÄÛ ºÀwÛAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 1.1 gÀ°è D 3 4

J¯Áè ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß zsÁ£ÀåUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¹zÀgÉ GvÁà¢¸À§ºÀÄzÁzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À UÀjµÀ×

1.3 DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¸ÀAWÀl£É Organisation of Economic Activities

¸ÀgÀQ£À ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ GvÁàzÀ£ÉVAvÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß §AiÀÄ¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ ¸ÀAPÉÃvÀªÀ£ÀÄß GvÁàzÀPÀjUÉ

1.4 ªÁ¸ÁÛ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀjAiÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛç Positive and Normative Economics

1.6 ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ AiÉÆÃd£É Plan of The Book

C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀ GvÁàzÀ£É «¤ªÀÄAiÀÄ

8 1. DyðPÀvÉAiÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹.

4. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ «µÀAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ZÀað¹.

CAwªÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À1 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ ªÀvÀð£É ºÉÃVgÀÄvÀÛzÉ

2.1 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ §eÉmï The Consumer’s Budget

2.1.1 §eÉmï UÀt Budget set

§eÉmï gÉÃSÉAiÀÄ E½eÁj£À ¤µÀàwÛ

ªÉÄÃ°£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß

14 E°è UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ ºÉÆ¸À §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ E½eÁgÀÄ,

¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV ºÉÆgÀ¨sÁUÀPÉÌ (§®¨sÁUÀ)PÉÌ ¥À®èlUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑzÀgÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ

gÉÃSÁavÀæ 2.3: C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ ®¨sÀåªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À

C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ1gÀ ¨É¯É §zÀ¯ÁUÀzÉÃ ¹ÜgÀªÁVzÀÄÝ, ¸ÀgÀPÀÄ2 gÀ

2.2 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ Preferences of the Consumer

¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ GzÁ¹Ã£ÀvÉ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ¼É. MAzÉÃ MAzÀÄ ¸ÀgÀQgÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉVAvÀ

C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃUÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß DzÀåvÁ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV GvÀÛªÀÄ

2.2.2 ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ §zÀ°PÉ Substitution between goods 17

¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄÄ OzÁ¹Ã£ÀåvÉ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ OzÁ¹Ã£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À

2.2.6 OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉ £ÀPÉë Indifference Map

OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÀ¼À°è PÉ¼ÀVgÀÄªÀ OzÀ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉVAvÀ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉUÉ DzÀåvÉ

2.3 C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÀ±Àð DAiÉÄÌ Optimal Choice of the Consumer

»A¢£À ¨sÁUÀUÀ¼À°è §eÉmïUÀtªÀÅ C£ÀÄ¨sÉÆÃVUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ

¹ÃªÀiÁAvÀ §zÀ°PÉAiÀÄ zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

§eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DzÀ±Àð ¸ÀAAiÉÆÃd£É ºÉÆA¢gÀÄªÀ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß J°è

gÉÃSÉAiÀÄÄ PÀ¥ÀÄà §tÚzÀ OzÁ¹Ã£Àå ªÀPÀægÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß

EzÀÄ KPÉ »ÃUÁUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ®Ä, M§â C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ “M” DVzÉAiÉÄAzÀÄ,

DUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯ÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ JgÀqÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹.

C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ DzÁAiÀÄ ‘M’ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯É p1 ªÀÄvÀÄÛ p2 DVzÁÝUÀ

PÀrªÀÄAiÀiÁzÀ PÁgÀt¢AzÀ C£ÀÄ¨sÉÆÃVAiÀÄ PÉÆAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV

2.4.4 ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ°è£À ¥À®èlUÀ¼ÀÄ Shifts in the demand curve

gÉÃSÁavÀæ 2.14gÀ°è F ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ §eÉmïgÉÃSÉAiÀÄ ¥À®èlªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.

32 gÉÃSÁavÀæ 2.16 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV

JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉ ¨ÉÃrPÉgÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAPÀ°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

2.6. ¨ÉÃrPÉ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé Elasticity of Demand

ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ

¨É¯É ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀéªÀÅ ¥Àj¥ÀÆtð ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ

p0 ¬ÄAzÀ p1UÉ §zÀ¯ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÉ.

¸ÀgÀQ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉ = q1 PÉ.f.UÀ¼ÀÄ - q0 PÉ.f.UÀ¼ÀÄ = (q1- q0) PÉ.f.UÀ¼ÀÄ

(q1 – q0) PÉ.f.

2.6.1 ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢V£À ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀé

¨ÉÃrPÉ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¥Àæw WÀlPÀzÀ¯ÁèUÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ∆q = −b DUÀÄvÀÛzÉ.

gÉÃSÁavÀæ 2.17jAzÀ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À

¨É¯ÉAiÀÄ°è CAzÀgÉ ±ÀÆ£ÀåQÌAvÀ ºÉZÁÑVzÀÄÝ, a

gÉÃSÁavÀæ 2.17 ¸ÀgÀ¼ÁgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÉÆA¢V£À

¹ÜgÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ

MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÁ ¨ÉÃrPÉ gÉÃSÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀvÀézÀ gÉÃSÁUÀtÂwÃAiÀÄ ªÀiÁ¥À£À

DzÀÝjAzÀ BP0D ªÀÄvÀÄÛ BOA UÀ¼ÀÄ MAzÉÃ jÃwAiÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ

gÉÃSÁavÀæ 2.18(b) £À°è DAiÀÄvÀPÁgÀzÀ ¥ÀgÁªÀ®AiÀÄzÀ (Rectangular hyperbola)