You are on page 1of 273

'kwd,wGJ

b0wuúodkvfpmay
149? 37 vrf;? &efukefNrdKU/
pmrl cGifhjyKcsuf trSwf [381 ^ 99 (4)]
rsufESmzHk; cGifhjyKcsuf trSwf [1211 ^ 2004 (11)]
'kwd, tBudrf? 2005? azazmf0g&D
(yxr tBudrf? 1983? ar? b0wuúodkvfpmay)

rsufESmzHk;
yef;csD rkwfoHk

tkyfa&
500

wefzdk;
2000 usyf

rsufESmzHk;½kduf
a':a&T (02079)? okc yHkESdyfwdkuf
128? 46 vrf;? &efukef/

yHkESdyfol
OD;wifarmif0if; (05946)? oif;vJh0if; yHkESdyfwdkuf
1? Adkvf&mñGefYvrf;? '*Hk NrdKUe,f? &efukef/

xkwfa0ol
OD;ausmf[if; (0910)? ,HkMunfcsuf pmay
111? 33 vrf;? ausmufwHwm; NrdKUe,f? &efukef/

PDF rSwfwrf;

uGefjyLwmpmpD pm½dkuf - equinox1528 @ mmcp

PDF Design - nnnaing @ mmcp

Myanmarcupid PDF Creator Group


rS wifqufonf/
1983 ckESpf trsKd;om; pmayqk bmomjyef (&o) qk&

armifxGef;ol

&Jwdkuf
('kwd,wGJ)
A. J. Cronin

The Citadel
(1)

ausmufrD;aoG;wGif;ESifh owåKwGif; tvkyform;rsm;\ usef;rma&;qdkif&mbkwftzGJUudk twdkaumuf tm;jzifh trf?


tufzf? bD [k vlodrsm;Mu\/ trftufzfbD½Hk;udk vef'efNrdKU wif;jrpf\ b,fbufurf; wm½dk;ay:&Sd tvGef
chHnm;xnf0gonfh taqmufttHkBuD; wpfckwGif zGifhvSpfxm;onf/ 0ufprifpwm O,smOfESifhvnf; rsm;pGm
ra0;ay/ ukefoG,fa&;bkwftzGJU? owåKwGif;Xmersm;ESifhvnf; eD;ojzifh oGm;rIvmrI qufoG,frI
vG,fulavonf/ ,if;XmerS ESpfckonf trftufzfbDtzGJU\ &nf½G,fcsufudk vHk;0 *½krpdkufbJ olwdkYXme
wpfXmecsif;pD\ tusdK;udkom a&SUwef;wifaeMuonfh tm;avsmfpGm trftufzfbD tzGJUtay: pDrHcefYcGJrI udpöudk
taMumif;jyKí Xmecsif; tjrJwap &efjzpfaeMuonfh Xmersm; jzpfavonf/
Mo*kwfv 14 &ufaeYonf &moDOwkaumif;rGefí tvGefom,mMunfvifaom aeYwpfaeY jzpf\/
xdkaeYwGif pdwfopfvlopfjzpfum tm;rmefopf 0ifvsuf&Sdaom tif'½l;onf trftufzfbD½Hk;
taqmufttHkay:odkY tvGefwuf<uaom pdwf"mwfjzifh vSrf;wufvsuf&Sd\/ olYrsufvHk;rsm;onf
vef'efNrdKUawmfBuD;udk tEdkif,lawmhrnhf t&dyfta,mifrsm;udkyif azmfjyaeoa,mif&Sd\/
]uRefawmf[m usef;rma&; t&m&Sdopfyg}
½Hk;xJodkY ta&mufwGif yxrOD;qHk; awGU&onfh ,leDazmif;0wfpHkESifh 0efxrf;tm; tif'½l;u ajymonf/
0efxrf;uvnf; w½dkwao wav;wpm;ESifh qD;BudKonf/ ol\ tjyKtrlrSm tif'½l; a&muftvmudk
arQmfvifhaeyHk&avonf/
][kwfuJh cifAsm? aumif;ygNyD cifAsm? a'gufwmtaeESifh uRefawmfwdkY q&m rpöwm*pfvf*sHK;udk
awGUcsifvdrfhr,fvdkY xifygw,f} [k tif'½l;tm; ajymae&mrS wpfqufwnf;yif "mwfavSum;apmifh
bufodkYvSnfhí ]igwdkYq&m0eftopfudk rpöwm*pfvf*sHK; tcef;xd ydkYay;vdkufyguGm} [k ajymvdkufav\/
armifxGef;ol &Jwdkuf

"mwfavSum;onf nifompGm wufoGm;onf/ tpdrf;a&mif okwfxm;aom tcef;rsm;ESifh eH&Hrsm;pGmudk


&dyfceJ &dyfceJ jrifawGUvdkuf&NyD;aemuf wpfckaomtxyfwGif &yfoGm;avonf/ apmapmu olawGUcJh&aom
0efxrf;\ 0wfpHkrsKd;ESifh 0efxrf;wpfOD;tm; xyfrHawGU&jyefonf/ xdk0efxrf;uyif olYtm; BuD;rm;us,f0ef;í
tvif;a&mifaumif;pGm&aom tcef;BuD; wpfckqDodkY ac:oGm;onf/ cPrQtMumwGif olonf xdktcef;BuD;
twGif;ü vufxJrS wdkif;rfowif;pmudk vTwfcsvdkufNyD; xdkifae&mrS uwdkufu½dkuf xum olYtm;
qD;BudKvdkufaom rpöwm*pfvf\ vufrsm;udk qGJudkif EIwfqufvsuf &Sdav\/
]uRefawmf tvkyf0ifwm enf;enf; aemufusoGm;w,f? uRefawmfwdkY raeYurS jyifopfu
jyefa&mufygw,f? 'gayrJh tvkyf vkyfzdkYuawmh tqifoifh jzpfaeygNyD}
tif'½l;u tm;wufoa&m ajymavonf/
]aumif;ygw,f}
*pfvfuvnf; tvdkufoifhyif jyefajymavonf/ *pfvfonf cyfaysmfaysmf aewwfyHk&\/
a½Tudkif;rsufrSef wyfxm;NyD; eufjyma&mif0wfpHkESifh eufjyma&mif euúwdkifrsm;udk aooyfpGm 0wfxm;onf/
olonf tif'½l;tm; azmfa&Gaom tjyHK;jzifh qD;BudKvsuf &Sdavonf/
]xkdifygcifAsm? vzuf&nf aomufrvm;? EGm;EdkYylyluav; aomufrvm;? BudKufwm ajymyg?
uRefawmfuawmh q,fhwpfem&D xdk;rS wpfckck aomufavh&Sdygw,f? 'gayrJh .... aMomf .... tckyJ q,fhwpf
em&Dxdk;awmhrSmyJ}
][kwfuJh? uRefawmf ....}
tif'½l;onf pum;udk rqufEdkifao;bJ wHkYqdkif;qdkif;jzpfaeavonf/ NyD;rS ]tvkyf taMumif;udk
vufzuf&nfaomuf&if; ajymjyEdkifygw,f} [kqufajymavonf/
ig;rdepfcefYtMumwGif vufzuf&nf wpfcGufESifh EGm;EdkYylyl wpfzefcGufudk ,lí 0efxrf;wpfOD;
0ifvmonf/ ]uRefawmf,lvmwm rSefvdrfhr,fvdkY xifygw,f rpöwm *pfvf? EGm;EdkYudk usatmif
usdKvmygw,f}[k ajymavonf/
]aus;Zl;wifw,f pwDAif}
pwDAif jyefxGufoGm;onfhtcg *pfvfu tif'½l;udk Munfhí jyHK;onf/
]pwDAif[m tifrwef toHk;0ifwJh vlwpfa,mufqdkwm aemufawmh a'gufwm odvmyg vdrfhr,f?
tvGef t&omxl;wJh aygifrkefY axmywfokwf aumif;aumif; vkyfay;Edkifw,f? wu,fwef; usawmhvnf; ½Hk;rSm
vufwdk vufawmif; cdkif;zdkYtwGuf vlaumif;&zdkYu rvG,fbl;? uRefawmfwdkYqDrSm a&mufaewJh 0efxrf;
awGuvnf; Xmeaygif;pHku vlawG? jynfxJa&; Xme? owåKwGif; Xme? ukefoG,fa&; bkwftzGJU pwJhXmeawGu
vlawG? tJ'Dawmh vlaygif;pHkw,fvdkY qdk&rSmaygh? uRefawmf udk,fwdkifuvnf; a&aMumif; xdef;odrf;a&;
tzGJU½Hk;u vmwJholyg}

jrefrmhrQm;ewfarmif 2
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf EGm;EdkYaomuf&if;rS olvkyf&rnfh wm0efydkif;udk ar;onf/ *pfvfu tif'½l;\ tar;udk


rajzbJ &moDOwk taMumif;? jynfolY 0efxrf;rsm;\ yifpif pDrHudef; taMumif; ponfh tvkyfESifh rqdkifaom
taMumif;t&mrsm;udkom ajymaeavonf/ xdkYaemuf oludk,fwdkifyif tif'½l;\ tcef;odkY vdkufydkYav\/
tif'½l;twGuf jyifqifxm;onfh tcef;rSm us,fus,f0ef;0ef; &SdvSayonf/ tjyiftqifuvnf;
crf;em;\/ aumfaZmudk cef;vHk;jynfh cif;xm;av\/ tvif;a&mifvnf; aumif;pGm&onf/ wif;jrpfudk tay:rS
pD;í jrifEdkifonfh ae&mjzpfonf/ tcef;rSm vHkvHkjcHKjcHKvnf; &SdvSonf/ tjyifrS toHAvHrsm; r0ifEdkifatmif
pDrHxm;onfh toHvHkcef; jzpfayonf/
]a'gufwmhtwGuf 'Dtcef;udk uRefawmfudk,fwdkif a&G;cJhwmyJ? jyefNyD; jyKjyifrGrf;rHcJh&ao;w,f?
aqmif;&moDrSmoHk;zdkY ausmufrD;aoG; rD;zdkvnf; &Sdw,f? tqifawmh ajyygvdrfhr,f? a'gufwm oabmus&JUvm;}
]oabmusygw,f? odyfudk aumif;wJhtcef;yJ? 'gayrJh ....}
]uJ .... vm? a'gufwm&JU twGif;a&;rSL; rpörmqefESifh rdwfqufay;r,f}
*pfvfonf tif'½l;\ tcef;ESifh qufaeaom wpfzufcef;\ wHcg;udk tomt,m acgufvdkufNyD;
tomt,myif wGef;í zGifhvdkufonf/ pm;yGJi,f wpfvHk;wGif xdkifí owif;pm zwfaeonfh rpörmqefonf
olr\ vufxJrS zwfvufp wdkif;rfowif;pmudk csxm;vdkufNyD; xkdif&mrS x&yf vdkufonf/
]aumif;aom eHeufcif;yg rpörmqef}
]aumif;aom eHeufcif;yg rpöwm*pfvf}
]rpörmqef? 'D[m a'gufwmarqef}
]aumif;aom eHeufcif;yg rpöwmarqef}
tjyeftvSef EIwfqufaeMuonfrsm;udk Munfhum tif'½l;rSm cyfaMumifaMumif jzpfoGm;rdao;
aomfvnf; csufcsif;yif olYudk,fol jyefxdef;NyD; olwdkYESifh a&mí pum;ajymEdkifatmif BudK;pm;onf/
ig;rdepfcefYrQ axG&mav;yg; pum;rsm; ajymqdkNyD;aemuf *pfvfonf tif'½l;tm; wav;wpm;
EIwfqufí jyefoGm;onf/ ol rjyefrD tif'½l;tm; ]uRefawmf cifAsm;twGuf zdkifwcsdKU ydkYvdkufr,f} [k
ajymoGm;avonf/
*pfvf ydkYvdkufrnf[k ajymoGm;aom zdkifrsm;udk pwDAif vmí ydkYonf/ pwDAifonf aygifrkefY
axmywfokwfjcif;ESifh EGm;EdkYazsmfjcif;üom uRrf;usifonf r[kwfay/ zdkifwGJrsm;udk to,ft,l jyKvkyf&müvnf;
uRrf;usifonfudk awGU&onf/ wpfem&DvQif wpfBudrfus tif'½l; tcef;wGif;odkY0ifí ]0ifpm} cGufxJodkY
xnfhp&m &Sdonfrsm;udk oyfoyf&yf&yf jzpfatmif xnfhay;onf/ 0ifpmrsm;udk wifae&if;rS ]xGufpm} cGufudk
Munfhonf/ xGufpmcGufwGif pm&Guf wpf½GufwavrQ r&Sdacs/
tif'½l;onf *pfvf ydkYvdkufaom zdkifrsm;udk wpfckNyD; wpfck zwfonf/ zdkifrsm;rSm trf? tufzf? bD
tzGJU\ tpnf;ta0;rSwfwrf; ta[mif;rsm; jzpfí ta&;BuD;aom tcsuftvufrsm; vHk;0rygacs/

jrefrmhrQm;ewfarmif 3
armifxGef;ol &Jwdkuf

zwf&onfrSm tvGef ysif;p&maumif;onf/ olonf tcsdef tenf;i,frQESifh rSwfwrf;tm;vHk;udk zwfí


NyD;oGm;av\/
tvGef tvkyfvkyfcsifaeaom tif'½l;wGif bmwpfckrQ vkyfp&m r&Sdawmhay/ olonf
pdwfysufvufysufESifh rpörmqefudk ac:í pum;pjrnf ajymMunhfonf/ rpörmqef\ ajymjycsuft& olronf
jynfxJa&;Xme vufatmuf&Sd a&cJpdrf tom;rsm; ppfaq;a&; XmepdwfrS vmol jzpfaMumif; od&\/
olruvnf; tvkyfESifh ywfoufí rnfrnf&& ajymwwfjcif; r&Sdacs/ olru ½Hk;csdefrSm eHeuf q,fem&DrS nae
av;em&D txd jzpfygonf[k ajymjyonf/ aemufxyf olrxHrS od&onfh taMumif;t&mrSm olr 'kwd,
acgif;aqmif tjzpf yg0ifaeaom olr\ ½Hk;cef;rS trsKd;orD; a[mfuDtoif; taMumif;om jzpfonf/ olr\
wdkif;rfowif;pmudk zwfrvm;[kvnf; ar;onf/ olr\ tMunfhrSm at;at;omom aeapvdkaom qE´udk
azmfjyaeyHk&ay\/
odkYaomfvnf; tif'½l;uawmh pdwfat; em;at; raeEdkifacs/ tem;,lNyD;prdkY pdwfopf vlopf jzpfvsuf
&Sday&m tvkyfudkom rsm;rsm; vkyfvdkonf/ ,ck awGUae&onfh tajctaet& qdkvQif olonf vkyfp&m
udkifp&m rsm;rsm;pm;pm; &SdrnfhyHk ray:ay/ olonf pdwfysufpGmjzifh touf0if vIyf&Sm;vsuf&Sdaom jrpfjyifudk
ai;armaerdonf/ jrpfjyifxuf0,f qGJoabFmrsm;ESifh ausmufrD;aoG;wif oabFmBuD;rsm;onf ysm;yef;cyfrQ
oGm;vm vIyf&Sm;vsuf &SdMuav\/
cPrQ tMumwGif tif'½l;onf *pfvfxH jyefa&mufvmonf/
]uRefawmfh tvkyfudk b,fawmhavmufrS pNyD; vkyfEdkifr,f xifovJ}
tif'½l;\ ar;cGef;aMumifh *pfvf tHhtm;oifhoGm;onf/
]b,fvdkvJ a'gufwm? uRefawmfjzifh thHvdkY rqHk;awmhbl;? uRefawmf ay;cJhwJh zdkifawG[m a'gufwmh
twGuf wpfvpm tvkyfay;xm;wmyJ}
*pfvfonf olYvufrS em&Dudk Munfhonf/
]vmAsm? aeYv,fpm pm;zdkY tcsdef usaeNyD? tjyif oGm;&atmif}
aeYvnfpm pm;&if;ESifh *pfvf*sHK;u trf? tufzf? bD bkwftzGJU\ tvkyfcGif tajctae t&yf&yfudk
&Sif;jyavonf/ aemufwpfBudrf bkwftzGJU tpnf;ta0;udk pufwifbmv 18 &ufrwdkifrD
usif;yEdkifvdrfhOD;rnf[k rxifaMumif;? bkwftzGJU0if vlBuD; tm;vHk; vdkvdkyif c&D;a0;odkY a&mufaeMuaMumif;?
ygarmu©cs,fvpfrSm aemfa0;wGif a&mufaeNyD; a'gufwm arm&pf*ufpbD;rSm paumhwvefwGif a&mufaeaMumif;?
bkwftzGJU Ouú| qm 0DvsH 'D0g;rSm *smreDodkY oGm;aeí *pfvf*sKH;\ tBuD;tuJ jzpfaom rpöwmbvdwfrSm
rdom;pkESifhtwl z&ifwefwGif &SdaeaMumif; *pfvfu ajymjyavonf/
xdkaeY nae ½Hk;qif;csdefwGif tif'½l;onf olYtvkyfESifh ywfoufí a&mufwwf&m&mrsm;udk awG;um
jyefvmcJh&av\/ avmavmq,fwGif olwdkY\ tdrfaxmif y&dabm* ypönf;rsm;rSm a&mufrvm ao;ojzifh
tm;vfukwfbufwGif tcef;uav; wpfcef;udk wpfvrQ ,m,DiSm;um aexdkifvsuf &SdMuonf/ olwdkYESifh

jrefrmhrQm;ewfarmif 4
armifxGef;ol &Jwdkuf

oifhawmfrnfh tdrfwpftdrf &Smí iSm;&rnfh wm0efu &Sdao;onf/ ,ckvdk tvkyfwm0ef rrsm;ao;onfh


tcsdefwGif tdrfaumif;aumif; &atmif&SmzdkY tcsdefawmh &vdrfhrnf[k xif\/
]avmavmq,fawmhjzifh udkYrSm bmrS vkyfp&m r&Sdao;bl; c&pöwD? udkYtwGuf tvkyfwm0ef csay;zdkY
olwdkYrSm tqifoifh rjzpfMuao;bl;? 'DwpfvvHk;udkawmh EGm;EdkYaomufvdkuf? wdkif;rfowif;pm zwfvdkuf?
vufrSwfwdk xdk;vdkufESifhyJ tcsdefukef&r,fh taygufyJ? wpfcgwavawmhvnf; udkY twGif;a&;rSL; rpörmqefESifh
olwdkY trsKd;orD; a[mfuDtoif; taMumif;awmh ajymEdkifrSmayghav}
olYtvkyfESifh ywfoufí tif'½l;u c&pöwDtm; þodkYyif ajymjyonf/ c&pöwDrSmuawmh ajymp&mawG
trsm;BuD; &Sdaeavonf/
]aeprf;ygOD; tif'½l;&,f? &Sifhtvkyf taMumif;csnf;om ajymraeygESifhOD;? &Sifhrdef;rESifh pum;ajymzdkY
tcsdefay;prf;ygOD;? uRefrwdkY tcka&mufaewJh ae&muav? rqdk;bl;odvm;? ae&m aumif;av;yJ? uaeY
aeYcif;ydkif; uRefr avQmufMunfhcJhw,f? cs,fvfqD;buftxd a&mufatmif oGm;cJhwm? Munfhp&mawG trsm;BuD;
&SdwmyJ? umvdkifvD&JUtdrf b,fem;rSm &Sdw,f qdkwma&m? wdwf jywdkuf b,fem;rSm &Sdw,f qdkwma&m uRefr
odcJhw,f? uRefrwdkY oGm;Mur,fqdk&if oGm;p&mawG trsm;BuD; &Sdw,f odvm;? yef;jcHawG trsm;BuD;&Sdw,f?
wpfyJed ay;NyD; ul; txd taysmfpD;oabFm pD;Edkifw,f? a&SUvqdk&if tJvbwfcef;rrSm u&pfpvm; tzGJU
a&mufr,f? aemufNyD; e,l;a,muf Zmwf½Hkrsm; toif;BuD;u jyZmwf wpfckvnf; uaew,f? tkd ....
Munfhp&mawG vnfp&mawGujzifh trsm;BuD;yJ odvm;? uRefrwdkY wpfaeYavmuf xGufNyD; pm;Mu&atmifaemf?
a[m'D vrf;rBuD; twdkif; avQmufoGm;&if ½k&Spm;aomufqdkif wpfqdkif &Sdw,f? qdkifMunfh&wm aumif;yHkyJ? &Sif
ryifyef;bl; qdk&if oGm;NyD; pm;Mu&atmifvm;}
c&pöwD þrQavmuf 0rf;om &TifjrL;aeonfudk tif'½l; rjrifcJhzl;ay/ ,ck tBudrfonf yxrqHk;tBudrf
awGUzl;jcif; jzpf\/
]rif;[m 'DtdrfrSm ta&;yg t&mta&mufqHk; yk*¾dKvfBuD;yJ c&pöwD? rif; vdkcsifwm rSeforQ jzpf&rSmaygh?
udkvnf; uaeY tvkyfawG wyifwyef; vkyfcJh&wmrdkY 'Dnaecif; tcsdefudk aysmfaysmfyg;yg; toHk;cs&vdrfhr,f}
tif'½l;u &Tifvef; jrL;xl;aom c&pöwDukd Munfhí cyfaomaom ajymvkdufav\/
aemufwpfaeY reufwGifvnf; tif'½l;onf olYpm;yGJay:odkY a&mufvmorQ zkdifrsm;ukd zwfí
zwf½INyD;aMumif; vufrSwfwkd xkd;onf/ q,fhwpfem&D xkd;awmh olYwGif vkyfp&m wpfckrQ r&Sdawmhay/
olonf tvkyfr&SdyJ tcef;xJ xkdifae&jcif;ukd pdwfysuf NiD;aiGUvmonf/ tysif;ajy taqmufttkH
wpfckvkH;ukd vSnfhvnf Munfh½I&vQif aumif;vdrfhrnf[k awG;rdojzifh tcef;xJrS xGufcJhav\/
taqmufttkHxJwGif pdwf0ifpm;p&m[lí wpfckrQ rawGU&acs/ tay:qkH;xyfodkY ta&mufwGif
tcef;&SnfBuD; wpfckukd awGU&\/ "mwfcGJcef;tjzpf okH;vQif oifhawmfrnfh tcef;rsKd; jzpf\/ xkdtcef; xJ0,f
qmvzmrsm; xnfhonfh aowåma[mif; wpfvkH;ay:ü vli,f wpfOD;onf tuste xkdifí vufonf;
ñSyfaeonfukd awGU&avonf/ vli,f 0wfxm;onfh tusÐt&Snf tjzLrSm npfywf aya&vsuf&Sdojzifh
tjzLa&mifyif ray:awmhay/

jrefrmhrQm;ewfarmif 5
armifxGef;ol &Jwdkuf

][,fvkd}
tif'½l;u vSrf;í EIwfquf vkdufaomfvnf; vli,fxHrS bmoHrS rMum;&ay/ cPMumrS rajymcsif
ajymcsif toHrsKd;jzifh pum;ajymoH ay:xGufvmonf/
]wu,fvkdY ukd,fhvl vrf;rSm;NyD; a&mufvmwm qkd&ifawmh [kdbufrSm "mwfavSum; &Sdw,f?
jyefqif;oGm;ayawmh}
tif'½l;onf "mwfcGJcef;oHk; cHk&SnfBuD;udk rSDí &yfvdkufNyD; olYtdwfxJrS pD;u&ufbl;udk xkwfonf/
NyD;awmhrS ]vzuf&nf r&bl;vm;} [k xyfar;jyefav\/
vli,f\ OD;acgif;onf armhvmNyD; tif'½l;udk wpfcsuf apmif;í Munfhonf/ ,ckrSyif jyefí
Munfhazmf&avonf/
]vufzuf&nfu <uufjzLawG twGufyJ &w,f? 'Dae&mrSm vlawGtwGuf vufzuf&nf r&bl;?
vufzufajcmufu <uufawGtwGuf tvGef tm[m&jynfh0wJh tpmyJ}
tif'½l;u vdIufvdIufvSJvSJ &,frdavonf/
vli,fonf olYxuf toufig;ESpfcefY i,fvdrfhrnf[k cefYrSef;&ayonf/
]uRefawmfh emrnf arqefyg}
tif'½l;u olYudk,fol rdwfqufonf/
]cifAsm;u ty,fcH vlawGESifh vmNyD; qufoG,fwJh vludk;As? uRefawmfh emrnfu a'gufwm [kwfyf?
[kwfyf qdkwJh pum;vHk;&JU t"dyÜm,fu arQmfvifhjcif;wJh? uRefawmfhrSmawmh bmarQmfvifhcsufrS r&Sdbl;}
]cifAsm;u 'DrSm bmvmvkyf&wmvJ}
]uRefawmf bmvkyf&ovJ qdkwmuawmh bk&m;ocif wpfOD;yJ odr,f? tJ .... bDvD bwfwefqdkwJh
vlvnf; odvdrfhr,f xifwmyJ? bDvD bwfwef qdkwmu 'D0g;udk ajymwm? 'D0g; qdkwmvnf; bDvD bwfwefyJ?
bDvD bwfwef qdkwmvnf; 'D0g;yJ? ESpfa,muf r[kwfbl;? wpfa,mufwnf; twlwlyJ? uRefawmfh&JU
tvkyfwm0efuawmh wpfcgwav uRefawmf 'Dae&mrSm xdkifw,f? awG;w,f? 'gayr,fh tcsdef&SdorQawmh
xdkifaewm rsm;ygw,f? awG;awmifrS rawG;bl;? wpfcgwpf&HrSmawmh olwdkYqDu vltom; tpte
twHk;twpfawGudk uRefawmfhqD ydkYay;w,f? yHkysufyef;ysuf jzpfaewJh tom;wHk;awG qdkawmh vl&JU
b,ftpdwftydkif;u tom;rSef;awmif rodawmhbl;? owåKwGif; tvkyform;awG&JU tom;wpfawGayghAsm?
tJ'gBuD;awG uRefawmfhqDydkYNyD; bmaMumifh owåKwGif;rSm aygufuGJrI jzpf&ovJ qdkwJh ar;cGef;rsKd; ar;w,f}
]tJovdk ar;awmh cifAsm;u ajymjyvdkufwmyJvm;}
tif'½l;u ,Of,Ofaus;aus;yif ar;onf/
]rajymbl;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 6
armifxGef;ol &Jwdkuf

[kwfyf ajymyHkrSm acsacsiHiH r&Sd/ cyf½dkif;½dkif;? cyfMurf;Murf; &SdvSonf/


olwdkYESpfOD; awGUvQif awGUcsif; qufqHyHkrSm cGwD;cGus EdkifvSaomfvnf; csufcsif;vdkvdkyif
tqifajyoGm;onf/ ESpfOD;om; aeYv,fpm twlwl pm;&ef tjyifxGufMuonf/ vrf;wGif a'gufwm[kwfyfu
olYwm0ef taMumif;udk ajymjyoGm;onf/ tjcm; taMumif;rsm;udkvnf; ajymjyonf/ olYb0 taMumif;udkvnf;
ajymjyavonf/
a'gufwm[kwfyfonf uif;b&pf wuúodkvf\ bufa[muf okawoetzGJUrS ynm&SifwpfOD; jzpf\/
ygarmu© 'D0g;u trf? tufzf? bD tzGJU twGuf "mwfcGJcef; okawoeorm; wpfOD; acwå iSm;&ef
avQmufvTmwifNyD; em;ylem;qm vkyfjcif;aMumifh tzGJUrS olYtm; vTwfvdkufjcif; jzpfonf/ tzGJU
a&mufvmjyefawmhvnf; a'gufwm[kwfyfwGif rnfrnf&& vkyfp&m bmrQr&Sday/ wpfcgwpf&H ay:vm
wwfonfh tvkyfrsm;rSmvnf; vufaxmuf "mwfcGJcef;rSL; wpfOD; vkyfEdkifonfh tvkyfrsKd;om rsm;avonf/
a'gufwm [kwfyfu bkwftzGJU0if vlBuD;rsm;\ wufwuf<u<u r&SdrIESifh ysif;&d xHkxdkif;rIrsm; aMumifh
olYrSm ½l;awmhrnfh tajctaeodkY qkdufaeygonf[k qdkonf/ bkwftzGJU0if vlBuD;rsm;\ pdwftm; xufoefrI
uif;rJhjcif;ESifh ysif;&djcif;rsm;udk a'gufwm [kwfyfu ]Or®wåuBuD;rsm;\ avmuAdrmef} [k trnf
ay;xm;avonf/
EdkifiHtwGif;½Sd okawoe vkyfief;rsm;\ vuf&Sd tajctaerSm tm;&p&m r&Sd? jzpf½dk; jzpfaeus twdkif;
emrnfBuD;aeonfh vufwpfqkyfpmcefY vlwpfpku vuf0g;BuD; tkyfum olwdkY\ udk,fydkif oabmw&m;rsm;udk
a&SUwef;wifjcif;jzifh tcsdefukefaeonf/ udk,fydkif oabmw&m;rsm;udk a&SUwef; wifvGef;ojzifh wpfOD;ESifh wpfOD;
y#dyu© jzpfum tcsdef&SdorQ tcsif;csif; jiif;cHk aeMujcif;jzifhom tcsdefukef aeMuonf[k a'gufwm [kwfyfu
ajymavonf/
olYtjzpfuvnf; qdk;vGef;ygonf[k a'gufwm [kwfyfu qdkonf/ olYb0rSmvnf; olvkyfcsifwmudk
vGwfvGwfvyfvyf rvkyfEdkifaom b0 jzpfaeonf/ ol wu,fwrf; vkyfcsifaeaom okawoe vkyfief;rsm;udk
vkyfcGifhr&bJ bkwftzGJU0if vlBuD;rsm; pdwful;ayguf&m cdkif;aporQ aygufwwfu& tvkyfrsm;udkom
vkyfae&ojzifh ESpfOD; ESpfzufpvHk; tusKd;,kwfvsuf &Sdonf[k [kwfyfu &ifzGifhavonf/
a'gufwm[kwfonf tif'½l;tm; trftufzfbD tzGJU odkYr[kwf olY tac:tm;jzifh ]Or®wåuBuD;rsm;\
avmuAdrmef} \ ½kyfvHk;udk wdkwdkESifh xdxda&mufa&muf jzpfatmif &Sif;jyonf/ tzGJU Ouú| qm 0DvsH 'D0g;onf
toufu BuD;vSNyD jzpfí pdwfa&mudk,fyg opfvGifjcif; uif;rJhaeNyD; ÓPfynm t&müvnf; tdkvSNyD/
acwfrDjcif; r&Sdawmh/ vkyfoifh vkyfxdkufonfh udpörsm;usawmh olvkyfcsifrS vkyfonf/ rvkyfoifhwmusawmh
a&;BuD;cGifus,f vkyfum rjzpfrae ZGJaumif;aumif;ESifh yk&Gufqdwfudk cg;awmif;usdKufí zrf;onfhES,f vkyfzdkY
tm;xkwf aewwf\/ xdkYaMumifh a'gufwm[kwfyfu olYtm; bDvD bwfwef[k ajymifavSmifí
ac:aejcif;jzpf\/
tbdk;tdk bDvD bwfwefonf t*FvefEdkifiH&Sd odyÜHynm&yfqdkif&m aumfrwDwdkif;vdkvdkwGif Ouú|
jzpfvsuf &Sdonf[k [kwfyfu tif'½l;tm; ajymjyonf/ avmavmq,f tvGef xif&Sm;aeonfh
]uav;oli,frsm;twGuf odyÜHynm} [laom 'D0g;\ toHvTifha[majymcsufrsm; taMumif;udkvnf;
ajymjyavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 7
armifxGef;ol &Jwdkuf

Ouú| 'D0g;NyD;vQif ygarmu© &Sif;ae;udk ausmif;om;rsm;u ]jrif;tBuD;}[k ac:Muonf/ NyD;awmh


ygarmu© cs,fvpf/ cs,fvpfuawmh odyfrqdk;vSaomfvnf; xifay:csifvGef;onf/ aemufNyD;awmh a'gufwm
arm&pf *ufpbD;/
]cifAsm; *ufpbD;udk odw,f r[kwfvm;} [k [kwfyfu ar;avonf/
]uRefawmf olYudk awGUzl;ygw,f}
tif'½l;u ol trf? tm? pD? yD bGJUtwGuf pmar;yGJ ajzpOfu tawGUtMuHKudk ajymjyonf/
]tJ .... tJ .... [kwfNyD? tJ'g uRefawmfwdkYvl arm&pf *ufpbD;ygyJAsm}
[kwfyfu rvdkwrm toGifjzifh ajymonf/
]*ufpbD;u tJovdk vlpm;rsKd;As? wpfzufom; tay: tawmf ausmcsifwJhvl? ae&mwumrSm ol
ygw,f? vluawmh vlawmf wpfa,mufyJ? 'gayrJh olu okawoe vkyfief;rSm vHk;vHk; pdwfr0ifpm;bl;? ol
pdwf0ifpm;wmu olYudk,folyJ}
[kwfyfonf pum;udk acwårQ jzwfxm;NyD; qufajymonf/
]a&mbwf tufbD;uvnf; uRefawmfwdkY bkwftzGJUrSm tzGJU0if wpfa,mufyJ? 'gayrJh oluawmh
vlyg;BuD;As}
xdkaeYu tif'½l;ESifh [kwfyfwdkY twlwGJí aeYv,fpm pm;Mujcif;onf yxrqHk; tBudrfjzpfí
aemufydkif;wGif aeYpOf aeYwkdif; twlwl wGJí pm;jzpfvmMuonf/ [kwfyfonf ausmif;om;usifh ausmif;om;MuH
ausmif;om;[ef raysmufao;ay/ &,fp&m armp&m ajymwwfí ajymifwwf aemufwwfonf/ yifudk
obm0udku trIrJhtrSwfrJh ajymwwf vkyfwwfaom tusifhvnf; &Sdonf/ odkYaomfvnf; olonf t&nftcsif;
jynfh0aom vlawmfwpfOD; jzpfí OD;aESmuf&Sdaom vlwpfOD; jzpfonf/
tif'½l;uawmh [kwfyfonf wpfaeYaom tcgwGif xl;jcm;í xif&Sm;aom tvkyfwpfckckudk vkyfEdkifrnfh
vlwpfOD;[kyif jrifxm;onf/ [kwfyf udk,fwdkifuvnf; ol xdxda&mufa&muf vkyf&ef MuHpnf
pdwful;xm;onfh tvkyf wpfckudk rMumcP xkwfazmf ajymavh&dSonf/ ,if;tvkyfum; tjcm;r[kwfay?
tpmtdrfa&m*g aq;rsm;udk okawoe vkyf&efyif jzpfavonf/
wpfcgwpf&HwGif olwdkYESpfa,muf aeYv,fpm pm;&modkY *pfvf vdkufvmwwfonf/ [kwfyf uawmh
*pfvfudk ]vdr®myg;eyfaom tao;pm; MuufOuav;} [k trnfay;xm;onf/ *pfvfonf 0efxrf; b0jzifh
vkyfouf tESpfoHk;q,f &SdNyDjzpf&m tay:,H a&TrIefMuJ txJ aemufacs;cHwwfonfh tjyKtrl tusifhtMuHrsKd;
&Sdaomfvnf; ol\ oabmraemurl vlqefonf[k qdk&rnf jzpfonf/
*pfvfonf ½Hk;ü qDaumif;aumif; xnfhxm;aom tao;pm; pufuav;ESifh wlonf/ tvkyfudk
acsmacsmarmarm ajyajyjypfjypf jzpfatmif vkyfudkif oGm;wwfonf/ olaexdkif&m qef;bm&DrS aeí reufwdkif;
rD;&xm;ESifh vmNyD; naewdkif; xdkrD;&xm;ESifh jyefonf/ olYZeD;? olYorD; oHk;a,mufESifh twl qef;bm&Dü

jrefrmhrQm;ewfarmif 8
armifxGef;ol &Jwdkuf

tajcwus aexdkifvsuf &Sd\/ olydkif O,smOfuav; wpfck &Sdí ol ukd,fwdkifyif ESif;qDyef;rsm;


pdkufysKd;xm;avonf/
wu,fawmhvnf; *pfvfonf oyfoyf&yf&yfESifh uspfuspfvspfvspf aexdkifwwfol jzpfonf/ olonf
aqmif;&moD 0ifvmvQif cGifh,lNyD; &m;armufodkY jyefí tem;,lavh&Sd\/ olYwGif EIwfrS tvGwfavmuf eD;eD;
&xm;aom xl;jcm;onfh w&m;usrf;pm wpftkyfudk tjrJaqmif xm;wwfonf/
wpfBudrfwGif olwdkY aeYv,fpm pm;&modkY c&pöwD ygvmonf/ *pfvfonf tvGef,Ofaus;
odrfarGUpGmjzifh c&pöwDtm; qufqHonf/ cyfMurf;Murf; ajymwwf qdkwwfaom tusifhp½dkuf &Sdaeonfh
[kwfyfyifvQif olYudk,fol xdef;um odrfarGUEl;nHhpGm ajymqdk qufqHcJhavonf/
þodkYjzifh &ufrsm;onf ukefvGef cJh&av\/ bkwftzGJU tpnf;ta0; usif;yrnfh &ufudk warQmfarQmf
apmifh&if;uyif tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf vef'efNrdKUawmf\ t&omudk &SmazG awGU&Sd vmMuonf/ olwdkYonf
taysmfpD; rD;&xm;jzifh &pfcsrGef;odkY a&mufcJhNyD/ oGm;&if;vm&if;ESifh tdk;Apf trnf&Sd Zmwf½Hk wpfckodkY 0ifí
jyZmwf wpfckudk MunfhcJh&NyD/ [ifpwD;[dof bufodkY oGm;í avnif;cH&rSef; odcJhMuNyD/ noef;acgifwGif
tjyifxGufí vrf;ab; aumfzDqdkifrS aumfzD t&omudk cHpm;wwfMuNyD/ vef'efNrdKUawmf\ ajray: ajratmuf
tESHY a&mufcJhMuNyD? ajratmufc&D; oGm;Muawmhrnf qdkvQif a&mufpwkef;uvdk ajratmuf c&D;vrf;ñTef
ajryHkrsm;udkyif Munfhp&m rvdkawmhNyD/
þtajctaeudk a&mufonfhtcgusrSyif tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf olwdkYudk,f olwdkY vef'ef
NrdKUolNrdKUom; ppfppf jzpfvmrSef; aumif;pGm odvmMuav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 9
armifxGef;ol &Jwdkuf

(2)

pufwifbmv q,fh&Spf&ufaeY rGef;vGJydkif;wGif trf? tufzf? bD bkwftzGJU tpnf;ta0; vkyfjzpfav\/


tif'½l;onf *pfvfESifh[kwfyfwdkY\ ab;ü xdkifae&mrS ajymifpyfpyf rsufESmay;ESifh olYtm; rMumcP vSrf;í
vSrf;í Munfhaeaom [kwfyfudk owdxm;aerdav\/
tif'½l;onf tpnf;ta0;cef;xJodkY wpfa,mufNyD;wpfa,muf 0ifvmaeaom tzGJU0if vlBuD;rsm;tm;
*½kwpdkuf apmifhí Munfhaerd\/ &Sif;ae;? a'gufwm vefYpavmh? a'gh uifwmbm&D? cs,fvpf? qm a&mbwf
tufbD;? *ufpbD;ESifh aemufqHk;rS 0ifvmolrSm bkwftzGJU Ouú| bDvD bwfwef 'D0g; udk,fwdkif jzpfavonf/
'D0g; a&mufrvmrD uav;wGif tufbD;ESifhcs,fvpfwdkYu tif'½l;tm; vSrf;í EIwfqufpum;
ajymMuonf/ tufbD;u tif'½l; bkwftzGJUwGif usef;rma&; t&m&Sdtjzpf cefYxm;jcif;cH&í ol 0r;fomaMumif;
ajymavonf/ 'D0g;onf 0ifvmvQif 0ifvmcsif; *pfvfudk wpfcsufa0hí MunfhvdkufNyD; ao;i,f pl;&Soavmuf
xl;jcm;us,favmifaomtoHjzifh ar;onf/
]a[h *pfvf? igwdkY usef;rma&; t&m&Sd topf a&mufaeNyD r[kwfvm;? a'gufwm arqefav?
b,frSmvJ}
tif'½l;u 'D0g; jrifom odomap&ef rwfwwf&yfjy&if;u 'D0g;yHkyef;o@mefudkvnf; *½kwpdkuf
Munfhonf/ [kwfyf ajymjycJhonfrSm vGefuJonf[k rqdkomay/ 'D0g;\ udk,fae[efxm;ESifh tjyKtrlrsm;rSm
[kwfajymxm;onfxufyif ydkrdkí tMunfh&qdk;NyD; &,fp&maumif;aeayonf/
'D0g;onf t&yf ykuGuG? cg;ukef;ukef;? tarG;trif cyfxlxljzpfí 0wfxm;onfh t0wftpm; rsm;rSm
oyfoyf&yf&yfr&Sday? &SyftusÐa&m tay:tusÐrsm;yg EGrf;&d aMurGaeonf/ 0wfxm;yHkuvnf; uyspf
unpfEdkifvGef;\/ toif;aygif; rsm;pGmrS ay;ydkYxm;[efwlaom pmrsm;? zdwfpmrsm;? aMumfjim pm½Gufrsm;onf

jrefrmhrQm;ewfarmif 10
armifxGef;ol &Jwdkuf

ol\ tusÐab;tdwfxJrS olYxufig tvkt,uf xGuftefí usvmawmhrnfhES,f xdk;xdk;axmifaxmif


xGufay:vsuf&SdMuavonf/
wu,fawmhvnf 'D0g;\ 0wfpm;qif,ifyHkrSm tvGeftrif; ypfpvufcwf EdkifvGef;vS acsonf/
,if;uJhodkY jzpfuwwfqef;aejcif;rSm olYwGif aiGaMu; rjynfhpHkívnf;r[kwf/ olYtm; *½kwpdkuf vkyfudkifay;ol
r&Sdívnf;r[kwfay/ olonf aiGaMu;csrf;om<u,f0ol wpfOD;jzpf½HkrQru om;orD;rsm;pGm arG;xm;oljzpf\/
ol\ orD;wpfa,mufonf rSL;rwfrsKd;EG,f oef;<u,f olaX; wpfOD;ESifhyif vufxyfxm;oljzpf\/
odkYaomfvnf; 'D0g;\ yHkrSmuawmh yHkysufyef;ysufESifh ajymifajymifa&mifa&mifr&Sd? trsm;u pGefYypfxm;jcif;
cH&onfh arsmuftdkBuD;wpfaumifESifh wlaeavawmhonf/
]usKyfausmif;om;b0 1880-jynfhESpfwkef;u bk&ifr wuúodkvfrSm arqef qdkwJh oli,fcsif;
wpfa,muf&Sdzl;w,f}
'D0g;u tif'½l; arqeftm; EIwfqufonfh oabmjzifh vSrf;íajymonf/ olYtoHrSm rESJav;
toHaygufvsuf&Sd\/
]tJ'D arqef[m olyJ cifAs}
'D0g;\ ajymyHk qdkyHk av,lavodrf;ESifhtoHonf [kwfyftm; uvdvdkufovdk jzpfoGm;[ef wlonf/
[kwfyfonf ratmifhtnf;EdkifawmhbJ 0ifajymavonf/
'D0g;uvnf; [kwfyf\ pum;udk Mum;onf/
]rif;u b,fvdkvkyfNyD; odovJ a'gufwm [kwfyf} [kajymum 'D0g;onf olYESmacgif;ay:odkY
avQmusaeaom rsufrSefudk vufñdI;ESifh yifhwifvdkufonf/
]tJ'Dwkef;u rif;udk,frSm abmif;bDawmifrS ruyfao;wm b,fvdkvkyf odovJ? [D; [D; [D;}
toHao; toHaMumifjzifh &,f&if;uyif pm;yGJxdyf&Sd olYukvm;xdkifwGif ae&m,lonf/ ae&m
toifh,lESifhMuNyD jzpfaom olY&Jabmf&Jbufrsm;url 'D0g;tm; zkwfavonfh ig;yd &Sdonf[kyif xifrSwf Mu[ef
rwlay/ olvkyforQudk rjrifovdk? olajymqdkorQudk rMum;ovdk vkyfaeMuonf/
trSefawmh þvkyfenf;vkyf[efonf þbkwftzGJU0if vlBuD;rsm;\ xl;jcm;aom vkyfenf; vkyf[ef
wpf&yfjzpf\/ tzGJU0if wpfOD;vkyfudkifaeorQ ajymqdkaeorQudk rjrifoa,mif rMum;oa,mif [efaqmifí
todtrSwf rjyKbJaecsif;tm;jzifh ]igrif;xufawmfonf? igrif;xufwwfonf} [laom rmefrmeudk
azmfjyaejcif; jzpfavonf/
rnfodkYyif jzpfapumrl 'D0g;uawmh bkwftzGJU0if olYvlrsm;tm; *½krpdkufay/ tusÐtdwfxJrS
pm&Gufwpfxyfukd qGJxkwfvdkufNyD; a&wpfcGufudk ,lí aomufvdkufao;onf/ NyD;aomf olYa&SUü
toifh&Sdaeonfh opfom;wli,fudk aumuf,lí pm;yGJukd oHk;av;csuf xkvdkufavonf/
]vlBuD;rif;rsm; cifAsm;? rpöwm *pfvfu tpnf;ta0; rSwfwrf;awG zwfjyygvdrfhr,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 11
armifxGef;ol &Jwdkuf

bkwftzGJU\ twGif;a&;rI;tjzpf aqmif&Gufaeaom *pfvfonf NyD;cJhaom tywfu tpnf;


ta0;rSwfwrf;udk zwfonf/ 'D0g;onf *pfvf zwfaeorQ tay:wGifpdwf0ifpm;rI &Sd[ef rwlay/olYpm&Gufrsm;udk
Munfhvkduf? tif'½l;udkMunfhvkduf vkyfaeonf/ 1880 jynfhESpfuol awGUzl;cJhonfh arqefESifh ,ck arqefukdrsm;
EIdif;,SOf Munfhaeavovm;roday/
aemufqHk;wGif tpnf;ta0; rSwfwrf; zwfjcif; udpö NyD;qHk;oGm;ojzifh 'D0g;u pm;yGJudk opfom;wljzifh
xkvkdufjyefavonf/
]vlBuD;rif;rsm; cifAsm? uRefawmfwdkY tzGJUtaeESifh uaeYyJ usef;rm;a&; t&m&Sd topf &vmNyD
jzpfwJhtwGuf 0rf;omaMumif; ajymyg&ap? uRefawmf tckxufxd rSwfrdaeygao;w,f? 1904
ckESpfavmufuwnf;u uRefawmfwdkY tzGJUrSm a&m*gaA' ynm&Sifudk ulnDEkdifr,fh tjrJwrf; ukorIynm&Sif
wpfOD; vkdtyfaeaMumif; ajymcJhzl;ygw,f? a&m*gaA'ynm&Sif qdkwmuvnf; uRefawmfwkdY tzGJUykdifr[kwfbl;?
olrsm;qDu ckd;xm;wm? uRefawmf ajymwmr[kwfbl;vm;? [D; [D; uRefawmfwkdY vkdtyfwkdif; bvufa[muf
okawoe tzGJUu r&ru cdk;,lwmcsnf;yJ r[kwfvm;? tck uRefawmf ajymcsifwmu uRefawmfwkdY tay:rSm
apwemaumif; xm;ae&SmwJh uRefawmfwkdY&JU rdwfaqGav; [kwfyf tay:rSm [D;.....[D; [kwfyf tay:rSm
trsm;BuD; rSDcdkvm&wJhtwGuf aus;Zl;wif&rSmyJ? tck uRefawmf rSwfrdwm wpfcku 1889 ckESpfavmufwkef;u...}
qm a&mbwf tufbD;u 'D0g; pum; rqHk;rD Mum;jzwfíajymvmygonf/
]uRefawmf odxm;&oavmuf qdk&if usef bkwftzGJU0if vlBuD;rsm;uvnf; a'gufwm arqef vkyfwJh
okawoe pmwrf; twGuf Ouú|BuD;ESifh twl a'gufwm arqefukd csD;usL; *kPfjyKvkdwJhqE´ &SdaeMuygw,f?
uRefawmf wpfOD;wnf; taeESifh ajym&r,f qdk&ifawmh 'Dvkyfief;[m tvGef pdwf&SnfNyD; ZGJ&SdrS NyD;ajrmufEkdifwJh
tvkyfrsKd; jzpfwJhtaMumif;? 'Dvkyfief;[m ukorI okawoe vkyfief;rsKd;jzpfwJhtaMumif;ESifh 'Dokawoe
vkyfief;[m pufrIvufrI vkyfief;qkdif&m Oya'rsm; jyKvkyf&mrSm rsm;pGmrS taxmuftul jyKEkdifvdrfhr,fvdkY
,HkMunfaMumif;ajymvkdygw,f}
]rSefw,f rSefw,f} [k cs,fvpfu 0ifí axmufcHonf/
][kwfygw,f? usKyfuvnf; tckyJ'DtaMumif; ajymawmhrvkdYyg a&mbwf&,f} [k 'D0g;u qkdonf/
oltoHrSm rauseyfoHaygufae onf/ oluawmh tufbD;udkoli,fESyfpm;t&G,f[k xifqJyif/ olYrsufpdxJwGif
tufbD;onf ausmif;om;t&G,frQ &Sdao;onfjzpf&m olYpum;rqHk;rD Mum;jzwfí ajymjcif;twGuf cHjyif;ae[ef
wlayonf/
]usKyfwkdY aemufqHk;tBudrf vkyfcJhwJh tpnf;ta0;rSm 'Djyóemudk pOf;pm;NyD; pHkprf;ppfaq;rI wpfckvkyfzkdY
qHk;jzwfcJhMuw,f r[kwfvm;? tJ'Dwkef; uwnf;u usKyf acgif;xJrSm a'gufwm arqef&JUemrnf csufcsif;
ay:cJhwmyJ? 'Djyóemudk pNyD; xkwfazmf wifjycJhol[m olyJ r[kwfvm;? tJ'Dawmh 'Djyóemudk a&qHk; ajrqHk;
vkdufEkdifatmif olYudktcGifhta&;ay;rS jzpfr,fvkdY usKyfawG; xm;cJhw,f? 'Dawmhum usKyfwkdYtaeESifh a'gufwm
arqefudk wpfEkdifiHvHk;rSm &SdaewJh ausmufrD;aoG;wGif;awG&Sd&mudk xyfvGwf&r,f? aemufNyD;awmhrS owåKwGif;
vkyfom;awGudk pepfwus prf;oyfppfaq;NyD; okawoevkyfzkdY wm0efay;&r,f? usKyfwkdYbufu olvkyfief;
aqmuf&GufwJh tcgrSm tqifajyajy aqmif&GufEkdifatmif vkdtyfwJh t&mrSeforQ jznfhwif;ay;&r,f? a'gufwm
[kwfyf&JU a&m*gykd;rTm;&SmazGa&;qdkif&mvkyfief;awGyg tygt0if a'gufwmarqefrSm vdktyfr,fvdkY ,lq&wJh

jrefrmhrQm;ewfarmif 12
armifxGef;ol &Jwdkuf

t&m[lorQudk ay;zdkYajymwmyg? twdkcsKyfajym&r,fqdk&if usKyfwdkY&JU usef;rma&; t&m&Sdopf a'gufwm


arqeftaeESifh ol&SmazGawGU&Sdxm;wJh trIef½SLoGif;rI jyóemudk odyÜHenf;ususESifh twdtus cdkifcdkifvHkvHk
&SmazGawGU&SdEdkifonfhtxd usKyfwdkYtzGJUu udk,fpGrf;ÓPfpGrf;&Sdoa&GU ulnDtm;ay; jznfhwif;oGm;zdkY
vdktyfw,fqdkwm ajymcsifygw,f}
tif'½l;onf wdwfwdwfuav;usdwfí oufjyif;&SLvdkufonf/ tm;&p&maumif;vSygbdonf/
olarQmfvifhxm;onfxufyif ydkítqifajyaeNyD/ þyk*¾dKvfBuD;rsm;onf olvkyfcsifonfhtvkyfudk
vGwfvGwfvyfvyf vkyfcGifhay;Muawmhrnf/ olYtm; tmPmukef vTJtyfí vkyfcGifh udkifcGifh ay;Muayawmhrnf/
rnfrQ0rf;omp&m? tm;wufp&m aumif;ygoenf;/ þyk*¾dKvfBuD;rsm;onf odMum;ewfrsm;ESifh twlwlyif
jzpfacsonf/
]'gayrJhvdkY vlBuD;rif;rsm; cifAsm;? a'gufwm arqefudk uRefawmf tckeu wifjycJhwJh tvkyf
wm0efray;rD tckavmavmq,f odyfNyD; ta&;BuD;aewJhudpöwpfckudk wm0efay;zdkY&Sdaeygw,f}
tm;vHk;NidrfqdwfoGm;onf/ tif'½l;rSmawmh toufyifajzmifhajzmifh r&SLEdkifawmhay/ 'D0g;xHrS
xGufvmrnfhtoHudk pdwfyifyef;BuD;pGmjzifh apmifharQmfaerdavonf/
]ukefoG,fa&;bkwftzGJUu a'gufwm bpfpbDu puf½Hktvkyf½HkawGrSm xm;ay;ae&wJh a&S;OD; olemjyK
aq;ay;aowåmawGxJrSm xnfhay;xm;wJh aq;ypönf; trsKd;tpm;awG[m uarmufur jzpfaeygw,fwJh?
wpfae&mESifh wpfae&m vdktyfcsufawG rwlwJhtwGuf tcuftcJvnf; jzpfae&ygw,fwJh? vuf&Sd
tufOya'xJrSm azmfjyxm;wJh t"dyÜm,f&Sif;vif;csuft& ypönf;trsKd;tpm;udk ay;xm;wmjzpfayr,fvdkY
tufOya'&JU &Sif;vif;azmfjycsufudku vdk&mqGJ,lvdkY&aeygw,fwJh? twdtusvnf; r&Sdygbl;wJh? 'ghaMumifhrdkY
aq;ypönf;trsKd;tpm; cGJjcm;owfrSwfyHk[m pHrrDjzpfae&ygw,fwJh? Oyrmjy&&if ywfwD; t&G,ftpm;ESifh
trsKd;tpm;? t&Snf? usyfpnf;wJhtcg oHk;wJhywfwD; t&G,ftpm; awG[m wpfckESifhwpfck rwlbJ uGJjym;rIawG
odyfrsm;aew,f? tJ'Dawmh 'Dudpö[m tifrwef ta&;BuD;wJhudpöwpfckjzpfaew,fqdkwm vlBuD;rif;wdkY
odEdkifavmufygw,f? NyD;awmhvnf; 'Djyóem[m usKyfwdkYbkwftzGJUESifh wdkuf½dkufoufqdkifaewJhudpöyg?
'gaMumifhrdkY 'Djyóemudk usKyfwdkY&JU usef;rma&; t&m&Sdu wm0ef,lNyD; pHkprf;ppfaq;ay;zdkYESifh pHkprf;NyD;wJhtcgrSm
tpD&ifcHpm wifoGif;ay;zdkY vdktyfw,fvdkY usKyf,lqygw,f? tJ'DudpöNyD;rSyJ zkeftrIef ½SL½dIufrd&mrS jzpfay:vmwJh
a&m*grsm; jyóemudk vkyfudkifzdkYygyJ}
tm;vHk; NidrfqdwfoGm;jyefav\/
tif'½l;rSm csufcsif;yif udk;uG,f&mrJh jzpfoGm;onf/ rsufpdoli,fjzifh tzGJU0if vlBuD;rsm;qDodkY vSnfhí
Munfhrd\/ a'gh uifwmbm&Donf olYajcaxmufESpfacsmif;udk a&SUodkYqefYwef;um ukvm;xdkifudk rSDí ysif;&d
ysif;wGJ xdkifae&mrS rsufESmMuufqDodkY ai;pdkufMunfhaeonf/ *ufpbD;url olYa&SUarSmuf&Sd rifESdyfpuúLay:0,f
yHkrsm;qGJaeNyD; &Sif;ae;uawmh rsufESm½HIUrJhxm;onf/ cs,fvpfurl pum;ajym&ef vnfacsmif;&Sif;vsuf
&Sdavonf/
odkYaomfvnf; wu,fpum;ajymolrSmum; cs,fvpfr[kwfbJ tufbD;jzpfaeavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 13
armifxGef;ol &Jwdkuf

]cifAsm;ajymwm rSefygw,f qm 0DvsH? 'Dudpö[m ukefoG,fa&;bkwftzGJUESifha&m? owåKwGif; XmeESifhyg


oufqdkifwJh udpöyg}
]'gaygh 'gaygh? usKyfwdkY[mvnf; 'D ESpfXmepvHk;&JU pDrHcefYcGJrIatmufrSm&SdaewJh tzGJUr[kwfvm;?
wu,fqdkawmh usKyfwdkY[m [D; . . . [D;? tJ'D ESpfzGJU&JU rdbrJh uav;wpfa,mufyJAs}
'D0g;u toHpmpmjzifh jyefajymavonf/
]'gudk uRefawmf odygw,f? 'gayrJh ywfwD;vdyf jyóem[m omrn udpöav;yg? odyfNyD;
a&;BuD;cGifus,f vkyfp&mudpö r[kwfygbl;? 'gaMumifh a'gufwm arqef taeESifh . . .}
]usKyfajymwm trSefyg a&mbwf? tJ'Dudpö[m omrnudpör[kwfygbl;? rMumcifrSm ygvDrefrSm
ar;cGef;xkwfawmhr,fhudpö jzpfaew,f? 'Dowif;udk raeYuvJ avmh'f tef*gqDu usKyf&cJhw,f}
*ufpbD;\ em;ESpfzufonf pGifhceJ axmifvmonf/
]tm; tm;? wu,fvdkY tef*guom 'Dudpöudk pdwf0ifpm;aew,f qdk&ifawmh usKyfwdkYrSm a&G;p&mvrf;
r&Sdawmhbl;? rysufruGuf vkyfay;rSudk jzpfrSm}
*ufpbD;onf ,ckavmavmq,fwGif tef*gxHrS rsufESmom&atmif vkyf&rnfh tajctae &Sdojzifh
tef*g oabmusrnfh udpöqdkvQif bmrqdk vkyfay;vdkaom qE´&Sdaeayonf/
tajctaeudk MunfhNyD; ol0ifrajymvQif rjzpfawmh[k tif'½l;u xifojzifh uysmu,m0ifí
ajymav\/
]uRefawmfhudk ajymcGifhjyKyg qm 0DvsH? uRefawmf em;vnfxm;wmu uRefawmf 'DrSm ukocef; qdkif&m
okawoe vkyf&r,fvdkYyJ em;vnfxm;ygw,f? tckqdk wpfvwdwd bmrS tvkyfr&SdbJ tcsdefukefcJh&ygNyD?
'gaMumifh uRefawmf&JU rlvtvkyfudkyJ tcktcsdefupNyD; vkyfcGifh&r,fqdk&if uRefawmf . . . .}
tif'½l;onf pum;udk qHk;atmif rajymawmhbJ olYywf0ef;usifudkvSnfhí Munfhonf/ olYtm;
axmufcHol wpfOD;awmh ay:vmonf/ xdkolum; tufbD;/
]a'gufwm arqefwifjywJh tcsuf[m tvGefw&m;rQwwJhtcsufyg? ol[m av;ESpfwdwd
pdwf&Snfvuf&SnfESifh olYbmom&yfay:rSm tm½HkpdkufNyD; vkyfvmcJh&wmyg? uRefawmfwdkYu olEdkifeif;wJh udpöudk
qufNyD; csJUxGifvkyfudkifoGm;EdkifzdkY tcGifhta&;ay;NyD;cgrS csufcsif;yJ olYudk ywfwD;trsKd;tpm; cGJjcm;rIudpö vkyfzdkY
wm0efay;zdkY tMuHjyKaejyefawmh enf;enf;cGusraebl;vm;}
'D0g;\ rESJav;oH wpmpmonf ay:vmjyefonf/
]a'gufwm arqef[m olYtvkyfudk csJUxGifvkyfudkifoGm;EdkifzdkY av;ESpfBuD;rsm;awmifrS pdwf&Snf&SnfESifh
apmifhcJhao;wmyJ a&mbwf&,f? tckvkyf&r,fh[m odyfMumrSmrS r[kwfbJ? 'Davmuf av;awmh pdwf&Snf&rSmaygh?
[D; [D;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 14
armifxGef;ol &Jwdkuf

]usKyf vlBuD;rif;rsm;udk trSeftwdkif; zGifhajym&awmhrSmyJ? usKyftaeESifhawmh avmh'f tef*gESifh a'gufwm


bpfpbDwdkYudk uwday;cJhNyD; jzpfaew,f? olwdkY&JU tcuftcJudk usKyfwdkY tzGJUu ulnDyghr,fvdkY ajymcJhNyD;NyD?
'Dudpöu vkyf&ifvnf; Mumvdrfhr,f r[kwfygbl;? tvGefqHk; ajcmufvaygh a'gufwmarqef&,f? r[kwfbl;vm;?
ajcmufvxuf ydk&ifvnf; enf;enf;avmufyJ ydkrSmyg? vHk;0 pdwf0ifpm;p&m r&SdwJh tvkyfrsKd;awmhvnf;
r[kwfygbl;? bmyJjzpfjzpf vkyfvdkufr,fqdk&if armif&ifh taeESifh vlawGESifh tquftoG,f &SdaerSmyJ[m?
ysif;p&m r&Sdygbl;? armif&if rSwfrdvdrfhr,f xifygw,f? jyifopf odyÜHynm&Sif vAGdKif;qD;,m;u a&wpfpufcsif;
usaewmudk MunfhNyD; ajymcJhwJh pum;av? [D; [D;? uJ .... tck vGefcJhwJh Zlvdkifv twGif;u 0if'dk;Am;
ausmufrD;aoG;wGif;u ydkYvdkufwJh[mudk a'gufwm [kwfyfu a&m*gydk; &Sd r&Sd ppfaq; &SmazGxm;wJh udpöESifh
ywfoufvdkY ....}
þodkYjzifh av;em&D xdk;onfhtcg tpnf;ta0; NyD;qHk;jcif;odkY a&mufav\/ tif'½l;onf *pfvf\
tcef;xJwGif xdkifum ol\ udpöudk taustvnf jyefí pOf;pm;jcif;? aqG;aEG;jcif; jyKonf/ ,aeY MuHKcJh&onfh
jzpf&yfudk Munfhí olYtvkyf\ a&SUtvm;tvmudk wGufcsuf Munfhonf/ þtvkyfonf olYtwGuf
pdwfcsrf;omrIrS &ygrnfavm[laom oHo,pdwf 0ifvmrdjyefonf/ odkYaomfvnf; þudpö tay:wGif odyfNyD;
tav;teuf xm;í awG;awmjcif;tm;jzifh olYpdwfudk yifyef;atmif rvkyfawmhbJ wwfEdkiforQ BudK;pm;í
olYpdwfol ajzvdkufav\/
]wu,fawmhvnf; cifAsm; tck vkyf&r,fh tvkyfu odyfawmh rqdk;ygbl;}
*pfvfuawmh tm;ay;pum; ajymavonf/
]wpfEdkifiHvHk; tESHY c&D; oGm;ae&rSmyJ? c&D; oGm;&wmvnf; wpfrsKd;awmh aysmfp&myg? tck twdkif;om
qdk&if cifAsm; ZeD; rpöufarqefudkyg ac:oGm;vdkY &wmyJ? ac:oGm;ygvm;? ajcmufvjynfhawmh cifAsm;&JU
tvkyfudk qufvkyfEdkifrSmyg}
*pfvf\ pum;udk Mum;awmh [kwfyfu jyHK;onf/ olY tjyHK;rSm rvdkwrm tjyHK;/
]rxifESifh udk,fhq&ma&U? olvkyfcsif&m vkyfzdkY tcGifhtvrf;uawmh b,fawmhrS &rSm r[kwfawmhbl;?
pdwfomcs? wpfoufvHk; ywfwD;awG a&wGufae&rSmyJ}
tif'½l;onf pm;yGJay:rS olYOD;xkyfudk aumuf,lvdkufNyD; [kwfyf\ rsufESmudk wpfcsufrQ
vSrf;Munfhvdkufonf/
]cifAsm;rSmvnf; jyóemESifhyJ [kwfyf? cifAsm; jyóemu wjcm;awmh r[kwfygbl;? touf
odyfi,faeao;wJh jyóemyJ} [kvnf; ajymvdkufav\/
xdktywf wevFmaeYwGif tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf c&D;xGuf&ef twGuf armh&pf um;ta[mif;
wpfpD;udk aygif 60 ESifh 0,fvdkufMuonf/ xdkYaemuf trf? tufzf? bD bkwftzGJU\ r[m vkyfief;BuD; wpf&yf
jzpfaom a&S;OD; olemjyK aq;ypönf;rsm; ppfaq;a&; vkyfief;BuD;udk aqmif&Guf&ef c&D; pxGufav\/
olwdkY\um; ta0;ajy; um;vrf;rBuD; twdkif; ajrmufbufodkY OD;wnfí oGm;aecsdefwGif
ESpfa,mufpvHk; pdwfaysmf&TifrI &rdMuonfrSm trSefyif jzpf\/ um;udk cyfxdef;xdef; armif;&if; tif'½l;\

jrefrmhrQm;ewfarmif 16
armifxGef;ol &Jwdkuf

rsufpdxJ0,f vl0HESifh wlvSaom 'D0g;\ rsufESmudk jrifa,mifvmrdojzifh c&pöwDtm; pum;wpfcGef;


vSrf;ajymvdkufonf/
]bmyJjzpfjzpfayghav? wpfaxmifh &Spf&m oHk;q,fhESpfckwkef;u a& wpfpufcsif; usaewmudk MunfhNyD;
jyifopf odyÜHynm&Sif vAGdKif;qD;,m; bmawG ajymcJhw,f qdkwm *½kpdkufp&m rvdkawmhygbl;? udkwdkYESpfa,muf
wGJrdNyD[m? bmrqdk &ifqdkifEdkifNyDaygh? r[kwfbl;vm; c&pöwD}
vkyf&onfh tvkyfuawmh toHk;rusonfh tvkyf[kyif tif'½l;u ,lqonf/ ausmufrD;aoG;
wGif;rsm;wGif xm;onfh olemjyK aq;ypönf;rsm;udk ppfaq;&aom tvkyfjzpf&m ynmygonfh tvkyf wpfck
r[kwfay/ ppfaq;&onfh ypönf;rsm;wGif 'Pf&m usyfpnf;onfh ypönf; ud&d,mrsm;? ywfwD;rsm;? *Grf;rsm;?
tqdyfajzaq;rsm;rS pí aoG;wdwfatmif jyKvkyfonfh ypönf; ud&d,mrsm;txd yg0ifavonf/
ausmufrD;aoG; taumif;pm; xGufonfh wGif;rsm;wGif xm;aom aq;ypönf;rsm;rSm jynfhpHk½HkrQru
tvGef aumif;rGefí pepfusonfudk ppfaq; awGU&Sd&aomfvnf; ausmufrD;aoG; taumif;pm; rxGufonfh
wGif;nHhrsm;&Sd aq;ypönf;rsm;rSmrl pHkpHkvifvif r&Sd½HkrQru xm;yHkodkyHkuvnf; jzpfuwwfqef; EdkifvGef;vSonfudk
ppfaq; awGU&Sd ae&av\/
tif'½l;onf þtvkyfudk vkyf&ef olYtm; wm0efay;awmhrnf[k aqG;aEG; pDpOfaepOf tcgu
vkyfvdkaom qE´ r&SdcJhaomfvnf; ,ck rvkyfrjzpfí vkyfvm&onfhtcg ayghayghwefwef oabmrxm;bJ
olYÓOf olYtusifhtwdkif; apwem tjynfht0xm;í vkyfavonf/
aq;ypönf;rsm;udk ppfaq;&mü ajray:ü xm;onfh ypönf;rsm;udkomru ajratmuf wGif;rsm;xJü
xm;onfh ypönf;rsm;udkyg ajratmuf txd qif;í ppfaq;jcif; jyKonf/ ajratmuf wGif;rsm;xJodkY qif;onfh
tvkyfrSm tif'½l;tzdkY topftqef; tvkyf wpfck r[kwfawmhay/ atbm&mavmNrdKUwGif aepOfuwnf;u
vkyfvmcJh&aom tvkyf jzpfí ½dk;aeayNyD/
trsm;tm;jzifh wm0ef&Sdolrsm;onf ajratmuf wGif;rsm;xJü aq;ypönf;rsm;udk rxm;Muonfu rsm;\/
ol oGm;a&muf ppfaq;csdef uscgrS ol wGif;xJodkY rqif;rD em&D0ufcefY BudKí uysmu,m tajy;tvTm;
qif;oGm;NyD; xm;Muonfudkvnf; awGU&av\/
a&mh½dIif;,m; e,fbuf&Sd ausmufrD;aoG;wGif; ti,fpm;rsm;odkY a&mufpOfu wpfae&mwGif vufaxmuf
refae*smrsm; usdwfí vkyfyHkuav; wpfckrSm &,fp&m aumif;vSonf/ xdkpOfu vufaxmuf refae*sm
wpfpkonf olYbufodkY vSnfhí ]xdkifygOD; a'gufwm? aemuf wpfrdepfavmuf qdk&if tm;vHk; tqifoifh
jzpfrSmyg} [laom pum;udk rajymrD puúefYydkif;uav; twGif;rSmyif tcsif;csif; wD;wdk; avoHjzifh ]a[h a*smf'D?
wGif;xJudk jrefjrefqif;prf;? tvufpfudkajym? aq;ypönf;awG jrefjrefpkNyD; tqifoifh xm;ESifhvdkY? ppfwJhvl
vmaew,fajym} [k wdwfwqdwf usdwfí cdkif;aeoHudk trSwfrxif Mum;cJh&zl;avonf/
rnfodkYyifjzpfap tif'½l;onf olYwm0efudk ausyGefatmif todpdwf"mwf tjynfht0jzifh
BudK;pm;tm;xkwfí vkyfudkifonf/ olonf ausmufrD;aoG;wGif; &Sdaom ae&mrsm;odkY ra&muf r&Sdap&atmif
olYum;ESifh ydkufpdyfwdkufí oGm;avonf/ ausmufrD;aoG; wGif;rsm;qD a&mufí ol ppfaq;aeNyD qdkvQif
c&pöwDonf wpfae&m&mwGif xdkifí tusÐZmxdk;&if; rysif;r&d apmifhaewwfayonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 17
armifxGef;ol &Jwdkuf

olwdkYonf c&D;oGm;&if; pGefYpm;cef; rsm;pGmESifh &ifqdkifMu&onf/ txl;ojzifh tcef;iSm;pm;aom


trsKd;orD;BuD;rsm;ESifh rMumcP jyóem jzpfMu&\/ c&D;oGm;&if;ESifhyif rdwfaqG taygif;toif;rsm;vnf;
wdk;vmonf/ txl;ojzifh ausmufrD;aoG;wGif; ppfaq;a&;rSL;rsm;ESifh oduRrf; cifrifvmcJh&\/ ol bmvkyfzdkY
vmonfudk od& Mum;&aom tvkyform;rsm;onf r&,fbJ raeEdkifMuay/ b0udk vufawGUusus &ifqdkifí
tjyif;txef ½kef;uef ae&aom ausmufrD;aoG;wGif;wl; tvkyfMurf;orm;BuD;rsm; tzdkYawmh tif'½l;\
tvkyfonf &,fp&maumif;onfh jyufvHk;ozG,f jzpfvsuf&Sd\/ olYtvkyftaMumif;udk Mum;vdkuf&vQif
[uf[ufyufyuf tlvdIuf onf;vdIuf 0dkif;í &,farmMuonfu rsm;onf/ 0rf;enf;p&m aumif;onfum;
tif'½l; udk,fwdkifyifvQif olwdkYESifh a&mí tm;&yg;& &,farmcJhrdjcif;yifwnf;/
rwfvwGif olwdkY vef'efodkY jyefa&mufMuonf/ a&mufvQif a&mufcsif; armfawmfum;udk jyefa&mif;&m
rlv 0,f&if;aps;xuf q,faygifrQom avsmhavonf/ xdkYaemufwGifrl tif'½l;onf ol aqmif&GufNyD;cJhonfh
tvkyf twGuf tpD&ifcHpm a&;&ef pDpOfavawmh\/
þ vkyfief;twGuf bkwftzGJUonf aiGaMu; txdkuftavsmuf tukeftus cHcJh&onfjzpf&m
ukefusp&dwfESifh wefatmif olYbufu vkyfay;oifhonf[k tif'½l;u ,lqonf/ xdkYaMumifhvnf;
olYtpD&ifcHpmudk pHkatmif? wdusatmif BudK;pm;í a&;onf/ pm&if; Z,m;rsm;ESifh ywfoufí Z,m;rsm;?
*&yfyHkrsm;ESifh yHkpHrsm;udk tao;pdwfí azmfjyEdkif&ef tm;xkwfonf/ olYtaejzifh olYtvkyfudk ausyGefatmif
rnfrQtxd BudK;pm;tm;xkwfxm;onfudk bkwftzGJU0ifrsm; odatmif vkyfrnf[kvnf; c&pöwDtm;
ajymjyavonf/
rwfv tukefwGif ol\ tpD&ifcHpm yxr rlMurf;udk *pfvfrSwpfqifh bkwftzGJUodkY wifvdkufav\/
tpD&ifcHpm wifNyD; rMumcifrSmyif ukefoG,fa&; bkwftzGJUrS a'gufwm bpfpbDu olYtm; awGUvdkaMumif;
od&aomtcg tif'½l;rSm tHhtm;oifhaerdav\/
]cifAsm;&JU tpD&ifcHpmudk ol odyfoabmusaew,f}
a'gufwm bpfpbDESifh awGU&ef ESpfa,muf twlwGJí 0dIufa[mvrf; twdkif; avQmufvmpOf *pfvfu
0rf;omtm;& ajymjyavonf/
]cifAsm; uHtvdkufom;yJ? ppcsif; tqifajyzdkY qdkwm rvG,fvSbl;? bpfpbD[m b,favmuf ta&;yg
t&ma&mufw,fqdkwm cifAsm;uawmh odrSmr[kwfbl;? bpfpbD[m bkwftzGJU wpfzGJUvHk;udk olYtdwfxJ
xnfhxm;wJh vlwpfa,mufAs? cifAsm;twGuf tifrwefaumif;wJh tcGifhta&; wpf&yfyJ}
olwdkY a&mufoGm;onfhtcg a'gufwm bpfpbD\ tcef;xJodkY csufcsif; 0ifcGifhr&bJ
{nfhapmifhcef;xJwGif cPrQ xdkifí apmifh&ao;onf/ tcef;xJ a&mufoGm;onfhtcg usawmhvnf; ysLysLiSmiSm
&SdvSaom bpfpbDudk awGU&\/ vlyHkuawmh 00zdkifhzdkifhESifh tom;ta& pdkpdkjynfjynf &SdvSonf/ rD;cdk;a&mif
cyf&ifh&ifh 0wfpHkESifh xnf0gom;em;vSonf/ tvGef tvkyfrsm;avonfh [efyef trlt&mudkawmh tjynfh
aqmifxm;avonf/
]vm xdkifMu? cifAsm;&JU tpD&ifcHpm taMumif; ajymrvdkY arqef? cifAsm; wifvdkufwJh pmMurf;udk
uRefawmf tenf;tusOf; zwfNyD;NyD? tm;vHk;jcHKNyD; a0zefzdkYuawmh apmao;w,f? 'gayrJh tck

jrefrmhrQm;ewfarmif 18
armifxGef;ol &Jwdkuf

jrif&oavmufawmh uRefawmf oabmusw,f? a&;xm;wm odyfNyD; pepfusw,f? pm&if; Z,m;ESifh *&yfawG


jyyHkuvnf; odyfaumif;w,f? 'Dae&mrSm uRefawmf ajymjycsifwm wpfck &Sdw,f? uRefawmfwdkY puf½Hk
tvkyf½HkawGESifh owåKwGif;awGrSm xm;r,fh ypönf;awGudk wnDwñGwfwnf; jzpfEdkiforQ jzpfatmif pHtjzpf
owfrSwfawmhr,f qdk&if uRefawmf&JU t,ltqudk cifAsm; odxm;zdkY vdkr,fvkdY xifw,f? yxr tcsuftaeESifh
cifAsm;u vuf&Sd oHk;aewJh ywfwD;udk toHk;jyKoGm;zdkY axmufcHxm;w,f? uRefawmfuawmh ESpfvufrcGJ
ywfwD;udk ydkBudKufw,f? uRefawmf ajymwm cifAsm; b,fvdk oabm&ovJ? BudKuf&JU r[kwfvm;}
a&;BuD;cGifus,f rvkyfoifhonfh tcsufudk t"duxm; ajymvmaomtcg tif'½l;onf olY
tusifhtwdkif; pdwfwdkp jyKvmonf/
]uRefawmf&JU udk,fydkif t,ltqudk ajym&&ifawmh owåKwGif;awGrSm oHk;zdkYtwGuf qdk&if ywfwD;[m
BuD;av aumif;avyJ? 'gayrJh tck cifAsm;ajymwJh twdkif;txGmESifhvnf; odyfuGmwmrS r[kwfwm? ESpfvufrcGJ
avmufESifhawmh xl;jcm;vmr,fvdkY uRefawmf rxifbl;}
]bm .... b,fvdk}
bpfpbD\ em;&Gufrsm;onf eD&Jvmonf/
]rxl;jcm;bl; [kwfvm;}
]'gayrJh cifAsm; rodbl;vm;? cifAsm; em;rvnfbl;vm;? pHEIef;tjzpf owfrSwfwJh tajccHrl
wpf&yfvHk;ESifh qufpyfaew,f qdkwJh tcsufudk xnfh pOf;pm;&r,f r[kwfvm;? wu,fvdkY uRefawmfwdkYu
ESpfvufrcGJ ywfwD;udk tqdkjyKxm;NyD; cifAsm;u oHk;vufr ywfwD;udk axmufcHxm;w,f qdk&if jyóem
jzpfp&m taMumif;u &Sdaew,f}
]'Dvdkqdk&ifvnf; uRefawmfuawmh oHk;vufryJ axmufcHrSmyJ}
tif'½l;\ toHrSm at;puf rmausmvSayonf/
a'gufwm bpfpbD\ vnfqHarG;rsm;onf axmifvmavonf/
]'Dvdkqdk&ifawmh cifAsm; oabmxm;udk em;vnfzdkY tvGef cufoGm;NyD? usKyfwdkY ESpfvufrcGJ ywfwD;udk
oHk;vmwm ESpfaygif;rsm;pGm MumoGm;NyDyJ? bmhaMumifh cifAsm;u ....? tif;av .... tck udpö[m b,favmuftxd
jyóem BuD;vmEdkifw,fqdkwm cifAsm; rodbl; xifw,f}
bpfpbD pdwfwdkvmaomtcg tif'½l;uvnf; a'goBuD;vmonf/ olYudk,fol xdef;csKyfjcif;
rjyKawmhacs/
]usKyf aumif;aumif; odygw,f? 'gESifh usKyf cifAsm;udk wpfck ar;prf;yg&ap? cifAsm; ajratmuf
ausmufrD;aoG; wGif;xJudk b,fESpfacgufrsm; qif;cJhzl;ovJ? usKyfu tacgufaygif; ra&wGufEdkifavmufatmif
qif;cJhzl;wJh taumif? qif;cJh½Hkwif rubl;? &THUawG a&awGxJrSm tvsm;arSmufNyD; vufqGJ rD;tdrfuav;
wpfvHk;ESifh 'Pf&m&wJh vludk cGJpdwfvmcJhzl;wJh taumifAs? usKyf ajymifajymifyJ ajymawmhr,f? a&;BuD;cGifus,f

jrefrmhrQm;ewfarmif 19
armifxGef;ol &Jwdkuf

vkyfp&m rvdkwJh ywfwD; vufr0uf uGmaewJh udpöudk usKyfuawmh pum;xJ xnfhajymae&avmufatmifudk


wefzdk;&Sdw,fvdkY rwGufbl;}
tif'½l;onf a'gowBuD;ESifh olajymcsiforQudk ajymNyD;vQif NyD;csif; tcef;xJrS xGufvmcJhav\/
*pfvfrSmvnf; a,mifwd a,mifuef;jzifh tif'½l;aemufrS ygvmonf/ *pfvfonf pdwfraumif; BuD;pGmjzifh
vufESpfzufudk wif;usyfpGm qkyfum jzpfcJh&onfh udpö twGuf wpfvrf;vHk; wzspfawmufawmuf nnf;nL
vmavonf/
½Hk;odkY jyefa&mufonfh tcg tif'½l;onf olYtcef;xJwGif &yfí jrpfjyifqDodkY vnf;aumif;? touf0if
vIyf&Sm;vsuf &Sdaom vrf;rsm;udk vnf;aumif;? vrf;rBuD;rsm;ay:ü ajy;vTm; aeMuaom bwfpum;rsm;udk
vnf;aumif;? wHwm;rsm;tay: ausmfjzwf oGm;vmaeMuaom "mwf&xm;rsm;udk vnf;aumif;? ysm;yef;cyfrQ
vIyf&Sm; oGm;vmaeMuaom vlrsm;udk vnf;aumif;? yDjyifvGef;vSaom b0 c&D; a&pD;aMumif; jrifuGif;qDodkY
awGa0 ai;armaerdavonf/
]ig 'DtzGJUrSm qufvkyfaevdkY jzpfr,f rxifawmhygbl;}
olonf pdwfysufvufysufESifh awG;rdavonf/
]ig tvkyfu xGufrS jzpfrSmyg}
tif'½l; taejzifh ,if;uJhodkY bkwftzGJU tay:ü pdwfukefcef;ovdk jzpfaepOf twGif;rSmyif tufbD;
uvnf; bkwftzGJU tpnf;ta0;rsm;odkY vHk;0 wufa&mufjcif; rjyKawmhay/ þtcsdefrsKd;wGif tzGJU0if
wpfOD;jzpfaom ygarmu© cs,fvpfu tif'½l; tm;ysufaprnfh owif; wpfckudk ay;jyefav\/
wpf&ufwGif cs,fvpfonf tif'½l;tm; aeYv,fpm ac:auR;NyD; &Sif;ae;onf tylaiGUaMumifh udk,fcE¨m
xdcdkuf yifyef;rI jyóemudk okawoe vkyf&ef pdwftm; xufoefaeaMumif;? xdkvkyfief;udkvnf; tif'½l;tm;
wm0efay;&ef usdwfí MuHpnf BudK;pm;aeaMumif; ajymjyavonf/
cs,fvpf\ ajympum;udk Mum;&aom tif'½l;onf *½krpdkufonfh [efjzifh &,fp&mpum;
qdkcJhaomfjim;vnf; pdwfxJwGifum; tvGef rausreyf jzpfcJhavonf/
wpf&ufwGif tif'½l;onf tvkyfcGifrS tdrfodkY ajcusif avQmufí jyefvmonf/ wcsKdUaom
tdrfrsm;a&SUwGif q&m0ef qdkif;bkwfuav;rsm; csdwfxm;onfudk jrif&av\/ olonf xdkqdkif;bkwf
uav;rsm;udk waphwapmif; Munfhum pdwfxJrS usdwfí remvdkovdkvdk jzpfrdav\/ olonf tcdkuftwefYrQ
&yfí tuJcwfrdonf/ tdrfa&SUodkY vlem a&mufvm\/ vlemonf wHcg;0txd avQmufoGm;onf/ NyD;awmh
wHcg;0rS bJvfudk ESdyfonf/ xdktcg q&m0ef\ tdrfwHcg;onf yGifhvmNyD; csufcsif;yif vlemonf tdrfxJodkY
0ifoGm;av\/
xdkjrifuGif;onf tif'½l;\ rsufpdxJrS rxGufawmhacs/ olonfvnf; q&m0ef wpfOD; jzpfonf
r[kwfygavm/ xdktawG;onf olYESvHk;om;tm; ½dkufcwfvsuf &Sdavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 20
armifxGef;ol &Jwdkuf

arv ukefcgeD; wpf&uf nae ig;em&DcefYwGif tif'½l;onf tkwfuavvrf; twdkif; avQmufvm&m


vrf;ab; yvufazmif;ay:ü vJaeaom vlwpfa,muftm; 0dkif;tHk MunfhaeMuonfh vlwpfpkudk jrif&av\/
yvufazmif;ab;&Sd a&ajrmif;xJwGif usKd;yJh aMurGum yHkysufyef;ysuf jzpfaeaom pufbD; wpfpD; &Sdaeonf/
,if; pufbD;ay:wGif ar;wifvkeD;eD; jzpfaeaom avmf&Dum; wpfpD;udkyg jrif&avonf/
ig;rdepfcefY tMum tif'½l;onf vltkyf tv,fudk a&mufoGm;NyD; 'Pf&mjzifh vJaeaom vltm;
Munfhrdonf/ xdkvl teD;wGif &Jom; wpfa,mufonf 'l;axmuf xdkifvsuf &Sdonf/ vJaeol\ aygifwGif
&xm;onfh 'Pf&mrS aoG;rsm;onf r&yfrem; xGufvsuf &Sdonfudk awGU&av\/
]uRefawmf Munfhyg&ap? uRefawmf q&m0efyg}
aoG;wdwfatmif wwfEdkiforQ enf;rsm;jzifh BudK;yrf; tm;xkwfaeaom &Jom;onf tif'½l;tm;
vSrf;Munfhonf/
]uRefawmf aoG;wdwfatmif vkyfaewmyJ a'gufwm? aoG;u odyf xGufvGef;aew,f}
ywfwD; pnf;ay;½HkESifh aoG;wdwfrnfh vu©Pm r&SdaMumif;udk tif'½l; odonf/ &xm;onfh 'Pf&mrSm
eufvSonfjzpf&m aoG;aMumudk xdcdkufrdyHk &\/ þtwdkif;qdkvQif xdkvlonf aoG;vGefNyD; aozG,f&mom
&Sdayawmhonf/
]uJ .... cifAsm; x}
tif'½l;u &Jom;tm; xcdkif;onf/
]olYudk yufvufvSefvdkuf}
tif'½l;onf ol\ nmvufoD;udk uspfuspfygatmif qkyfvdkufNyD; wpfudk,fvHk;&Sd cGeftm;udk oHk;um
xdkvl\ 0rf;Adkufudk zdESdyfay;onf/ þenf;jzifh yifraoG;aMumBuD;qDrS aoG;vm wefYoGm;atmif vkyfavonf/
&Jom;onf olYacgif;rS OD;xkyfudk cRwfum ezl;rS acR;oD; acR;aygufBuD;rsm;udk vufcHkESifh okwfvdkufav\/
ig;rdepfcefY tMumwGif vlemwif,mOf a&mufvmonf/ tif'½l;onf vlemwif,mOfESifh vlemudk
apmifhMuyf Munfh½I&if; ygoGm;av\/
aemufwpfaeY eHeufwGif tif'½l;onf aq;½HkodkY zkef;qufí xdkvlem\ tajctaeudk pHkprf;onf/
wm0efus vufaxmuf q&m0efu ]oufomygw,f? tckar;wm b,folygvJ} [k jyefar; onf/
tif'½l;uawmh trIrJh trSwfrJhESifh ]b,folrS r[kwfygbl;} [k tajz ay;vdkufrd\/ tajzay;NyD; cgrSyif
olay;cJhaom tajzonf ol\ vuf&Sd tajctaeESifh tvGef nDñGwfaeaMumif; owdjyKrdav\/ vuf&Sd
tajctaet& qdkvQif olYudk,fol bmaumifrSef; roday/ olYwGif vkyfp&m udkifp&m [lívnf; rnfrnf&&
r&Sday/ trSeftwdkif;om 0efcH&rnf qdkvQif olYrSm aep&mvnf; twnfwus r&Sdao;ay/ ae&if; xdkif&if;ESifh
a,mifoHk;q,form; b0odkY a&mufrSef;rod a&mufaeNyD[kyif olYudk,fol xifvmrdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 21
armifxGef;ol &Jwdkuf

olonf &ufowåywf ukefqHk;onf txdawmh onf;cHí aeao;\/ xdkYaemufwGifrlum;


axGaxGxl;xl; pOf;pm; raeawmhbJ &mxl;rS EkwfxGufpmudk *pfvfrS wpfqifh bkwftzGJUodkY wifvdkufav\/
tif'½l; &mxl;rS EkwfxGufoGm;onfh twGuf pdwfraumif; jzpfaeolrSm *pfvf jzpf\/ olYa&SUü
trSwfrxif jzpfcJh&aom udpöudk taMumif;jyKí &mxl;rS EkwfxGufoGm;onf txd jyóem BuD;vm&jcif;
twGuf olYpdwfrSm rsm;pGm xdcdkufcJh&ygonf[k tif'½l;tm; ajymavonf/
]cifAsm;&JU ae&muae Munfhr,fqdk&if b,fvdk cHpm;&r,f qdkwm uRefawmf em;vnfygw,f?
udk,fcsif;vnf; pmrdygw,fAsm? ppfBuD; twGif;u tjzpfrsKd;ESifh EdIif;,SOf Munfhvdkuf&if cifAsm; vkyfcJh&wJh
ae&m[m aemufwef;u r[kwfbJ a&SUwef;rSm wyfom;awGESifh twl wm0efusaewJh oabmrsKd; qdkawmh
vufawGU ydkNyD; odwmaygh} [k qdkavonf/
[kwfyfuawmh olY0oDtwdkif; ]'DbJBuD; ajymwm *½kpdkufraeprf;ygESifhAsm? cifAsm; 'Dtvkyfu
apmapmpD;pD; xGufoGm;wm[m cifAsm;tzdkY uHaumif;wmyJ rSwf? uRefawmfvnf; udk,fhtaMumif;ESifh udk,frdkY
ae&wm? oHk;ESpf jynfh&ifawmh xGufrSmyJ} [k qdkav\/
tif'½l; tvkyfrS xGufvmNyD;onfh aemufydkif;wGif trIefESifh zkefrsm;aMumifh jzpfvm&onfh a&m*g
jyóemESifh ywfoufí trf? tufzf? bD bkwftzGJU\ aqmif&Gufcsufrsm;udk rMum;&awmhacs/ vaygif;rsm;pGm
MumrS avmh'f tef*gu ,if;jyóemudk vTwfawmfodkY wifjyonf/ wifjyonfh tcgwGif aq;bufqdkif&m
taxmuftxm;ESifh pm&if; Z,m;rsm;udkyg twdtus xnfhoGif; wifjyoGm;\/ xdk taxmuftxm;rsm;ESifh
pm&if; Z,m;rsm;udk trf? tufzf? bD bkwftzGJU0if a'gufwm arm&pf *ufpbD; xHrS &ygonf[kvnf;
ajymqdkoGm;avonf/
xdktcg owif;pmrsm;u a'gufwm arm&pf *ufpbD;tm; ]vlom;wdkY\ tusKd;awmfaqmifBuD;} tjzpf
vnf;aumif;? ]xl;jcm; xif&Sm;onfh orm;awmfBuD;} tjzpf vnf;aumif; 0dkif;í a&;om;Muav\/
xdkESpftwGif;rSmyif trIefrsm; &SL½dIufrdí pGJuyfvm&aom tqkwfa&m*gudk pufrIvufrI vkyfief;cGifrS &onfh
a&m*g trsKd;tpm; pm&if;0if a&m*g wpfck tjzpf w&m;0if xnfhoGif; owfrSwfí todtrSwf jyKvdkufav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 22
armifxGef;ol &Jwdkuf

(1)

tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf udk,fydkifaq;cef;zGifhEdkif&ef BudK;yrf;Muav\/ udk,fydkif aq;cef;vkyfief; rSmvnf;


wu,fwrf;usawmh odyfBuD;pdwfcs&onfhvkyfief;wpfck r[kwfay/ vkyfwdkif; [efusvdrfhrnf[k yHkaowGufí
r&ay/ tqifajyonfhtcgajyí t½HI;ESifh &ifqdkif&onfhtcg &ifqdkif&wwfonf jzpf&m
þvkyfief;tay:wGifvnf; arQmfvifhcsuf tBuD;tus,fxm;í rjzpfay/ vufawGUvkyfvmonfh tcgusrS
arQmfvifhcsuf ukefcef;oGm;onftxd pdwftm; ysufvmwwfaom oabm&Sdavonf/
tif'½l;onf bav;eJvDwGif wpfBudrf? atbm&mavmNrdKUwGifwpfBudrf? ,ck rif? tufzf? bD
bkwftzGJUwGifwpfBudrf oHk;Budrfwdwdtvkyf&cJhaomfvnf; oHk;BudrfpvHk;yif t½HI;ESifh&ifqdkifcJh&\/ olonf
oHk;BudrfoHk;cgwdwd ratmifjrifjzpfcJhaom olYtjzpfudkjyefíawG;um pdwfraumif; jzpfrdavonf/
vGefcJhaom vrsm;twGif;u vpOfrSefrSefvc &aecJhonfjzpf&m xdkpOfu wwftm;oa&GUacRwm oHk;pGJNyD;
pkaqmif;cJhojzifh aiGaMu;tenf;i,f pkrdcJhonf/ pkrdonfhaiGrSmvnf; aygifajcmuf&mxufawmh rydkay/
vufxJwGif &Sdaeonfh xdkaiGESifhyif udk,fydkifaq;cef;zGifhrnf[k pdwful;cJhjcif;jzpf&m xdktcsdefrSpí ESpfa,mufom;
olYtdk;ESifh olYqefwefonfhae&mwpfckudk &EdkifzdkYtwGuf rem;rae&SmazGjcif; jyKcJhMuav\/
ESpfa,mufom; ]aq;cef;a&mif;iSm;udk,fpm;vS,frsm;} xHodkYvnf; a&mufMuonf/ vefquf
owif;pmwGif ygonfh iSm;&ef a&mif;&ef aMumfjimrsm;udkvnf; aeYpOf&SmazGavhvmMu\/ odkYaomfvnf;
olYwdkYvufxJü&Sdonfh aiGESifh vufvSrf;rrDbJ jzpfvsuf&Sdonf/ þrQavmuf aiGtiftm;ESifh vef'efNrdKUay:ü
aq;cef;zGifhzdkYudpörSm vHk;0rjzpfEdkif[kyif ,lq&rvdk jzpfaeav\/
aq;cef;ta&mif;t0,fudpöESifhywfoufí yxrOD;qHk; awGUqHkpum;ajym&olrSm a'gufwm
b&efYqdkoljzpfonf/ b&efYrSm touft&G,fBuD;í tem;,lawmhrnfjzpfojzifh xdkaq;cef;vkyfief;udk
wpfqifhiSm;vdkjcif; jzpfayonf/ olYae&muawmh ae&maumif;jzpfonf/ odvQifodcsif;yif tif'½l;ESifh
c&pöwDwdkYonf wuúpDwpfpD;iSm;í tajy;tvTm;oGm;Muonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif 23
armifxGef;ol &Jwdkuf

a'gufwm b&efYonf cifrifESpfvdkzG,faumif;aom [eftrlt&m&Sdonf/ odu©mvnf; &SdyHk&onf/


wpfacgif;vHk;&Sd qHyifrsm;rSmrl azG;azG;vIyfvsuf&SdavNyD/
]ae&muawmh odyfaumif;wJhae&myJ? tdrfuvnf; aumif;w,f? uRefawmfvdkcsifwmuawmh
iSm;r,fqdk&if wpfESpfudk aygifckepfaxmifvdkcsifw,f? tESpfav;q,f vkyfcGifh&r,f? ajratmufxyf
iSm;cawmhwpfESpfudk aygifoHk;axmifay;&r,f? aq;ukvkyfief;udk ,lawmhr,fqdk&if xHk;pHtwdkif; ESpfESpf twGuf
pay:aiGudk aiGom;ay;&r,f a'gufwm arqef}
tif'½l;uawmh acgif;wqwfqwfndwfonf/
]aus;Zl;wifygw,f a'gufwm b&efY? uRefawmfwdkY pOf;pm;yg&apOD;}
tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf aps;aygayg pm;aomufqdkifwpfqdkifodkY0ifum oHk;yJeDwef vufzuf &nf
wpfa,mufwpfcGufaomuf&if; aygifckepfaxmifwef aq;cef;udpöudk aqG;aEG;Muavonf/
]iSm;cu aygif ckepfaxmif}
tif'½l;u [ufceJwpfcsuf&,fonf/ olYacgif;rS OD;xkyfudk vufñId;ESifhxdk;í yifhwifvdkufNyD;
pm;yGJay:odkY vufESpfzufwifí axmufvdkufonf/
]pufqkyfzdkY raumif;bl;vm; c&pöwD? 'DvlBuD;awG avmb b,favmufBuD;w,fqdkwm
awGUw,fr[kwfvm;? rif;vufxJrSm aiGr&SdbJESifhawmh 'DvlrsKd;awG&JU vufxJu bmrSxGufvmrSm r[kwfbl;?
udk,fwdkY usifhoHk;aewJhpepfudk tjypfqdk&rvm; rodygbl;? 'DyHktwdkif;omqdk&ifawmh rvG,fbl;? 'DtcsdefupNyD;
aiGaMu;udpö tqifajyatmifudk BudK;pm;rS jzpfawmhr,f}
c&pöwDu jyHK;avonf/
]uRefruawmh rarQmfvifhygbl;? uRefrwdkYrSm aiGaMu;rsm;rsm; r&SdayrJh &Sdoavmufav;ESifh
a&mifh&Jwif;wdrfNyD; txdkuftavsmufaysmfatmif aewwfMuom;yJ[m}
tif'½l;uawmh c&pöwD\ t,ltqudk vufrcHEdkifacs/ ]'DvdkvG,fvG,fajymvdkY b,fjzpfrvJ
c&pöwD&,f}[k ajymavonf/
tif'½l;onf ol&&Sdxm;onfh trf? 'D bGJUESifh trf? tm? pD? yD bGJUrsm;aMumifh wjcm;q&m0ef
wpfOD;ESifhwGJí aq;cef;zGifhvdkaom qE´vnf;r&Sday/ aomufaq;? pm;aq;rsm;udkom t"duxm;í
a&mif;csonfhaq;cef;rsKd;vnf; rzGifhvdkay/ olonf bmqufvkyf&rSef; rodatmifyif pdwf½Iyfvsuf &Sd&\/
þodkYjzifh oDwif;ywfrsm;pGm ukefvGefcJhav\/
þ&ufrsm; twGif; tif'½l;onf vef'efNrdKUay: tcsKdUaom &yfuGufrsm;&Sd aq;ukcef;rsm;udk
vSnfhvnfí waphwapmif; tuJcwfonf/ olonf wlvpD? tpfpvifwefESifh b&pfpwefbuf&Sd
aq;cef;rsm;udkvnf; oGm;í avhvmonf/ uifbifbuf&Sd wpfckwnf;aom aq;ukcef;odkYvnf; a&mufcJhonf/
aq;cef;zGifha&;twGuf [kwfyfESifhvnf; wdkifyifcJhonf/ [kwfyfurl tif'½l;ü &Sdaeaom rjzpfpavmuf

jrefrmhrQm;ewfarmif 24
armifxGef;ol &Jwdkuf

aiGt&if;tESD;uav;ESifh tdrfwpfvHk;iSm;NyD; aq;cef;zGifh&ef pDpOfjcif;onf rdrdudk,fudk aoaMumif; MuHpnfjcif;ESifh


twlwlyif jzpfonf[k ajymavonf/
rnfodkYyifjzpfap tif'½l;uawmh olYtwGuf oifhawmfonfh tcGifhtvrf;uav; ay:vmwefaumif;&JU[k
awG;um arQmfvifhcsuf xm;avonf/ þodkYjzifh ESpfv ausmfvmonf/ tif'½l;a&m c&pöwDyg pdwf"mwfusum
tm;ysuf vmMuonf/ ,if;uJhodkY &SdaepOf twGif;rSmyif aumif;uifbHkrS or®ma'0 ewfaumif;rsm;u
apmifravovm; rod? ywf'ifwef&yfbufü aq;cef;zGifhxm;aom a'gufwm AGdKif;qdkol uG,fvGef oGm;av\/
tif'½l;\ rsufpdonf pmaMumif;a& av;aMumif;rQom &Sdaom a'gufwm AGdKif;\ ema&;aMumfjimudk aq;ynm
*sme,fxJü trSwfrxif oGm;í jrifum zwfrdav\/
tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYvnf; csufcsif;yif trSwf(9)? csufpabm½dk; ukef;jrifhom,m&yfodkY tajy;tvTm;
oGm;Muonf/ tdrfu cyfjrifhjrifh? yHkpHuawmh odyfNyD; cHhnm;opfvGifjcif; r&Sday/ aq;cef;rSm tdrf\
ab;bufwGif jzpfí tdrftaemufbufwGifrl armfawmfum;½Hk &Sdavonf/
olwdkYonf a'gufwmAGdKif;\ pm&if; pmtkyfrsm;udk Munfh½I avhvmMuonf/ pm&if; pmtkyfrsm;t&
qdkvQif a'gufwmAGdKif;\ wpfESpf0ifaiGrSm prf;oyfppfaq;cESifh aq;ay;crsm;rS &onfh0ifaiG jzpfonf/
a'gufwmAGdKif; ,lcJhonfh prf;oyf ppfaq;cEIef;rSm vlem wpfOD;vQif oHk;oQDvif ajcmufyJeDEIef; jzpfayonf/
olwdkYonf a'gufwmAGdKif; ZeD; rkqdk;rBuD;ESifhvnf; awGUqHkí pum;pjrnf ajymcJhMuao;onf/
a'gufwmAGdKif;\ aq;ukvkyfief;onf 0ifaiGtxdkuftavsmuf aumif;aMumif;udk tbGm;BuD;u tcdkiftrm
ajymavonf/ wpfcsdefuqdkvQif aq;cef;\ ab;buf&Sd tdrfa&SU rsufESmpmwHcg;rSom 0ifcGifhjyKaom
]txufwef;pm;vlem} tvmrsm;ojzifh rsm;pGm 0ifaiGaumif;cJhonf[k tbGm;BuD;u qdkonf/ olwdkYonf
tbGm;BuD;tm; EIwfqufNyD; jyefvmcJhMuav\/ toGm;wkef;u pdwftm; xufoefoavmuf tjyefwGifrl
pdwf"mwf wuf<urI rsm;pGm r&SdMuawmhay/
tif'½l;\ pdwfrSm aomujzifh awGa0vsuf &Sd&jyefav\/
]udkawmhjzifh rqHk;jzwfwwfatmif jzpfaeNyD? ae&mu odyfaumif;r,fhyHk ray:bl;? udk aq;cef;zGifh&if
aomufaq; pm;aq; rsm;rsm;ay;wJh tvkyfudk odyf tom; ray;csifbl;? aomufaq; pm;aq; rsm;rsm; a&mif;&rS
0ifaiG aumif;wJh tjzpfrsKd;udk udk rvdkcsifbl;? ywf0ef;usifuvnf; odyfNyD;oefYyHk ray:bl;? c&pöwD jrifcJhw,f
r[kwfvm;? a'gufwmAGdKif;&JU tdrfab; ywf0ef;usifrSm &SdwJh tiSm;cspm;wJh tdrfawGav? tm;vHk; aqG;jrnfhaewJh
tdrftdk tdrfa[mif;BuD;awGcsnf;yJ? &yfuGuf&JU tpGeftzsm;bufrSmawmh vl&nf oefYawG &Sdyg&JU? tdrf&JU
axmifhbufrSm&SdwJh vrf;rBuD; taetxm;uawmh rqdk;ygbl;? udkwdkY vufxJrSm &SdwJh aiGESifhawmh
vufvSrf;rDyg&JU? tbGm;BuD;uvnf; oabmaumif;&Smygw,f? tbdk;BuD;&JU prf;oyfcef;ESifh cGJpdwfcef;xJrSm &SdwJh
ypönf; ud&d,mawGudkyg vTJay;yghr,fvdkY ajymwmyJ? vlu aooGm;NyD qdkawmhvnf; ol oHk;cJhwJh ypönf;awGu
bmrS toHk;r0ifawmhbl; ayghav? 'gaMumifhvnf; vTJay;wmaygh? 'Dvdkqdkawmhvnf; [eftusom;? tm;vHk;
tqifoifhyJ? tom 0ifxdkifvdkuf½HkyJ? rif;aum b,fvdk oabm&ovJ c&pöwD? tck&vmwJh tcGifhta&;uawmh
odyfrqdk;bl; xifwmyJ? tck csufcsif; t&,l&if,l? r,l&if aemufudk b,fawmhrS 'Dvdk tcGifhta&;rsKd;
ay:vmr,f rxifawmhbl;? udkwdkY prf;MunfhMu&if aumif;rvm;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 25
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwDuawmh tif'½l;\ rsufESmudk a0cGJí r&aom rsufvHk;rsm;jzifh ai;pdkuf Munfhaeonf/ olr


tzdkYawmh vef'efNrdKUBuD; tay: NiD;aiGUvsuf &SdNyD jzpf\/ vef'efNrdKUawmfBuD;\ topftqef; [lorQonf
olrtwGuf ½dk;oGm;ayNyD/ olronf awm\ tvSudkom jrwfEdk;ol jzpf&m awmydkif;udk jyefcsifonfrSm MumNyD/
NiD;aiGUzG,f aumif;vSaom þywf0ef;usifrS pGefYcGm xGufajy;csifpdwf jyif;jyaeonfrSm MumcJhNyD/ odkYaomfvnf;
tif'½l;rSm vef'efNrdKUay:ü aq;cef; zGifhcsifpdwfjzifh t½l;trl; jzpfvsuf &Sdojzifh olr\ qE´rSefudk zGifh[&ef
cufcJvsuf &Sdav\/
olronf acgif;udk jznf;av;pGm ndwfvdkufNyD; ]&Sif vkyfcsifw,f qdk&ifawmh oabmyJ tif'½l;} [k
tajz ay;vdkufav\/
aemufwpfaeYwGif tif'½l;onf rpöuf AGdKif;\ a&SUaeESifh awGUqHkonf/ rpöuf AGdKif; awmif;onfh aps;rSm
aygifckepf&mhig;q,f jzpfí tif'½l;u aygifajcmuf&m qpfavonf/ aemufqHk;wGif aps;wnfhMuojzifh
aygifajcmuf&mhudk;q,fudk csufvufrSwfjzifh ay;acsonf/ atmufwdkbmv q,f&uf paeaeYwGif tif'½l;ESifh
c&pöwDwdkYonf olwdkY\ tdrfopf jzpfaom trSwf(9)? csufpabm½dk; ukef;jrifh&dyfomodkY a&GUajymif;cJhMuav\/
tdrfopfodkY ajymif;vmcJhNyD; aemufwpf&ufwGif we*FaEGaeY jzpfojzifh aq;cef; ydwfonf/ tif'½l;onf
olwdkY\ vuf&Sdtajctaeudk awG;um aomuyifv,fa0vsuf &Sdav\/ olwdkY vufxJü vufusefaiG
r&Sdawmhay/ pkaqmif;xm;orQ aiGtm;vHk;rSm rpöuf AGdKif;\ vufxJodkY ul;ajymif; a&muf&SdoGm;NyD jzpf&m aiGaMu;
usyfwnf;rI 'Pfudk cHMu&awmhrnf jzpf\/ tif'½l;onf acRwma&; w&m;udk a[mpjyKavonf/
]udkwdkY vufxJrSm &SdorQawmh wufwufajymifNyD c&pöwD? udkwdkY taeESifh wpfaeY& wpfaeYpm;
aeoGm;&r,fh tajctaerSm &Sdw,f? aeYpOfrSefrSefrS vHkavmufatmif 0ifyghrvm; rodbl;? at;av 'guawmh
ewfodMum;awGrS odrSmyJ? avmavmq,f tajctaet& udkwdkY od&rSmu tpGrf;ukef acRwmzdkYyJ?
racRwmvdkYuawmh vHk;0 rjzpfEdkifawmhbl;}
us,fus,f0ef;0ef; &Sdaomfvnf; tvif;a&mif aumif;pGm r&ojzifh cyfarSmifarSmif jzpfaeaom
tdrfa&SUcef;xJ0,f c&pöwDonf pdwfysufvufysuf &yfaeonf/ tcef;xJ0,f ,ck tcsdeftxd aumfaZm
rcif;&ao;ay/ rsufESmMuuf wpfckvHk;rSmvnf; npfywf aya&vsuf &Sd\/ tif'½l;xHrS tpGrf;ukef acRwmzdkY
pum; xGufvmonfhtcg c&pöwDonf yg;jyifay:0,f rsuf&nf t&TJom; jzpfvmonf/ þrQavmuftxd
0rf;enf;yufvuf idka<u;vdrfhrnf[k arQmfvifh rxm;cJhaom tif'½l;rSm tHhtm;oifhvsuf &Sdav\/
]uRefrudk &Sif bmrSrajymESifh? uRefr bmom uRefr at;at; aeyg&ap? tpGrf;ukef acRwm&r,fwJh
[kwfvm;? uRefr &SifESifh &vmuwnf;u racRwmcJhvdkYvm;? uRefraMumifh &SifhrSm aiGawG odyfrsm;
ukefuscJhovm;}
]c&pöwD? rif; b,fvdkjzpfwmvJ}
tif'½l;u wtHhwMoESifh ar;onf/
xdktcgusrSyif c&pöwD owd0ifvm[ef wl\/ 0rf;enf;yufvufESifh tif'½l;udk
vSrf;zufvdkufavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 26
armifxGef;ol &Jwdkuf

]'Dtdrf 'Dtdrf? odyf npfywfwmyJ udk&,f? ajratmufcef;rSma&m avSum;awGrSma&m? tdk .... tm;vHk;
zkefawG tvdrf;vdrf; acs;txyfxyfESifh b,fvdkvkyf&rSef; rodygbl;}
]tdkuGm? c&pöwDuvnf; 'D npfywfwJh udpö acgufxm;vdkufprf;yg? ta&;BuD;wmu udkwdkY&JU vkyfief;
tqifajyzdkYyJ? ryloifhwmawG acgif;xJ xnfhraeprf;ygESifh}
]uRefrawmhav? awmydkif;rSm oGm;NyD; aq;cef;zGifh&wm ydkaumif;r,f xifwmyJ}
c&pöwD pum;Mum;awmh tif'½l;a'gyGvmonf/
]aumif;ayghuGm? aq;cef; ywfywfvnfrSm ESif;qDyef;uav;awG pdkufvdkYaygh [kwfvm;? ,OfvdkufwJh
pdwful;? aomufoHk;ruswJh [mawG avQmuf pdwful;aew,f}
rnfodkYyifjzpfap aemufqHk;usawmh ol a[majymrdcJhaom acRwma&; w&m;twGuf tif'½l;uyif
c&pöwDtm; awmif;yefpum; qdkí acsmhae&avonf/ c&pöwD\ cg;udk zufí MuufOaMumf&ef ajratmufxyfodkY
qif;onf/ ajratmufxyfodkY a&mufonfhtcgusawmh c&pöwD tm;wufvmap&ef tm;ay; pum;rsm;
ajymjyefonf/ ajratmufxyf wpfckvHk; þrQtxd npfywfaejcif;rSm tcef;\ tjypf r[kwf/ rdepfydkif;ESifh trQ
rD;&xm;rsm; jzwfoGm;aeaom yuf'ifwef ajratmuf rD;&xm;vrf;aMumifh jzpfonf[k tif'½l;u qdkavonf/
c&pöwD tm;wufygapawmh [laom oabmjzifh tif'½l;u ajymifvdkuf aemufvdkuf vkyfonf/ aomu
uif;a0;aeonfh [efjzifh &,fp&m armp&mrsm;udk ajymonf/ c&pöwDuvnf; tif'½l; [efaqmifí
ajymaeorQudk em;axmifum jyHK;onf/ &,fonf/ odkYaomf olr\ tjyHK;ESifh t&,frSm rcsdjyHK;? rcsd&,f/
jyHK;&,faeonfh Mum;rSyif tydkif;ydkif; tjywfjywf jzpfaeaom tdk;cGuf yef;uefrsm; aq;aMumonfh
a<ucGufBuD;ay:odkY olr\ rsufpdrsm;u usa&mufvsuf &Sdavonf/
tif'½l;onf aemufwpfaeY eHeuf udk;em&DwdwdwGif aq;cef;zGifhonf/ olYtaejzifh aq;cef; udk
udk;em&Dxufapmí rzGifh[k qHk;jzwfxm;onf/ xdktcsdefxufapmí zGifhygu olYtm; avmbBuD;
onf[kxifMuayvdrfhrnf/
olY&ifrSm w'dwf'dwfckefvsuf&Sdayonf/ '&if;zD;NrdKUodkY ola&mufoGm;NyD; aemufwpfaeYeHeuf wGif
vlemwpfOD;udk yxrOD;qHk;tBudrf prf;oyfppfaq;cJhpOfuvnf; ,ckvdkyif ol\ESvHk;om;onf wqwfqwf
ckefcJh&zl;yg\/ odkYaomfvnf; ,ck &ifckef&jcif;onf xdkpOfu &ifckef&jcif;xuf tq rsm;pGm omvdrfhrnf[k
olawG;aerdav\/
udk;em&D cGJayNyD/
olonf vlema&muftvmudk warQmfarQmfjzpfaerdavonf/
ol\ aq;cef; t0ifwHcg;onf tdrf\ ab;bufodkY rsufESmrlxm;onf/ xdkwHcg;0rS0ifvmvQif
tdrfBuD;ESifh qufaeaom pBuøvrf;ul;odkYa&mufonf/ xdkvrf;ul;rSwpfqifh olxdkif&mtcef;odkY a&mufonf/
olYtcef;onf ajrnDxyfwGif tv,fA[dkusaom yifrtcef;jzpf\/ a'gufwmAGdKif; xdkifcJhonfhpm;yGJrSm

jrefrmhrQm;ewfarmif 27
armifxGef;ol &Jwdkuf

oyfoyf&yf&yfawmh&Sdayonf/ vlemprf;oyf&m ckwifwpfvHk;ESifh oHrPdAD½dkwpfvHk;vnf; &Sdojzifh


txdkuftavsmufawmh cHhnm;onf[k qdkEdkifayonf/
rpöuf AGdKif;\ ajympum;t&qdkvQif txufwef;pm; vlemrsm;onf tdrfa&SUbufrsufESmpm&Sd
wHcg;rBuD;rS 0ifonf[k od&\/ olonf tdrfab;buf&Sd aq;cef;\ a&SUbufwHcg;rS a&mufvmrnfh
vlemudkvnf;aumif;? aq;cef;\ ab;buf&Sd tdrfa&SUrsufESmpmbufrS 0ifvmrnfhvlemudkvnf;aumif;
arQmfEdkifavonf/ trSefawmh olonf ydkufuGefESpfckudk wpfcsdefwnf; wpfNydKifwnf;ypfxm; aom
wHigonfwpfOD;ESifh wlayonf/ rnfonfhydkufuGefwGif ig;tvsif0ifavrnfenf;/
odkYaomfvnf; . . . arQmfom arQmfae&onf? wpfOD;wavrQ ay:rvmao;/ q,fhwpfem&Dxdk; awmhrnf/
vlemESifhwlonfh t&dyfta,mifav;rSyif rjrif&/
vrf;wpfzufwGif tiSm;um;,mOfarmif;rsm;onf pkí&yfum pum;ajymvsuf&SdMu\/ tif'½l; \
qdkif;bkwfonf ta&miftqif;uif;rJhaeNyDjzpfaom a'gufwmAGdKif;\ qdkif;bkwfatmuf0,f
opfvGifawmufyvsuf&Sdayonf/
reufydkif; tzdkYawmh vlemvmawmhrnfr[kwf[k wGufvdkufrdonfhtcdkufrSmyif aq;cef;wHcg;0 qDrS
tcsufay;acgif;avmif;oHav;wpfcsuf xGufay:vmNyD; wbufuav;wpfxnf NcHKxm;aom
tbGm;tdkwpfa,muf 0ifvmav\/
tbGm;tdktm; jrif½HkrQESifh tqkwfav>yefa&mifa&m*gjzpfaeolrSef;olod\/ olr\EIwfrS bmrS
rajymao;aomfvnf; touf½SLvdkufwdkif; xGufay:vmaeonfh cRJoHrsm;u olr\a&m*gudk azmfjy
vsuf&Sdayonf/
tbGm;tdkonf a'gufwmAGdKif;\ vlema[mif;jzpf\/ tif'½l;onf tbGm;vdktm; pdwf&Snf vuf&SnfESifh
prf;oyfppfaq;NyD; vdktyfonfrsm;udk ñTefMum;onf/ aomufoHk;&rnfhaq;rsm;udkay; onf/ xdkaemuf olonf
usoifhonfh aq;zdk;0g;cudkEIwfrSzGifhíawmif;awmhrnf[k [eftjyifvdkufwGif tbGm;tdkonf aq;zdk;0g;cudk
olYtm;vSrf;íay;avonf/
pkpkaygif; oHk; oQDvifESifh ajcmufyJeD/
tif'½l;onf olYvufz0g;ay:odkY a&mufvmonfh aiGjym;uav;rsm;udk r,HkEdkifaomrsufvHk;rsm;jzifh
0rf;omtm;&Munfhaerd\/ ol\pdwfonf olYb0 wpfavQmufvHk;wGif aiGaMu;qdkí wpfjym; wpfcsyfrS
r&SdcJhzl;onfhES,f cHpm;ae&av\/
olonf vlemtbGm;tdk jyefxGufoGm;vQifoGm;csif; aq;cef;udkydwfí c&pöwDxHodkY tajy;
tvTm;oGm;um olYvufxJrS ydkufqHudk c&pöwD\ vufxJodkY xnfhay;avonf/
]yxrqHk; vlemyJ c&pöwD? aps;OD;aygufvlemaygh? a'gufwmAGdKif;&JU vufikwfvuf&if;t<uif;
tusefaygh? b,fvdkyJjzpfjzpfaygh? udkwdkYESpfa,muftwGuf aeYv,fpmzdk;awmh&NyD}

jrefrmhrQm;ewfarmif 28
armifxGef;ol &Jwdkuf

avmavmq,fwGif tif'½l;rSm tdrfwdkif&ma&mufoGm;í Munfh½Iukoay;&rnfhvlem r&Sdacs/


q&m0efa[mif; a'gufwmAGdKif; uG,fvGefoGm;onfrSm &ufowåywf oHk;ywf eD;yg;rQ&SdNyDjzpfaomfvnf;
½kwfw&uf q&m0efpm; a&mufrvmojzifh ywf0ef;usif&Sd vlemrsm;ESifh aq;cef;rSm tqufjywfovdk
jzpfoGm;cJh&\/ ,ck tif'½l;a&mufvmonfudk vlwdkif;odcsifrS odMuayOD;rnf/ odkYjzpf&m tdrfwdkif&m a&muf
yifhrnfholudk pdwf&Snfvuf&SnfESifh apmifh&OD;awmhrnf jzpf\/
c&pöwDrSmvnf; tm;vyfcsdef[k r&Sdawmhay/ npfywfaya&um ypfpvufcwfjzpfaeaom tdrf twGuf
vkyfp&m tdrfrIudpöu rsm;aeojzifh olYtvkyfESifh ol½Iyfvsuf&Sd&m tif'½l;rSm tazmfrJhovdk jzpfaeonf/
xdkYaMumifhvnf; olonf wpf&ufwGif olYaq;cef;wnf&Sd&me,fajr\ tajctaet&yf&yfudk avhvm&ef tdrfrS
xGufvmcJhav\/
olonf a[mif;EGrf;tdkrif;vSNyDjzpfaom wdkuftdkwdkufa[mif;rsm;udkvnf; jrif&onf/ ta&mif
tqif;uif;rJhum npfywfaya&aeaom [dkw,frsm;pGmudkvnf; ausmfjzwfoGm;&onf/ wpfcsdefu
jrif;aZmif;rsm;tjzpf toHk;jyKcJhojzifh rIefrIefukyfukyf usOf;usOf;ajrmif;ajrmif;EdkifvSaom um;½Hkrsm;udk vnf;
awGU&onf/ aemufqHk; ajrmufydkif;vrf;bufodkY auGUcsKd;0ifvdkufonfhtcg tvGefnpfywfaya& pkwfjywfaeaom
qif;&Jom;&yfuGuftwGif;odkY a&mufoGm;av\/ þ&yfuGuftwGif;üum; taygifqdkifrsm;? vrf;ab;
aps;onfrsm;\ wGef;vSnf;qdkifrsm;? taygpm; t&ufqdkifrsm;ESifh ½IyfaxG;vsuf &Sdavonf/
þ&yfuGufonf armfawmfum; ray:ao;onfh jrif;vSnf;acwfuwnf;u þyHkpHtwdkif;
wnfvmcJh[efwlonf[k tif'½l;awG;rdonf/ odkYaomfvnf; acwfopf\ opfvGifawmufyaom
ajymif;vJwdk;wufrI t&dyfta,mifrsm;onf BudKMum;BudKMum;ay:vsuf&Sdonf/ tcsKdUae&mrsm;wGif acwfrDí
opfvGif oefYjyefYaom aqmufvkyfNyD;p wdkufcef;topfrsm;udk awGU&\/ qdkifBuD; qdkifaumif;rsm;ESifh
½Hk;taqmufttHkopfrsm;udkvnf; awGU&\/ *vufpwHk;vrf; tqHk;wGifrl tvGefemrnfBuD; aom
trsKd;orD;t0wftpm;rsm; a&mif;cs&m avmf&D;,m;qdkif &Sdavonf/
avmf&D;,m;qdkifonf tawmfBuD; emrnfxGufaeaom qdkifBuD;wpfqdkifjzpf\/ trsKd;orD;
0wfpHkrsm;ay:wGif vHk;0 pdwf0ifpm;rI r&Sdaom tif'½l;yifvQif avmf&D;,m;qdkiftaMumif; Mum;zl;aeonf/
qdkifa&SUwGif tpDt&D xdk;qdkufxm;aom armfawmfum; tajrmuftjrm;udk jrif½HkrQjzifh þqdkif emrnfBuD;onfrSm
rSefuefaMumif; odomay\/
tif'½l;onf xdkaeY rGef;vGJydkif;wGif olYaq;cef;&Sd&m e,fajr\ qifajczHk;wpf0dkufwGif zGifhvSpf
xm;Muaom aq;cef;rsm;odkYvnf; a&mufcJh\/ olawGUqHkcJh&onfh q&m0ef &SpfOD;wGif *vufpwHk; vrf;rS
toufcyfi,fi,frQom &Sdao;aom a'gufwmtifhpf? tvufZif;'D;&D;,m;vrf;rS a'gufwm&D;'g;ESifh
½dGKuf&,fu&D;qifh vrf;axmifhrS toufcyfBuD;BuD;paumhvlrsKd; q&m0ef a'gufwmruúvD,ef;wdkY oHk;OD;omvQif
txiftjrif &SdcJhavonf/
ol awGUcJhonfh q&m0efwdkif;u olYtaMumif;udk odMuonfhtcg ]aMomf wdkY tbdk;BuD;a'gufwm
AGdKif;&JUaq;cef;udk qufvkyfaewmudk;}[k a&&GwfMuavonf/ tif'½l;taejzifh olwdkY\ pum;oGm; pum;vmESifh
avoHudk rBudKufay/ tbdk;BuD;AGdKif;\aq;cef;udk qufcHívkyfjcif;aMumifh olYtay:wGif txiftjrifao;onfh
t&dyfvu©Pmygonf[kyif xifrd\/ þtxiftjrif olYacgif;xJ0ifvmaomtcg a'gojzpfrdavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 29
armifxGef;ol &Jwdkuf

]aeESifhMuOD;ayghuGm? aemuf ajcmufv twGif;rSm olwdkYightay: txiftjrif BuD;vmap&rSmaygh}[k


pdwfxJrS êuH;0g;rdav\/
,ckqdkvQif arqefonf touf 30 jynfhcJhNyDjzpf\/ þtouft&G,fwGif rdrd\pdwfudkwwf EdkiforQ
xdef;csKyfjcif;onf tvGefwefzdk;&SdrSef;odaecJhNyDjzpf\/ odkYaomfvnf; olonf ,aeYxufwdkifyif b0ifjrifhjcif;udk
aMumifwpfaumifa&rkef;ovdk pufqkyf&GH&SmqJ? rkef;wD;qJyif &Sdavonf/
xdknwGif aq;cef;odkY vlemoHk;OD;vmonf/ ESpfOD;u xHk;pHtwdkif; aq;zdk;0g;c oHk; oQDvifESifh
ajcmufyJeDpD ay;oGm;Muaomfvnf; wwd,vlemurl paeaeYwpfacguf xyfvmrS ay;yg&ap[kqdkum
ta<u;xm;oGm;avonf/ odkYjzpfí olyxraeY aq;cef;zGifhcsdefwGif aiGpkpkaygif; q,f oQDvifESifh ajcmufyJeD
&cJhonf[k qdk&ayrnf/
odkYaomfvnf; aemufwpfaeYusawmh 0ifaiGwpfjym;wpfcsyfrS r&acs/ aemufwpf&ufusawmh 0ifaiG
pkpkaygif; ckepf oQDvifrQom &cJh\/ Mumoyaw;aeYrSmawmh vHk;vHk; r&ygbl;[k rajymEdkif½Hk rQom
0ifaiG&cJhavonf/ paeaeYusjyefawmh wpfreufcif;vHk; vlemwpfa,mufrQ ay:rvmay/ naeydkif;uscgrS
q,fhckepf oQDvifESifh ajcmufyJeD &cJhav\/ aemufwpfaeYxyfí vmonfhtcgusrS ay;yg&ap[k
uwdjyKoGm;aom vlemuawmh vHk;0ay;rvmawmhacs/
we*FaEGaeYwGifrl c&pöwDtm; wpfpHkwpf&mzGifh[í rajymaomfvnf; tif'½l;onf wpfa,mufwnf;
usdwfí olYtvkyfol a0zefqef;ppfjcif; jyKvsuf&Sdav\/
þaq;cef;udk 0,f,lcJhrdonfrSm rSm;avNyDavm/ olwdkYvifr,m;acRacRwmwmESifh pm;aomuf
aexdkifNyD; pkaqmif;xm;cJhaom aiGxkyfuav;udk ocsKØif;*lESifh wlvSaom þtdrftwGif;ü t&if;tESD; tjzpf
jr§KyfESHvdkufrdjcif;onf rdrdwdkYb0udk ysufpD;oGm;atmifvkyfjcif;ESifh twlwlyif jzpfaeNyDavm/
,ck olvkyfudkifae&mü rnfonfhae&mwGif rSm;aeoenf;/ rnfonfhae&mwGif cRwf,Gif;csuf rsm;
&Sdaeoenf;/
olonf touftm;jzifh oHk;q,fjynfhcJhNyD/ ,ckqdkvQif oHk;q,fyif ausmfpjyKNyD/ olYwGif trf? 'D bGJUESifh
trf? tm? pD? yD bGJUrsm; &Sdxm;½HkrQru aq;cef;tawGUtêuHvnf; &Sdonf/ oljyKvkyfcJhaom okawoepmwrf;
uvnf; olYtm; xif&Sm;ausmfMum;jcif;udk jzpfapcJh\/ odkYaomfvnf; olYrSmaeYpOf aeYwdkif; olwdkYvifr,m;
reufpm? aeYv,fpmESifh npm xrif;oHk;eyfpm;zdkY vHkavmuf½HkrQom&Sdaom 0ifaiG oHk;
oQDvifajcmufyJeD&½Hkuav;rQESifh auseyfae&\/
bmhaMumifh ,ckvdk jzpf&oenf;/
pepfonfyifvQif taMumif;&if; w&m;cHjzpfrnf[k olxif\/ vuf&Sdpepfonf pepfaqG;pepf
a[mif;BuD;wpfckjzpfonf/ tvGefacwfrrDawmhonfh pepfBuD;wpfckjzpf\/
xdkpepftpm; xdkpepfxuf omvGefaumif;rGefaom taumif;qHk;pepfwpfckawmh &SdoifhNyD[k olxifonf/
vlwdkif; wef;wl&nfwl? nDwlnDrQ tcGifhta&;&Edkifrnfh pepfopf wpfckawmh&SdoifhNyD[k olxifavonf/
qdkygawmh EdkifiHawmfu csKyfudkifxm;onfh pepfrsKd;/

jrefrmhrQm;ewfarmif 30
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf a&mufwwf&m awG;&if;u a'gufwm bpfpbDudkvnf;aumif;? rif? tufzf? bD


bkwftzGJUudkvnf;aumif; ajy;í owd&rdav\/
]vHk;vHk; toHk;ruswJh[mawG}
olonf a'gowBuD; a&&Gwfrdjyefonf/
AsL½dkua&pD pepf/
xdkpepfonf ae&mwdkif;wGif pdk;rdk;jc,fvS,fvsuf&Sd\/ vlwpfOD;csif;pD\ BudK;yrf;tm;xkwfrI [lorQudk
xdkpepfu [efYwm;um vnfrsKdudk zspfvsuf&Sdonf/
]tif; ighvnfyif;udkvnf; 'DpepfuyJ ñSpfrSmygyJ? ñSpfawmhaum bmjzpfvJ? ighrSm tpGrf;owåd
vnf;&Sdw,f? udk,fydkif t&nftcsif;awGvnf;&Sdw,f? iguyJ atmifjrif&rSmaygh? tdk bmawGyJjzpfae jzpfae
aemufqHk;awmh igatmifjrifrSmygyJ}
olonf a&mufwwf&m&mrsm;udk trQifrjywf awG;&if;u olYudk,fol tm;ay;vsuf&Sdav\/
tif'½l;onf aq;ukorIvkyfief;ESifhywfoufí aiGaMu;udpöudk b,fwkef;urS t"duxm;NyD;
a&SUwef;wifí pOf;pm;cJhol r[kwfay/ aq;ukorI vkyfief;rS aiGaMu;rsm;rsm; 0if&rnf[laom wGuf
udef;rsKd;vnf; xm;cJholr[kwfay/ ,ckawmhvnf; olêuHcJh&onfh tajctaersm;t& olYtvkyfrS aiGaMu;rsm;rsm;
&zdkY ol wGufpjyKvmav\/
,cifuqdkvQif tif'½l;onf EIwfcsKdzdkYxuf twGif;pdwfapwem jzLpifzdkYudkom tav;xm; cJhonf/
xdkYaMumifhvnf; vlemrsm;ESifh qufqHonfhtcg pum;udk vdkonfxufydkí rajymwwfay/ wdkwdkjywfjywfyif
ajymwwf\/ ,ckawmhvnf; ododomomBuD; rlajymif;vmayNyD/ vlemrsm;rsm; vmrS aiGrsm;rsm;&rnf[laom
t,ltq0ifvmNyDjzpf&m vlemrsm;ESifh qufqH&mü wrifwum vkyf,l xm;&aom ,Ofaus;ysLiSmonfh
trlt&mrsKd;? om,mEl;nHhonfh pum;vHk;rsKd;awGudk azmazmoDoD oHk;wwfvmav\/ olonf
aemufydkif;&ufrsm;wGif vlem\ tBudKufudk vdkufí ajymaomenf;udk ol\ udk,fydkifrltjzpf
oHk;pGJvmavawmh\/
bwfpum;vrf;rBuD;ESifh udkufwpf&mcefYtuGmwGif pm;aomufqdkifwpfqdkif&Sdí qdkif&SifrSm
t*FvefEdkifiHom;tjzpf cH,lxm;aom *smreftrsKd;orD;wpfOD;jzpf\/ olYudk,fol ]prpfof}[kac:aeaomfvnf;
t*Fvdyfpum;ajym&mü ryDjcif;ESifh jrefvGef;jcif;wdkYaMumifh olr\ emrnfudk ajymwdkif; xGufvmonfh toHrSm
]csrpf'f} jzpfaeayonf/
za&mcsrpf'f\ qdkiftjyiftqifonf Oa&myEdkifiHtrsm;tjym;ü awGU&wwfonfhyHkpHrsKd;jzpfonf/
ausmufjym;tcif; aumifwmay:0,f yifv,fig;oavmuf? ig;qm;e,frsm;? oHvGifoD;tdk;rsm;?
rkefvmcsOfzwftdk;rsm;? tDwvD iHjym&nfykvif;rsm;ESifh tvGeft&omxl;onfh vpfAawm&m; 'defcJbl;rsm;udk
tpDt&D cif;xm;avonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 31
armifxGef;ol &Jwdkuf

csrpf'f\ qdkifonf aps;csKdojzifh emrnfBuD;onf/ rMumcP aiGaMu;&Sm;yg;wwfNyD; rMum cP


rD;zdkysufwwfaom csufpabm½dk;&yf trSwf(9)tdrfonf za&mcsrpf'f\ qdkifESifh tjrJwap tquftoG,f
&Sdvm&av\/
vlem tvmrsm;í aiGpuav; &TifonfhaeYrsm;wGif tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf 0ufom;trJom;
ponfwdkYESifh jyKvkyfxm;aom tpm;taomufrsm;udk zG,fzG,f&m&m rSm,lpm;aomufavh &SdMuaomfvnf;
r[efonfh aeYrsm;wGifrl aps;aygaygESifh&aom yifv,fig;oavmuf ig;qm;e,fESifh tm;vl;jyKwfudkyif
tpm;aumif;tjzpf avG;Mu&avonf/ nbufusawmhvnf; nwdkif;vdkvdkyif ESpfa,mufom; za&m
csrpf'f\qdkifodkY wpfacgufrSefrSefxGufum nv,fpmtwGuf pm;aomufaumif;rnfh tpm;tpmwpf rsKd;rsKd;udk
0,favh&Sd\/ csrpf'f\ qdkifrSaeí tpm;taomuftxkyfuav;qGJNyD; ESpfa,muftwlwGJí pum;
wajymajymESifh vrf;avQmuf jyefaom tavhtxonf tif'½l;ESifh c&pöwDwdkY\ vkyf½dk;vkyfpOf tysif;ajy
tvkyfwpfckyif jzpfaeayNyD/
za&mcsrpf'fuvnf; tif'½l;wdkY vifr,m;udk pawGUNyDqdkuwnf;u cifrifavonf/ txl;ojzifh
c&pöwDudk ydkí cifonf/ csrpf'frSm toufrsm;pGm rBuD;ao;aomfvnf; tvkyfMurf;vkyf&vGef; í
toufBuD;yHkaygufaeayonf/ olr\ rsufESm0dkif;0dkif;BuD;rSm 0ufqD okwfxm;onfh tvm; tqD w0if;0if;ESifh
ajymifvufaeonf/ qGwfqGwfjzLaeaom qHyifrsm;ESifh rsufESmay:rS ta&;taMumif; rsm;aMumifh csrpf'f\
rsufESmonf ydkítdkpmovdk jzpfaeavonf/
tif'½l; qdkifxJ0ifoGm;vQif csrpf'fonf cifrifazmfa&GaomtjyHK;jzifh qD;BudKum acgif;wpfcsuf qwfí
EIwfqufwwfonf/ wpfcgwpf&HwGifrl tm;ay;pum; qdkwwfavonf/
]&Sifh vkyfief;twGufawmh rylygESifh rpöwmarqef? tm;vHk;tqifajyoGm;rSmyg? rMumcif &Sifh
emrnfxGufvmrSm aocsmygw,f? &SifhrSm r,m; tvdr®mvnf; &SdaewmyJ? &Sifh ZeD;u uRefrvdk touf
cyfi,fi,fyJ&Sdao;w,faemf? olu tifrwef oabmaumif;wmyJ? tckavmavmq,f vlemodyfrvm vdkYawmh
enf;enf;uav;rS rylESifhaemf? uRefr rdwfaqG vlemawGudkvnf; &SifhqDvTwfay;ygr,f? pdwfcsyg}
tif'½l;wdkY csufpabm½dk;&yfodkY ajymif;a&TUa&muf&SdNyD; rMumrwifrSmyif aqmif;&moD0ifvmav\/
vrf;rsm;ay:0,f zm;awG wpftkyfwpfrBuD; xGufvmavonf/ teD;&Sd blwm½HkrS tjrJrjywf xGufaeaom
rD;cdk;rsm;aMumifh ajrwGifratmif;EdkifMuawmhbJ tjyifodkY tpkvdkuf tjyHKvdkuf xGufvm Mujcif; jzpf[efwlay\/
tif'½l;ESifh c&pöwDwdkY\ pD;yGm;a&;tajctaerSmvnf; wpfaeYxufwpfaeY wdk;íom qdk;vm
aeayonf/ odkYaomfvnf; olwdkYpdwfudk olwdkY wwftm;oa&GU ajzazsmufum aeMuav\/ tcuftcJrsm;
Mum;wGif ½kef;uefae&jcif;udkyif aysmfp&m wpfckozG,f oabmxm;í aeMuav\/
rnfodkYyifjzpfap þrQavmufqdk;&Gm;onfh cufcJrIrsKd;ESifh yifyef;rIrsKd;udk ,cifu olwdkYwpfBudrf wpfcgrS
rêuHcJh&zl;acs/ atbm&mavmNrdKUwGif aecJhMupOfu êuHcJh&onfh tcuftcJrsm;rSm ,ckvef'ef a&mufcgrS
&ifqdkifae&onfh tcuftcJrsm;ESifh EdIif;,SOfMunfhvdkufvQif tao;tzGJrQom jzpfayonf/
c&pöwDuawmh tcsdef&Sdwdkif; tdrfudk tpGrf;ukef;jyKjyifrGrf;rHvsuf&Sd\/ rsufESmMuufrsm;udk
aq;jzLokwfí vlemapmifh tcef;udk cef;qD;topfrsm; 0,fwyfonf/ olwdkY\ tdyfcef;udk puúLtxl

jrefrmhrQm;ewfarmif 32
armifxGef;ol &Jwdkuf

tao;pm;rsm;jzifh jyefí cif;jcif; uyfjcif; jyKvkyfonf/ a[mif;EGrf;vSNyDjzpfaom acgufwHcg;BuD;rS


rSefuluGufrsm;udk a&ESifh ajymifvufoefY&Sif;vmatmif yGwfwdkufaq;aMumNyD; aq;xyfokwfavonf/
tif'½l;wGif tdrfwdkif&ma&mufoGm;í Munfh½Iukoay;&onfh vlemta&twGuf rrsm;vSao; ay/
avmavmq,f tdrfyifh vlemrsm;rSm trsm;tm;jzifh olYtdrfteD;tem;ywf0ef;usif&Sd tiSm;cef;rsm;rS rsm;avonf/
wpfckcufonfum; xdktcef;rsm;ü aeMuonfh vlemrsm;xHrS aq;zdk;0g;c awmif;cH&mü rvG,fuljcif;yifjzpf\/
olwdkY vlodkufrSm trsm;tm;jzifh tdrfiSm;aeMuonfh ysHusorm;jzpf&m wpfae&mwnf;wGif tajcpdkufí
twnfwusaexdkifolrsm; r[kwfMuay/ þvlpkrSm tusifhpm&dwå bufwGifvnf; rsm;pGm pdwfcs&olrsm;
r[kwfMuay/ tvdrftnmwGifvnf; tvGefuRrf;usifolrsm; jzpfMu\/ odkYjzpf&m tif'½l;onf yg;acsmif
em;acsmifusus? tom;ta&ajcmufcef;cef;ESifh Munfhaysmf ½IaysmfrSyif r&Sdawmhonfh tcef;&Sif trsKd;orD;rsm;ESifh
cifatmif wnfhatmif aygif;oif;xm;&av\/
tif'½l;onf xdktrsKd;orD;rsm;ESifh awGUqHkrdonfhtcgrsm;wGif ]tjyifrSm 'Davmufat;vdrfh r,fvdkY
uRefawmfrxifcJhrdbl;Asm? taEG;xnf,lvmzdkYaumif;wm? tckawmh cGuswmyJ} ponfjzifh vnf;aumif;? ]tckvdk
&moDrsKd; tjyifxGuf&wmredyfbl;Asm? ta&;xJusrS uRefawmfhum;uvnf; xdk;xm;&w,f}
ponfjzifhvnf;aumif; pum;r&Sdpum;&Smí ajymjcif;tm;jzifh &if;ESD;vmatmif BudK;pm;onf/ olwdkYESifh
cifrif&if;ESD;vmaomtcg olwdkYtcef;rsm;wGif iSm;aeMuonfh vlemrsm;xHrS aq;zdk; 0g;cawmif;cH&mü
þtrsKd;orD;rsm;\ tultnDudk rsm;pGm&vmav\/
xdkteD;tem;wpf0dkufwGif oGm;vmae&if;uyif tif'½l;rSm rdwfaqGwpfOD; wdk;vmcJhonf/
,if;rdwfaqGrSm za&mcsrpf'f\qdkifa&SU vloGm;vlvm um;oGm;um;vmrsm;jym;½IyfaxG;onfh vrf;rBuD;ab;ü
tjrJwm0efusonfh &Jom;wpfOD;jzpfayonf/ &Jom;\ trnfrSm a':e,f px½l;om;jzpfí pawGUuwnf;u
wpfOD;ESifhwpfOD; oHa,mZOfjzpfvmcJhMu\/ px½l;om;rSmvnf; tif'½l;vdkyif zdkifzDe,frS vef'efodkY
wufvmcJholjzpfí wpfe,fwnf;om;csif;jzpfaom tif'½l;tm; olwwfEdkifonfhbufrS ulnDvdkaom
qE´&SdaMumif; tjrJxkwfazmfajymavh&Sdayonf/
]'Dvrf;ay:rSm um;wdkufrIjzpfvdkY wpfa,mufa,mufrsm; 'Pf&m&&if 'grSr[kwf aooGm;&if vlemudk
xrf;NyD; uRefawmf a'gufwmhqDajy;vmrSmyJaemf}
þum; tif'½l;ESifh qHkrdwdkif; a':e,fpx½l;om; ajymavh&Sdonfh pum;aywnf;/
aq;cef;zGifhNyD;í wpfvcefYtMum wpfaeYaom rGef;vGJydkif;wGif tif'½l;onf tjyifrS jyefvmonf/
olonf 10 pDpD aq;xdk;>yef0,f&ef aq;qdkifrsm;odkY oGm;jcif;jzpf\/ olvdkcsifaom aq;xdk;>yefudk r&ojzifh
olYtwGuf woD;woefYrSmay;&ef ajymqdkNyD; jyefvmcJhjcif; jzpfavonf/
jyefa&mufprdkY armarmESifh tcef;xJ xdkifaecdkufwGif c&pöwD 0ifvmonf/ c&pöwD\rsufESm xm;ESifh
ajymyHkqdkyHkrSmwpfrsKd;jzpfaeojzifh tif'½l;rSm tHhtm;oifhaeav\/
]trsKd;orD;vlemwpfa,mufa&mufaew,f tcef;xJrSm? trsKd;orD;u tdrfa&SUbufwHcg;u 0ifvmw,f?
aq;cef;wHcg;u r[kwfbl;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 33
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;\ rsufESmonf 0if;vufoGm;onf/ aq;zdk;0g;crsm;rsm;ay;rnfh txufwef;pm; vlemrdkY


tdrfa&SUbufwHcg;rS 0ifvmjcif;jzpfwef&m\/ þvlemonf tdrfa&SUwHcg;rsufESmpmrS 0ifvm onfh
yxrqHk;aom vlemaywnf;/
]'DuaeYupNyD; a&SUavQmuf taumif;awGcsnf; vmawmhrnf}[k oltwdwfaumufvdkufonf/
z½dkz&Jjzpfaeaom t0wftpm;rsm; oyfoyf&yf&yfjzpfatmif jyKjyifvdkufNyD;vQif vlemMunfh tcef;qDodkY
xoGm;av\/
]r*FvmaeYcif;yg cifAsm? uRefawmf bmvkyfay;&ygrvJ}
]r*FvmaeYcif;yg a'gufwm arqef? uRefrudk rpöuf prpfofu vTwfvdkufvdkY vmwmyg}
trsKd;orD;onf xdkif&mu xvmNyD; tif'½l;\ vufudkqGJí EIwfqufonf/ trsKd;orD;rSm
udk,fvHk;udk,fayguf awmifhawmifhwif;wif;ESifh ajzmifhajzmifhpif;pif;&SdvSayonf/ trlt&muvnf;
oabmraemaumif;yHk&\/ tNzD;tvdrf;tjyiftqif tjc,ftvS,fuawmh ½dk;½dk;trsKd;orD;rsm;ESifh rwlay/
om;arG; taEG;xnf vufwdk0wfum vufxJwGif udkifxm;onfh vufudkiftdwfuawmh cyfBuD;BuD;/
þe,fajrtwGif;ü usufpm;aewwfonfh vrf;ay:rS trsKd;orD;aygif; rsm;pGmteufu wpfOD;aom
trsKd;orD;jzpfwef&m\[k tif'½l;u cefYrSef;avonf/
][kwfuJh ajymyg}
½kwfw&ufbmajym&rSef; rodíom oHa,mifvdkufí ajymvdkuf&jcif;jzpfaomfvnf; trsKd; orD;\
yHkyef;udk MunfhNyD; apmapmuavmuf pdwftm;xufoefjcif; r&Sdawmhay/
]a'gufwm&,f uRefr}
trsKd;orD;u olYpum;udk rqufao;bJ &SufpEdk;[efjzifh jyHK;aeayonf/
]uRefr rdwfaqGwpfa,mufu a&Tem;uyfav;wpf&ef vufaqmifay;vdkufvdkYyg? uRefru
rpöufprpfof&JU azmufonfqdkawmh olYudk 'DtaMumif;ajymjyrdw,f? tJ'g olu a'gufwmhqD oGm;yg
vdkYajymygw,f? uRefr em;azmufcsifvdkYyg? uRefr rdwfaqGuvnf; em;udk jzpfuwwfqef; razmuf
apcsifbl;wJh? roifhwJhtyfawG oHk;rd&ifvnf; wpfckck jzpfoGm;rSm pdk;w,fav}
tif'½l;onf oufjyif;wpfcsuf csvdkufrdavonf/
]aumif;ygNyD? uRefawmfazmufay;yghr,f}
olonf trsKd;orD;\ em;udk tvGef*½kpdkufí azmufay;onf/ tyfudk ydk;owfaq;&nfESifh
pepfwuspdrfí trsKd;orD;\ em;ESpfzufudk azmufonf/ nifomEdkiforQ nifompGm vkyfudkifay;av onf/
em;uyfr0wfay;rD wpfBudrfxyfí xHkaq;zsef;ay;vdkufao;\/
trsKd;orD;onf olr\ em;ESpfzufudk vufudkiftdwfwGif;rS rSefwGif taotcsmtjyefjyef
tvSefvSefMunfhonf/ NyD;awmh EIwfrS ]a'gufwm&,f odyfvSwmyJ}[k a&&Gwfavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 34
armifxGef;ol &Jwdkuf

(2)

tif'½l;ESifh c&pöwDwdkY &ifqdkifae&onfh b0wdkufyGJum; jyif;xefvGef;vSacsonf/ ESpfOD;pvHk;yif wyif wyef;


½kef;uefvIyf&Sm;ae&\/ ,if;uJhodkYaom tajctaeMum;rSyif tif'½l;onf q&m0ef tod
rdwfaqG&Smvdkpdwfjzpfrdojzifh pdwfryghwygESifhyif e,fajrtwGif;&Sd q&m0efrsm; toif;tpnf;ta0; wpfckodkY
wufa&mufcJhao;onf/
zD;vpf'ifeDwpfa,mufawmh ,cktcsdefxd &yfa0;ajrjcm;rSmyif &Sdaeao;\/ 'ifeDonf wefyD udk;ü
aexdkif&onfudk oabmusaeojzifh ]acwfopf a&eH ukrÜPD}wGif q&m0eftjzpf qufívkyf udkifaeayonf/
avmavmq,fwGif zD;vpf 'ifeDonf tif'½l;\ aysmufqHk;aeaom rdwfaqGwpfOD; jzpfaeayonf/
[kwfyf wpfa,mufrSmrlum; tzGJUwpfzGJUESifh uyf bmvifodkY ygoGm;onf/ rMumao;rDu ol
ydkYvdkufonfh ydkYpuwfay:ü a&;xm;onfhpmwGif olonf riftufzfbD tzGJUrS Or®wåuBuD;rsm; ay;tyf
onfhwm0eft& aoG;Orsm;udk a&wGufae&ygonf[k qdkavonf/
tif'½l;onf ol\ ausmif;aebuf z&uf'D [ifrqefESifh qufoG,fvdkpdwf rMumcP jzpf
ay:rdaomfvnf; ,cktcsdefxd ratmifjrifao;aom olYb0aMumifh r0Hhr&Jjzpfvsuf&Sd\/ w,fvDzkef;
vrf;ñTefpmtkyfxJrS z&uf'D\ zkef;eHygwfudk ul;,lNyD; tajcwus r&Sdao;aom ol\tjzpfudk tod rcHvdkojzifh
rqufjzpfawmhay/
z&uf'Donf tdrfajymif;oGm;NyD[kqdkonf/ olaemufajymif;onfh tdrfrSmvnf; ,cifolaecJhonfh tifem
bk&ifr vrf;xJrSmyif&Sdonf[k od&onf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 36
armifxGef;ol &Jwdkuf

z&uf'D\ tajctaeonf rnfodkYyif&Sdavoenf;/ tawmfBuD;[efus yefusjzpfaeNyDvm;/


ausmif;om;b0u olwdkYaecJhxdkifcJh êuHcJhqHkcJh&onfh a&S;jzpfa[mif;rsm;udk atmufarhwrf;w&if;u z&uf'DESifh
pum;ajymvkdpdwf jyif;jyvmojzifh ratmifhtnf;EdkifawmhbJ zkef;qufjzpfavawmh\/
]rif; ighudk arhaeNyDxifw,f? tckpum;ajymaewm arqefav? tif'½l; arqefayghuG? b,fol
&SdOD;rSmvJ? tck ig yuf'ifwefbufrSm aq;cef;zGifhxm;w,f}
]arqef [kwfvm;? rif;udk arh&r,f? bmaMumifh arh&rSmvJ oli,fcsif;&m}
w,fvDzkef;cGufxJrS Mum;ae&aom z&uf'D\ toHuawmh xHk;pHtwdkif; cyf&Tif&Tif? cyfjrL;jrL;?
cyfoGufoGufyif/
]jzpf&av oli,fcsif;&m? rif; tawmfaeEdkifwmyJ? ighqD bmaMumifhrsm; zkef;rqufwmvJ}
tif'½l;onf w,fvDzkef;cGufudk udkifxm;&if;rSyif jyHK;rdao;onf/ z&uf'Dh toHMum;&jyef awmhvnf;
tm;&Sdovdkyif/
]tajcrusao;vdkY rqufwm oli,fcsif;? bkwftzGJUrSm vkyfaewkef;uvnf; t*FvefwpfEdkifiHvHk;
avQmufoGm;ae&vdkY rtm;bl;? tckigrdef;r&aeNyD? rif;odNyDvm;}
]at; igvnf; rdef;r&aeNyD? 'Dr,f oli,fcsif;? wdkYrsm; qHkMupdkYOD;vm;? jrefjrefqHkMu&atmif av? rif;
oabmwlw,f r[kwfvm;? tckrif; vef'efa&mufaeNyD[myJ? qHkzdkYvG,faeNyD? tckMumoyaw;aeY
rif;tm;w,fr[kwfvm;? npm vmpm;vSnfhuGm? [kwfNyDodyfaumif;w,f? tckawmh pum; MumMumajymvdkY
rjzpfao;bl;uG? tdrf&Sifr twGuf vkyfay;p&mudpöav;wpfck&SdaevdkY cGifhvTwfuGm? uJ zkef;csvdkufr,faemf}
z&uf'D [ifrqefu npmpm; zdwfonf[k ajymjyaomtcg c&pöwDonf at;wdat;puf
rwkefrvIyfESifh pdwfr0ifpm;ovdk vkyfaeonf/ twefMumrS ]&Sif wpfa,mufwnf; oGm;aygh} [k qdkavonf/
]tdkuGm? c&pöwDuvnf; uav;qefvdkufwm? udk wpfa,mufwnf;oGm;vdkY b,fjzpfrSmvJ? z&uf'Du
rif;udk olYrdef;rESifh qHkay;csifaew,f? rifhtaeESifh z&uf'Dudk odyfoabmrusbl;qdkwmudk odygw,f? 'gayrJh
olzdwfwmroGm;vdkYawmh b,faumif;yghrvJ? npmpm;yGJrSm wjcm;{nfhonfawGvnf;&SdrSmyg?
{nfhonfawGuvnf; q&m0efawGyJ jzpfzdkYrsm;ygw,f? udkwdkYrSm rdwfaqGopf wdk;wm aygh? NyD;awmhvnf;
udkwdkYESpfa,muf tckvdk npmpm;yGJawGbmawG roGm;&wmMumNyDr[kwfvm;? udkYrSm eufuwdkif teufrS
&Sdao;&JUvm;[if? aMomf owd&NyD? udkwdkY e,l;umq,f owåKwGif;npm pm;yGJwufzdkY n0wf0wfpHk
0,fcJhzl;w,fav? c&pöwDrSma&m 0wfp&m &Sdao;&JUvm;[if? rif;rSmvnf; 0wfp&m topftqef;av;
wpfpHkavmuf&Sd&if aumif;r,f}
]uRefrtwGuf bmrS rvdkbl;? vdkvnf; rvdkcsifbl;? csufzdkY jyKwfzdkY "mwfaiGU rD;zdktopfwpfvHk; &SdzdkYyJ
vdkw,f}
c&pöwDonf tif'½l;ajymaepOf *½krpdkuf tav;rxm;ovdkvkyfae&if;rS rxDav;pm;[efrsKd; jzifh
cyfwnfwnfjyefajymonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 37
armifxGef;ol &Jwdkuf

vGefcJhaom&ufrsm;twGif;u MuHKcJh&onfhaiGaMu;usyfwnf;rI'Pfonf c&pöwDtm; tawmfBuD;


jyif;jyif;xefxef zdpD;cJh\/ aysmfaysmf&Tif&Tif aewwfaom tusifhonfyifvQif c&pöwDwGif qdwfokOf; oGm;cJh\/
tvGefpdwf&Snfí wpfzufom;udk tvGefom,memaysmfzG,fjzpfatmif ajymwwfqdkwwf jyKrlwwfaom
c&pöwDonf ,ckwavm wdkwdkawmif;awmif; jywfjywfawmufawmuf ajymwwfaom
tavhtxpGJuyfvsuf&SdaeavNyD/
Mumoyaw;aeYnwGif tif'½l;ESifh c&pöwDonf tefembk&ifrvrf;odkY xGufcJhMuonf/ c&pöwDonf
e,l;umq,fnpmpm;yGJodkY oGm;pOfu 0,fcJhonfh tjzLa&mif n0wfpHkudkyif 0wfonf/ 0wfpHkudk rodrom
jyKjyifcsKyfvkyfxm;ojzifh ydkí opfvGifvmovdk xif&onf/ þ0wfpHkESifh c&pöwDrSm MunfhvdkY½IvdkYr0atmifyif
vSyaeonf[k tif'½l;xifrdavonf/
c&pöwDonf qHyifudk yHkpHwpfrsKd;jyifxm;onf/ ezl;bufodkY tacGvdkuf0JysHí usaeaom
qHpuav;rsm;onf c&pöwD\ rsufESmudkydkí usufoa&&Sdatmif? ydkícspfp&maumif;atmif zefwD;
ay;xm;onf/
tif'½l;onf tdrfrSrxGufrD olYvnfyif;ü bdkwdkif wyfay;aepOfuwnf;u cspfp&maumif;
avmufatmif vSyaeaom c&pöwD\ rsufESmudk owdrjyKrdbJ raeEdkifojzifh ajymvdkufOD;rnf[k
pdwful;aygufcJhao;\/ odkYaomfvnf; tcsdefaemufusrnfudk pdk;&drfaompdwfursm;aeojzifh rajym
jzpfcJhawmhay/
z&uf'D\tdrfodkYa&mufoGm;onfhtcg olpdwfylovdk aemufrusay/ oHk;rdepfcefYyif apmaeao;onf/
tjyif oGm;aeaom z&uf'Dyif jyefra&mufao;í apmifhae&ao;onf/ z&uf'D jyefa&mufvmawmh
olY0oDtwdkif; vufESpfzufudk qefYwef;um tm;&yg;& zufvSJwuif; EIwfqufonf/ ol tckrS aq;½Hku
jyefvmaMumif;? olYZeD;rMumrD tay:xyfrS qif;vmvdrfhrnfjzpfaMumif;ajymNyD; tazsmf,rumrsm;udkcsí
oludk,fwdkif {nfh0wfjyKavonf/
z&uf'Donf um'pfzfrSm awGUcJhpOfwkef;uxuf 0aeonf/ ol\ vnfyif; ukyfydk;BuD;rSm zkxpfum
yef;a&mifajy;aeonf/ pnf;pdrfwdk;um taoG;tom;wufae[efwlayonf/ ,cktcsdefxd
rajymif;vJao;onfrSm ol\ ao;i,fpl;&Saom rsufvHk;yifjzpf\/ olYrsufvHk;rsm;onf [dkwkef;uvdkyif
awmufyqJjzpf\/ tvGefoyf&yfusepGm 0wfpm;qif,ifxm;ojzifh wpfudk,fvHk;rSm ajymifvuf
awmufyaeayonf/
]udk,fajymwm,Hkyg oli,fcsif;&m}
z&uf'Donf vufxJrS t&ufzefcGufudk ajr§mufvdkufonf/
]tckvdk jyefawGU&wm odyf0rf;omwmyJ? tcktcsdefupNyD; a&SUavQmuftquftoG,ftjrJ&Sdae
atmifvkyfxm;rSjzpfr,f? udk,fhtdrfaum oabmus&JUvm;uG? rif;b,fvdkxifovJ? tdrfuwpftdrfvHk;uG?
tcef;r[kwfbl;? rESpfu tydkif0,fvdkufwmav? wefzdk;uawmh odyfrao;bl; oli,fcsif;a&U}
z&uf'Donf ajymae&if;rS auseyftm;&onfh trlt&mjzifh olYvnfyif;rS eufuwdkifudk vufñdI;ESifh
awmufí cgvdkufavonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif 38
armifxGef;ol &Jwdkuf

]<um;aewmr[kwfygbl; oli,fcsif;? tckvdk udk,fatmifjrifaewJhtcsdefrSm <um;w,ftxif


cH&rSmpdk;w,fuGm odvm;? 'gayrJh udk,fhausmif;aebuf oli,fcsif;tcsif;csif; awGUMuawmh t&Sdudk
t&Sdtwdkif;ajymrSjzpfrSmyJ r[kwfbl;vm;}
z&uf'D\ tajctaeonf tawmfBuD; [efusaeyHkay:\/ ol\EIwfrSyif xkwfazmfí ajymjy
aep&mrvdkay/ tdrfxJwGif cif;usif;jyifqifxm;onfh ypönf;rsm;udku wefzdk;enf;vSrnfr[kwfay/
tvGefvSyonfh {nfhcef;? pm;yGJ? ukvm;xdkifrsm;/ NyD;awmh wcrf;wem; jyKvkyfxm;onfh aqmif;rD;zdk/
xnf0gcHhnm;vSonfh pE´&m;wpfvHk;/ xdkpE´&m;ay:wGif wifxm;onfh yef;tdk;jzLxJrS ykvJwkrsm;jzifh
jyKvkyfxm;aom wwdkif;arT; yef;cdkif/ 'gawGudk jrif½HkrQjzifh z&uf'D\ tajctaeudk cefYrSef;odom
avmufayonf/
tif'½l;u wpfpHkwpf&majym&ef [efjyifaecdkufrSmyif z&uf'D[ifrqef\rdef;r a&mufvmonf/ rpöuf
[ifrqefonf t&yfjrifhjrifhESifh cHhcHhnm;nm;&Sdonf/ rsufESmuawmh at;pufpufrmausmausm yHkrsKd;/
0wfqifxm;onfh t0wftpm;rsm;uawmh c&pöwD\ t0wftpm;rsm;ESifh uGmjcm;vSygbdjcif;/
]vmprf;ygOD; tcspf&,f}
z&uf'Du w,kw, qD;BudKNyD; &S,f&DwpfcGuf xnfhay;onf/ olr&S,f&DaomufNyD;avmuf wGif
tjcm;{nfhonfrsm; a&mufvmMu\/ rpöwm csm; tdkifAdk&DESifh ZeD;/ a'gufwmaygvf'Dref;ESifhZeD;/
tdkifAdk&D? 'Dref;ESifh z&uf'DwdkY oHk;OD;Mum;wGif EIwfqufoHrsm;? pum;ajymoHrsm;? &,foHrsm;
aomaomnHoGm;avonf/ xdkYaemuf olwdkYtm;vHk; npmpm;cef;odkY 0ifMuav\/
xrif;pm;yGJ jyifqifyHkESifh ae&mcsxm;yHk tpDtpOfuvnf; tvGefom;em;vSayonf/ pm;yGJ ay:rS
zefom;jzifh jyKvkyfxm;aom za,mif;wdkifwifpifonf vSyxnf0gvGef;vSonf/ þpifrsKd;udk
tvGefemrnfBuD;aom &D*sif;vrf;&Sd pdefa&T&wempwdk;rsm;xJrS ]avbifESifh bif;ukrÜPDqdkif}wGif
cif;usif;jyoxm;onfudk tif'½l;jrifcJhzl;onf/
tpm;taomufrsm;uvnf; pHkvifzG,f&mvSygay\/ tom;csufxm;yHkrSm trJom;vm; ig;vm;[k
cGJjcm;í r&Edkifavmufatmifyif El;nHhí t&omxl;uJvSonf/ &Srfydeft&ufuvnf; tvQHy,f? AHk;aygvatm?
aomufcsifoavmuf aomuf/
tif'½l;onf &Srfydef ESpfcGufavmuf 0ifoGm;onfESifh wpfNydKifeuf tmoGufvQmoGufjzpfvm onf/
olYb,fbufab;ü xdkifaeaom rpöuftdkifAdk&DESifh pum;vufqHkusaeav\/
rpöuf tdkifAdk&DrSm udk,fvHk;udk,fxnf oG,fvsvsESifh cyfacsmacsm/ olrvnfyif;rS pdefvnfwHkonf
0if;ceJ? jzmceJ/ olr\ jymvJhaom rsufvHk;tpHkonf tif'½l;tay:ü pdwf0ifwpm; usufpm;vsuf&Sdonf/
MunfhyHkuvnf; &SufpEdk; tMunfhrsKd;/
olr\ cifyGef; csm; tdkifAdk&Donf cGJpdwfuk q&m0efwpfOD;jzpfygonf[k tif'½l;\ tar;udk ajz&if;u
[uf[ufyufyuf &,fcsvdkufonf/ olr\ a,musfm; csm; tdkifAdk&DrSm xif&Sm;oljzpf\/ olr\ a,musfm;udk

jrefrmhrQm;ewfarmif 39
armifxGef;ol &Jwdkuf

rodol r&Sday/ vlwdkif;vdkvdk odMuvdrfhrnf[k xifxm;cJhrd&m ,cktif'½l;ESifh awGUcgrS


txifESifhtjrifvGJoGm;ojzifh oabmusNyD; &,fjcif;jzpfavonf/
rpöuftdkifAdk&Du olrwdkYtdrfonf e,l;auAif;'pf vrf;wGif jzpfonf/ olrwdkY tdrfrSmvnf;
tcef;r[kwf/ wpftdrfvHk; jzpfonf/ z&uf'DwdkY tdrfESifhvnf; odyfra0;/ z&uf'DwdkY vifr,m;ESifh
eD;eD;uyfuyfae&í pdwfcsrf;om&onf[k qdkonf/ olr\ cifyGef; csm;tdkifAdk&D? z&uf'D? [ife&D arqefESifh
aygvf 'Dref;wdkYrSm tvGef&if;ESD;aom taygif;toif;rsm;jzpfMuí ]qufAD;uvyf}toif; 0ifrsm;jzpfonf[kvnf;
ajymjyonf/ tif'½l;u olonf xdkuvyf\ toif;0ifr[kwfao;aMumif; ajymjyonfhtcg rpöuftdkifAdk&DrSm
wtHhwMojzpfvsuf &Sdjyefav\/ q&m0efwdkif;onf qufAD;uvyf\ toif;0ifjzpfMuonf[k olru
xifrSwfxm;cJhav&m ,cktif'½l;rSm q&m0efwpfOD;jzpfygvsuf ESifh xdktoif;wGif toif;0ifr[kwfao;aMumif;
odvdkuf&ojzifh tHhtm;oifhaejcif; jzpfavonf/
rpöuftdkifAdk&DESifh þrQavmuf pum;ajym&vQif awmfavmufNyD/ olYnmbufab;wGif xdkifae onfh
rpöuf'Dref;ESifh pum;ajymMunfhOD;rS/
rpöuf'Dref;onf rpöuftdkifAdk&Dxufydkí El;nHhonf/ odrfarGUonf/ ydkí w&if;wESD; qufqH wwfonf/
NyD;awmh ydkí acsmonf/ olr\ tvSonf ta&SUwdkif;qefaom tvSjzpfonf/ olr\ a,musfm;taMumif;udk
ajymjy&ef a&vmajrmif;ay;vkyf&if;u tif'½l;onf pdwfxJwGif usdwfí olY udk,fol ajymaerd\/
]ig 'DieJawGtaMumif; odrSjzpfr,f? olwdkYudk Munfh&wm tawmfBuD; csrf;omaeyHkay:w,f? aewm
xdkifwm 0wfwm pm;wmawGu w,fNyD; crf;em;wmyJ}
rpöuf'Dref;xHrS od&oavmufqdkvQif aygvf 'Dref;onf orm;awmfwpfOD;jzpfonf/ ydkYwvef &yfwGif
udk,fydkifwdkufcef;ESifhaeNyD; [mav;vrf;wGif aq;cef;zGifhxm;onf/ aygvf'Dref;onfvnf; atmifjrifrI&aeaom
q&m0efwpfOD;yifjzpfonf/ txl;ojzifh yvmZm[dkw,fwGif [dkw,fq&m0eftjzpf vkyf&onfrSm
emrnfvnf;&? 0ifaiGvnf; aumif;onf/ rdwfaumif;aqGaumif;rsm;vnf; wdk;onf/ yvmZm[dkw,fonf
tvGefBuD;us,fxif&Sm;onfh q&m0efjzpf&jcif;onf aygvf'Dref;tzdkY *kPfodu©mrsm;pGmwwf&onf/ tar&duef
oef;<u,folaX;BuD;rsm;ESifh urÇmausmf tar&duef½kyf&Sif rif;om; rif;orD;rsm;vmí wnf;cdkaom
[dkw,fjzpfjcif;aMumifh 0ifaiGaumif;í *kPfwuf&onf/ urÇmt&yf&yfrS vlBuD;vlaumif; vlcsrf;om[lorQ
þ[dkw,fodkY vmwnf;Muojzifh rdwfaumif; aqGaumif;rsm; wdk;&jcif;onfvnf; *kPfwpfrsKd; jrifhrm;jcif;yif
jzpfonf/
þonfwdkYum; rpöuf'Dref;\ EIwfrS 0ifh0ifh<um;<um; xGufvmaom pum;rsm;t& od&aom
tcsufrsm;jzpf\/ rpöuf'Dref;onf olr\ a,musfm;taMumif; ajymjy&onfudk Nrdefa&&Sufa&&SdyHk &onf/
*kPf,lyHkvnf; &onf/
tif'½l;onf rpöuf'Dref;udk oabmusaerd\/ olajymcsifoavmuf ajymygapawmh[k
vTwfay;xm;vdkufonf/ rpöuf[ifrqef xdkif&mu xrSyif pum;pjywfavawmhonf/ tif'½l;onf
uysmu,mxvdkufNyD; rpöuf'Dref;\ ukvm;xdkifudk tvGef,Ofaus;odrfarGUaom trlt&mjzifh aemuf
bufqGJay;vdkufav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 40
armifxGef;ol &Jwdkuf

trsKd;orD;rsm; {nfhcef;xJa&mufoGm;onfhtcg trsKd;om;rsm;rSm ydkí vGwfvyfoGm;Muonf/


]aq;vdyfaomufOD; arqef}
z&uf'Du aq;vdyf vSrf;ay;onf/
]aomufMunfhprf;? odyft&om&Sdw,f? b&ef'Dvnf; BudKufoavmuf csprf;uGm? odyfaumif;wJh b&ef'D?
ajymr,Hk MuHKzl;rS od&r,fqdkwJh b&ef'DrsKd;uG}
tif'½l;onf [ifrqef ay;aom aq;vdyfudk tm;&yg;& zGmí b&ef'Dudk wpfcGufNyD; wpfcGuf
aomuf&if; z&uf'DwdkYteD; a&mufatmif olYukvm;xdkifudk a&TUxdkifonf/ þ0dkif;rsKd;udk ol&SmaeonfrSm MumNyD/
q&m0ef wpfa,muf\ twif;tzsif;rsm;udk Mum;csifaeonfrSm MumNyD/ b,fenf;ESifhrqdk [ifrqefESifh
olYrdwfaqGrsm;onf olMum;vdkonfh pum;rsm;udk ajymvdrfhrnf[k arQmfvifhxm;av\/
]ajym&OD;r,f? a[m'D rD;tdrfawG[m tdkifa&'D,ef;ausmufESifh vkyfxm;wJh rD;tdrfawGaygh? *vpfuyf
ukrÜPDu xkwfvkyfwJh emrnfBuD;ypönf;yJ? tawmfaumif;wJh rD;tdrfawG? vSvnf;vSw,f? cdkifvnf;cdkifw,f?
aps;uvnf; rao;vSbl; udk,fhvla&U? wpfvHk;udk &Spf*DeDawmifrSay;&w,f? wefawmh wefygw,f? ypönf;u
taumif;pm;yJ}
][kwfw,f [kwfw,f? uRefawmfvnf; awGUzl;w,f}
'Dref;u [ifrqeftm; axmufcHpum; qdkonf/
'Dref;onf udk,fvHk;udk,fxnf ydefyg;yg;? teufa&mif rsufvHk;ESifh *sL;vlrsKd;rsm;wGif awGU&pjrJjzpfaom
vdr®myg;eyfí ÓPfrsm;onfh rsufvHk;rsKd;ESifh jzpfayonf/
]'Dvdk aumif;ayhqdkwJhypönf;rsKd;awGusawmh aps;b,favmufay;& ay;& wefwmyJAs}
tif'½l;uawmh olwdkY pum;udk raxmufcHEdkifacs/ yg;pyfrS aq;vdyfudk cyfaqmifhaqmifh
qGJcRwfvdkuf\/
]uRefawmfuawmh 'DrD;tdrfawG[m cifAsm;wdkY ajymaeoavmufaumif;r,f rxifygbl;? ypönf;
twkawGESifh ywfoufNyD; *sme,fwpfckxJrSm q&mtufbD;a&;xm;wJh aqmif;yg;wpfyk'f rif; rzwf
vdkuf&bl;vm; z&uf'D? wu,fawmh 'Dypönf;awGudk vkyfwJhtcgrSm wefzdk;BuD;BuD;ay;NyD; xnfhxm;wJh ypönf;rsKd;
odyfrygygbl;}
tif'½l;\ ajAmifusvGef;aom tajymaMumifh z&uf'D [ifrqefrSm aMumiftrf;trf;jzpfoGm;&av\/
NyD;rS t&Sufajy &,farmvdkufonf/ tif'½l;uawmh olYyifudk tusifhtwdkif; olYpdwfxJ&SdorQudk
ajymjyefavonf/
]'DrD;tdrf wpfvHk;u tvGefqHk;wefvS&if oHk;*DeDaygh? oHk;*DeDxufawmh rydkygbl;? vkyfxm;yHkuawmh
vSygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 41
armifxGef;ol &Jwdkuf

xdktcgusrS 'Dref;u0ifí ]ypönf;0,f&if owdawmhxm;ayghAsm? uRefawmfuawmh aps;BuD;BuD; ay;&wJh


ypönf;rsKd;0,fwm odyfraxmufcHcsifbl;? udk,froHk;&ao;cif aiGu tvsifukef&wm? vufxJ a&mufNyD;
tcsdefMumvmawmh acwfu ukefoGm;jyefa&m? topftqef;wpfrsKd;u xyfay:vmjyefa&m} [kajymonf/
]bmyJjzpfjzpfav? oHk;awmh oHk;&wmyJr[kwfvm;} [k z&uf'Du qdkonf/
tdkifAdk&Du pum;0dkif;xJodkY0ifvmonf/ olonf udk,fvHk;udk,fxnf cyfwkwfwkwf? tm;vHk;wGif
toufBuD;qHk;/
]cifAsm;wdkYu ypönf;taMumif;ajymawmh ajymjy&OD;r,f? uRefawmfuaeY xdk;aq;q,fhESpfvHk;
ta&mif;t0,fvkyfcJhw,f? b,fvdkvkyfcJhovJ odvm;? uRefawmfu vlemudk ajymjyw,f? cifAsm;vnf;
ukefonfwpfa,mufyJ? wGufajcudkufwmudk vkyfcsif&if &w,f? tckcifAsm;xdk;aewJhaq;[m wpfaeY
wpfvHk;usESifh q,fhESpfvHk; xdk;oGm;&if tm;vHk;aygif; *DeD ig;q,fusr,f? aq;wpfBudrfxdk; aiGwpfcg
ay;rvkyfbJ tckuwnf;u aq;wpf'gZifzdk; aiGBudKwifay;xm;r,fqdk&if av;q,fhig;*DeDyJusr,f? cifAsm;rSm
ig;*DeDoufomr,fvdkYvnf; ajyma&m vlemu csufcsif;yJ csufvufrSwfESifh aiGacsoGm;wmyJ}
z&uf'Du ]cifAsm; vkyfyHku redyfygbl;Asm? Muufolcdk; iSufolcdk;ESifh wlraebl;vm;} [k ajymvdkufNyD;rS
]uRefawmf tpu cifAsm;udk cGJpdwfukq&m0efwpfa,mufvdkY xifxm;wm? tckrS rSm;rSef; odawmhw,f}[k
aighvdkufonf/
'Dref;u
]cufawmh cufom;yJ z&uf'D? tckacwfrSm pm;aq;ay;wJhacwfu ukefovdkjzpfaeNyD? acwfudk
rrDawmhbl;? txufwef;pm; avmurSm ydkqdk;ao;w,f? bmav;jzpfvm jzpfvm aq;xdk;ay;rS BudKufMuwm?
yvmZm[dkw,frSm vkyfaeawmh vlawGtaMumif; ydkNyD;od&w,f? Oyrm qdkygawmhAsm? uRefawmfwdkYu
r*¾edpfaq;trIefYudk ay;w,f? 'Daq;rIefYu cifAsm;wdkY odwJhtwdkif;yJ? tvGefqHk;usvSrS wpf*DeDaygh?
tJ'gaq;rIefYay;awmh olwdkYu vHk;vHk;txifrBuD;bl;? tJ'Daq;udkyJ xdk;aq;xdk;ay;vdkufawmh[m
odyfauseyfoGm;wmyJ? olwdkYa&SUrSm tyfawGxkwf tyfawGjyKwf vkyfaewmudk MunfhNyD; txifBuD;aeMuw,f?
tJ'Dawmh b,fhES,fvkyfrvJ? tajctaet& vkyf&awmhrSmaygh}
[ifrqefu ....
]pm;aq;ay;wJhacwf ukefoGm;wm[m q&m0efawG aiGrsm;rsm;&zdkY jzpfvmwmyJ? raumif;bl;vm;?
tdkifAdk&D&JU tjzpfudk Munfhav? olYtaeESifh vlemudk oH"mwfygwJh aq;&nfwpfrsKd; ay;vdkuf&if vlemrSm
aiGb,favmufukefrvJ? vGefa&m uRHa&m oHk;*DeDaygh? pm;aq; ray;bJ xdk;aq; q,fhESpfvHk; ay;vdkufawmh
*DeDig;q,f? t,f [kwfygbl;? aqm&D; tdkifAdk&D? cifAsm; &wm av;q,fhig;*DeDyJ? [m; [m; [m;}
'Dref;u ....
]'gayghAsm? xdk;aq;wpfykvif;rS b,favmufusrSmvJ? wpfykvif;rS q,fhESpf oQDvifawmif ray;&ygbl;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 42
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;\ OD;aESmufonf tjyif;txef vIyf&Sm;vsuf&Sdonf/ ]aomufaq; pm;aq;acwf ukefjcif;}udk


axmufcHonfh aqG;aEG;yGJESifhrS olvmwdk;ae&\/ olonf b&ef'Dudk wpfusKdufarmhvdkuf jyefavonf/
]aemufwpfck &Sdao;w,f}
'Dref;u pjyefavonf/
]vlemawGuawmh xdk;aq;wpfykvif; b,favmufay;&r,fqdkwm odwmrSr[kwfbJ? wef;ay:rSm
xdk;aq;ykvif;uav;awG pDwifxm;wmjrifvdkuf&ifyJ vlemtrsKd;orD;u 'Dykvif;av;awG[m aiGawGygvm;?
wefzdk;rao;bl;? 'DavmufyJ odMuwmAsm}
[ifrqefu tif'½l;bufodkYvSnfhí rsufpdwpfzuf rSdwfjy\/ ]Mum;w,f r[kwfvm; tif'½l;? 'Dref;u
Oyrmay;wmawmifrS trsKd;orD; vlemudkrS a&G;NyD; Oyrmay;w,f? 'gESifh pum;rpyf 'Dref;? raeYu
vkyfwJhaoewfypfyGJtaMumif; uRefawmfowif;&w,f? 'l;rufu tdkifAdk&D&,f? cifAsm;&,f? uRefawmf&,f olESifh
wGJr,fqdk&if tzGJUuav;wpfzGJU zGJUcsifw,fwJh}
aemufxyf q,frdepfcefYrQ aoewfypfyGJ taMumif;? vef'efNrdKUay:&Sd aiGaMu;tukeftustvGef
rsm;aom a*gufoD;uGif;rsm;odkY vSnfhvnfoGm;vmí a*gufoD;½dkufMuonfh taMumif;ESifh armfawmf
um;rsm;taMumif; ajymMujyefavonf/
tdkifAdk&Du ol pdwfwdkif;us atmf'gvkyfNyD; 0,fxm;onfh um;taMumif;ajymonf/ tif'½l; uawmh
olwdkYyGJwGif0ifí rajymEdkif rqdkEdkif/ aq;vdyf zGmvdkuf? b&ef'D aomufvdkuf? em;axmifvdkuf ESifh
tcsdefukefonf/ olwdkY vlpkonf pum;wajymajymESifh b&ef'D tawmfrsm;rsm; aomufrdMuav\/
[ifrqefwdkY vlodkuftay:ü txiftjrifBuD;aom pdwfonf tif'½l;wGif udef;atmif;p jyKvmonf/
tvGefawmf tvGefxif&Sm;onfh yk*¾dKvfrsm;[k xifvmonf/ olwdkY pum;0dkif;wGif 0ifrajymEdkifaomfvnf;
rnfolurQ olYtm; yrxkwfMuay/ oluvnf; pum;wpfcGef;wav 0ifaxmufjcif;? acgif;wpfcsufavmuf
ndwfjyjcif;tm;jzifh olwdkYpum;0dkif;wGif pdwf0ifpm;aMumif; azmfjyonf/ olwdkYwpfawGudk Munfhí? olwdkYwpfawG
ajymqdkaeorQudk em;axmifí oltjrJwrf;vdkvdk pm;aecJh&onfh yifv,fig;oavmuf ig;qm;e,fudkyif
owdr&awmhacs/
pum;udk jzwfí xdkif&mrS xMuonfhtcg tdkifAdk&Du tif'½l;\ycHk;udk w&if;wESD;ykwfí
]uRefawmfcifAsm;qD zdwfpmydkYvdkufOD;r,f arqef? tcgtcGifhoifhwJhtcsdefrSm cifAsm;ESifhtwlwGJNyD; vlem
Munfh&&if odyfaumif;rSmyJ}[k ajymav\/
{nfhcef;xJwGifvnf; olwdkYvdkyif trsKd;orD;rsm; pum;aumif;aeMu\/ jrifae&onfh ywf0ef;
usifuawmh auseyftm;&p&myif/
z&uf'Donf xHk;pHtwdkif; &TifjrL;oGufvufpGm wuf<uaeonf/ vufESpfzufudk tdwfxJEdIufum
tcsdefapmao;ojzifh oHwref[dkw,fodkYoGm;í pm;aomufNyD;rS ygwDyGJudk odrf;Mu&ef tMuHjyKae jyefav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 43
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwD crsmrSmawmh rsufpdrsufESmysufum rsufESmuav;i,fae&Smonf/ tif'½l;tm;


wpfcsufMunfhonf/
]uRefrwdkYawmh jyefrSjzpfr,fxifw,f tif'½l;}
]tdkuGm r[kwfwm? ygwDu NyD;rSrNyD;ao;wm? jyefvdkY b,fjzpfOD;rSmvJ}
oHwref [dkw,fwGifvnf; z&uf'Donf tawmfvlodrsm;í xif&Sm;aom vlwpfa,mufjzpf onf/
olESifh tzGJUtm; acgif;ndwfí jyHK;í EIwfqufMuolawG rsm;vSayonf/ &Srfydef t&ufuawmh azmjcif;aomjcif;?
aomufcsifwdkif;aomuf/
twGJvdkuf twGJvdkuf uaeolawGuvnf; trsm;tjym;/ z&uf'DwdkY vlpk\ ajym[efqdk[ef? vkyf[ef
udkif[ef? ae[ef xdkif[efrsm;onf tif'½l;tzdkY tm;usp&m? tm;&p&m? tHhrcef;jzpfp&m? twk,lp&mawGcsnf;
jzpfaeavonf/
uyGJtwGuf wD;aeonfh twD;uvnf; aumif;vSygbdjcif;/ Nidrfhanmif;nufanmí em;0if
csKdvSygbdjcif;/ c&pöwDrsm; ucsifavrvm;/ c&pöwDESifhomwGJí uvdkuf&vQif ..../
csufpabm½dk;t&yfodkY tjyef wuúqDay:a&mufawmhvnf; tif'½l;rSm aysmfrqHk; armfrqHk; jzpfqJyif/
olYtawG;ESifhol yDwdjzpfum atmufajcvGwfqJyif/
]wu,fh xdwfxdwfMuJ yxrwef;pm; vlawGcsnf;yJ c&pöwD? 'DaeYn[m odyfudk aysmfp&m aumif;wJh
nygyJuGm? udkawmh odyfaysmfwmyJ}
]uRefrtzdkYawmh odyfNyD; pdwfnpfp&m pdwf½Iyfp&maumif;wJhnyJ? uRefr odyfrkef;wJhnyJ}
c&pöwD\ toHum; rmausmvSay\/
]b,fvdk ajymvdkufwmvJ c&pöwD}
]uRefrawmh &Sif;&Sif;yJ? &SifhrdwfaqG q&m0efxJuqdk&if 'ifeDESifh [kwfyfwdkY ESpfa,mufudkyJ cifw,f?
uaeYawGUcJhwJhvlawGudkawmh rcifbl;? <um;zdkY 0gzdkY ausmzdkYavmufomodNyD; tESpfom&bmrS r&SdwJh 'Dvlpkudk
uRefr odyfrkef;w,f odvm;}
]r[kwfao;ygbl; c&pöwD&,f? rif;b,fvdkjzpfwmvJ? bmjyKvdkY 'Dvdkajym&wmvJ? olwdkYrSm
bmrsm;tjypf&SdvdkY ....}
c&pöwD\ a'gotdk;onf aygufuGJvmavawmhonf/
]&SifhrSm rsufpdygom;ESifh? &Sif rjrifcJhbl;vm;[if? &Sifhtaygif;toif;awG tm;vHk;yJ bmaumif;
wmrsm;&SdovJ? jyifqifxm;vdkufwJh tpm;taomufawG wcrf;wem;? csxm;vdkufwJh y&dabm*awG
cHhnm;xnf0gvdkufwm tvGefyJ? olwdkYyg;pyfu xGufvmwJhpum;awGusawmh &Sifowdxm;rd&JUvm;? wpfcsdefvHk;
aiG aiG aiG? aiGpum;yJ ajymaeMuwmyJ? &Sifuawmh jrifcsifrS jrifrSmayghav? &Sifholi,fcsif; &JU rdef;r
rpöuf[ifrqefu uRefr&JU t0wftpm;udk MunfhvdkufwJh rsufESmxm;rsKd;rsm;av? [if; tifrwefESdrfhcsNyD;
jrefrmhrQm;ewfarmif 44
armifxGef;ol &Jwdkuf

MunfhvdkufwJh tMunfhrsKd;? uRefrodwmaygh? rpöuf [ifrqef wpfcgavmuf tvSjyifwJhaiG[m uRefr&JUwpfESpfpm


t0wftpm;zdk;avmuf&Sdygw,f? uRefr[m ta&;rxm;avmufwJhvl? vl&m oGif;p&mrvdkwJhvl qdkwmvnf;
&dyfrda&m? qufqHyHkvnf; ajymif;oGm;a&m? {nfhcef;xJrSm olY qufqHyHkudk &Sifjrifapcsifw,f? olu 0Spfwef&JU
orD;yJ? 0DpuD ukrÜPDydkif&SifolaX;0Spfwefqdkwm &Sif Mum;zl;rSmaygh? &SifwdkY {nfhcef;xJa&mufrvmcifu
bmawGrsm; ajymaeMuw,fxifvJ? pum;vHk; tvStyawGESifh wefqmqifxm;wJh twif;tzsif;awGcsnf;yJ?
'Dwpfywf twGif;rSm b,fa,musfm; ESifh b,frdef;rwGJaew,f? qHyiftvSjyifwJhvlu owif;xl;awG
b,fvdkajymvdkufw,f? b,frdef;rawmhjzifh uav;zsufcsw,fqdkwJh pum;rsKd;csnf;yJ? b,favmufao;odrfwJh
pum;awGvJ? wpfvHk;rS ,Ofaus;odrfarGUwJhpum; tqifhtwef;jrifhwJhpum;awG rygbl;?
b,favmufodrfzsif;vJ? yvmZm [dkw,f wD;0dkif; acgif;aqmif[m olYtcspfawmfwJh? pum;&dyf
ay;vdkufao;w,f}
c&pöwD\ toHwGif &GH&SmpufqkyfoH aygufaeayonf/
tif'½l;uawmh rdef;rcsif; jzpfwwfonfh omrefjzpf½dk;jzpfpOf remvdkrIaMumifhom c&pöwD þ
pum;rsKd;awGudk ajymonf[k ,lqojzifh cyfayghayghyif oabmxm;avonf/
]udk rifhtwGuf aiGtrsm;BuD;&atmif&Smr,f c&pöwD? rif;bmrSrylESifh? rifhtwGuf tzdk;wef
t0wftpm;awG trsm;BuD; 0,fay;r,f? pdwfomcs}
]uRefr aiGrvdkcsifbl;? tzdk;weft0wftpm;awGudkvnf; uRefrrkef;w,f}
]tcspfuvnf;uG,f}
tif'½l;u ajymajymqdkqdk c&pöwDtm; vSrf;zufonf/
]&Sif uRefrudk rxdESifh? uRefr &Sifhudk odyfcspfw,f tif'½l;? 'gayrJh &Sifrl;aewJhtcsdefrsKd;rSmawmh uRefr
&Sifhudk rcspfbl;}
tif'½l;onf aemufwGefYoGm;onf/ um;axmifhwGif jyefuyfum tomuav;ukyfaevdkuf\/
&ifxJrSmawmh BudwfrEdkif cJr&jzpfvsuf&Sdonf/ a'gyGí rqHk;/ c&pöwDtaejzifh olYtm; yxrqHk;tBudrf
pdwfxdcdkufemMunf;atmif vkyfjcif;jzpfayonf/
]aumif;NyD trsKd;orD;? rif;u 'DvdkyHkrsKd;BudKufw,fqdk&if rif;BudKufovdkyJ jzpfap&raygh}
tdrfa&mufaomf tif'½l;onf wuúqDum;cudk &Sif;ay;NyD; c&pöwD\a&SUrSaeí tdrfxJodkY0if onf/
pum;wpfvHk;rQ rajymawmhbJ tdyf&mqDodkY oGm;ESifhavonf/
,aeYn MuHKcJh&onfh om,maysmf&Tifp&m? MunfEl;ESpfodrfhp&mrsm;onf tdyfrufwpfckozG,f
aysmufuG,foGm;acsNyD/
tdrfwGif; vQyfppfrD;BudK;rsm; oG,fyHku pepfrusojzifh rD;cvkwftm;vHk;vdkvdk ysufvsuf&Sd&m tdrfwGif;ü
arSmifrnf;vsuf&Sd\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 45
armifxGef;ol &Jwdkuf

]toHk;ruswJh rdef;r}
tif'½l;onf tdyf&may:odkY ajcypfvufypf vSJcsvdkuf&if;rS awG;onf/
]ightaMumif; odatmif jy&ao;wmayghuGm? od&apr,faygh? aiGawG trsm;BuD;&vmatmif
vkyfjyvdkufOD;r,f? aiGr&Sd&if avmuBuD;rSm bmrsm; vkyfEdkifvdkYvJ c&pöwD&,f}
tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf nm;onfhtcsdefrSpí ,cktcsdeftxd b,fwkef;urS wpfOD;ESifh wpfOD; cGJcGmí
rtdyfcJhzl;ay/ ,ck nawmhjzifh wuGJwjym;pD jzpfoGm;Muav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 46
armifxGef;ol &Jwdkuf

(3)

aemufaeYreuf eHeufpm pm;csdefwGif c&pöwD\ trlt&monf raeYnu bmrSrjzpfcJhovdkyif/ olY tay:wGif


txl;owdxm;í csKdomaysmhaysmif;pGm qufqHaeonfudk tif'½l;owdxm;rdonf/ c&pöwDbufrS ,ckvdk
acsmhcsif armhcsifonfh pdwfxm;jyvmonfhtwGuf pdwfxJrS rsm;pGmauseyftm; &vsuf&Sdaomfvnf; olYbufu
avQmhay;csifonfhpdwf jzpfay:rvmay/ xdkYaMumifhvnf; ,cifuxuf wdk;í okefokefrIefrIefvkyfxm;av\/
,ckvdk eHeufapmapm reufpm pm;csdefwGif owif;pmxJü pdwf0ifpm;[ef jyKaewwfaom rdef;ronf
rMumcP tcgtcGifh oifhwdkif; tarmufaxmifjywwfaom tusifhqdk;&Sdwwfonf[k tif'½l;u awG;avonf/
tif'½l;onf pum;tzufvkyfí rajymcsif[efjzifh odyfNyD; [uf[ufyufyuf rvkyfaomtcg
c&pöwDuvnf; tcsKd;ajymif;oGm;onf/ apmapmuvdkyif csKdcsKdomom r[kwfawmh/ cyfwnfwnf cyfrSefrSefjyefí
jzpfoGm;onf/ EIwfcrf;udk wif;wif;aphum NidrfqdwfpGm xdkifaeonf/ tif'½l;\ rsufESmudkyif rMunfhawmhay/
odkYaomfvnf; tif'½l;pm;aomufNyD;onfhtxdawmh xdkifapmifhaeavonf/
]tvGefacgif;rmwJh raumif;qdk;0g;wpfa,mufyguvm;}[k tif'½l;u awG;onf/ olonf pm;yGJwGif
xdkif&mrS xum tcef;wGif;rS cyfwnfwnfyif xGufoGm;onf/ ]ightaMumif;udk rif;od&aph rayghuGm}[kvnf;
awG;oGm;av\/
aq;cef;xJta&mufwGif aq;bufqdkif&m vrf;ñTefpmtkyfBuD;udk qGJ,lvdkufonf/ olonf raeYnu
qHkcJh&onfh olYrdwfaqGq&m0efrsm;taMumif; wdwdusus odvdkpdwf tvGefjyif;jyvsuf &Sdojzifh pm&Gufrsm;udk
wpf&GufNyD;wpf&GufvSefum yxrqHk; z&uf'D\ trnfudk &Smonf/ awGUav onf/

]z&uf'&pf [ifrqef
bk&ifr tifemvrf;
tifrf bD? pD? tdyfcsf? bD

jrefrmhrQm;ewfarmif 47
armifxGef;ol &Jwdkuf

tjyifvlemXme vufaxmuf
0goorf0k aq;½Hk}
tif'½l;onf rsufarSmifwpfcsuf ukwfvdkufonf/ olYezl;aMumrsm;onf ½HIUvsuf&Sd\/ olY
rsufESmxm;uawmh pOf;pm;& cufonfhES,f? pdwf½IyfoGm;onfh vu©Pmudk azmfjyaeayonf/
vGefcJhaom nuqdkvQif z&uf'Donf aq;½HkBuD;rsm;rS &mxl;rsm;taMumif; odyfajymcJhonf/ q;½Hkwpfckü
tvkyf&xm;vQif taemufydkif;tpGeftzsm;&yfuGufrsKd;rS vlemudkyif tultnDay;zdkY vG,fonf[kqdkonf/
aq;½HkwpfckwGif tvkyf&xm;onfh orm;awmfwpfOD;udk vlemrsm;u tm;udk; ,HkMunfwwfojzifh vlemrsm;rsm;
&zdkYpdwfcs&onf[laom oabmudk z&uf'Du ajymcJh\/
odkYaomfvnf; xif&Sm;í emrnfBuD;aom aq;½HkBuD;wpfckckrS q&m0efwpfOD;qdkvQifawmh
z&uf'DajymwmrSefEdkifonf/ 0gvorf0kvdk csKdUwJhonfhaq;½HkrsKd;ESifh NrdKUjyifbuf tpGeftzsm;ü wnf&Sdonfh
aq;½HkrsKd;rS q&m0efrsKd;usawmh z&uf'Dajymovdk rjzpfEdkifay/
z&uf'D\ tvkyftudkifESifh ywfoufí oltMunfhrsm; rSm;aeavovm;/ 'gvnf; rjzpfEdkif/
olYvufxJrS vrf;ñTefpmtkyfonf rMumao;cifurS xkwfa0onfh pmtkyfjzpfonf/ vGefcJhaom wpfvcefYurS
ol0,fvmcJhonfh pmtkyf/
tif'½l;onf pm&Gufrsm;udk aES;auG;av;vHpGm vSefavSmNyD; tdkifAdk&DESifh 'Dref;wdkY\ trnfrsm;udk
&Smjyefonf/ awGUavonf/ taotcsmzwfMunfhvdkufNyD; olYrsufESmxm;onf ra0cGJEdkifonfh trl
t&mjzpfvmjyefav\/
aygvf 'Dref;onf z&uf'D [ifrqefESifh bmrS rxl;ay/ twlwlyifjzpfonf/ olYbGJUu tifrf?
bDbGJUwpfckwnf;/ z&uf'DavmufrS xl;xl;jcm;jcm; r&Sd/ NyD;awmh olY&mxl;u vlemMunfh &mxl;rsKd; r[kwfay/
tdkifAdk&D usawmhaum/
rpöwm csm; tdkifAdk&D/ e,l; auAif;'pfvrf;/ olYwGif cGJpdwfukorI twwfynmESifh pyfvsOf;í bmbGJUrS
r&Sd/ tedrfhqHk;jzpfaom tifrf? tm? pD? tufzf bGJUom&Sdonf/ aq;½Hk&mxl;r&Sd/ olYudk,fa&; rSwfwrf;t&qdkvQif
olonf ppfBuD;twGif;u ukorItawGUtMuHKrsm;ESifh yifpifpm; aq;½Hkrsm;rS ukorI tawGUtMuHKrsm;awmh&Sdonf/
xdkxufydkNyD; bmrSr&Sd/
tif'½l;tzdkY eufeufeJeJ pOf;pm;p&mawG wpfykHBuD;&Sdvmonf/ olonf pmtkyfudk pifay:jyef
wifvdkufNyD; qHk;jzwfcsufwpfckudk ydkifydkifEdkifEdkif csvdkufonf/
wu,fawmh raeYnu olESifhtwl npmpm;cJhMuonfh vlcsrf;om q&m0efrsm;\ t&nftcsif; ESifh
olYt&nftcsif;onf EdIif;,SOfí r&Edkifavmufatmif uGmjcm;vSay\/ olwdkYonf olYavmufrS
t&nftcsif;&Sdolrsm; r[kwfay/ odkYjzpf&m olwdkYatmifjrifvQif rdrdvnf; atmifjrif&rnfjzpf\/
wu,fBudK;pm;vQif olwdkYxufyif atmifjrif&ayvdrfhrnf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 48
armifxGef;ol &Jwdkuf

avmavmq,fwGif c&pöwD\ tjyKtrlonf olYtm; atmifjrifausmfMum;onfh q&m0efwpfOD;


jzpfvmatmif BudK;pm;wdkufwGef;ovdk jzpfaeayonf/ odkYqdkvQif olrjzpfrae BudK;pm;&ayawmhrnf/
odkYaomfvnf; olonf a&S;OD;pGm vef'efNrdKUay:&Sd aq;½HkBuD;wpfckckü tvkyf&zdkYvdkonf/ 0gvorf0kvdk
aq;½HkrsKd;wGif tvkyf&vdkYawmhrjzpfay/ aq;½HkqdkvQif wu,f aq;½HkESifhwlaom aq;½HkrsKd;wGif &ygrSom
jzpfayvdrfhrnf/ xdktcsufonf ta&;tBuD;qHk;aom tcsufjzpf&m olYtwGufrjzpfrae BudK;pm;&rnfh
&nfrSef;csufwpfcktjzpf owfrSwfxm;&ayrnf/ odkYqdkvQif xdk&nfrSef;csufjynfh0atmif rnfodkYvkyf&ygrnfenf;/
olonf þ&nfrSef;csuftwGuf oHk;&ufvHk;vHk; pOf;pm;í enf;vrf;&SmcJhonf/ xdkYaemuf
&SufaMumufaom pdwf? r0Hhr&Jaompdwfjzifh qma&mbwf tufbD;xHodkY oGm;av\/ trSefawmh
rwwfomvGef;íom oGm;&jcif;jzpf\/ ol rvkyfcsifqHk;aomtvkyfwpfckudk rsufpdrSdwfí vkyf&jcif; jzpfav\/
urÇmay:wGif olYtwGuf tcufcJqHk;ESifh olrvkyfcsifqHk;aomtvkyfrSm rdrdwGif udk,fydkift&nftcsif;
tjynfht0&SdaeygvsufESifh olwpfyg;xH rsufESmatmufcsí tultnDawmif;cH&onfhtvkyf jzpf\/
odkYaomfvnf; vlYtzGJUtpnf;onf t&nftcsif;udk Munfhonfr[kwfay/ cifrif&if;ESD;rIESifh rsufESmemrIudkom
ta&;xm;onfjzpf&m olrvkyfvdkaomtvkyfudkyif rvkyfcsifbJESifh vkyf&awmhrnf jzpf\/
tufbD;u olYtm; tvGefMuifemaom trlt&mjzifh qD;BudKvdkufonfhtcgwGifrlum; olajym
vdkonfhudpöudk EIwfrS xGuf&ef rsm;pGm0efav;oGm;avawmh\/
]b,fvdkvJ arqef? igwdkY&JU ywfwD; a&wGuf&wJh tvkyfBuD;aum b,ftajctaea&mufoGm;NyDvJ?
rif;igESifh awGU&rSmrsm; &Sufaeovm;uGm? igMum;wmawmhjzifh a'gufwm *ufpbD wpfa,muf aoG;wdk;aeowJh?
rif;aum rMum;rdbl;vm;? uJ qdkprf;? bmvdkcsifovJ? igbmvkyfay;&rvJ? igESifh rsm; jiif;csifcHkcsifao;vm;?
'grSr[kwf bkwftzGJUrSm tzGJU0ifwpfae&m vdkcsifvdkYvm;}
]r[kwfygbl;? uRefawmf tultnDwpfckawmif;csifvdkY vmwmyg? ulnDEdkif&if ulnDzdkYawmh
arwåm&yfcHcsifygw,f? uRefawmf . . . uRefawmfaq;½HkwpfckrSm tjyifvlemXmerSm q&m0eftvkyf vkyfcsifvdkYyg}
][m tJ'gu bkwftzGJU0if ae&m&zdkYxuf cufao;w,fuG? tJ'DtvkyfrsKd;&zdkYtwGuf urf;em;
wpfavQmufrSm rem;rae avQmufaewJh q&m0efaygufpawG trsm;BuD;&Sdaew,fqdkwm rif;rodbl; xifw,f?
'Dvdk*kPfxl;aqmif&mxl;uav;&zdkY apmifhaewJhvlawGu wpfyHkwpfyifBuD;uG? tif; wpfck awmh&Sdyg&JU? rif;u
tqkwfESifh ywfoufwJhbufrSmqufNyD; &SdaeoifhwJhvlyJ? 'gayrJh rif;&JUe,fuvnf; usOf;vSygw,fuGm}
][kwfawmh [kwfygw,f? 'gayrJh}
]0Dwdk&D;,m; tqkwfa&m*gukaq;½HkBuD;rSm&&if b,fhES,fvJ? rif;oabmusyghrvm;? igwdkY
vef'efaq;½HkawGxJrSmawmhjzifh touftBuD;qHk; aq;½HkBuD;wpfckyJ? aeOD;av? igpHkprf;ay;r,f? wpfck
awmh&Sdw,fuG? twdtusawmh iguwdray;Edkifbl;? 'gayrJh igh rsufpdwpfzufudk odyÜHenf;ususzGifh xm;NyD;
&Smay;yghr,f}
tufbD;u olYtm; ZGwfwm;xm;NyD; vufzuf&nfwdkufonf/ tufbD;\ vlemMunfhtcef; xJwGif
w½kwfvufzuf&nfESifh {nfhcHjcif;jzpf\/ oMum;ryg? EGm;EdkYryg? pm;p&mrkefYryg? vufzuf&nfuawmh

jrefrmhrQm;ewfarmif 49
armifxGef;ol &Jwdkuf

vdar®mf&nf t&omrsKd;&Sdonf/ vufzuf&nfaomuf&if; tufbD;onf pum;udk trQifrjywf ajymonf/


ajymonfhtaMumif;t&mrsm;uvnf; pHkonf/ uefpD\ pm;awmfyGJtaMumif;rSpí AGefyguGuf\ ta&jym;udk
wHkYjyefrItaMumif;xd a&mufonf/ xdkYaemuf tif'½l;tm; wHcg;0txd vdkufydkY onf/
]rif;awmh aq;ynmusrf;BuD;awGESifh &efjzpfwkef;yJvm; tif'½l;? tJ'gwpfckawmhjzifh vufr
vTwfvdkufESifh ighvla&U? rif; 0Dwdk;&D;,m;aq;½HkBuD;rSm tvkyf&wJhtxd pmzwfwmawmh rvTwfvdkufESifh a[h?
a*vif;udk cspfaomtm;jzifh pmzwfwmawmh rpGefYavESifh? aemufwpfcku vlemudk odyfNyD; azmfvH rzm;ESifhaemf?
tJ'g}
tufbD;onf pum;udk rqufao;bJ olYrsufvHk;tpHkudk ykwfcwfykwfcwfvkyfaeNyD;rS ]tJ'D tusifhuyJ
ighudk zsufqD;vdkufvdkY igysufpD;oGm;wmayghuGm}[k tqHk;owfvdkufav\/
tif'½l;onf rdk;rjrif avrjrifjzpfavmufatmif 0rf;omvHk;qdkYum tdrfodkY jyefcJhavonf/
olYajcaxmufrsm;onf ajrBuD;ESifh xdonf[líyif rxifay/ 0rf;omvGef;í c&pöwDudk aemifMuOf oGm;atmif
vkyfvdkufrnf[laom ol\qHk;jzwfcsufudk arhoGm;av\/
]udk tufbD;qDa&mufcJhw,f? 0dwdk;&D;,m; tqkwfa&m*gukaq;½HkrSm tvkyf&atmif olBudK;pm;
ay;r,fvdkYajymw,f? aq;½HktwdkifyifcH q&m0eftvkyfrsKd; jzpfcsifjzpfr,f}
0rf;omjcif;udk azmfjyaeaom c&pöwD\ &Tef;vJhawmufyaomrsufvHk;rsm;\ t&SdefaMumifh tif'½l;rSm
rvHkrvJjzpfoGm;onf/ raeYnujzpfcJhaom rajyvnfrIonf ,aeYreuftxd qufrajyrvnf
jzpfvmcJh&onfhtwGuf olonfpdwfraumif; jzpfrdavonf/
]udk 0rf;enf;ygw,f c&pöwD? wpfcgwpf&H udk[m tawmfudk aygif;& oif;& cufwJhvlvdkY
rxifbl;vm;[if? udkwdkY tqifrajyjzpfcJhwmawG rSeforQ 'DtcsdefupNyD; arhypfwm taumif;qHk;yg uG,f}
c&pöwDonf ,ckrSyif wu,fvdIufvdIufvSJvSJ 0rf;enf;oGm;onf/ tif'½l;tm; odrf;usKH;zuf vdkufum
raeYnu tqifrajyrIjzpfcJh&jcif;onf olr rvdr®míom jzpfygonf[k 0efcHpum;ajym onf/ tif'½l;uvnf;
c&pöwDESifh rajyrvnfjzpf&jcif;onf olYtjypfom jzpfygonf[kqdkonf/ ol ratmifrjrif jzpfaeíomvQif
c&pöwDu olYtm;aumif;aumif; rqufqHjcif;jzpfonf[laom wpfzufowf txiftjrifvGJrSm;rIrSmvnf;
olYpdwfxJwGif aysmufoavmuf jzpfoGm;av\/
xdkaeYrSpí tif'½l;onf tm;opf rmefopf0ifum tvkyfBudK;pm;í vkyfonf/ rMumcif uHZmwm
wufvmvdrfhrnf[laom ,HkMunfcsufuvnf; &Sdvmonfjzpf&m tvkyfudk ,cifuxuf ydkí
*½kpdkufNyD;vkyfonf/ þtawmtwGif;wGif ol\aq;cef;vkyfief;onf ododomom wdk;wuf vmav\/ vlem
tvmrSmvnf; wpfaeYwjcm; rsm;onfxuf rsm;vmav\/
trSefawmh ol\aq;cef; vkyfief;wpf[kefxdk; wdk;wufrvmjcif;rSm olawG;xifaeovdk olY aq;cef;\
aq;ukoyHk ukoenf; tqifhtwef; edrfhusí r[kwfay/ vlem prf;oyfc oHk;oQDvif ajcmufyJeDESifh tdrfyifh
ajc<uc ig;oQDvif [laomEIef;rsm;rSmvnf; aq;cef;\ aq;ukoyHk ukoenf; tqifhtwef; edrfhjcif;
jrifhjcif;ESifh vHk;0rqdkifay/ ol\ aq;ukoyHk ukoenf;rsm;onf tvGefaumif; yg\/ odkYaomf ....

jrefrmhrQm;ewfarmif 50
armifxGef;ol &Jwdkuf

olY aq;cef;wnfae&m e,fajrtwGif;rS vlemrsm;onf tvGefqif;&JMu&Sm\/ tenf;i,f


aexdkifraumif;jzpf½HkrQjzifh q&m0efqDvmzdkY qdkonfrSm tdyfrufyif rrufEdkif&SmMuonfh vlwef;pm;
rsm;jzpfayonf/ odkYjzpf&m tvGeftrif;zsm;NyD emNyD qdkrSom q&m0efxHvmzdkY pdwful;Edkifolrsm;jzpf Mu\/
þtm;enf;csufudk vkyf&if; udkif&if;ESifh oljrifawGUvm&av\/
tif'½l;onf qHkqdkYema&m*gudk ,cifu jrif;aZmif;rsm;tjzpf toHk;jyKcJhNyD; ,ckrS vlaecef;rsm; tjzpfodkY
ajymif;vmaom av0ifavxGufvHk;0r&Sdonfhtcef;rsm;xJü awGU&onf/ tqpftjrpfrsm; a&mifudkufNyD; ESvHk;udk
xdcdkufEdkifonfh av;zufema&m*gudk tvGefpGwfpdkxdkif;rdIif;aom tapcHrsm; aexdkif&m ajratmufcef;rsm;xJü
awGU&onf/ tqkwfa&mifa&m*gudk wnf;cdkcef;rsm;tay:&Sd txyfcdk;rsm;xJü trsm;qHk;awGU&\/ wu,fawmh
ola&m*grsKd;pHkESifh wdkufyGJ0if&onfhae&mrsm;rSm pdwfysufp&m taumif;qHk;aom tajctaersKd;&Sdonfh
tcef;rsm;xJüom jzpfavonf/ vltrsm;\ pGefYypfxm;jcif;udk cHae&NyD; aqGrsKd;nmwdrdwfaqGrsm;\
arhavsmhjcif;udk cHxm;&&Smaom oufBuD;&G,ftdk tbdk;BuD; tbGm;BuD;rsm;? txD;usef b0jzifh qif;qif;&J&J
jzpfuwwfqef; aexdkifcsufjyKwfpm;aomuf&m tcef;rsm; twGif;üom trsm;qHk;wdkufyGJ0if ae&avonf/
qif;qif;&J&JESifh 'ku© oku© a&mufaeMu&&Smaom vlemta&twGufrSm olYaq;cef;wnf&m
e,fajrtwGif;ü rsm;jym;vGef;vSacsonf/
tif'½l;onf tvGefxif&Sm;ausmfMum;aeaom emrnfBuD;½kyf&Sifrif;orD;wpfOD;\ zciftbdk;tdk wpfOD;xH
a&mufcJhzl;onf/ rif;orD;\ trnfa&;xm;onfh qdkif;bkwfuawmh vlcsrf;om olaX; ol<u,frsm; aexdkif&m
&Sufpwl&Dvrf;Mum;&Sd xnf0gcHhnm;vSaom tdrfBuD;wpfvHk;a&SU rD;a&mifatmufü vif;vufawmufy
aeaomfvnf; olr\ zcif toufckepfq,ft&G,f tbdk;tdk crsmrSmawmh tvGef npfnrf;í
avaumif;avoefYr&onfh arSmifukyfukyf tcef;usOf;uav;wpfcktwGif;ü avjzwfxm; ojzifh wHk;vHk;vJum
qif;&JcsKdUwJhpGmjzifh pm;&rJhaomuf&rJhjzpfum ae&Smavonf/
pm;&rJh aomuf&rJhESifh tiwfiwftjywfjywfjzpfae&Smaom tbGm;tdkwpfOD;xHodkYvnf; ol a&mufcJhzl;\/
tbGm;tdkcrsm toufuvnf; BuD;vSNyD/ tom;ta& ajcmufcef;cef;ESifh t½dk;ay: ta&wifjzpfae&Sm\/ olr\
tajctaerSm oem;p&mvnf;aumif;\/ oli,fjyefovdk jzpfaeojzifh olr\ tjyKtrlrsm;rSm
&,fp&maumif;vSaomfvnf; ajymqdk qufqHyHkrSm El;nHhodrfarGUvS\/ olr i,f&G,fEkysKdpOftcgu ½dkufxm;onfh
"mwfyHkudk xkwfjyum olri,fi,fu olr\ udk,fydkifjrif;vSnf; udk udk,fwdkifarmif;ESifum þe,fajrtwGif;&Sd
vrf;rsm;ay:ü oGm;vmcJhonfrsm;udk jyefajymif;ajym jy&Smavonf/
tif'½l;taejzifh xdktcef;rsm;odkYoGm;í vlemMunfh&NyDqdkvQif ntcsdefrawmf oef;acgifausmf rS
jyef&onfu rsm;onf/ jyefvmonfhtcgwGifvnf; pdwfESvHk; &Tifvef; csrf;ajrhpGmESifh jyefvm&onf r[kwfay/
pdwfqif;&J udk,fqif;&Jjzpfum jyefvm&jcif;jzpfavonf/
tif'½l;xHodkY vmMuonfh vlemrsm;rSmvnf; ta&;wBuD; vlemrsKd;csnf;jzpfonf/ tr,fav; bav;
wum aoaumifaygif;vJ cHpm;ae&ojzifh tjrefqHk;aq;½Hkwifí tvQiftjrefcGJpdwfuko ay;rSjzpfrnfh
vlemrsKd;awGursm;onf/ þvlemrsKd;ESifh awGU&onfhtcg tif'½l;tzdkY tvGefBuD;rm;aom tcuftcJESifh
&ifqdkif&avawmhonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 51
armifxGef;ol &Jwdkuf

vlemwpfa,mufudk aq;½HkwifcGifh&zdkYxuf cufcJaomt&monf vef'efNrdKUay:ü&Sdrnfrxifay/


tajctae tqdk;qHk;jzpfaeonfh vlemudkyif aq;½HkwifzdkY rvG,facs/ tajctaeqdk;onfhvlem
rsKd;qdkonfrSmvnf; nBuD;rif;BuD;tcsdefrawmfrS a&mufvmonfursm;\/ xkdvlemrsKd;a&mufvmNyD qdkvQif
tif'½l;rSm tvGefAsmrsm;&avawmh\/
vufvSrf;rD&m eD;&mt0wftpm;rsm;udk qGJ0wf? euúwdkifudk jzpfuwwfqef;vnfyif;wGif wyf? OD;xkyfudk
acgif;wGif jzpfovdkpGyfí w,fvDzkef;udk udkifum aq;½HkwpfckNyD;wpfck avQmufquf &avawmh\/ oufqdkif&m
aq;½Hkrsm;rS 0efxrf;rsm;tm; acsmhvdkuf? armhvdkuf? a[mufvdkuf? [def;vdkuf? Budrf;vdkuf? armif;vdkuf? atmfvdkuf?
[pfvdkuf? toem;cHoifhvQif toem;cHvdkufvkyf&\/ odkYaomfvnf; olYvlemrsm;rSm aq;½HkwifcGifh r&onfu
rsm;avonf/
]a'gufwm b,fol bmAs? b,fol? [m r&bl;? r&bl;? aqm&D;yJ? aqm&D;yJ? usKyfwdkYaq;½HkrSm
vlemtjynfhjzpfaew,f? b,fvdkvkyfNyD;rS vufrcHEdkifbl;}
þpum;rsm;onf aq;½Hkwdkif;vdkvdku ajymwwfonfh vufoHk;pum;rsm;aywnf;/
xdktcgrsKd;wGif tif'½l;onf pdwfysufjcif;? a'gojzpfjcif;? 0rf;enf;tm;i,fjcif; wdkYjzifh c&pöwDteD;odkY
a&mufvmwwfavonf/ EIwfrSvnf; pepfudka&m bmomt,l0g'udkyg odrf;usKH; tjypfqdkonfh pum;awG
ajymvmwwfavonf/
]tvum; vdrfwmyg? olwdkYaq;½HkrSm vlemrjynfhao;ygbl;? pdefY*Refaq;½HkrSmqdk&if olwdkY aq;½Hku
q&m0efawGtwGuf oD;oefYz,fxm;wJh ae&mawG trsm;BuD;&SdwmyJ? vlcsif; rod&ifrcif&if b,fawmhrSr&bl;?
'Dvdkomqdk&if r½SLEdkifru,fEdkifjzpfaewJh vlemtwGuf rcufaybl;vm;? tcsKdU aq;½HkawGrSm
vlemtjynfhjzpfaewmudkvnf; rodwmr[kwfygbl;? odygw,f? 'Dae&m[m vef'ef NrdKUawmfBuD;r[kwfvm;?
aomufoHk;ruswJh NAdwdoQ tifyg,mBuD;&JU tonf;ESvHk;jzpfwJhNrdKUawmfBuD; qdkawmh vlOD;a& tqrwef
rsm;vGef;vdkY tcuftcJjzpf&w,f qdkwJhoabmudk em;vnfygw,f? vufvnf; vufcHygw,f? 'gayrJh
'Dtcsuf[m t"dur[kwfygbl;? udkwdkY&JU tcrJhaq;0g;ukoa&; pepf[m w&m;cHyg? vlvlcsif; arwåmxm;a&;
0g'orm; bmoma&;q&mBuD;awGuawmh tcrJh aq;0g;ukoa&;pepfonf taumif;qHk;? trGefjrwfqHk;
pepfBuD;ygvdkY x xNyD; atmfaeMuwmyJ? wu,fh vufawGUusawmh tvum; oJxJa&oGefovdkjzpfaewmygyJ?
qif;&Jom;awG twGufuawmh bmrS tusKd;rjyKygbl;? qif;&Jom;awG tzdkYawmh aq;½Hkqdkwm[m olqif;&J
a*[mwpfrsKd;ygyJuGm? bmrS rxl;ygbl;? aq;½Hku ay;wJhyHkpHawG wpfxyfBuD;udk jznfh? tvkyftudkifu
bmtvkyfvJ? b,f bmomudk udk;uG,fovJ? rif;tazESifh taru w&m;0if tdrfaxmifjyKNyD;rS arG;cJhwmvm;?
zat ray:bJarG;wmvm;? bmvm; nmvm;ESifh r[kwfw½kwf ar;cGef;awG tjznfhcdkif;? vlemrSmawmh
olwdkYar;cGef;awGudkom ajzae&w,f? rsufjzLqdkufNyD; aovkarsmyg;jzpfaeNyD? tdkuGm bmrS toHk;rusygbl;?
uJuGm udkYudk enf;enf;avmufawmh ulnDprf;ygOD; c&pöwD&m? 'Dudk vmprf;ygOD;? [dkaq;½Hku u,f
wifa&;t&m&SdqD zkef;qufay;prf;ygOD; c&pöwD&,f}
tif'½l;wGif tvkyfESifhywfoufí b,fvdk tcuftcJawG&Sd&Sd? ,if;tcuftcJrsm;twGuf
tif'½l;wpfa,muf b,favmuftxd a'gyGaeae c&pöwDuawmh tjyHK;rysufacs/ xdktcuftcJrsm;ESifh

jrefrmhrQm;ewfarmif 52
armifxGef;ol &Jwdkuf

&ifqdkifajz&Sif;ae&aom tif'½l;udk Munfhí oabmyif usaeao;onf/ tif'½l; pdwfrysufap&ef


tm;ay;pum;yif qdkaewwfao;onf/
]tckrS &Sif wu,frGefjrwfwJhtvkyfudk vkyfaewm? uRefrawmh odyfoabmusw,f}
]at; rif;oabmuswmawmh [kwfyg&JU? ighrSmjzifh toufxGufawmhr,fuG? odvm;}
tif'½l;uawmh olYtusifh olY0oDtwdkif; c&pöwDtm; a'gowBuD;ESifh a[mufum a&csKd;cef;
qDodkYoGm;í tdyfcsifajyoGm;atmif rsufESmopfwwfavonf/
xdktcgrsKd;wGif c&pöwDu ESpfESpfNcdKufNcdKuf&,fwwfonf/ olronf [dkwpfcsdef atbm&mavmNrdKUwGif
aecJhpOfwkef;u aysmf&TifrIrsKd;jyefí &aecJhonfrSm MumayNyD/
tdrf&Sifrwpfa,muftaejzifh c&pöwD &ifqdkifae&onfh b0wdkufyGJrsm;rSm jyif;xefvSaomfvnf;
tEdkifrcH t½HI;ray;aompdwf"mwfjzifh MuHhMuHhcHvsuf&Sdavonf/ txl;ojzifh c&pöwDonf royfr&yf ESifh
roefYr&Sif;jzpfvGef;vSaomtdrfudk onftwdkif; ypfrxm;bJ pdwfwdkif;usjzpfvmatmif rem;rae jyKjyifonf/
wdkufyGJwpfck0ifaeonfhtvm;; rdrdbufu tEdkif&&Sdatmif tyifyef;cHí vkyfonf/ tjrif rawmfavmufatmif
royfr&yfjzpfaeonfh ae&mrsm;udk oyfoyf&yf&yfjzpfvmatmifvkyfonf/ npfywf aya& aeonfhae&mrsm;udk
oefY&Sif;pifMu,fvmatmifvkyfonf/ wpfcgwpf&HwGif olrbufrS t½HI;ay;&awmhrnfh tajctaersKd;
jzpfvmwwfaomfvnf; tjrJwap tcsdef&SdorQ wdkufvdkufcRwfvdkuf? vSnf;vdkuf? usif;vdkuf? aq;vdkuf?
aMumvdkuf vkyfaeojzifh tdrfcef;rsm;onf wpfaeYxufwpfaeY xl;xl;jcm;jcm;yif
ajymifvufawmufyvmavawmh\/
olrwGif "mwfrD;zdktopfvnf; &xm;NyDjzpf\/ rD;pavmif;topfrsm;vnf; &SdaeNyDjzpf\/
ukvm;xdkifzHk;topfrsm;vnf; wyfxm;NyD;jzpf\/ avSum;rSmvnf; tyifyef;cHí wdkufyGwfaq;aMum vGef;ojzifh
ta&mifwajymifajymif awmufyvmNyDjzpfonf/
tdrftvkyf rsm;vGef;ojzifh c&pöwDtwGuf tdrfazmfaumif;wpf,muf vdktyfaeaomfvnf;
tvG,fwul&Smr&ojzifh tcufMuHKae&av\/ olwdkYe,fajrwGif tdrfazmf vkyfvdkolxuf wnf;cdkcef;
rsm;wGiftvkyf vkyfvdkolu rsm;\/ tdrfazmfvkyfvQif tdrfazmfvpmrSwpfyg; tjcm;0ifaiGydk r&Edkifay/
wnf;cdkcef;rsm;wGifrl vpmtjyif wnf;cdkolrsm;uay;onfh o'¨gaMu; tydk0ifaiG &wwfay&m ,if; tydk0ifaiGudk
rufarmolu rsm;avonf/
uHtm;avsmfpGmyif c&pöwDonf toufav;q,ft&G,frkqdk;rBuD; rpöufbif;eufqdkolESifh qHkrdcJhonf/
rpöuf bif;eufcrsm ckepfESpft&G,f orD;uav;ESifh aep&m xdkifp&mtwnfwusr&Sdojzifh w0Jvnfvnf
jzpfae&mrS c&pöwDESifh awGUcJhMujcif;jzpfonf/
rpöuf bif;eufonf oefYoefYjyefYjyefY aewwf½HkrQru tvkyfvnf; tvGefvkyfoljzpf\/
rpöuf bif;eufESifh c&pöwDwdkYonf a&S;OD;pGm ajratmufcef;udk pdwfwdkif;usjzpfatmif jyKjyif rGrf;rHMu&m
rMumcifrSmyif wpfcsdefuajratmufrD;&xm; Orifwpfck jzpfcJhaomtcef;onf oufawmifh oufom aeEdkifonfh
tdyfcef;wpfck jzpfvmcJhavonf/ ,cifu npfywfaya&aeaom eH&Hrsm;rSmvnf; yef;yGifhazmf puúLrsm;

jrefrmhrQm;ewfarmif 53
armifxGef;ol &Jwdkuf

tjynfhuyfvdkufojzifh MunfhcsifpzG,fjzpfvmavonf/ tiSm;qdkifrS iSm;vmonfh y&dabm*ypönf;rsm;udk


aq;jyefokwfNyD; cif;usif;xm;vdkufaomtcg tvGefaecsifhpzG,faumif;aom tcef;wpfcef; jzpfvmavonf/
þodkYjzifh ajratmufcef;onf rpöufbif;eufESifh olr\ orD;i,f zavmf&DwdkY om;trdtwGuf b0vHkjcHKrIudk
ay;&m tcef;wpfcef;jzpfvmcJhavonf/
vaygif;twefMumrQ aep&m xdkifp&mr&Sdjzpfum [dkuyf onfuyfESifh &yfwnfp&mr&Sd jzpfcJh &&Smaom
rpöuf bif;eufonf c&pöwD\ulnDapmifha&SmufrIaMumifh udk,fpdwfESpfyg; csrf;omcJh&onfudk taMumif;jyKí
c&pöwDtm; aus;Zl;wHkYjyefcJh\/ þodkYjzifh rpöuf bif;eufonf c&pöwDtwGuf wefzdk; rjzwfEdkifonfh
tdrfazmfwpfOD;jzpfvmcJhavawmhonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 54
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf aq;zdk;0g;c rsm;rsm; ay;Edkifaom txufwef;pm;vlemrsm; a&muftvmudkawmh


aeYpOfaeYwdkif; arQmfrd\/ odkYaomfvnf; olarQmfvifhaeonfh vlemrsKd;um; ay:rvmacs/ tufbD;xHrS
aq;½HkwpfckwGif tvkyf&NyD[laom owif;aumif;udkvnf; olMum;vdk\/ odkYaomfvnf; bmowif;rS
rMum;&ao;ay/ tefembk&ifrvrf; npmpm;yGJNyD;onfh aemufydkif;wGif olYtwGuf xl;jcm;onfh tcGifhta&;qdkí
bmwpfckrS ray:vmojzifh pdwfysuf pdwfnpfum pdwf½Iyfvsuf &Sd&jyefav\/
{NyDvukefcgeD; wpfncif;wGif tif'½l;onf aq;cef;xJü xdkifaeonf/ tcsdefuvnf; udk;em&D
xdk;vkNyDjzpfí aq;cef;ydwfawmhrnfvkyfcgrS trsKd;orD;i,f wpfOD;0ifvmavonf/ trsKd;orD;onf
ra0cGJEdkifonfhtrlt&mjzifh olYtm; Munfhvsuf &Sdae&mrS ]uRefr 'DwHcg;u 0if&rSmvm;? [dkbuf a&SUwHcg;u
0if&rSmvm; rodvdkY}[k vSrf;ajymavonf/
tif'½l;u jyHK;í ]b,fwHcg;u 0if0if twlwlygyJ? 'Dbufu 0if&if aps;wpf0uf oufomw,f?
[dkbufu 0if&if aps;enf;enf; ydkay;&w,f? tJ'g wpfckyJuGmygw,f? uJvm xdkif bmjzpfvdkYvJ} [k ar;av\/
]aq;zdk;0g;cuawmh ydkay;&vnf; taMumif;r[kwfygbl;}
trsKd;orD;onf ajymajymqdkqdkESifhyif ukvm;xdkifwGif 0ifxdkifonf/ trsKd;orD;onf touf
ESpfq,fh&SpfESpfcefYawmh &Sdayvdrfhrnf/ udk,fvHk; udk,faygufu wkwfwkwfzdkifhzdkifh/ rsufESmu 0dkif;0dkif;/
t0wftpm;u tpdrf;ykyfa&mif/ rsufESmxm;u wnfMunfí £a`E´&onf/ olrrsufESmudk jrif½HkrQjzifh
udpöwpfckckay:wGif tvGeftav;teufxm;wwfoljzpfaMumif; odomonf/
]uRefawmfwdkY aq;zdk;0g;ctaMumif; aemufrS ajymMuwmaygh[kwfvm;? tck ta&;BuD;wmu cifAsm;rSm
bmjzpfovJ qdkygOD;}
]'Dvdkyg a'gufwm}
olronf ajym&cufonfh[efjzifh wHkYqdkif;qdkif; jzpfvsuf&Sdonf/
]rpöuf prpfofudkawmh a'gufwm odrSmyg? tpm;taomufa&mif;wJhqdkifu rpöuf prpfofudk uRefr
ajymwmyg? ol ñTefvdkufvdkY uRefrvmwmyg? olESifh uRefrcifwmMumygNyD? uRefru avmf&D;,m; qdkifrSm tvkyf
vkyfygw,f? rpöuf prpfof&JU qdkifESifh odyfra0;ygbl;? uRefr emrnf u&ifhvdkYac:ygw,f? uRefr 'DteD;tem;
wpf0dkufrSm&SdwJh q&m0efawGqDawmh a&mufcJhNyD;ygNyD? tJ'g ....}
olronf pum;udk jzwfxm;vdkufNyD; vufwGif pGyfxm;onfhvuftdwfrsm;udk cRwfvdkufonf/
]wjcm;awmh r[kwfygbl; a'gufwm? uRefr vufawGrSm bmjzpfrSef; rodvdkYyg}
tif'½l;onf rpöu&ifh\ vufrsm;udk *½kwpdkufMunfhonf/ olr\ vufz0g;jyifrsm;ay:0,f
teDa&miftuGufrsm; ay:aeavonf/ ta&jym;ay:ü jzpfwwfonfh odk;wG,f ta&jym; a&m*gwpfrsKd;ESifh
wlovdkvdk &Sdavonf/ 0Jem ,m;emawmhvnf; r[kwfay/ tif'½l;\ pdwf0ifpm;rIonf ½kwfw&uf csufcsif;yif
Edk;<uvmonf/ rSefbDvl;x,lNyD; vufz0g;jyifay:rS teDuGufESifh tpuftajymufrsm;udk taotcsm uyfí
Munfhav\/ olpdwf0ifwpm; MunfhaecdkufrSmyif rpöu&ifhu olr\tjzpfudk ajymjyavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 56
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tckvdkjzpfaeawmh uRefrtaeESifh tvkyfcGifrSm odyfNyD; pdwfnpf&ygw,f a'gufwm? 'D[mawGom


aysmufoGm;r,fqdk&if bmay;& ay;& uRefr ay;rSmyJ? uRefrawmh vdrf;aq;rsKd;pHkvnf; vdrf;cJhzl;ygw,f?
tcktcsdefxdawmh enf;enf;av;rS rxl;jcm;ygbl;}
]vdrf;aq; vdrf;vdkY b,faysmufrvJ} [k tif'½l;u ajymvdkufNyD; olYvufxJrS rSefbDvl;udk
csxm;vdkuf\/ olonf a&m*g\ ZpfjrpftrSefudk twdtus odvdkuf&ojzifh vdIufvdIufvSJvSJ auseyftm;&vsuf
&Sdavonf/
]tckjzpfaewmu tvGefxl;jcm;wJh ta&jym; ajymif;vJrIwpf&yfvdkY ajym&vdrfhr,f rpöu&ifh? ta&jym;udk
tay:,HuaeNyD; vdrf;aq; vdrf;ay;½HkESifhawmh aysmufrSmr[kwfbl;? jzpfvmwmu aoG;om;aMumifh jzpfvmwm?
aysmufatmif ukoEdkifwJhenf;wpfenf;yJ&Sdw,f? tpm;taomufudk cifAsm;&JU cE¨mudk,fu vdktyfaewJh
tm[m&"mwfrSefrSefESifh jynfhjynfh00&atmif pm;ay;zdkYvdkw,f? tJ'gqdk aysmufoGm;rSmyJ}
]a'gufwmqdkvdkwmu aomufaq;vdrf;aq;bmrS rvdkbl;aygh}
rpöu&ifhonf apmapmuavmuf pdwftm;xufoefrI r&Sdawmhacs/ oHo,pdwf 0ifvm[ef wl\/
tif'½l;\ ajympum;udk vufcH,HkMunfjcif;vnf; &Sd[efrwlay/
]tckeu a'gufwm ajymovdkawmh b,fq&m0efurS rajymcJhzl;ygbl;}
]olwdkYrajymayrJh tckuRefawmfu ajymjyaeNyDr[kwfvm; rpöu&ifh}
tif'½l;u &,fumarmum pma&;puúLwpf&Gufay:wGif u&ifhpm;aomuf&rnfh tpm;tpm
trsKd;trnfrsm; pm&if;wpfck a&;csvdkufonf/ twdtusvdkufemNyD; a&Smif&rnfhtpm;tpmpm&if; wpfckudkvnf;
a&;csvdkufonf/ NyD;awmh rpöu&ifh\ vufodkY vSrf;ay;onf/
rpöu&ifhonf tif'½l;ay;onfhpm&Gufudk r,Hkr&Jjzifh vufcHNyD; ]aumif;ygNyD a'gufwm? uRefr
a'gufwm cdkif;wJhtwdkif; vkyfMunfhyghr,f? bmyJjzpfjzpf prf;Munfhwmawmh rrSm;Edkifygbl;}[kajymav onf/
rpöu&ifhonf tif'½l;\ ñTefMum;csuftay:wGif odyfNyD; ,HkMunfrI&Sd[efrwlaomfvnf; usoifhonfh
aq;zdk;0g;cudk &Sif;ay;um jyefoGm;av\/ tif'½l;uvnf; rpöu&ifhtm; owdr&awmh ay/
q,f&ufcefY tMumwGif rpöu&ifhay:vmavonf/ ,ckwpfacgufwGif olronf aq;cef; xJodkY
a&SUbufwHcg;rS 0ifvmonf/ 0rf;omrIudk xdef;odrf;csKyfwnf;xm;[efwlaom rpöu&ifh\ rsufESmudkMunfhum
tif'½l;rSm rjyHK;bJ raeEdkifacs/
]uRefr vufawGudk MunfhygOD; a'gufwm&,f}
tif'½l;u jyHK;í ]jyprf;ygOD;}[k qdkvdkufonf/
]uRefawmf a&;ay;vdkufwJh tpm;tpmawG pm&if;[m aiGtukeftus rsm;vGef;vdkY rESajrmbl; vm;}
]ESajrm&r,f [kwfvm;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 57
armifxGef;ol &Jwdkuf

rpöu&ifhonf olr\ vufrsm;udk jzefYí jzefYí jyum 0rf;omvHk;qdkYvsuf &Sdavonf/


]MunfhygOD; a'gufwm? tm;vHk;aysmufoGm;NyD? tuGufuav;wpfuGufawmifrS r&Sdawmhbl;? uRefr
b,favmuf0rf;omw,fqdkwm ajymrjywwfawmhbl; &Sif? uRefrjzifh tHhvdkYvnf; rqHk;bl;? a'gufwm
odyfawmfwmyJ}
]udpö r&Sdygbl; rpöu&ifh? 'grsKd;awG od&rSmu uRefawmfhtvkyfyJ? tckjyefoGm;&ifvnf; bmrS
pdwfylraeESifhOD;? uRefawmfa&;ay;xm;wJhtwdkif; pm;&r,fhtpm;tpmudkpm;? a&Smif&r,fhtpm;tpmudk a&Smif?
tJ'gqdk&if aemufxyfb,fawmhrS jyefrjzpfawmhbl;}
rpöu&ifhonf xdkif&mrS xonf/
]uRefraq;zdk;ay;yg&apOD;a'gufwm}
tif'½l;u acgif;,rf;onf/
]cifAsm;ay;NyD;cJhygyaumvm;}
tif'½l;udk,fwdkifrSmvnf; ol\atmifjrifrItwGuf tm;&vsuf&Sdavonf/ ,ckvdk yg;&Sm;ae csdefwGif
rpöu&ifhxHrS aemufxyfay;rnfh oHk;oQDvifESifh ajcmufyJeD? odkYr[kwf ckepfoQDvifESifh ajcmuf yJeDudk
0rf;ajrmuf0rf;omESifh vufcHvdkufcsif\/ odkYaomfvnf; ol\ uRrf;usifrIudk xkwfazmfjyo vdkuf&ojzifh
jzpfay:vsuf&Sdaeaom 0rf;omauseyfrIu olrxHrS aemufxyfay;rnfhaiGudk vufrcH&ef vHIYaqmfvsuf&Sdayonf/
]'gayrJh a'gufwm&,f}
rpöu&ifhonf tif'½l;u aiGxyfí vufrcHojzifh rausreyf&Sd[efwl\/ odkYaomfvnf; wHcg;
em;odkYa&mufonfhtcg tif'½l;bufodkY jyefvSnfhí pum;wpfcGef;ajymavonf/
]'Dvdkqdkawmhvnf; uRefru a'gufwm&JUaus;Zl;udk wpfenf;wpfzHk jyefqyf&rSmaygh}
tif'½l;uawmh rpöu&ifh\ pum;udk Mum;&onfhtcg olr\ rsufESm0dkif;BuD;udkMunfhí
oa&mfcsifaompdwfyif 0ifvmrdonf/ odkYaomfvnf; bmwpfcGef;rS rajymawmhbJ acgif;udk tomt,m
ndwfjyvdkuf\/
,ckwpfBudrfwGifvnf; rpö u&ifhudk arhoGm;jyefavonf/ olonf wpfaeYvHk; tvkyfrsm; xm;ojzifh
yifyef;EGrf;e,fvsuf &Sd&onfhtxJwGif rpöu&ifhxyfí ay;vmaomaiGudk ,lcsifpdwf&Sdyg vsufESifh
jiif;cJh&onfhtwGuf 0rf;enf;ovdk jzpfaerdav\/
rnfodkYyifjzpfap tif'½l;onf t0wftxnfa&mif;csaom qdkifwpfqdkifrS omrefta&mif;
pma&;rav;wpfOD;tay:wGif txiftjrifrBuD;vSay/ olYtay:wGif wpfenf;enf;jzifh aus;Zl;wHkYjyefygrnf[k
ajymoGm;cJhonfh pum;tay:wGifvnf; tav;teuf rxm;cJhrday/ trIrJh trSwfrJhESifhyif arharhaysmufaysmuf
aevdkufrdavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 58
armifxGef;ol &Jwdkuf

trSefawmh tif'½l;onf rpöu&ifhtaMumif;udk aumif;pGm rodao;íomvQif ,if;uJhodkY


ayghayghwefwef oabmxm;vdkufrdjcif; jzpf\/ rpöu&ifh ajymoGm;onfhtwdkif; jzpfvmEdkifp&m&Sdonfh
tvm;tvmwpfckavmufudkawmh tif'½l;owdjyKrdzdkYaumif;yg\/ odkYaomfvnf; tif'½l;vHk;0owd rjyKrdcJhacs/

jrefrmhrQm;ewfarmif 59
armifxGef;ol &Jwdkuf

(4)

trSefawmh rmomu&ifhonf avmf&D;,m;qdkifwGif vlodrsm;í xif&Sm;aomrdef;uav;wpfOD;jzpfayonf/


abmvHk;orm;pum;ESifh ajym&rnfqdkygrl u&ifhonf avmf&D;,m;qdkif\ ta&mif;or trsKd;orD;rsm;xJwGif
vufa&G;pif tv,fwef;orm;wpfOD;ozG,f &yfwnfaeolwpfOD; jzpfayonf/
u&ifh\ udk,fvHk;udk,faygufrSm a,musfm;wpfa,muf\ udk,fvHk;udk,faygufESifhwlvSonf/
awmifhwif;xGm;usKdif;vGef;ojzifh rdef;rESifh rwlay/ trsKd;orD;wpfOD;taejzifh qGJaqmifrI vHk;0r&Sdonfh
rdef;uav;wpfOD;jzpfacsonf/ odkYjzpf&m wefzdk;tm;jzifh wpfxnfvQif aygifwpf&mxufatmufravsmhaom
tvGefvSyacwfrDonfh *g0efrsm;? zuf&SiftrsKd;rsKd;wDxGifí csKyfvkyfxm;onfh twGif;cH0wfpHk rsm;ESifh om;arG;
taEG;xnfrsm; a&mif;csonfh avmf&D;,m;qdkif\ ta&mif;aps;onfrsm;xJwGif u&ifh onf a,musfm;vsmvdkvdk
rdef;rvdkvdkESifh yHkpHwpfrsKd;xGufaeaom vlxl;vlqef;wpfa,mufjzpfaeay onf/
rnfodkYyif jzpfap rpöu&ifhonf 0,folrsm;ESifh qufqH&mü tvGefajyjypfaom ta&mif;or
wpfOD;tjzpfESifhum; xif&Sm;ausmfMum;oljzpfavonf/ azmufonf rdwfaqGtvGefrsm;aom rdef;uav;
wpfOD;tjzpfvnf; xif&Sm;oljzpfavonf/ azmufonftrsm;pkuvnf; u&ifhtay:wGif tvGef
,HkMunfpdwfcsMu\/ cifrifMu\/
avmf&D;,m;qdkifonf ta&mif;vkyfief;vkyf&mü tjcm;qdkifrsm;ESifh rwlonfhpepfwpfckudk usifhoHk;onf/
olwdkYqdkifrS txufwef;ta&mif;orwpfOD;onf udk,fydkifazmufonfrsm; &&Sdatmif pkEdkifcGifh&Sdonf/
udk,fhazmufonfESifh udk,f qdkawmhvnf; 0,folrSmvnf; ,HkMunfpdwfcspGmESifh 0,fEdkifí a&mif;oluvnf;
azmufonfrysufatmif BudK;pm;ía&mif;csEdkifonfjzpf&m qdkifrS ta&mif;or wpfOD;ESifh ol\
udk,fydkifazmufonfrsm; qufqHa&;onf vlcsif;&if;ESD;cifrifrItay:wGif rsm;pGm tajccHavonf/
ta&mif;orwpfOD;onf zuf&SifyHk topftqef;ESifh ypönf;wpfck qdkifay:a&mufNyD wifNyDqdkvQif
udk,fhazmufonfrsm;xH taMumif;Mum;í a&mif;csEdkifonftxd tcGifhtvrf;&Sd\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 60
armifxGef;ol &Jwdkuf

avmf&D;,m;qdkifwGif rpöu&ifhonf azmufonf trsm;qHk;&SmEdkifonfh rdef;uav;wpfOD;jzpf ½HkrQru


olYazmufonfrsm;\ ,HkMunfudk;pm;rIudk trsm;qHk;&&Sdaeaom rdef;uav;wpfOD;tjzpfxif&Sm;vSay&m
vkyfazmfudkifzuf rdef;uav;rsm;tzdkY olwdkY pHjyKxdkufonfh rdef;uav;wpfa,muftjzpf u&ifhtm;
todtrSwfjyKxm;Muavonf/
rpöu&ifh\ zcifonf uufwm;&if;rS xif&Sm;aom a&SUaewpfOD;jzpfonf/ avmf&D;,m;qdkif&Sd
rdef;uav;tvkyform; trsm;pkrSm omrefvufvkyfvufpm;orm;rsm;\ orD;rsm;jzpfMuí ywf0ef;
usif&yfuGufrsm;ESifh tpGeftzsm;&yfuGufrsm;rS vma&mufvkyfudkifolrsm; jzpfMuay&m rsKd;½dk;Zmwdtvkyf
tudkiftqifhtwef;jzifh wGufrnfqdkvQifvnf; rpöu&ifhu olwdkYxuf tqifhtwef;jrifh omvGefovdk
jzpfaejyef\/ rnfodkYyif jzpfap þtcsufonfvnf; tjcm;rdef;uav;rsm;u rpöu&ifhtm; txif
tjrifBuD;aponfhtcsufwpfcsufjzpfaejyefav\/
avmf&D;,m;qdkifonf tjcm;qdkifrsm;uJhodkY qdkiftvkyform;rsm;udk ypfpvufcwf rxm;acs/ qdkif
tvkyform;rsm;tm; aumif;aumif;auR;í aumif;aumif;xm;onf/ pepfwus apmifha&Smufjcif;udkvnf;
jyKonf/ tusifhpm&dwåbufwGif ajymp&mr&Sdatmif pepfwus xdef;odrf;BuD;Muyfay;jcif; vnf; jyKavonf/
xdkYaMumifhvnf; avmf&D;,m;qdkifrS tpdrf;ykyfa&mif wlnD0wfpHkudk0wfí xdkqdkif\ ta&mif;
aps;onfjzpf&jcif;onf *kPf&Sdaom tvkyfwpfck[k trsm;u owfrSwf vufcHxm;Mujcif;jzpfay onf/
avmf&D;,m;qdkif\ wpfOD;wnf;aom trsKd;om;0efxrf; rpöwm0ifhcsfonf qdkifrStvkyform; rsm;
tusifhpm&dwåaumif;rGefa&;udk rsm;pGmtav;xm;oljzpf\/ rdef;uav;rsm;ESifhvnf; &if;ESD;
cifrifpGmaewwfonf/ tm;vHk;xJwGif rpöu&ifhonf ol\ tcifrif t&if;ESD;qHk;aom wdkifyifazmf wdkifyifzuf
rdwfaqGjzpfonf/ qdkif\ a&mif;0,frIvkyfief;ESifhywfoufívnf; rpöu&ifhxHrS tMuHÓPf&,lwwf½HkrQru
rpöu&ifhuay;aom tMuHÓPfrsm;udkvnf; wav;wpm; vufcHwwfav onf/
rpöwm 0ifhcsfonf toufBuD;vSNyDjzpf\/ a,musfm;wpfa,mufjzpfaomfvnf; rdcifpdwf"mwf
&Sdoljzpf\/ trsKd;orD; t0wftpm;? toHk;taqmifypönf;rsm; a&mif;csonfhvkyfief;ukd vkyfvmcJhonfrSm
ESpfaygif; av;q,fcefY&SdcJhNyDjzpfí tawGUtMuHKrsm;olwpfOD;jzpfayonf/ ol\ vufwpfacsmif;rSm
]wefzdk;jzwfpufuav;} t0g;cH&ojzifh jym;aeonf/ ol\ cg;rSm udkif;ñGwfaeojzifh awGUjriforQ vlrsm;tm;
qD;BudKí t½dktaoay;aeonfhyHkpHrsKd; aygufaeavonf/
rnfodkYyifjzpfap rpöwm0ifhcsfonf trsKd;orD;t0wftxnfrsm; a&mif;csonfhvkyfief;wGif
tawGUtMuHKrsm;vSaom yk*¾dKvfwpfOD;jzpfonfh tm;avsmfpGm avmf&D;,m;qdkifESifhtwlwGJí xif&Sm;ae
onfhvlwpfOD;yif jzpfavonf/
rnfonfhq&m0efrQ ukír&cJhaom rpöu&ifh\vufrStuGufrsm;udk aysmufuif;atmif uko
ay;vdkufonf[laom owif;onf avmf&D;,m;qdkif\ trsKd;orD;0efxrf;avmuwGif ysHUESHYoGm;av onf/
xdkowif;aMumifh csufcsif;ay:aygufvmonfh tusKd;um; qdkif0efxrf;trsKd;orD; tawmfrsm;rsm;onf
rajymyavmufonfh tema&m*guav;rsm;udkyif tif'½l;\ aq;cef;odkYvmí jyaeMujcif; yifwnf;/

jrefrmhrQm;ewfarmif 61
armifxGef;ol &Jwdkuf

rpöu&ifh\ q&m0efonf jzLovm;? ñdkovm;? acsmovm;? vSovm; Munfhcsifonf ponfjzifhvnf;


olwdkYtcsif;csif; ajymifMupMuonf/ wjznf;jznf;ESifh csufpabm½dk;&yf&Sd tif'½l;\ aq;cef;odkYvmMuonfh
avmf&D;,m;qdkifrS trsKd;orD;ta&twGufonf wpfaeYxufwpfaeY wdk;wuf vmonf/
trSefawmh avmf&D;,m;qdkifrS trsKd;orD;0efxrf;tm;vHk;onf touftmrcH vlemrsm;jzpfMu
onfhtm;avsmfpGm Oya't& owfrSwfxm;onfh q&m0efxHüom oGm;a&muftukocHMu&rnfjzpfayonf/
odkYaomfvnf; avmf&D;,m;qdkifonf ,if;tcsufudk owdrjyKrday/ þtcsufudk tcGifhaumif; ,lum
0efxrf;tm;vHk;onf touftmrcHXme\ tpDtpOfESifh ñTefMum;csufrsm;twdkif; rvdkufemawmhbJ
vufwpfvHk;jcm;vkyfum olwdkYBudKuf&m q&m0efrsm;xHoGm;í tukocHMuawmh\/
arvukefcgeD;wGif tif'½l; arqef\ aq;cef;ü wpfaeYwpfaeYwef;pDí apmifhaeMuaom
avmf&D;,m;qdkifrS rdef;uav;rsm;rSm tenf;qHk; 'gZif0ufawmh &Sdaewwf\/ ususee jyifqif0wfpm;NyD;
EIwfcrf;eD yg;eDqdk;um tvSjyovdk apmifhaeMuaom rdef;uav;rsm;udk jrif&onfrSm txl;tqef;
r[kwfawmhovdkyif jzpfvmonf/ vufiif; &&Sdvmonfh tusKd;tjrwfum; tif'½l;\ aq;cef;ü
ododomomBuD; 0ifaiGwdk;vmjcif;aywnf;/
c&pöwDonf rdef;uav;rsm;udkMunfhí jyHK;aewwfayonf/ wpfcgwpf&HwGifrl ]rdef;uacsm av;awGESifh
&Sifbmrsm;vkyfaewmvJtcspf&,f? olwdkYuaum aq;cef;wHcg;udk Zmwf½Hkwpf½Hkrsm;xifNyD;
vmaeMuwmrsm;vm;&Sif}[k usDp,fwwfav\/
rpöu&ifh\vufrS tuGufrsm;udk aysmufuif;atmif ukoay;vdkufjcif;aMumifh tif'½l;&&Sd vmonfh
tusKd;aus;Zl;um; þrQESifh &yfwefYroGm;ao;ay/
&GdKif&,f u&dqifhbufrS a'gufwm ruf,if;onf avmf&D;,m;qdkif\ vufpGJq&m0ef wpfOD;jzpf\/
touft&G,fBuD;NyDjzpfí tawGUtMuHKrsm;cJhaom q&m0efwpfOD;jzpfojzifh tbufbufu pdwfcs&onf[k
trsm;u ,lqxm;jcif;cH&oljzpfonf/ avmf&D;,m;qdkifü wpfpHkwpfOD;xdcdkufrdí 'Pf&mtemw&jzpfygu
a'gufwmruf,if;udkom yifhavh&Sdonf/ wpfBudrfwGif rpöwDppf wpfa,muf "mwfrD;ylavmifí
'Pf&mtjyif;txef &oGm;&m a'gufwmruf,if;udkyif yifhcJhonf/ ,ckaomf a'gufwm ruf,if;rSm
tem;,lawmhrnf jzpf\/
olYae&mudk qufcHrnfh q&m0efrSm ol\ wGJzufq&m0efa'gufwm bifwefqdkoljzpf\/ a'gufwm
bifwefrSm toufu rBuD;vSao;ay/ tawGUtMuHKuvnf; enf;ao;ojzifh pdwfcs&onfh tajctaersKd;r&Sd[k
,lqjcif;cH&oljzpf\/ xdkt,ltqaMumifh a'gufwmbifwef\tay:ü ,HkMunf pdwfcsrIenf;ae&onfhtxJwGif
a'gufwmbifwef\ *emrNidrfvSaomrsufvHk;rsm;ESifh qdkif0efxrf; rdef;uav;rsm;xJrS
tacsmtvSav;wpfOD;OD;udk prf;oyfuko&NyDqdkvQif tvGeftrif; El;nHhodrfarGU csKdomaewwfonfh a'gufwm
bifwef\ tjyKtrltajymtqdkrsm;udk rpöwm0ifhcsfu vHk;0rESpfoufay/
rpöwm0ifhcsfonf ,if;udpöudk rpöu&ifhESifh ESpfOD;wnf; usdwfí aqG;aEG;cJhaygif; rsm;vSayNyD/
rpöu&ifhuvnf; a'gufwm bifwef\ tm;enf;csufrsm;udk axmufjyNyD; csufpabm½dk;&yfrS q&m0ef \
½dk;om;wnfMunfrI? pnf;urf;BuD;rIESifh uRrf;usifrIrsm;udk xkwfazmfajymjywwf\/ ,ckvnf; rpöwm 0ifhcsfonf
rpöu&ifhESifh a'gufwm bifwef\ udpöudk aqG;aEG;rdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 62
armifxGef;ol &Jwdkuf

rpöwm0ifhcsfonf vufESpfzufudk aemufypfum rpöu&ifhajymorQudk acgif;wndwfndwfESifh


em;axmifaeaomfvnf; csufcsif; qHk;jzwfjcif;um; rjyKay/ olonf udpöwpfckudk tvsifpvdk tqHk;
tjzwfray;bJ tcsdef,lí pOf;pm;avh&Sdonfjzpf&m qdkiftwGif;odkY 0ifvmonfh aps;0,fwpfOD;tm;
c&D;OD;BudKjyK&ef vSnfhoGm;cdkufwGif rpöu&ifhajymorQudk oloabmusvufcHaMumif; olYrsufvHk;rsm;u
azmfjyoGm;avonf/
tif'½l;taejzifhvnf; rpöu&ifhtay:ü txiftjrifao;cJhrdonfrSm trSefyifjzpf\/ ,ckvdk rpöu&ifhudk
taMumif;jyKí olYaq;cef;ü vlemOD;a& wdk;wufvmonfhtcgwGifrl oltxiftjrif ao;cJhrdjcif;aMumifh
tm;wkefYtm;em jzpfaerdav\/ tif'½l;bufrS ,if;uJhodkYolYtrSm; oljrifaecdkufrSmyif ZGefv yxrywftwGif;ü
olYtwGuf rpöu&ifh\ xl;jcm;aom ulnDrIwpfckESifh xyfrHí MuHK&jyefav \/
wpfaeYwGif tif'½l;\ vufxJodkY vlemwpfa,mufxHrS pmwpfapmifa&mufvmonf/ ,cifh ,cifuvdk
w,fvDzkef;ESifh yifhac:jcif;rsKd;r[kwfbJ pmESifhyifhac:jcif;jzpf\/ pma&;yHkuvnf; aooyf cHhnm;í wdusonf/
pmxJü t*FgaeY aeYcif;ydkif; q,fhwpfem&Dxdk;wGif trSwf(9)? ywf*g;'if;&yf&Sd rpö 0ifeDz&uf tJAm;&uftm;
vma&mufMunfh½I ukoay;yg[k a&;xm;avonf/
t*FgaeYwGif tif'½l;onf aq;cef;udk apmapmydwfí vlem&Sd&modkY xGufcJhav\/ olYpdwfrSm
txl;wvnf tm;wuf&Tifvef;jcif;vnf;jzpf\/ vuf&Sdaq;cef;pzGifhcJhonfhtcsdefrSpí ,aeYtxd olYtm;
yifhac:onfhvlemrsm;rSm olYaq;cef;ywf0ef;usif&Sd &yfuGufrsm;rS vufvkyfvufpm; qif;&J om;rsm;omjzpfonf/
xdk&yfuGufrsm;udk ausmfí tjcm;&yfuGufrsm;odkY vdkufcJh&zl;onf r&Sday/ ,ckawmhvnf; xl;xl;qef;qef;
tjyif&yfuGufwpfckrS yifhvlemay:vmavonf/
yuf*g;'if;&yfuGufonf oyf&yfoefY&Sif;vSayonf/ acwfrDí vSypGmaqmufxm;aom
wdkufcef;rsm;csnf;jzpfojzifh cHhnm;xnf0gvSay\/ [dkuf'fywfO,smOfudk rsufESmjyKxm;ojzifh om,m
aom½Icif;udk tjrJwap jrifae&onfhae&mjzpfayonf/
tif'½l;onf tcef;trSwf(9)a&SUrS {nfhBudKcvkwfav;udk ESdyfvdkuf&if;u ,ck&&Sdonfh tcGifh ta&;onf
rdrdemrnfydkíBuD;zdkY jzpfvmjcif;yifjzpfonf [laomtawG;jzifh auseyftm;&vsuf&Sdav\/
cPrQ twGif;rSmyif toufcyfBuD;BuD;tdrfaptrsKd;orD;wpfOD; xGufvmNyD; olYtm; vlem &Sd&mtcef;odkY
ac:oGm;onf/ tcef;rSm us,fus,f0ef;0ef;&Sd\/ tcef;xJü jyifqifxm;onfh a&S;
qefqeftdrfaxmify&dabm*rsm;? pmtkyfrsm;ESifh yef;rsm; ae&mcsxm;yHkudk Munfhum atbm&mavm NrdKUrS
rpöufaAmuf[ef\ {nfhcef;udk ajy;í owd&rdonf/ xdktcdkufrSmyif rpö tJAm;&uf tcef;wGif;odkY
0ifvmonfudk jrif&av\/
rpö tJAm;&ufonf touf ig;q,fcefY&Sdvdrfhrnf[k cefYrSef;&onf/ udk,fvHk;udk,fxnf tquf
taygufrSm MuHhcdkifoefpGrf;yHk&í qHyifrsm;wGif tjzLa&mifyif ra&mrpGufao;ay/ eufarSmifvsuf&Sdayao;onf/
tom;ta&uawmh cyf0g0g cyfazsmhazsmh jzpf\/ t0wftpm; 0wfyHkrSm tvGefoyf&yf cHhnm;onf/ tm;vHk;jcHKí
MunfhvdkufvQif olYudk,fol tvGefpdwfcs,HkMunfonhf vu©Pm&SdyHk&onf/ tif'½l;udk Munfhaeaom tMunfhrSm
pl;prf;onfh tMunfhrsKd;jzpfí pum;ajymjyefawmhvnf; owd xm;í csdefcsdefqq ajymonfhyHkrsKd; &Sdavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 63
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uRefr tjrJoHk;wJhq&m0efudk vufvTwfvdkuf&vdkY uRefrpdwfraumif;bl;? uRefrtaeESifh olYudk


tm;vnf; udk;w,f? ,Hkvnf; ,HkMunfw,f? uRefr&JU rdwfaqG rpöu&ifhu &Sif[m tifrwefawmfwJh
q&m0efwpfa,mufygvdkY ajymwmESifh uRefr&Sifhudk yifhwmyg? &Sif[m t&nftcsif;jynfh0wJhq&m0ef
wpfa,mufvdkY uRefrodxm;ygw,f}
pum;udk rqufao;bJ tif'½l;udk pl;pl;&J&J Munfhaejyefonf/ tif'½l;\ aeyHk? xdkifyHk? 0wfyHk? pm;yHk?
tjyKtrl toGiftjyiftm;vHk;udk aocsmpGm tuJcwfaeonfh tMunfhrsKd;jzpfayonf/
rpötJAm;&ufonf rdef;ryDoaom toGiftjyif&Sdonfh olYudk,fol tpm;taomuftaetxdkif rSpí
tao;tzGJtxd *½kpdkufaeoljzpfaMumif; jrif½HkESifh odomonf/ wpfzufvl\ tajctaewpf &yf&yfudk
olauseyfavmufatmif BudKwifí pHkprf;ppfaq;jcif; rjyKbJESifh olYtom;udk vufzsm;ESifhyif txd twdkYcHrnfh
rdef;rpm;rsKd; r[kwfrSef;vnf; odom\/
]&Sif[m uRefrESifh tqifajyr,fh q&m0efjzpfvdrfhr,fvdkY xifrdwmyJ? uRefru ESpfpOf 'Dvdk tcsdefrSm
aq;xdk;aeusyg? 'Dvdk&moDa&muf&if uRefrrSm ESmap;? acsmif;qdk; tjrJjzpfwwfygw,f? ESmap;
acsmif;qdk;a&m*grsKd;awGESifh ywfoufaewJh a&m*gtm;vHk;udk &Sifem;vnfvdrfhr,fvdkY uRefr xifygw,f}
][kwfuJh? uRefawmf em;vnfygw,f? rpö tJAm;&uf xdk;aeusaq;u bmaq;ygvJ}
rpö tJAm;&uf tvGefemrnfBuD;aeaom xdk;aq;wpfrsKd;trnfudkajymNyD; ]uRefr&JU q&m0ef uawmh
tJ'Daq;yJ tjrJxdk;ay;wmyJ? uRefruvnf; tJ'Daq;udkyJ oabmusw,f? odyfaumif;wJh aq;vdkYyJ
uRefr,HkMunfw,f}[k qdkavonf/
]'gu 'Dvdk&Sdw,f rpö tJAm;&uf}
olr\ tajym? olr\ avoHESifh olr\ [efyefrsm;? trlt&mrsm;aMumifh tif'½l;pdwfrSm
uoduatmufjzpfoGm;onf/ wu,fawmh olrtBuD;tus,foabmusNyD; ,HkMunfudk;pm;aeaom xdk;aq;rSm
bmrS wefzdk;&Sdonfh aq;r[kwfay/ olr taejzifh q&m0ef wpfOD;wnf;udkom pGJpGJjrJjrJ
tm;xm;udk;uG,faejcif;rSmvnf; t"dyÜm,f uif;rJhvGef;vSayonf/ pm;aq; aomufaq;rsm; emrnf
BuD;vm&jcif;rSmvnf; xkwfvkyfonfh ukrÜPD\ aMumfjimaumif;íom jzpfavonf[laomtcsufudk
em;rvnfjcif;twGuf oem;p&myif aumif;ao;awmhonf/
tif'½l;onf ol\ pdwfxJ&Sdonfhtwdkif; raxmufrñSm tm;remvQmrusKd; ajymcsvdkufcsif
onfhqE´jyif;jypGm ay:vmonf/ odkYaomfvnf; rajymrd&ef tcsdefrDyif olYpdwfudk xdef;csKyfvdkufEdkifav\/
olY&ifxJ0,f ],HkMunfcsufESifh qE´}onf jyif;xefpGm wdkufcwfvsuf&SdMuavonf/ tajc taet& qE´twdkif;
vdkufí vkyf&rnfavm/ odkYwnf;r[kwf bmawGyJ jzpfaeae qE´udk ab;z,fí ,HkMunfcsufudk
a&SUwef;wif&rnfavm/
tif'½l;onf odkYavm odkYavm jzpfvsuf &Sdavonf/
vuf&Sd olYb0 tajctaet& ,ck&vmaom tcGifhta&;onf tvGeftvm;tvmaumif; onfh
tcGifhta&;wpf&yfjzpf\/ þtcGifhta&;udk vufvTwfvdkufrnfqdkygu avmavmq,fvrsm; twGif;rSmyif

jrefrmhrQm;ewfarmif 64
armifxGef;ol &Jwdkuf

tdrfü aiGaMu;tcuftcJ&SdvmawmhrnfrSm aocsmaeonf/ odkYjzpf&m ,ckvufxJa&muf vmonfhtcGifhta&;udk


vufvTwfcHí rjzpfay/ t&trd qkyfudkifxm;rS jzpfrnf[kyif olxifonf/ tu,fíom þtcGifhta&;udk
olvufvTwfcHvdkufygrl olomvQif t½l;trdkufjzpfacsawmhrnf/
aemufqHk;wGif tif'½l;onf pdwfqE´\ tvdkodkY vdkufawmhrnf[k qHk;jzwfvdkufonf/
]cifAsm; xdk;aeusaq;udk cifAsm; q&m0ef xdk;ay;ovdk uRefawmfvnf; xdk;ay;Edkifygw,f}
rpö tJAm;&uf\ tvdkus cyfat;at;yif tajzay;vdkufav\/
]'Dvdkqdk&if aumif;ygw,f? &Sifhudk ay;&r,fh tcaMu;aiG udpöajymMu&atmif uRefru a'gufwm
qifuvJ,m;udk wpfacgufvm&if wpf*DeDxuf b,fawmhrSydkNyD; ray;&bl;? &Sifhudkvnf; tJ'DEIef;
twdkif;ay;r,f? &Sif vufcHEdkifrvm;}
wpfacgufvmvQif wpf*DeD ..../
bmaMumifh ol vufrcHEdkif&rnfenf;/
wpf*DeDqdkaomaiGrSm ,ckavmavmq,f olYaepOf&aeonfh 0ifaiGxuf oHk;qcefY ykdaeonf
r[kwfygvm;/
NyD;awmhvnf; olYwGif aiGxufydkí ta&;xm;ae&aom qE´wpfck&Sdaeonf/ xdkqE´rSm tjcm;
r[kwfay/ vef'efNrdKUay:&Sd txufwef;pm;avmutwGif;rS vlemrsm;ESifh 0ifqHhvdkaomqE´jzpf\/
xdkqE´jynfh0a&;twGuf tcGifhtcg ay:vmEdk; ay:vmEdk;ESifh arQmfudk;apmifhpm;aecJhonfrSm MumNyD/
,ckMuHKae&aom tjzpfonf olYqE´udk jynfh0aprnfh tcGifhta&;wpf&yfjzpf\/ wu,fqdkawmh vlem rpö
tJAm;&ufonf txufwef;pm; vlemwpfOD;jzpfonf/ aiGaMu; aumif;aumif;ay;Edkifaom tajc taevnf;
&Sdonf/ þtrsKd;tpm; vlemrsKd;ESifh awGUqHkoduRrf;&jcif;onf tvGef&cJaom tcGifhta&; jzpfonf/
þtcGifhta&;udk trdt& qkyfudkifxm;EdkifvQif olYarQmfvifhcsufonf jynfh0awmhrnf/
þtcsufonf aiGxufydkí wefzdk;xm;&rnfhtcsufwpfcsufaywnf;/
rnfodkYyifjzpfap olYtaejzifh vmbfOD;udk ry,fvdkay/ olay;onfh aq;u tpGrf;rxufawmh aum
olYrSm bmrsm; xdcdkufp&m &Sdoenf;/ olYrSm tusKd;,kwfp&m bmrSr&Sd/ olESifh bmrS rqdkif/
aemufwpfcsufvnf; pOf;pm;p&m &Sdao;onf/
olonf olYb0wpfavQmufvHk; tjrJwap ]t½HI;}ESifhom &ifqdkifcJh&oljzpf\/ t½HI;udk olpdwf ysufvSNyD/
vlemwpfa,mufvQif oHk;oQDvifESifh ajcmufyJeDqdkaom tcaiGaMu;tay:wGifvnf; pdwf ukefvSNyD/ olaiGrsm;rsm;
&csifNyD/ tvGef0ifaiGaumif;onfh q&m0ef? tvGefatmifjrifí ausmfMum; aom q&m0efwpfOD;b0odkY
a&mufcsifvSNyD/ b,fvdkenf;ESifhjzpfjzpf olvdkcsifaomt&mudk &,lzdkYom t"du/
þpdwfae pdwfxm;onf tif'½l;tm; pdk;rdk;jc,fvS,fcsKyfudkifxm;NyDjzpf\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 65
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf aemufaeYeHeuf q,fhwpfem&DwdwdwGif rpö tJAm;&ufxHodkY wpfacgufxyfoGm;


&jyefavonf/ tcsdefudkawmh aemufusrcH0Hhay/ rpö tJAm;&ufu csdef;xm;onfh tcsdefxuf aemuf
usívmjcif;udk rBudKufyg[k olYtm; tav;teufjyKí owday;xm;onf/ rGef;rwnfhrD tjyifxGufí
vrf;avQmufwwfaom tavhtxwpfck olrwGif&Sdaeojzifh tu,fí tif'½l; tvmaemufusygu olr\
vrf;avQmufxGufcsdefudk taESmifht,SufjzpfEdkifp&m&Sdonf/ tif'½l; tcsdefaemufusjcif;aMumifh olr\
vkyfaeus tvkyfudkawmh tysufrcHEdkif[k yGifhyGifhvif;vif;yif tif'½l;tm; zGifhajymxm;ayonf/
tif'½l;onf rpö tJAm;&uftm; xdkaeYrSpí aq;xdk;ay;&onf/ xdkYaemuf wpfywfvQif ESpfBudrfus
rSefrSefoGm;í aq;xdk;ay;&avonf/
rpö tJAm;&ufonf twdtusorm;jzpf\/ olrbufu wdusovdk tif'½l;uvnf; wdwd
ususyifvkyfonf/ olronf wjznf;jznf;ESifh tif'½l;\ tjyKtrlvkyfyHkudkifyHkESifh tcsdefav;pm;rI ponfrsm;udk
oabmusvmonf/ wpfaeYxufwpfaeY tif'½l;tay: cifrif&if;ESD;pjyKvmonf/ &if;ESD; vmonfESifhtrQ rpö
tJAm;&uf\ taMumif;udkvnf; tif'½l; odvm&av\/
0ifeDz&uf tJAm;&ufonf xl;qef;aom trsKd;orD;BuD; wpfOD;jzpf\/ tvGefwdusí tvGef
jywfom;aom trltusifh&Sd\/ olr\ zcifonf &SufzD; t&yfwGif ZGef;? cuf&if;? "m; paom rD;zdk aqmifoHk;
oHrPdxnf ypönf;rsm; xkwfvkyfa&mif;csonfhvkyfief;jzifh csrf;om<u,f0vmoljzpfonf/ olronf zcifydkif
aiGaMu;ypönf;tm;vHk;udk tarGqufcHNyD; csrf;omaeoljzpfonf/ zcifxHrS &vdkufonfh tarGrsm;udkvnf;
pepfwus pDrHcefYcGJjr§KyfESHxm;ojzifh wpfaeYwjcm; aiGyifaiG&if; wdk;yGm;aeol jzpf&m
aiGyHkay:pHaeolwpfOD;jzpfonf[k qdku rrSm;Edkifay/
olr\ b0onf tyltyif taMumifhtMu uif;rJhpGmjzifh pdwfat; em;at; aeEdkifaomb0 jzpf\/
odkYaomfvnf; olronf aiGaMu;ESifhywfoufvmvQif tvGefpnf;pepfBuD;vSonf/ wpfjym;udk ESpfjym;rSwfí
cGmaom oabmrsKd;vnf;&Sd\/ ,if;oabmrsKd;&Sdaejcif;rSmvnf; tvGeftrif; uyfap; ESJjcif;aMumifhawmh
r[kwfay/ olrsm;ESifhrwlatmif twåqefvGef;aomaMumifh jzpfavonf/
wu,fawmh rpö tJAm;&ufonf olr\ udk,frSwpfyg; tjcm;bmudkrS pdwf0ifpm;ol r[kwf ay/ ,ck
touft&G,fxd jzL0if;EkxGwfí pdkjynfvSyqJjzpfaom ol\ cE¨mudk,ftm; tvGeftrif; *½kpdkuf\/ ol\
cE¨mudk,f tvSrysufa&;ESifh usef;rma&;twGuf olr\ pdwfxJrS toifhawmfqHk; jzpfrnf[k xifjrifonfh
ukorIrSeforQudk tjrJrjywf &,lae&rS auseyfol jzpf\/
olronf tpm;taomufudk tvGeftrif; pm;aomufjcif; rjyKay/ tvGef NcdK;NcHí pm;aomuf
jcif;jyK\/ NcdK;NcHí pm;aomufjcif;rSmvnf; ESajrmwGefYwdkí r[kwfay/ usef;rma&;udk a&S;½Ií wdkif; xGmcsdefqNyD;
pm;aomufjcif;jzpfayonf/
tif'½l; qXrajrmuf a&mufoGm;onfhtcg olru &S,f&DwpfcGufwdkufonf/ tif'½l;onf rpö
tJAm;&ufwdkufonfh &S,f&Dudk t&omcHí aomuf&if; olaomufaeonfh &S,f&Donf taumif;qHk;?
tausmfMum;qHk;ESifh aps;tBuD;qHk;aom &S,f&D trsKd;tpm;jzpfaeonfudk olowdjyKrdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 66
armifxGef;ol &Jwdkuf

rpö tJAm;&ufonf 0wfpm;qif,if&müvnf; avmf&D;,m;qdkifrS aumif;ayh? ñGefYayh? qef;ayh qdkonfh


t0wftpm;rsm;udk aps;BuD;BuD;ay;í 0,f,l0wfqifwwf\/ olr\ tdyf&mcif;onfyifvQif
tif'½l;awGUjrifcJhzl;orQ tdyf&mcif;rsm;xJwGif tvSqHk;ESifh taumif;qHk;jzpfonfudk owdjyKrd\/ þrQavmuf
tzdk;wef ypönf;rsm;udk oHk;pGJaeomfvnf; olr\ pdwfxJrS tusKd;r&Sd[k xifvmvQif aiG wpfusyfwpfjym;udkyif
oHk;pGJ&ef 0efav;ol jzpfavonf/
trSefawmh tif'½l;onf rpötJAm;&uf\ pdwfaeoabmxm;trltusifhudk rESpfoufvSay/
odkYaomfvnf; bmhaMumifh&,frod olrtay:wGif rcifbJvnf; raeEdkifacs/ olr\ twåqefrIrsm;rSm
tuefYtowf twdkif;txGmESifh jzpfaeojzifh olrudk tjypfwifívnf; r&ay/ olr\ ajymqdkvkyf
udkifrIrsm;onf tusKd;taMumif; cdkifvHkonfu rsm;\/
olrudk jrifwdkif; tif'½l;onf wpfcsdefaom tcgu c&pöwDESifhtwl awGUjrifcJh&zl;onfh 'wfcsf
a&S;a[mif;yef;csDum;wpfcsyfxJrS trsKd;orD;BuD;wpfOD;\ yHkudk owd&rdonf/ rpötJAm;&uf\ udk,f
vHk;udk,faygufonf yef;csDum;xJrS trsKd;orD;\ udk,fvHk;udk,faygufESifh wpfax&mwnf;wlonf/ tom;ta&
El;nHhaysmhaysmif;yHkrSmvnf; wlonf[kyif xif\/ taysmftyg;udk cHkrifESpfoufvdkufpm; vdkpdwfjyif;jyaomfvnf;
olYudk,fol csKyfwnf;xm;EdkifpGrf; &SdaMumif;udk EIwfcrf;tpHku azmfjyaeay onf/
tif'½l;onf olrtwGuf oifhawmfonfh q&m0efjzpfonf[laom pGJvrf;rI0ifvmonfhtcg rpö
tJAm;&uf\ qufqHrIonf ,cifuvdk r[kwfawmhay/ tif'½l;tay: ajymqdk qufqH&mü ,cifuxuf
yGifhvif;vmonf/ olr\ rlvcsrSwfxm;onfh pnf;urf;csuft&qdkvQif tif'½l;onf olr\ tcef;wGif
rdepfESpfq,fxufydkí aecGifhr&Sday/ odkYaomfvnf; wpfvrQMumonfhtcg tif'½l; tm; em&D0uftxd
pum;pjrnfajymjcif;udkyif jyKvmavonf/
tif'½l;uvnf; emrnfBuD; q&m0efwpfOD;tjzpf xif&Sm;ausmfMum;vdkaom ol\qE´udk
xkwfazmfajymjyrdonf/ rpötJAm;&ufuvnf; tif'½l;\ qE´udk oabmusonf/ vufcHonf/
tm;ay;orIjyKonf/
olronf 'gbD½dIif;,m;ü aeaom olYwlr uufo&if; qwfweftaMumif;udk rMumcP ajymjyavh&Sd\/
uufo&if; qwfweftaMumif;udk rMumcP ajymjyavh&Sd\/ uufo&if; qwfwef onf olrxHodkY rMum
rMum tvnfvmwwfaMumif;? uufo&if;\ a,musfm; uufywdefqufwef onf bef;0Je,frS
vTwfawmftrwfwpfOD;jzpfaMumif; pyfrdpyf&m ajymjy&if;u ]uRefr&JU vufpGJq&m0ef a'gufwm
qifuvJ,m;[m olwdkY&JU q&m0efyJ? &Sifvnf; olwdkY&JU rdom;pkq&m0efjzpfEdkifwmyJ}[k trSwfrxif
ajymwwfavonf/
tif'½l; aemufqHk;tacguf aq;oGm;xdk;csdefwGif ,cifwpfBudrfu wdkufcJhzl;onfh &Srfydef t&ufESifh
{nfhcHí ,ciftacgufrsm;xufydkí csKdompGm qufqHajymqdkavonf/
]a'gufwmhudk ajym&OD;r,f? uRefrav aiGawmif;cHvTmawG vmwm odyfrkef;w,fodvm;? 'ghaMumifhrdkY
uRefr ay;p&m&SdwJhaiGudk tckwpfcgwnf; &Sif;ay;vdkufcsifw,f}
ajymajymqdkqdk q,fhESpf*DeDwef csufvufrSwfudk tif'½l;tm; ay;avonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 67
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uRefr &Sifhudk rMumcif yifh&OD;rSmyg? aqmif;wGif;qdk&if uRefru tifwDaumf&DZm aq;xdk;rS jzpfw,f}


rpötJAm;&ufonf tif'½l;tjyefwGif wHcg;0txd vdkufydkY&if; cPrQ &yfaeao;onf/ olr\
rsufESmonf Munfvif0if;yum jyHK;a,miforf;aeaomfvnf; tcdkuftwefYrQomjzpf\/ csufcsif; qdkovdkyif
rsufESmxm; jyefwnfoGm;um tif'½l;tm; pl;pdkufí Munfhaejyefonf/ NyD;rS ]&Sifhtar&JU
touft&G,favmuf&SdwJh trsKd;orD;wpfOD;u ay;wJhtMuHÓPfudk &SifvufcHEdkifrvm;awmh rajymwwfbl;?
&SifvufcHEdkifr,fqdk&ifawmh uRefrwpfckajymyg&ap? &SifemrnfBuD; acwfrDwJh pufcsKyfqdkifudk oGm;yg? uufywdef
qwfwef tjrJcsKyfwJh uGef'lvrf;u ½dk*smpufcsKyfqdkifudk oGm;&ifydkNyD; tqifajy ygvdrfhr,f? &SifhtaeESifh
atmifjrifwJhq&m0efwpfa,muf jzpfcsifw,fvdkY uRefrudk ajymcJhwm tBudrfaygif; ra&wGufEdkifatmifyJ?
tck&Sif0wfxm;wJh t0wftpm;awG[m &SifESifh rvdkufbl;? jrif&wm tqifudk rajybl;? atmifjrifwJh
q&m0efjzpfcsif&ifawmh t0wftpm; 0wfpm;qif,ifrIudkvnf; jyKjyifzdkY vdkvdrfhr,f}[k ajymav\/
tif'½l;onf vrf;wpfavQmufvHk; rpö tJAm;&uftm; a'gyGí rqHk;Edkifatmifjzpfum pdwfxJrS usdwfí
usdefqJvmrdav\/
rqdkifonfh udpöwGif 0ifí ½Iyfcsifaom rdef;rBuD;wpfa,mufygwum;/ udk,fBudKufwmudk,f
0wfaeonfudk olu bmaMumifh a0zefcsif&oenf;/ rdrd b,fvdk0wfpm;qif,ifoifhonf[k q&m
vkyfjcif;onf oufoufrJhausmjcif; jzpfonf/ olYrSm b,fvdk tcGifhta&;&Sdí ,ckvdk ajym&oenf;/
yuf'ifwef &yfuGufxJrS vlemrsm;onf wpfacgufvQif oHk;oQDvifESifh ajcmufyJeDom ay;Muaomfvnf;
b,fpufcsKyfqdkifoGm;í b,fvdkt0wftxnfrsKd; csKyf0wfyg[k olYtm; q&mrvkyf0HhMuay/ ,aeYrSpí
a&SUavQmufNyD; oHk;oQDvif ajcmufyJeD vlemrsm;udkom ukí pdwfcsrf;omudk,fcsrf;om jzpfatmif aeoGm;awmhrnf
ponfjzifh awG;awmvmav\/
Mumvmawmhvnf; wjznf;jznf;ESifh olYa'goonf ajypjyKvmonf/ trSeftwdkif; 0efcH&rnf qdkygu
olonf t0wftpm;ay:wGif tav;teufjyKcJholwpfOD; r[kwfay/ olYtzdkY t0wftpm; qdkonfrSm
vHkvHkjcHKjcHKESifh aEG;aEG;axG;axG;&SdzdkYomvdkonf/ yHkusp&m acwfrDp&mrvdk[k ,lqonf/ taumif;pm;
qif,ifwwfaom tusifh&Sdonfh c&pöwDyifvQif olYt,ltqrsKd;&Sd\/ c&pöwDonf wGDpudk csKyfxm;onfh
puyfESifh olrbmom olrxdk;xm;onfh odk;arG; tusÐudk 0wf&vQifyif auseyfol jzpfavonf/
tif'½l;onf olYt,ltqrsm;udk wpfvrf;vHk; jyefvnfa0zefoHk;oyfvmonf/ wu,fawmh rpö
tJAm;&uf\ ajympum;onf t<uif;r&Sd rSefuefonf[k jrifvmrdav\/
,ck ol0wfxm;onfh yHkrus yef;rus t0wftpm;rsKd;ESifh qdkvQif aiGrsm;rsm; ay;Edkifonfh
txufwef;pm; vlemrsm;u olYtay: txiftjrifBuD;Muygrnfavm/ tck ol0wfpm;qif,ifaeonfh
yHkpHrsKd;uawmhjzifh awmusvGef;onf xif\/ 'DyHkpHrsKd;ESifhom qufíoGm;aernfqdkvQif vltxiftjrif BuD;p&m
&Sdawmhrnf r[kwfacs/
þ cRwf,Gif;csufudk c&pöwDu bmhaMumifh olYtm; rajymavoenf;/ tdrf&Sifraumif;wpfa,mufonf
þcRwf,Gif;csufrsKd;udkawmh odxdkuf jrifxdkuf em;vnfxdkufonf[k xif\/ þtvkyf þwm0efrsKd;onf

jrefrmhrQm;ewfarmif 68
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwD\tvkyf? c&pöwD\wm0efomvQif jzpfoifhonf/ [dkrdef;rBuD; rpötJAm;&uf\ tvkyfr[kwf/


[dkrdef;rBuD; rpötJAm;&ufESifh bmrSrqdkif/
rpötJAm;&ufajymvdkufonfh qdkifemrnfu bmygvdrfh/
uGef'lvrf;? uGef'lvrf;rS pufcsKyfqdkif? ½dk*sm pufcsKyfqdkif/
tJ'Dqdkifudk oGm;MunfhOD;rS xifyg&JU/
tdrfjyefa&mufaomtcg ol&vmaom csufvufrSwfudk c&pöwD\ rsufESma&SUwGif vIyf,rf;í jyonf/
]'DrSm . . . jrifvm;? aiG . . .aiG . . .oHk;oQDvif ajcmufyJeD ajc<ucr[kwfbl;? *DeDwef ajc<uc? tifrf? 'D?
tifrf? tm? pD? yD bGJU&wJh yxrwef;pm; q&m0efawGom &EdkifwJh *DeD ajc<ucodvm;? 0ifeD tJAm;&ufqdkwJh
trsKd;orD;BuD;udk olBudKufwJh aq;xdk;ay;NyD; olYtBudKufvdkufajym½HkESifh q,fhESpf*DeD &vmw,f}
c&pöwDu jyHK;peJYeJYjzifh tif'½l;tm; Munfhí ]aMomf .... [kwfvm;}[k tvdkufoifh a&&Gwfvdkuf
avonf/ NyD;rS ]&Sif tyifyef;cHNyD; BudK;pm;yrf;pm;ESifh waumufaumuf vdkufaewm[m 'DvdkvG,fvG,fESifh
aiG&wJhenf;aemufudkvm;}[kar;avonf/
tif'½l;\ rsufESmonf csufcsif;yif wif;rmoGm;NyD; c&pöwDtm; wpfcsuf rsufarSmifukwfí
Munfhonf/ c&pöwDonf olvHk;0rMum;vdkonfhpum;udk ajymjyefavNyD/ olonf vufESpfzufudk
uspfuspfygatmifqkyfum c&pöwD\ rsufESmudk a'gowBuD; pl;pl;&J&J Munfhaeav\/
]rif;[m ig bmvkyfvkyf igvkyforQudk b,fawmhrS taumif;xifr,fhrdef;r r[kwfygvm;}
þwpfcGef;omajymNyD; tif'½l;onf vSnfhxGufoGm;onf/ ol\ aemufbufwGif tcef;wHcg;onf
'dkif;ceJjrnf[nf;um ydwfoGm;av\/
xdkaeY wpfaeYvHk; tif'½l;\ rsufESmonf &Tifvef;om,mrIuif;rJhum okefokefrIefrIefjzpfvsuf &Sdonf/
aemufwpfaeYusjyefawmhvnf; raeYu bmrS rjzpfcJhovdk &Tifvef; jrL;xl;aejyefonf/ NyD;awmh xdkaeYrSmyif rpö
tJAm;&uf ajymvdkufonfh uGef'lvrf;rS ½dk*smpufcsKyfqdkifodkY oGm;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 69
armifxGef;ol &Jwdkuf

(5)

q,fhig;&ufcefYtMumwGif tif'½l;onf olcsKyfxm;onfh 0wfpHkopfESpfpHkteufrS wpfpHkudk tuste


0wfMunfhavonf/ t0wftpm;opfudk r0wfpzl; 0wfxm;&ojzifh pdwfvufMunfvifayghyg;ovdk &Sdaomfvnf;
t0wfopfudk yxrqHk;tBudrf0wfonfhausmif;om;av;wpfa,mufozG,f olYpdwfrSm rvHkrvJjzpfvsuf&Sdav\/
0wfpHkta&mifrSm teufa&mifjzpfí ½dk*smpufqdkifrS tMuHay;onfhtwdkif; tñdka&mif ESpfxyfaumfvmESifh
csKyfxm;onfh 0wfpHkjzpf\/ aumfvmyHkrSm acwfrDí <u<u&G&G&SdvSayonf/
uGef'lvrf; pufcsKyfqdkifonf emrnfBuD;oavmuf csKyfyHkaumif;vSygayonf/ ol0wfpHkoGm;í
tyfonfhaeYuqdkvQif uufywdef qufwef\ trnfudk ajymjyvdkuf½HkrQjzifh wpfqdkifvHk; ysmysmovJ jzpfum
olYpdwfwdkif;usjzpfatmif vkyfay;cJhMuonfrSm rsm;pGmrSyif auseyfp&maumif;vSay\/
,aeY eHeufwGif c&pöwDuawmh rtDromjzpfvsuf &Sdayonf/ vnfacsmif;a&mifaeojzifh
vnfyif;udkyif rmzvma[mif;wpfxnfESifh ywfxm;&av\/ olaumfzD xnfhaecdkuf udk,fa&mif
udk,f0gawmufypGmjzifh 0ifvmaom tif'½l;udk jrifvdkuf&aomtcg c&pöwDrSm ½kwfw&ufpum;rajymEdkifbJ
aMumiftrf;trf; jzpfvsuf&Sdav\/
]b,fvdkvJ? 0wfpm;vmvdkufwm aMumhaewmyJ? tjyifoGm;p&m &SdvdkYvm;[if}
]oGm;p&m&SdvdkYayghuG? vlemawG oGm;Munfh&r,fav}
tif'½l;\ toHrSm jrL;<uaeayonf/
]b,fvdk oabm&vJ? wdkY 0wfpHkrvSbl;vm;}
]vSygw,f}
c&pöwDu jrefjrefqefqef tajzray;ojzifh olYpdwfxJwGif uoduatmuf jzpfoGm;avonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 70
armifxGef;ol &Jwdkuf

]&Siftckvdk 0wfxm;awmh odyfudkMunfhvdkYaumif;wmyJ? 'gayrJh}


c&pöwDujyHK;í olr\pum;udkqufonf/
]'gayrJh t&ifuvdk vlyHk½dk;½dk;at;at; tif'½l;ESifhawmh rwlawmhbl;aemf}
]'gaygh 'gaygh? rif;u ighudk awavMurf;ydk;vdkjrifNyD; awavMurf;ydk;vdk xm;cJhwmyJuG}
c&pöwDonf NidrfqdwfoGm;av\/ aumfzDyef;uefudk aumuf,lvdkufonfh olr\ vufrsm;rSm
wkef,ifvIyf&Sm;vsuf&Sdav\/
]uJ rSwfua&m? igajymvdkufwm xdoGm;NyD? temay: wkwfusovdkjzpfoGm;NyD r[kwfvm;} [k tif'½l;u
usdwfíawG;onf/ olonf c&pöwDtm; pum;wpfcGef;wavrSyif tzufvkyfí rajymawmhbJ eHeufpmudk
olYbmomol wpfOD;wnf; NidrfqdwfpGm pm;NyD;vQif aq;cef;xJodkY 0ifa&muf aysmufuG,foGm;avawmh\/
ig;rdepfcefY tMumwGif c&pöwDonf tif'½l;\ a&SUarSmufodkY a&mufvmav\/ vnfyif;rS rmzvmyif
rjzKwfcJhao;ay/ olr\ rsufvHk;tpHkonf ñdI;rSdefvsuf? azsmhawmhvsuf&SdNyD; 0rf;enf;onfh toGif? awmif;yef
wdk;vQKd;onfh t&dyfta,mifrsm;udk azmfjyvsuf&Sdavonf/
]tif'½l;&,f? c&pöwD tay:rSmawmh txifrvGJapcsifbl;? &Sif tckvdk 0wfpHkopf 0wfxm;wmjrif&awmh
odyf0rf;omwmyJ? ,Hkyg? uRefrav urÇmay:rSm taumif;qHk;qdkwJh ypönf;rSeforQudk &Sif oHk;ae&if
&Sifydkifqdkifae&if uRefr auseyfwmtrSefyg? apmapmu uRefrajymcJhwm[m ½dk;½dk;om;om; ajymwmyg?
awmufawmufajymifajymif 0wfpm;xm;wm uRefrjrifaeus awGUaeus r[kwfawmh rsufpdxJrSm wpfrsKd;jzpfaevdkY
ajymvdkufrdwmyg? tdkav? &Sifem;vnfatmif uRefr b,fvdkajym&rSef; rodawmhygbl;? uRefr &Sifhudk
jrifxm;wmu? tdk uRefr rajymwwfawmhygbl;? ta&;BuD;wmu uRefr tay:rSm txifrvGJzdkYygyJ?
uRefrudkawmh txifrvGJygESifh tcspf&,f? uRefrtaeESifh &Sifhtay:rSm ....}
c&pöwDu þrQavmuf &Sif;jyaeaomfvnf; tif'½l;url pdwfajyonfh vu©Pm rjyacs/
olr\ tay:wGif ½kwfw&uf csufcsif;raysmufEdkifavmufatmif txiftjrifvGJaeonfh tif'½l;\
oabmxm;udk pOf;pm;&cufonfESifhtrQ olr\ tonf;ESvHk;xJrS xl;xl;jcm;jcm; emusifjcif;a0'emudk
cHpm;&&Smav\/ ,ckvdk txiftjrif vGJrSm;rIrsKd;udk ajyaysmufoGm;atmif b,fvdkjyK& ajym&rSef;vnf;
rod&Smay/ olronf tif'½l;\ wHkYjyefrIudk apmifharQmf&if; twefMumrQ &yfaeao;aomfvnf; tif'½l;EIwfrS
bmoHrS xGufay:rvmonfhtcg tomt,myif vSnfhxGufoGm;av\/
&ufowå oHk;ywfcefYtMumwGif rpötJAm;&uf\ wlr rpöufqwfwefonf vef'efü &uftwefMumrQ
aexdkif&ef a&mufvmavonf/ a&mufNyD; aemufwpf&ufrSmyif rpöufqwfwefonf tif'½l;tm; yifhav\/
ukoay;&onfh a&m*guawmh olr\ ta': rpötJAm;&ufvdk tat;rdaom ESmap;acsmif;qdk; a&m*grsKd;yif
jzpfayonf/ ,ckwpfBudrfwGifrl uvpfuwf ukrÜPDrS xkwfvkyfa&mif; csonfh tufywkefYaq;\ toHk;rusrIudk
tif'½l;owdrjyKrdawmhacs/

jrefrmhrQm;ewfarmif 71
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;rSm qufwdkuf uHvdkufvmonf[k qdk&rnfxif\/ xdkv rukefrDrSmyif rpötJAm;&uf\


rdwfaqGwpfOD;u yifhjyefavonf/ vlemrSm rpötJAm;&ufvdkyif ywf*g;'if;&yf wdkufcef; wpfcef;ü aexdkifol
jzpfayonf/
tif'½l;\ pdwfae pdwfxm;onf ododomomBuD; ajymif;vJvsuf&SdavNyD/ olYudk,fol atmifjrifNyD;&if;
atmifjrif&if;jzpfvsuf&SdNyD[k ,HkMunfaeNyDjzpf\/ atmifjrifrIESifh ausmfMum;rIudk &vdkaomqE´ jyif;jyrIaMumifh
ol ,ckvkyfudkifaeorQonf ,cifu olxm;&SdcJhonfh ol\,HkMunfcsufrsm;ESifh rsm;pGm qefYusifvsuf
&SdaeaMumif;udk vHk;0 owdrjyKrdawmhacs/ olonf b0ifjrifhp jyKvmNyDjzpfí atmufajcvnf; vGwfp jyKavNyD/
ol\ yHkyef;rSm ,cifuESifh rwlawmhbJ wpfrlajymif;vmonf/ ,HkMunfrItjynfht0ESifh tjrJwrf;
wuf<u&TifjrL;vsuf&Sd\/ ,ckvdk txufwef;vTm vlwef;pm;rsm;\ vufoHk;awmf q&m0efwpfOD;b0odkY
a&mufrSef;rod a&mufvmjcif;onf rwfqJbm;aps;teD;&Sd om;ig;a&mif;onfhqdkifrS omrnaps;onf
*smreftrsKd;orD;BuD;wpfOD;\ ulnDapmifha&SmufrIaMumifh jzpfonf[laomtcsufudkyif arhoGm;avNyD/
tif'½l;wpfa,muf ,if;uJhodkY olYb0 olarhaecdkufrSmyif tvGefaumif;onfh tcGifhta&; wpfckonf
olYvufwGif;odkY rarQmfvifhbJ a&mufvmjyefav\/
ZGefv\ wpf&ufaom rGef;vGJydkif; ESpfem&DESifh av;em&DMumwGif tif'½l;onf olYaq;cef;xJü xdkifí
vGefcJhaomvu &cJhonfh 0ifaiGrsm;udk wGufcsufaecdkuf w,fvDzkef;oH pl;pl;&S&S ay:vmonf/ olonf
w,fvDzkef;udk aumufudkifvdkufav\/
][kwfuJh . . . [kwfuJh? tck pum;ajymaewm a'gufwm arqefyg}
wpfzufrS jyif;jyif;xefxef wkef,ifvIyf&Sm;acsmufcsm;aeaom toHwpfoH ay:vmonf/
]tdk a'gufwm arqef? cifAsm;toH Mum;vdkufrSyJ pdwfat;oGm;awmhw,f? tck pum;ajymaewm rpöwm
0ifhcsfyg? avmf&D;,m;qdkifu rpöwm0ifhcsfyg? uRefawmfwdkYqdkifrSm azmufonfwpfa,muf aps;0,fvm&if;ESifh
bmjzpfoGm;rSef;rodvdkY a'gufwm vmMunfhay;Edkifrvm;? tckcsufcsif; vmapcsifygw,f a'gufwm?
vmEdkifrvm;}
]uRefawmf av;rdepftwGif; ta&mufvmcJhyghr,f}
tif'½l;onf vufxJrS w,fvDzkef;udk uysmu,mcsxm;vdkufNyD; OD;xkyfudk tajy;tvTm; qGJí
aqmif;um xGufvmcJhonf/ tjyifa&mufvQif a&mufcsif; awGU&onfh trSwf(15)bwfpum; ay:odkY
tajy;tvTm;yif ckefwufí vdkufvmcJh\/ av;rdepfcefYwGif olonf avmf&D;,m;qdkifwHcg;udk wGef;zGifhum
uaomuarsm 0ifvmcJhav\/
ylyifaomu ruif;onfhrsufESmjzifh apmifharQmfaeaom rpöu&ifhu olYtm;qD;BudKí ac:oGm;onf/
ESpfa,mufom; twloGm;ae&if;rSmyif tjzpftysufudk rpöu&ifhu ajymjyoGm;avonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 72
armifxGef;ol &Jwdkuf

]jzpfwmu rpövD&GdKif;qdkwJh trsKd;orD;yg a'gufwmarqef? uRefrwdkYqdkif&JU azmufonfwpfOD;aygh?


uRefr&JU udk,fydkifazmufonfr[kwfvdkY awmfygao;&JU a'gufwm&,f? 'DvdkyJ rpö½GdKif;[m tjrJ'ku©ay;wwfw,f?
uRefruvnf; a'gufwmhtaMumif; rpöwm0ifhcsfudk ajymjyxm;rdawmh olu}
]aus;Zl;wifw,f}
tif'½l;u olYyifudk tusifhtwdkif; wdkwdkawmif;awmif; jyefajymNyD;rS ]b,fvdk jzpfwmvJ}[k
wpfqufwnf;ar;onf/
]tusÐwdkif;wJh tcef;xJrSm ½kwfw&uf rl;arhvJusoGm;w,fvdkY xifwmyJ}
qdkiftwGif;buf avSum;xdyfrS&yfí toifhapmifhêudaeaom rpöwm 0ifhcsfonf tif'½l;ESifh qHkrdvQif
qHkrdcsif; ]'Dbufudk <uyga'gufwm? MunfhNyD; vkyfay;ygOD;Asm}[k nnf;nnf;ñlñl ajym avonf/
tusÐwdkif;onfh tcef;xJ0,f rdef;uav;wpfpkonf wD;wdk; wD;wdk;ESifh pum;ajymvsuf&SdMuav\/
ukvm;xdkifwpfvHk;onf uRrf;xdk;arSmufcHkvJNydKvsuf&Sdum rsufESmokwfy0g wpfxnfrSm aumfaZmay:wGif
usvsuf&Sd\/ zefcGufwpfvHk;rS zdwfpOfxm;[efwlaoma&rsm;onf aumfaZmay:wGif pdk&TJvsuf&Sdav\/
rpö&GdKif;qdkonfh trsKd;orD;um; tcef;tv,fwGif vJusum owdarhvsuf&Sdayonf/ olronf
Murf;jyifay:wGif awmifhawmifhBuD;jzpfvsuf&Sd\/ olr\ vufrsm;rSm auG;aumufaeonf/ vufoD;rsm;udk
wtm;ukef qkyfxm;onf/ ajcacsmif;rsm;rSm awmifhvsuf&Sd\/ tvGefwif;usyfae[ef wlaom olr\
vnfacsmif;xJrS cRJoHonf wpfcsuf wpfcsuf ay:xGufvmvsuf &Sdavonf/
rpöwm 0ifhcsfESifh tif'½l;wdkY tcef;wGif;odkY 0ifoGm;csdefwGif rdef;uav;rsm;xJrS toufcyfBuD;
BuD;wpfOD;onf rsuf&nfvnf&GJESifh idk,dkvsuf&Sdonfudk awGU&onf/
]uRefrolYudk bmrS rvkyfygbl;? tckjzpfwm olYbmomoljzpfwmyg? uRefru rpövD&GdKif; a&G;xm;wJh
tusÐudk jyaewkef;rSm . . .}
rdef;uav;onf pum;udk qHk;atmif rajymEdkifbJ idka<u;vsuf&Sdjyef\/
]'Dvdk jzpfwm raumif;bl;? raumif;bl;? jzpfrS jzpf&avAsm? uRefawmf vlemwif,mOf ac: vdkuf&rvm;
a'gufwm}
rpöwm 0ifhcsfuawmh wnnf;nnf;wñlñl vkyfvsuf &Sdjyefavonf/
]tck rvdkao;ygbl;? rac:ygESifhOD;}
tif'½l;u vSrf;í tajzay;vdkufNyD; rpö vD&GdKif;\ ab;wGif 'l;axmufí xdkifcsvdkufum prf;oyf
Munfhav\/
rpövD&GdKif;onf toufi,fi,fyif &Sdao;onf tvGefqHk;&SdygrS ESpfq,fhav;ESpfcefYom &Sdrnf
[kcefYrSef;&\/ rsufvHk;jymjymESifh ydk;om;uJhodkY El;nHhaysmhaysmif;vSaom qHyifrsm;onf z½dkz&Jjzpfum rsufESmudk
zHk;tkyfvsuf&Sd\/ olr\ wpfukd,fvHk;rSm awmifhwif;um taMumqGJvsuf&Sdavonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif 73
armifxGef;ol &Jwdkuf

rpö vD&GdKif;\ wpfzufaom ab;wGif 'l;axmufxdkifum iHkYMunfhaeaom rsufvHk;teufa&mif ESifh


trsKd;orD;onf vD&GdKif;\ tazmfjzpf[efwlayonf/ olr\EIwfrS ]a[h awmhyD? awmhyD}[k rpövD&GdKif;\ trnfudk
ac:vsuf&Sd\/
]tcef;udk &Sif;ay;prf;yg}
tif'½l;u vSrf;ajymonf/
]tcef;xJrSm vlwpfa,mufrS r&Sd&if taumif;qHk;yJ? a[m'DtrsKd;orD;wpfa,mufu vGJNyD;
tm;vHk;tjyifxGufay;Muygvm;}
rdef;uav;rsm;onf rxGufcsif xGufcsifESifh xGufoGm;Muonf/ rpöwm0ifhcsfESifh rpöu&ifhwdkY yifvQif
tcef;xJü rae&pfMuawmhay/ olwdkY vlpk xGufoGm;csdefwGif rpö vD&GdKif;\ taMumqGJyHkrSm ydkí
jyif;xefqdk;&Gm;vmavonf/
]tawmf jyif;xefwJh a0'emwpf&yf}
tif'½l;u trsKd;orD;tm; vSrf;ajymonf/ rpövD&GdKif;\ rsufvHk;rsm;onf csmcsmvnfvsuf &Sd\/
]aus;Zl;jyKNyD; ukvm;xdkifwpfvHk; ,lay;prf;yg}
trsKd;orD;onf vJusaeaom ukvm;xdkifudk r,lNyD; tcef;tv,fwGif csxm;ay;onf/ tif'½l;onf
rpövD&GdKif;tm; csKdif;rS jznf;jznf;omomr,lvdkufNyD; ukvm;xdkifay:odkY tomt,m wifay;onf/ olr\
OD;acgif;udkvnf; tomxdef;í wnfhrwfay;onf/
tif'½l;onf rpövD&GdKif;\ yg;wpfzufudk ykwfay;onf/ ta&;ay: vlemwpfa,mufudk tvsiftjref
prf;oyfppfaq;NyD; jrefjrefqefqefESifh &J&J0Hh0HhqHk;jzwfí vkyfudkif&onfh tvkyfrsKd;udkrvkyf&onfrSm
MumNyDjzpfaomfvnf; ,ckvdk MuHKvm&onfhtcg ol\vkyfyHkudkifyHkrSm ,cifutwdkif;yif &J0HhoGufvufvSayonf/
rpövD&GdKif;\ cRJusyfoHonfvnf;aumif;? taMumqGJjcif;onfvnf;aumif; csufcsif;yif
&yfoGm;avonf/ apmapmu vnfaeaom rsufvHk;tpHkonfvnf; taumif;yuwd jyefjzpfoGm;av\/
olronf tif'½l;tm; jyL;wdjyL;aMumifESifh ai;armMunfh½Iaeonf/ olr bmjzpfcJhonfudk
od[efrwlay/ olr\ tMunfhrSm ai;wd ai;aMumif EdkifvS\/ tif'½l;onf olr aemufxyf bmrS rjzpfao;rD
usefaom yg;wpfzufudk cyfjyif;jyif; ykwfay;jyefavonf/
a0'emudk jyif;pGm cHpm;ae&aMumif; rpövD&GdKif;\ rsufESmu txift&Sm;azmfjyvsuf&Sd\/ olr\
rsufESmrSm ½HIYrJhum &GJUapmif;aeayonf/ wpfudk,fvHk;rSmvnf; qdk;qdk;qwfqwf wkef,if vIyf&Sm;vsuf&Sd\/
aemufwpfzefxyfí cRJusyfoH xGufvmOD;awmhrvdk jzpfaeNyD;cgrS wjznf;jznf; idk½dIufoH wdk;wdk;nif;nif;uav;
xGufvmonf/ olronf olr\ rdwfaqG trsKd;orD;bufodkY vSnfhí tm;&yg;& idkcsvdkufav\/
]uRefr tdrfjyefcsifw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 74
armifxGef;ol &Jwdkuf

tiSm;,mOfonf ab;0g;wm; vrf;rBuD; twdkif; vdkufí rmb,ftwf bufodkY OD;wnfum


tajy;tvTm; oGm;vsuf&Sdonf/ oHk;OD;om; pum;wpfcGef;wavrSyif rajymrdMubJ NidrfNidrfqdwfqdwf
vdkufygvmMuonf/ rpö awmhyD vD&GdKif;rSmrl tjypfwpfckckudk usL;vGefrdí tjypfay;cH&onfh uav;
i,fwpfOD;yrm ukyfukyf½kyf½kyf jzpfvsuf&Sd\/ olr\ vufrsm;onf ,cktcsdefxd wpfcsufwav qdk;ceJ
qwfceJ vIyfqJyifjzpf\/ rsufESmay:&Sd taMumrsm;rSmvnf; wpfcsuf wpfcsuf qGJvsufyif &Sdao;\/
rnfodkYyifjzpfap olr\ tajctaeonf apmapmuxuf aumif;rGefvmNyDjzpf\/ olronf
ydefydefyg;yg;ESifh wpfrsKd;vSolyif jzpfayonf/ olr\ t0wftpm;rsm;rSm <u<u&G&GESifh Munfhí
aumif;vSayonf/
tif'½l;onf rpövD&GdKif;\ tajctaeudk waphwapmif; tuJcwf&if;u ,ckMuHKvm&onfh tjzpfonf
olYtwGuf tuGufaumif;wpfck jzpfvdrfhrnf[k awG;aerd\/ ,ck &vmonfhtuGufudkawmh oltusKd;&Sd&m
&SdaMumif;twGuf tjynfht0 toHk;csrnf[kvnf; ydkifydkifEdkifEdkif qHk;jzwfvdkufav\/
armfawmfum;onf rmb,f t0dkif;BuD;udk auGUywfí [dkuf'ywfvrf;rBuD;twdkif; vdkufum
b,fbufodkY csKd;0ifNyD; *&if;vrf;xJ&Sd tdrfwpfvHk;a&SUwGif &yfonf/ xdkYaemuf oHk;OD;pvHk; tdrfxJodkY
a&mufoGm;Muav\/
tdrf\tjyiftqif trGrf;trHrsm;udk Munfhí tif'½l;rSm touf½SLrSm;rwwf jzpfvsuf&Sdavonf/
þrQavmuf crf;em;xnf0gí þrQavmuf tzdk;wefaom tvSty ypönf;rsm;ESifh wefqmqifxm;onfh
tdrfrsKd;udk ,cifu wpfBudrfrS olrawGUcJhzl;ao;ay/ El;nHhaom xif;&SL;om;rsm;jzifhNyD;onfh cef;rBuD;?
ta&miftaoG; vSyvGef;onfh ausmufpdrf;rsm;jzifh wefqmqifxm;aom {nfhcef; AD½dk? vSyqef;MunfpGm
jc,fvS,fxm;onfh wHcg; rSefuluGufrsm;? a&Ta&mif uEkwfyef;rsm;jzifh tuGufazmfxm;onfh ukvm;xdkifrsm;?
ta&mifazsmhazsmh om;a&aumfaZmrsm;? {nfhcef;xJü cif;usif;xm;onfh ypönf;tm;vHk;rSm tzdk;xdkuf
tzdk;wefcsnf;jzpf\/ tif'½l;tzdkYawmh &ifoyf½Iarm tHhMozG,f&mcsnf;yifwnf;/
awmhyDvD&GdKif;onf tcef;xJa&mufvQif a&mufcsif; qdkzmwpfckay:odkY ajcypfvufypf xdkifcsvdkufonf/
tif'½l;ygvmonfudk vHk;0*½krpdkufbJ olYacgif;rS OD;xkyfudk cyfMurf;Murf; qGJcRwfum Murf;ay:odkY ypfayguf
vTifhypfvdkufav\/
]vlac:bJvf ESdyfvdkufprf;yg? wpfckckawmhaomufrS jzpfrSm? bk&m;rvdkY azaz tdrfrSr&Sdbl;?
awmfygao;&JU}
cPtwGif;rSmyif a,musfm; tapcHwpfa,muf t&ufvifAef;ESifh 0ifvmonf/ tapcHxGuf
oGm;onfhtcgwGif awmhyDvD&GdKif;\tazmf trsKd;orD;u tif'½l;tm; pdwf0ifpm;onfh vu©Pmjzifh pl;pl;pdkufpdkuf
Munfhae&mrS jyHK;vdkufavonf/
]ukd,fhtaMumif; udk,fwdkifajymNyD; a'gufwmESifh rdwfquf&awmhrSmyJ? qdkifrSmwkef;u ½kwf½kwfoJoJESifhrdkY
pum;ajymzdkYawmif tcsdefr&bl;? uRefru rpöufavm&ifh? olu awmhyD? rpöawmhyDvD&GdKif;? tEkynmtoif;
&efyHkaiGuyGJrSm 0wfzdkYtwGuf olYpdwfwdkif;us 0wfpHkoGm;tyfwmav? olu 'DvdkyJ? ol vkyfcsifrd&if odyfNyD;
tavmoHk;q,fEdkifw,f? pdwfuvnf; tvGefwdkw,f? tckMunfhygvm;? oluyJa'gufwmhudk pdwfaumufovdk

jrefrmhrQm;ewfarmif 76
armifxGef;ol &Jwdkuf

vkyfaew,f? 'gayrJh uRefrwdkYudk tdrfta&mufydkYay;wJhtwGuf a'gufwmhaus;Zl;u &Sdaew,f r[kwfvm;?


t&ufwpfcGufavmufawmh xyf,lOD;rS}
]awmhyDudkvnf; wpfcGufavmuf vkyfygOD;? xyfaomufcsifao;w,f}[k awmhyDu 0ifajym onf/
]avmf&D;,m;qdkifu toHk;ruswJh ta&mif;or aumifrudk jzKwfypfzdkY azazhudk ajymcdkif;&OD;r,f? tdk
rxl;ygbl;? vkyfraeygbl;av}
aemufxyf a&mufvmonfh t&ufcGufudk jznf;jznf;csif; t&omcHí aomuf&if;u awmhyD rsufESmwGif
tjyHK;&dyf oef;vmjyefavonf/
]bmyJjzpfjzpfav olwdkYqdkifu vlawGtzdkYawmh ajymp&m owif;wpfck&oGm;wmaygh? awmhyD
jzpfvdkufwmwpfrsKd; [efusroGm;bl;vm;? [dk *ef'l;ESifh wlwJh rpöwm0ifhcsf&JU rsufESmjrifcJhw,fr[kwfvm;?
b,favmuf &,fp&maumif;ovJ}
ajym&if; qdk&if;ESifhyif tlvIduf onf;vdIuf &,fonf/ &,fae&mrS tif'½l;tm; wpfcsufvSrf; MunfhNyD;
]&,fygvm; a'gufwm? bmvdkY r&,fwmvJ? 'g &,fp&myJ[m? ydkufqHay;&wmrS r[kwfbJ? &,faygh}[k
ajymvdkufavonf/
tif'½l;onf rsufESmudk wnfEdkiforQ wnfxm;onf/
]uRefawmfawmh tckjzpfcJhwJhudpö[m odyfaysmfp&maumif;wJhudpövdkY rxifbl;}
tif'½l;u q&m0efwpfa,muftaejzifh ajymoifhajymxdkufonfhpum;udk wnfwnfrSefrSefjzifh
ajymav\/
]uaeY cifAsm;jzpfcJhwm[m ayghao;ao;r[kwfbl;? odyfqdk;wJha&m*grsKd;yg? uRefawmhfrSm bmaq;
bmypönf;rS ygrvmvdkYom jzpfovdkvkyfay;cJh&wm? wu,fvdkYom arhaq; ygvm&if arhaq;ay;&r,fhudpöyJ?
arhaq;om ay;Edkif&ifawmh cifAsm;twGuf ydkaumif;rSm? cifAsm;bmom pdwfwdkif;rusvdkY rauseyfvdkY
tckvdkjzpf&wmvdkY rawG;apcsifbl;? uaeY cifAsm;jzpfwm[m [pöwD;&D;,m;wpfrsKd;yJ? tckjzpfwm[m pdwfae
pdwfxm; rrSefuefrIudk azmfjywJh a&m*gwpfrsKd;yg? 'D[mrsKd;u tm½HkaMum tm;enf;rIESifh trsm;qHk;qdkifwJh
a&m*gyJ? cifAsm;&JU usef;rma&;tajctae odyfraumif;bl; qdkwmudk owdjyKapcsifygw,f rpövD&GdKif;}
]a'gufwm ajymwm rSefygw,f}
rpöuf z&efYavm&ifhu tif'½l;ajymaeorQudk acgif;wqwfqwfndwfí em;axmifae&if;rS 0ifajymNyD;
awmhyDbufodkY vSnfhíMunfhonf/
]uRefrudk wu,farhaq;ay;rSmvm; a'gufwm}
bmudkrS rodem;rvnfonfh uav;i,f wpfa,mufyrm awmhyDu tif'½l;tm; ar;aejyefonf/ NyD;rS
]arhaq;omay;&ifawmh wpfrsKd; aysmfp&maumif;rSmyJaemf}[k qdkvdkufavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 77
armifxGef;ol &Jwdkuf

]'DrSm awmhyD? tckwdkYrsm; ajymaeMuwm[m ta&;BuD;wJh udpöwpfckudk wu,ftav;teuf xm;NyD;


ajymaeMuwm? rif;u 'gudk &,fp&mvkyfaevdkYrjzpfbl;? udk,fhudk,fudk,f owdxm;OD;rSaygh}[k rpöufz&efYu 0ifí
owday;&jyefav\/
]tHr,f ajymyHku azazhav twdkif;ygvm;}[kqdkum awmhyD\ rsufESmxm;onf csufcsif;yif
wnfoGm;onf/
pum;rajymMuawmhbJ tm;vHk;NidrfqdwfaeMujyefonf/ tif'½l;onf olYvufxJrS t&ufcGufudk
ukefatmif armhvdkufNyD; zefcGufudk pm;yGJay:odkY csxm;vdkuf\/ olYwGif xyfí ajymp&mpum; r&SdawmhNyD/
]uJ uRefawmfhudk jyefcGifhjyKMuygOD;? uRefawmf ay;wJhtMuHudkawmh rpövD&GdKif; vkdufemapcsif ygw,f?
tpmaMuvG,fwJh tpm;taomufudkpm;NyD; apmapm tdyf&m0ifyg? reufjzefusawmh cifAsm;wdkY&JU rdom;pk
q&m0efudk ac:jyyg? uJ *Gwfbdkif}
rpöufz&efY avm&ifhonf tif'½l;tm; cef;rBuD;xJ vdkufydkYonf/ at;aq; wnfNidrfvGef;vSaom olr\
trlt&maMumifh tif'½l;onf cyfjrefjref ravQmufawmhbJ cyfjznf;jznf; cyfrSefrSefyif olrtm; apmifh&if;
avQmufonf/
rpöuf z&efY avm&ifhonf t&yf&Snfí udk,fvHk;udk,fxnf oG,fvsvs&Sdonf/ &Snfvsm;í usqif;yHk
vSyajyjypfvSaom vufarmif;rsm;ESifh cHhnm;aom OD;acgif;wdkYonf vdkufavsmnDaxG&SdvSayonf/
eufarSmifvSyaomqHyifudk jyifqifxHk;zGJUxm;yHkrSm cyfqef;qef;jzpfojzifh rsufpdxJwGif xl;jcm;ovdk
jzpfaeayonf/ olr\ toufrSm ESpfq,fhckepfESpfxufawmh ydkvdrfhrnf r[kwf[k tif'½l;u
wGufaerdavonf/
EIwfquf&ef olr\ vufudk tif'½l;bufodkY urf;ay;&if;u Munfhaeonfh olr\ rsufvHk;rsm;onf
&if;ESD;vdkonfh oabm? cifrifvdkonfh qE´udk txift&Sm;yif azmfjyaeMuayonf/
]uRefrawmh a'gufwm&JU ta&;ay: ukxHk;ukenf; topftay:rSm tHhMovdkYudk rqHk;Edkifatmif
jzpfaerdygw,f? 'Dtwdkif;omqdk&if a'gufwm[m atmifjrifxif&Sm;wJh q&m0efwpfa,mufjzpfvmOD;rSmyg}
tif'½l;onf *&if;vrf;twdkif; avQmufum bwfpum;rSwfwdkifqDodkY oGm;ae&if; vufrS
em&DudkMunfhrdonf/ ig;em&Dyif xdk;vkeD;aeNyDudk awGUojzifh tHhMoaerdavonf/
olonf þtrsKd;orD; ESpfOD;ESifh oHk;em&DMumrQ tcsdefjzKef;cJh\/ þoHk;em&DtwGufom tcaMu;aiG
awmif;&rnfqdkvQif aiGtrsm;BuD;&Edkifayvdrfhrnf/
uHw&m;u ay;vmaom tuGufaumif;udk olaumif;pGm toHk;rcsEdkifcJhonfhtwGuf pdwfxJrS olYudk,fol
rausreyf jzpfvmrdjyefonf/ rpöufavm&ifhuawmh olYudk oabmusyHkay:\/ odkYaomf þvlwef;pm;rsKd;rSm
,HkMunfpdwfcs&onfr[kwfay/ tay:,H [efaqmifrIawG rsm;wwfojzifh yHkaowGufNyD; ,HkMunf&efrSm
rjzpfEdkifacs/

jrefrmhrQm;ewfarmif 78
armifxGef;ol &Jwdkuf

tdrfuawmh wu,fhudk crf;em;xnf0gvSonfh tdrfwpftdrfjzpfayonf/ rnfrQ csrf;omonf udkyif


cefYrSef;&cufvSayonf/ csufcsif;yif olonf olYudk,fol a'gyGí rqHk;atmif jzpfvmonf/ olonf olYtrnf?
tvkyftudkifESifh ae&yfvdyfpmygonfh vdyfpmuwfjym;ay;zdkYrqdkxm;ESifh olb,fol b,f0gjzpfygonf[laom
pum;udkrQyif trsKd;orD;ESpfa,muftm; rajymcJhrdyguvm;/
c&D;onf tjynfhtodyfESifh usyfawmifhaeaom bwfpum;ay:wGif tvkyfMurf;orm;
tbdk;BuD;wpfOD;\ab;ü xdkifum vdkufygoGm;&aom tif'½l;onf olYtwGuf tvGefaumif;onfh
tcGifhta&;BuD;wpfck vufxJa&mufvmNyD;cgrS vufvTwfcJh&onfhtwGuf olYudk,foltjypfwifí rqHk;Edkifatmif
jzpfvsuf&Sdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 79
armifxGef;ol &Jwdkuf

(6)

aemufwpfaeY reuf q,fhwpfem&D q,fhig;rdepfcefYwGif tif'½l;onf rwfq,fbm;aps; wpf0dkufrS qif;&Jom;


vlemrsm;xHoGm;&ef jyifaecdkuf w,fvDzkef;vmonf/ wpfzufrS pum;ajymaeol\toHudk
olaumif;pGmusufrd\/ raeYu rpövD&GdKif;wdkYtdrfwGif awGUcJh&onfh tapcHa,musfm;\toH/
]a'gufwm arqefygvm; cifAsm? aMomf [kwfuJh? rpö vD&GdKif;u a'gufwm uaeY olYudk b,f
tcsdefvmMunfhr,fqdkwm odcsifygw,fwJh? cPzkef;udkifxm;ygOD; a'gufwm? rpöufavm&ifhudk,fwdkif
a'gufwmESifh pum;ajymygvdrfhr,f}
w,fvDzkef;cGuf udkifxm;&if; tif'½l;\ &ifrSm wxdwfxdwfckefvsuf&Sdonf/ rpöufavm&ifhu
a'gufwm vmrnfxifí olwdkYarQmfaeMuaMumif;? tckcsufcsif; qufqufvmcJhapvdkaMumif; ajymavonf/
w&if;wESD; ajymaeaom rpöufavm&ifh\ toHudk em;axmif&if; tif'½l;\ &ifrSm ckefqJyif/
w,fvDzkef;em;rS cGmvmonfhtcg olrarQmfvifhbJESifh &vmaomtcGifhta&;udk raeYu
vufvTwfcJh&aomfvnf; ,if;tcGifhta&;onf ,aeY jyefa&mufvmNyDjzpf&m 'DwpfBudrfawmhjzifh b,fenf;ESifhrS
vufvGwfcHí rjzpfawmh[k awG;rdav\/
olonf csufcsif;yif wjcm;vlemrsm;xH oGm;&rnfhtpDtpOfudk zsufypfvdkuf&ef qHk;jzwfvdkufonf/
rnfrQyif ta&;BuD;onfhvlemjzpfapumrl roGm;awmh[k qHk;jzwfNyD;vQif *&if;vrf;odkY xGufvmcJhavawmh\/
,ckwpfBudrfwGif rpövD&GdKif;\ zcif *sKd;ZufvD&GdKif;udkyg awGU&av\/ *sKd;ZufvD&GdKif;onf
{nfhcef;xJwGif xdkifí ola&muftvmudk apmifharQmfaeonf/ *sKd;ZufvD&GdKif;onf xdyfajymifajymifESifh vlvHk;vlzef
awmifhwif; MuHhcdkifonf/ pum;ajymvQif yGifhyGifhvif;vif;ESifh a[ma[m'dkif;'dkif; ajymqdk qufqHwwfonfh
yHkyef;rsKd;jzpfonf/ aq;jyif;vdyfudk cJxm;yHkrSm tm;&yg;& &SdvS\/ udkufxm;yHkrSm yg;pyfrS
b,fawmhrSrcRwfawmhrnfhyHkrsKd; jzpfayonf/ {nfhcef;xJodkY 0ifvmaom tif'½l;tm;qD;í Munfhvdkufonfh
rsufESmxm;rSm apmifh&wm MumvGef;í pdwfr&SnfEdkifawmhonfhyHkrsKd; jzpfavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 80
armifxGef;ol &Jwdkuf

]'Dr,f a'gufwm? uRefawmhfrSm ta&;wBuD;udpöwpfck&SdvdkY tjyifoGm;p&m&Sdaew,f? wpfreufcif;vHk;


cifAsm;udk &Sm&wmESifhyJ rpöufavm&ifhwpfa,mufvnf; em;&w,fudk r&Sdawmhbl;? cifAsm;[m tvGefawmfwJh
q&m0efwpfa,mufqdkwm&,f? NyD;awmh cifAsm;[m tydkqm'g;awG bmawG rajymwwf rvkyfwwfbl;qdkwm&,f
uRefawmf odxm;&w,f? NyD;awmh cifAsm;[m tdrfaxmifonf wpfa,mufqdkwmvnf; odxm;&w,f?
tdrfaxmifonfqdkawmh ydkaumif;wmaygh? tck uRefawmfh orD;udk ukay;zdkY cifAsm;udk tyfygw,f?
usef;rmvmatmif tpGrf;ukef ukay;yg? olYrSm &SdaewJh [pöwD;&D;,m;a&m*gudk vHk;0aysmufwJhtxd ukay;zdkYygyJ?
aiGtwGufuawmh bmrS rylESifh? ukefcsifoavmuf ukefyap? uRefawmf ay;Edkifw,f? uJ uRefawmfhrSm
oGm;p&mawG &SdaevdkY? *Gwfbdkif}
*sKd;ZufvD&GdKif;onf olajymcsifwmajymNyD;vQif NyD;csif; xGufoGm;awmh\/
*sKd;ZufvD&GdKif;onf e,l;ZDvif uRef;om;wpfOD;jzpf\/ olYtbdk;\ zcif rdkufu,f u,m;&D;qdkolonf
pmrwwf ayrwwfESifh tvGefqif;&Jaom atmufwef;pm;wpfOD;jzpfonf/ *a&; armuf oabmFqdyfwpf0dkuf&Sd
vlolav;yg; roHk;onfhajrvGwfajrnHhrsm;ay:wGif yifyef;BuD;pGmvkyfudkif pm;aomufaexdkifcJh&oljzpf\/
olYtaygif;toif;rsm;u olYtm; u,m;&D;[krac:MubJ tvG,fwulyif ,m;&D;[k ac:Mu&mrStp olYtrnf&if;
aysmufoGm;NyD; ,m;&D;[kyif vlodrsm;vmcJh avonf/
*sKd;ZufvD&GdKif;rSmvnf; rdkufu,f,m;&D;uJhodkYyif i,fpOfu tvGefqif;&Jí yifyef;BuD;pGm
vkyfudkif&SmazGpm;aomufcJh&oljzpf\/ olyxrqHk; vkyfcJh&onfhtvkyfrSm *a&;armuf arG;jrLa&;NcHwGif
EGm;EdkYñSpform; tvkyfjzpf&m *sKd;u olonf EdkYñSpform;jzpfzdkY vljzpfvmjcif;jzpfygonf[kyif olY
udk,folajymavh&Sdayonf/
ESpfaygif; oHk;q,fcefYtMumwGifrlum; *sKd;ZufvD&GdKif;onf atmhuvef taqmufttHkBuD; \
tay:qHk;xyf&Sd olydkif½Hk;cef;twGif;ü EdkYpm;EGm;rrsm; arG;jrLa&;NcHvkyfief;rsm;ESifhwGJí EdkYrIefYxkwfvkyfa&;
vkyfief;opfwpfck wdk;csJUvkyfudkifonfh pmcsKyfudk vufrSwfa&;xdk;Edkifaomb0odkY a&mufvmcJhav\/
*sKd;ZufvD&GdKif;\ EdkYrIefYxkwfvkyfa&;vkyfief; pwifvkyfudkifaomtcsdefu EdkYrIefYESifhywfoufaom
ukefypönf;rsm;rSm vloHk;rrsm;ao;ay/ tvGefvlodenf;ojzifh ul;oef;a&mif;0,fa&;vkyfief;e,fy,fwGif
EdkYrIefYxkwfvkyfa&;vkyfief;udk pepfwus vkyfudkifolr&Sdoavmufyif &Sm;avonf/
*sKd;Zuf vD&GdKif;onf pD;yGm;a&;ESifhywfoufNyD; tusKd;jzpfxGef;vmEdkifrnfh tvm;tvmrsm;udk BudKwifí
jrifwwfoljzpfav&m olxkwfvkyfaeonfh EdkYrIefYudk urÇmYaps;uGufwGif vlodrsm;vmatmif BudK;yrf;cJhonf/
]vlrrmrsm;ESifh EdkYpdkYuav;i,frsm;twGuf bk&m;ocifrSay;vmonfh tm[m&}[laom aMumfjimudk toHk;jyKum
olxkwfvkyfa&mif;csonfh EdkYrIefYypönf;rsm;udk vloHk;rsm;í wGifus,fvmatmif tm;xkwfcJhav\/
,cifu a&ajrmif;xJodkY oGefypfcJh&wwfaom e,l;ZDvif arG;jrLa&;NcHrsm;twGif;&Sd axmif
aygif;rsm;pGmaom 0ufrsm;twGuf 0ufpmtjzpf oHk;cJh&aom EdkYrIefYrsm;udk vSyaom oHbl;rsm;wGif
oefY&Sif;oyf&yfpGmxnfhí u&Drdk*sif? u&D;ruf? u&D;rmzufpaom trnfrsm;wyfum urÇmay:&Sd NrdKUBuD;rsm;odkY
wifydkYí oefY&Sif;vwfqwfaom obm0EGm;EdkYtppf aps;xuf oHk;qrQaps;wifí a&mif;cscJhavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 81
armifxGef;ol &Jwdkuf

t*FvefEdkifiHtwGuf vD&GdKif;ukrÜPD\ udk,fpm;vS,frSm wpfcsdefu vHkjcHKa&;t&m&Sd vkyfcJhzl;aom


*sufavm&ifhqdkoljzpfonf/ *sufavm&ifh\ZeD; rpöufavm&ifhonf taygif;toif;aumif;ol wpfOD;jzpfonfh
tm;avsmfpGm *sKd;ZufvD&GdKif;\orD; awmhyDvD&GdKif;ESifh tvGef&if;ESD;cifrifvmcJhav onf/
trSefawmh rpöufavm&ifhonf vef'efNrdKU\ txufwef;vTmavmuwGif tvGef0ifqHhol wpfOD;jzpf\/
xdkYaMumifhvnf; *sKd;ZufvD&GdKif;u olYorD; awmhyDvD&GdKif;tm; vef'eftxufwef;vTmwGif 0ifqHhoGm;atmif
oifMum;ay;zdkY rpöufavm&ifhxH tyfESHcJhonf/ rpöufavm&ifhuvnf; awmhyD tay:wGif ½dk;om;jzLpifpGmESifh
cifrifcJhrd&mrStp vef'ef txufwef;vTm todkif;t0dkif;wGif 0ifqHhEdkifvmatmif wm0ef,lí
oifMum;jyoay;vsuf &Sdavonf/
tif'½l;onf *sKd;ZufvD&GdKif;xGufoGm;vQif xGufoGm;csif; tay:xyfodkY wufcJh&m awmhyD\
tcef;a&SUwGif olYtm; apmifhBudKvsuf&Sdaom rpöufavm&ifhESifh awGU&av\/
aemuf&ufrsm;wGifvnf; ola&mufoGm;onfh tcsdefwdkif; rpöufavm&ifhonf awmhyD teD;wGif aeum
vdktyforQudk ulnDvkyfudkifay;½HkrQru awmhyDESifh tif'½l;Mum;wGif qufqHrI ajyvnfatmif
aqmif&Gufay;aeojzifh aus;Zl;wifrdav\/
odkYaomfvnf; tif'½l;onf rpöufavm&ifh tay:wGif &mEIef;jynfh cifrifí r&Edkifatmif jzpfqJyif&Sd\/
rpöuf avm&ifhvdk txufvTmvlwef;pmrsm;onf olwdkYESifh *kPf&nfrwl tqifhrwl[k xifvQif ta&mw0if
raewwfMuay/ txl;ojzifh olwdkYxuf tqifhtwef;tm;jzifhvnf;aumif;? todÓPf
ynmtm;jzifhvnf;aumif; edrfhusonf[kxifvQif tay:pD;jzifh Edkifvdkrif;xuf qufqHwwfMuonfh
oabmrsKd;&SdwwfMuayonf/
rnfodkYyifjzpfapumrl r&if;ESD;ao;olrsm; tay:ü rESpfNrdKUonfhvu©Pmjywwfaom tusifh&Sdonfh
rpöufavm&ifhonf rnfonfhtaMumif;aMumifh&,frod tif'½l;udkawmh xdkuJhodkY rjyKvkyfacs/
pwifawGUonfhaeYrSpí ,cktcsdefxd cifrifvdkaomtrlt&mudk jyqJyif/
tif'½l;onf rpöufavm&ifhtay:wGif rsm;pGmpdwf0ifpm;vsuf&Sdonfjzpf&m olr\ pdwfae
oabmxm;ESifh tusifhp½dkufrsm;udk odvdkpdwf tvGefjyif;jyvsuf&Sdonf/ xdkYaMumifhvnf; vlcsif; qHkrdMuonfh
tcgwdkif; rpöuf avm&ifh\ oabmobm0ESifh pdwfxm;trSefudk odEdkif&efBudK;pm;cJhav\/ odkYaomfvnf;
odzdkYrqdkxm;ESifh cefYrSef;íyif r&Edkifatmifjzpfvsuf&Sdavonf/
awmhyD\ tcef;xJü oGm;vmvkyfudkifaeonfh rpöuf avm&ifh\ vIyf&Sm;rIrsm;onf tif'½l; tm;
zrf;pm;vsuf&SdonfrSmum; trSefyifjzpf\/ rpöufavm&ifh\ oGm;[ef vm[ef? ajym[ef qdk[ef rsm;onf
tif'½l;tzdkY MunfEl;p&mwpfrsKd;jzpfaeayonf/ olr\ vkyfyHkudkifyHk? ajymyHkqdkyHk? aeyHkxdkifyHkrsm;onf
b,faomtcgrS ysm,mcwfonf r&SdbJ wnfwnfNidrfNidrfESifh nifnifomom &Sd½HkrQ rubJ tjrJwap
at;at;aq;aq;ESifh omom,m,m&SdvSayonf/
tif'½l;onf rpöufavm&ifhwdkYESifh awGUonfhtcsdefrSpí olYtqifhtwef;udk ydkí owdjyKvmrdonf/
rpöufavm&ifhwdkYvdk txufwef;vTm vlwef;pm;rsm; todkif;t0dkif;wGif 0ifí aq;ukae&NyD jzpfaom

jrefrmhrQm;ewfarmif 82
armifxGef;ol &Jwdkuf

rdrdvdkq&m0efwpfOD;wGif armfawmfum; aumif;aumif;? wpfpD;awmh udk,fydkif&SdaezdkY vdkonf[k


awG;pjyKvmav\/ xdktawG;? xdkt,ltqudk c&pöwDtm; zGifhí rajymacs/
c&pöwDuawmh ,cktcsdefwdkifatmif tdrfoHk;p&dwfudk pepfZ,m;csí jcpfjcpfukyfukyf oHk;qJyif jzpfonf/
t0iftxGufrQatmif wwfEdkiforQ acRwmí oHk;pGJaeqJyif jzpfonf/
tif'½l;url bwfpum;pD;NyD; udk,fhaq;tdwfuav;udk vufrSqGJum *&if;vrf;xJ ajcusif avQmufí
0ifoGm;&onfh tjzpfudk pdwfroufromjzpfvsuf&Sdonf/ zkeftvdrf;vdrf;vl;aeaom zdeyf rsm;ESifh
awmhyDwdkYtdrfxJ 0if&onfudkyif rvHkrvJjzpfum pdwfxJrS usdwfí &Sufovdkvdk aMumufovdkvdk jzpfaerdav\/
ol ,ckaeonfh tdrf\aemufbufwGif um;½Hk&Sdaomfvnf; olYwGif armfawmfum;r&Sdí roHk;EdkifcJhay/
vef'efwGif q&m0efrsm;tm; armfawmfum; ta<u;pepfjzifh a&mif;csonfh ukrÜPDtrsm;tjym; &Sd&m
tcsKdUukrÜPDrsm;\ ta<u;pepf pnf;urf;rsm;onf ESpfOD;ESpfzuf rQwatmif a&;qGJxm;ojzifh rsm;pGm rqdk;vS[k
wGufum armfawmfum; wpfpD;0,f&ef pOf;pm;vsuf&Sdav\/
&ufowå oHk;ywfrQ tMumwGif tñdka&mif trdk;t&Sifwyfxm;aom teufa&mifwHcg;ESpfayguf ESifh
armfawmfum;i,ftopf wpfpD;onf trSwf(9)csufpabm½dk;&yfaetdrfa&SUwGif &yfvmonf/ armfawmfum;ay:rS
qif;vmolum; tif'½l;/
olonf tdrfay:odkY tajy;tvTm; wufoGm;av\/
]c&pöwD}
olonf 0rf;omjcif;udk wwfEdkiforQ xdef;csKyfNyD; c&pöwDtm; atmfac:onf/
]c&pöwD c&pöwD? vmygOD;? 'DrSm vmMunfhvSnfhprf;ygOD;}
olonf c&pöwDtm; jzKef;ceJ 0rf;omapvdkojzifh ,ckuJhodkY todray;bJ wdwfwqdwfusdwf
ívkyfvmcJhjcif;jzpf&m olYqE´rSm jynfh0onf[kqdk&rnfjzpfayonf/ olYatmfoHaMumifh tajy;uav;
xGufvmaom c&pöwDonf vufESpfzufESifh olr\ &ifbwfudk zdvdkufNyD; ]bk&m;a& 'guRefrwdkYum;vm;?
vSvdkufwm[,f} wtHhwMo a&&Gwfavonf/
]tHhMoroGm;bl;vm; c&pöwD? um;0,fwma&m? um;oGm;,lwma&m? vdkifpifoGm;vkyfwma&m rifhudk
vHk;0todray;bJ vkyfcJhwJhtwGuf udk,fhudk pdwfrqdk;ESifhaemf? tckvdk vkyfvdkufawmh rif;odyf
0rf;omroGm;bl;vm;[if? udk,fwdkY tifrf? tufzf? bDrSm vkyfwkef;u pD;cJhwJh arm&pfpfESifh ruGmbl; vm;? vm
wpfywf avQmufpD;Munfhprf;}
tif'½l;onf c&pöwDtm; qGJac:um armfawmfum;udk wpfywfarmif;jyonf/ av;rdepfcefY tMumwGif
tdrfbufjyefa&mufvm\/ ESpfa,mufom; yvyfazmif;ay:ü &yfum olwdkY\ armfawmf um;udk Munfhí
r0Edkifatmif jzpfaeMuav\/
olwdkYESpfOD; ,ckvdk wGJí aysmfjrL;&Tifvef;zdkY tcgtcGifh roifhcJhonfrSm MumayNyD/ wpfa,muf ESifh
wpfa,mufMum;wGif wnf&Sdvmaom tjrifrSm;rI wHwdkif;BuD;onf ,cktcdkuftwefYwGifawmh

jrefrmhrQm;ewfarmif 83
armifxGef;ol &Jwdkuf

NydKusoGm;NyDjzpf\/ ESpfOD;om; ajymMuqdkMu &,farmMuESifh tvsifhtvsifu jzpfcJhorQ tm;vHk;udk


arhoGm;Muav\/
]tcktwdkif;qdk&if udk,foGm;csifwJhae&mawGudk vG,fvG,fululESifh oGm;vdkY&vmNyDaemf? wpfcgwav
NrdKUtpGeftzsm; awmydkif;awGbufoGm;&&if aumif;rSmyJ? qdkygawmh? we*FaEGaeYawGrSm opfawmawGbuf
um;avQmufpD;&&if odyfaysmfp&maumif;rSmyJ}
]'gayhg? odyfaysmfp&m aumif;rSmaygh}
vdkufvkdufavsmavsm oabmESifh jyefajymvdkufaomfvnf; tif'½l;\toHrSm pdwfygvufygESifh
tm;wufoa&m r&SdvSacs/
]tdk 'Dum;udk 0,fwmu vlemawG aq;vdkufukwJhtcg oHk;zdkY t"duxm;0,fwm? taysmfoufouf
avQmufpD;aevdkYawmh jzpfr,frxifbl;? &THUawG acs;awG ayukef&if cufr,f}
tif'½l;onf þum;i,fESifh aq;vdkufukvQif olaX; vlemawG txiftjrifBuD;vmrnfh
ta&;udkvnf;aumif;? txufwef;pm;vTmrsm;xJrS yifhvlem wdk;vmrnfhta&;udkvnf;aumif; awG;awmí
pdwful;,Of rqHk;Edkifatmif jzpfvsuf&Sdavonf/
ol0,fpD;onfh armfawmfum;aMumifh olYtay: txiftjrifBuD;oGm;jcif;udk olrarQmfvihfolxHrS yxrqHk;
&&SdcJhonfrSm tHhMop&myif jzpfavonf
armfawmfum; 0,fNyD; aemufwpfywf Mumoyaw;aeYwGif tif'½l;onf trSwf 17 (u) *&if;vrf;
aetdrfrS jyeftxGuf z&uf'D [ifrqefESifh rarQmfvifhbJ qHkrdMuav\/
][Jvdk [ifrqef}
þtdrfrsKd;rS xGufvmcdkufwGifrS [ifrqefESifh awGUvdkuf&ojzifh tif'½l;rSm twdkif;tqrodatmif
auseyftm;&oGm;rdonf/ yxrwGif [ifrqefonf olYtm; rrSwfrdovdkESifh aMumiftrf;trf; jzpfaeao;\/
][Jvdk [Jvdk? b,fhES,f? tdk; .... a[h? rif;u 'Dbufydkif;vmNyD; bmvkyfaewmvJ}
z&uf'Du wtHhwMo ar;avonf/
]vlemavuGm ... vlem vmMunfhwm}
tif'½l;u trSwf 17 (u) tdrfqDudk acgif;wpfcsuf qwfjyíajzonf/
]*sKd;ZufvD&GdKif;&JU orD;u ighvlemavuGm? 'ghaMumifh vmwm}
]*sKd;ZufvD&GdKif;&JU orD;? [kwfvm;}
[ifrqefu wtHhwMo a&&Gwfonf/ [ifrqef\ tHhMojcif;BuD;pGmjzifh a&&Gwfvdkufaom toHudk
Mum;&onfrSm em;0ifcsKdvSygbd\/ þ a&&GwfoH wpfckwnf;ESifhyif auseyftm;&í rqHk;atmif jzpfoGm;onf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 84
armifxGef;ol &Jwdkuf

olonf um;wHcg;ay: vufwifxm;&if;rS ]rif;b,foGm;rSmvJ? vrf;MuHK&if vdkufcJhav}[k zdwfrEÅu


jyKvdkufav\/
z&uf'Donf olYudk,fol renf;BuD;yif jyefxdef;vdkuf\/ olonf vlwpfOD;wpfa,muftay:
tHhMocJvSayonf/ ,ck arqef\ajymif;vJrIonf olYudk tvGeftrif; tHhtm;oifhapcJhonfrSm trSefyif/
tif'½l;arqef\ taMumif;udk olaumif;aumif;odonf/ arqefwpfa,muf þrQavmuf txd
jrefjrefqefqefBuD; wdk;wufvmp&mtaMumif;r&Sday/ olYtaejzifh arqeftm; vufoyfarG;í acgif;yHkjzwf&ef
MuHpnfxm;cJhavorQ avxJ wdkuftdrfaqmufovdk jzpf&avNyDavm/
[ifrqefonf csufcsif;yif £a`E´ jyefq,fvdkufum avonf/
]aumif;om;yJ? udk,f bifwDeuf vrf;buf oGm;rvdkY? tD'g &Sm&ifwef olemjyKa*[mudk oGm;rSm?
tanmif;ajy vrf;avQmufoGm;rvm;vdkY pdwful;xm;wm? tckawmhvnf; vrf;MuHKaeNyD[m? udk,f rif;ESifh
vdkufcJhr,fav}
bGef;vrf;udk jzwfrdMuonfhtcsdefxd ESpfOD;om; pum;rajymrdMuay/ [ifrqefuawmh wpfpHk wpfckudk
tav;teufxm;í awG;vmaeojzifh EIwfqdwfaejcif;jzpfayonf/
[ifrqefonf tif'½l;tm; vef'efodkY wufvmNyD; aq;cef;zGifh&ef tm;ay;orI jyKcJhonf/ ,if;uJhodkY
tm;ay;cJhjcif;rSm wjcm;aMumifh r[kwfay/ tif'½l;vdk vlawmfwpfOD;xHrS vdktyfonfh tultnD
tMuHÓPfrsm;udk &,lí bk&ifr tifemvrf;ü zGifhxm;onfh rdrd\ aq;cef;udk emrnfBuD;onfxuf BuD;atmif
vkyf&efjzpfayonf/ olYpdwful;t&qdkvQif tif'½l;onf olYudk trSDjyKíom emrnfxGuf&rnfjzpfonf/ olYudk
ausmfvTm;NyD; emrnfBuD;oGm;&ef r[kwfay/
odkYaomf ,ckawmhjzifh olvufoyfarG;í pm;&ef MuHxm;onfh olYrdwfaqGonf udk,fydkifum;topfESifh/
NyD;awmh vlcsrf;omwpfOD;jzpfonfh *sKd;ZufvD&GdKif;\ trnfudkyif ajymaeavNyD/
wu,fqdkawmh *sKd;ZufvD&GdKif;vdk vlwpfOD;u toHk;jyKonfh q&m0efwpfOD;jzpfvmjcif;onf
tHhMozG,faumif;onfESifhtrQ tif'½l;twGuf a&SUtzdkYwGif tvm;tvmaumif;aeonf[laomtcsuf udkyg
ñTefjyaejcif;jzpf\/ tif'½l;ESifhywfoufí ol\ xifjrif,lqcsufrsm;onf rSm;avNyDavm/
trSeftm;jzifh tif'½l;onf t&nftcsif; tvGefjynfh0aom q&m0efwpfOD;jzpfonfrSm ,HkrSm;
oHo,jzpfzG,f&m r&Sdacs/ ol 0efcH&rnfomjzpf\/ tbufbufwGif olYxuf omvGefoljzpf&m olY twGuf
tvGeftoHk;0ifrnfhol wpfOD; jzpfayonf/ tif'½l;ESifhomwGJí vkyfudkif&vQif olYtwGuf t½HI;r&SdEdkifay/
tusKd;tjrwfom rsm;rsm;&zdkY&Sd\/ ,ckawGU& jrif&onfhtwdkif;qdkvQifawmh tif'½l;onf olxifxm;ovdk
r[kwfawmhbJ olYbmomol olYenf;olY[efjzifh atmifjrifausmfMum;rIvrf;pudk eif;rd[efwlonf/ 'Dtwdkif;
qdkvQifawmh tif'½l;udk pdwfcsNyD; vTwfxm;í rjzpfawmh/
]'DrSm oli,fcsif;? rif; igESifh vdkufcJhygvm;? tD'g;ESifh awGU&wmaygh? tD'g;ESifh odxm;&if rrSm;bl;uG?
olzGifhxm;wJh olemjyK a*[mu vef'efrSm odyfawmh rpGHygbl;? 'gayrJh olYae&mESifholawmh toHk;csvdkY&w,f?
olYvkyfyHkudkifyHkuawmh odyfrqdk;ygbl;? wpfckyJ&Sdw,f? wjcm;a*[mawGxuf tcawmh ydk,lwwfw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 85
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tif; qdkprf;ygOD;}
tif'½l;\ toHrSm pdwfryghwyg jzpfonf/
]rxl;ygbl; tif'½l;&m? MuHKwkef; MuHKcdkuf igESifh vdkufcJhygawmh? ighvlemudkyg wpfqdwfMunfh ay;prf;yg?
vlemu rpöufa&;bef;qdkwJh tbGm;BuD;wpfa,mufyg? udk,fESifh tdkifAdk&D ESpfa,mufwGJNyD; tbGm;BuD;udk
vufcHukoay;aeMuwmyJ? rif;u tqkwfa&m*gudk pdwf0ifpm;wwfwJhvl r[kwfvm;? tbGm;BuD;&JU
tqkwftajctaeudk prf;oyfay;ygvm;? 'gqdk&if tbGm;BuD; odyftm;&SdoGm;rSm? vdkufNyD; prf;oyfay;½HkESifh ig;*DeD
&r,fuGm}
]b,fvdkuG? tif; rif;qdkvdkwmu bmvJ? uJav xm;ygawmh? rif; tbGm;BuD; tqkwfu bmjzpfwmvJ}
]BuD;BuD;us,fus,f jzpfwmawmh [kwfr,frxifygbl;uGm? odyfvnf; awG;raeygESifh? touf
BuD;vm&if jzpfwwfwJh oufBuD;av>yefa&mif a&m*grsKd;ESifh wlygw,f? rif; Munfhay;&ifawmh tbGm;BuD;
oabmusrSm aocsmygw,f? tck wdkYrsm;&JU aq;ukyHkpepfu 'gyJuG odvm;? 'Denf;rsKd;awG vkyfay;awmh
ydkaumif;wmaygh? aiGrsm;rsm; ,lvdkYaumif;wmaygh? tdkifAdk&D&,f? 'Dref;&,f? udk,f&,f wdkYoHk;a,mufawmh
'Denf;ESifh pm;om aeMuwmyJ? wdkYu wm0ef,l vufcHNyD; ukoay;aeayrJh oifhawmf
uRrf;usifwJhtjyifq&m0efudkac:NyD; jyoifh&if jyvdkufwmyJ? 'gawGudkawmh aemufrSyJ at;at;aq;aq;
xyfaqG;aEG;Muwmaygh? at; . . . at;[kwfNyD? tJ [dk vrf;xdyfuaeNyD; auGU0ifvdkuf? tJ . . . tJ [dk
taqmufttHk a&SUrSm &yf}
tif'½l;onf [ifrqef ñTefjyonfh tdrfa&SUwGif um;udk &yfonf/ tdrfuawmh ½dk;½dk;vlae
tdrfrsKd;yifjzpfí &SnfarsmarsmESifh cyfusOf;usOf;jzpf&m olemjyKa*[m zGifh&ef vHk;0 oifhawmfonfhtdrf
rsKd;r[kwfacs/ tdrfa&SU vrf;rrSmvnf; vloGm;vlvm rsm;jym; pnfum;NyD; armfawmfum; toGm;tvm
rsm;aomvrf;jzpfojzifh emwm&Snf vlemwpfOD; pdwfat;at;csrf;csrf;ESifh tem;,lEdkifrnfhae&mrsKd; r[kwfay/
vlemwpfa,muftzdkY a&m*g oufomzkdYxuf a&m*gwdk;vmzdkYom&Sdonfhae&mrsKd;[kyif tif'½l;u wGufavonf/
tdrfay:twufwGif tif'½l;u olYxifjrifcsufudk [ifrqeftm; ajymjy&m [ifrqefu oabm
wlonf/
]udk,fvnf; odygw,f oli,fcsif;&m? 'gayrJh wdkYvef'efrSm zGifhxm;wJh aq;cef;awGtm;vHk;[m
'DyHkpHrsKd;csnf;yJuG? vef'eftaemufydkif;&yfuGufrSm &SdaewJhaq;cef;awG? olemjyK a*[mawG[m 'grsKd; awGcsnf;yJ?
ta&;BuD;wmu udk,fwdkYtwGuf oGm;&vm&wm vG,fulzdkY odyfta&;BuD;w,f? rif; ajymovdk vlemawGtwGuf
t"duxm; pOf;pm;NyD; wdwfqdwfNidrfoufwJhae&mrsKd;awGrSm oGm;zGifh&if wdkYrsm; q&m0efawGtwGufawmh
cufrSmyJ? vlemwpfa,mufudk tcsdefuav; ig;rdepfavmuf prf;oyf Munfh½Iay;zdkYtwGuf aeYpOf
q,frdkifc&D;avmuf oGm;ae&r,fqdk&if q&m0efawGrSm b,fpm;omawmh rSmvJuGm? rif;pOf;pm;MunfhygOD;?
rif;taeESifh wdkYvef'eftaemufydkif;u aq;cef;awGtaMumif; aumif;aumif;odzdkY trsm;BuD; avhvm&OD;r,f?
aq;cef;xJ0ifoGm;&if teHY oHk;rsKd;uawmh &r,f? arhaq;eHY&,f? xrif; [if; csufjyKwfaMumfavSmfaewJh teHY&,f?
NyD;awmh tdrfomeHY&,f? 'DteHYoHk;rsKd; uawmh aq;cef;wdkif;rSm awGU&r,fhteHYawGyJ? b,fvdkrS rwwfEdkifbl;?
oli,fcsif;a&? uJa&mufNyD? tD'gESifh awGUvdkufMuOD;pdkY}

jrefrmhrQm;ewfarmif 86
armifxGef;ol &Jwdkuf

½Hk;cef;vkyfxm;aom tcef;wpfcef;twGif;0,f c&rf;a&mif EkEk0wfpHkESifh olemjyKq&mr OD;xkyfjzLudk


aqmif;xm;aom trsKd;orD;wpfOD;onf pm;yGJi,fwpfvHk;ESifh prwfusus xdkifvsuf&Sd\/
]aumif;aom eHeufcif;yg tD'g? rif; bmawGrsm; tvkyf½IyfaeovJ? 0ifaiGawG aumif;aew,f
xifyg&JU? [kwfvm;}
olY0oDtwdkif; [ifrqefu ajymifpyfpyf rsufESmay;jzifh ar;onf/ tD'guvnf; [ifrqef tm;
armhMunfhvdkufNyD; ESpfESpfNcdKufNcdKuf jyHK;jyavonf/
tD'gonf t&yfykyk? udk,fvHk; ukd,fxnf wkwfwkwfcdkifcdkifESifh tvGefaoG;tm;aumif;yHk&\/ eD&Jaeaom
rsufESmjyifudk aygif'gawG tvGeftuRH zdkYxm;ojzifh olr\ tom;a&mifrSm ol0wfxm; onfh
c&rf;Eka&mif0wfpHk\ ta&mifESifh cGJr&atmif jzpfaeayonf/
trlt&muawmh cyfeHYeHY cyfysmysmjzpfí pkwfpkwfyJhyJh npfnpfywfywf pum;rsKd; ajym&mü
0goemBuD;[ef&Sdonf/ olr\ oGm;rsm;rSm rnDrnmESifh Munfh&qdk;vS\/ qHyifrsm;rSm rGJajcmufajcmufESifh
ta&miftqif; r&Sdovdkyif/
jcHKí MunfhvdkufvQif tD'g\ yHkyef;rSm 'kwd,wef;pm; taygpm; nuvyfrsm;wGif awGU&wwfonfh
atmufwef;pm;tapmifh rdef;rwpfa,mufESifh wlvSayonf/ olr\ ajymqdkqufqHyHkrsm;rSm tusifhpm&dwåudk
rsm;pGm oHo,jzpfp&m &Sdaeayonf/
odkYaomfvnf; tD'g &Sm&ifwef\ olemjyKa*[monf vef'efwGif tvGefvlêudufrsm;í vloHk;
rsm;vSaom a*[mwpfckjzpfaeayonf/ txufwef;vTm vlwef;pmrsm;xJrS wpf0ufcefYonf tD'g\ a*[modkY
vmMuonf/ txufwef;vTm trsKd;orD;? trsKd;om;rsm;? xif&Sm;ausmfMum;onfh a&SUaeBuD;rsm;ESifh
EdkifiHa&;orm;rsm;onf tD'g\ a*[mudk vdkvdkvm;vm;toHk;jyKvsuf&SdMu\/
tD'g\ aMumfjimuvnf; wu,faumif;onf/ aeYpOfowif;pmrsm;wGif emrnfBuD;jyZmwf rif;orD;
(odkYr[kwf) ½kyf&Sifrif;orD;wpfOD;u rdcifwpfOD;ozG,f w,kw,jyKpkwwfaom tD'g\ vufxJodkY
vlemtyfESHaeonfhyHkudk awGUEdkifouJhodkY c&rf;a&mif olemjyK0wfpHk0wfxm;aom tD'gu olr\
pm;yGJxdk;vkyfom;wpfOD;tm; wpfESpftwGuf vpmaygifESpf&may;aeonfh"mwfyHkESifh olr\ pm;zdkrSL;tm;
aygifav;&may;aeonfh"mwfyHkrsm;udkvnf; awGUEdkifayonf/
tD'gu vlemrsm;xHrS ,lonfh tcaMu;aiGuvnf; r,HkEdkifp&myifjzpfonf/ &ufowå wpfywfvQif
tcef;ccsnf; *DeDav;q,fwdwd ,lonf/ tcef;cESifhtwl tjcm;p&dwfpursm;twGuf awmif;cHonfh
ajypmawGuvnf; wpfyHkwrBuD; ygvmwwf\/ tm;vHk; wGufvdkufvQif odyfawmh rusyg/ "mwfcGJcef;c?
napmifh olemjyK q&mrtc? cGJpdwfcef;c ponf ponfrsm;twGuf aygif*Pef; avmuf txdawmh
ay;&ygvdrfhrnf/
tu,fí ay;&onfh tcaMu;aiG rsm;vGef;í tjiif;tcHk jzpfnm;tHh/ tD'g\ EIwfzsm;rS wpf
cGef;wnf;aomtajzudk ay;ygvdrfhrnf/ olr\ tajzrSmvnf; wjcm;awmh r[kwfyg/ ]uRefrrSmvnf;
ay;p&mawGu wpfyHkBuD;yg&Sif? [dkay;&? 'Day;&? tNrD;Ekwf acgif;EkwfESifh pmuav;tarG;Ekwfqdkwm vdkygyJ?

jrefrmhrQm;ewfarmif 87
armifxGef;ol &Jwdkuf

uRefrtwGuf rjzpfpavmufom usefygw,f}[laom tajzyifjzpfonf/ NyD;awmhrS ]aoG;pkyf cH&wJhvlu


uRefryg&Sif}[k ajymvdrfhrnf/
tD'gonf bGJU&NyD;p q&m0efaygufprsm;ESifh vef'efNrdKUwGif r0ifqHhao;onfh rsufESmopf q&m0efrsm;udk
tvGefoabmus\/ tb,frSmvQif oabmrusbJ aeygrnfenf;/ olronf vlopf rsufESmpdrf;q&m0efrsm;udk
aumif;aumif; ]tcsOfzrf;}Edkifonf r[kwfygvm;/
,ckvnf; tif'½l;udk jrifawmh 0rf;omt,fvJEIwfqufavonf/
]olYudk aoaocsmcsm rSwfxm; tD'g? olYqDu vlemtrsm;BuD;vmvdrfhr,f? rif;a*[mrSm
vlemvQHxGufoGm;rSmawmif pdk;&w,f odvm;? rifha*[m[m yvmZm[dkw,fxufawmifrS omoGm; r,f}
z&uf'Du yvmZm [dkw,fü ][dkw,f q&m0ef}vkyfaeaom 'Dref;udk &dyfí ajymjcif;jzpfonf/
]tdk; ... [dk; ... yvmZm[dkw,fuyJ uRefrudk EdkifrSmyg? uRefruawmh yvmZm[dkw,fudk
EdkifrSmr[kwfygbl;}
tD'gu ajymajymqdkqdk t"dyÜg,fygaom rsufESmxm;jzifh acgif;ndwfjyavonf/
][m; [m; [m; aumif;vdkufwJh pum;? 'Dref;ESifh awGUrS ajymjy&OD;r,f? olMum;&if odyf
oabmusrSmyJ? vma[h arqef? wdkYrsm;tay:qHk;xyftxd wuf&rSm}
ESpfa,mufom; "mwfavSum; twGif;odkY 0ifMuonf/ vlemwifvSnf;wpfck 0ifom½HkrQom us,faom
"mwfavSum;onf olwdkYtm; pwkw¦xyfodkY ydkYay;avonf/ pBuøvrf;onf usOf;ajrmif; vSay\/
vufwGef;vSnf; pm;yGJi,frsm;onf tcef;wHcg; toD;oD;\ t0wGif tpDt&D &SdaeMu\/ ESpfa,mufom; rpöuf
a&;bef;\ tcef;xJodkY 0ifcJhMuav\/
rpöufa&;bef;onf toufajcmufq,fausmfNyDjzpf\/ acgif;tHk;udkrSDí xdkifum q&m0ef tvmudkyif
tjrJwap apmifharQmfae[efwlonf/ olr\ vufxJwGif udkifxm;onfh pm&Gufay:0,f ,refaeYnu
olcHpm;cJh&onfh a0'emrsm;ESifh olar;vdkonfh ar;cGef;rsm;udk a&;xm;avonf/ tif'½l; uawmh
rpöufa&;bef;tm; jrifvQif jrifcsif;yif toufBuD;í pdwfusa&m*gpGJuyfaeonfh pdwfa&m*gonfwpfOD;[k
owfrSwfavonf/
z&uf'Donf rpöuf a&;bef;\ ckwifwGif w&if;wESD; trlt&mjzifh0ifí xdkifum rpöufa&;bef;ESifh
pum;pjrnfajymonf/ aoG;ckefEIef;udk prf;onf/ xdkYxufydkí bmrS vkyfray;ay/ NyD;awmh rpöufa&;bef;
ajymorQudk pdwf&Snfvuf&Snf em;axmifNyD; tm;ay;pum;qdkonf/
z&uf'Du a'gufwmtdkifAdk&Dudk,fwdkif rpöufa&;bef;\ qD;0rf;ESifh aoG;rsm;udk tvGefacwf rDí
tvGefYtvGefodyÜHenf;usaom enf;pepfjzifh ppfaq;aeNyDjzpfaMumif;? tajz&vQif ,aeYrGef;vGJ ydkif;wGif tdkifAdk&D
udk,fwdkif vmawGUvdrfrnfjzpfaMumif; rpöufa&;bef;tm; ajymjyaeonf/
ol\vkyfazmfudkifzufwpfOD;jzpfaom tqkwfa&m*g txl;ukq&m0efBuD; a'gufwm tif'½l; arqefESifh
rdwfqufay;yg&ap[k ajymNyD;rS rdwfqufay;onf/ NyD;rS a'gufwmarqefudk &ifbwf prf;oyfcGifhjyKzdkY

jrefrmhrQm;ewfarmif 88
armifxGef;ol &Jwdkuf

cGifhyefpum;qdkonf/ z&uf'Donf olYvlem rpöufa&;bef;tm; qufqH&mü tvGef El;nHhí


tvGef,Ofaus;odrfarGUNyD; w½dkwao wav;wpm; &SdvSygay\/
rnfodkYyifjzpfap olYudk,fol vlem[k xifaeaom rpöufa&;bef;onf q&m0efz&uf'D\
tvdrftnmudk cHae&jcif; jzpfayonf/ rpöufa&;bef;uvnf; z&uf'Du ,ckvdk ,Ofaus;odrfarGUpGmESifh
w,kw, w½dkwao ajymqdkqufqHaejcif;udk odyfêudufonf/ odyfNyD; t&omawGUonf/ xdkYaMumifhvnf;
olronf z&uf'D [ifrqef\ vlemb0ESifh ESpfESpf MumvmcJhjcif; jzpfavonf/
rpöuf a&;bef;onf tvGefcsrf;omaom tbGm;BuD;jzpfaomfvnf; aqGrsKd;nmwdwpfOD;rQ r&Sday/ olr\
toufBuD;ydkif; b0wpfavQmufvHk; [dkw,frsm;wGif vnf;aumif;? taemufydkif; &yfuGuftwGif;&Sd
olemjyKa*[mrsm;wGifvnf;aumif; tcsdefukefcJh&oljzpfayonf/ trSefawmh z&uf'D vdk
]vlvnfq&m0ef}wpfOD;tay: tbGm;BuD;]us}aejcif;rSm oufoufrJhtcsdefESifhaiGudk jzKef;wD;aejcif; aywnf;/
]'DtbGm;BuD;[m wdkYrsm;twGuf aiGwGif;BuD;qdkwm rif;&dyfrda&maygh? igwdkY 'DtbGm;BuD;qDu
&oavmuf csLaeMuwmuG}
tcef;jyifbufodkY a&mufvQif a&mufcsif;yif z&uf'Du t&Sufuif;rJhpGmjzifh &Sif;jyav\/
tif'½l;uawmh bmajym&rSef;rodí Nidrfqdwfaeavonf/
trSeftwdkif;om 0efcH&rnfqdkygu þae&m þywf0ef;usifudk tif'½l; rESpfoufacs/ ol
prf;oyfMunfhcJh&oavmuf tbGm;BuD;\ tqkwfrsm;rSmvnf; bmrS rjzpfay/ taumif;yuwdyif jzpfacsonf/
wu,fawmh tbGm;BuD;wGif rnfrnf&& jyp&m bma&m*grS r&Sday/ z&uf'D\ om,mnif;aysmif;aom
odrfarGUEl;nHhaom? csKdomaysmhaysmif;aom tajymtqdk tquftqHrsm;wGif om,mNyD; ZdrfcHaejcif;omjzpf\/
z&uf'D\ tajymudk oabmusavav z&uf'D\ vSnfhpm;rIudk cH&avjzpf aejcif;aywnf;/
tif'½l;u z&uf'D vkyfaeonfhenf;rSm atmufwef;usvSonf[kyif xif\/ q&m0efwpfOD;
jzpfygvsufESifh vlemudk arG;NyD; wpfjym;&& ESpfjym;&& cGm,lwwfonfh vlpm;rsKd;awmh tjzpfrcHoifh[k olxif\/
atmifjrifvdkaom? ausmfMum;vdkaom? csrf;om<u,f0vdkaom pdwfqE´ rnfrQyif BuD;rm; aeapumrl
onfenf;rsKd;udkawmhjzifh b,fawmhrS olrvkyf[k pdwfxJrS usdwfí qHk;jzwfrdavonf/
odkYaomfvnf; z&uf'Du olYtm; ac:oGm;NyD; tbGm;BuD;tm; Munfh½Iprf;oyfapjcif;rSmrl
apwemoefYoefYESifh jyKjcif;om jzpfvdrfhrnf[kyif avQmhayghí wGufavonf/ xdkYaMumifhvnf; tif'½l; onf
olYum;ay: rwufrD z&uf'D\ vufESpfzufudk pdwfygvufyg qGJvIyfí EIwfqufcJhavonf/
xdkv tukefwGif rpöuf a&;bef;xHrS tif'½l;xHodkY csufvufrSwfwpfapmif a&mufvmonf/ tif'½l;u
prf;oyfppfaq;ay;onfhtwGuf tvGefaus;Zl;wifpGmjzifh ay;ygonf[k qdkaomaiGig;*DeD wef csufvufrSwf/
xdkcsufvufrSwf vufxJa&mufcgrSyif ol rpöufa&;bef;tm; prf;oyfppfaq;cJhpOfu pdwf
rodk;roefYjzpfcJh&onfrsm;udk jyefí pOf;pm;rdum &,frdav\/ ,if;uJhodkY pdwfrodk;roefYjzpfjcif; onf
wu,fawmh rdkufrJjcif; wpfrsKd;omjzpfonf[kyif awG;rdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 89
armifxGef;ol &Jwdkuf

,ckawmhjzifh tif'½l;onf csufvufrSwfrsm; vufcH&,ljcif; tvkyfwGif tvGefY tvGefom,m


vsuf&SdavNyD/ csufvufrSwfrsm;uvnf; wpfaeYxuf wpfaeY 0ifvmrpJ woJoJ jzpfvsuf&SdaeayNyD/
odkYjzpf&m tif'½l;onf olYb0 oltauseyfBuD; auseyfvsuf &Sdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 90
armifxGef;ol &Jwdkuf

(7)

tif'½l;\ aq;ukvkyfief;onf wpfaeYxufwpfaeY ododomomBuD; wdk;wufvmavonf/ wdk;wuf rIt&Sdefu


vsifjrefvGef;ojzifh tif'½l;onf trDvdkufEdkifatmif renf;BudK;pm;ae&av\/ ol\ jyif; jyaomqE´t&
wdk;wufvmjcif;jzpf&m yifyef;oavmuf yifyef;&usKd; eyfonf[kyif ol,lqavonf/
trSefawmh olonfb0wpfavQmufvHk; tpOftjrJ qif;&JcsKdUwJhcJh&\/ vGefcJhonfh tcsdefrsm;u qdkvQif
tvkyfvkyf&mü ol\ udk,fydkif,HkMunfcsufudk a&SUwef;wifí acgif;rmpGm vkyfudkifrdcJhojzifh tusKd;tjrwf
cHpm;&onf[k r&SdcJhay/ t½HI;ESifhom &ifqdkifcJh&\/ ,ckawmhvnf; csrf;om<u,f0rIudk ydkifqdkifp jyKcJhayNyD/ ,ck
olYvufwGif;ü qkyfudkifrdxm;NyD;jzpfaom csrf;om<u,f0rIESifh atmifjrif ausmfMum;rIrsm;udk Munfhí ol ,cifu
tav;teufxm;cJhaom udk,fydkif,HkMunfcsufudk pGefYvTwfypfvdkufjcif;onf rrSm;[k olxifav\/
avmf&D;,m;qdkifrS ta&;ay:vlem awmhyDvD&GdKif;udk ukoay;cJhNyD;onfhaemuf rMumrwif rSmyif
tif'½l;onf rpöwm0ifhcsfESifh awGU&onf/ xdkaemufwGifrlum; avmf&D;,m;qdkifrS ti,fwef; ta&mif;pma&;r
tm;vHk;vdkvdkyif tif'½l;xHodkY vmMuonf/ txufwef;ta&mif; pma&;rrsm;xJrS tcsKdUonfvnf; tif'½l;\
aq;cef;udk oHk;pjyKvmMuavNyD/
olwdkYwpfawG vmMuonfrSm ESmap;acsmif;qdk;vdk tao;tzGJa&m*grsm;udk taMumif;jyKí
vmMujcif;jzpf\/ olwdkYonf tif'½l;\ aq;cef;odkY wpfBudrf vmrdvQif aemufxyfrvmbJ raeEdkifMuacs/
tif'½l;\ qufqHyHkrSm ,Ofaus;odrfarGUvS\/ El;nHhaysmhaysmif;vS\/ tif'½l;pum;ajymyHkrSm cifrifp&m
aumif;vS\/ pdwftm; wuf<up&m aumif;vS\/ &Tifvef;p&m aumif;vS\/ olwdkYtm;vHk; onf tif'½l;\
yg;eyfvdr®maom qufqHajymqdkrIwGif epfarsmom,mvsuf &SdMuukef\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 91
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;\ 0ifaiGonf wpf&Sdefxdk; wufvmonf/ vkyfief;t&Sdefuvnf; wuf? 0ifaiGuvnf;


wufjzpfvmaomtcg olYaq;cef;udk tqifhtwef; jrifhoxufjrifhatmif crf;em;atmif jyKjyifavawmhonf/
tdrfa&SUrsufESmpmudk aq;topf jyefokwfonf/ aq;cef;rsm; jyKjyifaqmufvkyfa&;ukrÜPD wpfcktm;
uefx½dkufay;í iSm;&rf;um acwfrDaq;cef;jzpfvmatmif rGrf;rHonf/ prf;oyfcef;u oufouf/
aqG;aEG;cef;u oufouf/ wpfcef;pD cGJvdkufonf/ aq;cef;oHk; ypönf;ud&d,mwefqm yvmrsm;udkvnf;
acwfrDypönf;rsm;csnf; 0,fí jznfhonf/ aq;cef;xJwGif pm;yGJ ukvm;xdkiftopf? vlemtdyfpiftopf?
aq;ypönf; AD½dktopf/ tm;vHk; topfrsm;ESifh aq;cef;wpfcef;vHk; opfvGif awmufy 0if;vufaeayonf/
tdrfuvnf; aq;topf okwfxm;ojzifh opfvGifvmonf/ oltjrJpD;aeonfh armfawmfum; uvnf;
topfrdkY tjrJwap 0if;vufaeonf/ odkYjzpf&m tif'½l;udk,fwdkifrSmvnf; ,cifu tawG; tac:t,ltqrsKd;
r&SdawmhbJ vlopfpdwfopfESifh tif'½l;arqeftopf jzpfaeav\/
aq;cef; emrnfBuD;vmaomtcg ,cif a'gufwmAGdKif;vufxufu vmavh&Sdaom txuf
wef;pm;vlemrsm;onf a'gufwmAGdKif;r&Sdawmhí tjcm;aq;cef;rsm;odkY a&mufukef&mrS ,ck tif'½l; xHodkY
jyefa&mufvmMuavonf/
tif'½l;tzdkY vlem arQmf&onfhaeY? vlemrsm;vmatmif qkawmif;&onfhaeY? vlemr&Sdí bmtvkyfrS
r&SdbJ pdwfysuftm;i,fpGmjzifh xdkifae&onfhaeYrsm;onf ukefqHk;cJhayNyD/
,ckqdkvQif olYrSm tm;vyfcsdef[lí r&Sdawmhay/ aq;xnfhcef;xJwGifvnf; vlemESifh/ prf;oyf
cef;xJwGifvnf; vlemESifh/ aqG;aEG;cef;xJwGifvnf; vlemESifh/ aq;cef;\ a&SUwHcg;ESifh ab;wHcg;
rsm;wGifvnf; vlemawGESifh jzpfaeav&m tif'½l;rSm a&SUbufajy;vdkuf? aemufbufajy;vdkufESifh
tarmwaumjzpfatmif vkyfae&avNyD/
vlem tvmrsm;vGef;vmawmhvnf; olYrSm tcsdefrsm;rsm;&zdkY vdktyfvmonf/ txl;ojzifh
vlemprf;oyfMunfh½Icsdefudk tcsdefrsm;rsm;ay;zdkY vdkvmonfjzpf&m tpDtpOfopf wpfck qGJ&avawmh\/
wpfreufcif;wGif olonf c&pöwDtm;ac:í olYtpDtpOfudk ajymjyonf/
]udk tpDtpOfwpfck vkyfxm;w,f c&pöwD? udk ajymwm em;axmifprf;? aq;cef; vlemrsm; csdefrSm
rif;udkYudk ulnDapcsifw,f? udkaq;cef;xJrSm vlemMunfhae&if; wef;vef;u vlemtwGuf aq;ay;zdkY
xçxvkyfae&wmu roufombl;? tcsdefvnf; odyfukefw,f? tenf;qHk; ig;rdepfavmuf u wpfcef;ESifh
wpfcef; ul;&wmESifhyJ ukefwmyJ? oufouf bmrSrvkyf&bJ ukef&wJhtcsdef[m ESajrmp&modyfaumif;w,f?
'Dvdkomqdk&if udkYtaeESifh tcef;xJuxdkifNyD; apmifhaewJhvlemawGudk odyfNyD; tm;emzdkYaumif;w,f? txl;ojzifh
aiGrsm;rsm;ay;EdkifwJh txufwef;pm; vluHkxHvlemawGudk apmifhcdkif;&wm ydkNyD;tm;emzdkYaumif;w,f? tJ'Dawmh
'DaeYupNyD; rif;u udk&JU aq;pyform;? aq;ay;orm; vkyfayawmh? raumif;bl;vm;}
c&pöwDonf tif'½l;tm; em;rvnfovdk cyfawGawGai;í Munfhaeonf/
]vkyfwmawmh [kwfygNyD? uRefru aq;pyfwwfwmrS r[kwfbJ? b,fvdk vkyfrvJ}

jrefrmhrQm;ewfarmif 92
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;u jyHK;avonf/
]rylygESifh tcspf&,f? aq;pyfwmu vG,fvG,fuav;yg? udku wpfcsKdUaq;&nfawGudk BudKNyD;
pyfay;xm;r,f? rif;u ykvif;xJajymif;xnfhay;½HkESifh aq;ñTef;pm&Gufuav;uyfay;½Hk vkyf&rSmyg}
]'gayrJh udk&,f}
c&pöwDonf pdwf½IyfoGm;yHk&onf/
]uRefr ulnDcsifygw,f udk&,f? wpfck&Sdaewmu tvsifwkef;u udk ,HkMunfcJhwmuwpfrsKd;?
tckvkyf&wmuwpfrsKd; jzpfraebl;vm;? tck[mu toifhpyfxm;wJh aq;&nfawGudk ay;&rSmqdkawmh
'Dtwdkif;vkyfwm aumif;w,fvdkY tck udk ,HkMunfovm;[if}
tif'½l;onf c&pöwD\ rsufvHk;rsm;ESifh &ifrqdkif&Jawmhay/ cGufxJrS aumfzDtusefudk a'go wBuD;ESifh
armhcsvdkufonf/
]b,fvdk vkyfrvJuG? ightajctaeu 'DvdkrS rvkyf&if jzpfrSrjzpfawmhwJh[m? vkyf&awmhrSmaygh?
atbm&mavmNrdKUrSm aeMuwkef;u igbmawGajymcJhzl;w,fqdkwm igvnf;rrSwfrdwmrS r[kwfbJ?
odyfrSwfrdwmaygh? tJ'Dwkef;u ajymcJhwmawGu oabmw&m;awGcsnf;yJuG? tck ightajctaeu
vufawGUukoae&wJh q&m0efwpfa,mufjzpfaeNyD r[kwfvm;? NyD;awmhvnf; avmf&D;,m;qdkifu vmwJh
pma&;rawGtm;vHk;[m aoG;tm;enf;wJha&m*gaMumifh vmMuwmcsnf;yJ? oH"mwfygwJhaq;&nfudk BudKwifpyfNyD;
ay;vdkuf&if olwdkYrSm xdcdkufp&mbmrS r&Sdygbl;uGm}
c&pöwDu wpfpHkwpf&m jyefajym&ef [efjyifaecdkufrSmyif aq;cef;qDrS acgif;avmif;oH xGufvmojzifh
tif'½l;rSm xajy;&av\/
[dktcsdefwkef;u qdkvQifawmh c&pöwDonf tif'½l;\ pum;udk vG,fvG,fESifh vufcHvdrfhrnf
r[kwfay/ tif'½l;\ t,ltqonf rSm;aeNyD[k &J&J0Hh0Hh axmufjyrnfomjzpf\/ ,HkMunfrIwpfck twGuf
olr\bufrS b,fawmhrS vG,fvG,fESifh avQmhay;½dk;xHk;pHr&SdcJhay/
odkYaomfvnf; tif'½l;ESifh rdrdwdkY\ tajctaeonf [dkwkef;uESifh vHk;0rwlawmhay/ txl; ojzifh
olwdkYESpfOD;\ qufqHa&;rSm tjrJwap txiftjrif vGJrSm;rIrsm;ESifhcsnf; &ifqdkifae&onfh tcsdefjzpf\/
olronf [dktcsdefwkef;uvdk tif'½l;tay:ü MoZmvnf; r&Sdawmhay/ vrf;rSefa&muf vmatmif
azsmif;zsajymqdkEdkifonfh tajctaersKd;vnf; r[kwfawmhay/ ,cktcsdefwGif t&m&mudk a&SUaqmifaeolrSm
tif'½l;omvQif jzpfaeNyD/
þodkYjzifh xdkaeYrSpí c&pöwDonf tif'½l;vdkcsifonfh yHkpHtwdkif; vlemrsm;rsm; uscsdefwGif
aq;pyfcef;xJrSaeí aq;ay;&avawmh\/ aq;ay;ae&if; tif'½l;xHrS a'gowBuD;ESifh atmfoH aigufoH
ay:vmrnfudkvnf; aMumuf&ao;\/
c&pöwD ay;ae&onfh aq;&nfrsm;rSm tm;aq;ESifh avaq;ponfh aq;&nfrsm;omjzpfonf/
wpfcgwpf&H tm;aq;&nfay;&rnfhvlem a&muftvmwGif pyfxm;onfh tm;aq;&nfukefaecsdefwGif MuHKBudKufí

jrefrmhrQm;ewfarmif 93
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;tm; aq;ukefaeaMumif; ajymrdygu tif'½l;xHrS ]tjcm;bmaq;&nfrS r&Sdawmhbl;vm;uG? wjcm;oifh&m


aq;wpfrsKd; r&Sdawmhbl;vm;}ponfjzifh a'gowBuD; xatmfwwfavonf/
aq;cef;rSm npOfnwdkif; udk;em&DcGJxufapmNyD; ydwf&onfh&uf[lí r&Sdacs/ aq;cef;ydwfNyD;
onfESifhwpfNydKifeuf ESpfa,mufom; pm&if;pmtkyfBuD;udk zGifhMuonf/ pmtkyfBuD;rSm a'gufwmAGdKif; vufxufu
oHk;cJhaom pmtkyfBuD;jzpfí wpf0ufom oHk;&ao;ojzifh tif'½l;u qufoHk;aejcif; jzpf\/
]bk&m;ocif aus;Zl;yJ c&pöwD? 'DaeYvnf; rqdk;bl;? [efusom;yJ? rif; rSwfrdao;vm;? udk aq;cef;
pzGifhwJhaeYuav? udk yxrqHk; oHk;oQDvifESifh ajcmufyJeD&awmh vufawGrsm; wkefvdkY? tck awmh Munfhprf;ygOD;?
uaeY wpfaeYwnf; aiGom;csnf; &Spfaygif ausmfw,f}
tif'½l;u ydkufqHrsm;udk aphaphpyfpyf a&wGufonf/ ta<u oefYoefY? aiGpuúLoefYoefYcGJNyD;
a'gufwmAGdKif;&SdpOfu ydkufqHxnfhcGuftjzpf oHk;cJhonfh aq;vdyfjymcGufxJxnfhum pm;yGJtHqGJxJodkY oGif;ü
aomhcwfvdkufonf/ a'gufwmAGdKif;oHk;cJhonfh pm&if;pmtkyfBuD;ESifh aiGxnfhonfh aq;vdyfjymcGufrsm;udk
tajymif;tvJrvkyfbJqufí oHk;aejcif;rSm vmbfaumif;vdkaom tpGJtvrf;t,ltqjzifh oHk;pGJaejcif;aywnf;/
rnfodkYyifjzpfap tif'½l;uawmh tvsifwkef;uvdk olYudk,fol r,HkMunfaompdwfESifhoHo,pdwfrsm;
r&SdawmhNyD/ wpfcsdefu b,fvdkjzpfcJhonf? b,fvdkaecJh&onf[laom tcsufrsm;udkvnf; arhavNyD/
]udkY vkyfief;uawmh tbufbufu pdwfcsoGm;&NyD c&pöwDodvm;? tcktwdkif;qdk&if bmrS ylp&m
rvdkawmhbl;? udkY taeESifh yxrwef;pm; udk,fydkifaq;ukcef;wpfckudk atmifatmifjrifjrifESifh wnfaxmifNyD;om;
jzpfoGm;NyD? udkwdkY a&SUavQmufNyD; b,favmuftxd BuD;yGm;OD;r,fqdkwm apmifhom Munfhayawmh}
tif'½l;onf tjrJwrf;yif &Tifvef;wuf<uvsuf&Sdonf/ ol\taetxdkif? tjyKtrl? tajym
tqdkrsm;onf [dkpOfu tif'½l;ESifh rwlawmhay/ tajymif;vJBuD; ajymif;vJvsuf &SdavNyD/
atmufwdkbmv 1 &ufaeY eHeufydkif;aq;cef;ydwftNyD;wGif tif'½l;onf c&pöwDtm; tdrfudk
jyifqifrGrf;rHzdkY ajymavonf/
]rif; uaeY vef'ef taemufydkif;udk oGm;uGm? [wfqefqdkifudk jzpfjzpf? atmhpav;qdkifudk jzpfjzpf
rif;BudKufwJhqdkifudk oGm;aygh? taumif;qHk;qdkwJh qdkifudkom oGm;yguGm? rif;vdkcsifwJh tdrfaxmif
y&dabm*ypönf;rSeforQ0,fcJh? {nfhcef;ESifh tdyfcef;tm;vHk;twGuf vdkwmrSeforQ 0,fcJh}
c&pöwDuawmh pD;u&ufwpfvdyfyg;pyfwGifwyfí rD;ñSd&if; jyHK;aeaom tif'½l;\ rsufESmudk
pl;prf;ovdk Munfhaeonf/
]wdkYrsm; aiG&Smwm[m udk vdkcsifwm 0,fzdkYESifh udk oHk;csifwmoHk;zdkYyJ r[kwfvm;uGm? aiG&Smwm
pdwfcsrf;omzdkY&Smwm r[kwfvm;? rifhtaeESifh udkYudk vlnHhwpfa,mufvdkY rxifapcsifbl;? udkwdkYqif;
qif;&J&JaecJh&wJh tcsdefawGwkef;u rif;taeESifh acRacRwmwm jcpfjcpfukyfukyf oHk;cJh&w,fr[kwfvm;? tckqdk
udkwdkYrSm oHk;EdkifaeNyDyJ? acRwmp&mrvdkawmhygbl;? tckvdk aiG&SdvmcsdefrSm aysmfaysmfaezdkYyJ ta&; BuD;w,f}
]tifrwef aps;BuD;wJhtdrfaxmify&dabm*ypönf;awG0,fNyD; aysmfMur,fqdkygawmh? [kwfvm;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 94
armifxGef;ol &Jwdkuf

wdkifojzifh tvkyfu xGufcJh&onftxd rajyrvnf jzpfcJh&\/ trSefawmh aiGaMu;rjynfh pHkonfh edrfhusaom


b0rdkY tapmfum;cHcJh&jcif; jzpfonf[kyif olxifrdavonf/
,ckawmhvnf; bPfrefae*sm rpöwm0dwfu olYtm; tvGefav;pm;pGm qufqHonf/ olY bPfudk
a&mufwdkif; rpöwm0dwfu olY½Hk;cef;xJodkY zdwfac:í aq;vdyfwnfonf/ cifrifazmfa&GpGm jzifh
pum;pjrnfajymum {nfhcHonf/
]a'gufwmh vkyfief;ujzifh wpf&Sdefxdk; wufaewmyJ? a'gufwmhvdk 0ifaiGaumif;wJh q&m0efrsKd;ESifh
qufoG,f&wm uRefawmfwdkYrSm tusKd;vnf;&Sd? *kPfvnf;wufwmrdkY aus;Zl;wifygw,f}[l aompum;rsKd;udk
rpöwm0dwfu ajymwwfayonf/
tif'½l;onf olYaq;cef;e,fajrtwGif;rS q&m0efrsm;ESifhvnf; rMumcP qHkrdwwfonf/ um;csif;
qHkrdvQif olYtm; ta&;w,lvufjyí EIwfqufoGm;wwfMuonf/ aEG&moDwGif jyKvkyfonfh q&m0efrsm;toif;
tpnf;ta0;odkY wufa&mufcJhpOfuqdkvQif q&m0eftm;vHk;u olYtm; w&if;wESD; qD;BudKEIwfqufMu\/
toif;\ 'kwd,Ouú| a'gufwmzm;*dk;u olYtm; aq;vdyfwnfí wav;wpm; pum;ajymcJhavonf/
]uRefawmfwdkY tpnf;ta0;udk vmwJhtwGuf a'gufwmarqefudk aus;Zl;wifygw,f? uRefawmfajymcJhwJh
rdefYcGef;udk b,fvdkrsm; xifjrifygovJ? a'gufwm oabmus&JUvm;? uRefawmfwdkY q&m0efawGtaeESifh
ajc<ucudpö[m rajymrjzpfwJhudpöwpfckvdkY xifw,f? txl;ojzifh nydkif;vlem MunfhzdkY
vmac:wJhtcgrsKd;rSmqdk&if owfrSwfxm;wJh tcaMu;aiGtwdkif; ,l&rSmyJ? uRefawmfuawmh nvlemqdk&if
jywfjywfom;om;yJ qufqHw,f? ajc<ucay;&if vdkufr,f? ray;Edkif&if vkdufudk rvdkufbl;? pyfrdvdkY
udk,fawGUtjzpf wpfckudk ajymjy&OD;r,f? wpfnrSm uRefawmfhudk vmEdI;w,f? vmyifhwJh vlu
q,fESpfom;avmufyJ &Sdao;wJhuav;wpfa,mufAs? b,favmuf cGusovJ? olu a'gufwmjrefjrefvdkufNyD;
Munfhay;ygOD;? uRefawmfhtazu tvkyf½HkrSm a&mufaevdkYyg? uRefawmfh tar odyfNyD;aeraumif;jzpfaewm
Munfhay;prf;ygvdkY ajymw,f? olvmac:wJhtcsdefu n em&Djyef ESpfcsufxdk;aeNyD? 'Dcsmwdwfudkvnf; wpfcgrS
uRefawmf rjrifzl;bl;? 'gESifh uRefawmfu rifhtar[m ighvlemr[kwfbl;? ajc<uc *DeD0uf rif;ay;Edkifrvm;?
*DeD0uf ay;Edkif&if igvdkufr,f? wu,fvdkY tck ygrvm&if tdrfjyefNyD; ydkufqHoGm;,l? igvdkufr,fvdkY
ajymvdkufw,f? csmwdwfvnf; jyefoGm; vdkufwm wpfcgwnf; ay:rvmawmhbl;? 'De,fajruawmh
wu,fpdwfysufp&m aumif;wJhe,fajr wpfckygAsm}
c½dkif q&m0ef toif; tpnf;ta0;NyD;pD;onfh &ufowåywftwGif;rSmyif rpöufavm&ifhxHrS
w,fvDzkef;vmjyefonf/ rpöufavm&ifhxHrS zkef;vmNyDqdkvQif tif'½l;aysmfavonf/ w,fvDzkef;
pum;ajymcGufxJrS wpfqifh olr\ toHudk Mum;ae&onfrSm olYtzdkYawmh pdwfMunfEl;p&m pdwf
csrf;omp&mwpfrsKd; jzpfaeayonf/
rpöuf avm&ifhu olr\ a,musfm; tdkif,mvefodkY ig;rQm;xGufoGm;aMumif;? olr udk,fwdkif vnf;
rMumcif vdkufoGm;&ef pDpOfxm;aMumif;udk pDumywfuHk; ajymjyNyD; aomMumaeYwGif olr\ tdrfü
aeYv,fpmpm;yGJwpfck jyKvkyfrnfjzpfí qufqufvmyg[k zdwfavonf/
]awmyDvnf; vmr,f a'gufwm? uRefr zdwfxm;wJh vluawmhrsm;w,f? ysif;p&mawmh aumif;rSm
r[kwfygbl;? uRefr zdwfxm;wJh vlawGESifh od&&if a'gufwmhtwGufvnf; tusKd;&SdzdkY rsm;ygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 96
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf auseyftm;&pGmjzifh pum;ajymcGufudk jyefwifxm;vdkufNyD;rS csufcsif;yif pdwf xJrS


rodk;roefYjzpfvmonf/ c&pöwDudkawmh rzdwfbJ rdrdwpfOD;wnf;udkom uGufí zdwfjcif;rSm
b,fvdkaMumifhygvdrfh/
taotcsmpOf;pm;vdkufjyefawmhvnf; ,ckjyKvkyfonfh aeYv,fpmpm;yGJrSm aygif;oif;qufqH
a&;qefonfhyGJrsKd; r[kwfay/ vkyfief;oabmrsKd;qefonfh yGJrsKd;jzpfojzifh c&pöwDudk rzdwfjcif; jzpf
wef&monf[k awG;rdjyefav\/
rpöufavm&ifhvkyfonfh ,ckvdk aeYv,fpmpm;yGJrsKd;udkawmh olroGm;í rjzpfay/ rysufruGuf
oGm;rSomjzpfayrnf/ þyGJrsKd;odkY vmwwfonfh txufwef;vTmrS vlrsm;ESifhom cifrif&if;ESD;cGifh &vdkufvQif
olYtwGuf rsm;pGmtusKd;&SdEdkifp&m&Sdonfudk olvufawGUodxm;NyD; jzpfayonf/
aemufNyD; ,ck aeYv,fpm pm;yGJodkY c&pöwDtm; rzdwfjcif;twGuf odyfNyD; pdwfylp&mawmh r&Sday/
vkyfief;ESifh ywfoufí jzpfap? olYudk,fa&;udk,fwmESifhywfoufíjzpfap t&m&mwdkif;udk c&pöwDtm;
today;p&m rvdk[kvnf; olxifrdav\/
þodkYjzifh aomMumaeYwGif [ifrqefESifh aeYv,fpmpm;zdkY csdef;xm;onf[k c&pöwDtm; tod ay;um
um;ESifh xGufvmcJh\/ olonf tvGef tvdrftnmaumif;onfh vlvdrfwpfOD;jzpfaeayNyD [laomtcsufudkrl
olvHk;0owdrjyKrdawmhay/
z&efYavm&ifh\ tdrfonf [ef;ESifh 0pfvuefvrf; ESpfvrf; Mum;&Sd Edkufb&pfvrf;wGif jzpf\/
vloGm;vlvmenf;í wdwfwdwfqdwfqdwf&SdvSaom qdwfNidrf&yfuGuftwGif;rS vrf;wpfvrf; jzpfayonf/
*sKd;ZufvD&GdKif;\ tdrfavmuf jyifqifrGrf;rHrI rcrf;em;rxnf0gaomfvnf; tqifhtwef; uawmh redrfhacs/
tif'½l; a&mufoGm;csdefwGif {nfhonfrsm; a&mufaeMuayNyD/ awmhyD? pma&;q&m ½dkpmudef;? emrnfBuD;
q&m0efwpfOD;jzpfaom u&Drdk;? EdkYrIefYukrÜPD\ bkwftzGJU0if vlBuD; tifrf? 'D? tufzf? tm&f? pD? yD bGJU& qm
'wf'av &rf;bdk; bvdef;? rEkóaA' ynm&Sif eDudk0wfqefpaom {nfhonfrsm;ESifh tjcm;xif&Sm;onfh
yk*¾dKvfrsm;jzpfonf/ trSefawmh {nfhonf tm;vHk;onf olYtaMumif;ESifh olwpfrsKd;wpfbmompD xif&Sm;aom
yk*¾dKvfrsm;csnf; jzpfayonf/
tif'½l;onf avpufpwm½dIif;,m; e,fbufwGif aeaom rpöufoGefwefqdkol trsKd;orD;\ ab;ü
xdkif&onf/ rpöufoGefwefonf NrdKUqifajczHk; awmifydkif;wGif aexdkifaomfvnf; vef'efNrdKUay:odkY rMumcP
tvnftywfvmwwfí vmwdkif;vnf; ba&mif;[dkw,fü wnf;cdkwwfonf/
tif'½l;onf rpöufoGefwefESifh rdwfjzpfaqGjzpf oabmxm;um tmvmy ajym&if;uyif
½dk'D,ef;ausmif;olwpfOD;jzpfaom olYorD; qDbDvfwpfa,muf a[mfuD½dkuf&if; ajcaxmufü
'Pf&m&vmonfhtaMumif;udk odcGifh&vdkufav\/
olonf rpöuf oGefwefajymorQudk acgif;wqwfqwf ndwf&if;u olYywf0ef;usifteD; wpf0dkufrS
½dkpmudef; ajymaeorQudkvnf;aumif;? 0wfqef ajymjyaeonfh pdwf0ifpm;p&maumif;vSaom yg&ma*G;e,f
awmBuD;xJodkY oGm;&onfh c&D;pOftaMumif;udkvnf;aumif; em;axmifonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 97
armifxGef;ol &Jwdkuf

,if;uJhodkY em;axmif&if;uvnf; rpöufavm&ifhudk wpfcsufwpfcsufvSrf;í tuJcwfrdatmif


tuJcwfao;onf/ vlwdkif; pum;pjywfroGm;atmif vdr®myg;eyfpGmajymwwfqdkwwfonfh rpöufavm&ifh\
vdr®myg;eyfrIESifh uRrf;usifrIudk pdwfxJuusdwfí oabmuscsD;rGrf;aerdav\/
olonf rpöufavm&ifhudk tuJcwf&if;rSyif qm &rf;bdk;\ olawmfaMumif; wwfaMumif;
ynmpGrf;jyaeonfh pum;rsm;udkvnf; em;axmifrdatmif em;axmifvdkufao;onf/ rpöuf avm&ifh onf
olYrsufESmudk wpfBudrf ESpfBudrfrQ vSrf;MunfhNyD; jyHK;jyao;&m olr\ tjyHK;rSm ]b,fvdk oabm
&ovJ}[kar;onfh tjyHK;rsKd;jzpfavonf/
0wfqefuawmh olYc&D;pOf taMumif;udk tqHk;owf oGm;ayNyD/
]tm; cifAsm;vnf;yJ 'Da&m*g'PfcH&wJh 'ku©onfwpfa,muf jzpfcJhzl;rSmygAs}
qm &rf;bdk;onf acsmif;wpfcsuf[efYí tm&Sif;vdkufNyD; ESmacgif;ay:odkY avQmusaeonfh rsufrSefudk
tay:odkY xdk;wifvdkufonf/ pm;yGJ&Sd vltm;vHk;onf olqufajymrnfhpum;udk tm½Hkpdkuf aeMuav\/
qm &rf;bdk;onf vlxk\ pdwf0ifpm;rIudk cHae&aom yk*¾dKvfwpfOD; jzpfayonf/ vlwpfOD;ü
&Sdaomtlrsm;\ tpdwftydkif; tcsKdUonf vlYcE¨mudk,ftwGuf toHk;rus½HkrQru tEÅ&m,fyg ay;Edkifojzifh
,if;tpdwftydkif;udk vlYcE¨mudk,fxJrS xkwfypfoifhonf[laom t,ltqudk cdkifvHkaom
taxmuftxm;rsm;jyí wifjycJh&mrS xif&Sm;ausmfMum;vmoljzpfayonf/
ol wifjyonfh t,ltqudk taMumif;jyKí vltawmfrsm;rsm;onf olwdkY\ 0rf;Adkufrsm;udk
tcGJtpdwfcHum tEÅ&m,fay;Edkifonfqdkaom tltwufudk vSD;xkwfaeMuavonf/ ,if;t,ltq
oabmw&m;udk xkwfjycJhaom qm &rf;bdk; udk,fwdkifrSmrlum; ]acwfrDolwdkif; AdkuftcGJ cHMuonf} [laom
tkyfpkxJwGif ryg0ifacs/ oludk,fwdkifuawmh olY0rf;AdkufxJrS tEÅ&m,fay;Edkifonfh tltwuf udk pGefYypfvdkaom
qE´&SdyHk r&ay/
rnfodkYyifjzpfap olYt,ltqudk vltrsm;u ,HkMunfvufcHMuonf/ cGJpdwfukq&m0efrsm; uvnf;
olYt,ltqt& jyKvkyfay;&onfh cGJpdwfrIudk ]&rf;bdk;\ tltwuf vSD;xkwfjcif;}[k trnf ay;xm;Muavonf/
olonf tm[m&aA' yg&*lwpfOD;tjzpfvnf; xif&Sm;ausmfMum;í vlodrsm;ol wpfOD;jzpf\/ wpfrsKd;om;vHk;
*sKHudkpm;&ef wifjycJhonfh ol\tMuHjyKcsufrSmvnf; vltrsm;u vufcHxm;ojzifh xda&mufatmifjrif
cJhavonf/
,cktcgwGifrl qm&rf;bdk;onf tpm;tpmxkwfvkyfaomukrÜPDrsm;rS zGJUpnf;xm;onfh
bkwftzGJUrsm;wGif tzGJU0if vkyfpm;aeonf/ olYtzdkY tpmtm[m&ESifh ywfoufaom vkyfief;rsm;wGif
tMuHay;wm0efudk aqmif&Gufay;jcif;jzifh pm;omvsuf&Sday\/
]vlBuD;rif;rsm;cifAsm? vlBuD;rif;rsm;ESifh oifhawmfonfh tpm;tpmrsm;udk a&G;cs,fpm;aomufEdkif&ef qm
&rf;bdk; bvdef;? trf? 'D? tufzf? tm&f? pD? yDrS ulnDyg&ap}[laom aMumfjimonf qm&rf;bdk;tm;
vlodrsm;onfxufrsm;atmif jyKvkyfay;vsuf&Sday\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 98
armifxGef;ol &Jwdkuf

þrQavmuf vlodrsm;í ausmfMum;aeaom qm &rf;bdk;onf ,aeY aeYv,fpm pm;yGJwGif vnf; ol\


qef;opfaom t,ltqwpfckudk rpöufavm&ifhtm; xkwfazmfajymjyaejyefavonf/
]rMumao;cifu tESHYtjym; jzpfcJhwJh a&m*gESifh ywfoufvdkY tifrwefrS pdwf0ifpm;zdkYaumif;wJh
awGU&Sdcsufwpfckudk ajymjy&OD;r,f? wjcm;awmh r[kwfbl;? u&Drdk*sif EdkYrIefY&JU xl;jcm;wJh tm[m&owådaMumifh
vltrsm;a&m*goufomcJh&wJh tcsufyJ? vGefcJhwJhtywfu vkyfwJhukrÜPD tpnf;ta0;rSmawmif 'Dtcsufudk
usKyfajymjycJhrdao;w,f? cifAsm;odwJhtwdkif;yJ? usKyfwdkYrSm wkyfauG;zsm;a&m*gtwGuf ukoEdkifwJhaq;
r&Sdao;bl;? aq;r&Sdawmhum ta&;BuD;wmu a&m*g&JU'Pfudk vlYcE¨mudk,fu MuHhMuHhcHEdkifzdkY vdkw,f? udk,fcE¨m
MuHhcdkiforQ umvywfvHk; b,fvdk a&m*grsKd;rS vG,fvG,f r0ifEdkifbl; r[kwfvm;? cE¨mudk,f tjrJwap
usef;rmMuHhcdkifaezdkYuvnf; tm[m&"mwf jynfh0wJh tpm;tpmudk tjrJpm;zdkYvdkw,f? u&Drdk*sif EdkYrIefY[m
vl&JUudk,fcE¨m usef;rma&;twGuf odyfNyD; taxmuftuljyKEdkifwJh tpm;tpmwpfck? tm[m& jynfh0wJh
tpm;tpmwpfckyJqdkwm usKyfawGUxm; w,f}
0wfqefu tif'½l;udkMunfhí jyHK;onf/ olYtjyHK;rSm rvdkwrmtjyHK;/
]u&Drdk; EdkYrIefY ukrÜPDu xkwfaewJh EdkYrIefYawGtay:rSm a'gufwmaum b,fvdkjrifxm;ygovJ} [kvnf;
tif'½l;tm; vSrf;ar;avonf/
tif'½l;onf olYywf0ef;usifwpfckvHk;udk arhoGm;onf/ ol\yifudkpdwfESifh yifudk,f0oDonf zswfceJ
jyefay:vmonfjzpf&m olYxifjrifcsufudk tm;rem yg;rem? trIrJh trSwfrJhESifh ajymcsvdkuf av\/
]tajymaumif;&if b,fypönf;rqdk vGrf;avmufwmcsnf;ayghAsm? tajymom aumif;r,fqdk&if wjcm;
tpm;tpmawGvnf; EdkYrIefYavmufawmh aumif;rSmygyJ}
½dkpmudef;onf tif'½l;\ xifjrifcsufudk oabmwlaMumif; azmfjyonfh tMunfhrsKd;jzifh jyHK;pp
vkyfae&mrS tm;rem yg;rem tm;&yg;& &,fcsvdkufav\/
rpöuf avm&ifhuawmh jyHK;½HkrQ jyHK;avonf/ qm &rf;bdk;onf csufcsif;yif ol\ ajymvufp
pum;vrf;aMumif;udk ajymif;vdkufNyD; rMumao;cifu ol tvnfa&mufcJhonfh ajrmufydkif;aq;ynm
&Sifrsm;toif;taMumif;udk ajymjyaeavawmh\/
rnfodkYyifjzpfap aeYv,fpm pm;yGJrSm aysmfp&mawmh aumif;ayonf/ tbufbufwGif tqif
ajyonf[k qdk&rnfjzpf\/ tif'½l;rSmvnf; vlwdkif;ESifh vGwfvyfpGm a&maESmí ajymqdkcGifh &cJhojzifh
pdwfcsrf;omonf/ ol {nfhcef;xJrS rxGufcGmrD rpöuf avm&ifhu olYtm; ESpfudk,fMum; pum;wpfcGef;
ajymvdkufao;onf/
]aq;cef;tjyifusawmhvnf; &Sif[m atmifjrifwJh vlwpfa,mufygyJ? rpöufoGefwefwpf a,mufawmh
&Sifhudk pGJusefcJhNyD odvm;? olYcrsm &SifhtaMumif; ajym&wmESifhyJ olYaumfzDawmifrS ajzmifhajzmifhwef;wef;
raomufEdkif&Smbl;? &Sif olYudk &Sifhvlemjzpfvmatmifrsm; ajymcJhrdao;ovm;}
rpöuf avm&ifh\ pum;onf olYem;xJ0,f pGJusefcJhavonf/ olr\ pum;udk jyefvnf
Mum;a,mifum wpfvrf;vHk; jrL;vsuf&Sdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 99
armifxGef;ol &Jwdkuf

raeYu aysmf&TifcJh&oavmuf aemufaeYreuf q,fem&DcGJcefYwGif z&uf'D [ifrqefxHrS w,fvD


zkef;qufí ajymvdkufaom pum;aMumifh pdwfroufrom jzpf&½HkrQru xdwfvefYwkefvIyfjcif;yg jzpf&av\/
]b,fvdkvJ oli,fcsif;&JU raeYu aeYv,fpm pm;yGJrSm awmfawmfaysmfcJh&JUvm;? udk,f b,fvdk vkyfNyD;
odovJ? [kwfvm; [m; [m; [m; rif; uaeYreufxkwf x&DjAL;owif;pmudk tcktcsdefxd rzwf&ao;bl;
xifw,f}
tif'½l;onf tvefYwMum;jzpfum {nfhcef;xJodkYoGm;í apmapmu olESifh c&pöwDwdkYzwfNyD;
wifxm;ypfcJhaom owif;pmudk,lí 'kwd,tBudrf vSefavSm&SmazGaomtcg ,aeYodp&mrSwfp&m
owif;twkdtxGmu@wGif "mwfyHkowif;udk awGU&av\/
reufydkif;u þowif;pmudk wpfBudrf zwfcJhNyD;NyDjzpf\/ xdkpOfu 'Dowif;udk olbmhaMumifh
rawGUcJhavoenf;/ rpöuf z&efYavm&ifh\ yHkESifhtwl aeYv,fpm pm;yGJjyKvkyfyHkudk owif;wdktjzpf
azmfjyxm;onfjzpf&m {nfhonfrsm; pm&if;wGif olYemrnfonf ygvsuf&Sdayonf/
olonf taMumif;rJh a'gojzpfum owif;azmfjyxm;onfhpm&Gufudk qkwfjzJ vHk;ajcNyD; rD;zdk xJodkY
ypfxnfhvdkuf\/ NyD;cgrSyif þowif;pmudk c&pöwDzwfNyD;NyD[laom tod0ifvmjyefojzifh
pdwf½IyfoGm;jyefav\/
c&pöwDonf þowif;udk zwfvdrfhrnfr[kwf[k pdwfoufom&m&atmif MuHzefí awG;jyefonf/
rnfodkYyif awG;apumrl olYpdwfuawmh rvHkrvJ jzpfvsuf&SdavNyD/ xdkYaMumifhvnf; rsufESm xm;udk wif;EdkiforQ
wif;um aq;cef;xJodkY 0ifoGm;av\/
trSefawmh xdkowif;udk c&pöwDawGUcJhNyD;NyDjzpf\/ owif;udk awGUpwGif tHhtm;oifhcJhrdaomfvnf;
aemufydkif;usawmh wjznf;jznf;ESifh 0rf;enf;pdwfjzpfvmonf/ olr\ tonf;ESvHk;onf remusifpzl;
emusifcJh&ayNyD/
þudpöudk bmhaMumifh olrtm; rajymbJ zHk;xm;ygvdrfh/ bmhaMumifh ol'Dvdk vkyfygvdrfh/ olYrSm
bmvQKdU0Sufp&mawG &Sdaeygvdrfh/
xdktawG;rsm;onf c&pöwD\pdwfudk rsm;pGm taESmifht,Sufay;vsuf&Sdav\/
trSefawmh aeYv,fpm pm;yGJwufjcif;onf xl;qef;onfh udpöwpfckr[kwfay/ zdwfolu zdwfvQif
oGm;&rnfom jzpfayonf/ þudpörsKd;udk olrtaejzifh uefYuGufp&m taMumif; r&Sday/ odkYygvsufESifh
wdwfwdwfuav;usdwfí oGm;cJhjcif;rSm . . ./
c&pöwDonf þudpöudk awG;rdvdkufwdkif; 0rf;enf;rdaomfvnf; olYpdwfolBudK;pm;í ajz&Sm\/
wu,fqdkawmh þudpörSm omreftao;tzGJrQom jzpf&m olrtaejzifh ylyifaomu jzpfaep&mrvdk[k awG;í
pdwfudk ajzavonf/
odkYaomf tao;tzGJ[kqdk&rnfhudpöudk olYtm; todray;bJ rvkyfpzl; vkyfoGm;onfh xl;jcm;rI
uav;aMumifh þudpöudk omreftao;tzGJudpöwpfck[k r,lqEdkifatmifjzpfvsuf &Sdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 100
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l; vlemMunfh xGufoGm;onfhtcg c&pöwDonf tdrfrIudpörsm;udk rem;rae vkyfjcif;jzifh


olYpdwfolajz&ef BudK;pm;yg\/ odkYaomfvnf; r&acs/ olronf aq;cef;xJ 0ifonf/ xdkYaemuf
aq;xnfhcef;qDodkY ul;onf/ olr\ &ifonf av;vHvsuf&Sdav\/
olronf &nf&G,fcsufr&SdbJESifh aq;xnfhcef;xJwGif zkefrsm; avQmufokwfae&if;u pm;yGJab;ü
usaeaom tif'½l;\ aq;tdwfta[mif;udk pl;pl;pdkufpdkuf Munfhaerdav\/ aq;tdwfa[mif;onf
olrtm;Munfhí wpfpHkwpfck ajymaeoa,mif xifjrifvmonf/
þtdwfonf tif'½l;tjrJwrf;udkifcJhaomtdwfjzpf\/ '&if;zD;NrdKUwGif vufaxmufq&m0ef b0jzifh
þtdwfuav;udk qGJí qif;&Jyifyef;pGmjzifh oGm;vmvIyf&Sm;cJhaom tif'½l;\ yHkyef;o@mefudk jyefvnfí
xifa,mif jrifa,mifjzpfaerdav\/
c&pöwDonf b,fwkef;urS rjzpfay:cJhzl;aom 0rf;enf;pdwf? ESajrmwopdwf? ,lusKH;r&
jzpfaompdwfwdkYjzifh aq;tdwfa[mif;udk tomt,maumuf,lNyD; w,kw,yif &ifcGifü tyfxm;vdkuf
rdavonf/
tckawmhjzifh olYwGif tdwfopfwpfvHk; &SdaeayNyD/ þtdwfxuf ydkíaumif;\/ ydkívS\/
ydkíaps;BuD;\/ þaq;tdwfta[mif;udk tb,frSmvQif olowd&ygawmhrnfenf;/
tif'½l;onf ol &,lydkifqdkifvdkaom ausmfMum;rI? atmifjrifrIESifh aiGaMu;csrf;om<u,f0vdk
rIrsm;aemufodkY tyifyef;cHí vdkufaecJhonfrSmMumNyD/ ol arQmfrSef;xm;onfhtwdkif;vnf; ausmfMum;cJhyg\/
atmifjrifcJhyg\/ aiGaMu;vnf; &cJhyg\/ odkYaomf þatmifjrifausmfMum;rIrsm;aMumifhyif ol\
pdwfaepdwfxm;onf rrSefruefjzpfum ajymif;vJjcif;jzpfcJh&avNyD/ ,if;ajymif;vJrIrsm;aMumifhvnf; rdrdtaejzifh
olYtay:wGif t,HktMunfuif;rJhvm&jcif;jzpfonf r[kwfygvm;/
olr\ &ifxJü jzpfay:cHpm;ae&onfh oHo,rsm;udk tif'½l;tm; zGifh[í rjzpfonfudkvnf;
olrem;vnfonf/ ,ckvdk tcsdefrsKd;wGif olonf &efvdkaeoljzpf\/ oludk,fwdkifyifvQif ol\ twGif;pdwfESifh
tjyifpdwfwdkY\ y#dyu©jzpfrIaMumifh pdwfwdkvG,f? a'goBuD;vG,fjzpfae\/ þvdktcsdefrsKd;wGif olr\ &ifxJü
&SdaeorQudk zGifh[vdkufygrl wpfOD;ESifh wpfOD;Mum;wGif ay:aygufaeonfh rajyvnfrI onf BuD;rm;onfxuf
BuD;rm;vmum tqHk;owfí &awmhrnf r[kwfay/
odkYjzpf&m olrtaejzifh olr\ enf; olr\[efjzifh taumif;qHk;jzpfatmif aeoGm;awmhrnf [kom
qHk;jzwfvdkufav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 101
armifxGef;ol &Jwdkuf

pae wpf&uf\ rGef;vGJydkif;wGif jzpfayonf/


xdkaeYwGif c&pöwDonf aps;0,fxGufrnfhtpDtpOf&Sd\/ olaps;oGm;vQif ac:rnf[kvnf; zavmf&Dtm;
uwday;xm;onf/ om;orD;r&Sd&Smaom c&pöwDonf tvGefÓPfaumif;í oGufvuf csufcsmvGef;vSaom
zavmf&DUtay:wGif oHa,mZOfjzpfvsuf&Sd&m rMumcPqdkovdkyif zavmf&Dudk tazmfvkyfí tjyifxGufavh&Sd\/
zavmf&Donf olYrdcifu t0wftpm; vJay;NyD;onfESifhwpfNydKifeuf tay:xyfodkY wufvmum
avSum;xdyfrSaeí c&pöwDxGuftvmudk apmifhBudKvsuf&Sd\/ paeaeYqdkvQif ESpfa,mufwGJí tjyif
xGufaeusjzpfojzifh zavmf&Donf jrL;<uvsuf &Sdavonf/
zavmf&D\ vufudkqGJí tjyifodkYxGufvmonfhtcgwGifrl c&pöwD\ av;vHxdkif;rdIif;vsuf
&Sdaompdwfonf ayghyg;vmonf/ Munfvifvef;qef;vmonf/ aps;xJwGif avQmufoGm;&if; cifrif
&if;ESD;aeonfh aps;onfrsm;ESifh qHkrdonfhtcg cPwjzKwf&yfí pum;pjrnfajymonf/ [if;oD;[if;&GufESifh
yef;rsm; 0,fonf/ tif'½l; BudKufwwfonfh tpm;tpmrsKd;udk 0,foGm;rnf[kvnf; pOf;pm;pdwful;onf/
olr\ tonf;ESvHk;wGif &&Sdxm;onfh 'Pf&muawmhjzifh ,cktcsdefxd rusufao;ay/ ol bmhaMumifh
þudpöudk todray;bJ wpfa,mufwnf;usdwfí oGm;ygvdrfh[laomar;cGef;\ tajzudk olr &ifxJü
&SmazGaeqJjzpf\/
olwdkYatbm&mavmNrdKUuav;wGif aecJhMupOfu aAmuf[efwdkYtdrfrS xrif;pm; zdwfcJhzl;&m xdkpOfu ol
rvdkufvdk[k tausmuftuefjiif;qefaecJhojzifh olruyif r&ru twif;t"r® ac:oGm; cJh&zl;\/
,ckawmhjzifh tajctaeu ajymif;jyefjzpfaeavNyD/
,ckvdk jzpf&jcif;onf olr\ tjypfayvm;/ olr rvdr®mí ,ckvdk jzpf&jcif;ayvm;/ olr onf
vlYtodkif;t0dkif;wGif r0ifqHhawmhonfh vlpm;rsKd;jzpfaeNyDvm;/

jrefrmhrQm;ewfarmif 102
armifxGef;ol &Jwdkuf

olronf vlYtzGJUtpnf;wGif r0ifqHhonfh vlrsKd;awmh b,fenf;ESifhrS rjzpfEdkifay/ olronf


,aeYtcsdefxd vltrsm;ESifh awGUqHkqufqHvdkaompdwfESifh cifrif&if;ESD;vdkaompdwf &Sdaeygao;onf/
b,folb,f0g? b,fvdk tqifhtwef;xJu jzpfjzpf tqifhtwef;ra&G;? qif;&Jcsrf;omra&G;? rsufESm
BuD;i,fra&G; oduRrf;cifrifvdkpdwf? aygif;oif; qufqHvdkpdwf &SdaeqJyif jzpfyg\/ atbm&mavmNrdKUwGif
aecJh&pOfu cifrifcJhonfh rpöufaAmuf[efESifhqdkvQif ,aeYtcsdefxd tciftrif rysufMuao;ay/
taea0;Muojzifh vlcsif; rawGUayrJh pmcsif;uawmh tjrJtquftoG,f &Sdaeonfjzpf&m cifrifrIrSm cdkifrmqJyif
&Sdaeygao;\/
c&pöwDonf MuHKcJh&onfhtjzpftwGuf tvGeftrif; pdwfxdcdkufjcif;? 0rf;enf;jcif; jzpfae&aomfvnf;
olrtwGuf odyfNyD; ta&;xm;í pOf;pm;jcif; rjyKay/ olcspfaom? oljrwfEdk;aom olY cspfvif
tif'½l;twGufomvQif t"duxm;í pOf;pm;qifjcifrI jyKavonf/
c&pöwD em;vnfxm;onfrSm vlcsrf;omjzpfap? vlqif;&Jjzpfap rnfolrqdk aoG;ESifhudk,f om;ESifhudk,f
jzpf&m zsm;Mu emMurnfomjzpfonf/ q&m0efqdkonfrSm zsm;ol emol vlem&SdvmvQif ukoay;&rnfomjzpf\/
q&m0efwpfOD;onf zsm;ol emol rusef;rmol vlrrmrsm;tm; ukoay;&if;ESifhyif uRrf;usifaom
q&m0efb0odkY a&mufNyD; xif&Sm;vmMu&jcif; jzpfayonf/
vef'efNrdKUay:rS vlcsrf;omrsm; aexdkifMuonfh *&if;vrf;rSmyJjzpfjzpf? arzJ&m; vrf;rSmyJjzpf jzpf?
NrdKUao; NrdKUrTm;jzpfaom atbm&mavmNrdKUrS tvkyform; qif;&Jom;rsm; aexdkifonfh pDzef½dk;
&yfuGufrSmyJjzpfjzpf uRrf;usifonfh q&m0efwpfOD; jzpfvmEdkifzdkY tcGifhtvrf;ESifh tajctaeuawmh
twlwl&Sdonfyif/
uRrf;usifonfh q&m0efwpfOD; jzpfzdkYrSm vlcsrf;om vlqif;&J[laom vlwef;pm; cGJjcm;rI
tay:wGifvnf; rwnf? vlcsrf;om&yfuGuf? vlqif;&J&yfuGuf[laom ae&ma'ocGJjcm;rItay:wGifvnf;
rwnf? t"duwnfaeonfrSm um,uH&Sif q&m0ef\ tay:wGifom jzpfonf[k tcdkiftrm
,HkMunfxm;avonf/
c&pöwDtaejzifh tif'½l;tm; atbm&mavmNrdKUwGif aepOfwkef;u twdkif; vkyf& udkif& aexdkif &rnf[k
rajymcsifaomfvnf; xdktcsdeftcgu oltav;teuf cH,lxm;cJhonfh olYudk,fydkif,HkMunf csufudkawmh
tjrJwap owd&apcsif\/
xdkpOfwkef;u tif'½l;\ pdwfaepdwfxm;ESifh ,HkMunfcsufrsm;onf tvGefjzLpif½dk;om;í
tHhrcef;&SdvSacsonf/ olwdkYESpfa,muf avQmufcJh&onfhb0 vrf;c&D;rSmvnf; ½dk;om;oefYpifí wnfNidrf
at;jrvSygonf/
,ckrlum; xdkuJhodkY r[kwfawmhNyD/
olwdkYb0onf wnfNidrfrI? at;jrrI &Sdawmh/ tyltyif taMumifhtMu aomu A&yGESifh avQmuf
ae&onfhb0rsKd; jzpfvmcJh&avNyD/
c&pöwDonf oGm;&if;vm&if; a&mufwwf&m&mrsm;udk awG;awmum pdwfrat;Edkifatmif
jzpfvsuf&Sd&av\/
jrefrmhrQm;ewfarmif 103
armifxGef;ol &Jwdkuf

aps;rS tjyefwGif olronf xHk;pHtwdkif; za&mcsrpf'f\ qdkifodkY0ifí em;onf/ olr\rsufESm ay:wGif


xif[yfaeonfh aomu\ t&dyftaiGU[lorQ uG,faysmufoGm;ap&ef rsufESmudk BudK;pm;í &Tifvef;aeatmif
xm;avonf/
za&mcsrpf'fuawmh c&pöwD\ rsufESmudk aphaphpyfpyf Munfhí taotcsmtuJcwfonf/
]ydefvScsnfvm; c&pöwD? tpm;taomuf 00vifvif rpm;bl;xifw,f? um;topf wpfpD; vnf;
0,fxm;NyD;NyD? aiGvnf;&SdaeNyD? vdkcsifwm rSeforQ tukef&aeNyD? 'DtcsdefrsKd;[m pdwfcsrf;om &r,fhtcsdefrsKd;yg?
00NzKd;NzKd; jzpfaeoifhwJh tcsdefrsKd;yg? bmhaMumifh 'Davmuf ydefae&wmvJ? 'DrSm MunfhygOD;? enf;enf;avmuf
jrnf;Munfhprf;yg? t&om r&Sdbl;vm;}
za&m csrpf'fonf "m;wpfacsmif;,lí olr\qdkifrS emrnfBuD;0ufaygifajcmufudk cyfyg;yg;
uav;vSatmif vSD;,lum aygifrkefYñSyfí c&pöwDtm; auR;onf/ zavmf&Dudkrl a&cJacsmif;wpfacsmif;
ay;avonf/ yg;pyfrSvnf; pum;trQifrjywf/
]vpfyaw;&D;,m; 'defcJ ,lOD;rvm;? a'gufwmuawmh uRefrqdkifu 'defcJudk pGJpm;vmwm MumNyDaem?
tckxd rNiD;aiGUao;bl;? BudKufwkef;yJ? pm;wkef;yJ? wpfaeYusrS a'gufwmhqDu 'defcJaumif;aMumif;
axmufcHpma&;cdkif;NyD; qdkifjyLwif;aygufrSm uyfxm;&OD;r,f? trSefawmh uRefrqdkif emrnfBuD;vmwm[m 'D
'defcJaMumifhyJ}
za&m csrpf'fonf pum;tvGefajymEdkifol jzpfay&m olwdkYu EIwfqufNyD; qdkifxJrS xGufvm
onfhtcsdefxd pum;ajymqJyif/
c&pöwDESifh zavmf&DwdkYonf rD;yGdKifhwGif cP&yfum olwdkYrdwfaqGwm0efus &Jom;BuD; px½l;om;xHrS
vrf;jzwful;&ef tcsufjyonfhtcsdefxd apmifhMuonf/ c&pöwDonf vufxJrS vGwfxGuf oGm;rnfudk
pdk;&drfojzifh zavmf&D\ vufudk cyfwif;wif; qkyfudkifxm;avonf/
]rD;yGdKifhrSm vrf;jzwful;&if &Ju ul;awmhvdkY tcsufrjyrcsif; rul;&bl;aemf? armfawmfum; wdkuf&if
bmjzpfw,fqdkwm orD; araru orD;udk ajymjyzl;ovm;[if}
c&pöwD\ ar;cGef;udk zavmf&Dtajzray;Edkifay/ tb,fhaMumifhqdkaomf zavmf&D\ yg;pyfxJ wGif
a&cJacsmif;awGESifh jynfhum yvkwfyavmif; jzpfaejcif;aMumifhaywnf;/
aemufqHk;wGif olwdkYtdrfjyefa&mufMuonf/ c&pöwDonf 0,fvmonfhypönf;rsm;udk odrf;qnf;
&jyefonf/ aps;rS 0,fvmonfhyef;rsm;udk tdrfa&SUcef;pm;yGJay:rS yef;tdk;xJ xnfhae&if;u tif'½l;tm;
owd&um 0rf;enf;vmjyefav\/
xdktcdkufrSmyif w,fvDzkef;jrnfoHonf pl;pl;&S&S ay:xGufvmavonf/
c&pöwDonf cyfokwfokwfoGm;um w,fvDzkef;udk aumuf,lvdkuf\/ olr\ rsufESmonf &Tifvef;rI
r&Sday/ at;wdat;pufjzifh wpfzufrS xGufvmrnfhtoHudk em;pGifhonf/ pum;ajym&if; ajym&if;ESifhyif olr\
rsufESmonf ajymif;vmonf/ olr\ rsufvHk;rsm;onf awmufajymifvmonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 104
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwDonf tif'½l;jyeftvmudk arQmfwvifhvifh jzpfrd\/ jyLwif;aygufrSaeí vrf;rbufodkY


rMumcP vSrf;arQmfMunfhrdonf/ tif'½l;uawmh ay:rvmao;ay/
apmapmu w,fvDzkef;rS &vdkufonfh owif;onf 0rf;omp&mowif;jzpf\/ tif'½l;twGuf
omr[kwf? rdrdtwGufyg 0rf;omp&maumif;aom owif;wpfckjzpfojzifh MuHKcJh&orQ pdwf½Iyfp&m rsm;udkyif
arhaysmufoGm;cJhavonf/
þowif;udkom ajymjyvdkufvQif tif'½l; 0rf;omayvdrfhrnf/ tif'½l;twGufawmhjzifh wdk;wufp&m
tvm;tvmESifh vrf;p wpfpay:vmjyefavNyD/
tif'½l; jyefvmonfhtcg c&pöwDonf olYudk,fol rxdef;Edkifawmhay/ tdrfa&SUcef;rxJtxd
tajy;tvTm;oGm;um BudKrdavonf/
]tif'½l; tif'½l;? qm a&mbwf tufbD;av? apmapmu zkef;qufw,f? odvm;? &SifhtwGuf
owif;aumif; ay;oGm;w,f}
][kwfvm;}
tif'½l;rSm c&pöwDudk jrifvdkufonfhtcg qD;í jyHK;&awmhrvdk wnf&awmhrvdkESifh rsufESmrxm;
wwfatmif jzpfaeavonf/
][kwfw,f? tckeuyJ oludk,fwdkif qufwm? uRefru olrSef;rodbl;? tck pum;ajymwm b,folvJvdkY
ar;rdw,f? tdk ol odyfoabmaumif;wmyJ? &Sifav .... &Sif 0dwdk&D;,m;aq;½HkBuD; tjyifvlemXmerSm tvkyf&NyD}
tif'½l;\ rsufvHk;rsm;onf 0rf;omrIt&Sdefjzifh 0if;vufawmufyvmMuonf/
][kwfvm; c&pöwD? udkYtwGuf tifrwefaumif;wJh owif;yJ}
][kwfw,fav? udkYtwGuf owif;aumif;aygh? udk tvsifu vkyfcJhwJh udk,fydkiftvkyfudk
vkyfcGifh&vmawmhrSmaygh? udk 0goem ygwJh okawoevnf; vkyfEdkifawmhr,f? bkwftzGJUrSmwkef;u udk
vkyfcsifvsufESifh rvkyfcJh&wmawG twdk;csNyD; vkyfEdkifawmhrSmaygh}
ajymajymqdkqdkyif c&pöwDonf tif'½l;\ vnfyif;udk odrf;usKH;í zufvdkufonf/
tif'½l;onf c&pöwDtm; iHkYMunfhonf/ MunfvifoefYpifí yuwd½dk;om;jzLpifvSaom c&pöwD
\rsufESmonf tcspf&nfwdkYjzifh &Tef;yaeavonf/
]aMomf c&pöwD&,f? rif; pdwfxm; jzLpifoavmuf udk ,kwfrmvSyguvm;uG,f}
tonf;ESvHk;xJrSpdrfhí xGufvmaom tif'½l;\ toHrSm vdIufvdIufvSJvSJESifh wkef,ifvIyf&Sm;
vsuf&Sdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 105
armifxGef;ol &Jwdkuf

(8)

vqef;ydkif;wGif tif'½l;onf 0Dwdk&D;,m; tqkwfa&m*guk aq;½HkBuD; tjyifvlemXmeü tcsdefydkif; q&m0eftjzpf


tvkyf0ifcJhav\/ aq;½Hkü olwm0efusonfh aeYrsm;rSm t*FgaeYESifh Mumoyaw;aeY rsm;jzpfí tcsdefrSm
rGef;vGJydkif; oHk;em&DrS ig;em&Dtxd jzpfavonf/
vkyf&rnfh tvkyfwm0efrsm;rSmrl atbm&mavmNrdKUwGif aepOfu vkyfudkifcJh&onfh yHkpHrsKd;yif jzpf\/
wpfck xl;jcm;onfrSm atbm&mavmNrdKUwGif vkyfcJh&pOf a&m*grsKd;pHkudk wm0ef,lí ,ck aq;½HkwGifrl tqkwfESifh
vnfacsmif; a&m*gonfrsm;udkom Munfh½I&jcif; jzpfavonf/
ol &onfh &mxl;tqifhrSmvnf; ol arQmfvifhawmifhwxm;onfhtwdkif;yif jrifhrm;aom &mxl;
jzpfayonf/ vef'efNrdKUay:&Sd aq;½Hkrsm;teuf aq;½HkouftBuD;qHk;ESifh tausmfMum;qHk;aom
0Dwdk&D;,m;aq;½HkwGif *kPfxl;aqmiftcsdefydkif; q&m0efBuD;wpfa,mufjzpf&onfrSm tvGef*kPf,l
xdkufaomudpöwpf&yf jzpfacsonf/
trSefawmhvnf; 0Dwdk&D;,m; aq;½HkBuD;onf tvGeftoufBuD;vSNyDjzpf&m aq;½Hktaqmuf
ttHkrsm;rSmvnf; a[mif;EGrf;tdkrif;vSavNyD/ aq;½HkBuD;rSm odrf;jrpfbufodkYxGufonfh vrf;ao; vrf;ajrTrsm;ESifh
qufaeaom bufwm;qD;vrf;xJwGif wnf&Sdí aEG&moDtcsdefrSmyif ae\ tvif;a&mifudk aumif;pGmr&ojzifh
tjrJwap arSmifukyfukyfjzpfaeayonf/ aqmif;&moDqdkvQif aq;½Hkqif0if&Sd orHwvif;rsm;rSm tjrJwap
pdkpGwfum npfywfvSay\/
aq;½HkBuD;\ a&SUbuf rsufESmpmwGif tjzLay: teDwifí a&;om;csdwfqGJxm;aom qdkif;bkwf
BuD;wpfck&Sdonf/ xdkqdkif;bkwfBuD;ay:wGif ]0dwdk&D;,m; aq;½HkBuD; NydKawmhrnf}[k a&;xm;avonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 106
armifxGef;ol &Jwdkuf

qdkif;bkwfBuD;ay:rS pum;vHk;rsm;onf aq;½HkBuD;\ vuf&SdtajctaerSefudk r>cif;rcsef trSefudk trSeftwdkif;?


t&Sdudk t&Sdtwdkif; azmfjyxm;jcif; jzpfayonf/
tif'½l; wm0efusonfh tjyifvlemXmeonf q,fh&Spf&mpkESpfrsm;uwnf;u xyfrHí rGrf;rH
jyifqifjcif;rjyKbJ oHk;vmcJhaom Xmejzpf\/ 1761 ckESpfrS 1793 ckESpftxd tjyifvlemXme\ wm0efcH
q&m0efBuD;tjzpf aqmif&GufcJhaom a'gufwmvif;wJvf[dk;*suftoHk;jyKcJhonfh armfwmwpfckudk t0if0wGif
rSefAD½dkBuD;wpfvHk;ESifh xnfhí *kPf,l0ifh<um;pGm jyoxm;avonf/
eH&Hrsm;udk okwfxm;onfhaq;a&mifrSm acsmuvufa&mif &ifh&ifhjzpfojzifh jrif&onfrSm rIef rdIif;rdIif;ESifh
cyfqef;qef;jzpfaeayonf/ pBuøvloGm;vrf;rsm;rSm oefY&Sif;aomfvnf; aqmufvkyfyHk ae&mrusojzifh
av0ifaygufrsm;udk ydwfxm;ovdk jzpfaeayonf/ taqmufttHkwpfckvHk;\ a[mif;EGrf;aqG;jrnfhvSaom
t&SdefaMumifh tcef;wdkif;vdkvdkyif atmufodk;odk; teHYrsm;jzifh vdIifaeayonf/
tif'½l;onf olwm0efusonfh yxraeYwGif a'gufwm,l;pawhom;&m;*GwfESifhtwl aq;½Hk wpfckvHk;udk
vSnfhí Munfh&onf/ a'gufwm,l;pawhom;&m;*Gwfonf toufig;q,fcefY &SdNyDjzpfí
oabmaumif;aomfvnf; tvkyfudk pnf;pepfESifh vkyfwwfolwpfOD;jzpfonf/ t&yftarmif;rSm redrfhrjrifh
taeawmf&Sdí vlwpfzufom;tay: Muifemoem;wwfonfh trlt&m&Sdonf/ ol\ yHkyef;onf
q&m0efwpfa,mufESifhrwl/ rdbrJhausmif;rS udk&ifBuD;wpfyg;ESifhwlaeayonf/
aq;½HkwGif a'gufwmom;&m;*Gwf\ udk,fydkif vlemaqmifrsm;&Sdonf/ aq;½Hk\ pDrHcefYcGJrI pepfESifh
vkyfxHk;vkyfenf;t& om;&m;*Gwf\ vufatmufwGif tif'½l;ESifh vufaxmufq&m0ef a'gufwmrDvD*efwdkY
&Sdavonf/
aq;½HkwpfckvHk;udk vSnfhvnfjyoNyD;aemuf a'gufwm om;&m;*Gwfu tif'½l;tm; aq;½Hk0efxrf;rsm;
acwåtyef;ajz&m tcef;wpfckjzpfaom ajratmufcef;wpfcef;odkY ac:oGm;onf/ tcef;wGif;ü arSmifvGef;ojzifh
aeYcif;aMumifawmifrSmyif rD;rsm; zGifhxm;&avonf/ þaq;½HkBuD;wGif trIxrf;cJhzl;Muonfh xif&Sm;aom
q&m0efBuD;rsm;\ "mwfyHkrsm;udk tcef;eH&Hrsm;ay:wGif tpDt&D csdwfqGJxm;av\/
olwdkYonf tjcm;aom aq;½Hk0efxrf;rsm;Mum;wGif0ifí vufzuf&nfaomufMuonf/ aygifrkefY
axmywfokwfrSm ylylaEG;aEG;ESifh t&om&SdvSygay\/ tif'½l;onf aygifrkefYudk wjrHKUjrHKU 0g;&if;u
tvkyfoifq&m0efav;rsm;udk Munfhum pdwfMunfEl;jcif; jzpfaerdonf/ cifrifpzG,faumif;onfh
vli,fuav;rsm;ygwum;[k pdwfxJu awG;aerdavonf/
q&m0efuav;rsm;onf olESifh om;&m;*GwfwdkYtm; w½dkwao wav;wpm; qufqHMu onfudk
awGU&aomtcg ra0;uGmvSao;aom tcsdefu ol\ vlemrsm; aq;½HkwufcGifh &a&;twGuf olwdkYvdk
q&m0efaygufpuav;rsm;ESifh &efjzpfcJh&onfhtjzpfrsm;udk jyefí awG;rdum rjyHK;bJraeEdkifatmif jzpf&av\/
olYab;wGif xdkifaeolrSm a'gufwmAvefY trnf&Sd vli,fq&m0efav;wpfOD; jzpf\/
a'gufwmAvefYonf ]ar;½dk;nDaemifrsm; ynmoifqk}udk &&SdNyD; tar&duefEdkifiHwGif q,fhESpfvMumrQ
ynmoifMum;vmcJh&ol jzpfayonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 107
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;ESifh a'gufwmAvefYwdkYonf aq;cef;ESifh aq;cef;ukorIpepfrsm;taMumif;udk aqG;aEG;


rdMuonf/ tif'½l;u a'gufwmAvefY tar&duefwGif aecJhpOfu pwD;ref; qdkol\ taMumif;udk
Mum;cJhzl;ygovm;[k pdwf0ifwpm; ar;rdav\/
][kwfuJhcifAs? uRefawmf Mum;cJhzl;ygw,f}[k AvefYu ajzonf/
]tar&durSmawmh olYudk odyfNyD; av;pm;MuwmyJ? aq;ynmESifh ywfoufvdkY olYrSm 'Dyvdkrm
bGJUuav;awmifrS r&Sdbl;As? 'gayrJh olwdkYtm;vHk;u todtrSwfjyKMuw,f? ol&xm;wJh &SmazGawGU&Sd
csufawGuvnf; tHhMozdkY aumif;wmawmh trSefyJ}
]cifAsm; olYaq;cef;udka&m a&mufcJhao;vm;}
AvefYu acgif;,rf;onf/
]uRefawmf ra&mufcJhbl; cifAs? uRefawmfu tdk&D;*Gef;jynfe,ftxdyJ a&mufcJhwm? [dkbuf txd
roGm;EdkifcJhbl;}
tif'½l;onf twefMumrQ pum;rajymbJ Nidrfqdwfaeaonf/ olajymcsifonfhpum;rsm;udk ajym&ef oifh
roifh pOf;pm;csdefqaejcif; jzpfayonf/ aemufqHk;usawmh olYpdwfxJ &SdaeorQudk ajymrdav\/
]pwD;ref;&JU ae&m[m tawmfxl;jcm;wJh ae&mvdkY uRefawmfxifw,f? uRefawmf olESifhtawmf
MumMumuav; tquftoG,fjzpfcJhzl;w,f? tar&duef ywf0ef;usif oefY&Sif;a&;qdkif&m r*¾Zif;xJrSm uRefawmf
a&;cJhwJh aqmif;yg;ESifh ywfoufNyD; olu uRefawmfhqD pmwpfapmif a&;cJhzl;w,f? tJ'D ol a&;wJhpmudk
taMumif;jyKNyD; tquftoG,fa&;cJhzl;w,f? tJ'D ol a&;wJhpmudk taMumif;jyKNyD; tquf toG,fjzpfcJh&wm
qdkygawmh? uRefawmf olYaq;cef;&JU tjyiftqiftaetxm;tm;vHk;udk "gwfyHkawG xJrSm jrifzl;w,f? tifrwef
aumif;wmyJAs? ae&muvnf; aumif;? olvkyfxm;yHkuvnf; pHjyK avmufw,fvdkYxifw,f? awmtkyf&JU
tv,fawmifukef; tjrifhuav;ay:rSm wnfxm;wmyJ? vlol av;yg;ESifhvnf; a0;w,f? vlem tem;,lwJh
vomaqmif tcef;awGu rSefvHkum tcef;awG? NyD;awmh tjrJwrf;oefY&Sif;pifMu,faezdkYESifh aqmif;wGif;rSm tyl?
tat; rQwzdkYtwGuf avat; avylay;pepfudk oHk;xm;w,f}
tif'½l;ajymaeyHkrSm pdwfygvufyg &SdvGef;ojzifh pm;yGJ&Sd vltm;vHk;uyg pdwfyg0ifpm;pGmjzifh
em;axmifvsuf &SdMuavonf/
a'gufwm om;&m;*Gwfuawmh jyHK;onf/ olYtjyHK;rSm rvdkwrmjyHK;/ tif'½l;\ t,ltqudk
rESpfNrdKUonfh vu©Pm azmfjyaom tjyHK;/
]uRefawmfwdkY vef'efNrdKU&JU tajctaeudk wGuf&ifawmh pwD;ref;&JU pdwful;rsKd;udk taumif txnfazmfzdkY
vG,fr,f rxifygbl;? uRefawmfwdkY vef'efq&m0efawGuawmh vef'efNrdKUay:rSm&SdaewJh tajctaeESifhyJ
vdkufavsmnDaxGjzpfatmif vkyfMu&wmyJ a'gufwmarqef? tckcifAsm;ajymaewJh EdkifiHjcm; yHkpHrsKd;awGuawmh
uRefawmfwdkYqDrSm vkyfcsifrS vkyfEdkifr,fayghAsm? 'gayrJh uRefawmfwdkYpepfuvnf; aumif;rGefcdkifrmwJh
pepfawGygyJ? tifrwefrS aumif;wJhpepfopfawG xGufvmEdkifw,fqdkwm uRefawmf &J&JBuD; ajym0Hhygw,f?
wpfckawmh &SdwmayghAsm? vljrifaumif;atmifawmh vkyfcsifrS vkyfEdkifr,faygh}

jrefrmhrQm;ewfarmif 108
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf bmwpfcGef;rS wHkYjyefrajymacs/ rsufvTmudkcsum Nidrfoufaeonf/ aq;½HkwGif tvkyf0ifp


0efxrf;opfwpfOD;taejzifh olYt,ltqudk yGifhyGifhvif;vif; wifjyNyD; tjiif;tcHkvkyfae&ef roifh[k
olxifavonf/
a'gufwm om;&m;*Gwfuawmh tif'½l;udk qefYusifí ajymaejcif;r[kwfaMumif; odomxif&Sm;
apvdkonfh oabmjzifh tjcm;taMumif;t&mwpfckudkajymif;í rsufESmudk &Tif&TifjyHK;jyHK;xm;um pum;udk
qufajymonf/ olonf a&S;acwfu aoG;pkyfcGufESifh aoG;xkwf,lonfh twwfynmtaMumif;udk
qufvufajymjyaeavonf/
aq;ynmordkif;bmom&yfonf a'gufwmom;&m;*Gwf tESpfoufqHk;bmom&yfjzpfojzifh a&S;acwf
vef'efNrdKUay:rS q&m0ef qHyifñSyform;taMumif;udk pdwfyg0ifpm;vmatmifyif tcsuftvuf jynfhjynfhpHkpHkESifh
ajymjyaeayonf/
xdkif&mrS xMuonfhtcg om;&m;*Gwfonf tif'½l;tm; w&if;wESD;yif ]uRefawmfhqDrSm a&S;acwfoHk;
aoG;pkyfcGuf ESpfcGuf &xm;w,f? wpfaeYusrS cifAsm;udk jy&OD;r,f? tJ'D twwfynm uG,faysmufoGm;wm[m
uRefawmfwdkY nHhvdkYajym&rvm; rodbl;? 'Dtwwfynm[m vlrSm0ifa&muf pGJuyfaewJhwpfzufu a&m*gudk
wHkYjyefwJhae&mrSm odyfxda&mufwJh enf;wpfenf;vdkY uRefawmfuawmh xifwmyJ}[k ajymavonf/
tif'½l;ESifh awGUpwGif ,if;uJhodkY oabmcsif; rwdkufqdkifonfh jyóemav;rqdkpavmuf
ay:aygufcJhaomfvnf; aemufydkif; tvkyftwlwlvkyfvmMuonfhtcg udk,fcsif;pmonfhoabm? ulnD
wwfonfhoabmrsm;udkawmh jyonf/ om;&m;*Gwfonf trSefawmh q&m0efaumif;wpfa,mufyifjzpf\/
a&m*gZpfjrpfudk ppfaq;qHk;jzwf&mü vGJrSm;cJonf/ olydkiftcef;rsm;wGif xm;onfh vlemrsm;tm;
tif'½l;0ifa&mufMunfh½Ijcif;udkvnf; oabmxm;BuD;BuD;ESifh cGifhjyK½HkrQru 0rf;ajrmuf0rf;om BudKqdkonfh
t&dyfvu©Pmudkyif jyonf/
odkYaomfvnf; vlemuko&mürlum; tjrifusOf;onfh oabmxm;rsKd;&Sd\/ olYvlemudk olBudKufonfh
aq;ay;&rS? ESpfoufonfhenf;jzifh uko&rS auseyfonf/ oifhawmfvdrfhrnf aumif;vdrfhrnf xifíay;vmaom
wpfzufvl\ tMuHÓPfudk vufrcHcsifwwfay/ aqG;aqG;aEG;aEG;ESifh tMuH ay;onfudkyif q&mvkyfonf[k
xifwwfav\/
aq;0g;ukorIwGif ol\ t,ltqrsm;rSm wpfrsKd; wpfbmomyifjzpfonf/ tqkwfa&m*g &Sd r&Sd
prf;oyfppfaq;rIay:0,f olpdwfr0ifpm;acs/ olYtvkyf r[kwfovdkyif oabmxm;onf/ olu
tqkwfa&m*g&Sdr&Sd BudKwifí prf;oyfjcif;onf aq;0g;uko&mü rnfodkYaomtusKd;aus;Zl;rsm; &Edkifonf?
rnfrQtxd tusKd;oufa&mufrI &Sdonf ponfrsm;udk taxmuftxm;rjyEdkifao;í ol
vufrcHEdkifaomoabmudk ajymavonf/
olonf tqkwf av0ifjcif;udk ppfaq;&mü aphpyf aocsmaomfvnf; ol\qifjcifoHk;oyfrI &mEIef;rSmrl
aq;½HkwGif oltedrfhqHk;jzpfayonf/ odkYaomfvnf; ig;BuD;qDESifh armhtm;aq;rsm;udk ay;&mürl a'gufwm
om;&m;*Gwfonf tvGef&ufa&mvSojzifh emrnfBuD;ayonf/ ol\ vlemrSef orQonf olYxHrS
xdkaq;0g;rsKd;udkawmh tjrJwap aygaygrsm;rsm; &wwfayonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 109
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf wpfcsdefu olpdwf0ifpm;cJhaom oludk,fydkiftvkyfwpfckjzpfonfh tqkwfa&m*gqdkif&m


okawoevkyfief;udk jyefí vkyfjzpfvmonf/ vkyfrdNyDqdkawmhvnf; pívkyfonfhtcsdefrSpí om;&m;*Gwfudkyif
owdr&awmhacs/ olYtvkyfwGif tm½Hkpl;pdkufum pdwfyg vufyg vkyfavawmhonf/ ,cifu &SdcJhzl;onfh
pdwftm; xufoefrIrsm;onf jyefvnfí &Sifoef Edk;Mum;vmav\/
wpfcsdefu wifjycJhzl;onfh trIefrsm; ½SL½dIufrdjcif;aMumifh tqkwfwGif xdcdkuf'Pf&m&um
tqkwfa&m*gjzpf&onf[laom t,ltqudkyif qufvuftajccHí ol\okawoevkyfief; pcJhjcif; jzpf&m
olonf yGefyguGuf prf;oyfrIenf;ESifh qufEG,fNyD; tqkwfa&m*gjzpfpwGif jyvmwwfonfh t&dyfvu©Pmrsm;udk
&SmazGavhvm&ef pwifBudK;yrf;av\/
ol\ vkyfief;twGuf prf;oyfppfaq;MunfhzdkY vlta&twGufuawmh olvdkoavmuf &onf [k
qdk&ayvdrfhrnf/ a'gufwmom;&m;*GwfxH vmjyvQif tm;aq;rsm;rsm; &vdrfhrnf[laom arQmfvifhcsufjzifh
tm[m&"mwf csKdUwJhaeaom uav;rsm;udk rdcifrsm;u vma&mufjyoavh&Sd&m ,if; uav;oli,frsm;onf
tif'½l;twGuf okawoe jyKp&mypönf;rsm; jzpfvmavonf/
odkYaomfvnf; tif'½l;rSm ,cifu &SdcJhzl;onfh pdwftm;xufoefrIrsKd; aysmufuG,faeonfrSm
MumNyDjzpf&m ol\olawoevkyfief;ay:ü vkyfpwGif rsm;pGmpdwfygvsuf&SdcJhaomfvnf; aemufydkif;usawmh
pdwf0ifpm;rI enf;yg;oGm;jyefonf/ olonf avmavmq,fq,ftajctaersm;t& olYpdwf\ tvdkodkY vdkufum
oufaomifhoufomaezdkYavmufom pdwful;vsuf&Sdavonf/
vlemwpfOD;\ a&m*gZmpfjrpfudk r&&atmif prf;oyf&SmazG&onfh tvkyfrSmvnf; wu,fwrf; usawmh
vG,fulonfr[kwfay/ tcsdefrsm;pGm tukefcHzdkYvdk\/ tif'½l;rSm tcsdeftukefrsm;rsm; oHk;EdkifzdkYtajctaeu
ray;ay/ wpfcsdefu vlemwpfa,muf\ a&m*gZmpfjrpfudk tcsdefrsm;rsm;,lí prf;oyf avhvmNyD;rS
ukooifhonf[k ,HkMunfcJhaom tif'½l;onf ,cktcg ,if;t,ltqudk vufrcH Edkifawmhacs/
olYrSm aeYpOfMunfhay;&onfh vlemu rsm;vGef;vS\/ tjrJwrf;ta&;wBuD; okwfoD;okwfysm
vkyfae&ojzifh pepfwus prf;oyfaezdkYrSm rjzpfEdkifawmh[kyif ol,lqavonf/ olrwwfEdkifaom udpöudk
olrvkyfbJ aejcif;onfomvQif taumif;qHk;jzpfvdrfhrnf[k olwGufav\/
aq;½HkodkY vmMuonfh qif;&Jom;vlemrsm;uawmh ol\ ukoenf; ukorItay:wGif tav;
teufxm;í a0zefMuvdrfhrnfr[kwf[k ol,HkMunf\/ odkYjzpf&m olYtvsifu q&m0efrsm; vkyfudkif
usifhoHk;oGm;onfhenf;rsm;twdkif; aomufaq;udk vG,fvG,fululESifh &uf&ufa&ma&may;í vlemrsm; aq;cef;xJ
a&mufvmcsdefwGif w&if;wESD; qufqHajymqdkjcif;tm;jzifh auseyfatmif wm0efausatmif vkyfavonf/
þuJhodkY vkyfay;jcif;tm;jzifh vlemrsm;onf ol\ vkyf&nfudkif&nftay:wGif oHo, rjzpfMuawmhbJ
tvGefoabmaumif;í tvGefawmfonfh q&m0efwpfOD;[kyif todtrSwfjyKMuvdrfh rnf[kyif
ol,HkMunfxm;avonf/
tif'½l;tzdkY 0dwdk&D;,m;aq;½Hkü vkyfudkif&onfrSm rsm;pGmtqifajyvsuf&Sdayonf/ twlwGJí
vkyfudkifae&aom a'gufwm rDvD*efESifhvnf; jyóemr&Sdacs/ &ufcsdef; rSefrSefvmae&aom vlemrsm;
ESifhywfoufí rDvD*ef vkyfaeonfhenf;udkyif tif'½l;oabmusum vdkufí vkyfvsuf&Sd\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 110
armifxGef;ol &Jwdkuf

&ufcsdef;t& vmonfh vlemrsm; tcef;xJ0ifvmvQif xyfrHí prf;oyfppfaq;jcif; rjyKawmhbJ


vlemuwfjym;udk,lí vufrSwfuav;xdk;ay;vdkuf\/ xdktcg vlemonf tvsifhtvsif aeYrsm;u
olayxm;cJhonfh aomufaq;rsKd;udkyif &rnfjzpfayonf/ vlema&m*g oufomonf roufom[l
aomtcsufudkawmh olroday/ xdkudpöuawmh olESifh rqdkifovdkyif jzpfoGm;avonf/ olYtwGufawmhjzifh
tcsdefukefrsm;pGm oufom½HkrQru vkyf&udkif&onfrSm ryifyef;awmhay/
þodkYjzifh .... tif'½l;onf 0dwdk&D;,m;aq;½HkBuD;\ tcsdefydkif;*kPfxl;aqmifq&m0efBuD; tjzpfESifhvnf;
rsm;pGm vlodrsm;í xif&Sm;ausmfMum;aom q&m0efwpfOD; jzpfvmav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 111
armifxGef;ol &Jwdkuf

(9)

0dwdk&D;,m;aq;½HkBuD;ü tvkyf0ifcJhNyD;aemuf &ufowåywf ajcmufywftMum? wpfaeYaom eHeufwGif


tif'½l;onf c&pöwDESifhtwl eHeufpmpm;&if; jyifopfEdkifiH rmaq;NrdKU pmwdkufwHqdyf ½dkufESdyfxm;onfh
pmwpfapmifudk azmufvsuf &Sdav\/ olonf pmudk twefMumrQ zwfaeNyD;aemuf 0rf;omtm;&ESifh c&pöwDtm;
vSrf;Munfhvdkufavonf/
]'ifeDqDu pm c&pöwD? aemufqHk;awmhvnf; ruúqDudkEdkifiHudk NiD;aiGUoGm;jyefNyD? rMumcif jyefvmNyD;
'DrSmyJ tajcpdkufawmhr,fwJh? udkawmh pdwfcsvufcs r,Hk&Jao;bl;? ol jyefa&mufvmNyD; vufawGUvkyfawmhrSyJ
,Hkr,f? 'gESifhav udkwdkY olESifh uGJuGmoGm;wm b,favmufMumNyDvJ[if? udkjzifh rrSwfrdawmhbl;? Mumawmh
tawmfhudk MumNyD? jyefawGUcsifvdkufwmuGm? awGU&&if odyfaumif; rSmyJ? olYpmuawmh w½kwfjynfbufu
jzwfNyD; jyefvmr,fvdkYqdkwmyJ? owif;pmxJrSm Munfhprf; ygOD;tcspf&,f? tdk&D;wm; oabFm b,faeY 0ifrwJhvJ}
c&pöwDrSm rarQmfvifhbJ Mum;vdkuf&aom owif;aMumifh 0rf;omvsuf&Sd\/ 'ifeD jyefa&muf
rnfqdkawmhvnf; olr pdwful;ESifh olrtm;& auseyfvsuf&Sdavonf/ trSefawmh c&pöwDonf rdcif
pdwftjynfht0&Sdoljzpf&m vifa,musfm;tay: cspfcifwG,fwm&mü tjcm;rdef;rrsm;ESifh rwlatmifyif
xl;jcm;aom pdwfxm;&Sdol jzpfayonf/
'ifeDESifh [kwfyfwdkYonf tif'½l;ESifh i,faygif;rsm; jzpfMu&m tif'½l;tay: MoZmanmif;olrsm;
jzpfMuonf/ olronf tif'½l; pdwfajymif;oGm;onfhtjzpfudk Munfhum ylyefaomua&mufvsuf &Sdoljzpfonfh
tm;avsmfpGm 'ifeDom jyefa&mufvmygu 'ifeD? [kwfyfESifh tif'½l;wdkY oHk;OD;udk qHkrdatmif vkyfay;Edkifygrl
tif'½l;\ tajctaeonf wpfrsKd;wpfzHk ajymif;vmvdrfhrnf[k xifrdav\/
tdk&D;wm; oabFm wDvfbl&D qdyfurf;odkY rqdkufrD wpf&ufwGif c&pöwDonf olr\ tpDtpOf udk
tif'½l;tm; ajymavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 112
armifxGef;ol &Jwdkuf

]vmr,fh tywfxJrSm uRefr npm pm;yGJav;wpfck vkyfr,fvdkY pdwful;xm;w,f tif'½l;? &Sif&,f


'ifeD&,f [kwfyf&,f oHk;a,muftwGufaygh? jyefvnfawGUqHkMujcif; txdrf;trSwfaygh? b,f &ufavmufvkyf&if
aumif;rvJ[if}
tif'½l;onf tHhtm;oifhaerdonf/ olESifh c&pöwDwdkY Mum;0,f tqifrajy jzpfaecJhonfrSm
MumNyDjzpf\/ ,if; tqifrajyrIonf rBuD;rm;aomfvnf; vG,fvG,fESifh ajyvnfoGm;Edkifonfh tajc
taersKd;r[kwfrSef; ESpfOD;pvHk;\ pdwfxJrS odaeMu\/ odkYygvsufESifh npmpm;yGJvdk aysmfyGJuav;
wpfckvkyfrnf[k c&pöwDu ajymvmonfhtcg xl;qef;ovdk jzpfaeav\/
][kwfyfu udef;b&pf jyefa&mufaeNyDxifw,f? udkuawmh 'ifeDa&mufvm&if ESpfa,mufwnf;
tjyifoGm;NyD; wpfae&m&mrSm pm;Murvm;vdkY pdwful; . . .}
olonf ajymif;vJoGm;aom c&pöwD\ rsufESm&dyf rsufESmuJudk vSrf;MunfhvdkufNyD; olYpum;udk
tqHk;rowfawmhbJjyifí ajymav\/
]aumif;om;yJ vkyfaygh? we*FaEGaeY nqdk&if aumif;ygw,f? udk,fwdkYtm;vHk;twGuf tqif
ajyqHk;jzpfr,fh nyJ}
we*FaEGaeYwGif 'ifeDa&mufvmonf/ 'ifeDuawmh [dkwkef;u yHkpHtwdkif;yifjzpf\/ rsufESmESifh
vnfyif;rSm tvsifuxuf ydkí eD&Jvmojzifh tkwfeDcJa&mifyif aygufaeonf/ t&G,fu ydkí tdkpm
usoGm;ovdkyif xif&\/ tajymtqdk taetxdkifuawmh ,cifuESifh pmvQif ydkí El;nHhaysmhaysmif; vmovdk
&Sdaomfvnf; olwdkYvifr,m;ESifh qHkrdonfhtcgwGifrl [dkwkef;uvdkyif tcsKd;rajymif; rlrajymif; ao;onfh
'ifeDyif jyefjzpfvmavonf/
]tdrfujzifh tvGefY tvGefBuD;us,fcrf;em;wJh tdrfygyJAsm? uRefawmftdrfrsm; rSm;aeNyDvm; rodbl;}[k
uvd qGoHjzifh a&&GwfvdkufNyD; c&pöwDbufodkY vSnfhMunfhonf/
]wcrf;wem; 0wfpm;qif,ifxm;wJh a[m[dk yk*¾dKvfBuD;[m a'gufwmtif'½l;arqefvm; cifAsm?
[kwfrS [kwfyg&JUvm;? uRefawmfrsm; vlrSm;aeovm;? 'Davmuf BuD;us,fcrf;em;aerSef; uRefawmf
vHk;0rodbl;cifAs? uRefawmfBudKNyD; odxm;&&if 'Dyk*¾dKvfBuD;udk ajzazsmfzdkY oDcsif;qdk tifrwef aumif;wJh
pm0gav;wpfaumif zrf;vmNyD; vufaqmifay;yg&JU}
pm;yGJwGif xdkifrdNyD; cPrQtMumwGif t&ufcGufcsay;&m 'ifeDu jiif;avonf/
]uRefawmf t&uform; r[kwfawmhbl;? vdkif;rusL;orm; jzpfoGm;NyD? txl;tqef;jzpfraebl;vm;? [J
[J? 'DEdkifiHvdk tjypfruif;wJh EdkifiHrsKd;rSm aecsifwJhpdwf &Sdvmapcsif&if EdkifiHjcm;udkom xGufoGm;vdkuf?
wpfcgwnf; aecsifwJh pdwf jyefay:vmwmyJ}
tif'½l;url 'ifeD\ rsufESmudk pl;pdkufí Munfhum pOf;pm;awGa0vsuf&Sd\/
]'Dr,f zD;vpf? cifAsm; tajcwusjzpfatmif vkyfzdkYawmh oifhNyDxifw,f? toufvnf; ri,f awmhbl;?
av;q,fausmfvmNyD? cifAsm;vdk t&nftcsif; jynfh0wJhvl[m . . .}

jrefrmhrQm;ewfarmif 113
armifxGef;ol &Jwdkuf

'ifeDu ajymifpyfpyf rsufESmay;jzifh tif'½l;tm; jyefMunfhvdkufNyD; ]odyfvnf;ajr§mufraeESifhOD;


ygarmu©BuD;&JU? awmfawmfMum atmufajc vGwfoGm;vdkY cufukefOD;r,f}[k qdkavonf/
'ifeDu olYtm; awmifydkif; [wfzdkY½dIif;,m; ukodkvfjzpf aq;½HkwGif cGJpdwfukq&m0eftjzpf
vpmwpfESpfvQif aygifoHk;&mjzifh cefYxm;jcif;cH&aMumif;? xdktvkyfwGif jrJvdrfhrnf[k olrxifaMumif;?
odkYaomfvnf; cGJpdwf ukoay;&onfh vlemu rsm;jym;ojzifh tawGUtMuHKrsm;rsm; &zdkYawmh arQmfvifhEdkifaMumif;?
tu,fí xdktvkyfrS xGufvQif olbmvkyf&OD;rnfudk uHaouHr rajymEdkifao;aMumif; ajymjyavonf/
]olwdkYtaeESifh uRefawmfhvdk taumifudk bmaMumifh 'Dtvkyfay;wmvJ rodbl;Asm? rsufpd wusnf;vGJNyD;
ay;wm xifyg&JU}
]r[kwfygbl; zD;vpf&m? tifrf tufpf bGJUaMumifh ay;wmygAs? cifAsm;&xm;wJh bGJUu yxrwef;pm;
bGJUrsKd;yJ[m? 'DbGJUrsKd;ESifh vlqdk&if b,fae&moGm;oGm; tvkyfwpfckawmh &rSmyJaygh}
]vmjyefNyD cifAsm;u? vludk odyf txifBuD;aewmyJudk;? [dk wpfcsdefwkef;u a&ydkufawG rdkif;cGJ cJhwmudk
rSwfrdao;&JUvm;}
xdktckdufrSmyif [kwfyfwpfa,muf aygufvmonf/ olonf ,cifu 'ifeDESifh wpfBudrf wpfcg
rQrqHkcJhMuzl;aomfvnf; ,ck qHkrdMuonfhtcg ig;rdepfcefY twGif;rSmyif wpfOD;udkwpfOD; em;vnf
onfhrdwfaqGrsm; jzpfoGm;Muav\/ npmpm;csdefwGifrl olwdkYESpfa,mufaygif;í tif'½l;tm; pMu ajymifMu
uvdMuavawmh\/
]'DrSm [kwfyf}
zD;vpf 'ifeDonf vufokwfy0gudk jzefY&if; pum;ponf/
]w0wjyJ pm;zdkYawmh odyfarQmfvifhrxm;ESifh q&morm;a&U? uRefawmf olwdkYESifh odvmwm MumNyD?
a[m'Du ygarmu©BuD;qdk&if tckvdk vef'efNrdKUawmfBuD;&JU taemufydkif;om; vl,Ofaus;av; rjzpfcifuwnf;u
odvmMuwmyJ? olwdkYcrsm wpfcsdefu olwdkYarG;xm;wJh yl;awGudk tpmiwfa&iwf xm;w,fqdkNyD; olwdkYaewJh
tdrfxJuawmifrS ESiftxkwfcH&ao;w,fodvm;}
]0atmif rpm;&bl; qdk&ifawmh cGuswmyJAsm? uRefawmfu b,foGm;oGm; 0ufaygifajcmuf
enf;enf;awmh tdwfxJxnfhNyD; 0g;ae&rS auseyfwJh taumif}
[kwfyfuvnf; 'ifeD csKd;xm;onfh ESyfaMumif;twdkif; tvdkufoifh 0ifajymavonf/
]tJ'Dvdk pm;wwf 0g;wwfwJh tusifhuvnf; bDvDbufwef&JU tusifhaygh? uRefawmf olYqDu
&vmwmyJ? 'gayrJh uaeYawmhjzifh 0ufaygufajcmuf a0;vdkY bmrSrygvmbl;? uHraumif;csifawmh tdrfu
MuufrBuD;uvnf; rOao;bl;? ol rOawmh MuufOav; wpfvHk;awmifrS xnfhrvmEdkifbl;}
pm;aomufaepOf twGif;wGifvnf; 'ifeDESifh [kwfyfwdkYonf &,fp&m armp&m pum;awG rjywfatmif
ajymMuonf/ [kwfyf\ [moÓPfonf 'ifeDaMumifh Edk;<uum t&Sdefwufvsuf&Sdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 114
armifxGef;ol &Jwdkuf

ajymrdvmonf/ xdkYaemuf pdwfygvufygESifh 0ifíajymrdvmonf/ ol pdwfygonfjzpfap? ryg onfjzpfap olESifh


qufpyfaeaom avmuwpfcktwGif;rS taMumif;t&mrsm;onf olYtm; qGJaqmif vsuf&Sday&m olEIwfqdwfaeí
r&awmhay/
'ifeDESifh [kwfyfwdkY ajymaeMuonfrSm aq;½Hkrsm;taMumif;jzpf&m aq;½Hkrsm;\ tajctae t&yf&yfudk
uBuD;rS tçtxd odaeaom tif'½l;onf aq;½HkpepfESifh ywfoufí olodaeorQudk pdwfa&mudk,fyg
ajymrdavawmh\/
]aq;½HkpepfESifh ywfoufvdkY uRefawmfjrifxm;wmuawmh . . .}
tif'½l;onf aq;vdyfudk tm;yg;w& wpfcsufzGm½dIufvdkufonf/ ol ,ck aomufaeonfh aq;vdyfrSm
[dkwpfcsdefu aomufcJhonfh taygpm; tnHhpm; Am*sDeD;,m; pD;u&uf r[kwfay/ wu,fh tzdk;wef
aps;BuD;BuD;ay;&aom aq;jyif;vdyfjzpfojzifh 'ifeD\ rsufpdxJwGif uefYvefYjzpfvsuf&Sdav\/
]aq;½HkpepfrSm wnfae&m a&G;cs,fyHk[m vHk;0udk acwfrrDawmhbl;? udk,fvkyfaewJh aq;½Hk&JU odu©mudk
csw,fvdkYawmh rxifMuESifhaemf? uRefawmfhtaeESifh uRefawmfvkyfaewJh 0dwdk&D;,m;aq;½Hkudk
odyfcspfodyfjrwfEdk;ygw,f? tvkyfusawmhvnf; uRefawmfwdkY aq;½Hk0efxrf;awG[m odyfvkyfMuwmyJ?
vkyfp&mawGuvnf; trsm;BuD;yJ? 'gayrJh pepfaMumifh bmrS vkyfvdkYudkifvdkY tqifrajybl;? rxda&mufbl;?
0dwdk&D;,m;aq;½HkBuD;qdk&if NydKawmhr,f? tckawmifrS tcsKdYae&mu NydKpjyKaeNyD? pdefY*Ref;aq;½Hkvnf;
onfyHktwdkif;yJ? NydKawmhr,f? vef'efrSm&SdaewJh aq;½Hktm;vHk;rSm wpf0ufavmuf[m onfyHktwdkif; jzpfaewmyJ?
tJ'Dawmh uRefawmfwdkY bmvkyfMurvJ? &efyHkaiG vdkuf&SmMurvm;? jynfol vlxkqDu tvSLcHrvm;? ba&mif;
bD,monf taumif;qHk;qdkwJh bD,maMumfjimvdk owif;pmxJrSm aMumfjimxnfhNyD; jynfolawGqDu
wpfjym;ESpfjym;&atmif cGm,lMurvm;? tcktajctaet&qdk&if 0dwdk&D;,m;aq;½Hkqdkygawmh? uRefawmfwdkY
tvGefuHaumif;ygrS q,fESpfavmuftwGif;rSm vlemaqmif topfwpfaqmif? 'grSr[kwf
olemjyKq&mrawGtwGuf taqmifwpfaqmif aqmufEdkifrSm? pum; pyfrdvdkYajym&OD;r,f? uRefawmfwdkY aq;½Hku
q&mrawG b,frSm tdyfaeMu&ovJodvm;? jycsifw,fAsm? cifAsm;wdkY pOf;pm;zdkYu taoaumifBuD;udk
oHk;wJhoabmrsKd; vkyfaevdkYuawmh b,fawmhrS aumif;vmEdkifrSm r[kwfygbl;? NyD;awmh
tqkwfa&m*gukaq;½Hkudk vef'efvdk vlaetifrwefxlxyfNyD; aeYa&mnyg qlnHvIyf&Sm;aewJh
NrdKUBuD;&JUtv,frSmxm;vdkY oifhawmfr,fwJhvm;? ausmufrD;aoG;wGif; xJ0ifNyD; tqkwfa&m*gukçovdkyJaerSmaygh?
bmxl;rSmvJ? tjcm;aq;½HkawGvnf; onfyHkpHtwdkif; jzpfaewmyJ? yk*¾vdu olemjyKa*[mawGusawmhaum
bmrsm;xl;ovJ? tifrwef vloGm;vlvmrsm;NyD; aeYa&mnyg um;toGm;tvmrsm;wJh ae&mawGrSmcsnf;
zGifhxm;w,f? ajratmufrD;&xm;oGm;ae&if taqmufttHkawGu NydKusawmhrvm; atmufarh&w,f?
vrf;ray:u bwfpum;wpfpD; jzwfoGm;&if vlrrm&JU ausmatmufu ckwif[m ,drf;xdk;aewmyJ? uRefawmfhvdk
usef;rmaewJhvlrsKd; oGm;ae&if awmifrS aumif;aumif;tdyfaysmfzdkYtwGuf nwdkif; bmrDwHkaq; q,f*&rfavmuf
aomuf&rSm aocsmw,f? pOf;pm;omMunfhayawmh? tvGefqdk;&Gm;wJh OD;aESmufajr§;a&mif a&m*gaMumifh tylcsdef
wpf&mh av;avmuftxd wufNyD; tdyf&may:vJaewJh vlemrsKd;awGqdk&if b,fvdkrsm; aeMurvJ}
]cifAsm; tckajymjyaewmawG[m tm;vHk;rSefygw,f? cifAsm;ajymaewJh cRwf,Gif;csufawGudk usKyfwdkYu
b,fvdkjyKjyifMurSmvJ? aq;½HkawG tm;vHk;pkNyD; bkwftzGJUwpfckzGJU? cifAsm;udk ñTefMum;a&;0efcefY? tJovdk
vkyf&rSmvm;} zD;vpf'ifeDu olY0oDtwdkif; aighawmhawmhajymonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 116
armifxGef;ol &Jwdkuf

]ta&;xJ t½l;rxprf;ygESifh 'ifeD&m}


tif'½l;u jyefyufvdkufNyD; olYpum;udk qufavonf/
]uRefawmfwdkY pepfrSm tay:u csKyfudkifrIawG rsm;vGef;aew,f? txufu csKyfudkifrI[lorQudk
y,fzsufypfvdkuf&if tm;vHk;tqifajyoGm;rSmyJ? 'Dpum;ajymawmh pmtkyfxJu[mawG jyef&Gwfjyae
wmvdkYxifcsifxifMur,f? r[kwfygbl;? uRefawmfvef'efa&mufuwnf;u awGUcJh&wJh tawGUtMuHKawGay:rSm
tajccHNyD; ajymaewmyg? uRefawmfwdkY aq;½HkBuD;awGudk bmhaMumifh vef'efNrdKUtjyifrSm raqmufEdkif&rSmvJ?
qdkMuygpdkY? vef'efESifh q,fhig;rdkiftuGmae&mrsKd;rSmaqmuf&if rjzpfbl;vm;? OyrmAsm bif[efvdk ae&mrsKd;aygh?
vef'efESifh bif[ef[m q,frdkifa0;w,f? tckxd awmydkif;vdkyJ om,mw,f? avaumif;avoefY&w,f?
qdwfNidrfw,f? tJovdk ae&mrsKd;awGrSm vkyf&if rjzpfEdkif bl;vm;? oGm;a&; vma&; cufvdrfhr,fqdkwJhpum;rsKd;
wcsKdUu ajymMuw,f? tvum;yg? taMumif; rvHkavmufwJh qifajcwpfckyg? bmhaMumifh bwfpum;vdkif;
rzGifhEdkif&rSmvJ? NrdKUESifh aq;½Hk wdkuf½dkuf ajy;qGJwJh bwfpum;vdkif;rsKd; zGifhxm;vdkuf&if vef'efu bif[efudk
q,fh&SpfrdepfESifh a&mufEdkifw,f? aq;½HkoHk; ta&;ay:vlemwif,mOfqdk&if toGm;tjyefrdepfav;q,fMumr,f?
wu,fvdkY ajymif;a&TUvdkuf&if e,fajrtvdkuf zGifhNyD; vkyfudkifaewJh vkyfief;aiG &yfukefvdrfhr,fvdkYajymcsif
ajymMuvdrfhr,f? 'gvnf; oufoufrJh uwfajymwJh pum;yg? e,fajrawGrSm e,fajrtvdkuf aq;cef;awG
&SdaerSmaygh? aq;½HkBuD;uom a&TUwmyJ? aq;cef;awGu olYtvkyf olvkyfaeaygh? bmrS xdcdkufp&m r&Sdygbl;?
aq;½HkBuD;awG a&TUzdkYudpöajymvm&if bmrS rBuD;us,fwJhe,fajrtvdkuf vkyfief;jyóemudk a&SUwef;
wifMuygava&m? uRefawmf 'Dudk a&mufpu vef'ef taemufydkif;u vlemawGudk ydkYEdkifwJhaq;½Hk[m
vef'efta&SUydkif;aq;½HkBuD; wpfckyJ&Sdw,f? aemufNyD; 0dwdk&D;,m;aq;½HkBuD;udk ydkYEdkifw,f? uRefawmfhqD vmwJh
vlemawG[m uifqifwef? tD;vif;rwfp0J? [pfvfpwJhae&mawGu rsm;w,f? e,fajrtuefY towfqdkwm
r&Sdygbl;? tm;vHk;[m 'DNrdKUv,fudk a&mufvmwmcsnf;ygyJ? uRefawmfu tajctae trSefudk cifAsm;wdkYodatmif
ajymjyaewmyg? jyóemuawmh ½IyfaewmyJ? 'Djyóemudk ajz&Sif;zdkY twGuf bmrsm; vkyfaeMuNyDvJ? bmrS
rvkyfao;ygbl;? tvsifu &SdaewJh pepfa[mif;BuD; vrf;a[mif;BuD;twdkif; oGm;aewmyJ &Sdw,f? uRefawmfh
pdwfwdkif;usom vkyf&&if 0dwdk&D;,m;aq;½Hkudk 'Dae&mrSm qufNyD; rxm;awmhbl;? bif[efudk a&TUypfrSmyJ?
NyD;awmh bwfpum;vdkif; zGifhay;r,f? a&m*gaysmuf oGm;wJh vlOD;a& wdk;wufEIef;udk pm&if;Z,m;ESifh csjyr,f?
'gyJ}
olwdkY\ aqG;aEG;yGJrSm ,ckrS ed'gef;rsKd;½HkrQ&Sdao;onf/ aemufxyfaqG;aEG;p&mawG wpfyHkwpf yifBuD;
usef&Sdaeao;onf/
zD;vpf 'ifeDu oltjrJwrf; rausreyf jzpfcJh&onfh jyóema[mif;udk wifjyonf/ ½dk;½dk;
q&m0efrsm;tm; a&m*grsKd;pHkukzdkY wm0efay;xm;onfh jyóem? txl;uk q&m0efrsm;om
ukoay;&rnfhvlemrsm;tm; ½dk;½dk;q&m0efrsm;u aiGtqrwef,lNyD; ukoay;aeonfh jyóem?
aiGjrufjruf&vQif NyD;a&m[laomoabmjzifh ukoay;&mrS aemufqHk;wGif rEdkifreif;jzpfum txl;uk
q&m0efxHa&muf vmonfhjyóemponf ponfjzifh ajymp&m jyóemaygif; aomif;ajcmufaxmifjzpfvmonf/
[kwfyfuvnf; pD;yGm;a&;qefrIESifh a&S;a[mif;t,l0g'tay: pGJvrf;rIESpfckMum;wGif aygifrkefY
ESpfcsyfMum;ü tñSyfcHxm;&onfh tom;yrm jzpfae&Sm&onfh ydk;rTm;aA' yg&*lvli,fwpfOD;\ tjzpf
udkvnf;aumif;? aq;0g;xkwfvkyfonfh ukrÜPDrS xkwfvkyfaeonfhaq;0g;rsm; aumif;aMumif;

jrefrmhrQm;ewfarmif 117
armifxGef;ol &Jwdkuf

aqmif;yg;a&;cdkif;onfh tjzpfudkvnf;aumif;? olvkyfaeonfh bkwftzGJUrS oli,fjyefa&m*gxaeonfh


tzGJU0iftbdk;tdkBuD;rsm;\ tjzpfudkvnf;aumif; pHkwumaphatmif ajymjyavonf/
]cifAsm;wdkY pdwful;MunfhEdkif&if pdwful;Munfhprf;ygvm;}
[kwfyfu olYpum;udk oa&mfoH tjynfht0jzifh csDvdkufonf/
]0uftlawG acsmifNyD; tifrwefrS csnfheJY ,drf;,dkifaewJh armfawmfum;tdkBuD;wpfpD;udk armif;csif&m
armif;EdkifzdkYtwGuf pwD,m&ifav;ckESifh ESdyfcsifovdk ESdyfEdkifzdkYtwGuf ta&twGuf tuefYtowf rxm;bJ
um;[Gef;awGudk wyfay;xm;&if b,fvdkjzpfukefrvJ? tJ....tJ'gyJ? tJ'Dum;rsKd;ESifh wpfax&mwnf;wlNyD;
vkyfcsifovdk vkyf? jzpfcsifovdkjzpfaewJh tzGJUuawmh uRefawmfwdkY&JU trf? tufpf? bDtzGJUBuD;ygyJAsm}
n q,fem&Dxdk;NyDjzpfaomfvnf; oHk;OD;om; pum;trQifrjywfMuao;ay/ ajymvdkYaumif;wkef;
yifjzpf\/ c&pöwDu aumfzDESifh tom;ñSyfaygifrkefYrsm; olwdkYa&SUarSmufcsay;vdkufonfhtcg tm;vHk;
tHhtm;oifhaeMuonf/
]tdkAsm rpöufarqefudk tm;emp&m aumif;vSw,f? usKyfwdkYtmvl;zkwfaewm b,favmuf
em;nnf;vdkufavrvJ? 'DrSm udk,fhq&mwdkY? vlwpfa,muf[m pum;rsm;rsm;ajym&if qmwwfw,fAs?
tvkyfMurf;vkyfaerS qmwmr[kwfbl;? 'gvnf; pdwf0ifpm;p&mwpfckyJ? uRefawmfawmh uRefawmfwdkY tzGJU
Ouú|BuD; 0Sif;ae;qDoGm;NyD; rsufESmvkyfp&mwpfckawmh&NyD? yg;pyfrS avylrsm;rsm; xkwfjcif;onf
tpmaMunufrIudk jyKjyifajymif;vJap\qdkwJhtcsuf rSefrrSef okawoevkyfMunfh&if emrnfBuD;p&m &Sdw,fvdkY
olYudk ajymjy&OD;r,f? [m;.....[m;.......[m;}
ajymí qdkí? pm;í aomufí tm;&onfhtcg [kwfyfu tvsifqHk;xí jyefonf/ 'ifeDuawmh
tif'½l;wdkYESifh a&S;a[mif;aESmif;jzpfrsm;udk pm;NrHKUjyef&if; usefcJhavonf/ 'ifeDtwGuf wuúpDwpfpD; ac:&ef
tif'½l; w,fvDzkef;qDodkY xtoGm;wGif 'ifeDonf tvGefvSaom pydefjcHKapmifav;wpfxnfudk xkwfí
c&pöwDtm; ay;avonf/
]ygarmu©BuD;uawmh uRefawmfhudk owfcsifrSmyJ? 'DjcHKapmifuav;udk cifAsm;twGuf 0,fvmcJhwm?
olESifh vufvSrf;rrDwJh ae&mavmuf uRefawmfa&mufrS olYudk ajymjyyg}
'ifeDonf olYtusifhtwdkif; t&Tef;taomav; azmufvdkufao;onf/ c&pöwDu aus;Zl;wif
onfhpum; vdIufvSJpGmajymonfudkNidrfí em;axmifaeonf/
]'DjcHKapmifav;[m w½kwfjynfu vkyfwmyJ? pydefEdkifiHxGufypönf; ppfppfr[kwfbl;? 'DjcHKapmif av;udk
&Sef[Ja&mufrS 0,fvmcJhwm}
'ifeDESifh c&pöwDwdkYonf pum;qufí rajymEdkifMuawmhbJ NidrfqdwfaeMuavonf/ w,fvDzkef;
qufNyD;í jyefavQmufvmaeaom tif'½l;\ ajcoHonf {nfhcef;qDrS xGufay:vmae onf/
'ifeDonf xdkif&mrS jznf;nif;pGm x&yfvdkufonf/ Muifemaomt&dyftaiGUrsm;jzifh jynfhvQH aeonfh
ol\rsufvHk;rsm;udk c&pöwD\rsufvHk;tpHkESifh rqdkifrdatmif vTJz,fxm;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 118
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uRefawmfawmh olYtwGuf odyfNyD; pdwfrylvSygbl;}


'ifeD\toHrSm wdk;wdk;nif;nif; &SdvSonf/ ajym&if;uyif wpfcsufjyHK;vdkufao;onf/
]pdwfryl&bl; qdkayrJh uRefawmfwdkY BudK;awmh BudK;pm;rSjzpfr,f? rBudK;pm;vdkYawmh r&bl;? '&if;zD;
NrdKUrSmaewkef;u pdwfaepdwfxm;rsKd;&SdwJh tif'½l;arqef b0udk jyefa&mufvmatmifawmh uRefawmfwdkY BudK;pm;rS}

jrefrmhrQm;ewfarmif 119
armifxGef;ol &Jwdkuf

(10)

tDpwm yGJawmftwGuf ausmif;ydwfcsdefwGif tif'½l;xHodkY rpöuf oGefwefxHrS pmwpfapmif a&mufvm av\/


olrwdkY wnf;cdkaeonfh ba&mif;[dkw,fodkYvmNyD; olYorD;\ ajcaxmufemudk prf;oyfppfaq; ay;&ef
a&;vdkufonfhpmjzpfavonf/
pmxJwGif olYorD; pDbpfvf\ ajcaxmuftemrSm roufomaMumif;? rpöufavm&ifhwdkYtdrf
aeYv,fpmpm;yGJwGif pum;pyfrdcJhNyD;onfhtcsdefrSpí tif'½l;ESifhjyí tMuHÓPf&,lvdkaom qE´&SdcJhaMumif;
zGJUzGJUEGJUEGJU a&;xm;ayonf/ tif'½l;uvnf; pmxJwGifygonfh ajr§mufvHk; yifhvHk;uav;rsm; tay:wGif om,m
auseyfvSonfh tm;avsmfpGm pm&vQif &csif;yif ba&mif;[dkw,fodkY oGm;av\/
pDbpfvf\ ajcaxmufudk ppfaq;&onfrSm cufcJyifyef;vSonfhtvkyfr[kwfay/ vG,fvG,f
uav;ESifhyif tajctaeudk odEdkifonf/ uav;r\ ajcaxmufrSm jzpfpuwnf;u cGJpdwfzdkY vdktyf onfrSm
trSefyif jzpfayonf/
tif'½l;onf pDbpfvftm; wpfcsufjyHK;í MunfhvdkufNyD; rpöufoGefwefbufodkYvSnfhum tajc
taet&yf&yfudk &Sif;jyonf/
]t½dk;u wjznf;jznf;ESifh rmvmaew,f? jrefjrefqefqef cGJrSjzpfr,fvdkY uRefawmfxifw,f? rcGJ&if
ajcacsmif;av;awG uyfoGm;rSm pdk;&w,f? jrefjrefcGJEdkifzdkYtwGuf cGJpdwfukq&m0efudk jrefjref jyzdkYawmh vdkvdrfhr,f}
tif'½l;\ pum;Mum;aomtcg rpöufoGefwefu tHhMoonfh vu©Pm rjyacs/

jrefrmhrQm;ewfarmif 120
armifxGef;ol &Jwdkuf

]orD;&JU ausmif;q&m0efuvnf; 'Dtwdkif;yJ ajymygw,f? uRefrwdkYuvnf; tcGJcHzdkY toifhygyJ?


uRefruawmh a'gufwmhudkyJ ,HkMunftm;udk;rdygw,f? 'Dudpöudk tptqHk; a'gufwmyJ pDpOfay;ygvm;?
cGJzdkYpdwfzdkYusawmh b,folYudk tyf&if aumif;r,f xifygovJ a'gufwm}
]b,folYudk tyf&rvJ}[laom ar;cGef;udk wdkuf½dkufar;vmonfhtcg tif'½l;rSm tajz& cufoGm;onf/
olYtvkyfonf aq;0g;ukojcif; oufoufrQomjzpf\/ olYwGif cifrifaom cGJpdwfukq&m0efrsm;pGm&Sdaomfvnf;
tm;vHk;rSm e,fa&mufaeMu\/ vef'efNrdKUay:rSmawmh &if;ESD;cifrifol wpfOD;rS r&Sday/ xdkpOftcdkufrSmyif
olYacgif;xJodkY tdkifAdk&D ay:vmav\/
]cGJpdwfwmudkawmh a'gufwm tdkifAdk&D vkyfay;Edkifp&m &Sdygw,f? ol tm;r,f qdk&ifayghav}
rpöuf oGefwefuvnf; tdkifAdk&D\ trnfudk Mum;zl;aeonf/ vGefcJhaomvtwGif;u tD*spf EdkifiH
udkif½dkNrdKUodkY av,mOfysHESifh oGm;a&mufum tyl&Syfa&m*gonf wpfOD;tm; Munfh½Iukoay;cJhonfh a'gufwm
tdkifAdk&DtaMumif; owif;pmtm;vHk;wGif ygvmojzifh zwfcJh&zl;onf/ a'gufwmtdkifAdk&D onf
tvGefemrnfBuD;onfh q&m0efBuD;wpfa,muf/ xdkq&m0efrsKd;ESifhom jy&rnfqdkvQif jiif;p&m rvdk/
tif'½l;ay;onfh tMuHÓPfonf tvGefaumif;onfh tMuHÓPfjzpfonf[k rpöufoGefwefu ,HkMunfonf/
a'gufwm tdkifAdk&DESifh jyzdkY csufcsif;yif oabmwlavonf/
odkYaomf rpöuf oGefwefbufu vdkvm;csufwpfckawmh wifjyonf/ ,if; vdkvm;csufrSmvnf;
wjcm;awmh r[kwfay/ olYorD;udk rpöuf&Sm&ifwef olemjyKa*[müomwifí cGJpdwfay;&rnf/ xdka*[m rSvGJí
wjcm;ae&m b,fae&mrS olYorD;udk rxm;Edkif/ olYrdwfaqGtrsm;pkoHk;aom xkdolemjyKa*[m onf
emrnfBuD;a*[mjzpfojzifh olroHk;bJ raeEdkif[k qdkavonf/
tif'½l;onf tdrfjyefa&mufvQif a&mufcsif; tdkifAdk&DxH zkef;qufí xkdudpöudk ajymjyavonf/
tvkyfudpöESifhywfoufí wpfBudrfwpfcgrQ rqufoG,fzl;cJhojzifh cyfwGefYwGefY jzpfrdao;aomfvnf; tdkifAdk&D\
qufqHyHku &if;&if;ESD;ESD; &Sdojzifh pdwfoufom&m &oGm;cJhav\/
aemufwpfaeYwGif ESpfa,muftwloGm;í pDbpfvf\ ajcaxmufudk xyfrHMunfh½IMu&ef pDpOfonf/
tD'g&Sm&ifwef\ aq;cef;rSm tjrJvdkvdk vljynfhaewwfojzifh tcef;&zdkY vG,frnfrxifaomfvnf;
rpöufoGefweftwGuf r&&atmif oludk,fwdkif ajymygrnf[k tdkifAdk&Du uwday;onf/
aemufwpfaeY eHeufwGif csdef;xm;onfhtwdkif; ba&mif;[dkw,fodkYoGm;í pDbpfvf\ ajcaxmufudk
prf;oyfppfaq;MunfhMuonf/ tdkifAdk&Du rpöufoGefweftm; tif'½l;ajymcJhonfrSm rSefuefaMumif;? csufcsif;
cGJpdwfzdkYvdkaMumif; xyfrHí twnfjyKajymMum;avonf/
csufcsif;qdkovdkyif pDbpfvftm; rpöuf &Sm&ifwef\ olemjyKa*[modkY ydkYonf/ a*[mwGif ESpf&ufrQ
tem;,lapNyD;rS cGJpdwfonf/ tdkifAdk&D\ qE´t& pDbpfvftm; cGJpdwfcsdefwGif tif'½l;yg &Sdaeav\/
cGJpdwfjcif;rSm tcuftcJr&Sday/ þcGJpdwfrIrsKd;rSm tao;tzGJ cGJpdwfrIrsKd;omjzpfí '&if;zD;NrdKU
rSmomqdkvQif tif'½l;udk,fwdkif cGJpdwfEdkifonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 121
armifxGef;ol &Jwdkuf

tdkifAdk&Donf ,ckvdk cGJpdwfrIrsKd;udk vkyf&mü pdwfygvufyg &SdyHkr&aomfvnf; cGJpdwfonfhtcsdef


wGifrlum; tHhMoavmufatmifyif pepfusavonf/ cGJpdwfcef;0wfpHktjzLrsm;udk 0wfpm;NyD; jyifqifaeyHkrSm
ab;uMunfhaeolrsm;tzdkY tm;usavmufygay\/ rcGJpdwfrD jrifae&onfh olYrsufESmxm;onf
wnfNidrfat;aq;í cHhnm;vGef;ojzifh Munfñdkudk;uG,f ,Hkpm;avmufygay\/ csm;tdkifAdk&Davmuf
wnfNidrfcHhnm;í ,HkMunfudk;pm;csifp&maumif;onfh cGJpdwfuk q&m0efonf avmuü &SmawGUEdkifrnf
r[kwf[kyif xif&ayonf/
emrnfBuD; cGJpdwfukq&m0efBuD;rsm;üom jrifawGU&wwfonfh vufrsKd; tdkifAdk&DwGif &Sdonf[k
qdk&ayrnf/ tdkAdk&D\ vufrsm;onf EGJUaESmif;aysmhaysmif;vSay\/ cHhnm;í a,musfm;yDoaom ol\
udk,fae[efxm;ESifh trlt&mrsm;onf cGJpdwfcef;0wfpHkESifh MunfhvdkYaumif;vSayonf/
cGJpdwfcef;0wfpHk 0wfí cGJpdwfcHk\ wpfzufrS&yfum tdkifAdk&DvkyforQ udkiforQudk apmifhMunfh aeaom
tif'½l;onf tdkifAdk&Dtay: Munfñdkjcif;? av;pm;jcif;? txiftjrifBuD;jcif;rsm; jzpfay:vsuf &Sdav\/
cGJpdwfNyD; q,fhig;&ufcefYtMumwGif pDbpfvfoGefwefonf olemjyKa*[mrS qif;cGifh&onf/ wpf&ufwGif
tdkifAdk&Du tif'½l;tm; qufAGD;uvyfodkYzdwfí aeYv,fpmauR;onf/ tif'½l;tzdkYawmh
pdwfMunfEl;p&maumif;onfh aeYv,fpm pm;yGJav;wpfckyif jzpfayonf/
tdkifAdk&Donf pum;ajymaumif;oavmuf oGufvufcsufcsmoljzpf\/ twif;tzsif; owif;
twdktxGrsm;udkvnf; pdwf0ifpm;atmif csJUxGifí ajymwwfayonf/
qufAGD;uvyf\ pm;aomufcef;rBuD;rSm crf;em;xnf0gvSayonf/ tdkifAdk&Du cef;rBuD; twGif;ü
aeYv,fpmvmí pm;aomufaeMuolrsm;rSm wu,fh xdwfxdwfMuJ emrnfBuD; yk*¾dKvfBuD;rsm;
csnf;jzpfonf[kqdkonf/ tdkifAdk&DoHk;oGm;onfh pum;twdkif;ajym&vQif xdkvlpkonf tvGefaygif;vdkY
oif;vdkYaumif;onfh vlpkjzpfonf/ tif'½l;tzdkYawmh tdkifAdk&DESifhtwl aeYv,fpmpm&if; jrif& awGU&orQ?
Mum;&orQwdkYonf tm;usp&mawGcsnf; jzpfaeav\/
]aemufwpfBudrftpnf;ta0;us&if uRefawmfcifAsm;emrnfudk pm&if;oGif;vdkufr,f}
tdkifAdk&Du tif'½l;tm; uvyftoif;0ifjzpfatmif ol ulnDrnf[kajymonf/
]'Duvyf&JU toif;0ifjzpfvm&if cifAsm;rSm rdwfaqGopfawG trsm;BuD; wdk;vmrSmyJ? z&uf'D&,f? aygvf
'Dref;&,f? uRefawmf&,f? aemufNyD; *sufuDavm&ifh&,f? *sufuDavm&ifhvnf; 'Duvyf&JU toif;0ifyJ?
*sufuDavm&ifhwdkY tdrfaxmifuawmh wu,fhudk pdwf0ifpm;p&maumif;w,f? olwdkY vifr,m;u olwdkYcsif;
qufqHwJhae&mrSm tifrwef&if;ESD;yGifhvif;wJh oli,fcsif;awGvdk qufqHMuwm? olBudKufwmolvkyf?
udk,fBudKufwmudk,fvkyf 0g'orm;awGyJ? olYvrf; oloGm;? udk,fhvrf;udk,foGm;? wpfOD;ESifh wpfOD;
r½IyfMupwrf;qdkwJh qufqHa&;rsKd;ayghAsm? ½dk;½dk;om;om; 0efcH&&ifawmh tJ'D qufqHa&;rsKd;udk
uRefawmfuawmhBudKufw,f? bmyJjzpfjzpfavAsm uRefawmfuawmh cifAsm;udk vlrSef ae&mrSefjzpfatmif
ae&mcsay;vdkufcsifw,f? uRefawmfhtay:rSmawmh r,HkouFmpdwf rxm;apcsifbl; aemh? paumh vlrsKd;rsm;&JU
aoG;u wpfzufom;tay: r,HkouFmjzpfwwfw,f? 'gaMumifhrdkY BudKNyD; ajymxm;&wmawmh cGifhvTwfAsm?
cifAsm;odwJhtwdkif; uRefawmfb,faq;½HkrSmrS oGm;rvkyfbl;? uRefawmfu vGwfvGwfvyfvyf aecsifwJhvl?

jrefrmhrQm;ewfarmif 122
armifxGef;ol &Jwdkuf

NyD;awmhvnf; uRefawmfhrSm tvkyfu odyfrsm;w,f? aq;½HkrSm vkyfwJh ieJawGuawmh wpfvaevdkY


vlemwpfa,mufMunfh&wm r[kwfygbl;Asm? uRefawmfh rSmqdk&if we*FaEGwpfywfudk tenf;qHk;yQrf;rQ
vlemq,fa,muf&Sdw,f? pum;rpyf ajym&OD;r,f? oGefwefwdkY om;trdqDu uRefawmfwdkY &ayguf&vrf;
vmvdrfhOD;r,fodvm;? vm&ifvnf; uRefawmfh wm0efomxm;yg? bmrS rylygESifh? olwdkYvlpku
yxrwef;pm;vlawGyJ? aMomf 'gESifh pDbpfvfrSm tmoD;a&mifa&m*g&Sdaew,f? jyzdkYoifhw,fvdkY cifAsm;
rxifbl;vm;? cifAsm; Munfhvdkufrdao;vm;}
][ifhtif;? uRefawmfuawmh trIrJh trSwfrJhyJ? rMunfhvdkufrdbl;}
][m cifAsm; Munfhxm;oifhw,fAs? tmoD;u awmfawmfav;BuD;aeNyD? aEG&moDa&muf&if olYtmoD;udk
cGJay;vdkufwmaygh? r[kwfbl;vm;}
qufAGD; uvyfrS tjyefwGif tif'½l;onf tdkifAdk&D\ tay:ü ,cifuxuf wdk;í txiftjrif
BuD;aompdwf pGJuyfvmonf/ tdkifAdk&Dvdk yk*¾dKvfrsKd;ESifh rdwfqufay;cJhonfh z&uf'Dudkyif rsm;pGm aus;Zl;
wifaerdav\/ pDbpfvfudk cGJpdwfoGm;yHkrSm vG,fulonfh udpöyif jzpfapumrl twkcdk; enf;,lavmuf
onf[kvnf; xifonf/ tdkifAdk&D cGJpdwfyHk nifomaumif;rGefojzifh rpöuf oGefwefwdkYuvnf; rsm;pGm
auseyfoGm;Muonf/ wu,fqdkawmh tdkifAdk&DESifh wGJrdvdkufjcif;onf olYtwGuf tvGefaumif;onfh
tcGifhta&;wpf&yfudk &xm;vdkufjcif;yif jzpfonf[k awG;um yDwdjzpfvsuf &Sdav\/
pDbpfvftm; cGJpdwfNyD;onfhaemuf we*FaEG oHk;ywfcefYrQ tvGef wpfaeYaomaeYcif;wGif tif'½l; onf
c&pöwDESifh vufzuf&nfaomufaecdkuf tif'½l;trnfESifh pmwdkufrS pmwpfapmif a&mufvm av\/ pmrSm
tdkifAdk&DxHrS jzpfavonf/

cifrifvSpGmaom rpöwm arqef/


rpöuf oGefwefxHrS aiG&ygNyD/ cGJpdwfpOfu uRefawmfhtm; ulnDcJhonfhtwGuf cifAsm; &oifh onfhaiGudk
ydkYvdkufygonf/ ,ckwpfywf ausmif;ydwfvQif pDbpfvf udk,fwdkif cifAsm;xH vmygvdrfhrnf/
uRefawmfajymcJhaom tmoD;udpöudk cifAsm; owd&vdrfhrnf[k uRefawmf xifygonf/ rpöufoGefwef uvnf;
rsm;pGm 0rf;omaus;Zl;wifvsuf &Sdygonf/
apwemjzifh
pD? tdkif/

pmESifhwGJvsuf ygvmonfh t&muawmh *DeD ESpfq,fwef csufvufrSwfwpfapmif/


tif'½l;onf olYvufxJrS csufvufrSwfudk wtHhwMo Munfhaerdonf/ cGJpdwfpOfu olonf
tdkifAdk&Dtm; bmrS [kwfwdywfwd ulnDjcif;r&SdcJhay/ odkYygvsufESifh bmhaMumifh þaiGudk ay;&ygoenf;/
aiG&wdkif; aEG;aEG;axG;axG;&Sdvmwwfonfh olYtonf;ESvHk;om;onf ,ckvnf; aEG;aEG; axG;axG;yif
jzpfvmonf/ olonf pdwfcsrf;ajrhvSaom tjyHK;jzifh pmESifh csufvufrSwfudk c&pöwDtm; vSrf;ay;vdkufonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 123
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tdkifAdk&Dwpfa,mufujzifh wu,fhudk ,Ofaus;wmyJuGm? udk,fwdkY&JU 'Dv0ifaiGuawmh pHcsdefopf


wifNyDuG? odvm;}
]'gayrJh uRefruawmh 'D[mudk em;rvnfbl;}
c&pöwD\ rsufESmonf pOf;pm;a0cGJí r&Edkifaom oabmudk azmfjyaeonf/
]'DaiG[m rpöufoGefwefu &Sifhudk ay;&r,fh aiGvm;}
]r[kwfbl;avuGm? tJovdkvnf; r[kwfbl;? 'gu tydkaMu;ay;wJh oabmaygh? cGJpdwfwkef;u udk,fu
tem;rSm aeay;cJhwJhtwGuf ay;cJhwJh tydkaMu;vdkY qdk&rSmaygh}
]'Dvdkqdk&if &SiftckajymwJh oabmu rpöwm tdkifAdk&Du ol&wJhaiGxJu &Sifhudk cGJa0ay;wJh oabmaygh?
[kwfvm;}
tif'½l;\ rsufESmonf &JceJjzpfoGm;onf/
]bk&m;a& rif; b,fvdk ajymvdkufwmvJ? tJovdk vHk;0udk r[kwfbl;uG? tJ'grsKd;udk r,l&bl;vdkY
wm;jrpfxm;wm rif; todyJ[m? 'grsKd;udk wdkYu tdyfrufawmifrS rrufaumif;bl;? igtck &wmu olYudk
ulnDcJhvdkY&wm? cGJpdwfaewkef;u olESifhtwl aeay;vdkY&wm? tdkifAdk&Du rpöufoGefwef qDudk aiGawmif;vTmydkawmh
ightwGufyg xnfhwGufNyD;ydkYwm aerSmayghuG? igavmif;&Jygw,f? 'DaiG[m olYtwGuf &oifhwJhaiGtjyif
tydk&vmwJhaiGjzpfrSmyg}
c&pöwDonf vufxJrS csufvufrSwfudk pm;yGJay:odkY jyefcsvdkufonf/ olr\ rsufESmonf
wnfNidrfvS\/ at;wdat;puf EdkifvS\/ apmapmuvdk &Tif&Tifysys? &Tif&Tifvef;vef; r[kwfawmhay/
]aiGuawmh tawmhfudk rsm;wmyJ}
c&pöwD\ toHonf cyfwdk;wdk;/
]bmaMumifh rrsm;&rSmvJ? rsm;rSmaygh? rsm;awmhaum bmjzpfovJ}
tif'½l;\ toHonf a'got&SdefaMumifh us,favmifvmavonf/
]rpöufoGefwefwdkYu tvGefcsrf;omwJhvlawGuG? 'DavmufaiGudk *½kpdkufr,fxifovm;? wdkY aq;cef;udk
vmaewJh oHk;oQDvif ajcmufyJeDwef vlemrsKd;awGESifh ,SOfNyD;wGufvdkYr&bl; qdkwm rif; em;vnfxm;prf;yg}
tif'½l;onf a'gowBuD;yif xdkif&mrSxí xGufoGm;avonf/
c&pöwDonf pm;yGJay:rS csufvufrSwfudk &GH&SmpufqkyfpGmjzifh pl;pdkufí Munfhaeonf/ olronf
tif'½l;ESifh tdkifAdk&DwdkY tvkyfoabmjzifh tquftoG,fvkyfaeMujcif;udk rodcJhay/ ,ckod&awmhvnf;
pdwfrcsrf;ajrhjzpf&onf/ 'ifeDESifh [kwfyfwdkYvmí xrif;pm;Muonfhnudk atmufarhwo owd&rd onf/
'ifeDESifh [kwfyfwdkYudk awGU&vQif tif'½l;\ pdwfxm;onf ajymif;oifhoavmuf ajymif;vm vdrfhrnf[k
xifcJhrd\/ ,cktjzpfudk Munfhjyefawmhvnf; tif'½l;\pdwfonf tajymif;tvJr&Sdao; ygwum;/

jrefrmhrQm;ewfarmif 124
armifxGef;ol &Jwdkuf

,ckqdkvQif tif'½l;onf aiGudk rufarmvGef;vSacsonf/


0dwdk&D;,m;aq;½HkwGif vkyfaeonfh tvkyfwGifvnf; olpdwf0ifpm;yHk ray:ay/ tdrfu aq;cef;
wGifvnf; vlemrsm;tm; aeYpOfay;aeusaq;&nfrSvGJí wjcm;bmaq;rS ajymif;ay;jcif;vnf; r&Sday/ xyfrHí
prf;oyfppfaq;jcif;vnf; rjyKay/ a&m*gaysmufaeNyDjzpfaom vlemrsm;udkvnf; xyfí vmzdkYom &ufcsdef;ay;NyD;
ay;aeusaq;rsm;udkom ay;ae\/ olonf aiGrSvGJí wjcm;bmudkrS pdwf r0ifpm;awmhonfh
wu,fhtojymq&m0efwpfOD; jzpfaeavNyD/
pm;yGJwGif warhwarm xdkifum csm; tdkifAdk&DxHrS a&mufvmonfh csufvufrSwfudk ai;armaeaom
c&pöwD\ rsufESm0,f pdk;&drfaomt&dyftaiGUrsm; ,Sufoef;vsuf&Sdayonf/ rsuf&nfprsm;onf
wjznf;jznf;csif; rsufvHk;tdrfESifh jynfhvmNyD; yg;jyifxufodkY pD;qif;usvmav\/
olrtaejzifh þudpöudk yGifhyGifhvif;vif; zGifhajymrS jzpfrnfxif\/ rajymbJ aeíawmhrjzpf/
yGifhyGifhvif;vif;ajymrS .... ajymrS/
xdkaeY naecif; aq;cef;ydwfcsdefwGif c&pöwDonf tif'½l; tyg;odkY uyfvmonf/
]tif'½l;? uRefrwpfck ylqmyg&ap? 'D we*FaEGaeYrSm uRefrawmydkif;buf oGm;csifw,f? vdkuf
ydkYay;ygvm;[if? armfwmfum; 0,fNyD;pu &SifuRefrudk vdkufydkYay;r,fvdkY ajymxm;NyD; &Sifarhaew,f xifyg&JU?
aqmif;wGif;wkef;uvnf; ra&mufcJh&bl;}
tif'½l;onf c&pöwD\ rsufESmudk txl;tqef;wpfck Munfhovdk ai;Munfhaeonf/
]tif;? [m .... 'guawmh .... aumif;NyDav? ydkYay;r,f}
c&pöwD arQmfwvifhvifhESifh apmifhpm;cJh&onfh we*FaEGaeYodkY a&mufvmonf/ reufapmapm uwnf;u
ta&;BuD;aom vlemrsm;Munfh&ef xGufoGm;onfh tif'½l;onf q,fhwpfem&Dxdk;rS tdrfjyefa&mufvmavonf/
c&pöwDonf aumfaZmav;wpfcsyfESifh tpm;taomufjcif;uav;wpfvHk;udk um;aemufwGifxnfhum
ESpfa,mufom; xGufvmcJhMuav\/
[if;rm;prpfwHwm;udkjzwfí uif;pwef awmifMum;udk ausmfum qma&;bufodkY OD;wnfí
xGufvmcsdefwGif c&pöwD\ pdwfonf apmapmuvdk av;vHxdkif;rdIif;raeawmhbJ Munfvifvef;qef;um
ayghyg;oGufvufvmonf/ rMumcifrSmyif olwdkYonf a'ghuif;NrdKUudk jzwfí nmbufodkYauGUum
&SD;,m;&GmbufodkY oGm;onfhvrf;twdkif; vdkufvmcJhav\/
ESpfa,muftwlwGJí awmydkif;bufodkY c&D;rxGuf&onfrSm MumayNyD/ pdrf;vef; pdkjynfaeaom
v,fuGif;rsm;? &GufopfwdkYjzifh a0a0qmqmjzpfaeaom opfyifrsm;? woif;oif; ysHUaeonfh awm yef;
awmifyef; &eHYrsm;onf c&pöwDtm; aysmf&Tif ,pfrl;vmatmif vkyfEdkifpGrf; &SdvSygay\/ awmawmif
a&ajrobm0tvSudk cspfjrwfEdk;aom c&pöwDtzdkY þywf0ef;usifonf Munfhr0 ½Ir0Edkifatmifyif
om,mvSyonf ½Ijrifcif;wpf&yfjzpfaeayonf/
]jznf;jznf; armif;ygvm; tcspf&,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 125
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwD\ toHonf El;nHhaysmhaysmif;í om,mvSayonf/ ,ckvdk omom,m,m rajymcJh onfrSm


&ufaygif; rsm;pGm MumcJhayNyD/
]odyf cspfp&maumif;wJh ½Icif;yJaemf? cspfp&m raumif;bl;vm;[if}
tif'½l;u tajzray;acs/ vrf;ay:wGif rMumrMum qHkrdaeonfh armfawmfum;rsm;udk a&Smif&ef
pdwfapmae[ef wl\/
&SD;,m;&GmodkY qdkufa&mufcsdefwGif aeYcif;wpfem&Dyif xdk;avNyD/ trdk; eDeD&J&JESifh wdkufykuav;rsm;\
ywf0ef;usifonf omawmifh om,m&SdvSygay\/ aEG&moDaysmfyGJpm;xGufolrsm; ra&mufvmao;ojzifh
qdwfNidrfpGm pD;qif;aeaom prf;acsmif;uav;\ obm0tvSonf rysufao;acs/
tif'½l;onf armfawmfum;udk &Gmwpfzuf&Sd pdrf;pdkvef;qef;aom awmtkyfuav;0dkif;&Hxm;onfh
awmifukef;qDodkY armif;wufcJhNyD; jrif;pD;usifhaom vrf;usOf;uav;teD;wGif xdk;qdkufonf/ c&pöwDonf
um;ay:rS qif;um aumfaZmudk cif;avonf/ iSufaygif;pHk\ om,mcsKdat;vSaom wGefusL;oHrsm;onf
olwdkYESpfOD;pvHk;\ &ifudk at;jroGm;atmif zefwD;ay;vsuf&Sdayonf/
om,m awmufyaom aea&mifjcnfonf jzmusvsuf&Sdonf/ ESpfOD;om; aea&mifjcnfatmuf
wGifxdkifí tom;ñSyf aygifrkefYrsm;pm;Muonf/ "mwfbl;xJrS aumfzDudk aomufMuonf/ olwdkYESpfOD;
\a&SUaemuf0J,mwGif pvyfyef;½dkif;yifrsm;onf [dk,drf;onfEGJU vIyf&Sm;vsuf&SdMuav\/ c&pöwDonf olr\
rsufESmudk t½dkif;yef;rsm;\ Mum;wGif jr§KyfESHxm;csifpdwf jyif;jyvsuf&Sdav\/
tif'½l;onf olYacgif;udk c&pöwD\ teD;wGifcsum jrufcif;jyifay: vJavsmif;NyD; rsufvHk;rsm;udk
ryGifhwyGifh rSdwfxm;onf/ c&pöwDuawmh tif'½l;udkMunfhum pdwf\csrf;ajrhrIt&omudk wpdrfhpdrfh
cHpm;vsuf&Sdav\/ olwdkYESpfOD;om;\ b0onf tjrJwap ,ckvdk aeoGm;Edkifrnf[k qdkygrl
rnfrQaumif;avrnfenf;/
tif'½l;\ rsufvHk;tpHkonf olYarmfawmfum;qDodkY a&mufoGm;jyefonf/ armfawmfum;udkyif r0aom
Munfhjcif;rsKd;jzifh pl;pdkufí Munfhae&mrS . . .
]udkwdkY um;uav;u rqdk;bl;aemf? udkwdkYtwGuf trsm;BuD; toHk;0ifwmyJ? tusKd;vnf; awmfawmf
tay;om;? 'gayrJh 'Dwpfcg armfawmfum; jyyGJvkyf&if um;opfwpfpD;awmh 0,frSjzpfawmh r,f}
apmapmu oefYpifMunfvifaeaom c&pöwD\ pdwfonf csufcsif;yif aemufusdoGm;&\/ tif'½l;\
tvdkqE´rsm;onf tawmrowfEdkifawmhygwum;/ tif'½l;\ avmbonf wpfaeYxuf wpfaeY twdkif;tq
rodEdkifavmufatmif BuD;rm;vmvsuf&SdavNyD/
]uRefrwdkY tjrJwrf;oHk;aezdkY vdkwmrS r[kwfbJ udk&,f? NyD;awmh um;uvnf; a[mif;rS
ra[mif;ao;wm? 'Dum;av;ESifhyJ vHkavmufaeNyD xifygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 126
armifxGef;ol &Jwdkuf

]rif; bmodvdkYvJuG? um;u odyfrqGJawmhbl;? apmapmu vrf;rSm rif;awGUvdkufw,fr[kwfvm;? jAK


trsKd;tpm; qvGef;um;wpfpD;av? udkwdkYum;udk jzwfwufoGm;wm? udkawmh AGdKufqD trsKd;tpm;
qvGef;um;wpfpD; vdkcsifNyD}
]bmvkyfrSmvJudk&,f? rvdkao;bJESifh bmaMumifh xyf0,fcsif& ....}
]bmaMumifh r0,f&rSmvJuGm? rif;uvnf; w,f cGuswmudk;? udkwdkYrSm aiGtrsm;BuD; &SdaeNyD[m?
0,fEdkifwJh tiftm;&Sd&if 0,fcsifwmaygh? 0,frSmaygh}
tif'½l;onf pD;u&uf wpfvdyfudk rD;ñSd&if; þpum;rsKd;ajymvdkuf&onfhtwGuf olYudk,fol
tvGefauseyftm;&onfhrsufESmjzifh c&pöwDtm; Munfhvdkufonf/
]tajctaerSefudk rodao;wJh udkY&JUtcspf '&if;zD;NrdKUu q&mrav;&,f? udkwdkYtckcsrf;omaeNyDAs?
od&JUvm;}
tif'½l;u jyHK;aomfvnf; c&pöwDuawmh rjyHK;Edkif&Smay/ apmapmu aea&mifatmufwGif udk,fa&m
pdwfyg aEG;aEG;axG;axG; &SdcJhygaomfvnf; ,ck cPtwGif;rSmyif wpfudk,fvHk; at;pufvmonf/ olronf
trIrJh trSwfrJhESifh jrufyifrsm;udk qGJEkwfí aumfaZmpwGifcsnfNyD; vdrfí vdrfí qGJaerdav\/
]tcspf&,f uRefrwdkYrSm wu,fyJ csrf;omzdkY vdkovm; [if? uRefr em;vnfxm;wmuawmh rvdkygbl;
xifw,f? bmaMumifhrsm; aiGpum;udk r&yfrem;ajymaecsif&wmvJ? uRefrwdkY [dkwkef;u aysmfcJhMuom;yJ
r[kwfvm;? aiGaMu;rcsrf;omayrJh pdwfcsrf;om udk,fcsrf;omESifh aysmfcJhMuom;yJ? tJ'Dwkef;u uRefrwdkY
'DavmufaiGpum; rajymcJhMuygbl;? tckawmhjzifh aiGxuf ta&;BuD;NyD; ajymoifh ajymxdkufwJhpum;awG
rajymcJhMu&wm MumygNyDaum&Sif? tcsdef&SdorQ aiGpum;yJajymae&wm rNiD;aiGUao;bl;vm;}
tif'½l;u tEdkif,lvdkonfh rsufESmxm;jzifh jyHK;onf/
]ESpfaygif;rsm;pGm &THUawG a&awGxJrSm uRJEGm;vdkoGm;? 0ufaygifajcmufESifh yifv,fig;oavmuf
qm;e,fudkpm;? udk,fhavmufrS t&nftcsif;r&SdwJh vlawGyg0ifzGJUpnf;xm;wJh aumfrwD&JU rawmfrw&m;
vkyfrQudkcH? tifrwef npfywfaya&aewJh tcef;awGxJ0ifNyD; owåKwGif; tvkyform;awG&JU rdef;rawGudk
prf;oyfukoay;? tJ'Dvdk b0rsKd;rSm awmufavQmufraeEdkifawmhvdkY udk,fhbmomudk,f BudK;pm;½kef;uefNyD;
tajymif;tvJav;jzpfvmatmif vkyfwmyJ? udkYtaeESifh cHhcHhnm;nm; xnfxnf0g0g ae&atmif vkyfwmyJ?
tJ'gudk rif;uefYuGufcsifaeovm; c&pöwD}
]roa&mfygESifhvm; tcspf&,f? &Sif b,fwkef;urS 'DvdktajymrsKd;awG rajymcJhygbl;? tdk .... &Sif bmudkrS
rjrifawmhbl;aemf? &Sif bmudkrS rjrifawmhygvm;? &Sif[m &Sifudk,fwdkif rkef;wD;&GH&Sm pufqkyfcJhwJh pepf&JU
om;aumifjzpfrSef;rod jzpfaeNyD? &Sif owdxm;rd&JUvm; [if; &Siftvsifu rkef;wD;pufqkyfcJhwJh tvkyfrsKd;awGudk
tck &Sifudk,fwdkifjyefvkyfaeNyD qdkwmudk owdjyKrd&JUvm;}
c&pöwD\ rsufESmrSm oem;pzG,f aumif;vSacsonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 127
armifxGef;ol &Jwdkuf

]b0tay:rSm &SifjrifcJhwJh tjrifawG? &Sifxm;cJhwJh oabmxm;awGtm;vHk;udk &SifrrSwfrdawmh


bl;xifyg&JU? b0qdkwm wdkufyGJwpfck0ifaeovdkyJwJh? wpfcsdefu &SifajymcJhwJhpum;}
tif'½l;\ pdwfonf wdk;íyif romr,mjzpfoGm;onf/
]tdkuGm? tJ'Dpum;awG ajymwkef;u ightoufu i,fi,f ½l;wkef; rdkufwkef; t&G,fyg? tckvdk tcsdefrSm
'gawGudk twnf,lNyD; jyefajymaevdkY b,fjzpfyghrvJ? [dkwkef;u pdwful;,OfNyD; ajymcJhwJh pum;awGyJ[m
rif;pOf;pm;Munfhprf;yg? rif;ywf0ef;usifrSm &SdaewJhvlawGtm;vHk;[m aiGwpfck&zdkYyJ tvkyfvkyfaeMuwmuG?
aiGudk &Edkifoavmuf r&&atmif ,lNyD; udk,fhtdwfxJ xnfhaeMuwJh taumifawGcsnf;ygyJ? avmurSm
aiG&atmif vkyfzdkYuvGJNyD; bmrS vkyfp&mr&Sdbl;? tckawmhjzifh igtJovdkyJ em;vnfxm;w,f}
c&pöwD\ pdwfonf jyif;xefpGm vIyf&Sm;vsuf&Sdavonf/ ajymoifhajymxdkufwmrSeforQudk
,cktcsdefwGifajymrS jzpfayawmhrnf/ ,ckay:vmonfh tcgtcGifhonf taumif;qHk;aom tcgtcGifh jzpf\/
tckajymvQifajym tckrajymvQif aemifb,fawmhrSajymzdkY tcGifhoifhawmhrnfr[kwf/
]tcspf&,f avmurSm aiGwpfckwnf; ta&;BuD;wm r[kwfygbl;? uRefrajymwmudk onf;cHNyD;
em;axmifygOD;uG,f? &Sif[mav tvsifuESifh vHk;0rwlawmhbl;? odyfudk ajymif;oGm;wmyJ? uRefrav
&Sifpdwfxm;ajymif;oGm;uwnf;u avmuBuD;rSm ae&wm raysmfawmhbl;? 'ifeDuvnf; &Sifpdwfxm;
ajymif;aewmudk odygw,f? &Sifpdwfajymif;oGm;wJhaeYupNyD; &SifESifh uRefrESifh[m tvsifuvdk pdwfcsif;
reD;pyfawmhbl;? ESpfa,muftwlwlae&ayrJh eD;vsufESifh a0;aewJh b0rsKd;udk a&mufvmcJh&ygw,f? tckqdk&if
&Sif[m uRefrvufxyfcJhwJh tif'½l;arqef r[kwfawmhbl;? &Sif[m [dkwkef;uvdkyJ pdwfae
oabmxm;rajymif;oGm;bl;qdk&if b,favmufrsm; aumif;vdkufrvJaemf}
tif'½l;onf onf;rcHEdkif jzpfvmonf/
]aeprf;ygOD;uGm? rif; raysmfatmif igu bmvkyfaevdkYvJ? rif;udk igu ½dkufESufESdyfpufae ovm;?
tjrJwrf; t&ufaomufNyD; qlqlylylvkyfaeovm;? Ig vlvdkufowfaeovm;? ajymprf;ygOD;? igusL;vGefwJh
tjypfawG&Sd&if ajymprf;yg}
c&pöwDonf tvGefpdwfysuf0rf;enf;pGmjzifh tajzay;onf/
]&Sif vdkcsifovdk xifxif&Sm;&Sm; taumiftxnfESifhawmh rjyEdkifbl;aygh tif'½l;&,f? 'gayrJh
uRefrajymaewmu &Sifh&JUoabmxm;wpfckvHk; ajymif;vGJoGm;wJhudpöudk t"duxm;NyD; ajymaewmaygh?
tay:,H&SyfwdkufNyD; Munfhr,fqdk&if 'Dudpö[m tao;tzGJaygh? tav;teuf pOf;pm;vdkuf&ifawmh &Sifhb0[m
ysufaeNyD? &Sif[m wpfaeYxufwpfaeY taygpm; Edkifvmaew,f? avmbBuD;aew,f? vHk;0 ½dk;om;rIr&Sdawmhbl;?
udk,fusifhw&m;vnf; ysufpjyKaeNyD}
tif'½l; wpfudk,fvHk; at;pufawmifhwif;oGm;av\/ olonf xdkifae&mrS 0kef;ceJx&yf vdkufum
vufoD;ESpfzufudk wif;wif;ygatmif qkyfvdkufNyD; c&pöwDtm; jyL;wl; jyJwJESifh Munfhav onf/
]Mo..... rif;u tdkifAdk&DqDu aiG,lwJhudpöudkyJ jyefajymaejyefNyDayghav [kwfp? ,lawmhbmjzpf vJuG?
,lawmh bmjzpfvJ}

jrefrmhrQm;ewfarmif 128
armifxGef;ol &Jwdkuf

],lvdkufawmh &Sif bmjzpfoGm;w,fqdkwm &Sifhudk,f&Sifrodbl;vm;[if}


vaygif;rsm;pGm atmifhtnf;rsKdodyfvmcJh&orQ twdk;csí aygufuGJavNyDjzpf&m c&pöwDuvnf;
tavQmhray;acs/ ajym&if;u ½dIufBuD;wiif idkcsvdkufav\/
]tif'½l;&,f? &Sifhudk,f&Sif a&mif;pm;wJhtjzpfrsKd;awmh ta&mufrcHygESifhuG,f}
tif'½l;onf tHudk wif;usyfpGm Budwfxm;onf/ tBuD;tus,fa'gojzpfvsuf &SdaeNyDjzpfaomfvnf;
raygufuGJatmif xdef;csKyfxm;&onfh avoHjzifh tHudkBudwfí wpfvHk;csif; ajymavonf/
]rif;udkig aemufqHk;tBudrftjzpf owday;vdkufr,f? pdwful;,OfNyD; aomuf½l;xwJhtvkyfawG aemufudk
rvkyfygESifh? &yfwef;u &yfyg? ightvkyfudk ulnDEdkifzdkYyJ BudK;pm;yg? BudK;pm;csifwJhpdwf r&Sd&ifvnf;
rBudK;pm;ygESifh? 'gayrJh ighudkawmh raESmifh,SufygESifh? tjypfr&SmESifh? 'gyJ}
]uRefr &Sifhudk tjypf&Smw,f[kwfvm;? uRefrtjypf r&Smygbl; tif'½l;&,f? uRefr 'Dudpöudk
ajymcsifaewm MumygNyD? ajymcsifayrJhvnf; rajymcJhygbl;? uRefr rajymcJhygbl;}
]aemufudk b,fawmhrS rajymESifh}
tif'½l;u a'gowBuD; atmfonf/
]rif; igajymwmMum;w,f r[kwfvm;? aemufudk b,fawmhrS rajymESifh? ighudk 'Dpum;awG vmrajymESifh?
rif;[m rif;t½l;xNyD; aygufwwfu& vmajymwmudk igrMum;csifbl;? rif;u ighudkatmufwef;pm;
vlvdrfvlnmoabmrsKd; ajymaew,f? tHhyg&JUuGm? ig csrf;csrf;omomaecsifvdkYvkyfwm bmjzpfovJ?
igaiGvdkcsif&if b,fenf;ESifhyJ&& &atmifvkyf,lrSmyJ? &zdkYyJ ta&;BuD;w,f? vlawGu rif; bmvJ? rif;rSm
bm&SdvJqdkwmMunfhNyD; qHk;jzwfwmuG? od&JUvm;? rif;rSm bmrSr&Sd&if rifhudk b,folurS *½kpdkufrSm
r[kwfbl;qdkwm em;vnfxm;prf;yg? olrsm;atmufrSm ae&wJhb0? olrsm; cdkif;orQ BudKufBudKufrBudKufBudKuf
vkyfay;ae&wJhb0udk igpufqkyfvSNyDuG? aemufudk iguyJolrsm;udk cdkif;r,fa[h? 'DrSm ighudk aemufb,fawmhrS
tckvdk aomufoHk;ruswJh pum;awG vmrajymESifh? ig rMum;csifbl;}
c&pöwDuawmh 0rf;enf;yufvufjzifh idka<u;vsuf&Sd&Smav\/
]aumif;ygNyD? aumif;ygNyD? &SifrBudKufwm uRefr rajymawmhygbl;/ wpfckawmh uRefrajym vdkufr,f?
wpfaeYaeYrSm &Sif0rf;enf;p&mtjzpfrsKd;ESifh êuH&r,fqdkwm aocsmaeygw,f? tJ'gwpfckawmhjzifh BudKwifNyD;
owday;xm;yg&ap}
olwdkYc&D;\ om,maysmf&TifrI[lorQonf w'*FtwGif; qdwfokOf;oGm;av\/ c&pöwD\ pdwfESvHk;onf
apmapmu &Tifvef;wuf<urI&SdcJhoavmuf ,ckawmhjzifh ñdI;EGrf;tm;i,fvsuf&SdavNyD/
c&pöwDonf rsuf&nfprsm;udk odrf;í pdwfudk xdef;csKyfxm;vdkuf&aomfvnf;? pvyfyef;rsm; udk
wpfayGUwpfydkufBuD;&atmif cl;ae&aomfvnf;? xdkawmifukef;\ qifajcavQmay:wGif ESpfOD;om;
aemufxyfwpfem&DcefYMumrQ tcsdefjzKef;cJh&ao;aomfvnf;? tjyefvrf;wGif avAif;'g;av'DqdkifodkY 0ifí
twlwGJum vufzuf&nfaomufcJhMuao;aomfvnf; tjyefvrf;c&D;wpfavQmufvHk; ESpfOD;om;

jrefrmhrQm;ewfarmif 129
armifxGef;ol &Jwdkuf

pum;ajymoifhoavmuf ajymvmMuao;aomfvnf; xdkaeYwpfaeYwmtzdkY om,mcsrf;ajrhrI qdkonf uawmh


r&SdawmhNyD/
tarSmif&dyfrsm;onf vsifjrefpGmyif usqif;vmaeonf/ c&pöwD\ rsufESmrSmvnf; ñdI;i,f
rIefrdIif;vsuf&Sd&Smav\/
tif'½l;\ a'goonf ajyp jyKvmonf/ odkYaomfvnf; ajyoGm;onfh a'goae&mwGif emMunf;jcif;
0ifvmonf/ c&pöwDonf bmaMumifh olYtay: tjypf&Smaeygvdrfh/ wjcm;aomrdef;rrsm;?
c&pöwDxufacsmonf[k qdkEdkifavmufaom rdef;rrsm;uyifvQif olwpf&Sdefxdk; emrnfxGufvmonfudk
0rf;omtm;&ESifh olYtm; ajr§mufpm;vsuf&SdMu\/ 0dkif;í zl;zl;rIwfvsuf &SdaeMuonf/ c&pöwD uawmh olYtay:
txiftjrifBuD;vmzdkY qdkonfrSm a0vma0;/ ydkí ydkíyif txiftjrifao;vmonf/ bmaMumifh xdkuJhodkY
jzpf&ygavoenf;/
tif'½l;ESifh c&pöwDwdkY rajyrvnfjzpfNyD;onfhaemuf &uftenf;i,frQMumaomtcgwGif rpöufz&efY
avm&ifhxHrS w,fvDzkef; qufavonf/ rpöufz&efYavm&ifhrSm wpfaqmif;wGif;vHk; *sarumuRef;odkY
oGm;a&mufaexdkifcJhojzifh tif'½l;ESifh vlcsif; rqHkrdMuonfrSm MumcJhayNyD/ ,if;uJhodkY vlcsif; taea0;vsuf
&SdMuaomfvnf; rpöufavm&ifh *sarumuRef;ü aexdkifcJhonfh ESpfvtwGif; olrwnf;ckd&m
rmwJbwf[dkw,frSaeí tqufrjywf a&;cJhonfh pmrsm;udkum; tif'½l;zwfaecJh&\/ odkYjzpf&m vlcsif;
rawGUqHk&aomfvnf; pmcsif;uawmhjzifh tqufrjywf[k qdk&ayvdrfhrnf/
tckawmhjzifh rpöufz&efYavm&ifhwpfa,muf jyefa&mufvmayNyD/ w,fvDzkef;cGufxJrS olr\
om,maomtoHudkyif Mum;ae&ayNyD/
z&efYavm&ifhu rdwfa[mif; aqGa[mif;rsm;ESifh awGUcsifvScsnf&JU[k tvGrf;o,fonf/
*sarumuRef;wGif ESpfvMumrQ aeqmvHIcJh&ojzifh toGifajymif;vmonfh olr\ tom;ta&mifudk tif'½l;tm;
jrifapcsifvSygonf[kvnf; qdkonf/ olr\ tom;ta&mif ajymif;roGm;rD tif'½l;ESifh
awGUcsifvGef;vSygonf[kvnf; uEGJUuvsajymavonf/
z&efY avm&ifh\ qE´t& tif'½l;onf olr\ aetdrfodkYoGm;cJh&av\/ vlcsif; jyefvnf qHkawGUonfh
txdrf;trSwftaejzifh vufzuf&nfyGJav;wpfck jyKvkyfí ESpfOD;om; awGUqHkMujcif;jzpfayonf/ tñdka&mif
oef;aeonfh z&efYavm&ifh\ tom;ta&onf tif'½l;\ rsufpdxJ0,f opfvGifaom tvS? xl;jcm;aom tvS?
½Ir0aom tvS? rufarmpzG,faumif;aom tvS jzpfaeayonf/
olr\ wifhw,fajyjypfvSaom vufarmif;rsm;? ao;oG,fí vSyaom vufaumuf0wfrsm;ESifh
wpfpHkwpfckaom t&mudk tvdkqE´jyif;jypGmjzifh awmifhwarQmfvifhae[ef&Sdonfh rsufESmwdkYonf tif'½l;\
pdwfudk EdI;qGvsuf &Sdayonf/ olr\ rsufvHk;rsm;uvnf; tif'½l;tm; vdkvdkvm;vm; BudKqdkzdwfac:aeonfh
t&dyftoGifudk txift&Sm;yif jyaeMuayonf/
wu,fawmh olr\ rsufvHk;rsm;onf vltrsm;udk tay:pD;jzifhMunfhaomrsufvHk;rsm; jzpfMuayonf/
vlwdkif;udk *½krrl tav;rxm;onfh rsufvHk;rsm; jzpfMuayonf/ odkYaomfvnf; tif'½l;ESifh usawmh olr\
rsufvHk;rsm;onf cifrifESpfvdkzG,faumif;aom rsufvHk;rsm; jzpfaeMuay\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 130
armifxGef;ol &Jwdkuf

olwdkYESpfa,mufonf tESpfESpftvv uGJuGmaeMu&mrS jyefvnfqHkawGUMu&onfh rdwfaqG


a[mif;rsm;ozG,f w&if;wESD; pum;vufqHkusaeMuavonf/ z&efYavm&ifhu olr\ *sarum c&D;taMumif;
azmufonfcsonf/ ausmufyef; ausmufcuf O,smOfrsm;? rSefvHkum armfawmfbkwf xJrSaeí jrifcJh&onfh
ig;rsm;? ewfbHk ewfeef;odkY a&mufaeovm;[k xifrSwfrSm;&avmufatmif om,maumif;rGefonfh &moDOwk/
tif'½l;uvnf; olr *sarumuRef;odkY oGm;aecdkufwGif wdk;wufvmonfh olYtajctaersm;/ a&SUwGif
vkyf&ef MuHpnfxm;onfh ol\pdwful;rsm;/
ol\ pdwful;rsm;udk od&onfhtcg rpöuf avm&ifhu olr\ xifjrifcsufrsm;udk yGifhyGifhvif; vif;yif
&ifzGifhavonf/
]wu,fawmh &Sif[m odyf½dk; odyftwmyJ? &Sif tck ajymaewmawG[m uRefr c&D;oGm;aewkef; êuHcJh&wJh
&SifhtjzpfawGayghav? [kwfvm;? &Sif[mav vuf&Sdaq;cef;tvkyfyJ zdvkyfaewmudk;? &Sif wpfoufvHk; vuf&Sd
aq;cef;ESifhyJ t½dk;xkwfoGm;r,fvdkY pdwful;aeovm;? 'gqdk&ifawmh &Sifhpdwful;[m tHhMop&myJ? 'DrSm tif'½l;?
uRefromqdk&if vef'eftaemufydkif;&yfrSm tcef;wpfcef;&atmif vkyfwm MumvSNyD? qdkygpdkY&Sif? 0if;rdk;vrf;xJrSm
jzpfjzpf 0Jvfbwfvrf;rSmjzpfjzpf tcef;wpfcef;&atmif &SmNyD; iSm;oifhiSm;? 0,foifh 0,faygh? NyD;awmh tJ'DrSm
aq;cef;zGifh b,favmuf aumif;rvJ}
xdktcdkufrSmyif olr\ a,musfm; z&efY avm&ifhtcef;xJodkY 0ifvmonf/ z&efY avm&ifhonf
t&yf&Snf&Snf axmifaxmifarmif;armif; ,Ofaus;zG,f&maom trlt&m&Sdonf/ olonf tif'½l;tm;
acgif;wpfcsufqwfí EIwfqufavonf/
trSefawmh z&efYavm&ifhESifh tif'½l;wdkY cifrifoduRrf;vmcJhonfrSm MumayNyD/ olwdkYESpfOD;
qufAGD;uvyfwGif ppfwk&ifyif ESpfBudrf upm;cJhzl;onf/ ,ckvnf; olonf olYZeD;ESifh tif'½l;wdkY\
vufzuf&nfyGJodkY cPrQ0ifí xdkifum vufzuf&nfwpfcGuf aomufavonf/
ol 0ifxdkifvdkufjcif;aMumifh taESmifht,Sufrsm; jzpfavrvm;[k awmif;yefpum;yif qdkavao;onf/
rnfodkYyif jzpfap ola&mufvmonfhtwGufaMumifh apmapmu tav;teufxm;í ajymaeMuaomtvkyfESifh
ywfoufonfh pum;rsm;udkawmhqufí rajymEdkifMuawmhay/ qm &rf;bdk; bvdef;\ tm[m&"mwf jynfh0onfh
'defcJ okawoetaMumif;odkY pum;a&mufoGm;Muav\/
em&D0ufcefY tMumwGif tif'½l;onf olYum;udk olYtdrfbufodkY OD;wnfarmif;&if; rpöufavm&ifh
ay;vdkufonfh tMuHudk tav;teufxm;í pOf;pm;vsuf&SdavNyD/ olYtaejzifh bmaMumifh 0Jvfbwfvrf;wGif
tcef;wpfcef;iSm;í aq;cef;rzGifhEdkif&rnfenf;/ zGifhEdkif&rnf/ zGifhvnf; zGifhoifh\/ zGifhzdkYvnf; tcsdefusavNyD/
tu,fí 0Jvfbufvrf;wGif aq;cef;zGifhrnfqdkygu vuf&Sdaq;cef;udkawmh ydwfypfvdkYrjzpfay/
vuf&Sdaq;cef;rS wpfv wpfv &aeonfh 0ifaiGrSm enf;vSonf r[kwfay/ vG,fvG,fESifh pGefYvdkufygu
olrdkufrJ&musayrnf/
topfzGifhrnfh taemufydkif; &yfuGuf twGif;rS aq;cef;udk ol\ ausmfMum;rItwGufvnf;aumif;?
txufwef;pm; vlcsrf;omrsm;u olYtay: txiftjrif BuD;vm&eftwGuf vnf;aumif; toHk;jyKrnf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 131
armifxGef;ol &Jwdkuf

olYvdyfpmudk aq;cef;topf\ trnfESifh qufoG,faprnf/ ol\ rSwfpkpmtkyfxdyfwGif ezl;pnf;tjzpf


xdkaq;cef; vdyfpmudkyif oHk;rnf/ NyD;awmh aiGawmif;cHvTmrsm;wGif xdkaq;cef;vdyfpmudk xnfhxm;rnf/
tif'½l;onf olYtawG; olYpdwful;rsm;ESifh ,pfrl;vsuf&Sdav\/
wu,fawmh z&efYavm&ifhonf olYtwGuf tzdk;rjzwfEdkifonfh rdwfaqGaumif; rdwfaqGppf
wpfOD;jzpfacsonf/ olYtwGuf rnfrQtultnD&ygoenf;/ rpö JAm;&ufvdkyif ta&;taMumif; &SdvmvQif
ulnDEdkifolwpfOD; jzpfayonf/
olwdkY ESpfOD;Mum;wGif wpfckyJ uGm\/ rpöuf z&efY avm&ifhu ydkí vSonf/ ydkí acsmonf/ ydkí
cspfp&maumif;onf/ ydkí &ifzdk vdIufarm&avonf/
olESifh w&if;wESD; qufqHaeonfhwdkif olr\ a,musfm;ESifh bmjyóemrS rjzpf/ olr\ a,musfm;ESifh
rsufESmcsif;qdkifí cyfajymifajymifyif pum;ajymEdkifonf/ olr\ a,musfm;&Sdaeí &GHUp&m rvdk/ aMumufp&m
rvdk/ cdk;aMumif cdk;0Suf jzpfp&mvnf; rvdk/
wu,fawmh rpöuf avm&ifhESifh cifrif&jcif;? rdwfaqG b0a&mufvm&jcif;onf rGefjrwfvS ygay\/
tif'½l;onf c&pöwDtm; vHk;0 zGifh[wdkifyifjcif; rjyKbJ vef'eftaemufydkif; &yfuGufxJü
aq;cef;wpfcef; &Smav\/ wpfvcefYtMumwGif olYpdwfwdkif;us tcef;wpfcef;&ojzifh iSm;vdkufavonf/
wpfaeYaom eHeufxkwf owif;pmwGif ol\ aq;cef;zGifhaMumif; aMumfjimonf ygvmav\/ xdktcgusrSyif
olYaq;cef;topftaMumif;udk c&pöwDtm; ajymjyav\/
]c&pöwDudk ajym&OD;r,f? udkawmh 0Jvfbwfvrf;xJrSm aq;cef;wpfcef; zGifhvdkufNyD? tJ'D aq;cef;udk
tqifhjrifh aq;cef;tjzpf oHk;r,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 132
armifxGef;ol &Jwdkuf

(11)

trSwf 57 (u) 0Jvfbwfvrf;ü aq;cef;zGifhvkdufjcif;onf tif'½l;tzkdY aemufxyf atmifjrifrI avSum;ay:okdY


wpfxpf wufvSrf;vkdufjcif;yifjzpfonf[k ,lqav\/ þt,ltqjzifh tif'½l;onf yDwdvIdif;xum
&TifjrL;csuf&Sdav\/
]igarQmfrSef;xm;cJhwJh yef;wdkifukda&mufvmNyD? wpfoufvkH; arQmfvifh awmifhwcJhwJh ae&mrSm igvmNyD;
aq;cef;zGifhEkdifcJhNyD} [laom tawG;u yifhay;vkdufjyefaomtcg tif'½l;rSm rkd;rjrif avrjrif jzpfvmawmh\/
ol &xm;onfh tcef;rSm odyfrus,fvSaomfvnf; ajrnDxyftcef; jzpfojzifh tvif;a&mifawmh
aumif;aumif; &ayonf/ tay:xyfrwufvkdaom vlemrsm;twGufrl rsm;pGmtqifajyaom tcef;
wpfcef;jzpfay\/
vlemrsm; em;&m tcef;rSmrl oD;jcm;r[kwfay/ tjcm;aq;cef;rS q&m0efrsm;ESifh a&mí okH;&\/
okdYaomfvnf; olxkdif&m ½kH;cef;rSmrl woD;wjcm; jzpfojzifh vkHvkHjcHKjcHK &Sdavonf/
tcef;iSm; pmcsKyfvufrSwfa&;xkd;onfh {NyDv 19 &ufaeYwGif z&uf'D ukd,fwkdif vkdufvmNyD; vkdtyforQ
ulnD vkyfukdifay;onfhtwGuf z&uf'D[ifrqefonfvnf; olYtwGuftvGef tm;xm;&onfh
rdwfaqGa[mif;BuD; wpfOD;yif jzpfaeavonf/
olYaq;cef;twGuf q&mrwpfOD;ukdvnf; z&uf'Duyif &Smay;ojzifh vG,fulpGm &cJhonf/ ol &aom
q&mrrSm tifem bk&ifrvrf;&Sd z&uf'D\ aq;cef;rS q&mrESifh &if;ESD;aom rdwfaqG jzpfavonf/
tif'½l;\ olemjyK q&mr&SyfrSm ½kyf&nf rvSay/ toufrSmokH;q,fwGif;cefYjzpfí rsufESmxm;u
cyfrmrm cufwif;wif; jzpfonf/ ESpfvkdzG,f aumif;aom rsufESmaygufrsKd;? rsufESmxm;rsKd; vkH;0 r&Sdacs/

jrefrmhrQm;ewfarmif 133
armifxGef;ol &Jwdkuf

z&uf'Durl q&mr&Syftm; owday;xm;oifhonf[k ,lq&aom pum;rsm;ukd tif'½l; a&SUrSmyif


ajymifajymifwif;wif; zGifhajymxm;avonf/
]rsm;aomtm;jzifh wkdY q&m0efawG vkdcsifwmuawmh vSwJh acsmwJh q&mryJ? ig bmqkdvkdw,f qkdwm
rif;em;vnfrSmyg? wkdYu trsm;ESifh qufqH&wJh vlawG r[kwfvm;? [kd'if; 'D'if; udpöu wpfrsKd; qdkwmvnf;
odxm;&r,f? tvkyfusawmh tvkyfESifh wlatmif vkyfrSjzpfr,f? [kd'if; 'D'if; udpEö Sifh tvkyfukd a&mvkdYrjzpfbl;?
wkdYrsm;aq;cef; zGifhxm;wmu wkdYrsm;&JU usef;rma&;twGuf r[kwfbl;? 'gudkvnf; rif; odxm;&r,f}
tif'½l;ESifh z&uf'DwkdY&yfí aq;cef; jyifqif rGrf;rHa&;ukd aqG;aEG;aeMuckdufwGif rarQmfvifhbJESifh
rpöufavm&ifh a&mufvmonf/ vrf;êuHí 0ifvmonfh oabmjzpf\/ tif'½l; vkyfxm;onfh udpöwGif0ifa&muf
pGufzufí q&mvkyfonfh oabmukd odomatmif rjyacs/
,aeY jrif&onfh olr\ tvSrSm jyufjyufxifxif &SdvSygay\/ 0wfxm;onfh teufa&mif puyfESifh
teufa&mif ukwftusÐwkdYonf olr\ tvSukd ykdí yDjyif xif&Sm;apayonf/
rpöufavm&ifhonf pum;ukd &Snf&Snfa0;a0; vnfywfumrajymbJ wkdwkdESifh vkd&if;ukdom
ajymavonf/ olronf pdwful; &SdaomtrsKd;orD; jzpf\/ aq;cef; jyifqifa&; rGrf;rHa&;twGuf
jywif;aygufukd b,fvkdjyif? b,fvkdvkyf ponf ponfjzifh qufwkduf ajymoGm;avonf/ tif'½l; ESifh
z&uf'DwkdY apmapmu wkdifyifaqG;aEG;xm;onfh tpDtpOfxuf rsm;pGm omvGefvsuf &Sdojzifh ESpfOD;om;
wtHhwMo jzpfum yg;pyfta[mif;om;ESifh jzpfaeMuav\/
rpöufavm&ifh\ pum; qkH;oGm;onfESifh wpfNyKdifeuf z&uf'D[ifrqef\ EIwfrS tHhMo csD;rGrf;aom
avoH xGufvmavawmh\/
]oli,fcsif;&m rif;ujzifh wu,fhukd uHaumif;wmyJuGm? igawGUorQxJrSm rif;[m uHtaumif; qkH;
vlyJa[h? awmfvkdufwJh trsKd;orD;uGm? &SmrS &Sm;yJ? tHha&m .... tHha&m? 1890 jynfhESpfwkef;u
*vufpwkef;ajymoGm;wJh pum;wpfck&Sdw,f? rSwfrdao;vm;? a,musfm;wpfa,muf&JUb0wkd;wuf
jrifhrm;vmzkdYtwGuf taocsmqkH;aomenf;qkdwJh pum;[mav}
tif'½l;url ]a[h a[h z&uf'D? rif;bmukd &nf&G,fNyD; ajymaewmvJ? rif;pum;ukd ig em; rvnfbl;}
[k [efYwm;av\/ tcef;jyifqifrGrf;rHa&; udpörsm; NyD;pD;oGm;aomtcg z&uf'DESifh rpöufavm&ifhwkdYu jyefí
ppfaq;Munfh½IMujyefonf/ þaq;cef; ywf0ef;usif tajctaersm; t& vlem prf;oyf ppfaq;c okH;*DeDonf
toifhawmfqkH;aom tcaMu;aiG jzpfonf[k okH;OD;pvkH;u oabm& Muav\/
tif'½l;\ aq;cef;rSm zGifhpwGif vlem tvmenf;vSavonf/ okdYaomfvnf; olonf olxHrS
tultnD awmif;cHí 0dwdk&D;,m; aq;½kHBuD;okdY vlemtyfcJhMuzl;onfh jyify q&m0efrsm;xH olYaq;cef;okdY
vlemrsm; vTwfay;&ef arwåm&yfcHpmrsm; tEl;tñGwf a&;om;cJhav&m xkdq&m0efrsm;u
aus;Zl;wkHYjyefonfhtaejzifh vlemrsm; vTwfay;Muav\/ þokdYjzifh aq;cef;okdY vmonfh vlem OD;a&onf
wpfaeYxuf wpfaeYwkd;wuf rsm;jym;vmav\/
tif'½l;onf wpfaeYwjcm; tvGef tvkyfrsm;aom ol jzpfvmonf/ ol\ armfawmfum; topf
AGdKufqD qvGef;um;onf csufpabm½kd;&yfESifh 0dwdk&D;,m; aq;½kHBuD;wGifvnf;aumif;? 0dwdk&D;,m; aq;½kHBuD;ESifh
jrefrmhrQm;ewfarmif 134
armifxGef;ol &Jwdkuf

twefMumaomf trsKd;orD;jyefa&mufvmonf/ olr\ trlt&mrSm apmapmuESifh rwlawmhbJ


&Tif&Tifvef;vef; jzpfvmonf/ pdwfoufom&m &vmonfh [efvnf; aygufvmonf/ olYukdvnf;
tvGeftm;emaeykH&avonf/
]uRefr wpfacguf jyefvmwmukd cGifhvTwfyg a'gufwm? uRefrtwGuf tcsdefukefcHNyD; pOf;pm;ay;vkdY
aus;Zl;wif pum;ajymcsifvkdY jyefvmwmyg? uRefr a'gufwm [ifrqefESifh awGUcJhygw,f? oluvnf;
a'gufwm ajymwJh twkdif;yJ ajymygw,f? olYtaeESifhvnf; a'gufwm ay;vkdufwJh aq;awGu vGJNyD; wjcm;
bmaq;rS ay;vkdY r&bl;wJh? a'gufwmarqef ay;vkdufwJh aq;awG[m toifhawmfqkH; aq;awGygvdkY
ajymvkdufw,f}
ZGefvxJwGif pDbpfvfoGefwef\ tmoD;rsm;tm; prf;oyf ppfaq;Mu&onf/ pDbpfvf\ tmoD;rsm;rSm
tawmfuav; BuD;vmavNyD/ xkHpHtwkdif; pDbpfvf\ tmoD;ukd a'gufwmtkdifAkd&Duyif cGJpdwf
jzwfawmufay;&onf/ cGJpdwfuk q&m0ef wpfOD;tzkdY tmoD;jzwfjcif;onf tvGef vG,fulaom tvkyfjzpf\/
odkYaomfvnf; tdkifAdk&Duawmh ayghayghwefwef oabmrxm;bJ tvGef owdBuD;pGmxm;í *½kwpdkuf cGJpdwf
jzwfawmufay;avonf/
]uRefawmfawmh tmoD;jzwfwJh tcgrSmvnf; aES;aES;rSefrSef vkyfwmyJ BudKufw,f}
cGJpdwftNyD; tif'½l;ESifh twl vufaq;ae&if; tdkifAdk&Du ajymavonf/
]tmoD; jzwfwJh tvkyfu vG,fawmh q&m0efwdkif; vdkvdkyJ jrefjrefqefqef vkyfwwfMuwm cifAsm;
awGUzl;rSmaygh? uRefawmfuawmh tJovdk vkyfenf;rsKd;udk rBudKufbl;? jznf;jznf; rSefrSefyJ}
,ckwpfBudrfwGifvnf; tdkifAdk&DxHrS csufvufrSwfonf pmwdkufrSyif a&mufvm\/ csuf
vufrSwfa&mufcsdefwGif olESifhtwl z&uf'Dyg &Sdaeavonf/
olESifhz&uf'DwdkYonf tjrJwrf; qdkovdk wpfOD;\ aq;cef;udk wpfOD;u tvnftywfoGm;í
cPwjzKwfxdkifum pum;pjrnf ajymwwfonfh tavhtx &aeMuonfrSm MumayNyD/ rMumao;cifu
tif'½l;xHrS vnfacsmif;em vlemwpfa,muf olYxH vTwfay;cJhjcif;udk taMumif;jyKí tjyeftvSef aus;Zl;jyefí
jyKonfhoabmjzifh z&uf'Duvnf; tpmtdrfa&m*gonf wpfOD;udk tif'½l;xH vTwfay;cJh&mrS pum
vlemawmfawmfrsm;rsm;onf pwdkuav;rsm; vufrS udkifí 0Jvfbufvrf;ESifh bk&ifr tifemvrf;wGif oGm;csnf
jyefvSnfh vkyfaeMu&onfrSmvnf; MumcJhavNyD/
]rif; odwJh twdkif;yJ arqef}
z&uf'Du olYt,ltqudk ajymjy&ef pum;ponf/
]ESpfOD; ESpf0 pm;omatmif vkyfvdkufwJh rif;&JUenf;udk igawmh BudKufw,f? 0rf;vnf;omw,f? rif;&JU
oabmxm;BuD;rIudkvnf; igcsD;usL;ygw,f}
pum;ajymae&if;rS olYrsufpdrsm;onf tdkifAdk&DxHrS a&mufvmonfh csufvufrSwfudk wpfcsuf cdk;í
Munfhvdkufao;onf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 136
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tjrJwrf; vdar®mfoD;xJu vdar®mf&nfcsnf;awmh r&Edkifbl;aygh oli,fcsif;&m? 'gayrJh udk,fESifhawmh


tjrJwGJyg? rif; pm;&r,fh opfoD;[m wjcm; opfoD;awGxufawmh t&nf½Trf;&ygaphr,f}
tif'½l;onf z&uf'D ajympum;udk oabmusvGef;í tm;&yg;&yif &,frdav\/
xdkaeY naeydkif; tdrftjyefwGif cgwdkif;aeYrsm;xuf pdwfvufayghyg;vsuf&Sdaom tif'½l;onf
pD;u&ufukefaeojzifh atmufpfzdkYvrf;xJrS qdkifwpfqdkifodkY 0ifí aq;vdyf0,fonf/ qdkifxJodkY t0ifwGif
rsufESmcsif;qdkif wpfzuf&Sd jyLwif;aygufem;ü &pfoD&pfoDvkyfaeaom trsKd;orD;wpfOD;udk owdjyK vdkufrd\/
tjyKtrl xl;jcm;onf[k xifrdojzifh owdxm;í Munfh&m xdktrsKd;orD;rSm bavmh0if;ydwfcsf jzpfaeonfudk
awGU&av\/
tif'½l;u csufcsif; rSwfrdaomfvnf; rpöufydwfcsf\ ½kyf&nfrSm '&if;zD;NrdKU\ b½dkif; ½dk;0g; tdrfBuD;rS
tdrf&Sifrtjzpf MoZmtmPm wufcJhpOfuESifhawmh rwlawmhay/ [dkwkef;uvdk cHhnm; xnf0gonfh
toGiftjyifrsKd;vnf; r&Sdawmhay/ olu EIwfqufonfh tcgwGifvnf; olr\ rsufvHk; rsm;u pdwf0ifpm;onfh
vu©Pm rjyacs/
]rpöuf ydwfcsf r[kwfvm; cifAsm? tck qdk&ifawmh rpö&D;pfvdkY ac:rS rSefr,f xifygw,f? uRefawmfhudk
rrSwfrdawmhbl;vm;? a'gufwm tif'½l; arqefav}
rpöuf ydwfcsfonf cHhnm;pGm 0wfqifxm;aom tif'½l;tm; ajcqHk; acgif;qHk; MunfhvdkufNyD; oufjyif;
wpfcsuf csonf/
]uRefr rSwfrdygw,f? a'gufwm? &SifwdkY tm;vHk; aeaumif;Muw,faemf}
tif'½l;tm; pum;om jyefajymae&aomfvnf; olr\ [efyefrSm a&;BuD;okwfysm EdkifvGef;vS\/ wpfpHk
wpfckaom udpötwGuf aemufusoGm;rnfudk pdk;&drfaomu &Sdae[efwlonf/ rvSrf;rurf;&Sd yvufazmif;ay:ü
pdwfr&Snf[efjzifh &yfapmifhaeonfh xdyfajymifajymif trsKd;om;bufodkY vSnfhMunfh vdkufNyD; ]uRefroGm;awmhr,f
a'gufwm? uRefr a,musfm; apmifhaevdkYyg} [k EIwfqufum uokwf u&uf xGufoGm;av\/
tif'½l;onf a&;BuD;okwfysmESifh xGufoGm;aom rpöuf ydwfcsfudk ai;armí Munfhaerdavonf/
&yfapmifhaeaom &D;pfu rpöuf ydwfcsftm; qD;BudKí jypfwif Budrf;armif;oHudkyif Mum;ae&avonf/
]rif; b,fvdk vkyfwmvJuG? ighrSm apmifhaevdkuf&wm [if;}
rpöuf ydwfcsfonf ukyfukyfuav; vkyfí awmif;yef wdk;vQdK;[efjyonf/ '&if;zD;NrdKUrS
bPfrefae*sma[mif; &D;pfonf tif'½l; &Sd&mbufodkY zswfceJ vSnfhMunfhvdkufNyD;aemuf cPcsif;rSm yif
vltkyfMum;odkY wdk;0if aysmufuG,foGm;av\/
rpöufydwfcsfESifh &D;pfwdkYvifr,m;\ toGiftjyif [efyef trlt&m yHkyef;wdkYonf tif'½l;\ acgif;xJrS
rxGufawmhbJ pGJxifí usef&pfcJhav\/
ol tdrfjyefa&mufonfh tcgwGif c&pöwDonf tdrfa&SUcef;xJü odk;arG; tusÐxdk;vsuf&Sd\/olYtwGuf
vufzuf&nfudk vifAef;wpfckxJwGif toifhjyifxm;onf/ olonf c&pöwDtm; vSrf;í tuJcwfonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 137
armifxGef;ol &Jwdkuf

apmapmu olMuHkcJh&onfh tjzpfudk c&pöwDtm; ajymjycsifpdwfonf jyif;jyvsuf&Sdonf/ wpfOD;ESifhwpfOD;


rajyrvnfjzpfaejcif;udkvnf; ajyvnfvdkpdwf jzpfay:vsuf &Sdavonf/
olonf vufzuf&nf aomufae&if;u wpfpHkwpfck ajym&ef MuHaecdkufrSmyif c&pöwDxH rS
toHxGufvmonf/
]'DuaeY rpöufavm&ifh xyfNyD; zkef;qufw,f}
]tdk ....}
tif'½l;\ rsufESmonf &JceJ jzpfoGm;onf/
]xyfqufw,f [kwfvm;? rif; ajymyHku b,fvdkvJ? ig em;rvnfygbl;}
]'DtywfxJrSm ol qufwm oHk;Budrf &SdNyD? uaeY qufwm av;Budrfajrmuf qufwmyJ}
]ol bmajymvJ}
]bmrS rajymbl;? 'Duvnf; bmrS rar;vdkufbl;}
]rif;rsufESmu wpfrsKd;ygvm;? olzkef;qufwm ig bmwwfEdkifrSmvJuG? ol qufcsif qufrSm aygh?
cifrifaewJh rdwfaqGawGyJ[m}
c&pöwDuawmh Nidrfqdwfaeonf/ tif'½l;udkyif armhrMunfhbJ olr\ vufxJrS odk;arG;xnf
tay:üom tm½Hkpl;pdkufxm;av\/ trSefawmh olr\ pdwfrSm jyif;xefpGmvIyf&Sm;vsuf &Sd&acs\/ tif'½l;onf
olr\ pdwfxJü rnfrQtxd pdwfcHpm;rI&Sdaeonfudk odrnf r[kwf/
]rif; ajymyHk qdkyHk trlt&mu iguyJ rpöufavm&ifhESifh wdwfwqdwfusdwfNyD; azmufjyefaeovdkvdk?
wu,fawmh rpöufavm&ifh[m tifrwef txufwef;usNyD; tifrwef pdwfaepdwfxm;jrihfwJh
trsdKorD;wpfa,mufuG? tifrwefvnf; oabmaumif;w,f? olYa,musfm;ESifh igESifh[mvnf; tifrwefvnf;
tifrwef &if;ESD;wJh rdwfaqGawGuG em;vnfvm;? 'DvdktusifhtMuHrsKd; jyKavmufatmif tqifhtwef;redrfhbl;
odvm;? awmuf rif;[mav}
tif'½l;onf yef;uefxJrS vufzuf&nftusefudk a'gowBuD; armhcsvdkufNyD; tcef;xJrS
xGufoGm;onf/ tjyifa&mufonfESifh wpfNydKifeuf apmapmu rqifrjcif a'goxGufcJhrdonfhtwGuf
aemifw&vsuf &Sdjyefavawmh\
olonf aq;cef;xJü pdwfysufvufysufxdkifum pD;u&ufaomuf&if;u olESifhc&pöwDwdkY qufqHa&;rSm
tqdk;qHk; tajctaeodkY a&mufaeNyDjzpfaMumif;udk pOf;pm;rdav\/ trSefajym&vQif olYtaejzifh tqdk;qHk;
tajctaeodkY ra&mufcsifay/ ,ckjzpfae&onfh udpörSm pdwfysufp&m aumif;½Hkru 0rf;enf;zdkYvnf; aumif;\/
tvGefom,mMunfvifvsuf &Sdaeaom rdk;aumif;uif0,f wdrfykyfwdrfpkwdkY NidwG,faeonfESifh wl\/
,ckjyóemonf ol\ atmifjrifausmfMum;rIwnf;[laom MunfvifoefY&Sif;vSonfh aumif;uifxuf0,f
MunfhvdkY t½kyfqdk;atmif aESmifh,SufzsufqD;aeonfh t[efYtwm;BuD;wpfckyif jzpfacsonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 138
armifxGef;ol &Jwdkuf

olESifhc&pöwDonf vufxyfNyD; uwnf;u tvGef aysmf½TifcJhMu\/ rarQmfvifhbJESifh ,aeY rpöuf


ydwfcsfudk awGUcJh&jcif;onf twdwfrS t&dyfozG,f jzpfcJhaom a&S;a[mif;aESmif;jzpfrsm;udk owdw& jzpfap\/
'&if;zD;NrdKUwGif aepOfu c&pöwDtm; cspfa&; qdkcJhrdonfh tjzpfudk jyefvnf jrifa,mifvmonf/
wpfcsdefwkef;uvdk c&pöwDtm; tjrwfwEdk;rjyKrdonfrSm MumcJhNyDjzpfaomfvnf; c&pöwDtay:ü
olxm;aeonfh tcspfrl avsmhenf;oGm;NyD[k ol rxifygacs/ olYtaejzifh wpfBudrfpESpfBudrfp qdkovdk olr\
pdwfudk emMunf; xdcdkufatmif vkyfcJhzl;onfudkawmh ol 0efcHyg\/
odkYaomf ....
olonf aq;cef;xJü &yfum c&pöwDESifh ajyajyvnfvnf jzpfvdkaomqE´ jyif;jypGm jzpfay:
vsuf&Sdav\/ c&pöwD auseyfoGm;atmif ol bmvkyf&ygrnfenf;/
olonf enf;vrf; &SmazGvsuf &Sdav\/
½kwfw&uf olYacgif;xJodkY tMuHwpfck 0ifvmonf/ em&Dudk Munfhvdkuf\/ ,cktcsdef qdkvQif
avmf&D;,m;qdkif rydwfao;ay/ ydwfzdkY em&D0ufcefY vdkao;onf/
aemuf wpfrdepfcefY twGif;rSmyif olonf rpöu&ifESifh awGU&ef avmf&D;,m;qdkifodkY um;ESifh
xGufvmcJhav\/
ol vdkcsifonfh t&mudk ajymvdkufvQif ajymvdkufcsif; rpö &ifonf uysmu,m xí olYtm;
odk;arG;xnfrsm; cif;usif; jyoxm;&m tcef;qDodkY ac:oGm;avonf/
rpöu&ifhonf odk;arG;xnf rsKd;pHkudk jyonf/ taumif; tqdk;tnHhcGJjcm;jyonf/ aemufqHk;wGif
rpöu&ifha&m olyg tBudKufcsif;wlonfh taEG;xnf wpfxnfudk a½G;vdkuf\/ rpöu&ifhonf csufcsif;yif rpöwm
0ifhcsftm; vdkufí &Smum usoifhaiG udpöudk ajymqdkNyD; olYxHjyefa&mufvmonf/
]a'gufwmh ZeD;twGufqdk&if aps;&if;twdkif;ESifhyJ 0,f,loGm;ygvdkY rpöwm0ifhcsfu ajymvdkuf ygw,f}
avmf&D;,m; ta&mif;qdkif aps;onf wpfOD;\ EIwfrS ,ckvdk aps;&if;twdkif; ,lyg qdkaom
pum;rsKd;onf xGufcJvSaom pum;rsKd; jzpfayonf/
]uRefrwdkY a&mif;aps;twdkif;qdk&if av;q,fhig;aygifxuf ravQmhygbl;? tckawmh *DeDavmufyJ
ay;&rSmyg? taEG;xnfuawmh tvGefaumif; tvGefvSygw,f? a'gufwmh ZeD; 0wfvdkuf&ifawmh odyfvS
odyfvdkufrSmyJ}
paeaeY q,fhwpfem&DcefYwGif tif'½l;onf puúLbl; wpfbl;udk &ifrSm ydkufNyD; jyefa&mufvmum
{nfhcef;xJrS aeí c&pöwDudk vSrf;í ac:vdkufonf/
]c&pöwDa&? cP}

jrefrmhrQm;ewfarmif 139
armifxGef;ol &Jwdkuf

tdrfay:xyfwGif rpöufbif;eufeSifh twl tdyf&mrsm; &Sif;ae&mrS tarmwaum qif;vm&&Smaom


c&pöwDrSm tif'½l; tem;a&mufonfhtcg toufrSyif rSefatmif r½SLEdkifay/ rac:pzl; tac:
xl;jcif;aMumifhvnf; tHhMoydkaeyHk &avonf/
]'DrSm Munfhprf; c&pöeD? udk rif;twGuf 0,fvmcJhwm? udkwdkY tqifrajy jzpfaewm MumNyDaemf? udk
rif;tay:rSm jrwfEdk;qJygqdkwm jycsifvGef;vdkY 0,fvmcJhwm}
ajymajymqdkqdkESifh puúLbl;udk c&pöwDtm; ay;onf/ bl;ay:rS BudK;rsm;udk wpfpcsif;pD vdkufí
ajzaeaom c&pöwD vufrsm;onf wkef,if vIyf&Sm;vsuf &SdMuav\/
]tdk vSvdkufwm? [,f odk;arG;csnf taEG;xnfygvm;}
]BudKuf&JUvm; c&pöwD? 0wfMunfhprf;? rpöu&ifhESifh twl udk,fwdkif 0ifa&G;vmcJhwm? trsKd;tpm;uawmh
yxrwef;yJ? aps;uvnf; xdyfyJ}
c&pöwD\ yg;jyifxuf0,f rsuf&nfprsm; pD;qif;vmonf/
]c&pöwD tay:rSm tcspfrjy,fao;bl;ayghaemf? udkYqDu vdkcsifwm 'Dwpfckwnf;ygyJ tcspf&,f
udkuom t&ifuvdk cspfaer,fqdk&if c&pöwD tzdkY bmrS rvdkygbl;}
c&pöwDonf odk;arG;tusÐudk 0wfMunfhonf/ c&pöwD\ tvSonf xif;ceJ ay:xGufvmonf/
ol0,fvmonfh tusÐrSm c&pöwDESifh vdkufvGef;vSojzifh olYudk,fol tHhMoí rqHk;atmifjzpfvsuf
&dSonf/ c&pöwDeSifh tqifajyatmif a½G;cs,fay;wwfonfh rpöu&ifhudkvnf; csD;rGrf;í rqHk;Edkifatmif jzpfrd\/
,ckyHktwdkif; qdkvQif olwdkY ESpfOD;\ jyóemonf wpfcgwnf;ESifh NyD;jywf at;aq;oGm;rnfh vu©Pm
&Sdonf[kvnf; awG;rdonf/ olonf c&pöwDudk vdIufvdIufvSJvSJ &Sdaom tjyHK;jzifh Munfhaeavonf/
]c&pöwD? udkwdkYcsif; ajyvnfoGm;wJh txdrf;trSwfuav; wpfck vkyfcsifw,f? uaeY aeYvnfpm
tjyifrSm pm;Mu&atmifaemf? aeYcif;wpfem&Dxdk;rSm yvmZm[dkw,f pm;aomufcef;udk vmcJh? udk tJ'Du
apmifhr,f}/
]vmcJhr,fav? 'gayr,fh tdrfrSm aeYvnfpm udkYtwGuf odk;om;rkefY vkyfxm;w,f? udk odyfBudKufwJh
rkefYrsKd;av}
]tdk 'gawG ajymraeESifh? udpör&Sdbl;? tdrfrSm vkyfxm;wmudk 'Dtwdkif;yJ xm;vdkufawmh}
tif'½l;u ajym&if;ESifh &,fonf/ pdwfygvufyg &SdvSonfh &,foHrsKd;/ þ&,foHrsKd; þtdrfwGif
rMum;&onfrSm MumcJhNyD/
]avSBuD;xdk; ½dk;½dk;BuD; vkyfrvmESifh? aeYcif; wpfem&Dwdwd qufqufvmcJh? yvmZm[dkw,fu
apmifhaer,fh vlñdkacsmacsmav;udk vmawGUvSnfh? olu odk;arG; taEG;xnf 0wfvmwJh trsKd;orD;av;udk
apmifhBudKaevdrfhr,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 140
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf xdkaeY wpfreufvHk; aysmf&Tifvsuf &Sd\/ olonf tqiftjcif enf;vSonfh vlEHk vlt
wpfa,muf[k olYudk,fol tjypfwifaerdav\/
olonf c&pöwDtm; *½krpdkufawmhbJ ypfxm;cJhonfrSm MumayNyD/ rdef;r qdkonfrSm olwdkYudk *½kwpdkuf
&Sdapcsif\/ ta&;w,l jyKpkapcsif\/ t,kt, cHcsif\/ 'gonf rdef;rwdkY\ obm0/ xkdobm0udk ol
vspfvsL½IcJhrd\/ þonfrSm ol\ trSm;/ xdktrSm;udk tcsdefrD jyifygrS/
c&pöwDonf tif'½l; csdef;xm;onfh yvmZm [dkw,fodkY csdef;xm;onfh tcsdefwGif a&muf rvmacs/
tif'½l;rSm vnfwqefYqefY jzpfaeav\/ 'kwd,tBudrf rmwDeD wpfcGuf rSmí aomuf& jyefonf/ c&pöwD
a&mufvmawmh wpfem&D xdk;NyD;í rdepf ESpfq,fyif vGefaeNyD/
]aqm&D;yJ tcspf&,f? uRefr ae&m vGJoGm;w,f? apmifh&if; apmifh&if;ESifh udk ra&mufvmawmhrS
ar;rdw,f? ar;rdvdkY awmfao;wmaygh}
olwdkY&onfh pm;yGJae&mrSm odyf raumif;vSay/ vlawGu rsm;vGef;ojzifh pm;aomufcef; wpfcef;vHk;
jynfhusyfaeonf/ pm;yGJrsm; cif;xm;yHkrSmvnf; eD;uyfvGef;ojzifh ta0;rS vSrf;MunfhvQif wpfa,mufay:
wpfa,muf xyfí xdkifaeMuovm;[k xif&avmufayonf/
]c&pöwD bmpm;rvJ}
]udk BudKufwmom rSmyg? udk rSmwm pm;rSmaygh}
tif'½l;onf aumif;ayh qdkonfh tpm;taomufrsm;udk rSmonf/ NyD;awmh aumif;ayhqdkonfh 0dkif
wpfykvif; rSmonf/
]udkwdkY '&if;zDNrdKUrSm aewkef;u qdk&if 'Dvdk tpm;taomufrsKd;awGudk ckvdkrSmwwfzdkY rajymESifh?
Mum;awmif rMum;zl;bl;aemf}
tif'½l;onf tzsif; tjyuf oabmajymí &,fonf/ c&pöwDuvnf; tvdkufoifh a&mí &,fonf/
olru tif'½l; rSmay;onfh tpm;taomufrsm;udk csD;rGrf;pum; qdkonf/
tif'½l;u emrnfBuD; ½kyf&Sifrif;orD; *vif;a&mhpudk;tm; vnf;aumif;? vifajcmufa,muf ajrmuf
,laom txdrf;trSwfyGJ jyKvkyfcJhojzifh emrnfBuD;cJhaom tar&duef trsKd;orD; rm;Apfa&mhudk vnf;aumif;?
tjcm; xif&Sm;aom yk*¾dKvfrsm;udk vnf;aumif; ñTefjyonf/ olwdkY\ wpfOD;csif;pD\ taMumif;rsm;udk
ajymjyonf/ c&pöwDuvnf; pdwfyg0ifpm;[efjzifh em;axmifavonf/
trSefuawmh c&pöwDonf þae&mrsKd;udk pufqkwf ½GH&Smol wpfOD;jzpf\/ trsKd;om;awGudk
jrif&onfrSm xnf0gvGef;? [efvkyfvGef;vSonf[k xif\/ txl;ojzifh trsKd;orD;awGusjyef awmhvnf;
yvTm;vGef;vSonf[k xif\/ txl;ojzifh trsKd;orD;rsm; 0wfpm; qif,ifyHkrSm avmfvD vGef;vSonf[k xif\/
olronf þtodkif;t0dkif;? þ ywf0ef;usifrsKd;ü 0ifqHhol r[kwfay/ r,foDv&ifESifh bD;vdk
qefYusifbufjzpf\/ csufcsif; qdkovdkyif c&pöwD acgif;wpfckvHk; rl;a0 aemufusdvmonf/ tvGef
owdxm;NyD; olrudk,f olr xdef;aeonfh Mum;rSyif tajcysufp jyKvmav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 141
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwDonf [efaqmifwwfol r[kwf/ y&d,m,f vkyfwwfolr[kwf/ yifudk obm0twdkif;


½dk;½dk;&Sif;&Sif;uav; aewwfoljzpf&m ,ckvdk ae&mrsKd;wGif 0ifqHhatmif raewwfavav £a`E´ ysufavav
jzpfvmonf/
MumMum xdef;& [efvkyf&vGef;awmhvnf; cHEdkif&nfr&Sd jzpfvmonf/ olr\ cg;ü 0wfxm;aom
tzdk;xkdufwefvGef;vSonfh odk;arG;xnfESifh xdkodk;arG;xnf atmufrS wefzdk;r&Sdonfh t0wftpm; rsm;\
rvdkufzufjcif;udk owd&um rvHkrvJ jzpfvmonf/ olrudk 0dkif;í MunfhaeMuonf[k xifvmonf/ þae&mü
xdkifae&aom olronf tzdk;wef opfcGyef;rsm; tv,fü a&mufaeonfh a'pDyef;ESifh wlaeNyD[laom oHo,
0ifvmonf/
]bmjzpfvdkYvJ c&pöwD? raysmfbl;vm;[if}
c&pöwD tajcysufvmonfudk &dyfrdaom tif'½l;u ar;avonf/
]aysmfygw,f}
c&pöwDu jyHK;jyaomfvnf; olr\ tjyHK;rSm ESpfESpfumum r&SdvSay/ tpm pm;&mwGifvnf;
[uf[ufyufyuf r&Sdawmhay/ olr\ yef;uefxJrS MuufaygifrSm ,ckxd ravsmhao;/
]rif; b,fvdkrsm; jzpfaewmvJ c&pöwD&,f? udk pum;ajymaewmvnf; rif; em;raxmifbl;? rif;[m
tawmfav; cGuswmyJ? udk,fha,mufsm;ESifh twl aysmfaysmfyg;yg; vmMuwJh[m rif;odyfcuf ygvm;}
tif'½l;\ toHwGif a'gooH ygvmavNyD/
]a&wpfcGufavmuf aomufyga&ap udk&,f}
c&pöwD\ toHrSm uwkefu,if &SdvSacsonf/ tm;jywfol wpfOD;vdkyif jzpfvsuf &Sd&Sm\/
wu,fawmh olronf þae&mrsKd;ESifh tyfpyfol wpfa,mufr[kwf/ olr\ qHyifrsm;onf tjcm;aom
trsKd;orD;rsm;vdk aumufxm;onfr[kwf/ olr\ rsufESmwGif rdwfuyfESifh wlaom t&m[lí wpfrIefYwavrS
r&Sd/ odkYjzpf&m olrtm; pm;yGJxdk;rsm;uyifvQif txl;tqef;ozG,f 0dkif;í MunfhaeMuonfrSm tqef;
r[kwfawmh/
olronf tpm;tpmudk [efrysuf pm;Edkif&ef BudK;pm;onf/ xdkuJhodkY BudK;pm;tm;xkwfcgrSyif vufxJrS
yef;uef vGwfus&acsonf/ tcsOf&nfrsm;onf olr\ topfpufpuf odk;arG; tusÐay: zdwfpOfusukefav\/
wpfzufaom pm;yGJrS trsKd;orD;onf olYtazmf trsKd;om;\ rsufESmudk aphaphMunfhum oa&mfjyHK;
jyHK;onf/ xdktjyHK;udk tif'½l; jrifvdkufavonf/ b,fvdkyif BudK;pm;apumrl olwdkY\ aeYv,fpm
pm;yGJuav;rSm aysmfp&m uif;rJhoGm;av\/ ESpfa,mufom; pum;yif rajymMuawmhbJ
wdwfwdwfqdwfqdwfESifhyif pm;aomufyGJudk vufpowfMu&avawmh\/
tdrftjyefwGifvnf; ½Tif½Tifvef;vef; r&Sdawmhay/ olrudk jyefíydkYNyD;vQif ydkYNyD;csif; tif'½l;onf
vlemMunfh xGufoGm;avonf/ olwdkYESpfOD;\ tajctaerSm jyefvnf eD;pyfzdkY rqdkxm;ESifh? wpfOD;ESifhwpfOD;
taea0;oGm;ovdk? pdwfcsif; a0;oGm;ovdkyif jyefí jzpfoGm;&jyefavNyD/

jrefrmhrQm;ewfarmif 142
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwD\ tonf;ESvHk;wGif cHpm;ae&onfh emusifrIonf onf;cHEdkifpGrf; r&Sdoavmufatmifyif


jyif;xefvSay\/ olronf olrudk,folr t,HktMunf r&Sdavmufatmifyif jzpf&avonf/ olronf
tif'½l;ESifh oifhawmfonfh ZeD; wpfa,muf t&nftaoG;ESifhrS jynfhpHkygavp/
xdknwGif c&pöwDonf 0rf;enf;yufvufjzifh tif'½l;\ vnfyif;udk tm;&yg;& ayGUzufum erf;onf/
NyD;awmhrS tif'½l; 0,fay;onfh odk;arG;tusÐESifh olrudk auR;cJhonfh aeYv,fpmrsm; twGuf
aus;Zl;wifvSaMumif; xyfí ajym&Smav\/
]udkuawmh rif; aysmfw,f qdk&if pdwfcsrf;omygw,f}
tif'½l;u pdwfryghwygESifhjyefajymonf/ NyD;awmh olYtcef;udk jyefoGm;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 143
armifxGef;ol &Jwdkuf

(12)

tdrfaxmifa&; tqifrajyrIudk taMumif;jyKí pdwfnpf pdwf½Iyf pdwfysuf jzpfae&csdefwGif tif'½l; twGuf


tm½Hkajymif;p&m taMumif; wpfckonf ay:vmav\/
tar&duef jynfaxmifpk ydkYwvefNrdKUrS xif&Sm;aom usef;rma&; yg&*l rpöwm &pfcswfpwD;rif;onf
tifyD;&D;&J oabFmESifh vef'efNrdKUodkY qdkufa&mufNyD; b½Gwf [kdw,fü wnf;cdkvsuf&Sdonf [laom owif;onf
x&DAGef; owif;pmü ygvmav\/
[dkwkef;u tajctae? [dkpOfu pdwfrsKd;ESifhom qdkvQifawmh olonf owif;pmudkudkifí
0rf;omt,fvJjzifh c&pöwDxH tajy;tvTm;oGm;í owif;pmudk jyrdayvdrfhrnf/ ]'DrSm Munfhprf; c&pöwD?
&pfcsufpwD;rif; vef'efudk a&mufvmw,f? rif; rSwfrdao;vm;? olESifh udkESifhtjyeftvSef pma&;zl;w,fav?
oluawmh udkESifh awGUcsifr,fxifwmyJ? udkuvnf; olYudk odyfawGUcsifwmyJ} [kvnf; ajymrdayvdrfhrnf/
,ckawmh tajctaeu tajymif;tvJBuD; ajymif;vJvsuf &SdayNyD/
0rf;omp&mrsm;ESifh MuHK&qHk&vQif c&pöwDxH tajy;tvTm; oGm;í ajymwwfaom tavhtxrSm olYwGif
r&Sdawmhoavmuf jzpfaeayNyD/ ,ckvnf; pwD;rif;\ owif;udk zwf&onfhtcg owif;pmudk udkifí
ai;ikdifvsuf &Sdav\/ þowif;ESihf yufoufí auseyfp&m wpfckawmh&Sd\/ vufaxmuf q&m0ef
wpfOD;taejzifh r[kwfbJ 0Jvfbwfvrf; aq;cef;rS emrnfBuD; q&m0efwpfOD; taejzifh oGm;a&muf
awGUqHkEkdifrnfh tajctae &Sdojzifh 0rf;omtm;& jzpfrdjcif;yif jzpfavonf/
aemufwpfaeY eHeufwGif pwD;rif;u olYxH zkef;qufonf/ pwD;rif;\ toHrSm wnfNidrf at;aq;í
&if;ESD; yGifhvif;vSayonf/
]cifAsm;ESifh tckvkd qkdufqkdufNrdKufNrdKuf awGUNyD; pum;ajymcGifh&wm odyf0rf;omygw,f a'gufwm
arqef? uRefawmf cifAsm;ESifh aeYv,fpm pm;&if; pum; ajymyg&apvm;? aeYvnfpmudk yvmZm [kdw,f

jrefrmhrQm;ewfarmif 144
armifxGef;ol &Jwdkuf

rSmawmh rpm;csifbl;? ae&mudk uRefawmf odyfrBudKufvkdYyg? uRefawmfqDvmNyD; pm;Ekdifr,f qkd&ifawmh odyfudk


tqifajyrSmyJ}
tif'½l; b&Gwf [kdw,fokdY oGm;onfh aeYwGif olYtdyfcef;ESifh wpfqufwnf;aom udk,fykdif {nfhcef;xJrS
xkdifapmifhaeonfh pwD;rif;tm; awGU&avonf/
pwD;rif; a&G;cs,f wnf;ckdonfh [kdw,fonf yvmZm [kdw,fESifh uGmjcm;vSonf/ yvmZm [dkw,f
qlqlnHnH &Sdoavmuf b&Gwf [dkw,fu NidrfNidrfqdwfqdwf &SdvSayonf/
pwD;rif;onf touf ig;q,fcefY &SdNyD; udk,fvHk; udk,fxnfu cyfao;ao; jzpfaomfvnf; OD;acgif;u
BuD;vGef;ojzifh tcsdK;tpm; rusovkd jzpfaeayonf/ tom;ta&rSm yef;a&mifwGif jzLazsmhazsmh ta&mifu
a&mpGufvsuf &Sd\/ qHyifuawmhcyfyg;yg;/
txl;jcm;qHk;u olYrsufvHk;rsm;yifjzpfonf/ wnfNidrfat;aq;í odrfarGUvSaom ol\
rsufvHk;jymBuD;rsm;onf ol\ ao;auG;aom cE¨mudk,f wpfckvHk;\ toufjzpfonf[k qkdEkdifavmufayonf/
þrsufvHk;rsm;onf rnfonfh tvkyfrsKd;udkrqkd vkyfcsifonfh pdwfqE´jyif;jyvmvQif rjzpfrae
ZGJaumif;aumif;ESifh aemufrqkwfwrf;vkyfrnfhoabmudk azmfjyaeMuayonf/
]uRefawmfhqDudk vm&wJhtwGuf pdwftaESmifht,Suf rjzpfygbl;aemf}
&pfcsuf pwD;rif;u avat;uav;ESifh qD;BudKí ajymavonf/
]uRefawmfwkdY tar&duefawG[m yvmZm [kdw,fukd odyfBudKufMuw,fvkdY od&ygw,f}
olu ajym&if;ESifhyif tif'½l;udk Munfhí ESpfvkdzG,f&mjyHK;jyonf/
]uRefawmfuawmh yvmZm [kdw,frSm vlrsm;vGef;vkdY pdwfysufw,f}
olonf pum;udk ½kwfw&uf rqufbJ &yfxm;ao;onf/
]tckawmh cifAsm;ESifh vlcsif; awGU&NyD? cifAsm; vkyfcJhwJh trIef½IoGif;rI okawoe pmwrf; twGuf
cifAsm;udk csD;usL;yg&ap? cifAsm;&JU pmwrf;xJrSm vkdtyfaewJhtcsuf wpfcsufESifh yufoufNyD; uRefawmf
axmufjycJhwmudkvnf; b,fvkdrS ratmufarhygESifh? tckaum cifAsm; bmawG qufvkyf aeygao;ovJ}
ESpfa,mufom; [kdw,f atmufxyf&Sd pm;aomufcef;qDokdY qif;cJhMuonf/ pm;yGJxkd;rsm;\
OD;acgif;rsm;onf pwD;rif;bufokdY OD;wnfvsuf &Sd\/
]a'gufwm bmpm;rvJ? BudKuf&mom rSmyg? uRefawmfawmh vdar®mfyJ aomufr,f? NyD;awmh ....}
pwD;rif;onf tpm;taomuf pm;&if; uwfjym;udk vSnfhírQyifrMunfhbJ olBudKuf&mrSmonf/
]okd;om; pif;aumaMumfESifh pm;awmfyJjyKwf? NyD;awmh aumfzD}

jrefrmhrQm;ewfarmif 145
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf olBudKuf&m tpm;taomufrsm;udk rSm&if;u olwav;wpm; &SdcJhaom olYrdwfaqG


pwD;rif;tm; Munfñdkav;pm;pGmjzifh Munfhrdonf/ rnfolrqdk pwD;rif;ESifhawGUvQif ol\ xl;jcm;aom
½kyfvu©PmESifh tjyKtrl taetxkdifrsm;udk owdrjyKbJ aeEkdifMurnf r[kwfay/ pwD;rif;onf
½kyfvu©Pma&m ajymqkd qufqHyHkrsm;yg xl;jcm;ol wpfOD; jzpfayonf/ vluom xl;jcm;onfr[kwf? tif'½l;
odxm;onfh olYtaMumif;rsm;uvnf; tvGef xl;jcm;avonf/
&pfcsuf pwD;rif;onf rufqm;csL;qufjynfe,f rdom;pk wpfpkrS aygufzGm;vmol jzpfonf/ ol\
bkd;bGm; bDbifrsm;onf abmhpwGefNrdKUwGif aexkdifum Oya'ynmESifh toufarG;cJhMuonf/ tm;vHk;
a&SUaea&SU&yfrsm;csnf; jzpfcJhaomfvnf; pwD;rif;usawmh 0goemwpfrsKd; jzpfvmavonf/
i,fpOfuwnf;u aq;ynmwGif 0goemBuD;cJhaom &pfcswfpwD;rif;onf touf wpfq,fh
&SpfESpft&G,fwGif olYzciftm; ylqmNyD; [m;Awf wuúokdvfü ESpfESpfwdwd aq;ynmudk oifMum; aeckdufrSmyif
olYzcif ½kwfw&uf uG,fvGefoGm;ojzifh &pfcswfpwD;rif; crsm olYrdcif? ol\ wpfOD;wnf;aom ESri,fESifh twl
qif;&J NidKjiifpGmjzifh usefcJh&avonf/
xkdtcsdefwGif rdom;pktm; ulnD axmufyHhrnfhol vkdvmonf/ &pfcswfpwD;rif;\ tbkd;? *Ref
pwD;rif;onf ajr;jzpfoluom aq;ynm oifMum;rIudk pGefYvTwfNyD; olwkdY rsKd;½kd; tpOftvm xdef;odrf;onfh
taejzifh Oya'ynmudk ajymif;í oifMum;rnf qkdygu rdom;pktwGuf vkdtyfovkd ulnDaxmufyHhjcif;
jyKrnf[k qkdvmav\/
&pfcswf pwD;rif;onf aq;ynm qufvuf oifMum;a&;twGuf taMumif;trsKd;rsKd; jyí
awmif;yefygaomfvnf; acgif;rmvSaom olYtbkd;u avQmhray;cJhacs/ þokdYjzifh &pfcswfpwD;rif; crsm
aq;ynm 'DrvkdrmbGJU &&Sda&;udk pGefYvTwfvkduf&NyD; Oya'ynmudk ajymif;í oif,lcJh&avawmh\/ oHk;ESpfrQ
tMumwGif Oya'bGJUudk &&SdcJhNyD; 1906 ckESpfrSpí abmhpwGefNrdKUü a&SUae vkdufcJhonf/ olonf a&SUae tvkyfjzifh
av;ESpfwdwd toufarG;cJhav\/
rnfokdYyif jzpfap &pfcswf pwD;rif;onf ol 0goemygaom aq;ynmudk oHa,mZOfrjywf Ekdifacs/ ol
i,fpOfuwnf;u pdwf0ifpm;cJhaom ykd;rTm;aA' bmom&yfudk ravhvmbJ raeEkdifacs/ txl;ojzifh ausmif;om;
b0wnf;u ol tvGeftrif; pdwf0if;pm;cJhaom ykd;rTm;aA'ynm&yfudk vufrvTwfEkdifcJhojzifh bD;,m;uGef;
awmifukef;ay:&Sd ol\aetdrf txyfcdk;uav;ay:wGif ukd,fykdif "mwfcGJcef;av;wpfck wnfaqmufum olY
pma&;tm; vufaxmuf"mwfcGJcef;rI;tjzpf cefYxm;NyD; ol 0goemygonfh a&m*gykd;rTm; okawoevkyfief;udk
pwif vkyfaqmifcJhav\/
trSefawmh xkdxyfckd;uav;onf aemiftcgwGif ay:xGef;vmrnfh ]pwD;rif; tqkwfa&m*gukpcef;} \
a&aomufjrpfyifjzpfacsonf/
&pfcswf pwD;rif;onf a&m*gykd;rTm; okawoe vkyfief;udk vkyfudkifjcif;rSm 0goemt& taysmfwrf;
oabmrsKd; jyKvkyfjcif; r[kwfay/ olYtaejzifh vkyfief;tay:wGif wu,f pdwf0ifpm;NyD; wu,fuRrf;usifí
vkyfcJhjcif; jzpf\/ þvkyfief;bufwGif yg&rDcH &Sdol wpfOD;jzpfaMumif;udkvnf; ol\ vufawGU&SmazG
awGU&Sdcsufrsm;u oufaocHvsuf &Sdavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 146
armifxGef;ol &Jwdkuf

1908 ckESpf aqmif;&moDwGif ol tvGefcspf&Smaom ESri,f ar&Donf acsmif;qdk;aoG;yga&m*gjzifh


uG,fvGefcJh&Smav\/ xdktcsdefrS pí &pfcswfpwD;rif;onf wDbDa&m*g ydk;rTm;rsm; &SmazGjcif;udk tm;oGefcGefpdkuf
vkyfcJhav\/ olonf yg&D vl0DESifh yg&D vl0D\ wynfhjzpfol tar&duef vlrsKd; *sdrf;*suúqefwdkY\ pl;prf; &SmazG
awGU&Sdcsufrsm;udk pepfwusavhvmNyD; ,if;wdkYtay:tajccHí wDbDa&m*gydk;rsm;\ oabmobm0udk avhvm
pl;prf;jcif; jyKcJhavonf/
xdkrQomru olonf av;euf\ okawoevkyfief;udk pl;prf;avhvm&if;rS tqkwfrsm;\ zGJUpnf;
wnfaqmufyHkudk pepfwus avhvmcJhjyefavonf/ þtvkyfrsm;udk vkyfudkif&if;rSmyif em;usyfud&d,m
wpfrsKd;udk wDxGifcJhao;\/ olYbmomol wDxGifMuHqí jyKvkyfxm;aom ypönf;ud&d,m wefqmyvm
tenf;i,frQudk oHk;í aoG;tMunf&nf xkwfvkyfjcif;udkvnf; tpjyKay;cJhjyefavonf/
ol\ tbdk; *RefpwD;rif; uG,fvGefonfh 1910 ckESpfwGifrl yl;rsm;ESifh prf;oyfaeaom ol\
tqkwfa&m*g ukoa&;vkyfief;onf atmifjrifcJhavNyD/ olYtbdk; uG,fvGefjcif;ESifh ol\ tqkwfa&m*gukorI
vkyfief;atmifjrifjcif;wnf;[laom jzpf&yfESpf&yfonf ol\ b0vrf;aMumif;udk wpfrsKd;wpfzkH
ajymif;vJoGm;atmif zefwD;ay;cJhonf[k qdku rSm;rnf r[kwfay/
pwD;rif;\ rdcifonf om;jzpfol\ okawoevkyfief;wGif vkyfief;tpjyKcsdef uwnf;u
pdwf0ifpm;½HkrQru olr\ om;jzpfol vkyfcsifygvsufESifh rvkyf&onfh tjzpfudk oem;aeoljzpf&m olYom;
pdwfwdkif;us vkyfzdkYtwGuf bmrqdk oabmwlcGifhjyK&ef toifhjyifxm;ol jzpfayonf/
þodkYjzifh rdcif\ oabmwlnDcsufjzifh ol\a&SUaetvkyfudk pGefYvTwfcJhNyD; tbdk;xHrSqufcH&&Sdaom
tarGjzifh tdk&D*Gef;jynfe,f ydkYwvefNrdKUteD;ü ajruGufwpfuGuf0,f,lum olYb0wGif ol tvkyfcsifqHk; jzpfaom
vkyfief;udk pwifvkyfudkifcJhjcif;jzifh olYb0udk jr§KyfESHvdkufavawmh\/
&pfcswf pwD;rif;onf ol 0goemygaom tvkyfjzifh ESpfaygif;rsm;pGm tcsdefjzKef;cJh&ojzifh aq;ynm
qdkif&m bGJUudk r&cJhawmhay/ bGJU&atmif xyfrHBudK;pm;zdkY qdkonfrSmvnf; touft½G,fu BuD;aeNyD jzpfí
tajctaeu ray;awmhacs/
rnfodkYyif jzpfap oluawmh olYtvkyfudk wdk;wufatmifvkyfcsifonf/ tusdK;jzpfxGef;atmif
vkyfcsifonf/ xdkYaMumifhvnf; olonf tcsdef&Sdoa&GU olYtvkyfay:wGifom tm½Hkpl;pdkufcJhavonf/
&pfcswfpwD;rif;onf jrif;eDrsm;rS aoG;tMunf&nf xkwf,lcJhonf/
wpfcsdefwnf;rSmyif olonf a,;wuúodkvfrS [rf;[dkYESifh 0D;vwf*pfwdkY\ tajccH&SmazG
awGU&Sdcsufrsm;ESifh aemifwpfcsdefwGif xif&Sm;aom orm;awmfBuD;rsm; jzpfvmMuonfh bDaq;vGefESifh ZifhwdkY\
&SmazGawGU&Sdcsufrsm;udk toHk;jyKí a&m*gaMumifh ysufpD;oGm;aom tqkwfae&mwGif tqkwfwktpm;xdk;
ukojcif;udk vkyfudkifcJh\/ ,if;vkyfief;rS wpfqifh olonf tqkwfa&m*gonfrsm;tm; aq;0g;ukojcif;
vkyfief;udk aZmufcsí vkyfudkifvmcJhavonf/
"mwfcGJcef;rsm;xJü wukyfukyfvkyfaepOfu &&SdcJhonfh atmifjrifrIrsm;aMumifh ol\emrnfonf
xif&Sm;cJhaomfvnf; vlodrrsm;vSay/ pwD;rif;tqkwfa&m*guk pcef;zGifhNyD; vlemrsm;udk vufcHí ukoay;onfh
tcgwGifrlum; pwD;rif;\ emrnfonf wpf[kefxkd; ausmfMum;um vlodrsm;vmavonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif 147
armifxGef;ol &Jwdkuf

ol vufcH ukoay;&onfh vlem trsm;tjym;rSm a&m*g raysmufEkdifí aq;½HkwpfckrS wpfckokdY


vSnfhvnfwufa&mufum tuko cHzl;cJhMuonfh emwm&Snfa&m*gonfrsm; jzpfMuonf/ ,if; vlemrsm;rSm
trsm;tm;jzifh ukoí r&awmh[k q&m0efBuD;rsm;u owfrSwfxm;jcif;cH&aom vlemrsm; jzpfayonf/
pwD;rif;\ pcef;rS ,if;vlemrsm;tm; xda&mufatmifjrifpGm ukoay;Ekdifojzifh aq;ynm&Sifrsm;
avmurS yk*d¾Kvftrsm;pkonf pwD;rif; tay:wGif rausreyf jzpfvmcJhMu\/ olYtm; odu©musatmif
ajymqkdMuonf/ uJh&JU½IwfcsMuonf/ jypfwif pGyfpGJMuonf/ þokdYjzifh olonf aq;ynm&Sifrsm;\ qefYusifrI?
rvkdvm;rI? &efjyKrI ponfrsm;ESifh tBuD;tus,f &ifqkdifcJh&av\/
wpfzufwGif aq;ynm&Sifrsm;\ &efjyKrIrsm;udk &ifqkdif&if; ol\ aq;ukvkyfief;udk vltrsm;u
todtrSwfjyKvmap&ef BudK;yrf; tm;xkwfcJh&\/ olYwGif &Sdaom olykdifaiG tm;vHk;rSmvnf; aq;½Hk
wnfaxmifa&;ESifh aq;½Hk xdef;odrf;a&; udpö&yfrsm;wGif oHk;pGJukefuscJh&ojzifh a&&Snf qufvufwnfwHh
ckdifjrJvmatmif vkyfzkdY vkdvmav\/
trSefuawmh pwD;rif;onf olYudk,fol vlodrsm;atmif xif&Sm;ausmfMum;atmif vkyfjcif;udk &GH&Sm
pufqkyfoljzpfonf/ olYvkyfief;udk pD;yGm;a&;qefqef aMumfjim&rnfudkvnf; tvGefaMumufol jzpf\/
tajctaeuvnf; olYtm; qefYusifaeMuonfh tkyfpk\ 0kdif;0ef; wkdufckdufrIaMumifh pHk;pHk; jrKyf&awmhrnfuJhodkY
jzpfaeonf/ odkYaomfvnf; pwD;rif;\ tEkdifrcH t½HI;ray;aom ZGJowdåaMumifh tcuftcJ trsKd;rsKd;udk
wjznf;jznf;csif; ausmfeif;jzwfoef;EkdifcJhonf/ xkdpOfu ol\ tajctaerSm owif;pmrsm;u tp
olYvkyfief;udk 0kdif;í a0zef jypfwifaeMuonftxd qkd;&Gm;cJhavonf/
rnfokdYyif jzpfap olYtay: txiftjrif vGJrSm;rIrsm;onf wjznf;jznf;ESifh ysufjy,fpjyKvm onf/
0kdif;0ef; wkdufckdufrIrsm;vnf; tpuavmuf rjyif;xefawmhbJ NidrfoufoGm;onf/ 1925 ckESpfwGifrl
0g&Sifwefaumfr&Sif[k trnfay;wGifcJhaom pHkprf;a&;tzGJU wpfzGJUonf pwD;rif;\pcef;okdY oGm;í
avhvmpHkprf;jcif; jyKcJhonf/ xkdYaemuf pwD;rif;\ pcef;ESifhvkyfief;udk axmufcHtm;ay;aom pHkprf;a&;
tzGJUtpD&ifcHpmonf ay:xGufvmcJhav\/ w&m;0if vltrsm;\ todtrSwfjyKjcif;udk &vmcJhonfh tcsdefrSpí
pwD;rif; vkyfief;twGuf tvSLaiGrsm;onf 0ifvmrpJ woJoJ jzpfvmonf/ wpfOD;csif; vSL'gef;olrsm;
trsm;tjym; ay:xGufvmouJhokdY &uf&ufa&ma&m vSL'gef;vmMuonfh tzGJUtpnf;rsm;vnf; trsm;tjym;yif
&Sdvmonf/ pwD;rif;uvnf; &onfh tvSLaiGrsm;ukd pcef;wkd;csJUa&;ESifh acwfrDatmif
rGrf;rHjyifqifa&;udpörsm;wGif pepfwus oHk;pGJcJh\/ aq;ukoa&;vkyfief;wGifvkdovkd toHk;csEkdifrnfh EGm;ESifh
jrif;rsm;udkvnf; rsKd;aumif;rsKd;oefYcsnf; a&G;í arG;jrLcJhavonf/
,cktcsdefwGif pwD;rif;ü 1929 ckESpftwGif;u olYtm;yk*¾dKvfa&;t& jyif;jyif;xefxef qefYusif
wdkufcdkufcJhaom? olYtvkyfrS xkwfy,fypfcJhonfh ol\ "mwfcGJcef;rSL;vdk &efolrsKd; vHk;0r&Sdawmh[k
rajymEdkifaomfvnf; ,cifuESifh pmvQif rsm;pGmenf;oGm;cJhNyD jzpf&m olYtvkyfol em;at;yg;at;jzifh
vkyfudkifEdkifonfh tajctaeodkY a&mufaeNyD jzpf\/
ol&&SdcJhaom atmifjrifolrsm;aMumifh pdwfaepdwfxm; ajymif;vJjzif; r&SdcJhaom pwD;rif;onf vGefcJhaom
ESpfq,fhig;ESpfcefYu bD;,m;uGef;awmifukef;ay:&Sd aetdrf txyfcdk;uav;xJü "mwfcGJcef; okawoevkyfief;
vkyfudkifaepOf tcguvdkyif ½dk;½dk;at;at;ESifh wnfwnfNidrfNidrfyif jzpfav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 148
armifxGef;ol &Jwdkuf

,ck b½Gwf [kdw,f pm;aomufcef; twGif;ü xdkifum cifrifazmfa½Gaom tjyHK;jzifh Munfhaeonfh


pwD;rif;onf ½dk;½dk;at;at;ESifh wnfwnfNidrfNidrfyif jzpfavonf/
]t*Fvefudk tvnfa&muf&wm tvGef pdwfcsrf;omp&m aumif;ygw,f? uRefawmfawmh cifAsm;wdkY
EdkifiH&JU aus;vuf awm½Gmydkif;udk odyfoabmuswmyJ? aEG&moD qdk&if uRefawmfwdkY qDrSm 'Davmuf rat;bl;}
]tck vmwm a[mzdkYajymzdkY vkyfief;rsm; ygao;ovm;}
tif'½l;\ ar;cGef;aMumifh pwD;rif;u jyHK;avonf/
]rygygbl;? a[mvnf; a[mp&m r&Sdygbl;? uRefawf&JU &SmazGawGU&SdcsufawGtm;vkH;[m uRefawmf&JU
a[majymcsufawGygyJvdkY ajymvdkuf&if b0ifjrifhovdkrsm; jzpfaervm; rodbl;? uRefawmf tck vmwm[m
wdwfwdwfuav; usdwfNyD; vmwmyg? cifAsm;wdkY rdwfaqGBuD; u&ifpwef? [m;bwfu&ifpwefudk
ajymaewmyg? xl;qef; tHhMozG,faumif;wJh armfawmfum;i,fuav;awG xkwfvkyfwJh [m;bwfu&ifpwefav?
vGefcJhwJh wpfESpfavmufu ol tar&duefudk a&mufvmygw,f? olY crsmvnf; yef;ema&m*g'Pfudk &moufyef
cHvm&wJh vlwpfa,mufjzpfaeawmh uRefawmfh pcef;rSm aq;tukocHcJhygw,f/ tJ'DtcsdefupNyD; uRefawmfwdkY
ydkYwvef; pcef;ukoenf;twdkif; ukoay;Edkifr,fh aq;cef;wpfck t*FvefrSm zGifhay;zdkY em;ylcJhygw,f? vGefcJhwJh
ajcmufvavmufuawmh ol ylqmwJhtwdkif; zGifhay;zdkY uRefawmf oabmwlcJhygw,f? tpDtpOfawGvnf;
vkyfNyD;aeygNyD? uRefawmfwdkY tckvkyfr,fhae&mudk bJAD;vdkY ac:w,f? taqmufttHkvnf; NyD;vkeD;aeNyD? ae&mu
[kduf0dkif; uGef;bD;em;u csifvwef bufrSmyg? uRefawmfu pay;cJhNyD;&if aq;cef;wm0efudk uRefawmf&JU
vufaxmufwpfOD;jzpfwJh rmvifu qufNyD; wm0ef,loGm;ygvdrfhr,f? uRefawmfwdkY tckzGifhr,fh aq;cef;[m
prf;oyfaq;cef;tjzpf zGifhrSmyg? uRefawmfwdkY&JUukoenf;twGuf tvm;tvm&Sdr,fh prf;oyfaq;cef;wpfck
jzpfvmvdrfhr,fvdkYawmh ,HkMunfarQmfvifhxm;ygw,f? txl;ojzifh &moDOwkESifh vlrsKd;csif;rwlwJh ½IaxmifhawGu
MunfhNyD;rS vkyf&wJh tajctaersKd;rdkY pdwf0ifpm;p&mawmh aumif;ygw,f? aiGa&;aMu;a&; tajctaeawmh
ylp&mr&Sdbl;? tawmfuav; awmifhwif;ygw,f}
Mum;&wm 0rf;omp&mvnf;aumif;? pdwf0ifpm;p&mvnf;aumif;ygw,f? b,fvdk trsKd;tpm;
a&m*gonfawGudk vufcHNyD; ukoGm;zdkY &nf½G,fxm;ygovJ? uRefawmfawmif vdkufMunfh csifygao;w,f}
]tm;vkH; tqifoifhjzpfwJh tcgrSm cifAsm;udk ac:jyyghr,f? yxrzGifhprSmawmh yef;ema&m*gonfawGudk
vufcHNyD; ukozdkY pDpOfxm;ygw,f? 'guvnf; rpöwm u&ifwef&JU qE´t& vkyfay;wmyg?
aemufydkif;usawmhrSm tqkwfa&m*gjzpfp vlemawG enf;enf;yg;yg; vufcHoGm;zdkY pdwful;xm;ygw,f?
enf;enf;vdkY uRefawmfajymwmudk a'gufwmarqef owdxm;rdygvdrfhr,f? uRefawmf[m Bio Physicist
wpfa,muf jzpfaew,f qdkwJhtcsufudk uRefawmfrarhygbl;? wu,fwrf;qdk&if uRefawmf[m
touf&SLvrf;aMumif; oabm obm0udk odyfNyD; rsm;rsm;odwm r[kwfbl;? tenf;tusOf;avmufyJ odwmyg?
tJ ... uRefawmf apmapmu ajymaewm bmygvdrfh? aMomf odNyD odNyD? tqkwfa&m*g jzpfpvlawG? tJ'D
tydkif;udkawmh cifAsm; pdwf0ifpm;vdrfhr,f vdkYxifygw,f? bmaMumifhvJ qdkawmh uRefawmhfrSm tqkwfav0if
a&m*gudk oufomatmif vkyfwJh enf;opfwpfck awGUxm;ygw,f? odyfNyD; xda&mufwJhenf;? wdk;wufwJhenf;
wpfenf;aygh}
]rpöwm pwD;rif;? qdkvdkwJh enf;u tDrdkif;a0;enf;udk qdkvdkwmvm;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 149
armifxGef;ol &Jwdkuf

]r[kwfbl; r[kwfbl;? tckenf;u tJ'Denf;xuf trsm;BuD; ydkaumif;wJhenf;? tqkwfav0if


emjzpfatmif zef;wD;ay;NyD; ukwJhenf; wpfrsKd;yJ? tqkwfxJudk av0ifatmif vkyfNyD;rS ukwJhenf;opf wpfck
qkdygawmh? ykvif;ESifhwyfqifNyD; oHk;&wJh ud&d,m&JU tcuftcJudk cifAsm;odom;yJr[kwfvm;}
oludk,fwdkifu tqkwfa&m*g ukoa&;wGif pdwf0ifpm;cJh½HkrQru vuf&Sdvnf; 0dwkd&D;,m;
tqkwfa&m*guk aq;½HkBuD;\ q&m0efjzpfaeaom tif'½l;onf pwD;rif;\ ukoenf; tay:wGif rsm;pGm
pdwf0ifpm;vsuf &SdaerdavNyD/
]'Dvdkqdk&if rpöwm pwD;rif;&JUenf;u tqkwf&JU tjyiftumudk a&Smhcf vHk;0 r&Sdatmif vkyfxm;
wmaygh[kwfvm;? 'gqdk&if cifAsm;odwJhtwdkif;yJ rpöwmpwD;rif;? tJovdk vkyfxm;wJh enf;qdk&ifawmh
uRefawmftzdkY tHhMop&mjzpfaeNyD? 'g[m xl;jcm;rIwpfckvdkY qdk&rSmyJ? tdk; .... pdwfr&SdeJYaemf? uRefawmf tckvdk
ajymrdwmudk cGifhvTwfyg? 'gayrJh uRefawmfajymwJh pum;[m bmudk qdkvdkw,fqdkwm rpöwmpwD;rif;
em;vnfvdrfhr,f xifygw,f? enf;a[mif;udkoHk;NyD; vufawGUukoay;aewJh q&m0ef trsm;pkuawmh}
]uRefawmf&JUrdwfaqG orm;awmfBuD;&,f}
rpöwm pwD;rif;\ rsufvHk;tpHkonf tm;& auseyfjcif;? MunfEl;ESpfodrfhjcif;udk azmfjyaeayonf/
]uRefawmfwdkY taeESifh tqkwfav0ifa&m*gudk yxrqHk; &SmazGawGU&SdcJhwJh umqef qdkwJh yk*d¾Kvf[m
q&m0efwpfa,muf r[kwfygbl;? tJ'D yk*d¾Kvf[m ZD0ur®usrf;jyKq&m wpfa,mufrQom jzpfw,fqdkwJh
tcsufudk arhrypfapcsifbl;}
xdkYaemuf ESpfa,mufom; twwfynmydkif;qdkif&m taMumif;t&mrsm;udk aqG;aEG;a0zefMujyefonf/
ESpfa,mufom; pum;aumif;aeMuojzifh tcsdefrnfrQukefoGm;onfudk owdrxm;rdMuacs? rpöwm
pwD;rif;u olYvufywfem&Dudk MunfhNyD; rpöwm u&ifpwefESifh csdef;qdkxm;onfh udpötwGuf em&D0ufyif
aemufusoGm;NyD[k ajymcgrSyif pum;ukd jzwfEdkifMuavawmh\/
tif'½l;onf wuf<uaompdwf? tm;usaompdwfjzifh b½Gwf[dkw,frS jyefvmcJhav\/ odkYaomfvnf;
ol\ vuf&Sd tajctaersm;udk pOf;pm;rdonfhtcg pdwf½IyfoGm;av\/ taotcsm pOf;pm;vdkufygu vuf&Sd ol
vkyfaeorQonf auseyfp&m wpfuGufrS r&Sday/ trSefawmh olonf pwD;rif;udk trDvdkufzdkY rvG,fulawmhonfh
tajctaeodkY qdkufa&mufaeNyD jzpf\/ olonf pwD;rif;\ aemufwGif tjywftowfaemufusí usefcJhNyDudk
pOf;pm;rdvdkufaomtcg rsm;pGm tm;ysufoGm;rdav\/
csufpabm½dk; &yfuGufxJ 0ifvmcsdeftxd olYpdwfrSm rMunfrvifjzpfqJyif/ olonf pdwfa&m ukd,fyg
ñdI;EGrf;qJyif/ tdrfESifhrsufESmcsif;qdkifvrf;odkY a&mufcgrSyif olYudk,fol rlrysufatmif owdxm;í
xdef;vmcJh&av\/
olESifh c&pöwD;wdkY qufqHa&;om aumif;rGefaecJhygrl olYpdwfonf ,ckavmufpdwfnpf pdwf½Iyfp&m?
tm;i,fp&m &Sdrnfr[kwfay? ,ckawmh c&pöwDu olYtm; vHk;0*½krpdkufawmhbJ bmomv0g aevmcJhonfrSm
MumNyDjzpf\/ olYtay:wGif pdwf0ifpm;rI r&SdawmhonfhyHkrsKd;jzifh at;wdat;puf jzpfvmonfudk
pOf;pm;rdaomtcg c&pöwDtay:wGif cGifhrvTwfEdkifatmifyif a'gojzpfvmrdjyefavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 150
armifxGef;ol &Jwdkuf

,ckwavm c&pöwD aexdkifyHkrSm olYbmomol wpfudk,fwnf; pdwfoufomrIudk &Smí aeygawmhrnf[k


pdwfESvHk; wHk;wHk;csí aeonfhyHkrsKd; jzpfonf[kyif olxif\/ olr\ twGif;oabm rnfodkY&Sdonfudk twdtus
rajymEdkifaomfvnf; ol ,ck xifxm;rdonfh twdkif;yif jzpfvdrfhrnf[k awG;rdav\/
,ckwavm c&pöwDonf pmodyfzwf\/ pmawGvnf; rsm;pGma&;\/ bmawGzwfí bmawG
a&;rSef;awmh roday/ tdrfxJwGif zavmf&DESifh upm;aeonfudkvnf; wpfBudrfESpfBudrf awGU&onf/
bk&m;&Sdcdk;ausmif;odkY rSefrSef oGm;onfudkvnf; awGU&onf/ c&pöwD vkyfaeorQxJwGif þudpöudk ol a'go
txGufqHk;yif jzpfonf/
'&if;zD;wGif aecJhMupOfu c&pöwDonf we*FaEGaeYwdkif; rpöuf0wfuif;ESifh twl bk&m;&Sdcdk;ausmif;odkY
oGm;avh&Sd&m olY taejzifh tjypfajymp&m r&Sday/ ,ckawmh olYtay: tm;emrI r&SdbJ olY
wpfa,mufwnf;xm;cJhNyD; wpfa,mufwnf; bk&m;&Sdcdk;ausmif;odkY oGm;aejcif; jzpfí a'gyGjcif; jzpfayonf/
xdkaeYnae tif'½l; tcef;xJodkY 0ifvmcdkufwGif c&pöwDonf pm;yGJü xdkifvsuf&Sd\/ rMumao;cifurS
&xm;aom rsufrSefudk wyfum pm;yGJay: vufESpfzuf wifí pmtkyfwpftkyf udk oJBuD;rJBuD; zwfvsuf&Sd\/
wuúodkvfausmif;olwpfOD; pmusufaeonfh *dkufqdkufrsKd;yif jzpfonf[k xifrdvdkufaom tif'½l;onf a'goudk
rxdef;Edkifatmif jzpfoGm;av\/
tif'½l;onf c&pöwD\ aemufrS &yfum olr\ ycHk;ay:rS ausmfí olr\ vufxJrS pmtkyfudk qwfceJ
qGJ,lvdkufonf/ c&pöwDu pmtkyfudk 0Sufvdkuf&ef BudK;pm;aomfvnf; tvpfwGif qGJ,lvdkufjcif;jzpfí
r&awmhay/ pmrsufESmxdyfrS pmvHk;rsm;udk zwfvdkufrd\/
pdefYvkcf\ w&m;usrf;pm/
]aumif;yghuGm}
tif'½l;u a'gyGyGESifh a&½Gwfonf/
]rif;u tcsdef&SdorQ 'DtvkyfyJ vkyfaew,faygh [kwfvm;/ w&m;usrf;pmawG zwfNyD; odyf
BuD;BuD;us,fus,fawG pdwful;aew,f qdkygawmh}
]w&m;usrf;pm zwfwm bmjzpfvJ? b,folYudkrS xdcdkufepfematmif vkyfaewmrS r[kwfbJ? NyD;awmh
&SifESifh r&cifuwnf;u uRefrzwfaeus? uRefr tckrS tqef;vkyfNyD; zwfaewm r[kwfbl;}
]aMomf .... aMomf [kwfvm;? igESifhr&cif uwnf;u rif; zwfcJhw,f? [kwfvm;}
][kwfw,f}
c&pöwD\ rsufvHk;rsm;onf xl;xl;jcm;jcm;emMunf;rI a0'emudk azmfjyaeayonf/
]yvmZm [dkw,fudk vmaeMuwJh &SifhrdwfaqGawGuawmh 'grsKd;zwfwmudk b,fBudKufyghrvJ?
bmyJjzpfjzpfav? or®musrf;pmwdkY? w&m;usrf;pmwdkY[m pmaumif; ayaumif;awGyJ}

jrefrmhrQm;ewfarmif 151
armifxGef;ol &Jwdkuf

]aMomf .... [kwfvm;? 'Dvdkqdk&if rif; rodao;wJh tcsufwpfcsuf igajymprf;yg&ap? rif;[m pdwful;ESifh
½l;aewJh t½l;rwpfa,muf jzpfaeNyDuG od&JUvm;}
]'guawmh &Sif ajymovdk [kwfcsifvnf; [kwfayraygh? 'Dvdk jzpf&wm[m uRefr tjypfyJ qdkygawmh?
uRefruvnf; &Sifhudk wpfckajymyg&ap? uRefruawmh atmifjrifrIawG &NyD; pdwfydkif; wpfydkif;vHk; aoaewJh
vlwpfOD; jzpf&wmxuf pdwfydkif;&SifoefNyD; t½l;wpfa,muf jzpfae&wmudk ydkNyD;BudKufw,f}
c&pöwDonf EIwfcrf;rsm;udk aoG;xGufvkcref; wif;wif;&if;&if; udkufxm;onf/ 'DwpfBudrf wGifrl
rsuf&nfwpfpufrus/ a'go t&SdefaMumifh wpfudk,fvHk; wkef,ifaeaomfvnf; xdef;csKyfxm;onf/ tif'½l;\
rsufESmudk pl;pl;&J&J&ifqdkifonf/ olr\ rsufvHk;rsm;url tvGefemMunf;onfh t&dyftaiGUrsm;udk xif&Sm;pGm
azmfjyvsuf &Sdavonf/
]'DrSm tif'½l;? tck avmavmq,f uRefr 'DrSm aevdkY b,fenf;ESifhrS rjzpfbl;? uRefr wpfae&m&mrSm
cPwpfjzKwf oGm;aevdkuf&if uRefrwdkY ESpfa,mufpvHk;twGuf aumif;vdrfhr,f &Sif rxifbl;vm;? rpöuf
aAmuf[efuvnf; olwdkYqDrSm 15 &ufavmuf vmaezdkY pma&;w,f? olwdkY tck aEG&moDrSm aezdkY e,l;auG;rSm
tdrf&xm;NyDwJh? uRefr oGm;oifhw,fvdkY &Sif rxifbl;vm;}
]oGm; .... oGm;? rif; oGm;csif&m oGm;}
tif'½l;onf wpfcsufusKH;í atmfvdkufNyD; csmceJ vSnfhí xGufoGm;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 152
armifxGef;ol &Jwdkuf

(13)

c&pöwD e,l;auG;odkY xGufcGmoGm;onfhtwGuf tif'½l;rSm tawmfuav; pdwfoufom&m &cJhav\/ ukd,fpdwf


ESpfyg;vnf; tawmfuav; vGwfvyfcJhav\/ c&pöwD xGufoGm;onfh &ufrSpí oHk;&ufwdwd pdwfcsrf;omovkd
&SdcJh&av\/
xkdYaemufwGifrlum; c&pöwDudk owd&p jyKvmonf/
c&pöwD wpfa,muf bmawGrsm; vkyfaeygvdrfh/ olYudkrS owd&ygavp/ wjcm; wpfyg;aom trsKd;orD;
wpfOD;ESifh ol wGJaervm; [laom pdwfjzifh oHo,0ifum remvdk 0efwkdpdwfjzpfNyD; jyefvmavrvm;/
]rdef;r xGufoGm;awmh bmjzpf&rSmvJ? ykdawmif vGwfvyfao;w,f} [laom pum;rsKd;jzifh olYudk,fol
tm;ay;cJhaomfvnf; wu,fvufawGUusawmh arsmufrD;cJudkifrdovkd jzpfvsuf&Sdav\/
olwkdY atbm&mavmNrdKUwGif aecJhMupOfu olajz&rnfh pmar;yGJtwGuf olaumif;aumif;
pmusufEkdifygapawmh [laom oabmjzifh c&pöwDonf b&pfvifwefokdY tvnfxGufoGm;cJhzl;\/
xkdpOfuwnf;u olYrSm wpfpHkwpfck vkdaeovkdvkd cHpm;cJh&zl;\/ ,ck pdwfcHpm;&yHkrSmvnf; xkdpOfu twkdif;yif
jzpfaeayonf/
c&pöwD\ ½kyfyHkvTmonf olYrsufpdxJwGif ay:vmonf/ [kd i,fpOfwkef;u ½kyf&nfrsKd;awmh r[kwfay/
[kdpOfuxuf wnfNidrfí? [kdpOfuxuf &ifhusufaom rsufESmwGif rsufpdtm;enf;vmNyDjzpfí wyfxm;aom
rsufrSefatmufrS cspfpzG,faumif;aom rsufvHk;tpHkESifh wpfrsKd;cspfp&maumif;aeonfh c&pöwDjzpf\/
tvGefvSyaom rsufESmr[kwfaomfvnf; t&m&mudk onf;cHEkdifpGrf;&Sdí avmu"H\ t½kduftykwf
txktaxmif;'Pfudk MuHhMuHhcHEkdifonfh rsufESmrsKd; jzpfavonf/
tif'½l;onf tdrfwGif MumMumaevkdY r&wdkif; tjyifodkY rMumcP xGufí qufADG;uvyfokdY oGm;um
tkdifAdk&D? z&uf'D? 'Dref;wkdYESifh ppfwk&if upm;onf/ vlcsif;awGUqHkNyD; uwnf;u ykdí w&if;wESD; jzpfvm&aom
pwD;rif;xHokdYvnf; rMumcP oGm;vnfonf/ ,cktcg pwD;rif;onf b&Gwf[kdw,fESifh

jrefrmhrQm;ewfarmif 153
armifxGef;ol &Jwdkuf

aqmufvkyfNyD;pD;vkeD;aeNyDjzpfaom 0kdifwGefbDrS aq;cef;Mum;wGif tjrJwap oGm;vm vIyf½Im;ae&ojzifh


tvkyfrsm;vsuf &Sdayonf/
tif'½l;onf zD;vpf 'ifeDxHokdY pmvSrf;a&;um vef'efokdU tvnfvm&ef zdwfac:ao;\/
okdYaomfvnf; tvkyf0ifp 'ifeDrSm vmcsifygvsufESihf rvmEkdif jzpfae&Sm\/ uif;b&dwfwuúokdvf rS
[kwfyfrSmvnf; ausmif;pmawG wpfzufESifhrkdY vmEkdifonfh tajctae r&Sday/
0dwkd&D;,m; aq;½Hkü ol pjyKxm;cJhaom okawoe vkyfief; tay:wGif pdwf0ifpm;vmatmif
BudK;pm;Munfhygao;\/ r&acs/ olY pdwfonf *emrNidrfbJ tjrJwap vIyf½Im;vsuf &Sd\/ wpfcgwpf&H tvkyfr&Sd
tvkyf&Smí bPfrefae*sm0dwfxH oGm;um ol\ oGif;aiGrsm;ESifh yufoufí pHkprf;jcif; jyKonf/ tm;vHk;
auseyfp&mtajctaewGif &Sdae\/
olonf 0Jvfbwfvrf;wGif tdrfwpfvHk; 0,f&ef pdwful;&ojzifh pDpOfMunfhrdao;\/ tdrfudkawmh
awGUyg\/ aps;u tqrwefBuD;aeayonf/ 0,frnf qkdygu 0,fEkdifygaomfvnf; aiGt&if;tESD; rsm;pGm
jr§KyfESHxm;&rnfh oabmrsKd; jzpfaeojzifh pOf;pm;&Muyfaeonf/ tdrfopf 0,frnfqkdvQif vuf&Sdtdrfudk
a&mif;ypfvkdufvQif aumif;avrvm;/
vuf&Sd csufpabm½dk;&yfrS tdrfudk a&mif;rnfqkdygu aq;cef;vkyfxm;onfh tykdif;udk csefxm;NyD;
a&mif;vQifyif tjrwfrsm;pGm&Ekdifrnf jzpfayonf/ ta&mif;t0,fvkyfvQif tqifajyatmif ulnDygrnf[kvnf;
taqmufttHkrsm;a&mif;0,fa&;qkdif&m toif;wpfoif;u olYtm; ajymxm;ayonf/
rnfodkYyif jzpfap tif'½l; tzkdYawmhtdyfraysmfaom nrsm;ESifh &ifqkdifvsuf &Sd&acsNyD/
vef'ef\ &moDOwkuvnf; ckwavm ylvGef;vS\/ xkdtcgrsKd;wGif tif'½l;onf a&mufwwf
&m&mrsm;udk pdwful;avh&Sdonf/ vuf&Sd tdrfudk a&mif;í tdrfopf0,fa&;/ aq;cef; ESpfcef;rS olY tvkyfrsm;/
olESifh a0;&mqDokdY oGm;ae&&Smaom c&pöwD/ þjyóemrsm;onf olY OD;aESmufxJ0,f axG;vHk;&pfywf
ay:vmwwfonf/ olYtzkdY tdyf&mab;&Sd pm;yGJay:rS pD;u&ufomvQif tazmfjzpf&m pD;u&uf wpfvdyfNyD;
wpfvdyf aomufjcif;jzifhom tcsdefukef&avawmh\/
wpfaeYnwGif jzpfaeus twkdif; nv,favmufwGif Ekd;vmNyD; jyefí tdyfr&awmhojzifh rpöz&efY
avm&ifhxH zkef;qufrd\/
]tckawmh tdrfrSm wpfa,mufwnf; txD;usefEkdifvSw,f? wpfnaecif;avmuf avQmufvnf &&if
aumif;rvm;vkdY? vef'efNrdKUxHrSmvnf; tckwavm odyfylw,f}
z&efYavm&ifh toHuawmh at;at;omomyif/ olr\ toHudk Mum;&jyefawmhvnf; olYpdwfrSm
oufom&m &oGm;ovkdvkd? [muGufwpfck jynfhoGm;ovkdvkd cHpm;&av\/
]&SifhtMuHu rqkd;ygbl;? aumif;ygw,f? oGm;Muwmaygh? bmaMumifhrSef;awmhrodbl;? &Sif uRefrqDudk
zkef;qufvdrfhr,fvkdY xifrdwmESifh warQmfarQmf jzpfaerdao;w,f? &Sif odrf;jrpfay:u aygif;ul;wHwm;udk
odovm;[if? tJ'DrSm tJvDZbwfoif [kdw,f &Sdw,fav? xGef;xm;wJh rD;a&mifatmufrSm&SdaewJh jrpf&JU
tvSuawmh odyfusufoa& &Sdw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 154
armifxGef;ol &Jwdkuf

pm;yGJxdk;acgif;aqmifonf olwdkY rSmaeonfh tpm;taomuf trsKd;tpm;rsm;aMumifh txiftjrif


ao;oGm;onfh vu©Pmudk t&dyfta,mifrQyif rjyacs/ ,cifuxufyif wdk;í wav;wpm;
qufqHvsuf&Sdayonf/
wu,fawmh vluJcwfonfh ae&mwGif vdr®muRrf;usifvSaom pm;yGJxdk;acgif;aqmifonf z&efYavm&ifh
tqifhtwef;udk jrif½HkrQjzifh aumif;pGm tuJcwfEdkifol jzpfayonf/
tif'½l;uawmh rdrdwdkY tay:wGif qufqHaeonfh pm;yGJxdk;acgif;aqmif\ trlt&mudk Munfhum
tHhMovsuf &Sdavonf/ þvdkae&mrsKd;awGudk c&pöwDESifhtwl ol a&mufcJhzl;\/ ,ck z&efY rSmaeonfh
aps;aygayg tpm;taomufrsKd;awGudkom rSmvQif pm;yGJxkd;rsm;u rodroma&m ododomomyg oa&mfonfh
trlt&mjywwfMuayonf/
z&efY avm&ifhu olYudk Munfhí jyHK;avonf/
]&Sifawmh owdxm;rd&JUvm; rajymwwfbl;? uRefrwdkYESpfa,muf &if;ESD;cifrifvmMuwm MumvSNyD?
ESpfa,mufwnf; tjyifoGm;&atmifvdkY ac:wm tck wpfBudrfyJ &Sdao;w,faemf}
]'Dvdkqdk uRefawmfhudk pdwfrqdk;bl;vm;}
]rqdk;ygbl;? bmaMumifh pdwfqdk;&rSmvJ}
z&efY\ EIwfcrf;0,f tjyHK;yef; yGifhjyefonf/ olr\ tjyHK;rSm xl;jcm;aom tjyHK;/ ESpfvdkzG,f&m
aumif;vSaom tjyHK;/ wpfzufom;\ &ifudk vIdufarmapEdkifonfh uvdqGaom tjyHK;/
tjcm;aom pm;yGJrsm;rS vlrsm;onf olwdkY pHkwGJudk pdwf0ifpm;Mu[ef &Sdonf/ rMum rMumvSrf;í
MunfhwwfMuonf/ jrif&olwdkYtm; qGJaqmifEdkifpGrf; &SdvSonfh olr\ tvSaMumifhyif jzpfvdrfhrnf[k tif'½l;u
wGufavonf/ olonf z&efYESifh cifrif&if;ESD;&jcif;twGuf *kPfwufvsuf &Sdav\/
]uRefr &SifESifhtwl 'Dudk vmzdkYtwGuf jyZmwfoGm;MunfhzdkYcsdef;xm;wJh udpözsufNyD; vmcJh&w,fvdkY
ajymvdkuf&if odyfNyD; tom;,l&mrsm; usaervm;? odyfNyD; ydk&musoGm;rSmpdk;vdkY ajymawmh rajymcsifygbl;? eDudk
0wfqefudk &SifrSwfrdao;vm;? olu uRefrudk bJav; uyGJoGm;zdkY ac:xm;w,f? uRefruvnf; bJav;qdk
odyfNyD;BudKufw,f? uRefr tBudKufu uav;qefraebl;vm;[if}
]0wfqefudk rSwfrdygw,f? yg&ma*G; awmxJudk avhvma&; c&D;xGufcJhwJhvlyJ? vlawmf wpfa,mufyg}
]oabmvnf; odyfaumif;w,f}
z&efYu wpfcsuf 0ifaxmufavonf/
]tckvdk &moDrSm bJav; uyGJ Munfh&wm rylbl;vm;}
tif'½l;u pum;vrf;aMumif; ajymif;onf/ z&efYu tajz ray;acs/ pD;u&uf wpfvdyf ,lí
rD;ñSd&if;u jyHK;aeonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 156
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uRefawmf Mum;ygw,f? cifAsm; aemufudk 0wfqef wpfa,muf waumufaumuf vdkufaew,f qdkwJh


owif;}
tif'½l;\ &ifwGif;ü remvdk 0efwdkpdwfonf jyif;xefpGm jzpfay:vmonf/
]tJ'DudpöESifh ywfoufvdkY cifAsm; a,mufsm;u bmrS rajymbl;vm;}
þar;cGef;usawmhvnf; z&efYu rajzacs/ rsufcHk;wpfzufudk rodrom yifhcsDvdkufNyD; twefMumrQ
Nidrfqdwfaeonf/
]&Sif em;rvnfbl;xifw,f? *sufuDESifh uRefr[m vifr,m; qdkayrJh tifrwef &if;ESD;yGifhvif;wJh
oli,fcsif;awGvdk aeMuwmyJ? uRefrwdkY ESpfa,mufpvHk;rSm udk,fhenf;ESifhudk,f udk,fydkif rdwfaqGawG
xm;MuwmyJ? tckqdk&if *sufuD[m *sLtefESifhwGJaewm MumvSNyD? bmhaMumifh *sLtefESifhtjrJwGJae wmvJvdkY
uRefr olYudk rar;bl;? ar;p&mvnf;vdkr,f rxifbl;}
olronf xdkae&mrS xrnfh[ef jyifvdkufNyD; ]uRefrwdkY uMu&atmifvm;? wpfBudrfavmufaygh}
[kajymavonf/
olwdkYESpfOD; uMuonf/ z&efY uyHkrSm nifomnufanm vSayonf/ olr\ vIyf&Sm;[ef onf
odrfarGUvSyNyD; Munfhr0atmifyif cHhnm;wifhw,fvSayonf/ olYvufxJ0,f cyfaysmhaysmh? cyfEGJUEGJUuav; rSDum
tvdkufoifh ygvmaeyHkrSm cspfpzG,f aumif;vSayonf/
pm;yGJay:wGif jyefxkdifrdMuonfh tcg ]udk,fu aumif;aumif; ruwwfbl;} [k tif'½l;u qkdonf/
z&efYxHrS tajzr&acs/
tif'½l;onf z&efY\ xl;jcm;aom tjyKtrlrsm;ukd jyefvSefí awG;awmaerdonf/ wjcm;
rdef;romqkdvQif olYtm; ajr§mufyifhí aygif;oif;qufqHjcif; jyKaumif;jyKayvdrfhrnf/ okdYwnf;r[kwfolYtm;
tay:pD;jzifh ausmí armufarmufrmrm qufqHjcif; jyKaumif; jyKayvdrfhrnf/ tckawmh z&efY\ qufqHyHkrSm
wef;wl&nfwl oabmrsKd;xm;í qufqHae½HkrQru olYtay:wGifvnf; vkdufavsmvGef;vSonf[k xifrdonf/
]ukd,f odcsifwm wpfck&Sdw,f? yGifhyGifhvif;vif; ajymjyprf;yg? rif; bmjzpfvkdY ukd,fhtay:rSm
'Davmufawmif aumif;ae&wmvJ[if? wu,fawmh rif;[m udk,fhudk odyfNyD; ulnDcJhwmyJ? rif; ulnDcJhwmawG
rsm;vSNyD}
z&efYu tif'½l;tm; pl;pl;&J&J Munfhonf/ ]&Sif[m rdef;rawGudk xl;xl;jcm;jcm; qJGaqmifrI &Sdw,f?
&SifhrSm cspfp&mtaumif;qHk;tcsufwpfcsuf &Sdw,f? tJ'gbmvJ odvm;? wjcm; r[kwfbl;? rdef;rawGudk
qGJaqmifrI &Sdaew,f qkdwJh &Sifh&JU udk,fykdift&nftcsif;udk &Sifhbmom&Sif rodwJh tcsufyJ}
][kwfr,f rxifygbl;? 'gayr,fh wu,fqkdawmh....}
tif'½l;onf bmqufajym&rSef; rodojzifh pum;udk jzwfvkdufonf/ rsufESmuawmh &Sufpdwfjzifh
eD&Jvsuf &Sd\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 157
armifxGef;ol &Jwdkuf

]ukd,f xifwmuawmh ukd,f[m wjcm;vlawGxuf bmrS ykdNyD;rxl;jcm;wJh omref q&m0ef


wpfa,mufvdkYyJ xifwmyJ}
z&efYu cGufxkd;cGufvef &,f&if;u olr\ rsufESmqDokdY ajy;vmaeaom pD;u&ufrD;ckd;rsm;udk vufESifh
,rf;í z,f&Sm;aeonf/
]&Sif&JU xl;jcm;wJh udk,fykdif t&nftaoG;udk &Sif ukd,fwkdifu rodbl;qkdwm uRefr ,Hkygw,f?
uRefruom rajym&if &SifodrSmr[kwfygbl;? uRefr ajymvkdufwm rSm;oGm;NyD? trSefawmh rajymoifhbl;?
wu,fawmh &Sif[m tawmfqHk; q&m0efwpfa,mufyg? *&if;vrf;tdrfrSm [kdwpfnu qHkrdMuawmh uRefrwdkY
&SifhtaMumif;udk ajymrdcJhMuao;w,f? vD½GdKif;uvnf; a'gufwm&rf;bkd;udk pdwfysufaewm MumNyD?
'Dtbkd;BuD;uvnf; oem;awmh oem;p&myJ? vD½GKdif;uawmh olYudk odyfrBudKufawmhbl;? *s,fuDuvnf;
vD½GKdif;ESifh wpfoabmwnf; jzpfaew,f? olwkdYu toufi,fi,fESifh ykdNyD; wufwuf<u<u vkyfEkdif
udkifEkdifr,fh vli,fq&m0efwpfa,mufudk tbkd;BuD;ae&mrSm tpm;xkd;NyD; bkwftzGJU0if tjzpf
xm;csifaeMuw,f? tvm;tvm&Sdr,fh vlrsKd;qkdygawmh? avmavmq,fawmhjzifh aq;ynm*sme,fawGxJrSm
aqmif;yg;awGa&;NyD; olwkdY&JU pD;yGm;a&;vkyfief;awG tay:rSm vlawG pdwf0ifpm;vmatmif vkyfzkdY
tm½HkpkdufaeMuw,f? a&;&rSmuawmh odyHܽIaxmifhuaeNyD; a&;&rSmyJ? 'guvnf; vD½GKdif;&JU tMuHÓPfav?
&rf;bkd;uawmh olYtaygif;toif;awGMum;rSm vljyufBuD; jzpfaeygNyD? tkd uRefr bmaMumifh 'D taMumif;awGudk
'Dvkd ajymaerdwmygvdrfh? tckvkd aysmfaysmfyg;yg; ae&r,fhnrsKd;rSm 'DtvkyfudpöawGudk ajymjyaewm[m
tcsdefawG ESajrmzkdY raumif;bl;vm;? tkd tif'½l;&,f? uRefrudk 'Dvkd rsufESmxm;rsKd;ESifh rMunfhygESifhvm;
&Sif&,f? &Sif MunhfaeyHkBuD;u uRefrudkrsm;vm;? pm;yGJxkd;udkrsm;vm;? 'grSr[kwf wD;0kdif;acgif;aqmifukdrsm;vm;?
b,folb,f0g&,fvkdYawmh uRefr rodbl;? wpfa,mufa,mufudk owfawmh jzwfawmhr,fh twkdif;yJ? &Sifh
rsufESmBuD;u aMumufp&m? uRefrESifh yxrqHk; awGUwJhaeYu yHkpHtwkdif;ygyJ? &Sif avmf&D;,m; qkdifxJu awmhyD
vJaewJh tcef;xJ0ifvmawmh jrifvkduf&wJh &Sifh rsufESmxm;av? uRefrjzifh rarhEkdifawmhbl;? rmeBuD;ovkdvkd?
b0ifjrifh ovkdvkd? b,fvkdyHkpHBuD;rSef;udk rodbl;? rsufESmxm;u &,fp&mBuD;? 'Dvkd rsufESmxm;rsKd;ESifh
qkd&ifawmh tckcsdef 'Dae&mrSm &SdoifhwJh ol [m uRefr r[kwfbl;? awmhyDyJ}
]tckcsdef 'Dae&mrSm awmhyD r&Sdwm udk,f 0rf;omvSygw,f}
tif'½l;u olY rsufvHk;rsm;udk pm;yGJay:okdY pl;pkdufxm;NyD; ajymavonf/
]uRefrudkawmh txifrvGJESifhaemf? nHhw,fvkdYvnf; rxifESifh? tJovkd xifwmrsKd;awmh uRefr rcHEkdifbl;?
uRefrwkdY[m todÓPf tqifhtwef; edrfhuswJh vlpm;awGrS r[kwfwm? vlwpfa,mufrSm olESifh
pdwfoabmxm;csif; wkdufqkdifwJh rdwfaqGaumif; wpfa,muf &Sdae&if olYb0[m aysmfp&m aumif;wmyJ
r[kwfvm;}
z&efY\ rsufvHk;rsm;wGif aysmf½Tif auseyfrIudk jyefí jrifvm&onf/ olronf pm;yGJay:rS pD;u&ufbl;udk
aumuf,lvkduf\/
]'DrSm xdkifae&wm touf&SLMuyfvSygw,fuG,f? uRefr &Sifhudk jrpfjyifay:qif;NyD; a&aomufaewJh
zdk;vrif;BuD;&JU tvSudk jycsifygao;w,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 158
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf usoifhaiGrsm;udk &Sif;ay;NyD; olr\ aemufrS vdkufcJhonf/ pm;aomufcef; tjyif


a&mufaomf olwdkYtm; jrpfurf;bufqDodkY qif;&m vrf;usOf;uav;wpfcku qD;BudKvsuf&Sdonfudk
awGU&av\/ pm;aomufcef;qDrS aw;*DwoHonf us,f&mrS wdk;í wdk;&mrS wjznf;jznf;csif;
aysmufuG,foGm;av\/
aiGva&mifonf xif;½l;yifrsm;Mum;rS jzwfum jrpfjyifay:odkY jzmqif;vsuf &Sd\/ [dkta0; wGifrl
jrpfjyifonf aiGa&mif oifjzL; cif;vsuf &Sdayonf/
ESpfOD;om; jrpfqDtxd qif;vmcJhMuNyD; urf;ezl;wGif&Sdonfh cHkwef;&Snf wpfckay;wGif xkdifMuonf/
olronf OD;xkyfudk cRwfvdkufNyD; nifompGm vIyf&Sm;vsuf &Sdaom a&jyifudk NidrfoufpGm ai;armaeonf/
a&jyif\ xl;jcm;aom vIyf&Sm; nnf;wGm;oHonf wdk;wdk;nifnif ay:xGufvsuf &Sdavonf/
]wdwfqdwfwJh nrSm Mum;&wJh toHawG[m b,favmuf xl;qef;ovJaemf}
z&efY\ toHrSmvnf; wdk;wdk;nif;nif;uav;yif jzpf\/
tif'½l;onf z&efY\ EIwfcrf;udk tomt,m iHkYí erf;vdkufonf/ olr\ EIwfcrf;rsm;onf
ylaEG;ajcmufaoGUvsuf &Sd\/ xl;jcm;aom wHkYjyefrI ray;acs/
]terf;uawmh csKdjryg&JU? erf;yHku Murf;wrf;vSw,f}
]udk,f 'DxufydkNyD; aumif;atmif erf;Edkifygw,f}
tif'½l;onf a&SUwnfhwnfhudkom pl;pdkufMunfhí wD;wdk; a&½Gwfvdkufaomfvnf; vluawmh
rvIyfr&Sm;bJ ausmuf½kyfozG,f Nidrfoufaeonf/
pdwfvIyf&Sm;vGef;ojzifh ol\ vkyfyHkudkifyHkrsm;rSm tqifrajyjzpf&acsonf/ &Sufvnf;&Suf\?
½GHvnf;½GH\/ trSefawmh tckvdk om,mvSyvGef;onfh nrsKd;wGif z&efYvdk rdef;racsm rdef;rvSwpfOD;ESifh,ckvdk
MunfEl;pzG,f aumif;onfh ae&mrsKd;wGif ESpfOD;wnf; qHk&jcif;onf tvGefYtvGef pdwfcsrf;ajrYpzG,f
aumif;vSonf/ odkYygvsuf rdrdbufu tqifajyatmif rjyKEdkif/
olonf olYudk,fol a'gojzpfí rqHk;Edkifatmif jzpfvsuf&Sdav\/ olr taejzifh ol\ &ifcGiftwGif;odkY
0ifí ol\ w,kw,ydkufaxG;rIudk &,lcsifpdwf jyif;jyatmif vkyfoifh\/ odkYaomfvnf; olYrSm xdef;csKyfrIawGu
rsm;vGef;aeayonf/
olYrsufpdatmuf&Sd a&jyifxuf0,f c&pöwD\ rsufESmonf xif[yfvsuf &Sdonf/ c&pöwD\ rsufESmrSm
yifyef;EGrf;e,faeonfh rsufESm/ olr\ yg;jyifay:0,f aq;pufawG tvl;vl;ESifh/ olwdkY csufpabm½dk;&yf
aetdrfodkYajymif;a&GUvmp acgufwHcg;awG aq;okwfaepOfu jrifawGUcJh&onfh rsufESmtwdkif;yif/ a&jyifwGif
xif[yfvmaom c&pöwD\ rsufESmaMumifh olYpdwfonf romr,m jzpf&\/ a'govnf; jzpf&\/
olESifh z&efYwdkYESpfa,mufwnf; þae&mwGif a&mufae&aomfvnf; olYrSm vGwfvyfrIr&Sd/
tuefYtowfawG/ t[efYtwm;awG/ tcsKyftcs,fawG/ wm0efawG trsm;tjym;ESifh/ odkYaomf olonf
a,musfm;wpfa,muf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 159
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf z&efY\ EIwfcrf;vTmudk nifnifomom ½G½Guav; erf;jyefavonf/


]aMomf uRefrudk wpfBudrferf;zdkYtwGuf &SifhrSm q,fhESpfvavmuf tcsdef,lNyD; pOf;pm;zdkY vdkr,f
xifyg&JUaemf}
z&efY\ rsufvHk;tpHkonf 0if;vufaeayonf/
]uRefrwdkY jyefoifhNyD xifw,f a'gufwm? nydkif;wdkufwJh av[m oefY&Sif;jzLpifaewJhpdwfudk
npfnrf;apw,fvdkY ajymMuw,f}
tif'½l;onf z&efY\ vufudk tomt,mqGJí xdkif&mrS xaponf/ z&efYu um;teD;
a&mufonftxd olYvufudk rvTwfawmhbJ &G&Guav; udkifí vdkufvmavonf/
tjyefvrf;wGif z&efYonf ododomomyif &Tifvef;vsuf&Sdav\/
tif'½l;uawmh raysmfvSay/ olYudk,fol rkef;wD; ½GHU&Sm pufqkyfvsuf&Sd\/ olYtjyKtrlrsm; twGuf
0rf;enf;aom pdwfuvnf; raysmufao;/
olYpdwfonf olYtdrf? olYtcef;ESifh olYtdyf&mqDodkY a&mufaeonf/ olYOD;aESmufonf tawG; yifv,f
tawG;yifv,fa0um &pfywf ½IyfaxG; aemufusdvsuf &Sd\/ yxrqHk;tBudrf c&pöwD tay:wGif jzpfay:cJhonfh
tcspfpdwf/ '&if;zD;wGif aecJh&pOfu om,maysmf½TifrIrsm;/
z&efY\ tdrfa&SU a&mufvmonfhtcsdefxd olYpdwfrSm jywfjywfom;om; r&Sdao;acs/ olonf um;ay:rS
qif;um olrtwGuf um;wHcg;udk zGifhay;onf/ olronf vufudkiftdwfxJrS aomhudk xkwf,lvdkufav\/
]tdrfay:xd vdkufOD;r,f r[kwfvm;? tdrfapawGuawmh 'Dtcsdefqdk&if tdyfavmufygNyD}
olonf bmjyefajym&rSef; rod/ aMumiftrf;trf; wkHYqdkif;qdkif; jzpfum awGa0qJyif/
]odyfNyD;aemufusaervm;vdkY}
z&efYuawmh ol ajymvdkufonfh pum;udk Mum;[ef rwlay/ aomhudk udkifí a&SUrS wufoGm;avonf/
olonf a,mifwD;a,mifejzifh aemufrS uyfí vdkufoGm;av\/ olYrsufvHk;rsm; url tdwfa[mif;uav;udk
vufrS qGJí aps;wef;rsm;Mum;ü jyHK;um &,fumjzifh avQmufoGm;aeaom c&pöwD\ oem;pzG,f rsufESmudk
0dk;w0g; jrifa,mifvsuf &Sdavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 160
armifxGef;ol &Jwdkuf

(14)

oHk;&ufvGefajrmufaom aeYwpfaeY0,f tif'½l;onf 0Jvfbwfvrf;aq;cef;wGif xdkifvsuf &Sdonf/


xdkaeY rGef;vGJydkif;onf yljyif;vSacsonf/
tqufrjywf oGm;vmaeaom armfawmfum;oHrsm;onf jyLwif;aygufrS aeí 0ifvmvsuf &Sdayonf/
tif'½l;onf tvkyf'PfaMumifh yifyef;EGrf;e,fvsuf&Sd\/ ,ck&ufowåywf tukefwGif c&pöwD
jyefa&mufvmrnfh ta&;udkawG;í pdwfwxifhxifh jzpfvsuf&Sd\/ w,fvDzkef;udk em;pGifhum pdwf
rNidrfroufjzpfvsuf &Sd\/ ta&;xJ oHk;*DeDwef vlemrsm;tm; wpfa,mufNyD; wpfa,muf prf;oyf
ppfq;ae&ojzifh acR;jyefvsuf &Sd&\/ 'DMum;xJ aq;cef;tvkyfudk jrefjrefNyD;atmif vkyfudkifNyD; z&efYtm; ac:í
nv,fpm oGm;pm;&efvnf; pdwfapmae&ao;\/
,if;uJhodkY pdwfa&m ukd,fyg tyltyif taMumifhtMursm;ESifh jzpfaecdkufwGif ta&;BuD; okwfysmESifh
0ifvmaom olemjyKq&mr &Syfudk jrifvdkuf&onfhtcg pdwfr&SnfovdkjzpfoGm;avonf/ &Syf\ rsufESmuvnf;
wpfpHkwpfck tay:wGif rauseyfovdkvdk? pdwfwdkif;rus ovdkvdk/
]a'gufwmESifh awGUcsifvdkYwJh? vlwpfa,muf tjyifrSm a&mufaew,f? vluawmh tvkyfMurf;orm;
*dkufqdkufrsKd;ESifh aMumufp&myJ? olYMunfh&wm vlemawmh [kwf[efrwlygbl;? olu ajymw,f? ol[m {nfhonf
r[kwfygbl;wJh? olYrSm vlem uwfjym;vnf; r&Sdbl;? olYemrnfu bdkvefwJh}
]bdkvef .... [kwfvm;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 161
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;u trSwfrxif a&½Gwfvdkufonf/ rsufESmuvnf; 0if;ceJ jzpfoGm;onf/


]uGef bdkvef r[kwfvm;? oGm; oGm; tckcsufcsif; vTwfvdkufyg/ tckcsufcsif; vTwfvdkuf}
]tckcsufcsif; olYudk vTwfvdkY jzpfyghrvm;? a'gufwm? vlem wpfa,muf apmifhaew,f? q,frdepf
twGif;rSm rpöuf a&mbwfuvnf; ....}
][mAsm rpöuf a&mbwfudk acgufxm;vdkufprf;yg? ta&;rBuD;ygbl;? uRefawmf cdkif;wmudkom
vkyfprf;yg}
q&mr &Syf\ rsufESmrSm a'gojzifh eD&JoGm;onf/ olrudk b,folurS ckvdk txufpD; avoHjzifh
rmrmqmqm rajymcJhzl;ojzifh rcHr&yfEdkif jzpfoGm;onf/ tif'½l;tm; jyefí EIwfvSefxdk;&ef MuHvdkufNyD;rS
rajymawmhbJ acgif;udk cyfarmharmhaxmifí xGufoGm;NyD; bdkvefudk ac:oGif;vmcJh\/
]a[; uGef}
tif'½l;onf 0rf;omtm;&jzifh ukvm;xdkifrS ckefí xvdkufavonf/
][Jvdk .... [Jvdk .... [Jvdk}
uGef bdkvefuvnf; tm;&yg;u jyHK;í atmfBuD;[pfus,f EIwfqufonf/
uGef bkdvef? uGef bdkvefrS tppf? a&ra&m/ qHyif eDaMumifaMumifESifh oGm;q&m0ef uGef bdkvef/
olYtusifh olY0oDtwdkif; oefYoefY&Sif;&Sif; oyfoyf&yf&yf r[kwf/ 0wfpHktjymBuD; yGa&mif;a&mif;
0wfum tndKa&mifzdeyfBuD; pD;í [dkwkef;u yHkpHtwdkif;yifjzpfonf/ eDaMumifaMumif rkwfqdwfarT;awGu
&SnfvSNyD/ b,fawmhrS NzD;avhr&Sdaom qDvdrf;avhr&Sdaom qHyifrsm;uvnf; acgifay:wGif z½dkz&J/
uGef bdkvefonf tif'½l; vufudk wif;usyfpGm qGJqkyfí ausmudk0rf;omtm;& ykwfí ykwfí
EIwfqufav\/
][Jvdk arqef? a'gufwmarqef awGU&wm 0rf;omw,f? odyf0rf;omw,f? odyfudk 0rf;omw,f?
acsmvdkY vSvdkY 0vdkYygvm;? odyfaumif;? odyfaumif;? tm;vHk;aumif;w,f tvGef txufwef;uswJh ae&mrSm
aq;cef; zGifhxm;w,faemf}
uGefbdkvefonf tif'½l;tm; w&if;wESD;ESifh vdIufvdIufvSJvSJ EIwfqufae&if;rS olYtm; pufqkyf
½GH&Smovdkvdk oa&mfcsifovdkvdk rsufESmay;jzifh &yfMunfhaeaom q&mr &SyfbufodkY vSnfhMunfh\/
]cifAsm; q&mru r0if&bl; vkyfaevdkY? uRefawmfvnf; q&m0efwpfa,mufygvdkY ajymjy &ao;w,f?
uRefawmf vdrfajymwm r[kwfygbl; q&mr&,f? q&m0ef tppfyg? tck cifAsm;&JU q&mjzpfaewJh a'gufwm
arqef&JU vkyfazmfudkifzuf wpfa,mufyg? cifAsm; atbm&mavm NrdKUbufa&muf&if uRefawmfhtdrf0ifcJhyg?
vufzuf&nf wpfcGufawmh wdkufyghr,f? uRefawmfh &Jabmf arqef&JUrdwfaqG[m uRefawmfhrdwfaqGygyJ}

jrefrmhrQm;ewfarmif 162
armifxGef;ol &Jwdkuf

q&mr &Syfonf uGef bdkveftm; wpfcsufrQom MunfhvdkufNyD; csmceJvSnfhum tcef;xJrS


xGufoGm;avonf/ ½kd;om; jzLpifaom ESvHk;om; &Sdonfh uGefuawmh &Syf\ ½dkif;ysaom trlt&maMumifh
rsufESmysufroGm;acs? tif'½l;buf vSnfhí &,favonf/
]b,fvdkvJ oli,fcsif;&,f? q&mr½kyfu qdk;vScsnfuvm;? ,Ofaus;yHkawmh &yg&JU? b,fhES,fvJ
aeaumif;w,faemf? aeaumif;w,f r[kwfvm;}
uGefonf tif'½l;\ vufudk rvTwfao;/ qkyfxm;qJyif jzpf\/
,cktcsdefrsKd;? ,ckvdk aeUrsKd;wGifrSm uGefbdkvefESifh awGU&jcif;onf bk&m;ocif\ apmifrrIayyJ[k
tif'½l;u awG;onf/ uGefbdkvefudk jrifvdkufuwnf;u olYpdwfudk tm;opfavmif;ay; vdkufovdk
jzpfcJh&onfrSm trSSefyif/
uGefbdkvefu vufudk vTwfay;vdkufcgrSyif? tif'½l;onf olYukvm;xkdifwGif jyefxdkifum
pD;u&ufxkwfí wnf&if; ar;p&m&Sdonfrsm;udk at;at;aq;aq; ar;&onf/
]b,fwkef;u vef'efudk a&mufovJ? bmudpöESifh vef'efudk vm&ovJ}
]uRefawmfrSm cGifh&ufuvnf; enf;enf;yg;yg; &Sdaew,f? vkyfp&m udpöav;awGuvnf; ay:vmw,f?
ay:vmwJh udpöudk taMumif;jyKNyD; rdef;ruvnf; em;ylem;qm vkyfvmwmESifh 0ifvmwm qdkygawmh? arqef
odwJh twdkif;yJ? uRefawmfuawmh uRefawmfhum;ESifhyJ tcsdefukefaewJh taumifyg}
uGef bdkvefonf pD;u&ufjymrsm;udk aumfaZmay:odkY rMumcP a>ccsonf/ olYrsufESmwGif aomu\
ta&;taMumif;rsm;onf xif[yfvmavonf/
]udpöuawmh wjcm;udpö r[kwfbl; arqef? ar&DUudpöyJ? ar&Dudk cifAsm; rSwfrd&JUvm;? ar&Duawmh
cifAsm;udk aumif;aumif; rSwfrdw,f? uRefawmfh orD; tBuD;rav? ar&D usef;rma&; odyfraumif;bl;? arqef?
tawmfBuD; rrmrcsmjzpfvmvdkY a'gufwm vD0Dvif;ESifh jy&w,f? vD0Dvif; ajymwmuawmh ar&DYrSm
tqkwfa&m*gjzpfaew,fwJh? uRefawmfwdkY bdkvefrdom;pk rsKd;½dk;xJrSmawmh 'Da&m*g r&Sdygbl;? vGefcJhwJh
q,fhig;ESpfavmufwkef;u ar&D&JU OD;av;awmf 'if; wpfa,mufawmh tqkwfa&m*guk aq;½Hkwuf&zl;w,f?
ar&DU udpötwGuf uRefawmfawmh pdwfylrdw,f? tcktcsdefrSm cifAsm;u ta&;yg t&ma&mufwJhyk*¾dKvf jzpfaeawmh
ar&DU twGuf tultnD ay;EdkifrSmyJvdkY ,HkMunfw,f? orD; ar&Duvnf; cifAsm;udk tm;udk;&Smw,f? uRefawmfh
rdef;ruvnf; odwJhtwdkif;yJ? 'Da&m*g jzpfaew,fqdkwm od&wJh tcsdefupNyD; &Sif a'gufwmarqefqDudk
oGm;yg? ol rulnDbJ raeygbl;? uRefrwdkY orD;av; a&m*gaysmufatmif olyJ ukay;EdkifrSmygESifh wwGwfwGwf
em;ylawmhwmyJ? cifAsm;rSm tvkyfrsm;w,f? qdkwmvnf; uRefawmf em;vnfxm;ygw,f? 'gaMumifhrdkY
tyluyf&wm tm;emygw,f? tajctaeuvnf; cifAsm;udk ajymrS jzpfr,fh tajctaerdkYyg? ar&DUudkawmh
prf;oyfay;ygOD;? uRefawmf vmvdkufwm cifAsm; acgif;½Iyfatmif vkyfovdkrsm; jzpfaervm; rajymwwfbl;?
wu,fvdkYrsm; cifAsm;rSm odyf tvkyfrsm;ae&ifawmh tm;remygESifh uRefawmf wjcm;rSm oGm;jyyghr,f}
tif'½l;u bkdveftm; Munfhí pdwfraumif; jzpfoGm;avonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 163
armifxGef;ol &Jwdkuf

]'Dvdkawmh rajymygESifh bdkvef&m? cifAsm;ESifh awGU&wm uRefawmfb,favmuf 0rf;omw,f xifovJ?


ar&DUudk uRefawmf rSwfrdygw,f? 'Dtwdkif;qdk ar&DUcrsm oem;p&myJ? uRefawmf ulnDrSmaygh? ar&DUtwGuf
tm;vHk; tqifajyatmif vkyfay;yghr,f? pdwfomcsyg}
tif'½l;onf uGef bdkvefESifh pum;ajym&mü ajymp&m pum;rukefEdkifatmif jzpfvsuf&Sd&onf/
olMunfhay;&rnfh vlemrsm;udkyif arhaeavonf/ q&mr &Syfuawmh NyD;Edk;NyD;Edk;ESifh apmifhae&mrS pdwfr&Snf
jzpfvmojzifh tcef;xJodkY 0ifvmavonf/
]vlem ig;a,muf apmifhaeygw,f a'gufwm? ckqdk olwdkYapmifhae&wm wpfem&D ausmfoGm;ygNyD?
taMumif; trsKd;rsKd;jyNyD; apmifhcdkif;xm;&w,f? aemufxyfqufNyD; apmifhcdkif;&rSm uRefr tm;emvdkY
vmajymwmyg}
tif'½l;uawmh &Syf\ pum;udk *½krpdkufacs? uGefbdkvefESifh twefMumrQ qufí pum;
ajymaeao;\/ uGefbdkvef jyefawmhvnf; wHcg;0txd vdkufydkYonf/
]pum; ajym&wm tm;r&ao;bl;? at;at;aq;aq; pum;rajymEdkifbJ tckvdk jyefvTwfvdkuf&wm
pdwfraumif;bl; uGef? vef'efrSm b,fESpf&uf ae&rSmvJ? oHk;av;&uf [kwfvm;? aumif;om;yJ? tck cifAsm;
b,frSm wnf;aeovJ? [m cifAsm; wnf;wJh ae&mu uRefawmfwdkYtdrfESifh ra0;bl;? rxl;ygbl;Asm? tdrfrSmyJ
vmwnf;ygawmh? tcef;vGwfawGvnf; trsm;BuD; &Sdw,f? c&pöwD odyf 0rf;omrSmyJ? tdrfrSm vmwnf;&if
pum;vnf; at;aq;aq;aq; ajym&wmaygh r[kwfbl;vm;}
aemufaeYwGif uGef bdkvefonf olYtdwfudk qGJí tif'½l;xH a&mufvmonf/ nae aq;cef;
ydwfonfhtcg yav'D,H*Dwcef;raqmifodkY oGm;Muonf/
uGefbdkvefum; vef'efNrdKUBuD;om;rsm;vdk [efvkyfwwfol r[kwf/ &,fp&m awGUvQif tm;&yg;&
us,fus,favmifavmif xí &,fwwfonf/ olY &,foHrSm us,favmifvGef;vS ojzifh a&SUwef;cHkrsm;rS y&dowf
tcsdKUonf uGefbdkvef &Sd&modkY vSnfhMunfhum jyHK;Muavonf/
][dkieJ jrifvm; arqef? pufbD;pD;aewJh ieJ[mav}
uGef bdkvefonf oabmusonfh t&mawGUvmvQifvnf; ab;bDudk *½krpdkuf? cyfus,fus,fyif
atmf[pf ajymwwfonf/
tm;vyfcsdefwGif bm;xJodkY 0ifí aomufMu pm;Muonf/ uGefbdkvefonf olYacgif;rS OD;xkyfudk
aemufodkY vSefxm;\/ pum;ajym&if; pOfxGufvmaom wHawG;wdkYonf ol\ rkwfqdwf arT;ay:wGif
uyfNidum;wGJvJcdkaeMuayonf/
]uRefawmf odyfaus;Zl;wifwmyJ arqef? tckvdk uRefawmfudk jyKpkwJhtwGuf aus;Zl;odyfwifw,f?
b,fvdk ajym&rSef;awmif rodbl;? cifAsm; wu,fhudk awmfygayw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 164
armifxGef;ol &Jwdkuf

uGefbdkvefuawmh vl½kd;vlajzmifh ½dk;½dk;pif;pif;orm; yDyD tif'½l;tm; aus;Zl;wifaMumif;udk


EIwfuomru trlt&mESifhyg azmfjy&Sm\/ [efaqmifavmuxJ a&mufum [efaqmifrI rsufESmzHk; trsKd;rsKd;udk
wyfaecJhaom tif'½l;uawmh olYpdwfol rvHkrvJ jzpfae&av\/
*Dw cef;raqmifrS tjyefwGif au'g½dk;odkY 0ifí pm;MuaomufMuonf/ tdrfjyefa&mufawmhvnf;
ESpfa,mufom; tdrfa&SUcef;wGifxdkifum pum;vufqHk usjyefonf/ bD,m iHkvdkuf? pD;u&uf zGmvdkuf
pum;ajymvdkufESifh tif'½l;onf txiftjrif BuD;aeonfh vlYtxufvTmrsm;\ ,Ofaus;rI urÇmudkyif
arhoGm;avonf/
olYaq;cef;rS rEdkifreif; jzpfaeaom tvkyfrsm;? vD½dGKif; ay;xm;onfh tvkyf\ a&SUtvm; tvmESifh
arQmfvifhcsufrsm;? 0dwdk&D;,m; aq;½HkwGif &mxl;wpfqifh wuf&rnfh tcGifhta&;? ol\ aiGa&;aMu;a&;
tajctae? El;nHhí rufarmpzG,f aumif;vSaom pGJrufpzG,f aumif;vSaom z&efY avm&ifh\ tawGU? olYtm;
tjrJwap ajcmufvSefYaeonfh c&pöwD\ rsufvHk;rsm; .... 'gawG tm;vHk;udk vnf; tif'½l; arhoGm;av\/
]vD0Dvif;udk uRefawmfwdkY 0dkif;wG,fcJhMuwm rSwfrdao;vm;? tmuGwfESifh olYtaygif;toif;awGu
uRefawmfwdkYudk jyefcsw,fav? tJ tmuGwf wpfa,mufuawmh tcktcsdef txd yef;yefvsufyJ? oluawmifrS
cifAsm;udk owd&aMumif; ajymvdkufygvdkY rSmvdkufao;w,f}
aemufwpfaeY a&mufcJhNyD/
'DuaeU c&pöwD jyefa&mufawmhrnf/ tif'½l;onf olwdkY ESpfOD;\ tjzpfudk r&dyfrdao;aom uGef
bdkveftm; blwm½HkodkY tygac:cJhonf/ uGefbdkveftm; olESifh c&pöwDwdkY ESpfOD;Mum;wGif atmifoG,fawmfBuD;
tjzpf toHk;jyK&ayawmhrnf/
rD;&xm; 0ifvmcsdefwGif tif'½l;\ &ifrSm ckefvsuf&Sdayonf/ olu pí pum;ajymvsif
aumif;avrvm;? ajym&rnf qdkawmhaum bmupí b,fvdk ajym&ygh/
vlrsm;Mum;rS olwdkYqDodkY avQmufvmaeaom c&pöwDudk jrifae&onf/ c&pöwDteD;a&muf
vmawmhvnf; olYEIwfrS olYbmomol tvdktavsmufyif pum;vHk;awG xGufvmonf/
][Jvdk c&pöwD? rif; jyefrvmawmhbl;xifwm? jyefvmom;yJ? odyfNyD; MunfhraeygESifh? tJ'g[m uGef
bdkvefyg? uGefrS uGeftppf? wjcm;vl r[kwfbl;? rsufpdvnf; rrSm;bl;? pdwfomcs? oltck tdrfrSmyJ
wnf;aew,f? um;ay:usrSyJ taMumif;pHk ajymjyr,f? um;tjyifrSm xm;cJhw,f? b,fhES,fhvJ [dkrSm aecJh&wm
awmfawmfaysmfcJh&JUvm;? tdk; .... rif; vufxJu aowåm'Dudkay;? udk qGJcJhr,f}
tif'½l;u pNyD; tckvdk ajymvm qdkvmvdrfhrnf[k rarQmfvifhcJhaom c&pöwDonf tawmfBuD;
pdwfoufom&m&oGm;onf/ apmapmu jzLa&mfa&mfjzpfaeaomrsufESmonf? aoG;a&mif vTrf;vmonf/ olr
taejzifhvnf; tif'½l;ESifhqHkrdvQif bmu pí b,fvdkajym&ygh[k awG;vmol jzpf\/ tpaumif; csifaom
pdwfjzifh owdxm;NyD; ajymqdk qufqHzdkY tav;teufxm;í pOf;pm;vmoljzpf\/ pdwfopf vlopfjzifh
b0opfwnfaqmuf&ef arQmfvifhvmol jzpf&m tif'½l;\ tajymtqdk tjyKtrlrsm;udk awGUvdkuf&onfhtcg
arQmfvifhcsuf topfjzifh tm;wufvmjyefavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 165
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwDonf um;aemufcef;xJwGif uGefESifhtwl xdkifum pum;vufqHk usvmonf/ wpfcsuf wpfcsuf


tif'½l;\ rsufESmudk cdk;Munfhavonf/
]tdk; .... avmuBuD;rSm udk,fhtdrf udk,f,m[m taumif;qHk;aom ae&mjzpfw,f qdkwJhpum;[m
odyfrSefwmyJ? tdrfjyefa&mufawmh aysmfvdkufwm}
c&pöwDonf tdrfxJa&mufvQif a&mufcsif; tm;yg;w& ajymonf/ xdkaemuf tif'½l;udk
vSrf;ar;jyefonf/
]&Sif uRefrudk rvGrf;bl;vm; tif'½l;}
]vGrf;wmayghuGm? udkwdkY tm;vHk;u vGrf;aeMuwmyJ? rpöufbif;eufua&m? zavmf&Dua&m tm;vHk;u
rif;udkyJ owd&aeMuwmyJ? aMomf .... uGef? tJ'D aowåmBuD; qGJNyD; bmvkyfaewmvJ? uRefawmfhudkay;}
tif'½l;onf ysmysmovJESifh uGef bdkvef\ vufxJrS aowåmudk qGJ,lonf/ xdkYaemuf vlemMunfh
oGm;zdkY tcsdefawmfNyD[k qdkonf/ ol jyefa&mufrS vufzuf&nf aomufMurnf[kvnf;rSmonf/ um;ESifh
xGufvmonfhtcgwGifrl olonf oufjyif;udk rodrom csavonf/
]awmfygao;&JU? bk&m;u,fayvdkY tm;vHk; tqifajyoGm;w,f? ol [kdrSm aecJh&wm odyfNyD; aysmfyHkr&bl;?
tckavmavmq,f ta&;BuD;wmu 'Dudpöudk olr&dyfrdzdkYyJ}
tdrftjyef aemufusaomfvnf; tif'½l;\ trlt&mrSm reufuxuf ½TifjrL;vsuf &Sday&m uGef
bdkvefu ]bk&m;a&? cifAsm;[m [dkwkef;uxuf aysmfaysmf&Tif&Tif aewwfwJh tusifh &aeyguvm;} [k wtHhwMo
a&½Gwfavonf/
c&pöwDu olYtm; rMumcP vSrf;ívSrf;í Munfhaeonfudk tif'½l; owdjyKrdonf/ olr\ tMunfhrSm
rouFmaom tMunfhrsKd;awmh r[kwfay/ olYudk awmif;yef wdk;vQdK;onfh tMunfh? olYtay:wGif em;vnfrI
&Sdonfh tMunfh/
ar&D\a&m*g twGufawmh c&pöwDrSm aomu&Sdonf/ olr taejzifh ar&D\ udpörsm;udk ayghayghwefwef
oabmrxm;Edkifay? ar&Dtm; vef'efodkY tjrefvdkufvm&ef aMu;eef;½dkufapcsifonf/ jzpfEdkifvQif reufjzef
aMu;eef;½dkufzdkY uGefbdkveftm; ajymjyNyD;NyD[k olru ajymjyavonf/ ar&DtwGuf vkyfoifhwm rSeforQudk
tjrefqHk; vkyfay;apcsifonfrSm olr\ jyif;jyaom apwemESifhqE´jzpfaeonf/
tajctaeuawmh tif'½l; arQmfvifhxm;onfxufyif aumif;aeao;\/ ar&DxHrS jyefvmonfh
aMu;eef;t& aemufwpfaeY aeYv,fpm pm;csdef rwdkifrD ar&D a&mufvmrnf jzpf&m c&pöwDrSm ar&D twGuf
vdktyforQ jyifqifjcif;jzifh tvkyf½Iyfvsuf &Sdavonf/
ar&D a&mufvmonfhtcgwGif tif'½l;\ rsufESmrSm wnfNidrfvsuf&Sdonf/ wpfpHkwpfckudk tav;teuf
xm;í awG;awm qifjcifaeyHk&\/ ar&D\ toufrSm ESpfq,frQom &Sdao;onf jzpf&m þtouft½G,fonf
tbufbufu zGUHNzdK;wdk;wufonfh t½G,fjzpf\/ odkYygvsufESifh ar&DrSm ydefcsHK;csnfheJYvSayonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 166
armifxGef;ol &Jwdkuf

tom;ta&rSmvnf; ajcmufcef; azsmhawmhvSayonf/ tif'½l;onf ar&D\ tom;ta&udk Munfhum pdwfrat;


jzpfvsuf &Sdavonf/
ar&Duawmh c&pöwDESifh jyefawGU&ojzifh ½Tifvef;vsuf &Sdonf/ c&pöwDESifh xdkifí pum;ajymí
tm;r&Edkifatmif jzpfvsuf &Sdonf/ c&pöwDuvnf; ar&DESifh tcsdefrnfrQyif MumMum rarmEdkifryef;Edkif
pum;ajymcsifyg\/ odkYaomfvnf; c&D;uyef;vmojzifh em;em;aeae &Sdoifhonf[k ,lqojzifh
ajcmufem&Dxdk;vQif xdk;csif; acsmharmhí tdyf&m 0ifcdkif;&onf/ tif'½l;onf ar&D tdyf&m0ifawmhrSyif olr\
tqkwf tajctaeudk em;usyfESifh prf;oyfMunfhav\/
tif'½l;onf ar&Dtm; prf;oyf&mü q,fhig;rdepfcefYMum\/ oltay:xyfrS jyefqif;vmNyD; uGefESifh
c&pöwDwdkY aexkdif&m {nfhcef;xJodkY jyefa&mufcsdefwGif olY rsufESmrSm omom,m,m r&SdvSay/
]oHo, jzpfp&mawmh r&Sdygbl;? ar&DUa&m*gu tqkwfa&m*gyJ? tqkwf b,fbuf tjcrf;rSm
jzpfaeawmh vD0Dvif; ajymvdkufwm trSefyJ? 'gayrJh odyfawmh pdwfylp&m r&Sdygbl;? a&m*gu jzpfp tajctaerSm
&Sdygao;w,f? *½kwpdkuf ukvdkuf&if aysmufuif;oGm;EdkifwJh tajctae &Sdygw,f/}
]cifAsm; qdkvdkwmu vHk;0aysmufuif;oGm;atmif ukoay;Edkifr,fh tajctaersKd; &Sdw,fvdkY
qdkvdkwmvm;}
]qdkygawmh? olY tajctaeudk rsufjcnfrjywf *½kpdkufNyD; jyKpkukoay;oGm;r,fqdk&if a&m*g[m &Sif;&Sif;
aysmufoGm;EdkifwJh tajctae&Sdygw,f? 'gayr,fh ....}
tif'½l;onf twefMumrQ pOf;pm;aejyefonf/
]'gayrJh atbm&mavmuawmh ar&DUtwGuf oifhawmfwJh ae&mr[kwfbl; uGef? tqkwfa&m*g jzpfp
vlem[m tdrfrSmxm;NyD; uk&if ydkqdk;wmursm;w,f? ar&Dudk 0dwdk&D;,m;aq;½HkBuD;rSm wifxm;&if
raumif;bl;vm;? uRefawmfh oabmuawmh wifxm;csifw,f/ a'gufwm om;&m;*Gwfuvnf; uRefawmfESifh
tifrwef cifwJh rdwfaqGyJ? ar&DUtwGuf olY vlemaqmifrSm ckwif &zdkY vG,fygw,f? NyD;awmhvnf; aq;½HkrSm
qdkawmh uRefawmfudk,fwdkif udk,fzd&ifzd Munfhay;vdkY&w,f}
]aus;Zl;BuD;vSygw,f arqef? rdwfaqG yDoygw,fAsm? ar&Dudk,fwdkifuvnf; cifAsm; tay:rSm odyfNyD;
,HkMunf tm;udk;rI &Sdaeygw,f? cifAsm; aumif;ovdkom pDpOfay;yg}
uGef\ toHrSm vdIufvdIufvSJvSJ &SdvSayonf/
tif'½l;onf csufcsif;yif xoGm;NyD; a'gufwm om;&m;*GwfxH zkef;qufonf/ ig;rdepfcefY tMumwGif
jyefa&mufvmNyD; ,ck wpfywf tukefwGif ar&Dtm; aq;½HkwifcGifh &vdrfhrnf[k ajymav\/
uGef bdkvefonf olYorD;tm; tqkwfa&m*guk aq;½HkBuD;wGif wifí ukocGifh&awmhrnf[k odojzifh
rsm;pGm0rf;omvQuf &Sdav\/ txl;ojzifh tif'½l;ESifh om;&m;*GwfwdkY\ Munfh½IukorIudk &rnfjzpfí ydkí
tm;wufvsuf&Sdavonf/ þq&m0efBuD;rsm;\ vufxJüom qdkvQif ar&D pGJuyfaeaom tqkwfa&m*gonf
tjrefqHk; aysmufuif;oGm;vdrfhrnf[laom ,HkMunfcsufvnf; tcdkiftrm &Sdvmav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 167
armifxGef;ol &Jwdkuf

aemufwpf&ufwGifvnf; tif'½l;a&m c&pöwDyg tvkyfrsm;vsuf&SdMuonf/ paeaeY rGef;vGJydkif;wGif


ar&Dtm; 0dwdk&D;,m; aq;½HkodkY wifavonf/ uGefbdkvefonf ar&DtwGuf tpp t&m&m pdwfcs&NyDjzpfí
ar&Dtm; aq;½HkwifonfhaeYrSmyif atbm&mavmodkY jyefonf/ tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYonf ar&Dtm;
aq;½HkwifNyD;vQif NyD;csif; uGefbdkveftm; yuf'ifwef blwmodkY vdkufydkYMuavonf/ uGefbdkvef jyefcgrSyif
tif'½l;wdkYrSm pdwfat; em;at; aecGifh&avawmhonf/
tif'½l;rSm tckrSyif c&pöwD tem;odkY uyfEdkifawmh\/ aq;cef;odkY oGm;awmhrnfh qJqJwGif tif'½l;\
yg;pyfrS ]tckrSyJ ESpfa,mufwnf; vGwfvGwfvyfvyf aecGifh&awmhw,f? tckvdk ESpfa,mufwnf; ae&wm
b,favmuf aysmfp&maumif;ovJ c&pöwD? tif; udkwdkY 'Dwpfywfawmh tvkyf odyfrsm;cJhwmyJaemf} [k
ajymoGm;avonf/
tif'½l;\ toHrSm tbufbufwGif vdkavao; r&Sdatmif jynfhpHkaeojzifh t&m&mudk auseyfol
wpfOD;\ toHrsKd;jzpfacsonf/ odkYaomfvnf; olonf c&pöwD\ rsufESmay:wGif rnfuJhodkYaom
t&dyfta,mifrsm; ,Sufoef;aeonfudk owdrjyKrdacs/
c&pöwDonf tcef;xJ0,f wpfa,mufwnf; NidrfoufpGm xkdifí awGa0 ai;armvsuf &Sdonf/ olronf
tdrfjyefa&mufcgpu qdkvQif arQmfvifhcsufawG trsm;BuD;xm;um pdwf\om,mcsrf;ajrYrIudk &&SdcHpm;cJh&\/
,ckawmhvnf; olr\ pdwfrSm rMunfrvif jzpf&jyefonf/ olr\ twGif;pdwfonf pdwfrcsrf;ajrUzG,f&m
aumif;aom tjzpfwpfckckESifh &ifqdkif&vdrfhrnf [laom todrsKd;0ifum aomua&mufvsuf &Sd&av\/
]tdk .... bk&m;ocif? 'Dtjzpfqdk;[m b,ftcsdefrSm b,fvdk jzpfvmNyD; b,fvdkrsm; tqHk;owf rSmygvdrfh}

jrefrmhrQm;ewfarmif 168
armifxGef;ol &Jwdkuf

(15)

tif'½l;\ atmifjrifausmfMum;rIonf 'Da&wufaeonfh tvm; t&Sdeft[kefBuD;pGmjzifh wjznf;jznf;csif;


wufvmvsuf &Sdayonf/ olonf [ifrqefESifh vnf;aumif;? tdkifAdk&DESifhvnf;aumif; ,cifuxufydkí
&if;ESD;vmonf/ olwdkYESifh wGJNyD; aiG&Sm&müvnf; NrdK;NrdK;jrwfjrwf &aeojzifh rsm;pGmrSyif auseyftm;&vsuf
&Sdavonf/
wpfzufwGifvnf; tif'½l;onf a'gufwm 'Dref;ESifh tquftoG,frjywf &Sdonf/ 'Dref;u ol
vDaxmfuGufodkY ckESpf&ufMumrQ a*gufoD;½dkufoGm;rnfjzpfí olYae&mü acwårQ tpm;0ifNyD; yvmZm[dkw,frS
{nfhonf vlemrsm;tm; ukoay;&ef pum;urf;vSrf;onf/ &aiGudk ESpfOD; tnDtrQ cGJ,lrnf [laom
oabmwlnDcsufjzifh vlpm;0ifay;&efjzpf&m tif'½l;u 0rf;ajrmuf0rf;omyif vufcH,lvdkuf avonf/
,cifu qdkvQif 'Dref;onf ol ta0;oGm;wdkif; z&uf'D[ifrqefudkom vlpm;xm;ae&mus jzpfonf/
,ckwpfacgufwGifrl olYudkxm;cJh\/ [ifrqefESifh'Dref;wdkY tcsif;csif; tqifrajy jzpfum uGJMu jyJMuNyDavm/
,ckwavm tif'½l;onf ½kwfw&uf a&Smifwcif rrmrusef;jzpfoGm;&aom emrnfBuD; ½kyf&Sif
rif;orD;wpfOD;\ tdyfcef;twGif;odkY wHcg;r&Sd"m;r&Sd 0ifa&mufum rif;orD;\ ckwifay: w&if;wESD;
wufxkdifNyD; prf;oyfppfaq; Munfh½I&jcif;twGufvnf;aumif;? tcsdef&vQif rif;orD;ESifh xdkifí
pD;u&ufaomuf&if; pum;pjrnf ajym&jcif;twGufvnf;aumif;? rsm;pGm *kPf,lvsuf&Sdonf/ b0ifjrifhvsuf
&Sdonf/
xdkxufydkí b0ifjrifhaeonfh udpörSm wjcm;r[kwfay/ vD½GdKif;u olYudk csD;ajr§mufvmonfh twGufyif
jzpfonf/ vGefcJhaom vtwGif;u vD½dGKif;onf olYtm; ESpfBudrfBudrfwdkifwdkif aeYvnfpm zdwfíauR;cJhonf/
vD½dGKif;\ acgif;xJwGif ta&;ygt&ma&mufonfh tMuHÓPfaumif;rsm; &Sdaeonfudk ol odxm;&ojzifh
vD½dGKif;tay: ,cifuxuf ydkí txiftjrif BuD;aerd\/ 'kwd,tBudrf aeYv,fpm pm;MupOfu vD½dGKif;u
olYtm;ajymcJhonfh pum;rsm;udk ol rarhao;ay/
]cifAsm; odwJhtwdkif;yJ a'gufwm? uRefawmfuawmh a'gufwmESifhwGJNyD; vkyf& udkif&&if ydkNyD;
tqifajyvdrfhr,fvdkY ,HkMunfaewmyJ? tck uRefawmf vkyfzdkY MuHxm;wmu tMuHBuD;BuD; qdkawmh tifrwef
awmfwJhynm&Sif wpfOD;&JU tMuHaumif; ÓPfaumif;awG &zdkYvkdw,f/ ESpfzuf cGwkwfwJh vlrsKd;vnf; rvdkcsifbl;?
[kd tbdk;BuD; &rf;bdk;uvnf; odyfrpGHawmh qufoHk;zdkY pdwfrul;awmhbl;? trSeftwdkif; ajym&&if rdk;vm;uJvm;
ajymaewwfwJh yg&*l qdkwJh vlrsKd;awGvnf; uRefawmf rvdkcsifbl;? uRefawmfh vkyfief;udk wu,f

jrefrmhrQm;ewfarmif 169
armifxGef;ol &Jwdkuf

xdxda&mufa&muf tusdK;jyKEdkifwJh tMuHÓPfrsKd;ay;r,fh aq;ynm&SifrsKd;yJ vdkcsifw,f/ uRefawmfh


pdwfwdkif;usjzpfr,fh vlpm;rsKd;uawmh cifAsm; wpfa,mufyJ&Sdw,f? uRefawmfh vkyfief;uvnf; t&ifuxuf
vlodrsm;zdkY vdkaeNyDvdkY xifw,f? uRefawmfwdkY xkwfvkyfa&mif;csaewJh ypönf;awG tay:rSm vlawGu ydkNyD;
pdwf0ifpm;vm&if ydkNyD; tusKd;jzpfxGef;rSm aocsmw,fqdkwm a'gufwmvnf; odrSmyg? ta&;BuD;wmu
EdkYrIefYxJrSm b,fvdk t[m&"mwfrsKd;awGygw,f qdkwm odyÜHenf;usus oufaojyEdkifzdkYyJ? uRefawmfwdkY tck
xkwfaewJh u&Drdk; EdkYrIefYxJrSm ADwmrif pD ygw,f? u&Drdk; zufxJrSmawmh t[m&"mwf csKdUwJh&if jzpfvmwwfwJh
t½dk;aysmh a&m*gwdkY bmwdkY aysmufuif;apEdkifwJh "mwfrsKd;awGygw,f ponfjzifhaygh 'gawGudk ususee jyNyD;
aps;uGufudk wdk;csJUEdkifatmif vkyfzdkYyJ? uRefawmf ajymaewmudk a'gufwm oabmaygufrSmyg? aemufNyD;awmhum
q&m0ef tm;vHk;vdkvdku uRefawmfwdkY ukrÜPDu xkwfvkyfwJh EdkYrIefYawGudk vlemtwGuf wu,fvdktyfwJh
ypönf;tjzpf vufcHvmatmif ulnDvmatmif BudK;pm;zdkY? tyGifhvif;qHk; xm;NyD; ajym&&ifawmh q&m0efawGudk
uRefawmfwdkY&JU EdkYrIefYta&mif;ukd,fpm;vS,fawGtjzpf uRefawmfwdkY tdwfxJxnfhxm;NyD; toHk;jyKEdkifwJh
tajctaersKd; a&mufvmwJhtxd vkyfcsifw,f? uRefawmf tckajymwJh yHkpHrsKd;&atmif vkyfr,fqdk&if
odyÜHenf;ususaMumfjimzdkY? tm;vHk;udk odyÜHenf;usus wGufcsufzdkY vdkrSmyJ? 'Dawmhum uRefawmfwdkY
bkwftzGJUxJrSm tppt&m&m odyÜHenf;usus awG;ac: wGufcsuf vkyfudkifwwfwJh a'gufwmhudk yifwdkif
tjzpfxm;NyD; vkyfudkifoGm;csifw,f}
tif'½l; taejzifh vD½dGKif;ajymaeorQudk em;axmifae&aomfvnf; vwfqwfaom pm;awmfyJaph
wpfaphonf u&Drdk;zuf EdkYrIefY oHbl;aygif;rsm;pGmxuf ADwmrif"mwf ydkí yg0ifaMumif;udk rpOf;pm;bJ
raeEdkifacs/
rnfodkYyif jzpfap vD½dGKif;udkawmh tHhMordavonf/ tHhMordjcif;rSmvnf bkwftzGJU0if tjzpf
vkyfudkifay;&onfh twGuf oltm; csD;jrSifh&ef owfrSwfxm;onfh vpmaiGaMumifh r[kwfay/ rdrd tusdK;tjrwf
rsm;rsm;&&Sda&;twGuf vD½dGKif;\ OD;acgif;xJü ay:vmonfh tawG;tac: t,ltqESifh pdwful;rsm;aMumifhyif
jzpfavonf/
taotcsm pOf;pm;vdkufonfhtcg vD½dGKif;\ aps;uGufwdk;csJUa&;vkyfief;wGif olYtaejzifh
wpfzufwpfvrf;rS tusKd;tjrwf &SdvmEdkifonf [laom tcsufudk axmufjyolrSm z&efY jzpfayonf/
'Dvdkqdkawmhvnf; olrxH oGm;í vufzuf&nf aomufcJh&onfrSm t½IH;rxGufay/ z&efYonf vSoavmuf?
acsmoavmuf? pGJrufp&m aumif;oavmuf ÓPfoGm;í ÓPfrsm;aom trsKd;orD; wpfa,mufjzpfayonf[k
pdwfxJu usdwfí awG;rd\/
wu,fawmh z&efYESifh aygif;oif;rdonfh tcsdefrS pí oludk,fwdkifrSmvnf; tvGefÓPfrsm;í tvGef
ÓPfoGm;vmNyD; tvSnfhtywf tauGUtaumufrsm;udkyg oHk;wwfvmonfh ol\ tjzpfudkrl tif'½l;
owdrxm;rdacs/
rodromESifh z&efY\ oabmw&m;rsm; tbd"r®mrsm;onf tif'½l;\ taoG;tom;ESifh udk,fpdwfESpfyg;
twGif;odkY wjznf;jznf;csif; pdrfh0if ysHUESHYvsuf &Sd\/ olr\ vrf;ñTefrIt& tif'½l;onf tao;tzGJ ty&du
udpö [lorQudk a&SUwef;wifí tav;teufxm;í pOf;pm;&rnfht&mrSeforQudk olESifh rqdkifovdk
ab;z,fxm;wwfaom tusifh&aeayNyD/

jrefrmhrQm;ewfarmif 170
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwDESifh rsufESmcsif;qdkifrdonfh tcgwdkif; jzpfay:vmwwfaom rvHkrvJpdwfrSmvnf; ,cktcg vHk;0


r&Sdawmhay/ z&efYESifh vGwfvGwfvyfvyf wpfem&Davmuf tcsdefjzKef;NyD; jyefa&mufvmonfhtcgrsKd; rSmyif
£a`E´rysufaeEdkifvm\/ tHhMozG,faumif;avmufonfh ol\ pdwfajymif;vJrIudk oludk,fwdkifyif rtHhMobJ
raeEdkifacs/
bmaMumifh xdkuJhodkY jzpfvm&avoenf;/
ol z&efYudk wu,fh arwåmppf arwåmrSefESifh cspfaejcif; r[kwfí jzpfaumif;jzpfayrnf/ odkYwnf;r[kwf
olwdkY\ wdwfwdwfykef; udpöudk c&pöwD rodao;íom ,ckuJhodkY ol pdwfat; em;at;aeEdkifjcif;
jzpfaumif;jzpfayrnf/ odkYwnf;r[kwf ,ckvdk udpörsKd;rSm a,musfm;wpfa,muf\ b0wGif wpfauGUr[kwf
wpfauGUwGif MuHK&wwfonfh udpörsKd;wpfckrdkYom cyfayghaygh aeEdkifjcif; jzpfaumif;jzpfayvdrfhrnf/
tif'½l;onf ol wdwfwqdwf azmufjyefaejcif;twGuf pdwfxJu rvHkwdkif; c&pöwD tay:wGif
tpGrf;ukef vdkufavsmí tpGrf;ukefyif oabmaumif;onf/ olrESifh pum;ajymvQif El;nHhcsKdompGm ajymonf/
olY pdwful; olYtpDtpOf tm;vHk;udk olrtm; zGifh[ajymjyonf/ aqG;aEG; wdkifyifonf/ odkYjzpf&m ,cktcgwGif
c&pöwDonf 0Jvfbwfvrf;rS tdrfudk vmrnfh aEGOD;aygufwGif 0,fawmhrnf [laom tpDtpOfudkvnf;
odxm;NyD; jzpfonf/ tdrfopfudk rGrf;rHjyifqifNyD;vQifNyD;csif; csufpabm½dk;&yfrS a&TUajymif;rnf[laom
tcsufudkvnf; odxm;NyD jzpf\/
,cktcgwGif c&pöwDonf tif'½l; bmajymajym tjyeftvSef jiif;cHkjcif; rjyKawmhay/
tjypfwifjcif;vnf; rjyKawmh/ NidrfNidrfqdwfqdwfESifh ajymorQudk em;axmifí tif'½l; awG;orQ? pdwful;orQ?
vkyforQ udkiforQ tm;vHk; aumif;ygonf [laom oabmxm; trlt&mudkom azmfjywwf\/ odkYjzpf&m
c&pöwD\ oabmxm; trSefudk tif'½l; odEdkifzdkY rvG,fawmhay/
wu,fawmhvnf; tif'½l;\ b0 tajymif;tvJrSm vQifjrefvGef;tm;BuD;ojzifh ol\ twdwfu
jzpf&yfrsm;udk jyefvSef owd&zdkYyif tcsdefr&Sdawmhay/ olYwGif pdwfnpfp&m[k r&Sdawmh/ tcsdef&SdorQ
aysmfp&mrsm;ESifhom vHk;axG;&pfywfjzpfvsuf&Sd\/ odkYaomfvnf; olY pdwfxm;rSmrl ,cifuvdk tESpfom&[k
r&SdawmhNyD/ olYwGif ,cifuvdk opömuwdqdkonfrSmvnf; r&SdawmhNyD/ olvdkvl ZrÁLwGif r&Sdawmh [laom
tawG;txifrsKd;jzifh aoG;em;xifa&mufvsuf&SdNyD jzpf&m olYb0wGif olomvQif olYb0\ t&Sif? olomvQif
olYb0\ ocif [laom rmefrme omvQif t&Sdefwufvsuf &Sdav\/
,if;uJhodkY rdk;rjrif avrjrif jzpfaecdkufrSmyif aumif;uifxufqDrS rdk;BudK; wpfcsuf jyif; xefpGm
usvmavawmh\/
Edk0ifbmv ig;&ufaeY naecif;wGif tdrfeD;em;csif; aps;onf wpfOD;\ rdef;ronf tif'½l;\
aq;cef;odkY a&mufvmav\/
olr\ trnfrSm rpöufApf'vm; jzpfí toufrsm;pGm rBuD;vSao;ay/ ydefydefyg;yg; t&yfykyk
jzpfaomfvnf; awmufyMunfvifaom rsufvHk;tpHkESifh oGufvuf ayghyg;í xufjrufaom trsKd;
orD;BuD;wpfOD; jzpfavonf/ i,fpOfuwnf;u vef'efNrdKUay:ü BuD;jyif;vm&ol jzpfaomfvnf; olronf
olraexdkif&m ywf0ef;usifrSvGJí wjcm;b,fudkrS a&mufzl;olr[kwfay/

jrefrmhrQm;ewfarmif 171
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf Apf'vm; rdom;pkonf ½dk;om;í tvGeftvkyfBudK;pm;olrsm; jzpfojzifh tvGef


rdwfrsm;onf/ yuf'ifwef vrf;wGif acwfqef; vDrdwuf [laom trnfjzifh ESpfcef;wGJ qdkifwpfqdkifzGifhxm;&m
wpfqdkifrSm zdeyfjyifqdkif jzpfí wpfqdkifrSm yifrif;qdkif jzpfayonf/
tif'½l;onf [,f&DApf'vm;udk aumif;pGm odonf/ vlcsif; rMumcP awGUzl;qHkzl; ojzifh
&if;ESD;ovdkyif jzpfaeonf/ [,f&DApf'vm;onf wkwfwkwfcdkifcdkifESifh usef;rmoefpGrf;yHk &aomfvnf;
rsufESmtaoG;ta&mifuawmh cyfazsmhazsmh jzpfonf/ aumfvm rygaom tusÐBuD; tjrJ0wfavh&Sd\/ olYqdkifwGif
tvkyform; tenf;i,frQ iSm;xm;aomfvnf; qdkifvkyfief;udk tvkyform;rsm;ESifhcsnf; vTJrxm;ay/
oludk,fwdkifvnf; tjrJwap pdwfygvufygESifh udk,fzd&ifzd 0ifvkyfaewwfayonf/ tif'½l;ESifh qHkrdonfh
tcgwdkif; Apf'vm; wpfa,muf tvkyfESifhvuf jywfonf [lí r&Sday/
,ck rpöuf Apf'vm; aq;cef;odkY a&mufvmjcif;rSm olYa,mufsm; [,f&DApf'vm;\ usef;rma&;
twGuf tif'½l;ESifh vma&mufwdkifyifjcif; jzpfavonf/
]a'gufwmhqD vmwm uRefr a,mufsm;aeraumif;jzpfvdkY vmwmyg? ol jzpfaewm awmfawmf
awmhMumNyD? vlu xlxlaxmifaxmif aeEdkifaeawmh olYudk,fol odyf*½krpdkufbl;aygh? uRefruawmh aeY&SdorQ
ylae&wmyJ? em;w,fvdkYvnf; r&Sdbl;? tckvnf; ol rvmEdkifvdkY uRefr vmcJh&wmyg? reufjzef a'gufwm
vmMunfhay;Edkifr,fqdk&if Munfhay;apcsifygw,f? a'gufwm vmr,fqdk&if uRefr olYudk apmifhcdkif;xm;yghr,f}
tif'½l;uvnf; ol qufqufvmí Munfhay;ygrnf[k uwday;vdkufavonf/
aemufwpfaeYreuf ol a&mufoGm;onfh tcg [,f&D Apf'vm; ukd tdyf&mxJwGif awGU&\/ Apf'vm;u
ol\ jzpfyHk tvHk;pHkudk ajymjyonf/
ol jzpfaeyHkrSm AdkufxJrS atmifhonf emonf/ AdkufxJrS atmifhjcif; emjcif;onf avsmhoGm;onf[k
r&SdbJ wpfaeYxuf wpfaeY wdk;íwdk;íom vmonf/ ol\ 0rf;AdkufaMumrsm;rSmvnf; vGefcJhaom v
tenf;i,frS pí wif;rmvmonf/ b0wpfavQmufvHk; a&m*gtBuD;tus,f xl;xl;axGaxGrjzpfbJ
awmufavQmuf usef;rmvmolwdkY\ xHk;pHtwdkif; trIrJh trSwfrJhyif aecJhonf/ wpfcgwpf&Hawmhvnf;
bmaMumifh tckvdkjzpf&ygvdrfh[kawG;rdonf/ bD,m tvGeftuRH aomufí rsm;jzpfavovm;/ odkYr[kwf ol\
tvkyfrSm zdeyfcsKyf tvkyfjzpfí tjrJwrf; xdkifí vkyf&aom tvkyfjzpfay&m txkdifrsm;vGef;íyif jzpfavovm;
ponfjzifh jzpfEdkifavmufonfh taMumif;rsm;udk olYbmomol pOf;pm;í &SmMunfhonf/ tajzawmh r&acs/
tif'½l;onf Apf'vm; ajymorQudk pdwf&Snfvuf&Snf em;axmifNyD; ususee prf;oyfMunfh&m Apf'vm;
xifovdk bD,maMumifhvnf; r[kwf? txdkifrsm;ívnf; r[kwf? wu,f jzpfae onfrSm twGif;rS tqDtdwf
tajctaeaMumifh jzpfaMumif; awGU&avonf/ ,if;a&m*grsKd;onf vludk tEÅ&m,f ray;Edkifaomfvnf;
cGJpdwfukoay;rSomvQif oufomEdkifaom a&m*grsKd;jzpfayonf/
tif'½l;onf Apf'vm;ESifh olYZeD;tm; tajctaerSefudk &Sif;vif; ajymjyonf/ vlcE¨mukd,f twGif;&Sd
tqDtdwfonf ,ckuJhodkYyif BuD;xGm;vmwwfaMumif;? 0rf;AdkufudkcGJí txJrS tqDtdwfudk xkwfypfrSomvQif
tatmifh tem oufomEdkifaMumif; ajymjyNyD; olY oabmt& qdkvQif Apf'vm;udktjrefqHk; aq;½HkwifNyD; cGJpdwf
ukooifhaMumif; tMuHay;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 172
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;\ pum;udk Mum;aomtcg rpöuf Apf'vm;u tausmuftuef jiif;avonf/


]aq;½HkwufzdkY qdkwmuawmh rjzpfEdkifbl; a'gufwm? uRefra,mufsm; [,f&Dudk b,fenf;ESifhrS
aq;½Hkawmh rwifcsifbl;? aq;½HkawGu a'gufwm odwJhtwdkif;yJ odyfaumif;wm r[kwfbl;? uRefr
tpuwnf;u 'Dvdk jzpfvmvdrfhr,fvdkYawmh txifom;? olu tyifyef; odyfcHwmyJ? vkyfoifhwmxuf ydkNyD;
vkyfaeawmh wpfaeY a&m*g&awmhrSmyJvdkY wGufxm;wm? tckawmh uRefr xifaewJhtwdkif; rSefaewmyJ?
a'gufwm odwJhtwdkif;yJ uRefrwdkY[m csrf;omolawG r[kwfygbl;? tenf;tusOf; pkaqmif;xm;wmav;awmh
&Sdoaygh&Sif? tckvdk ta&;taMumif; &Sdvm&if oHk;zdkYqdkNyD; pkxm;wmav;awmh &Sdygw,f? tckvdk
udpörsKd;qdk&ifawmh oHk;&awmhrSmaygh? uRefr a,mufsm;udk rsufESmBuD; rsufESmi,f a&G;NyD; qufqHwJh aq;½HkawGrSm
wifxm;NyD; rsufESmi,f raeapcsifbl;? pdwfqif;&J udk,fqif;&Jvnf; rjzpfapcsifbl;? aq;½Hkwif&if ydkufqHawmh
oufomcsifoufomrSmaygh 'gayrJh rsufESmBuD; r[kwfvdkY q&m0efawGu *½kwpdkuf vkyfray;bl;qdk&if
uRefra,mufsm;rSm 'ku©jzpfr,f? tJ'Dawmh &SdoavmufESifhtukeftuscHNyD; ukcsifwmyJ}
]r[kwfao;bl; rpöuf A'f'vm? pdwful; rvGJapcsifbl;? uRefawmf pDpOfay;Edkif ....}
]rjzpfygbl; a'gufwm&,f? uRefr olYudk tjyifaq;wdkufrSmyJ wifNyD; ukyg&ap? 'Dem;wpf0dkufrSm
ydkufqH,lNyD; vufcHukwJhaq;cef;awG trsm;BuD; &Sdygw,f? a'gufwmtaeESifh oifhawmfr,fh q&m0ef
wpfa,muf&SmNyD;awmhom cGJpdwf ukoay;yg? usoavmufaiGudk uRefrBudK;pm;NyD;ay;yghr,f? aq;½Hkudkawmh
uRefr pdwfysufvGef;vdkYyg/ qif;&J&if odyfNyD; *½kpdkufwm r[kwfbl;? rsufESmi,f&ygw,f? [,f&Dudk
aq;½HkwifzdkYawmh uRefr vHk;0 pdwfrul;ygbl;}
tif'½l;onf rpöufApf'vm;tm; xyfrHí azsmif;zsaevQif tcsdefom ukefawmhrnf? ajymí &awmhrnf
r[kwfaMumif; em;vnfonf/ rpöwmApf'vm; udk,fwdkifuvnf; ol\ ZeD;ESifh wpfoabmwnf; jzpfaeojzifh
aq;½Hkwuf&ef udpöudk xyfírajymawmhbJ olwdkY pdwfqE´&Sdonfhtwdkif; uRrf;usifaom
q&m0efwpfa,muf&SmNyD; taumif;qHk; cGJpdwfukorI&atmif aqmif&Gufay;awmhrnf[k qHk;jzwfvdkufav\/
xdkaeY naewGif tif'½l;onf tdkifAdk&DxH zkef;qufí olYtwGuf tultnDay;&ef ajymvdkufavonf/
]uRefawmf cifAsm;qDu tultnDwpfck awmif;csifvdkYyg tdkifAdk&D? uRefawmfhrSm AdkufcGJ&r,fh vlemwpfOD;
&Sdaeygw,f? vlemu tqifhtwef; odyfedrfhwJh vlpm;rsKd; r[kwfygbl;? 'gayrJh aiGaMu;taeESifh odyfNyD;
rcsrf;ombl;? uRefawmfajymwm oabmayguf&JUvm;? 'Dxuf &Sif;atmif ajym&&if 'DvlemqDu cifAsm;twGuf
aiGrsm;rsm;awmh r&Edkifbl;vdkYajym&rSmyJ? txdkuftavsmufawmh &rSmyg? 'gayrJh vlemu uRefawmf
ulnDapmifha&Smufay;&r,fh vlemjzpfaeygw,f? jzpfEdkif&if cifAsm;,laeusEIef;&JU oHk;yHkwpfyHkavmuf ,lNyD;
vkyfay;zdkY arwåm&yfcHcsifwmygyJ}
tdkifAdk&Donf tajymaumif;ol wpfOD;jzpf&m tif'½l;tay:ü tvGefudk,fcsif;pmemrI
xm;onfhoabmrsKd;udk ½Tef;½Tef;a0atmif ajymonf/ ol\ t&if;ESD;qHk; jzpfaom a'gufwmarqef twGuf
qdkvQif olwwftm;orQ tpGrf;ukefvkyfay;&rnfh wm0efonf olYrSm &Sdaeygonf[kqdkum [,f&DApf'vm;tm;
cGJpdwfukoay;&ef wm0ef,lavonf/ ESpfa,mufom; w,fvDzkef;rsm;ESifhyif vlem\ tajctaeudk rdepf
twefMumrQ aqG;aEG;wkdifyifMuavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 173
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf tdkifAdk&D w,fvDzkef; csoGm;onfESifh wpfNydKifeuf ypöuf Apf'vm;xH zkef;quf av\/

]uRefawmf tckyJ rpöwmtdkifAdk&DqD zkef;quf NyD;ygNyD? tdkifAdk&Du vef'ef taemufydkif;rSm tifrwefrS


emrnfBuD;wJh cGJpdwfukq&m0efBuD; wpfa,mufyg rpöufApf'vm;? uRefawmfESifhvnf; tvGefcifrifwJh rdwfaqGyg?
tpp t&m&m pdwfcs&ygw,f? rpöufApf'vm; oabmwlr,f qdk&if reufjzef olESifh uRefawmf rpöwm
Apf'vm;udk Munfhygr,f? reufjzef q,fhwpfem&DrSm vmcJhyghr,f? [kwfygw,f? q,fhwpfem&Dyg? cGJpdwfcvm;?
cGJpdwfcudkawmh *DeD oHk;q,f ,lygvdrfhr,f? ol ,laeus xHk;pHtwdkif;om ,lr,f qdk&ifawmh *DeDwpf&m
'grSr[kwf *DeD wpf&mausmfavmuf ukefusygvdrfhr,f? tck[muawmh txl;udpöwpf&yftaeESifh *DeD oHk;q,fyJ
,lNyD; vkyfay;rSmyg? 'gqdk&if aps;rrsm;vSbl; xifygw,f}
][kwfuJhyg a'gufwm? [kwfuJhyg}
rpöuf Apf'vm;\ toHwGif pdk;&drfaMumifhMurI ruif;onfh t&dyfvu©Pmrsm;&Sdaeaomfvnf; tif'½l;
ajymonfh tpDtpOfudkawmh vufcHavonf/
]a'gufwmudk odyfNyD; aus;Zl;wifygw,f? cGJpdwfc usoavmufay;zdkYvnf; uRefr wm0ef,lygw,f}
aemufwaeY q,fhwpfem&DwGif tif'½l;onf tdkifAdk&DESifh twloGm;í rpöwmApf'vm;tm; prf;oyf
Munfh½INyD;vQif b&ef;pvif;&yf&Sd b&ef;pvif; aq;wdkufodkY wifvdkufav\/
b&ef;pvif; aq;wdkufonf tjyiftqif acwfrrDaomfvnf; oyf&yf oefY&Sif;ayonf/
csufpabm½dk;&yfESifhvnf; rsm;pGm ra0;vSay/ tcef;c aps;BuD;aomfvnf; ypönf;ud&d,muawmh jynfhjynfhpHkpHk
r&Sday? a*[mwGif wufaeonfh vlem trsm;pkrSm aq;0g;uko&onfh ½dk;½dk;vlemrsm;om jzpfonf/ cGJpdwf
ukoay;&onfh vlem [lí wpfOD;rQ r&Sday/
tif'½l; a&mufcJhzl;onfh vef'efNrdKUay:rS tjcm; aq;wdkufESifh aq;cef;rsm;vdkyif ½dk;½dk;a&m*gonf
vlemrsm;udkom vufcH&ef &nf½G,fí zGifhxm;aom aq;wdkufrsKd; jzpfojzifh cGJpdwfcef;ESifh pyfqdkifonfh
ypönf;[lí rnfrnf&& bmwpfckrQ r&Sday? "mwfavSum;vnf; r&Sday? cGJpdwfcef;[lí
vnf; oD;jcm;r&Sday/ ,ck [,f&DApf'vmtm; cGJpdwf&mü cGJpdwfcef;tjzpf oHk;&rnfh tcef;rSm wpfcsdefu
ypönf;odkavSmif&mtcef;tjzpf oHk;cJhonfh tcef;jzpfavonf/
ydkif&Sif rpöbwfpwefonf t&nftcsif;jynfh olemjyK q&mrwpfOD;jzpfí tvkyfudkvnf;
tvGefBudK;pm;onf/ b&ef;pvif; aq;wdkuf\ xl;jcm;csufrSm tjcm;aq;wdkufrsm;ESifh rwlatmif oefY&Sif;
pifMu,fjcif;yifjzpf&m aq;wdkuftwGif;ydkif;&Sd vloGm; vlvmenf;í acsmifusonfhae&mrsKd;rSmyif
Murf;jyifrsm;onf ajymifvuf awmufyaeayonf/
[,f&DApf'vm;tm; aomMumaeYwGif cGJrnf[k owfrSwfMuNyD; cGJrnfhaeYwGif tdkifAdk&D apmapm
rvmEdkifojzifh cGJrnfhtcsdefudk rGef;vGJydkif;ESpfem&D[k owfrSwfvdkufMuav\/
cGJrnfhaeYwGif tif'½l;onf b&ef;pvif; aq;wdkufodkY tdkifAdk&D ra&mufao;rD apmí a&mufoGm;onf/
tdkifAdk&Duvnf; olajymxm;onfh tcsdeftwdkif; twdtus a&mufvmonf/ olESiftwl arhaq; q&m0efudkyg
wpfygwnf; ac:vmav\/ cGJpdwfud&d,mrsm; xnfhonhf tdwfudk o,fvmaom olYwynfhtm; apmifhaeonfh
jrefrmhrQm;ewfarmif 174
armifxGef;ol &Jwdkuf

cHpm;&awmhrnf r[kwf[k awG;um 0rf;omvdkufrdao;\/ olonf tdwfxJü jzKwfí xnfhxm;aom em&Dudk


xkwf,lNyD; wpfzufaom rsufpdjzifh apmif;iJhí Munfhvdkufum cGJpdwfNyD;vQifNyD;csif; ol oGm;íMunfh&rnfh
vlemESifh csdef;qdkxm;onfh tcsdef eD; reD; cefYrSef; Munfhvdkufrdao;\/
xdktcdkufwGif tdkifAdk&Donf tvGef uRrf;usif Edkifeif;onfh [eftrlt&mjzifh [,f&DApf'vm; \
0rf;AdkuftwGif;rS aAvHk;udk rdrd&& qkyfudkifrd&ef BudK;pm;vsuf&Sd\/ 0rf;AdkufESifhqufaeonfh aAvHk;\ tñSmudk
rqkyfrdbJ jzpfaeavonf/ tñSmudk rdrd&& udkifrdatmif tm;xkwfavav aAvHk;onf olYvufxJrS acsmfí
acsmfí xGufoGm;av jzpfaeav\/
]'Dvl bmvkyfaewmygvdrfh}
0rf;AdkufxJwGif þrQavmuftxd vufESifh EdIufí &SmazG&avmufatmif ae&mus,fus,f &Sdonf
r[kwfay/ &Sdonfh ae&mrSm aAvHk;udk &SmazG awGU&SdEdkif½HkrQom us,f0ef;aom ae&mjzpf\/ &Smívnf;
vG,fvifhwul awGUEdkif\/ olonf vD0Dvif;wdkY? 'ifeDwdkY AdkufcGJonfrsm;udk jrifcJhzl;onf/ wjcm; q&m0efrsm;
cGJMu pdwfMuonfudkvnf; tBudrfaygif;rsm;pGmyif MuHKcJh&zl;\/ olwdkYwpfawG 0rf;AdkufcGJyHk? pdwfyHk?
udkifwG,fyHkrsm;rSm tvGef vsifjref oGufvufí uRrf;usif vS\/ uRrf;usifaom cGJpdwfuk q&m0ef
wpfOD;taejzifh 0rf;AdkuftwGif;ü b,fae&m bm&Sdonfudk BudKwifí twdtus odxm;ol jzpfay&m
tomt,mEdIufvdkuf½HkrQESifhyif vdkcsifonfh tpdwftykdkif;onf ygvmpjrJ jzpf\/ odkYygvsufESifh ,ckwdkif tdkifAdk&D
vkyfudkifaeyHkrSmum; ..../
þrQavmuf EdIufí þrQavmuf tcsdefMumatmif &SmazGae&jcif;rSm bmaMumifhenf;/
tif'½l;\ acgif;xJodkY todwpfck jzwfceJ 0ifvmavonf/ xdktodum; tjcm;r[kwfay? tdkifAdk&Donf
,cifu wpfBudrfwpfcgrQ 0rf;AdkufrcGJcJhao;? 0rf;AdkufcGJjcif;onf olYtwGuf yxrqHk;tBudrf jzpfonf [laom
todaywnf;/
pdk;&drfjcif;ESifh xdwfvefYjcif;wdkYonf tif'½l;\ pdwfudk vTrf;rdk;oGm;av\/ olonf owd
vufvTwfjzpfum vufxJwGif qkyfudkifxm;onfh em&Dudk ab;tdwfxJodkY vTwfcsvdkufNyD; cGJpdwfckwif teD;odkY
wdk;uyfoGm;rdavonf/ ol\ wpfudk,fvHk;rSm awmifhwif;vsuf&SdavNyD/
tkdifAdk&Duawmh ,cktcsdefxd aAvHk;udk &SmazGaeqJyif/ ol\ rsufESmxm;uvnf; bmrS rjzpfonfhES,f
cyfat;at;yif/ cGJpdwfrIESifh ywfoufí bmudkrQ rod? bmudkrQ em;rvnfMuaom q&mr rpöbwfpwefESifh
cyfi,fi,f q&mrwdkYomvQif b,fvdk tajctaersKd; jzpfaeonfudkrodMuojzifh £a`E´rysuf
MunfhaeEdkifMuav\/
toufBuD;vSNyD jzpfaom arhaq;q&m0efonf olYvufxJrS arhaq;ykvif;\ azmhudk
owfrSwfxm;onfh tcsdeftq twdkif;rvGJatmif owdxm;í vufrESifh rSefrSef ESdyfay;vsuf &Sdonf/
rSeftrdk; wyfxm;aom cGJpdwfcef;onf ol\ tcef;wGif;ü xl;xl;jcm;jcm; jzpfrIysufrIrsm;
r&Sdonfhtvm; Nidrfouf wdwfqdwfvSay\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 176
armifxGef;ol &Jwdkuf

tdkifAdk&Duawmh ol\ vufwpfzufudk tay:udk ajr§mufí qefYvdkufNyD; usefaom vuf wpfzufjzifh


[,f&DApfwvm;\ 0rf;AdkuftwGif;rS aAvHk;udk vdkufvH &SmazGqJyif/
bmaMumifh&,f rod rjrifEdkif rodEdkifpGrf;aom taMumif; wpfckckaMumifh jzpfaumif; jzpfayvdrfhrnf/
ae&if;xdkif&if;u tif'½l;\ pdwfonf wkefvIyf acsmufcsm;vmum wpfudk,fvHk; at;pufvmav\/
ol bmaMumifh þrQavmuf wkefvIyfacsmufcsm;ae&oenf;/ þcGJpdwfrIESifh ywfoufí aMumufp&m
qdkí bmrQ r&Sd/ bmqdk bmrS r&Sd/ cGJpdwfrIonf tvGefvG,fulaom cGJpdwfrIjzpf\/ cufcufcJcJ jzpfp&m
bmrSr&Sd/ vG,fvG,fuav; &Sif;&Sif;uav;? ½dk;½dk;uav;? rdepfydkif;twGif; NyD;oGm;rnfh cGJpdwfrIrsKd;/ odkYqdkvQif
bmudkrsm; awG;í aMumufp&m acsmufcsm;p&m &Sdygoenf;/
olonf tdkifAdk&Dtm; pl;pl;pdkufpdkufESifh rsufjcnfrjywf Munfhaerdav\/
tkdifAdk&Du wpfcsuf jyHK;vdkufonf/ olYtjyHK;rSm tm;&p&mawmh r&Sd/ avsmhyg;yg; EdkifvSayonf/ rcsdjyHK;/
odkYaomf olYtjyHK;wGif bmrS rjzpfovdk? pdk;&drfaomu r&Sdovdk [efaqmifrIuawmh ygavonf/
tdkifAdk&Donf aAvHk; &SmazGjcif;udk ½kwfw&uf &yfvdkufNyD; "m;wpfacsmif; vSrf;awmif;onf/
q&mrav;u w½dkwao wav;wpm;yif olY vufwGif;odkY "m;udk xnfhay;vdkuf\/ tdkifAdk&Du q&mrav;xHrS
"m;udk vufcH,lyHkrSm jznf;jznf;omomav;jzpfonf/ jrif&onfrSm [efygvGef;vS ygay\/
tif'½l;onf rSifwufrdonfhtvm;/
"m;udkifxm;aom tdkifAdk&Donf vufxJrS "m;jzifh aoG;tdwf\ eH&Hudk xdk;cGJvdkufavonf/
½kwfw&uf csufcsif; qufwdkuf jzpfay:vmonfh tjzpftysufrsm;um; jrefqefvGef;vSayonf/
tdkifAdk&D rSm;í cGJvdkufaom "m;csufaMumifh aoG;tdwf aygufuGJoGm;um aoG;tdwfxJrS aoG;wHk;
aoG;cJrsm;onf 'va[m yef;xGufvmNyD; 0rf;Adkufacgif;xJodkY tefxGufí usvmav\/ wpfpuúefYavmuf
twGif;rSmyif tvGefEl;nHhaysmhaysmif;vSaom tom;trQiftdwfonf yGufyGuf qlaeaom aoG;tdkif tv,fwGif
aygavm aygavmESifharsmvsuf &Sdavonf/
rarQmfvifhaom tjzpfudk jrifvdkuf&aom rpöbwfpwefonf txdwfxdwf tvefYvefY ta,mifa,mif
trSm;rSm; jzpfum tqrwef xGufvmaeaom aoG;rsm;udk vufxJrS *Grf;rsm;jzifh okwfay;&ef [efjyifonf/
tdkifAdk&D\ EIwfrS ta&;wBuD; tarmwaum ajymvdkufaom toHxGufvmjyef\/
]ñSSyfay;prf;yg}
pdk;&drfrI? xdwfvefYrI? aMumuf½GHUrIrsm;onf tif'½l;tm; zHk;vTrf;oGm;avonf/
trSefaomf tdkifAdk&Donf aAvHk;udk &atmif&SmNyD; qufaeonfh tñSmudk vSD;jzwf xkwf,l&ef
BudK;pm;cJhjcif;jzpfonf/ aAvHk;udk ½kwfw&uf &SmírawGUaomtcg taotcsm twdtus rodygbJvsufESifh
aoG;tdwfudk aAvHk; xifrSwfNyD; pdwful;ESifh rSef;í vSD;jzwfvdkufjcif; jzpf\/ þtjzpfudk tprS tqHk;txd
tif'½l; jrifvdkuf&\/ tdkifAdk&D vSD;jzwfonfh t&mrSm aoG;tdwf jzpfavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 177
armifxGef;ol &Jwdkuf

]*Grf;ay;prf;ygOD;}
tdkifAdk&D toHudk Mum;&jyefonf/
tdkifAdk&Donf aoG;txGuf &yfoGm;ap&ef aoG;aMumudk ñSyfESifhñSyfí xdef;&efBudK;pm;onf/
wpfzufwGifvnf; ta,mifa,mif trSm;rSm;jzpfum ua,mifuwrf;ESifh Adkufacgif;xJü jynfvQHaeaom
aoG;rsm;udk *Grf;zwfESifh okwfypfzdkY BudK;pm;onf/ trSefawmh þrQavmuf 'va[m xdk;oGef;í xGufusvmaeNyD
jzpfaom aoG;rsm;udk tb,frSmvQif &yfoGm;atmif okwfvdkY &Edkifygawmhrnfenf;/
tif'½l;onf tdkifAdk&D vkyfaeorQudk Muufaoaoí Munfhaerd\/ tawG; wpfckuvnf; olY OD;aESmuf
twGif;odkY 0ifvmavonf/
]bk&m;? bk&m;? ol rcGJwwfbl;? rcGJwwfbl;? vHk;vHk;udk rcGJwwfygvm;}
arhaq; q&m0efonf pdwfraumif;onfh rsufESmxm;ESifh tdkifAdk&Dtm; Munfhae&mrS wdk;wkd;omom
vSrf;ajymonf/
]oGm;vdrfhr,f xifw,f tdkifAdk&D}
tdkifAdk&Donf vufxJrS ñSyfudk jyefay;NyD; aq;ywfwD;rsm;ESifh jynfhaeaom 0rf;Adkufacgif;xJodkY *Grf;prsm;
xdk;odyfí oGif;um ol cGJxm;onfh ae&mudk jyefí csKyfavonf/ [,f&D Apf'vm;\ 0rf;Adkufonf
azmif;azmif;jynfhjynfh jzpfrvmawmhbJ uvdkifacgif; wpfckozG,f jzpfvsuf &Sdav\/
[,f&D Apf'vm;\ udk,fcE¨monf wpfcP twGif;rSmyif touf 0dnmOf uif;rJhoGm;cJhavNyD/
][kwfw,f? oGm;&SmNyD}
arhaq; q&m0efonf xyfí ajymvdkufav\/
tdkifAdk&Donf aemufqHk; csKyf½dk; wpfpudk NyD;atmif csKyfvdkufao;onf/ NyD;rS ol\ vufwGif;rS tyf
uwfaMu; paom ud&d,mwefqmyvmrsm;udk cGJpdwfypönf; xnfhaom Aef;xJodkY xnfhvdkuf avonf/
tif'½l;onf ol &yfaeonfh ae&mrS ra½GUEdkifawmhbJ ausmuf½kyfBuD;ozG,f awmifhawmifh BuD; &yfvsuf
&Sdav\/
rpöbwfpwef\ rsufESmonf xHk;jzLokwfxm;onfhtvm; jzLzyfjzLa&mfBuD; jzpfvsuf&Sd\/ olronf
uwkefu,ifESifhyif a&aEG;ykvif;rsm;udk odrf;qnf;aeonf/ olYudk,fol renf;BuD; BudK;pm;í xdef;odrf;aeyHk
ay:\/ cPrQ tMumwGif olronf cGJpdwfcef;twGif;rS xGufoGm;av\/
tcef;wGif; jzpfysuforQudk rod&Smaom aq;½Hk tvkyform;onf at;at;aq;aq;yif vlemwif
vSnf;udk wGef;í 0ifvmavonf/ aemuf rdepf tenf;i,frQ twGif;rSmyif [,f&D Apf'vm;\ tavmif;onf
olYtcef;qDodkY jyefa&mufoGm;av\/
aemufqHk;awmh tdkifAdk&D\ yg;pyfrS pum;wpfvHk; xGufvmonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 178
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uH tawmfqdk;wmyJ}
tdkifAdk&Donf cGJpdwfcef; 0wfpHkrsm;udk cRwfae&mrS a&½Gwfjyefonf/
]tck jzpfoGm;wm a&SmhcfaMumifh jzpfwmyJ? aoG;vefYwJh oabmaygh? uRefawmfawmh tJovdkyJ xifw,f?
b,fvdk oabm&ovJ *a&;? cifAsm;aum tJovdkyJxifw,f r[kwfvm;}
arhaq; q&m0ef *a&;u tajzawmhay;onf/ odkYaomf ryDro AvHk;AaxG;ESifh ajymvdkufjcif;rdkY
bmajymvdkufrSef; rod/ *a&;onf ol\ arhaq;? ud&d,m wefqmyvmrsm;udk odrf;qnf;jcif;jzifh
tvkyf½Iyfvsuf &Sdavonf/ xkdtcsdeftxd tif'½l;rSm pum;wpfvHk;rQ rajymEdkifacs? xdwfvefYjcif;?
aMumuf½GHUjcif;? 0rf;enf;jcif;? ,lusKH;r&jzpfjcif; ponfha0'emrsm;udk wpfNydKifeufwnf; cHpm;ae&if;rS
atmufxyfü xkdifí apmifhae&Smaom rpöufApf'vm;\ rsufESmudk ajy;í jrifvdkufrdonf/ tif'½l;\ rsufESm&dyf
rsufESmuJudk &dyfrdvdkufaom tdkifAdk&Du ]pdwfrylygESifh arqef? rpöufApf'vm;udk uRefawmf ajymjyay;yghr,f?
uJvmAsm? atmufxyfudk qif;Mu&atmif} [kqdkavonf/
tif'½l;onf a,mifwda,mifuef;jzifh tdkifAdk&D\ aemufrS vdkufvmcJhav\/ atmufxyf {nfhcef;xJ
a&mufoGm;onfh tcsdeftxd olYudk,fol aumif;pGm rxdef;Edkifao;acs/ wpfudk,fvHk; wkefwkef,if,ifjzpfum
ajcvufrsm;udk ro,fEdkifatmif jzpfqJyif/ OD;acgif; wpfckvHk;rSmvnf; rl;a0aemufusdqJyif/ rpöufApf'vm;udk
ol bmajym&ygrnfenf;/ b,fvdk ajym&ygrnfenf;/
tdkifAdk&Donf ol\ vufwpfzufudk rpöufApf'vm;\ ycHk;xufodkY jznf;nif;pGm wifvdkuf onf/
]rpöuf Apf'vm;? uRefawmf ....uRefawmf ajym&r,fh owif;uawmh owif;aumif; r[kwfbl;}
rpöuf Apf'vm;onf vuftdwf tjyJuav;rsm; pGyfxm;onfh olr\ vufESpfzufudk tom
t,m,SufvdkufNyD; tkdkifAdk&Dudk oem;pzG,f armhMunfhvdkufonf/ olr\ rsufvHk;rsm;onf xdwfvefY
wkefvIyfjcif;? pdk;&drfaomuBuD;jcif;ESifh xl;jcm;aom a0'emcHpm;&jcif;wdkYudk azmfjyvsuf &Sdayonf/
]ol bmjzpfoGm;ovJ}
olr\ toHrSm wdk;wdk;nif;nif;uav; jzpf\/
]cifAsm;&JU a,musfm;[m uRefawmfwdkY tpGrf;ukef BudK;pm;aeMuwJh Mum;xJuyJ....}
rpöuf Apf'vm;of ajcypf vufypf jzpfoGm;&Smonf/ olr\ rsufESmwGif aoG;a&mif[lí r&Sdawmhacs/
][,f&D}
tonf;ESvHk;Mum;rS vdIufvdIufvSJvSJ xGufay:vmonfh toHjzpf\/ toHrSm wdk;wdk;omom uav;
jzpfaomfvnf; 0rf;enf;aMuuGJjcif;udk azmfjyvsuf &Sdayonf/
][,f&D}
olr\ EIwfcrf;zsm;rS a&½GwfoHonf aemufwpfBudrf xGufay:vmjyefav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 179
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uRefawmf ajymyg&ap}
tdkifAdk&Du 0rf;enf;yufvufjzifh xyfajymjyef\/
]a'gufwmarqef? a'gufwm*a&;? rpöbwfpwefESifh uRefawmf ukd,fwdkifvnf; tm;vHk; olYtem;rSm
&SdMuygw,f/ tm;vHk;uvnf; *½kwpdkufESifh BudK;pm;Muygw,f? 'gayrJh uHudku enf;&Smawmh....}
tdkifAdk&Du pum;udk rqufawmhbJ olYycHk; ESpfzufudk wGefYjyvdkufavonf/
rpöuf Apf'vm;onf tdkifAdk&Dtm; cyfaxGaxG cyfai;ai; Munfhae&Smonf/ þrQavmuf 0rf;enf;
aMuuGJp&m aumif;onfh tjzpfrsKd;ESifh &ifqdkifae&onfh Mum;rSyif tdkifAdk&D\ pum;udk tav;teuf
xm;&Smonf/
]a'gufwm&JU oem;MuifemrItwGuf a'gufwmhudk uRefr aus;Zl;wifygw,f}
waxGaxG pD;usaeaom rsuf&nfrsm;Mum;rS aus;Zl;wifpum; ajym&Smav\/
]uRefawmf rpöufApf'vm;qDudk q&mr wpfa,muf vTwfay;vdkufyghr,f? w&m;ESifhom ajzygawmh
cifAsm? jzpfvmwJh tajctaeudk owåd&Sd&SdESifh &ifqdkifEdkifwJhtwGuf csD;usL;ygw,f rpöufApfwvm;? aus;Zl;vnf;
wifygw,f}
tdkifAdk&Donf tcef;xJrS xGufoGm;onf/ tif'½l;rSm ,cktcsdefxd a,mifwD;a,mife jzpfqJyif/ olonf
tdkifAdk&D\ aemufrS vdkufoGm;rdjyefav\/
cef;rBuD;\ xdyf&Sd ½Hk;cef; wHcg;onf yGifhvsuf&Sdonf/ txJwGif vlwpfa,mufrQ r&Sd/ yuwd
wdwfqdwf Nidrfoufvsuf&Sd\/ tkdifAdk&Donf pD;u&ufbl;udk tdwfxJrSEdIuf,l&if; ½Hk;cef;twGif;odkY
0ifoGm;av\/
½Hk;cef;xJ a&mufonfhtcg tdkifAdk&Donf pD;u&ufwpfvdyfudk xkwfí rD;ñSdum tm;&yg;& zGmvdkufonf/
olonf EIwfcrf;rsm;udk cyfwif;wif; aphxm;aomfvnf; olYrsufESmuawmh ta&miftqif; uif;rJhum
azsmhawmhvsuf&Sdonf/ ,cktcsdefxd wkef,ifvIyf&Sm;jcif; r&SdbJ wnfwnfNidrfNidrf &SdvGef;vSaom olYvufrsm;udk
Munfhjcif;tm;jzifh apmapmu jzpfcJhonfh udpötwGuf olYrSm odyfNyD; wkefvIyfonfh vu©Pm r&Sdacs/
]NyD;oGm;NyD? b,fvdkrS rwwfEdkifawmhbl;? uRefawmf 0rf;enf;ygw,f arqef? uRefawmf
jzwfvdkufrdwJh[m aoG;tdwfrSef; vHk;0 rodwm trSefyg? 'grsKd;[m jzpfwwfwJh [mrsKd;yg? wu,fh yg&*l
q&m0efBuD;awGawmifrS jzpfwwfMuygw,f? rawmfwq udpörsKd;yg? cifAsm;vnf; odrSmygav}
½Hk;cef;rSm cyfusOf;usOf; jzpfí ukvm;xkdifuvnf; wpfvHk;rQom &Sdojzifh tif'½l;onf om;a&
tkyfxm;aom aqmif;rD;zdk tumay: ajcypfvufypf xkdifcsvdkufonf/ olonf t"dyÜg,f uif;rJhpGmjzifh
ausmufrD;aoG; xnfhonfhtdk;ukd pl;pdkufí Munfhae&if;rS aqmufwnf&m r&Edkifavmufatmifyif jzpfvsuf
&Sdae\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 180
armifxGef;ol &Jwdkuf

ol\rsufpdxJ0,f [,f&D Apf'vm;\ ½kyfyHkvTmonf xif[yfvsuf&Sdonf/ rnfol\ tultnDudkrS


r,lbJ cGJpdwf ckwifqDodkY oGm;aeaom [,f&DApfwvm;\ oGm;vm vIyf&Sm;[efonf rsufpdxJrS rxGufao;ay/
]cGJpdwfNyD;oGm;&if uRefawmf trsm;BuD; aevdkY xdkifvdkY aumif;oGm;rSmyg a'gufwm? r[kwf bl;vm;}
[,f&DApfwvm;\ toHrSmvnf; olYem;xJrS rxGufacs/ xdkpum;udk ajymNyD; q,frdepfcefY tMumwGif
0rf;AdkufwpfckvHk; rvSryjzpfum owfNyD;p EGm;wpfaumifyrm aoG;tvl;vl;jzifh vlemwifvSnf;ay:ü
tavmif;aumif tjzpf ygoGm;&Smaom [,f&DApfwvm;/
tif'½l;onf tHudk wif;wif;ygatmif BudwfvdkufNyD; ol\vufESpfzufjzifh rsufESmudk tkyfxm;
vdkufonf/ tdkifAdk&Duawmh olY vufxJrSmpD;u&ufwdkudk pl;pdkufí Munfhaeavonf/
]olaowm cGJpdwf ckwifay:rSm r[kwfygbl;? uRefawmf trSefajymwmyg/ ol touf rxGufcif
uRefawmf vkyfp&m&Sdwm tm;vHk; NyD;pD;atmif vkyfay;cJhygw,f? ,Hkyg? cGJaewkef; wef;vef;rSm aowm
r[kwfygbl;? taoqdk; ao&w,fvdkYawmh rajymEdkifygbl;}
tif'½l;onf acgif;udk qwfceJ armhvdkuf\/ ol\ wpfudk,fvHk;onf a'got&Sdefjzifh wkef,if
vsuf&Sdonf/ tkdifAdk&D aoG;at;at;jzifh vkyfcJhaom þrQavmuf aMumufrufzG,faumif;onfh tvkyfwGif
rdrdudk,fwdkif yg0ifNyD; tjypfruif; jzpfcJh&onfudk awG;rdum a'got&Sdeft[kefonf BuD;rm;vmav\/
olonf owdvufvGwf jzpfoGm;&av\/
]cifAsm; bmrS rajymESifh? rMum;csifbl;? cifAsm; olYudk owfypfwmyJ? cifAsm; owfvdkY aow,fqdkwm
cifAsm;odw,f? cifAsm;[m cGJpdwfukq&m0efrS r[kwfbJ? b,fawmhrSvnf; cifAsm;[m cGJpdwfukq&m0efjzpfrSm
r[kwfbl;? cifAsm;[m tqdk;qHk; t,kwfrmqHk; EGm;owform; wpfa,mufyJ? usKyf wpfoufrSm wpfcgrS
rawGUzl; rjrifzl;wJh EGm;owform;}
tcef;xJ0,f NidrfqdwfoGm;av\/
tdkifAdk&Donf wif;rmaom rsufESmxm;jzifh tif'½l;tm; Munfhonf/
]usKyfudk 'Dvdk rajymzdkY owday;csifw,f arqef}
]aMomf cifAsm; em;raxmifcsifbl;aygh}
tif'½l;\ toHwGif idkoHygvmonf/
]usKyf odygw,f? cifAsm; em;raxmifcsifbl;? 'gayrJh usKyfajymwmawG[m trSefawGcsnf;yJ? usKyf
tvsif &Smay;cJhwJh vlemawGudk cGJ&wmu uav;upm;oavmuf [mrsKd;awGudk; cifAsm; vkyfEdkifwmaygh?
tck[mu yxrqHk;tBudrf wu,fh ynmom;ygyg cGJ&wJh vlemrsKd;yJ? 'grsKd;vnf; awGUa&m tdk .... bk&m; ....
bk&m;? usKyf apmapmuwnf;u odoifhw,f? usKyfodoifhw,f? usKyf rodcJhbl;? usKyfvnf; tvum;
taumifyJ? usKyfvnf; aomufoHk;uswJh taumif r[kwfygbl;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 181
armifxGef;ol &Jwdkuf

]cifAsm; pum;ajymwm owdxm;ajym&if aumif;r,f? cifAsm; ajymwmawG odyfvGefvmNyD? wu,fawmh


cifAsm;[m aomuf½l;yJ? cifAsm; usKyf taMumif;odaphr,f? em;vnfvm;}
]usKyf t½l; [kwfvm;}
tif'½l;\ a'go t½Sdefonf jyefí wufvmjyefav\/
]tck usKyf ajymaewJh pum;awGxJrSm wpfvHk;rS rrSefwmrygbl;qdkwm cifAsm; aumif;aumif;
odygw,f? 'Dudpö[m cifAsm; aomufoHk;rusvdkY jzpf&wJh udpöyg? aoaocsmcsm pOf;pm;Munfh&if 'g[m
vlowfrIwpfckyJ? cifAsm;[m vlowfrI usL;vGefcJhwJh olowfaumifyJ}
tdkifAdk&Donf a'goaMumifh aqmufwnf&mr& jzpfoGm;um tif'½l;tm; vufoD;ESifh xdk;
awmhrnfh[efrsKd; jyifvmonf/ tu,fí xdk;vdkufrnf qdkyguvnf; tdkifAdk&D\ udk,fvHk; udk,fayguf ESifhAvrSm
tif'½l;xuf BuD;rm;ay&m tif'½l;omvQif cH&zdkY&Sd\/ odkYaomfvnf; tdkifAdk&Donf olYa'gool jyefxdef;NyD;
tcef;xJrS xGufcGmoGm;avonf/ olYrsufESmxm;uawmh tif'½l;tay:wGif urÇmaMuonfhwdkif
O'gef;rausrnfhyHkudk azmfjyoGm;av\/
½Hk;cef;xJwGif rnfrQavmuf Mumatmif xdkifaerdonfudk tif'½l; rodacs/ aemufqHk;wGif olYü vkyfp&m
tvkyfrsm; &Sdaeao;onfudk owd&vmojzifh xdkif&mrS av;uefpGm xí xGufvmcJh\/ 0rf;enf;jcif;?
,lusHK;r&jzpfjcif; wkdYonf tif'½l;\ pdwfudk odrf;usHK;? csKyfudkifxm;jcif; cH&av\/
cGJpdwf ckwifay:rS aMumufp&maumif;vSonfh tjzpfudk awG;vdkufrdwdkif; tif'½l;rSm xdwfvefY
wkefvIyfjcif; jzpf&\/ pdwfacsmufcsm;jcif; jzpf&\/ olYpdwfudk BudK;pm;í jyKjyifygaomfvnf; r&/ av;vH
xdkif;rdIif;vsuf &Sd&av\/ ol oGm;vm vIyf&Sm;aeyHkrSm ppfajrjyifrSm 'Pf&m tBuD;tus,f &vmojzifh
aMumuftm;wBuD;ESifh aoG;av acsmufcsm;NyD; xGufajy;vmcJhaom ppfom; wpfa,mufESifh wlaeayonf/
rnfodkYyif jzpfapumrl olonf oHywfay;xm;onfh puf½kyfwpf½kyfozG,f xdkif;rdIif;av;uefpGmESifhyif olY tvkyf
&Sd&modkY oGm;vsuf &Sdav\/
þyHkpHESifhyif olonf tdrfwdkif&ma&mufoGm;í Munfhay;&rnfh vlemrsm;xH a&mufoGm;cJhNyD;
r½Tifvef;aom pdwfESvHk;jzifhyif tdrfodkY jyefa&mufvmcJhavonf/ wpfacgif;vHk;rSm emusifudkufcJvsuf &Sdojzifh
rxlcsifavmufatmif jzpfvsuf &Sd&\/ ol tdrfjyefa&mufawmh ckESpfem&D xkd;vkeD;aeayNyD/ naeydkif; aq;cef;yif
zGifh&ayawmhrnf/
tdrfa&SU{nfhcef;xJ0,f vlemrsm;jzifh jynfhvsuf&Sdonf/ olYxHvmaeus rdwfa[mif; aqGa[mif; vlemrsm;
jzpf\/ trsm;pkrSm trsKd;orD;rsm; jzpfí avm&D;,m; qdkifrS rdef;uav; tpku ydkrsm;ayonf/ olY tjyHK;?
oltjyKtrl? olY tajymtqdkrsm;ESifh tm;wufcJh&aom? oufomcJh&aom þvlemrsm;udkawmh ol vspfvsL½Ií
rjzpfay? olonf olYpdwfudk xdef;csKyfum vkyfp&m &Sdonfrsm;udk xdkif;rdIif; awGa0aom pdwfjzifh vkyfavonf/
]b,fvdkaeao;vJ? aumif;oGm;rSmyg? Munfh&wm raeYuESifhpm&if trsm;BuD; aumif;vm ovdkyJ?
aoG;wdk;yHkvnf; rSefvmNyD? pdwfrylESifh? ay;vdkufwJh aq;ESifhvnf; wnfhyHkay:ygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 182
armifxGef;ol &Jwdkuf

aq;cef; ukvm;xdkifwGif xdkifí wwfEdkiforQ [efvkyfum ajymaeus twdkif; tajcrysuf atmif


ajymqdk vkyfudkifae&aomfvnf; pdwfuawmh rygay/ c&pöwDuvnf; vkyfaeus xHk;pHtwdkif; olr\ a&SUarSmuf
a&mufvmonfh aq;ykvif;vGwfwGif aq;jznfhay;vdkuf? vlem\ a&SUarSmuf a&mufvmonfh
aq;ykvif;vGwfwGif aq;jznfhay;vdkuf? vlem\ vufxJ jyefay;vdkufESifh tvkyf½Iyfvsuf &Sdayonf/
xdkn &moDOwkonf ylpyf ylavmif EdkifvGef;vSay\/
pdwf ryghwyg vkyfudkifae&jcif;rdkY tvkyfvkyf&jcif;rSm cgwdkif;aeYrsm;xuf ydkí udk,fpdwfESpfyg;
yifyef;vSayonf/ em;csifygvsufESifh em;ír&onfh tjzpfrdkY olYudk,fol ESdyfpufovdk jzpfae avonf/ olonf
tvkyf vkyf&if;rSyif pdwfxJrS usdwfí olYudk,fol ar;cGef;xkwfvsuf &Sdav\/
]igb,fvrf;udk oGm;rSmvJ? ig b,fvrf;udk oGm;rSmvJ}
q,fem&Dxdk;zdkY q,fhig;rdepftvdkwGif xHk;pHtwdkif; vlemjywfoGm;avonf/ olonf aq;cef; tjyif
wHcg;udk aomhcwfvdkufNyD;aomf aq;cef;xJrS jzwfí &aiGpm&if; wGuf&ef apmifhaeonfh c&pöwDxHodkY
avQmufvmcJhav\/
c&pöwD\ rsufESmudk aphaphpyfpyf rMunfhcJhrdonfrSm MumayNyD/ vufxJrS pm&if;pmtkyfudk Munfhí
pdwf0ifwpm; wGufcsufae&Smaom c&pöwD\ rsufESmudk ,ckrSyif taotcsm *½kwpdkuf Munfhrdonf/
c&pöwD\ rsufESmay:rS tajymif;tvJrsm;onf olYtm; xdwfvefYwkefvIyfjcif;udk jzpfap\/
c&pöwD\ rsufESmonf ,cifuvdk jynfhjynhfNzKd;NzKd; r&Sdawmhay/ em;xif em;&if;rsm; usum
ydefcsKH;vsuf&Sd&Smonf/ c&pöwDu olYudk armhrMunfhí taotcsm rjrif&aomfvnf; olr\ rsufvHk;rsm;xJwGif
&Sdaeonfh 0rf;enf;rI t&dyftoGifudkawmh ol owdjyKayonf/
olonf p&if;pmtkyfBuD;udk a&SUwGifcsum pdwfroufrom jzpfvsuf&Sd&Smonf/ c&pöwDuawmh
vkyfaeustwdkif; olrxHrS pm&if;udk pí zwfav\/
olonf c&pöwD zwfoGm;onfh pm&if;ESifh udkufrudkuf rSefrrSefudk pmtkyfBuD;xJwGif Munfhonf/ tdrfyifh
vlemudk Muufajccwfonf/ aq;cef;vmonfh vlemudk puf0dkif;0dkif;onf/ NyD;awmhrSm tm;vHk;udk wpfckpD
aygif;onf/
]uaeYaum b,favmuf &ovJ}
c&pöwDu ar;avonf/
olu rajz/ ajzvnf;rajzEdkif/ ajzvnf; rajzcsif/ c&pöwDonf xdkifae&mrS tomt,mxí
tcef;xJrS xGufoGm;avonf/ tay:xyfodkYwufoGm;aom olr\ ajcoHrsm;udk Mum;ae&\/ olr\
tcef;wHcg;ydwfoHudkyg Mum;vdkuf&\/
olYrSmawmh wpfa,mufwnf;/
txD;usef ..../

jrefrmhrQm;ewfarmif 183
armifxGef;ol &Jwdkuf

ol\ b0onf ajcmufaoGUaom b0/ aysmfp&muif;rJhaom b0/ txdemNyDjzpfaom b0/


ig b,fvrf;udk oGm;rSmvJ/
½kwfw&uf olYrsufvHk;rsm;onf aiGawG xnfhxm;aom aq;vdyfcGufay:odkY a&mufoGm;onf./ ,aeY
&vdkufonfhaiGawG/ aiGawG/
a'govdIif;onf olYpdwftm; ½dkufykwfvdkufavonf/
olonf aq;tdwfudk aumuf,lNyD; tcef;axmifhodkY ypfaygufvdkufonf/ aq;tdwftcGH onf
orHwvif;ay:odkY usoGm;av\/
olonf a'gowBuD;jzifh xdkif&mrS xonf/ toufudk rSefrSef r&SLEdkifacs/ olY&ifwpfckvHk;rSm
wif;usyfvsuf&Sdonf/ aq;cef;xJrS xGufum tdrfaemufaz;bufodkY ajcaxmufrsm;udk w½GwfqGJí
xGufvmcJhav\/
Mu,fa&mifrsm; atmufrS tarSmifxk/
olonf tkwfeH&Hudk rSDvdkufonf/ xdkYaemuf olonf jyif;xefpGm ysKdUtefvsuf &Sdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 184
armifxGef;ol &Jwdkuf

(16)

tif'½l;onf tdyf&mxufwGif wpfnvHk; tdyfraysmfbJ wpfvl;vl;wvdrfhvdrfh jzpfvsuf&Sd&mrS eHeuf


ajcmufem&Dxdk;rSyif tdyfaysmfoGm;av\/ aejrifhrS Edk;ojzifh ol atmufxyfodkY qif;vmawmh udk;em&Dyif
xdk;NyD;ayNyD/ tdyfa&;ysufxm;ojzifh eD&Jvsuf&Sdaom olY rsufvHk;rsm;onf c&pöwDtm; &SmazGvsuf&Sd\/
c&pöwDonf eHeufpm pm;NyD;NyDjzpfí b,fqDxGufoGm;rSef; rod? rawGU&awmhay/ cgwdkif;aeYrsm; uawmh
c&pöwDudk rjrif&í b,fvdkrS rjzpfcJhaomfvnf; ,aeYawmhjzifh 0rf;enf;ovdk? tm;i,fovdk jzpfrdavonf/
taeeD;ygvsufESifh pdwfcsif;a0;ae&aom olwdkYESpfOD;\ tjzpfonf &ifemp&m aumif;vSyg bd\/
rpöufbm;eufonf MuufOaMumfESifh 0ufaygifajcmufrsm; ,lvmNyD; csay;onf/ ol rpm;Edkif/ olYvQmu
t&omrawGU/ olYvnfacsmif;uvnf; vufrcH/ aumfzDwpfcGuf aomufMunfhjyefonf/ t&omr&Sd/ olonf
0DpuDESifh aqmf'ga&mum wpfcGufarmhvdkufNyD; xdkaeY wpfaeUwm twGuf vkyfp&m&SdorQudk vkyf&ef
jyifqifxm;avonf/
ol\ vIyf&Sm;rIrsm;rSm ,cifaeYrsm;uvdk oGufvufjcif; jrL;<ujcif; tvQif;r&Sdawmhay/ touf0dnmOf
uif;rJhol wpfOD;ozG,f jzpfvsuf &Sd\/ pdwfa&m udk,fyg csKH;csKH;csNyD; aES;auG;av;vH xdkif;rdIif;vsuf&Sd\/
tu,fíom olonf ,cktcsdefwGif tolwpf&mru eufvSpGmaom acsmuftwGif; usoGm;rnfqdkygu jyefí
wufvmEdkifzG,f&m r&Sdawmh[kyifxif\/
ol,aeY eHeufroGm;vQif rjzpfonfh ae&mrSm 0dwdk&D;,m; aq;½Hkjzpfayonf/ ar&Dbdkvefudk
prf;oyfppfaq;&ef a'gufwmom;&m;*GwfESifh csdef;qdkxm;\/ þudpöudkawmh csdef;xm;onfhtwdkif; oGm;&rnf
jzpf\/ rnfonfhenf;ESifhrQ ysufí rjzpfaomudpö/
olonf um;udk cyfjznf;jznf;yif armif;onf/ vrf;avQmuf&jcif;xuf um;armif; oGm;&jcif;u
olYtwGuf ydkí aumif;\/ um;armif;vdkufrSyif olYpdwfonf tenf;i,f Munfvifvef;qef;ovdk jzpfvmonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 185
armifxGef;ol &Jwdkuf

ol aq;½Hk a&mufoGm;onfhtcg um;udk xdk;xm;cJhNyD; ar&D&Sd&m vlemaqmifodkY wufcJhonf/ vrf;wGif


qHkrdonfh q&mr wpfOD;tm; acgif;wpfcsuf qwfí EIwfqufNyD; ar&D\ ckwifqDodkY vmcJhonf/ olonf
ar&D\ a&m*gtajcjy aq;rSwfwrf;uwfjym;udk ,lí ar&D\ ckwiftpGef;wGif wifyg;vTJ 0ifxdkifavonf/
ar&Du olYtm; tjyHK;ESifh qD;BudKonf/ tif'½l;onf ar&D\ ab;ü csxm;aom ESif;qDyef; wpfpnf;udk
owdxm;vdkufrd\/ olonf vufxJrS rSwfwrf; uwfjym;udk taotcsm avhvmMunfhonf/ ar&D\
tajctaerSm auseyfavmufatmif wdk;wufaumif;rGefvmjcif; r&Sdao;ay/
]aumif;aom eHeufcif;yg arqef}
ar&Du EIwfqufavonf/
]ESif;qDyef;awG rvSbl;vm;[if? raeYu c&pöwD 0,fvmNyD; ay;oGm;wm}
olu ar&Dudk wpfcsufMunfhí tuJcwfonf/ ar&Donf aq;½Hkwifpuxuf tenf;i,f ydefoGm;onf/
]odyfvSwJh yef;awGyJ ar&D? ar&Daum b,fvdk aevJ[if? aeaumif;&JUvm;}
]aumif;ygw,f}
olronf tif'½l;udk rMunfhbJ ajzonf/ NyD;rS ]b,fvdkyJ jzpfjzpfayghav? odyfMumMumBuD; cHpm;&rSmrS
r[kwfbJ? &SifwdkY uRefrudk tjrefqHk; aysmufoGm;atmif ukay;MurSmyJ} [k qdkavonf/
ar&D\ pum;ESifh ar&D\ tMunfhrsm;onf tif'½l; tay:ü rsm;pGm ,HkMunftm;udk;vsuf &SdaMumif;
odomaeonf/ tif'½l;\ &if0,f xl;jcm;qef;jym;aom emusifrI a0'emonf zswfceJ ay:vmjyefonf/
tu,fírsm; uHraumif; taMumif;roifhí ar&D udpöwGif wpfae&m&mü vGJacsmf oGm;cJhygrl olonf
BuD;rm;vSpGmaom ysufpD;qHk;½HI;rIBuD;wpfckESifh aemufxyf &ifqdkif&ayawmhrnf/
xdktcdkufrSmyif tcef;wGif;odkY a'gufwm om;&m;*Gwf 0ifvmonf/ tif'½l;udk jrifvsif jrifcsif;
olYqDodkY avQmufvmonf/
]aumif;aom eHeufcif;yg arqef}
om;&m;*Gwfonf csKdompGm EIwfqufvdkuf&mrS tif'½l;\ rsufESmudk tHhtm;oifhovdk ai;í
Munfhaeonf/
]bmrsm;jzpfvdkYvJ arqef? aeaumif;&JUvm;? zsm;rsm;aeovm;}
tif'½l;u xdkif&mrS xvdkufonf/
]aeaumif;ygw,f a'gufwm? bmrS rjzpfygbl;? aus;Zl;wifygw,f}
a'gufwm om;&m;*Gwfonf tif'½l;udk xyfí pl;prf;ovdk MunfhaeNyD;rS ar&DbufodkY vSnfhavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 186
armifxGef;ol &Jwdkuf

]'Dvlem uRefawmfhudk tyfwJh twGuf aus;Zl;vnf;wifw,f? 0rf;vnf;omw,f arqef? q&mra&


'Dbufu cef;qD;av; qGJcsay;ygOD;}
ESpfa,mufom; q,frdepfcefYMumrQ ar&D\ tajctaeudk prf;oyfMunfhNyD; a'gufwmom;&m;*Gwfu
wpfzuf jywif;ayguf teD;&Sd wm0efus q&mrsm; xkdif&m pm;yGJqDodkY ac:oGm;onf/ ae&mrSm vlemaqmif
wpfckvHk;udk aumif;pGmjrifawGUae&onfh ae&mjzpfaomfvnf; vlemckwifrsm;ESifh tvSrf;a0;ojzifh olwdkY
aqG;aEG;orQudk rnfolrQ Mum;Edkifrnf r[kwfay/
]uJ arqef}
om;&m;*Gwfu ponf/
]cifAsm;uawmh b,fvdk oabm&rvJ rodbl;? a'gufwm om;&m;*Gwf? uRefawmf txif ajym&&ifawmh
vlem&JU tajctaeu auseyfavmufatmif wdk;wuf rvmao;bl; xifwmyJ}
]a&m*g vu©Pmuawmh wpfck? 'grSr[kwf ESpfck &Sdaew,f}
om;&m;*Gwfu ol\ rkwfqdwfarG;rsm;udk tomt,m qGJae&if;u ajymonf/
]uRefawmfh txifuawmh tqkwfu us,fvmovdkvdkyJ}
]uRefawmfuawmh tJ'Dvdk rxifbl; arqef}
]tylcsdef wufaeyHk tajctaeuvnf; wufvdkufusvdkufESifh yHkrrSefbl; xifwmyJ}
]uRefawmf tMuH wpfck jyKyg&apvm;? pdwfvnf; r&SdESifhaemf? uRefawmfwdkY ESpfOD; wGJvkyfaewJh
tajctaeudk uRefawmf tav;teufxm;ygw,f? vlem&JU jyóemrSeforQ ESpfOD;pvHk;ESifh oufqdkifwJh
oabmudk uRefawmf em;vnfygw,f? 'gayrJh 'Dvlemuawmh uRefawmfhtwGuf aoa&;&Sifa&; wrQ
ta&;BuD;aeygw,f? jzpfaewJh tajctae t&yf&yfudk Munfhvdkuf&if ar&D&JU vu©PmawGu tqkwf
av0ifemjzpfaew,fvdkYrsm; rxifrdbl;vm; a'gufwmom;&m;*Gwf? a'gufwm rSwfrdOD;rvm; rodbl;? ar&DU
a&m*gESifh ywfoufvdkY aq;½Hk wifpuwnf;u 'D[mudk oHk;oifh roHk;oifh uRefawmf trsm;BuD; awG;NyD;
ylcJhrdwmav}
om;&m;*Gwfu tif'½l;tm; wpfcsuf apmif;Munfhonf/ olY rsufESmonf csufcsif; ajymif;vJ
oGm;avonf/ tif'½l;\ pum;udk olrBudKuf/ vufrcHcsif/ tif'½l;bufu rnfrQyif rSefaeapumrl
olYtusifh0oD twdkif; olYt,ltqudkom a&SUwef;wifxm;awmhrnf jzpfonf/
]r[kwfbl; arqef? uRefawmfawmh 'Dvlemudk vkyfzdkY rvdkbl; xifw,f? aq;½Hk wifpuvnf;
rxifcJhbl;? tckvnf; rxifbl;}
NidrfqdwfoGm;av\/ tif'½l;onf pum;wpfcGef;rS xyfí rajym0Hhawmhay/ om;&m;*Gwf taMumif;udk
ol aumif;aumif; od\/ om;&m;*Gwfonf trsm;ESifh rwlavmufatmif acgif;rm wwfol jzpf&m olYbufrS

jrefrmhrQm;ewfarmif 187
armifxGef;ol &Jwdkuf

wdk;í ajymaeygu tjiif;tcHkjzpfMuzdkYom &Sd\/ jiif;cHkaernfqdkyguvnf; tcsdefukef vlyef;om


jzpfayvdrfhrnf/ tusKd;uawmh xl;vmp&m rjrifay/
ar&D\ a&m*gtajctaeESifh ywfoufí ol\xifjrif,lqcsufrsm;udk &Sif;vif;ajymjyaeaom
om;&m;*Gwf\ pum;rsm;udk rwkefrvIyfxdkifí em;axmifae&aomfvnf; pdwfuawmh r0ifpm;acs/
om;&m;*Gwfu olYpum; qHk;í vlemrsm;Munfh&ef xGufoGm;rSyif tif'½l;onf ar&DU ckwifqDodkY
jyefvmcJhavonf/
ar&DUtm; ol reufjzef wpfacguf vmMunfhOD;rnf[k ajymum EIwfqufí jyefxGufvmcJh onf/
olonf aq;½HkrS rxGufrD atmufxyf{nfhcef;apmifhtm; olYtdrfodkY zkef;qufí ol ,aeY aeYv,fpm tdrfjyefí
rpm;EdkifawmhaMumif; ajymjyvdkuf&ef rSmxm;vdkufav\/
,ckqdkvQif wpfem&D xdk;ayawmhrnf/
0rf;enf;ovdk? tm;i,fovdk jzpfaeaom pdwfonf ,cktxd aysmufroGm;ao;ay? aemifw w&m;onf
ol\ &iftm; wodrfhodrfh ½dkufcwfvsuf &SdqJyif/
oGm;&if; vm&if;uyif 0rf;[mvmojzifh bufwm;qD; wHwm;teD;&Sd aps;aygayg vufzuf&nfqdkif
wpfqdkifa&SU ta&mufwGif um;udk&yfí qdkiftwGif;odkY 0ifcJhavonf/
olonf aumfzD wpfcGufESifh aygifrkefYaxmywfokwfwpfck rSmonf/ a&mufvmjyefawmh aumfzDudkom
aomufEdkif\/ aygifrkefYudk pm;csifpdwf vHk;0 ray:vmojzifh udkifíyif rMunfhcsifawmhay/ awGawG
ai;ai;idkifwdidkifwdkif jzpfaeaom olY trlt&mudk Munfhí tuJcwfaeaom pm;yGJxdk; trsKd;orD;udk
owdjyKvdkufrdojzifh jyefí Munfhvdkufrd\/
]aygifrkefY raumif;vdkYvm;? &Sif wjcm; pm;csifwm &Sd&if ajymyg? uRefr vJay;yghr,f}[k trsKd;orD;u
vSrf;ajymonf/
olu acgif;cgvdkufNyD; usoifhaiGudk ay;onf/ olr ajypm a&;aecsdefwGif olrtusÐü wyfqifxm;onfh
Mu,foD; teuf b,fESvHk;&Sdonfudk a&wGuf Munfhaerdonf/
wpfcsdefaom tcgu ..../
Mumawmh MumcJhayNyD ..../
olonf '&if;zD;NrdKUuav;\ ausmif;wpfausmif;rS pmoifcef; wpfcef; twGif;0,f ykvJa&mif Mu,foD;
oHk;vHk;udk ,ckuJhodkYyif pl;pl;pdkufpdkufESifh pdwf0ifwpm; MunfhcJhzl;ayonf/
qdkiftjyifbufwGifum; yljyif;aom aea&mifjcnfonf jrpfjyifbufodkY tñSmtwm uif;rJhpGm
usa&mufvsuf &Sdayonf/
,aeY rGef;vGJydkif;wGif 0Jvfbwfvrf; aq;cef;ü vlemESpfa,mufESifh csdef;xm;onfukd owd&vmonf/
armfawmfum;udk 0Jvfbwfvrf;odkY cyfjznf;jznf; armif;vmcJhav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 188
armifxGef;ol &Jwdkuf

paeaeY tvkyf qif;&ojzifh olemjyKq&mr &Syfonf pdwfvufrMunfvif jzpfvsuf &Sdonf/ paeaeY


tvkyfqif;zdkY tif'½l;u ajymwdkif; ay:vmwwfonfh jyóemrdkY txl;tqef;awmh r[kwfay/
pdwf tcefYroifh jzpfaeaom rpö&SyfonfyifvQif tif'½l;\ rsufESmudk jrif&aomtcg tHhtm;oifhvsuf
&Sd\/ tif'½l;tm; rar;pzl; ]aeraumif;bl;vm;} [kyif ar;onf/ xdkYaemuf csKdcsKdomomESifhyif a'gufwm
z&uf'D [ifrqefxHrS aeYv,fpm pm;csdefavmufu ESpfBudrfzkef;qufaMumif; ajymavonf/
tcef;xJrS rpö&Syf xGufoGm;aomtcg tif'½l;onf ukvm;xdkifwGif xdkifNyD; olY a&SUwnfhwnfhodkY
awGa0 ai;armvsuf &Sdjyefav\/
olESifhcsdef;xm;onfh vlem ESpfa,muf teuf yxr vlemonf ESpfem&DcGJwGif a&mufvmonf/
ESvHk;a&m*gonf wpfOD;jzpf\/ vlemrSm owåKwGif;XmerS vli,f pma&;wpfOD; jzpf\/ *pfvfu vrf;ñTefvdkufí
olYxH a&mufvmol jzpfayonf/
vlem\ aq;ukorI rSwfwrf;udk taotcsm jyefMunfhrdonf/ þvlemudk vufcHuko vmcJhonfrSm
tawmfBuD; MumcJhayNyD/ olY aq;rSwfwrf; jyefMunfhaepOftwGif; apmifhae&&Smonfh vlemudk tm;emojzifh
awmif;yefpum; qdkvdkufrdonf/ vlemu prf;oyfukocaiGay;rnfvkyfaom tcg olu vufrcHacs/
]tck ray;ygESifhOD;? uRefawmfhqDu aiGawmif;cHvTm a&mufvmrS ay;yg}
trSefawmh þvlemxHrS aiG,lvmcJhonfrSm MumNyD/ xyfí aiGawmif;&ef ol pdwfrul;awmhay/
aiGvdkcsifaom pdwfonf olYESvHk;om;wGif r&Sdawmhacs/ ,cifuvdkyif aiGudk ½GH&Smpufqkyfaom pdwf? rkef;wD;aom
pdwfwdkYonf jyefí ay:vmjyefavNyD/
xdkYaemuf 'kwd, vlem 0ifvmonf/ olYtm; tvGef MunfndKav;pm;aeonfh toufav;q,fh ig;ESpf
t½G,f&Sd rpöab;p'if; qdkol trsKd;orD; jzpfayonf/
tif'½l;onf rpöab;p'if;udk jrif&onfhtcg pdwfysufvufysuf jzpfoGm;rdav\/ þ trsKd;orD;um;
csrf;om <u,f0ol jzpfaomfvnf; wpfudk,faumif;qefonfh pdwfa&m*gwpfrsKd; pGJuyfaeol jzpf\/
wpfBudrfaomtcgu [ifrqefESifhtwl oGm;í MunfhcJhzl;onfh &Sm&ifwef aq;wdkufrS rpöufa&bef;vdk a&m*grsKd;
jzpfaeolaywnf;/
vGefcJhaom &uftenf;i,fcefYu olYxH vma&mufcJhNyD;aemuf ,ck wpfacguf rvmrD tcsdeftwGif;u
olr bmawG vkyfcJhonf? bmawGjzpfcJhonf? b,fvdk cHpm;&onf ponf ponfrsm;udk rpöab;p'if;u
pm&if;csí ajymjyvsuf&Sd\/ olonf pdwfryghwygjzifh em;axmifae&mrS ½kwfw&uf Mum;jzwfí ar;cGef;wpfck
ar;vdkufrdavonf/
]aeprf;ygOD;? cifAsm; uRefawmfhqDudk bmaMumifh vmaewmvJ rpö ab;p'if;}
rpö ab;p'if;onf pum;ajymí aumif;ae&mrS aMumiftrf;trf; jzpfum &yfoGm;onf/ olr taejzifh
olr ajymjyorQudk pdwf&Snf vuf&Snf em;axmifaeojzifh auseyfESpfodrfh aecJh&mrS tif'½l;\ cGusus
ar;cGef;aMumifh yg;pyfBuD; [um ai;aMumifaMumif jzpfoGm;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 189
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tif;ayghav? 'Dar;cGef;udk cifAsm; b,fajzwwfyghrvJ? tjypf&SdwJhvlu uRefawmfyJ[m? uRefawmf vmzdkY


csdef;csdef;aevdkYom cifAsm; vmae&wmyJ? r[kwfbl;vm;? trSeftwdkif; ajym&&ifawmh cifAsm;rSm bma&m*grS
r&SSdbl;? aemufrvmESifhawmh? odvm;}
]a'gufwm? a'gufwm arqef}
rpö ab;p'if;onf olYtem;ol r,HkMunfEdkifatmif jzpfvsuf &Sdonf/
wu,fawmh tif'½l;u trSeftwdkif; ajymjyjcif; jzpf\/ t&Sdudk t&Sdtwdkif; tm;rem yg;rem
ajymcsvdkufjcif;jzpf\/ rpö ab;p'if;jzpfaeonfh vu©Pmrsm;onf aiGaMumifh jzpf\/ þ trsKd;orD;BuD;onf
b0wpfavQmufvHk; bmtvkyfudkrS vufaMumwif;atmif vkyfcJhol r[kwfay/ olr\ wpfudk,fvHk;rSm tvGef
El;nHhaysmhaysmif;vS\/ tjrJwrf; aumif;aumif;pm;í aumif;aumif;0wfum aumif;aumif;aecJh&ol jzpfum
Zdrf&SdvGef;tm;BuD;NyD; Mumawmh aumif;aumif; tdyfraysmfonfh a&m*g pGJuyfvmavawmh\/
tb,frSmvQif tdyfaysmfygawmhrnfenf;/ olronf enf;enf;uav;rS tyifyef;cHol r[kwfay/
enf;enf;uav;rS vIyfvIyf&Sm;&Sm;vkyfol r[kwfay/ bmrS rvkyfbJ aevGef;awmhvnf; taMumtjcifawGu
wif;vmawmifhvmonf/ wu,fawmh rpöab;p'if;onf OD;aESmufudkyif tvkyfay;ol r[kwfay/
rpöab;p'if;wGif vkyfp&m tvkyfqdkí vufrSwf jzwfydkif;rsm; jzwfawmuf&efom &Sdonf/ awG;p&m
qdkívnf; olrwGif tjrwf rnfrQ &NyD [laom tcsufudkom awG;&ef &Sdonf/ ajymp&m qdkí olr\ tdrfazmf
trsKd;orD;tm; jypfwif armif;rJ&efom &Sdonf/ pOf;pm; awG;awmp&m qdkívnf; ol ,aeY bmpm;vQif
aumif;yghrvJ [laom tcsufudkom pOf;pm;&ef &Sdavonf/
tu,fíom rpöab;p'if;onf tjyifxGufí tanmif;tnmajyatmif vrf;avQmufrnf?
tvkyfwpfckckudkom rSefrSef vkyfoGm;rnfqdkygrl ,ck ol pm;oHk;ae&onfh aq;jym;rsm;? aq;&nfrsm;udk
pm;aomufaezdkYvdkrnf r[kwfay/ olr\ aiGawGxJrS qif;&Jom;rsm; tusdK;&Sd&m &SdaMumif;twGuf
oHk;oifhoavmufudk oHk;í tcsdef&SdorQ udk,fhtaMumif;ukd,fcsnf; rawG;bJ wjcm;vlrsm; taMumif;
udkygawG;NyD; wjcm;vlrsm;\ tcuftcJrsm;udk ulnD ajz&Sif;ay;zdkYom pOf;pm;aernf qdkygrl olr\ a&m*gonf
csufcsif; aysmufuif;oGm;rnf jzpfonf/
odkYaomfvnf; rpöab;p'if;onf aumif;onfh t&mrsm;udk awG;csifol vkyfcsifol r[kwfay/
b,fawmhrSvnf; vkyfvdrfhrnf r[kwfay/ trsm;twGuf pOf;pm;zdkY? vkyfudkifay;zdkY aeaeomom olr twGuf
olwpfyg;xHrS tultnD &vdkufcsifao;\/ trSefawmh rpöab;p'if;onf pdwftm;jzifh aoaeoljzpf&m
bk&m;ocifrS wpfyg; olrtm; u,fq,fEdkifrnfholonf þurÇm avmutwGif; &SdEdkifrnf r[kwfawmhay/
]uRefawmf trsm;BuD; 0rf;enf;ygw,f rpöab;p'if;? a&SUavQmufNyD; cifAsm;twGuf uRefawmf bmrS
vkyfray;Edkifawmhygbl;? uRefawmf vef'efu ae&m wpfae&m&mudk oGm;csif oGm;awmhrSmyg? cifAsm;taeESifh
oifhawmfwJh q&m0ef&Smyg? &Edkifygw,f? 'Dem; wpf0dkufrSm cifAsm;udk ukoay;csifwJh q&m0efawG trsm;BuD;
&Sdygw,f}
rpö ab;p'if;onf tif'½l; pum;rsm;udk em;axmif&if; ig;wpfaumif touf&SLaeonfhyrm yg;pyfudk
zGifhcsnf ydwfcsnf [pd? [pd vkyfaeavonf/ xdkaemufwGifrlum; tif'½l;udk ½l;oGm;NyD [laom tawG;jzifh vHk;0
jrefrmhrQm;ewfarmif 190
armifxGef;ol &Jwdkuf

cGef;wkHYjyefjcif; rjyKawmhbJ olr\ ypönf;uav;rsm;udk uysmu,m aumuf,lí xdkif&mrS uokwfu&ufxum


tcef;xJrS okwfoD;okwfysmyif xGufoGm;avawmh\/
tif'½l;onf wpfpHkwpfckudk ydkifEdkifpGmqHk;jzwfNyD;ouJhodkY pm;yGJtHqGJrsm;udk ydwfvdkufNyD; tdrfjyef&ef
jyifav\/ ol pm;yGJrS rxao;rDrSmyif q&mr&Syfonf jyHK;í 0ifvmavonf/
]a'gufwm[ifrqefu a'gufwmhudk awGUcsifvdkYwJh? w,fvDzkef; rqufawmhbJ oludk,fwdkifyJ
vmawGUr,fvdkY ajymygw,f}
cPtMumwGif z&uf'D[ifrqefonf pD;u&ufwpfvdyfudk [efygygcJí a&mufvmonf/ olonf
ukvm;xdkifwpfvHk;udk qGJí 0ifxdkifvdkuf\/ tif'½l;onf [ifrqefxHrS ,ck wpfBudrfavmuf &if;ESD;
cifrifpGmjzifh ajymqdkonfh avoHrsKd;udk wpfBudrfwpfcgrQ rMum;cJhzl;ay/
]paeaeYBuD;rSm vmNyD; aESmifh,Sufovdkjzpf&wm aqm&D;yJ oli,fcsif;&m? 'gayrJh udk,fodw,f rif;
aq;cef;rSmyJ &Sdaer,f qdkwm? 'DrSm arqef raeYu rif;wdkY cGJpdwf&if; jzpfcJh&wJh udpötm;vHk; udk,fjyefMum;w,f?
tckrSawmh rxl;ygbl;uGm? yGifhyGifhvif;vif;yJ ajym&awmhrSmyJ? rif;wdkY tJovdk jzpfMuwm igawmh odyf
0rf;omw,f? rif;u tdkifAdk&Dudk awmfawmf txifBuD;aewmudk;uG? tckawmh 'Dtaumif aomufoHk;ruswmudk
rif;odNyD r[kwfvm;}
[ifrqef\ avoHwGif r½dk;om;onfh[ef tjynfhygonf/
]rif;odoifhNyDxifvdkY igtck vmajymwmyJ oli,fcsif;? tdkifAdk&DwdkY 'Dref;wdkYESifh ukd,f tqifrajy
jzpfaewm MumNyDuG? olwdkYu udk,fESifh odyfrwGJawmhbl;? apmapmydkif;u udk,fESifhtwl wGJvkyfcJhwm
uav;awGawmh &SdwmayghuGm? tjrwfvnf; xGufoifhoavmuf xGufcJhygw,f? 'gayrJh 'DESpf 'Daumifu
udk,f&oifh &xdkufwJh tpkudk rSefrSef cGJray;csifbl;? npfcsifw,f odvm;? NyD;awmhvnf; wjznf;jznf;ESifh tkdifAdk&D
aomufoHk;ruswmawGudk odvm&w,f? 'Daumif[m cGJpdwfukq&m0ef r[kwfbl;uG? rif; ajymjycJhwm rvGefbl;?
odyfrSefwm? 'Dtaumif[m uav; zsufcsay;wJh tvkyfu vGJvdkY bmrS [kwfwdywfwd vkyfwwfwJhaumif
r[kwfbl;? rif;u tJ'gudk odrS rodao;bJ? udk,f trSeftwdkif; ajymjyaewm? udk,fajymwm ,Hkyg? tck
'Daq;cef;ESifh rdkif wpf&mawmifrS ra0;wJh ae&mrSm olemjyKa*[m ESpfck oHk;ck &Sdw,f? tdkifAdk&DwdkY tkyfpk[m
tJ'DrSm 'gyJ vkyfaeMuwmyJ? tdkifAdk&D uawmh acgif;aqmifayghuGm? 'Dref; qdkwJhaumifua&m bmrsm; xl;vdkYvJ?
tdkifAdk&Dxufawmif qdk;ao;w,f? tdkifAdk&DavmufawmifrS wwfwm r[kwfbl;? tcGifhta&;orm; oufouf?
'DrSm oli,fcsif; tck udk,f vmajymaewm[m rif;twGufyJ ajymaewmyg? 'DaumifawG taMumif;udk tp tqHk;
rif;odxm;&atmif wrif vmajym&wm? tJ'Dawmh rif; 'DaumifawGESifh qufrwGJESifhawmhuGm? a&SUavQmuf
udk,fESifh wGJMu&atmif? olwdkYESifh rwGJ&awmh bmjzpfvJ? bmrS ylp&m rvdkbl;? rif; &oifh &xdkufwm rSefrSef
uefuef &zdkYyJ vdkwmyJ? tvsifuqdk rif;&oifh&xdkufwm rSefrSefuefuefrS r&cJhwm rif; odyfepfemw,f?
tdkifAdk&Du vlem wpfa,mufcGJ&if *DeDwpf&m ,lwm rif; rodbl;vm;? ol&wJh txJu rif;udkrsm;
b,favmufay;ovJ? tvGefqHk; ay;ygrS q,fhig;*DeD? *DeDESpfq,faygh 'g w&m;ovm;? raeYu jzpfcJhwJh udpöudk
Munfhprf;? b,favmuf t½kyfqdk;ovJ? udk,fawmh enf;enf;rS rcHEdkifbl;? udk,f olwdkYudk tckcsdefxdawmh bmrS
rajymao;ygbl;? ukd,fh tpDtpOfu 'DvkduGm? udk,fwdkY ESpfa,muf tpktpyf vkyfr,f? zufpyf oabmayghuGm?
ausmif;rSmwkef;uvnf; wdkY ESpfa,muf b,favmuf cifcJhMuovJ? udk,f rif;udk odyfcifw,f qdkwm rif;

jrefrmhrQm;ewfarmif 191
armifxGef;ol &Jwdkuf

odom;yJ? tckxdvnf; cifvsufyJ? pdwfomcs? &ayguf &vrf; pm;ayguf pm;vrf;awG trsm;BuD; &Sdygw,fuGm?
udk,f jyay;yghr,f? udk,fu 'DbufrSm uRrf;usifNyD;om;yg? r[kwfbl;vm;}
z&uf'Donf pD;u&uf wpfvdyf xkwfí rD;ñSdjyefonf/ tif'½l;udkvnf; jyHK;jyHK;BuD; Munfhaeygonf/
]udk,f xGifxm;wJh enf;awG rif; Mum;&if ,HkrSmawmif r[kwfbl; aemufqHk;ay:enf;uav; wpfenf;
ajymjy&OD;r,f? aq; wpfvHk;wpfcg xdk;&if oHk;*DeD ,lw,f? aq;&nf rygbl;? rdk;a&yJ xnfhNyD; xdk;ay;w,f?
wpfaeYu vlem trsKd;orD; wpfa,muf aq;xdk;zdkYvmwm? rdk;a&u ukefaevdkY cGudk usua&myJ? aq;&nfxnfhNyD;
xdk;ay;vdkuf&wmayghuGm odvm;? tJ aemufwpf&uf Mumawmh tJ'D trsKd;orD;u raeYu xdk;ay;vdkufwJh aq;u
tvsif &ufawGwkef;u xdk;ay;wJh aq;awGxuf ydkNyD;aumif;w,f? ododomom oufomw,fvdkY vmajymaevdkY
ighrSm idk&rvdk &,f&rvdk jzpf&ao;w,fuGm [m; [m; [m;? tck qdk&if udk,fawmh 'Denf;ESifh wG,faewmyJ?
bmvdkY rvkyf&rSmvJuGm? aq;&nfESifh rdk;a&[m bmuGmwmvdkufvdkY? b,folu odrSmvJ? 'DrSm oli,fcsif;
udk,fESifhrif;ESifhom wGJvdkuf&&ifav? bmrS ajymp&m r&Sdawmhbl; arqef? rif; &xm;wJh bGJUawGESifh udk,fh&JUvdr®m
yg;eyfrIudk aygif;vdkuf&if bmajymaumif;rvJ a[h? udk,fhrSm tifrwefawmfwJh cGJpdwfuk q&m0ef vli,f
wpfa,mufvnf; awGUxm;ygw,f? tdkifAdk&Dxuf trsm;BuD;udk tvkyfjzpfr,f? aemufqHk;uGm udk,fwdkY zufpyf
aq;wdkufawmifrS zGifhvmEdkifr,f}
tif'½l;uawmh rwkefrvIyf ausmuf½kyfozG,f jzpfaeonf/ [ifrqef ajymqdkaeorQudk em;axmif&if;
[ifrqefudk pdwfqdk;&rnfh tpm;olYudk,fol pufqkyf ½GH&Smjcif; jzpfvsuf &Sdavonf/ [ifrqef þpum;rsKd;awG
vmajymaeonfudk Mum;ae&jcif;jzifh ol b,fvdk &yfwnfcJhonf? ol bmawG vkyfrdonf? ol b,fvrf;udk
vdkufaeonf paom tcsufrsm;udk txift&Sm; jrifae&ayonf/
rnfodkYyifjzpfap olYtaejzifh tajzuawmh ay;&rnfjzpf&m olYoabmxm;udk atat;aq;aq;yif
zGifh[ ajymjyavonf/
]udk,f rif;ESifh rwGJEdkifawmhbl; z&uf'D? b,fvdkrSvnf; ratmufarhygESifh? udk,f tckvdk vkyfaewmudk
odyfpufqkyfoGm;NyD? udk,f vkyfrdwm[m rsufpdvnf vrf;rSm;NyD; vkyfrdwmyJ ajym&awmhrSmyJ? udk,fwdkY EdkifiHrSm
,kwfnHhwJh q&m0efawG trsm;BuD; &Sdaeovdk oefY&Sif;wJh jzLpifwJh apwemESifh aumif;aumif;rGefrGef vkyfudkif
pm;aomufaewJh q&m0efaumif;awG trsm;BuD; &Sdaeygao;w,f? usefwmawGuawmh &Sdygapawmhav?
,kwfnHhwJh q&m0efawGuawmh aq;rxdk;oifhbJ xdk;ay;wmwdkY tEÅ&m,f ray;EdkifwJh tmoD;a&mifwmrsKd;vdk
tao;tzGJuav;awGudk cGJpdwfukoay;NyD; udk,fhudk,fukd,f cGJpdwfuk yg&*lvdkY aMumfjimNyD; vlwwfvkyfaewmwdkY
udk,fhqDvmwJh vlemawGudk ESpfzufaiG&atmif tay;t,lvkyfNyD; tjyeftvSef vTwfay;wmwdkY? &oavmuf
aiGñSpf,laewmwdkY? tcsdef&SdorQ aiGaemuf waumufaumuf vdkufaewmwdkY? 'grsKd;awGuawmh b,facwfrqdk
&SdaerSmygyJ}
[ifrqef\ rsufESmonf wjznf;jznf;csif; eD&Jvmonf/
]'Dpum;awG ajymaewm rif;u bmoabmvJuG? rif;uaum b,favmufrsm; aumif;aevdkYvJ}

jrefrmhrQm;ewfarmif 192
armifxGef;ol &Jwdkuf

]udk,fodygw,f z&uf'D? udk,fvnf; raumif;cJhygbl;? 'DudpöawGESifh ywfoufvdkY udk,fwdkY ESpfOD;Mum;rSm


trkef;ryGm;apcsifbl;? rif;[m udk,fh&JU taumif;qHk;rdwfaqG? tcspfqHk;oli,fcsif; wpfa,muftjzpfeJYyJ
&SdoGm;apcsifygw,f}
[ifrqefu 0kef;ceJ x&yfvdkufonf/
]rif; ½l;aeovm;uG}
]at; ½l;csifvnf; ½l;aerSmayghuGm? 'gayrJh igawmh 'DuaeYupNyD; aiGtaMumif;vnf; rawG;csifbl;?
ypönf;Opöm csrf;om<u,f0zdkYvnf; rarQmfvifhcsifawmhbl;? atmifjrif ausmfMum;zdkY qdkwmawGudkvnf;
rpOf;pm;csifawmhbl;? aiGESifh ausmfMum;rI qdkwJh t&m ESpfck[m q&m0efaumif; wpfa,mufrSm &Sd&r,fh
t&nftaoG; r[kwfygbl;? &Sif;&Sif;ajym&&ifawmh q&m0ef wpfa,muf[m wpfESpfrSm 0ifaiG aygif ig;axmif
&w,f qdk&if tJ'D q&m0ef[m q&m0efaumif; rjzpfEdkifawmhbl;vdkYyJ ajym&awmhrSmyJ? vlwpfa,muf[m qif;&J
iwfjywfNyD; vlrI 'ku©rsKd;pHk cHpm; aeMu&&SmwJh vlom;awGqDu rawmfrw&m;wJhenf;ESifh aiG&atmif
BudK;pm;oifhovm;}
]acG;rom; t½l;}
[ifrqef\ EIwfrS ,kwf,kwfrmrm qJa&;oH xGufvmNyD; &SL;&SL;&SJ&SJESifh tcef;xJrS xGufoGm;
avawmh\/
[ifrqef jyefxGufoGm;NyD; jzpfaomfvnf tif'½l;onf xdkif&mrS rxao;bJ awG;rdawG;&m awG;í
ai;rdai;&m ai;aeonf/ tcsdeftawmfBuD; MumrSyif jznf;nif; av;uefpGm xí tdrfbufodkY jyefcJhav\/
tdrfESifh eD;vmavav ol\ ESvHk;ckefoHrSm ydkí jrefvmav jzpfvsuf&Sdonfudk olowdjyKrd\/
tcsdefuvnf; ajcmufem&Dyif xdk;aeavNyD/ NiD;aiGUzG,f aumif;vSaom ol\ wpfaeYwmvkyfief;onf
NyD;qHk;cJhjyefayNyD/ tdrfa&SUwHcg; aomhwHudk udkifí zGifhaeaom tif'½l;\ vufonf xl;xl;jcm;jcm; wkefvsuf
&Sdayonf/
c&pöwDonf tdrfa&SUcef;xJwGif xdkdifaeonf/ olr\ rsufESmrSm at;aq;wnfNidrfvsuf &Sdaomfvnf;
ta&miftqif;uawmh jzLzyf jzLa&mf jzpfvsuf &Sdavonf/ c&pöwD\ rsufESmudk jrifvQifjrifcsif;yif
tif'½l;onf £a`E´ysufavmufatmifyif wkefvIyfoGm;av\/
c&pöwDu olYtm; qD;BudKí ]aemufusvScsnfvm; udk&,f? b,frsm; oGm;aewmvJ?
tvkyfodyfrsm;aejyefNyDvm;? bmawGrsm; vkyfaewmvJ udk&,f} ponfjzifh ar;apcsifvSyg\/ odkYaomfvnf; ol
Mum;vdkonfh ar;cGef;rsm;onf c&pöwDh EIwfzsm;rS ay:xGufrvmacs/
]&Sifvnf; wpfaeukef wpfaecef; oGm;ae&wmyJaemf? em;&w,fvdkYudk r&Sdawmhbl;? aq;cef; rzGifhcif
vufzuf&nf aomufvdkufygOD;vm;}
c&pöwDuawmh omref ajym½dk; ajympOf pum;avmufom ajymavonf/
]uaeYn aq;cef; rzGifhbl;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 193
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;\ tajzaMumifh c&pöwDu armhMunfhonf/


]'DuaeY paeaeYav? aq;cef;udk vlem tvmrsm;wJh aeYyJ}
tif'½l;onf ],aeYn aq;ay;cef;ydwfonf} [laom aMumfjimudk a&;í aq;cef;wHcg;0wGif uyfonf/
aMumfjimuyfaepOf twGif; ol\ ESvHk;om;rSm jyif;xefpGm ckefvsuf&Sdojzifh aygufuGJírsm; xGufvmavrvm;[k
awG;xifum pdk;&drfruif; jzpfaerdav\/
tif'½l; aMumfjimuyfNyD; jyefvmonfh tcgwGif c&pöwDonf aq;cef;xJ a&mufaeonfudkawGU&\/
olr\ rsufESmrSm apmapmuxuf jzLa&mfa&mf jzpfaeNyD; olr\ rsufvHk;rsm;url pdwf½Iyf axG;vsuf &SdaMumif;udk
azmfjyaeayonf/
]bmjzpfvdkYvJ tif'½l;}
c&pöwDu qD;í ar;avonf/
tif'½l;u tajz ray;acs/ c&pöwD\ rsufESmudkom ai;í Munfhaeonf/ jyif;xefvSaom pdwf\
qif;&Jjcif;ESifh udk,f\ qif;&Jjcif;'Pfrsm;\ zdpD;ESdyfpufrIaMumifh olYukd,fol xdef;odrf; EdkifpGrf; r&Sdawmhay/
]c&pöwD}
ol cHpm;ae&orQ twGuf ajzodrfhEdkifpGrf;&Sdonfh pum;wpfvHk;onf olYEIwfrS xGufvmav\/
xdkYaemufwGifrl olonf c&pöwD\ a&SUwGif 'l;axmufí xkdifcsvdkufum ,lusHK;r& 0rf;enf;worI
tjynfhjzifh ½dIufBuD;wif idka<u;vsuf &Sd&Smavonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 194
armifxGef;ol &Jwdkuf

]udk bmaMumifhrsm; 'grsKd;awG vkyfcJhrdygvdrfh? udk b,fvdk jzpfoGm;wmygvdrfh}


tif'½l;u ,luskHK;r& woojzifh ajymav\/
]udk[m ½l;rsm;oGm;cJhavovm;? 'gawGudk vkyfcJhrdwm[m ½l;vdkYrsm; vkyfcJhrdwmvm;? ½l;vdkYom
vkyfcJhrdwm jzpfrSmaygh? r½l;&if bmaMumifh vkyf&rSmvJ? udk rBudKufcJhwmawGudkcsnf; udkavQmufvkyf cJhrdwm
r[kwfvm;? a&S;a[mif;aESmif;jzpfawGudk jyefNyD; awG;vdkuf&if udkYtjzpf[m r,HkEdkifp&myJ? 'ifeDvdk [kwfyfvdk
vlrsKd;awGESifh w&if;wESD; wGJaecJhNyD;cgrS tckvdk pdwfae pdwf"mwf atmufwef;usNyD; tvGef,kwfnHhwJh
vlwef;pm;awGESifh a&maESmNyD; udkYb0[m jzpfcsifwdkif; jzpfcJh&w,faemf? udk[m owfypfoifhwJh
vlwpfa,mufvdkYawmifrS xifrdw,f c&pöwD}
c&pöwDu ESpfodrfhpum; qdkavonf/
]'Dvdk jzpfwwfwm[m vlYobm0yg tcspf&,f? vlwdkif; jzpfwwfMuwJh [mrsKd;yg/ jzpfvm
jyef&ifawmhvnf; udk,fh&JUrlv b0udk arhwwfMuwm[m vlawG&JU obm0ygyJ? udk wpfOD;wnf; jzpfwm
r[kwfygbl;}
]r[kwfao;bl; c&pöwD? ½dk;½dk;om;om; ajym&&if udk toHk;rusvdkY jzpf&wJh udpöyg? udkY taeESifh
'gawGudk jyefrpOf;pm;csifygbl;? pOf;pm;vdkuf&ifvnf; udkY&JU acgif;[m uGJxGufoGm;awmh rvm;
atmufarh&w,f? udk b0arhNyD; atmufajcvGwfaewJh tcsdefrSm rif;b,favmufrsm; pdwfxdcdkufvdkufrvJ?
'gawGudk awG;Munfhvdkuf&if udkYtjzpf[m cGifhrvTwfEdkifavmufatmif BuD;vSyguvm;vdkY oabmaygufrdw,f}
c&pöwDu auseyfESpfodrfhvSonfh trlt&mjzifh ESpfESpfNcdKufNcdKuf jyHK;avonf/
olrjrifcJh&onfrSm MumNyDjzpfaom tjyHK;? cspfp&maumif;onfh tjyHK;? oem;wG,fwmp&m
aumif;avmufatmif El;nHhodrfarGUí vSyvGef;vSonfh tjyHK;/
olwdkYb0onf ,aeYrSpí jyefvnfí touf0ifvmayNyD/ &Sifoefp jyKvmayNyD/
]udk,fwdkY vkyfzdkY wpfckyJ &Sdawmhw,f c&pöwD? odvm;}
olonf ydkifydkifEdkifEdkif qHk;jzwfxm;NyD;NyDjzpf&m vkyfp&m &SdorQudk jrefjrefqefqef vkyfoGm;zdkY
pdwfapmvsuf &Sdavonf/
]udkwdkY 'Dae&mu tjrefqHk; cGmEdkifzdkY tvsifqHk; vkyf&r,f? udkYtaeESifh tawmfhudk ajcvGef vufvGef
jzpfoGm;cJhwmyJ? udk jyKrdcJhwJh trSm;awGudk tcsdefrD jyifEdkifzdkY BudK;pm;rS jzpfawmhr,f? udkwdkY&JU aq;cef;uawmh
vG,fvG,fESifh a&mif;vdkY &rSmyg? NyD;awmhav? tkd 'Dr,f c&pöwD? udk tMuHwpfck&xm;w,f? tvGefaumif;
tvGefxl;wJh tMuH? odvm;}
]ajymprf;ygOD; tcspf&,f? bmtMuHrsm;ygvdrfh}
tif'½l;u c&pöwDudk Munfhí jyHK;onf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 196
armifxGef;ol &Jwdkuf

]udkYudk tJovdk rac:wm b,favmuf MumcJhNyDvJ? tJovdk ac:vdkuf&if udk odyfBudKufwmyJ? udk
odygw,f? udk[m tJovdk tac:cHxdkufwJh vlwpfa,mufyg? aMomf 'gESifh apmapmu udkajymaewm bmygvdrfh?
aMomf odNyD? udkYtMuH? tpuaejyefNyD; pOf;pm;vdkufOD;r,f? [kwfNyD [kwfNyD? udk uaeY reuf tdyf&mu Edk;Edk;csif;
ay:vmwJh pdwful;? ay:vmwJh tMuHaygh? yxr [ifrqefu olESifhwGJNyD; vkyfzdkY ajymcJhwJh pum;awGudk
jyefawG;NyD; pdwfraumif; jzpfrdw,f? tJ'Dwkef;rSmyJ udkYacgif;xJudk tMuHwpfck 0ifvmw,f odvm;? udkwdkY
taeESifh apwemtjynfht0xm;NyD; rSefrSefuefuef ukoay;r,fh aq;ukXmersKd;aum rzGifhEdkifbl;wJhvm;?
bmaMumifh rzGifhEdkif&rSmvJ? zGifhEdkif&rSmaygh? tJ'D tMuHyJ? udk tck ajymjywJh pdwful;rsKd;udk tar&duefEdkifiHu
q&m0efawG vkyfaeMuwmyJ? Oyrm pwD;rif;&JU vkyfenf;udk Munfhygvm;? 'gawmifrS oludk,fwdkifu q&m0ef
wpfa,muf r[kwfao;bl;? tJ olwdkYqDrSmavmufawmh xda&mufcsifrS xda&mufrSmaygh? 'gayrJh c&pöwDyJ
pdwful;Munfhprf;ygvm;? NrdKUi,fav;wpfNrdKUrSm qdkygawmh? tJ'DNrdKUrSm aq;ukXme zGifhEdkifw,f? q&m0efawG
pkpnf;NyD; vkyfEdkifw,f? q&m0efawGu ukd,fuRrf;usif&m udk,fukaygh? 'Dr,f udk ajymwm
rif;em;axmifae&JUvm;? em;axmifprf;yguGm? udkY taeESifh [ifrqefwdkY? 'Dref;wdkY? tkdifAdk&DwdkYvdk tojym
q&m0efawGeJY wGJvkyf&r,fhtpm; 'ifeDwdkY? [kwfyfwdkYvdk aiGaMu; t"durxm;wJh q&m0efrsKd;awGESifh
wGJvkyf&ifaum bmaMumifh rjzpfEdkif&rSmvJ? 'ifeDu cGJpdwfukowJh wm0efudkvkyf? cGJpdwfwJh ae&mrSm ol
b,favmuf awmfw,f qdkwm c&pöwD todom;yJ? udk uawmh aq;ukvkyf? [kwfyfu udkwdkY aq;ukXme&JU
ydk;rTm;&SmazGa&; qdkif&m tvkyfudk vkyf? &vmEdkifwJh tusKd;aus;Zl;u udkwdkY wpfOD;csif;pD aq;uk&if;ESifh &vmwJh
tawGUtMuHK A[kokwawGudk tcsif;csif; zvS,fEdkifwm c&pöwD rSwfrdrSmaygh? 'ifeD[m tjiif;tcHk
vkyfwJhae&mrSm ESpfa,mufr&Sdbl;? ½dk;½dk;omref q&m0ef wpfOD;udk a&m*gtwdkif; uko&r,fvdkY wm0efay;oifh
ray;oifh jiif;cHkMuwkef;u rSwfrdao;vm;? tJ'Dwkef;u tajz&SmcJhMuw,fav? pkaygif; aq;ukpepfqdkwJh[m?
tJ'D tusKd;tjrwfudkawmh aocsmayguf &Edkifw,f? EdkifiHawmf aq;ukpepfESifh yk*¾vdu aq;ukpepfqdkwJh
aq;ukpepf ESpfck&JU jcm;em;rI[mvnf; tJ'DtcgrSm jywfjywfom;om; ay:vmrSmyJ? udkwdkYqDrSm pkaygif;
aq;ukorIpepf rxGef;um;ao;wm[m emrnfBuD; q&m0efBuD;awG udk,fwdkifu pepfudk oabmraygufbJ
t&m&mwdkif;udk olwdkY vufxJrSm qkyfudkifxm;NyD; vkyfcsifaeMuvdkYyg? udkY&JUpdwful; twdkif;om vkyfEdkif&if
b,favmuf aumif;vdkufrvJ tcspf&,f? apwemwlNyD; pdwfoabmxm;csif;wlwJh q&m0efawGom
aygif;rdvdkuf&if odyfatmifjrifrSm? tJ'D pepfudkom taumiftxnfazmfEdkif&if rsufESmvdkufwmawG aiGudkom
t"duxm;aewJh jyóemawG[m avsmhenf; oGm;rSmyJ? vkyfEdkifr,f qdk&ifawmh udkwdkY&JU aq;ynm avmurSm
awmfvSefa&;wpf&yf tpjyKw,fvdkY ajymprSwf jyKMurSm aocsmw,f}
c&pöwDonf tif'½l;tm; 0if;vuf awmufyaom rsufvHk;rsm;jzifh Munfhaeonf/
]tck udk ajymaeyHk[m [dkwkef;u twdkif;yJ? uRefr odyf0rf;omwmyJ? udkYtaeESifh vlawG tay:rSma&m
udkYtvkyfay:rSma&m apwemxm;NyD; pdwfa&m ukd,fyg vkyfzdkYajymwJh pum;awGudk Mum;&&if uRefrav *kPfvnf;
,lrdw,f? cspfvnf; odyfcspfw,f? tdk c&pöwDwdkY b0[m topf jyefpvmNyDayghaemf? c&pöwDav odyfaysmfwmyJ}
]udkYrSm ajymp&mawG trsm;BuD; &Sdao;w,f? udk[m vlrdkufwpfa,muf jzpfcJhw,f? tqdk;½Gm;qHk;
vlrdkufaygh? udkYtaeESifh udkYb0wpfavQmufvHk; [,f&DApf'vm;udk arhvdkY&EdkifrSm r[kwfawmhbl; xifyg&JUuG,f?
[,f&D Apfwvm; jzpf&wJh udpötwGuf udk wpfckrS vkyfray;&&if rjzpfbl; xifw,f? trSefawmh ol ao&wm
udkY&JU tjypfyg? tdkifAdk&DrSm tjypf &Sdoavmuf udkYrSmvnf; tjypf &SdwmyJ? wu,fawmh udk[m tawmf
tñSmvG,fcJhwmyJ? tJ'D udpöuawmh udk b,fawmhrS arhypfvdkY r&EdkifwJh udpöyJ? arhypfvdkuf½HkESifhvnf;

jrefrmhrQm;ewfarmif 197
armifxGef;ol &Jwdkuf

auseyfNyDvdkYvnf; oabmrxm;Edkifygbl;? 'Du a&SUavQmufNyD; udk tvkyf BudK;pm;vkyf&r,f? 'ifeDESifh


[kwfyfwdkYuvnf; udk ajym&if jiif;r,fhvlawG r[kwfygbl;? udkESifh vufwGJMurSmyg? olwdkY&JU pdwful;awG
oabmxm;awGudkvnf; c&pöwD todom;yJ r[kwfvm;? 'ifeD qdk&if vGwfvGwfvyfvyf aq;jyefukcsifaew,f?
[kwfyfuawmh "mwfcGJcef; wpfcef;om &Sdae&if aysmfaer,fh vlpm;wpfa,mufyg}
tif'½l;onf tdyf&may:rSm qif;um tcef;xJ0,f acgufwkHY acgufjyef vrf;ovm;aeonf/ pdwftm;
xufoefvmvQif vkyfwwfonfh ol\ i,frl i,fusifhonf jyefí ay:vmavonf/
olonf tem*wf twGuf rarQmfrSef;csuf tjynfhjzifh pdwf"mwfwuf<uaeouJhodkY twdwfu jzpfcJhonfh
jzpf&yfrsm; twGufvnf; aemifw BuD;pGm&um oHa0* &vsuf &Sd\/ ol\ OD;aESmufxJ0,f pdwful;aygif;
ajrmufrsm;pGm ay:vmvsuf &Sdonfh tm;avsmfpGm olY pdwful;rsm;ESifh ylyifaomu a&mufjcif;? arQmfvifhcsuf
xm;jcif;? tpDtpOfrsm;csrSwfjcif;wkdYjzifh tvkyf ½Iyfvsuf &Sdavonf/
]udkYrSm jrefjref NyD;jywfoGm;atmif vkyf&r,fh udpöawGu trsm;BuD;yJ c&pöwD&,f? aMomf 'gESifhav? udk
a&;p&m&SdwJh pmawG a&;NyD;&if aeYvnfpm pm;r,faemf? aeYvnfpmpm;NyD;&if awmydkif;buf oGm;&&if
raumif;bl;vm; [if}
]udkYrSm tvkyfawG rsm;aew,f r[kwfvm;}
][m odyfrrsm;ygbl;uGm? udkYrSm avmavmq,f pdwfav;aewm wpfckyJ &Sdw,f? wjcm; udpöawmh
r[kwfbl; ar&Dbdkvef twGufyJ? ar&D[m odyfroufomao;bl;? udkuvnf; tcsdefrsm;rsm; ,lNyD;
rMunfhEdkifao;bl;? a'gufwm om;&m;*Gwfuvnf; odyfNyD; cGuswJh vlygyJuG,f? udk,fcsif;pm w&m;
acgif;yg;w,fvdkYyJ ajymcsifwmyJ? ar&D&JU a&m*gtajctaeudk ol ususee em;vnfyHk ray:bl;? ol
em;rvnfvdkY wdkifwkdifyifyif oabmrsKd;ESifh aqG;aEG; ajymjyjyefawmhvnf; ol vufrcHcsifbl; acgif;rmw,f?
tJ'guvnf; wpfcsufyJ? wu,fvdkY ar&Dom wpfckckjzpfoGm;&if udkYtaeESifh uGefbdkvefudk b,fvdk
rsufESmjy&rvJ? ar&Dom wpfckck jzpfoGm;&ifawmh udk 'ku©yJ? ukdY aq;½Hkudk tjypf ajym&rSmvnf; tcufom;?
'gayrJh 0dwdk&D;,m; aq;½HkrSmawmh ar&D a&m*g roufomwm trSefyJ? ar&Dudk awmifydkif; ydkYNyD;
avaumif;avoefY aumif;aumif;&wJhae&m? ywf0ef;usif om,moefY&Sif;wJh ae&mrsKd;rSmom xm;Edkif&if
0dwdk&D;,m; aq;½HkrSmxuf oufomvmvdrfhr,fvdkY udk xifrdw,f}
][kwfvm;? 'Dvdkqdk&if ....}
]udkYoabmuawmh ar&Dudk pwD;rif;&JU aq;cef;rSm xm;csifwmyg? aq;cef;aqmufxm;wJh ae&mu
bJAD; qdkwJhae&m? odyfaumif;wJh ae&mav;yJ c&pöwD? om;&m;*Gwfudk ajymvdkY &&ifawmh odyfNyD; tqifajyrSmyJ?
olYudk ajymvdkY&&if ar&Dudk bJAD; ydkYcsifw,f? bmyJjzpfjzpfayghav? avmavmq,f ar&D&JU a&m*goufomzdkY
twGuf udkwdkY wpfckckvkyfay;Edkif&if odyfaumif;rSmyJ}
c&pöwDuawmh apmapmu tif'½l; ajymxm;onfhtwdkif; awmydkif;buf oGm;rnf[k ydkif;jzwf
xm;NyD;jzpfojzifh ]udk tqifoifh jzpfwJhtcsdefrSm awmydkif;bufoGm;Mur,f} [k ajymvdkufav\/
tif'½l;onf t0wftpm; vJNyD;vQif NyD;csif; atmufxyfodkY qif;í pm&SnfBuD; ESpfapmif a&;onf/
'ifeDxH wpfapmif? [kwfyfxH wpfapmif/
jrefrmhrQm;ewfarmif 198
armifxGef;ol &Jwdkuf

olYwGif ta&;BuD;aom vlemoHk;OD; Munfhay;&ef &Sdaeao;ojzifh oGm;&if;vm&if; 0ifMunfhoGm;rnf[k


pdwful;onf/ pmESpfapmifudkvnf; MuHKonfhae&mwGif 0ifí xnfhoGm;rnf[k pDpOfonf/ aeYvnfpm
pm;NyD;Muaomtcg tif'½l;ESifh c&pöwD;wdkYonf pdwfat; em;at;jzifh 0dkifuGefbD bufodkY xGufcJhavonf/
tif'½l;onf pdwfvuf rcsrf;ajrh jzpfp&m taMumif;rsm; &Sdaeao;aomfvnf; ,ck tdrfrS xGufvmonfh
tcgwGifrl w'*Fawmhjzifh tm;vHk;udk arhoGm;onf/ wu,fawmh ,ck xGufvmonfh c&D;onf
om,mcsrf;ajrhzG,f aumif;onfh c&D;yif jzpfacsonf/
trSefawmh om,maysmf&TifrIqdkonfrSm pdwfydkif;ESifhqdkifaom t&mwpfckomvQif jzpfacsonf/
pdwfydkif;ESifhqdkifjcif;aMumifhvnf; om,maysmf½TifrIwpfckwGif olY twdkif;twmESifh ol vGwfvyfrIvnf;
tjynfht0 &Sdaejcif; jzpfay\/ raumif;jriform;rsm;uawmh om,maysmf½TifrIudk raumif;rI 'kp½dkuf
wpfckozG,fxm; tjypfqdkavh &SdMu\/ wu,fawmh olwdkY bmawGyJ ajymaeae om,m aysmf½TifrI qdkonfrSm
avmuDESifh qdkifaom t&m wpfckrQom jzpfí urÇmavmu twGif;&Sd vlom;wdkif; &&Sd cHpm;ydkifcGifh&Sdonfh
t&mwpfck jzpfonf[k tif'½l;u ,lqavonf/
ukefvGefcJhNyD;aom vrsm;twGif;u qdkvQif olonf om,maysmf½TifrI &&Sda&;ukd taMumif;jyKí
aiGaemufodkY waumufaumuf vdkufcJhrd\/ aiGaMu;jynfhpHkvmaomtcg ol vdkcsifonhf t&mrSef orQudk
vdkcsifaom tcsdefwGif vG,fvG,fululESifh &&SdcJhojzifh olYudk,fol aysmf½TifrI tjynfht0&Sdaom vlwpfa,muf[k
xifrSwfaecJh\/ taotcsm jyefí qef;ppfMunfhvdkufawmhrS olYpdwf ol vSnfhpm;aejcif;om jzpfaMumif;
em;vnfcJh&avonf/ trSefawmh xdkpOfu ol\ tajctaerSm om,maysmf½TifrI tvQif;r&SdcJh[kyif qdk&rnf
jzpfayonf/
xdkpOfu ol\ pdwftajctaerSm aoG;av acsmufcsm;um pdwfazgufjyefaeonfh t½l; wpfa,mufESifh
bmrQ rjcm;ay/ ol vdkcsifaom t&mwpfck vufxJ a&mufvmNyD;vQif aemufwpfck vdkcsifjyefonf/
xdkaemufwpfck &NyD; jyefawmh aemufwpfckudk xyfí vdkcsifjyefojzifh pdwfa&mudk,fyg tyifyef;cHNyD; tm;xkwf
vHk;yef;&jyef\/ þodkYjzifh olYb0rSm pdwfat; em;at;ESifh aecJh&onf[k r&Sd awmhay/
wu,fawmh ol rem;raeESifh waumufaumuf vdkufaeonfh t&mrSm aiG .... aiG.... aiG/
yxrwGif olonf wpfESpfvQif 0ifaiG aygif wpfaxmif &vQif olYb0twGuf vHkavmufNyD[k
owfrSwfcJhonf/ wu,fvnf; wpfESpf wpfaxmif &vmcJh\/ xdktcgusawmh wpfESpf ESpfaxmif &vQif
awmfNyD[k tcdkiftrm qHk;jzwfcJhjyefavonf/ odkYaomfvnf; wu,f ESpfaxmif&vmawmh olYpdwfu
ESpfaxmifxuf ydkí vdkcsifvmjyefonf/ þodkYjzifh olYavmbudk ol rowfEdkifbJ jzpfvm cJh&av\/ &av
vdkav tdkwapä pdwfonf olYtm; tjrJwap pdwfqif;&J udk,fqif;&J jzpfatmif vkyfcJhav\/
tif'½l;onf a&mufwwf&m&m awG;ae&mrS c&pöwDtm; rodrom cdk;í Munfhonf/ c&pöwD crsm
olYaMumifh pdwfqif;&J udk,fqif;&J jzpfcJh&&Smonf/ þtaMumif;udk awG;vdkufrdonfh tcgwdkif; olYrSm
0rf;enf;yufvufjzpf&onf/ ,lusHkK;r& jzpf&onf/ ,ck olYpdwf ajymif;vmjyefawmhvnf; c&pöwDh rsufESmonf
pdwf\ Munfvifcsrf;ajrhrIudk azmfjyvsuf &Sdayonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 199
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwDh\ rsufESmonf touft½G,f i,fpOfwkef;uvdk vSonf[k ajymEdkifonfh tajctae


rsKd;r&Sdawmhay/ b0\ ½dkufykwfrI'Pfudk cH&vGef;ojzifh ay:vmcJh&aom rsufESmjyifxufrS ta&;
taMumif;rsm;onf avu"Hw&m;\ vSnfhpm;rI'Pfudk MuHhMuHhcHEdkifaMumif; azmfjyaeonf[k xifrd\/
olr\ rsufvHk;rsm; atmuf0,f vdIif;xovdk jzpfaeaom ta&;taMumif;uav;rsm;onf MunfhvdkY
wpfrsKd; aumif;aeayonf/ [kd wpfcsdefu tjrJwap aoG;a&mifvQrf;um ESif;qDyGifhyrm vef;qef;cJhaom
yg;ESpfzufuawmh azsmhawmhvsuf &Sdaeayonf/
rnfodkYyifjzpfap c&pöwD\ rsufESmwGif b,faomtcgrS ajymif;vJroGm;rnfh t&mwpfckawmh &Sdonf/
xdkt&mum; tjcm;r[kwfay/ ½dk;om; jzLpifí wnfMunf ajzmifhrwfonfh oabmraemudk azmfjyaeaom
t&dyfvu©Pmrsm;yif jzpfayonf/
tif'½l;onf c&pöwDudk Munfhum oem;jcif;? Muifemjcif;? udk,fcsif;pmjcif; paom pdwfapwemrsm;
jzpfay:vsuf&Sdonf/ þapwemrsKd;udk taMumif;jyKí olonf qHk;jzwfcsuf wpfckudk tcdkiftrm csrdonf/ ,if;
qHk;jzwfcsufrSm tjcm;r[kwfay/ olonf ,aeYrS pí c&pöwDtm; pdwfqif;&J udk,fqif;&Jjzpfatmif b,fawmhrS
rjyKvkyfawmhyg [laom qHk;jzwfcsufaywnf;/
tif'½l;wdkYonf oHk;em&D xdk;vkcgrSyif 0dkifuGefbDqDodkY a&mufoGm;Muavonf/ vrf;rBuD;rS cGJxGufí
oGm;aom ab;bufvrf;twdkif; vdkufoGm;aomtcg avpD*&if; tvGef&Sd awmifaMum tpGef;odkY a&mufMu\/
xdk awmifaMum tpGef;rS aeí MunfhvdkufvQif odyfBuD; rjrifhvSaom awmifuvyfav;wpfckay:ü
vSypGmwnfaeonfh pwD;rif;\ bJAD; tqkwfa&m*g XmeodkY vSrf;jrif& av\/
bJAD;wnf&m awmifuvyfonf ajrjyefYjyefYjyL;jyL; &Sdonf/ awmifuvyfay:rS MunfhvQif
ajrmufbufrsufESmudk rjrif rawGU&aomfvnf; wpfzufwpfcsuf&Sd awmifMum;rsm;udkrl aumif;pGm jrifae&\/
wu,fawmh bJAD;\ tvSonf tHhrcef; &SdvSygayonf/
pwD;rif;onf tif'½l;ESifh c&pöwDwdkYtm; vdIufvSJ ysLiSmpGmjzifh qD;BudKEIwfqufonf/ olonf wnfNidrf
at;aq;pGm aewwfol jzpfonf/ 0rf;omjcif;? 0rf;enf;jcif;udk tvG,fwul odomxif&Sm;
atmif azmfjywwfonfh vlpm;rsKd; r[kwfaomfvnf; tif'½l;wdkYudk jrifvdkufonfhtcgwGifrl ol\ 0rf;omrIudk
zHk;uG,frxm;Edkifacs/ vdIufvdIufvSJvSJ EIwfqufum ol zefwD;xm;onfh bJAD;\ tvSESifh bJAD;\ acwfrD
jynfhpHkrIudk vdkufvH jyoav\/
pwD;rif;\ aq;ukXmeonf odyfawmh rBuD;vSay/ BuD;rm;us,0ef;NyD; xnf0g crf;em;onfh
taqmufttHkrsm; r&Sdao;aomfvnf; wnfae&m? wnfaqmufyHkESifh tjyiftqif trGrf;trHrsm;uawmh
ajymp&m r&Sdavmufatmifyif acwfrDí jynfhpHkvSygay\/
aq;ukXme wpfckvHk;\ pDrHcefYcGJrI½Hk;onf taqmufttHk wpfckvHk;\ tv,fwGif wnf&Sdí ,if;½Hk;\
ab;wpfzufwpfcsufwGif vlemaqmif xkwfxm;onf/ aq;ukXme\ t0ifcef;rBuD;ESifh pDrHcefYcGJa&;½Hk;wdkY\
tay:xyfwGif acwfrDypönf;ud&d,mrsm; wyfqifxm;onfh ukocef;udk xm;avonf/ ukocef;\
jywif;aygufeH&Hudk rSeftjynhfumxm;onf/ taqmufttHk&Sd jywif;ayguftm;vHk; rSmvnf; rSefjywif;aygufrsm;

jrefrmhrQm;ewfarmif 200
armifxGef;ol &Jwdkuf

jzpf\/ taqmufttHk wpfckvHk;udk av0ifavxGuf tyltat; rQwrI &Sdap&ef pepfwus pDrH


aqmufvkyfxm;jcif;onf þaq;ukXme\ xl;jcm;csuf wpfckyif jzpfayonf/
tif'½l;onf taqmufttHk wpfckvHk;udk vSnhfywf Munfh½I&if;u vGefcJhaom ESpfaygif;wpf&m
ausmfcefYu aqmufvkyfcJhonhf tvGef a&S;usvSaom vef'ef aq;½Hkrsm;ESifh þaq;ukXmewdkY\ uGmjcm;rIudk
EdIif;,SOfcsuf xkwfaerday\/
vef'ef aq;½Hkrsm;onf tbufbufwGif a[mif;EGrf;vSayNyD/ acwfrDaom rGrf;rH jyifqifrI
qdkonfrSmvnf; r&Sdoavmufyif jzpfonf/ acwfrD ud&d,m wefqmyvmrsm; wyfqif toHk;jyKzdkY
qdkonfrSmvnf; pdwful;yif rxnfhEdkifao;onfh tajctaersKd;wGif &Sdae\/ ayghayghwefwef raewwfaom
tif'½l;onf vef'ef aq;½Hkrsm;\ tajctae t&yf&yfudk awG;um pdwfav;vsuf &Sdav\/
aq;ukXme wpfckvHk;udk jyoNyD;onfhtcg pwD;rif;u olwdkYtm; vufzuf&nfyGJjzifh {nfhcHonf/
vufzuf&nf aomufaecdkufrSmyif tif'½l;onf olY jyóemudk ajymjyavonf/
]uRefawmfajym&rSmawmh tm;emygw,f? rpöwm pwD;rif;qDu tultnD wpfck awmif;csif vdkYyg}
c&pöwDu tif'½l;\ ajym[efqdk[efudk Munfhí jyHK;onf/
]uRefawmfESifh tifrwef &if;ESD;wJh vlemwpfa,mufudk Munfhay;apcsifygw,f? tqkwfa&m*g jzpfp
vlem wpfa,mufyg? uRefawmfuawmh tqkwfav0ifem jzpfvdrfhr,fvdkY ,lqxm;ygw,f? rdef;uav;u
uRefawmfh&JU t&if;ESD;qHk; rdwfaqGwpfa,muf&JU orD;yg? olYtazu uRefawmfwdkYvdkyJ q&m0ef wpfa,mufyg?
oGm;bufqdkif&m q&m0ef qdkygawmh? tck jzpfaewmu olYudk wifxm;wJh aq;½HkrSm a&m*gu odyfNyD;
roufomvdkY....}
pwD;rif;\ rsufvHk;jymBuD;rsm;onf wpfpHkwpfckudk oabmusNyD; jyHK;a&mifoef;vmjyefav onf/
]uRefawmfhudk q&m0efwpfOD;taeESifh vlemwpfqifh tyfaewmawmh r[kwfbl; xifyg&JUaemf? 'DrSmawmh
q&m0efawGu uRefawmfhqD vmNyD; vlem rtyfMuawmhbl;? tar&du rSmawmh q&m0efawGu uRefawmfhqD
vmNyD; vlemtyfMuw,f? 'DEdkifiHrSmawmh uRefawmf[m reufpm rkefvmOjyKwf rauR;cif vlemawGudk zdeyf
rygbJ ESif;awmxJ vrf;avQmufckdif;aewJh aq;cef;udkzGifhNyD; aq;ukay;aewJh a'gufwm&rf;uk wpfa,muf
b0rSm &Sdaew,fqdkwm cifAsm; arhaeNyD xifygw,f}
tif'½l;uawmh r&,fEdkif rjyHK;Ekdifacs/
]uRefawmfhudk roa&mfygESifh rpöwmpwD;rif;? 'Drdef;uav; udpö[m uRefawmfhtzdkY aoa&;&Sifa&;wrQ
ta&;BuD;aeygw,f? uRefawmfhrSm olYtwGuf odyfNyD; pdwfylaeygw,f}
]'gayrJh uRefawmfhrSmvnf; vlu tjynfhjzpfaevdkYyg? rdwfaqGBuD;&,f? cifAsm;wdkYqDu aq;
ynm&SifawGu pnf;pnf;vHk;vHk; nDnDñGwfñGwfESifh pkaygif; wdkufcdkufaeMuvdkYvm;awmh rajymwwfbl;?
uRefawmfhqDrSm wef;pD Z,m;ESifh apmifh&wJh vlempm&if; pm½Guf[m uRefawmfhvufarmif;avmuf &Sdvdrfhr,f
xifygw,f? xl;awmhvnf; txl;om; yJaemf arqef}

jrefrmhrQm;ewfarmif 201
armifxGef;ol &Jwdkuf

pwD;rif;u pum;udk jzwfxm;vdkufNyD; jyHK;jyefavonf/


]q&m0efawGu 0dkif;NyD; qefYusifaeMuvdkY xifyg&JU cifAsm;? jynfolxlxku uRefawmfh&JU ukorIudk
awmif;cHaeMuw,f}
pwD;rif;\ jiif;qefrIaMumifh tif'½l;rSm pdwfysufvufysuf jzpfoGm;onf/
]uRefawmfhrSm 'DvlemtwGuf wm0ef&Sdaeygw,f? wu,fvdkY ar&Dudk cifAsm;&JU aq;ukXme rSmom
wifcGifh&r,f qdk&if uRefawmfhrSm trsm;BuD; pdwfat;&rSmyg? bmaMumifhvJ qdkawmh cifAsm;&JU aq;ukXme[m
t*FvefrSm taumif;qHk; aq;ukXme jzpfvdkYyg? uRefawmf cifAsm;udk ajr§mufyifh ajymaewm r[kwfygbl;?
uRefawmf odvkdY ajymaewmyg? tck ar&D wufaewJh 0dwdk&D;,m; aq;½HkBuD;u vlemaqmifudk pOf;pm;vdkuf&if
wu,fhudk pdwfysufp&m aumif;ygw,f}
pwD;rif;onf pm;yGJay:rS ocGm;oD; ñSyfxm;onfh aygifrkefY wpfcsyfudk vSrf;,lonf/ aygifrkefYudk ol
udkifwG,fyHkrSm xl;jcm;aeayonf/ olYvufrsm;udk ayusHrnf pdk;vGef;í tvGef owdBuD;pGmxm;í
udkifwG,faeyHkrsKd;jzpfay&m tvGefZDZmaMumifonfh vlwpfa,muf[kyif txifrSm;zG,f&m &Sd\/
]cifAsm; pdwfysufoGm;yHkuvnf; uRefawmfhudk ajymifjyaeovdkygyJvm;Asm? tdk r[kwfbl;? r[kwfbl;?
tckvdk tcsdefrsKd;rSm uRefawmf cifAsm;udk tJovdk rajymoifhbl;? cifAsm;u aomua&mufaewJh vlwpfa,mufyJ
r[kwfvm;? uJav uRefawmf cifAsm;udk ulnDyghr,f? cifAsm;[m q&m0ef wpfa,muf jzpfaeayrJh cifAsm;&JU
vlemudkawmh uRefawmf vufcHyghr,f}
pwD;rif;u tif'½l;\ rsufESmay:rS tajymif;tvJudk wpfcsuf MunfhvdkufNyD; jyHK;onf/
]uJ cifAsm; jrifwJh twdkif;yJ? uRefawmf[m b,favmuf oabmxm;BuD;wJh vlwpfa,mufvJ?
uRefawmf[m wm0ef&Sdvm&if b,fawmhrS jiif;wJh vlpm;rsKd; r[kwfygbl;Asm? cifAsm; bmjyKvdkY r&,fwmvJ?
jyHK;awmifrS jyHK;azmfr&ygvm;? uRefawmf tckajymaewm jyufvHk;wpfckyJAs? &,foifhwmaygh? udpö r&Sdygbl;av?
r&,fcsifvnf; aeygawmh &ygw,f? cifAsm;rSm &,fp&mudk odjrifwJh [moÓPf r&Sdbl;qdkawmhvnf;
rwwfEdkifbl;aygh? wpfckawmh&Sdw,f? uRefawmfh aq;ukXmerSm aemuf wpfywftxd tcef;tm; r&Sdao;bl;?
'DwpfywfukefNyD; aemufwpfywf Ak'¨[l;aeY qdk&if tqifajyr,f? cifAsm; vlemudk Ak'¨[l;aeYrSm ac:cJhayawmh?
uRefawmf tpGrf;&Sdoa&GU ulnDzdkY uwday;ygw,f}
tif'½l;rSm 0rf;omvHk;qdkYvsuf &Sdav\/
]uRefawmf trsm;BuD; aus;Zl;wifygw,f? rpöwm pwD;rif;? aus;Zl;wifvGef;vdkY b,fvdkajym
&rSef;awmif; rodbl;}
]tJovdkqdkvnf; aus;Zl;wifraeygESifhawmhAsm? 'Davmuf txdvnf; ,Ofaus;odrfarGUjyraeygESifhav?
rvdkygbl;? cifAsm; rsufESmu a'goBuD;aewJh tcgrsKd;rSmrS cspfp&maumif;rSmyg? uRefawmfuawmh pdwfwdk
pdwfqdk;aewJh cifAsm;&JU rsufESmudk ydkNyD; oabmusygw,f? b,fhES,fvJ rpöufarqef? olpdwfwdkwJh tcgrSm
cifAsm;udk eD;&mESifh aumufNyD; raygufwwfbl;vm;? tar&durSm uRefawmfh&JU tcifrifqHk;

jrefrmhrQm;ewfarmif 202
armifxGef;ol &Jwdkuf

rdwfaqGwpfa,muf&Sdw,f? olpdwfwdk&if ig;qifhwef yef;uefawGudk aygufcGJwmyJ? wpfaeYusawmh tJovdkyJ ol


pdwfwdka&m ....}
pwD;rif;onf olY oli,fcsif\ tjzpfudk arqefwdkYtm; aphaphpyfpyf ajymjyaeav\/
om,mat;jraom naecif;\ tjyefc&D;wGif tif'½l;onf um;armif;&if;u c&pöwD;tm; NyD;cJhorQ
udpörsm;udk jyefajymif;í ajymaejyefonf/
]ta&;BuD;wJh udpö wpfckawmhjzifh tqifajyoGm;NyefNyD? udk tvGefpdwfylaewJh udpöwpfckyJ? 'Dae&m[m
ar&DtwGuf taumif;qHk;ESifh toifhawmfqHk;ae&m wpfckqdkwm udk ajym&Jw,f c&pöwD? pwD;rif;[m tifrwef
awmfwJh yk*¾dKvf wpfa,mufyg? udkawmh olYudk odyf oabmusrdw,f? olY½kyf olY&nf olYyHkyef;udk Munfhvdkuf&if
txifBuD;p&m wpfuGufrS r&SdayrJh twGif;usus MunfhvdkufawmhrS wu,fh tzdk;wef vlwpfa,mufqdkwm
od&w,f? tck ol zGifhxm;wJh aq;ukXmersKd;udk 'ifeD&,f? [kwfyf&,f? udk&,f oHk;a,mufaygif;NyD; zGifhEdkif&if
b,favmuf aumif;vdkufrvJ? udk tjrJrufcJhwJh tdyfruf wpfckaygh? wu,fvdkYom olwdkY ESpfa,mufu udkESifh
wGJMur,f qdk&if ausmufrD;aoG;wGif;awGESifh rvSrf;rurf;rSm&SdwJh e,frsKd;rSm aq;cef;udk zGifhNyD;awmh udku
trIefESifhzkef ½SL½dIufrdvdkY jzpfvmwJh tqkwfa&m*gawG&JU taMumif; okawoequfvkyf? b,favmuf
[efusrvJ? c&pöwDaum b,fvdk oabm&ovJ [if}
c&pöwDu pum;jzifh tajzray;acs? um;vrf;rBuD;ay:ü MuHK&wwfonfh ab;tEÅ&m,fudkyif
owdrjyKrdawmhbJ tif'½l;\ EIwfcrf;udk iHkYerf;vdkufav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 203
armifxGef;ol &Jwdkuf

(18)

aemufwpfaeY reufwGif tif'½l;onf tapmBuD; Edk;vmavonf/ nu aumif;pGmtdyfaysmfcJhojzifh


pdwfygvufyg Munfvifvsuf &Sd\/ ol vkyf&ef &Sdaeonfh udpöwpfcktwGuf tjyefjyef tvSefvSef csdefqvsuf
&Sd&mrS w,fvDzkef; &Sd&modkY xoGm;NyD; at'rfvrf;&Sd zl;v*g;ESifhwm;em;aq;cef;rsm; 0,f
a&mif;udk,fpm;vS,frsm;xH qufí olYaq;cef;udk a&mif;csí ay;&ef tyfav\/
zl;v*g;ESifh wm;em; aq;cef;rsm; 0,fa&mif; ukd,fpm;vS,fXmerSm emrnfwpfvHk;ESifh aeaom Xme
jzpf\/ tBuD;tuJjzpfol rpöwm *g&Jwm;em; udk,fwkdifyif ta&;w,l vufcHpum; ajymNyD; tif'½l;\
arwåm&yfcHcsuft& *g&Jwm;em; udk,fwdkifyif tif'½l;wdkY tdrfodkY csufcsif;a&mufvmav\/
rpöwm *g&J wm;em;onf tif'½l;\ aq;cef;0ifaiG pm&if;pmtkyfrsm;udk wpfaeYcif;vHk; ppfaq;
Munfh½INyD;aemuf þaq;cef;udk a&mif;cs&mü tcuftcJ awGUp&m&Sdrnf rxifaMumif;? tjrefqHk;yif
0,folay:vmvdrfhrnfrSm aocsmaMumif; ajymavonf/
]wpfck &Sdwmu a&mif;awmhr,fqdk&if uRefawmfwdkY aMumfjim&vdrfhr,f? aMumfjimwJhtcgrSm bmhaMumifh
a&mif;csif&ovJqdkwJh tcsufudk azmfjy&vdrfhr,f a'gufwmarqef}
rpöwm wm;em;onf olYoGm;rsm;udk vufxJrS cJwHzifESifh tomt,m acguf&if; tif'½l;tm;
&Sif;jyavonf/
]a'gufwm odwJhtwdkif;yJ? 0,foluawmh a½TwGif;wpfwGif;vdk 0ifaiGaumif;aewJh aq;cef;udk
bmaMumifh a&mif;csifwmvJqdkwJh ar;cGef;udk ar;rSm aocsmw,f? wu,fawmh a'gufwmh aq;cef;u a½TwGif;yJ?
uRefawmf tckvdk ajymwmudkawmh cGifhvTwfapcsifw,f? wpfaeY wpfaeYrSm aiGom;csnf; 'Davmuf rsm;rsm;&wJh
aq;cef;rsKd; uGRefawmf rawGUzl;ao;wm trSefyJ? tJ'Dawmh 'Dae&mrsKd; a&mif;csifw,f qdk&if 0,fwJhvlu
bmaMumifh a&mif;csifwmygvdrfhvdkY awG;rSm aocsmw,f? uJ uRefawmfwdkY taeESifh
usef;rma&;tajctaeraumif;í jyefa&mif;jcif;jzpfygonfvdkY aMumfjim&if raumif;bl;vm;? 'grSr[kwf}

jrefrmhrQm;ewfarmif 204
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tJonfvdkawmh raMumfjimcsifbl; rpöwm wm;em;}


tif'½l;u cyfjywfjywfyif ajymonf/
]ar;&ifvnf; trSeftwdkif;yJ ajymjyaygh? qdkMuygpdkY}
tif'½l;onf jyefípOf;pm; csdefqonf/
]qdkMuygpdkY? udk,fa&;udk,fwm taMumif;rsm;&Sdí vdkYqdk&if raumif;bl;vm;}
]tvGefaumif;ygw,f a'gufwm}
rpöwm wm;em;onf ol tMurf;a&;xm;onfh aMumfjimwGif tif'½l; ajymonfh twdkif; csa&;vdkufonf}
aq;cef;udk jyefa&mif;csif;rSm udk,fa&;udk,fwm udpöaMumifh jzpfonf/ aq;cef; vkyfief;ESifh vHk;0
ywfoufjcif; r&Sd/
tif'½l;u ol\ qE´udk xyfrHí ajymjyefavonf/
]rpöwm wm;em; odxm;apcsifwmu 'D aq;cef;udk wefzdk;trsm;BuD;&rS a&mif;wmrsKd; uRefawmf
rvdkcsifbl;? wef&m wefaMu; aps;&&if awmfNyD? 'D teD;tem; wpf0dkufrSm vlopf rsufESm pdrf;aemufudk
rvdkufcsifwJh aMumifvdr®mawGu trsm;om;}
aeYv,fpm pm;csdefwGif c&pöwDonf tif'½l; twGuf a&mufvmaom aMu;eef;ESpfapmifudk
xkwfay;onf/ ol a&;cJhonfh pmrsm;udk &ygu aMu;eef;ESifh taMumif;jyefyg[k a&;cJhojzifh a&mufvm
onfh aMu;eef;rsm; jzpfayonf/
yxr aMu;eef;onf 'ifeDxHrS jzpfí wdkwdk &Sif;&Sif; ESifh jywfjywfjzpfonf/ oabmusonf/ reufjzef
naevmrnf/
'kwd, aMu;eef;uawmh cyfaomaom cyf½Tif½Tif/
wpfoufvHk; uRefawmf t½l;awGESifhyJ ae&awmhrSmvm;/ t*Fvef awmNrdKUawGrSm t&ufqdkifawG?
tcsKyfcef;awG? bk&m;&Sdcdk;ausmif;awGESifh 0ufaps;yJ &Sdwm/ cifAsm; ajymawmh "mwfcGJcef;&Sdr,f qdkygvm;/
yHk - rcHEdkifaom tcGefxrf;

aeYvnfpm pm;tNyD;wGif tif'½l;onf 0dwdk&D;,m; aq;½HkodkYajy;onf/ ,cktcsdefonf a'gufwm


om;&m;*Gwf\ vlemMunfhcsdef r[kwfojzifh aq;½HkwGif ol&Sdrnfr[kwfay/ ol vkyfrnf[k pdwful;xm;onfh
tpDtpOfudk om;&m;*Gwf r&Sdcsdef vkyfygrS ydkí tqifajyrnf[k tif'½l;u wGufrdav onf/
trSefawmh tif'½l;onf þudpöudk wdwfwqdwfusdwfí vkyfvdkaomqE´ r&Sday/ olYaMumifh
wpfzufom; pdwfvuf rMunfrom jzpfrnfudkvnf; pdk;\/ txl;ojzifh olYtxufrS vkyfazmfudkifzuf
wpfOD;tm; pdwftaESmifht,Sufjzpfatmif vkyfvdkaom qE´ r&Sday/ om;&m;*Gwfonf wdkifwkdifyifyif

jrefrmhrQm;ewfarmif 205
armifxGef;ol &Jwdkuf

ñSdñdSEdIif;EdIif; vkyfí r&Edkifavmufatmif acgif;rmwwfaomfvnf; olYtay:rSmawmh aumif;&Smol jzpf\/


okdYaomfvnf; om;&m;*Gwftm; zGifh[ ajymNyD; ñSdEdIif;ygu &Edkifrnfh tajctaer&Sday/ xdkYaMumifhvnf;
om;&m*Gwf r&SdcsdefwGif olY tpDtpOfudk taumiftxnf azmfjcif;onf taumif;qHk; jzpfvdrfhrnf[k wGufrdjcif;
jzpfavonf/
þodkYjzifh tif'½l;onf ar&D\ ckwifab;wGif 0ifxdkifum olYtpDtpOfudk ar&Dtm; wdk;wdk; wdwfwdwf
ajymjyav\/
]tjypfuawmh wdkYrsm;&JU tjypfyJ ar&D? tpuwnf;u 'Dae&m[m ar&DtwGuf oifh roifh pOf;pm;&rSm?
'guawmh NyD;NyD;om; udpördkY xm;vdkufygawmh? ar&Dudk bJAD; aq;ukXme ydkYcsifw,f? bJAD;a&muf&if 'Dae&mESifh
tqrwef uGmaewm rif; awGU&vdrfhr,f? tajctae rwlwmuawmh tBuD;tus,f rwlwmyJ ar&D? 'gayrJh
'Daq;½Hku vlawGuvJ rifhtay:rSm aumif;Muw,f r[kwfvm;? tJ'Dawmh olwdkYudk pdwfraumif;jzpfatmif
pdwfqdk;atmif vkyfovdkvnf; rjzpfapcsifbl;? rif; vkyf&rSmu vmr,fh Ak'¨[l;aeYrSm uRefr aq;½Hku
qif;csifw,fvdkY ajymzdkYyJ? udk,fhoabmESifhudk,f qif;wJh yHkrsKd;aygh? wu,fvdkY tck ajymovdk rif;bmomrif;
rvkyfcsifbl; qdk&ifawmh uGefudk pm a&;cdkif;r,f? olY taeESifh ar&Dudk aq;½Hku qif;cJhawmhvdkY
ta&;cdkif;vdkuf&if jzpfygw,f? aq;½Hku qif;wmu vG,fygw,f? aq;½HkwufcsifvdkY apmifhaewJh vlemawG
trsm;BuD;yJ? ajymvdkuf&if csufcsif; qif;cGifh&rSmyg/ ar&D Ak'¨[l;aeY aq;½Hku qif;vmawmhrS rifhudk wdkYrsm;
udk,fwdkif armfawmfum;ESifh bJAD;udk vdkufydkYay;r,f? wdkYESifhtwl wjcm; b,folrS ygrSm r[kwfbl;? olemjyK
q&mr wpfa,mufawmh ygr,f? vkyf&rSmu cufcufcJcJ r[kwfygbl;? 'Dvdk vkyf&wmuvnf; ar&DtwGuf
taumif;qHk; jzpfapcsifvdkY vkyfw,fqdkwm rif;em;vnfzdkYawmh vdkr,f ar&D}
olonf ar&D em;vnfoabmaygufatmif &Sif;vif; ajymjyNyD;aemuf ayghyg;Munfvifaom pdwfjzifh
tdrfjyefav\/ ra0;vSaom tcsdefu ol rsufpdvnf vrf;rSm;í a&mufoGm;cJh&onfh b0wGif ol ajymrSm;
qdkrSm; vkyfrSm; udkifrSm;rI jzpfcJh&orQ twGuf ausap&ef tvdkYiSm wwftm;oa½GU aumif;rI rsm; vkyfawmhrnf[k
ydkif;jzwfxm;onf jzpf&m ,ckar&D\ udpöonf yxrOD;qHk; ol vkyfvdkufonfh aumif;rI wpfckyif jzpfonf[k
olwGufavonf/
xdkaeY naeydkif; aq;cef;zGifhcsdefwGifvnf; a&mufvmonfh vlemrsm;tm; ,cifuvdk r½dk;om;aom
pdwfjzifh rqufqHawmhbJ rSefrSefuefuef qufqH ajymqdkjcif; jyKav\/
]tck tacguf[m cifAsm; twGuf aemufqHk; tacgufyJ? cifAsm; aq;cef;udk vmae&wm MumvSNyD?
tckqdk cifAsm; aeaumif;oGm;NyDyJ? xyfvmp&m rvdkawmhygbl;? aq;awGvnf; aomufp&m rvdkawmhbl;}
aq;cef;ydwfcsdefwGif ol\ pdwfrSm ,cifuxuf wdk;í ayghyg;vsuf&Sdonf/ vlemrsm;ESifh pum;ajym&mü
vnf;aumif;? qufqH&müvnf;aumif;? aq;0g;uko&müvnf;aumif;? ol r½dk;rom; jyKaecJhonfrSm
MumayNyD?/ ,aeY ½dk;om; ajzmifhrwfpGmESifh rSefrSefuefuef ajymqdkvkyfudkif &onfhtwGuf olY&ifrSm twdkif;tq
rodavmufatmifyif ayghyg;oGm;½HkrQru pdwfrSmvnf; Munfvif oefY&Sif;oGm;cJh&av\/
olonf vli,fav;wpfa,mufozG,f tvGef oGufvufaom ajcvSrf;rsm;jzifh c&pöwD\ tyg;odkY
a&mufoGm;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 206
armifxGef;ol &Jwdkuf

]udkav? uaeY odyfudk pdwfcsrf;omwmyJ? tckvdk ½dk;½dk;om;om;ESifh yGifhyGifhvif;vif; ajymEdkifcJhwJh twGuf


udk jyKwJh trSm;awGudk tawmfBuD; arhvdkY &oGm;w,f? udk arhvdkY r&Edkifavmufatmif jzpfae&wJh Apf'vm;&JU
udpöawmifrS arhoGm;ovdkyJ}
xdktcdkufwGif w,fvDzkef;jrnfoH pl;pl;&S&S ay:vmojzifh c&pöwD xoGm;onf/ twefMumrS
jyefa&mufvmav\/ olr\ rsufESmrSm apmapmuvdk Munfvifjcif; r&SdawmhbJ rIefrdIif;vsuf &Sdavonf/
]&Sifh rdwfaqG wpfa,mufu &SifESifh pum; ajymcsifvdkYwJh}
]b,folvJ}
trSwfwrJh ar;vdkufNyD;rS csufcsif;yif rnfol rnf0g jzpfrnfudk cefYrSef;rdonf/ ,ck w,fvDzkef;
ac:olonf z&efYavm&ifh jzpfayvdrfhrnf/
tcef;xJ0,f jidrfqdwfjcif;u rif;rloGm;av\/
tif'½l;onf bmvkyf&rSef; rodavmufatmif aMumifaeNyD;rS uaomuarsmESifh c&pöwDtm;
vSrf;ajymonf/
]udk r&Sdbl;vkdY ajymvdkufygvm; c&pöwD? udk tjyif oGm;w,f oGm;w,fvdkY ajymvdkufaygh? tdk 'Dvdkvnf;
rjzpfao;ygbl;uG,f? aeOD;av}
olonf pdwfudk wif;vdkufNyD; ]rxl;ygbl;uGm? ukd,fwdkifyJ oGm;ajymawmhr,f} [k qdkum
w,fvDzkef;qDodkY oGm;av\/
ig;rdepfcefY twGif;rSmyif ol jyefa&mufvmonf/ c&pöwDuawmh xdkifaeus ae&mwGif xdkifaevsufyif
&Sdonf/ olonf c&pöwDtm; wpfcsufrQ vSrf;MunhfvdkufNyD; jywif;aygufqD oGm;í&yfum
tjyifbufvrf;rqDodkY ai;armaeav\/
c&pöwD\ Zmxdk;tyfcsif; xdoHonf wdwfqdwfjcif;ukd azmufxGif;xGufay:vsuf &Sdonf/tif'½l;onf
olYudk,fol tjyifrS txdemcJhojzifh tNrD;ukyfí tdrfjyefvmonfh acG;rdkuf wpfaumifESihf wlvSonf
[kawG;rdonf/ c&pöwDbufodkY vSnfhí rMunfh&Jacs/
]'Djyóemvnf; NyD;oGm;ygNyDav? 'gvnf;yJ udk&JU rdkufrJrI wpfckygyJ? wpfudk,faumif; qefvGef;vdkY
jzpfvm&wJh tjzpfyg? udk wu,fjrwfEdk;wm wu,fcspfwmu rif;yg}
olonf pum;udk rqufao;bJ twefMumrQ Nidrfaeonf/
]jzpf&yHkuawmh qdk;vSygw,fuG,f? tm;vHk;[m udkYtjypfyg? 'Dvlpk[m tawmfqdk;wJh vlpkyJ? olwdkY
todkif;t0kdif;xJu tvG,fwulESifh tcsdefrDvGwfatmif ½kef;xGufEdkifwmyJ awmfvSNyD? wpfcgwnf;yJ
ajymxm;&OD;r,f c&pöwD? udk tckeu vD½dGKif;qD zkef;qufcJhw,f? olwdkYqDrSm tvkyfvkyfzdkY udpöaygh? u&Drdk;
EdkYrIefY xkwfa&;udpörSm udk pdwfr0ifpm;awmhbl;vdkY tjywfajymvdkufw,f? tckvdk ajymvdkufawmh &Sif;oGm;wmaygh?
r[kwfbl;vm;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 207
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwDuawmh pum;jyefray;bJ NidrfNidrfqdwfqdwfESifhyif em;axmifaeonf/ olr\ vufxJrS


Zmxdk;tyfcsif; xdoHuawmh tqufrjywf xGufay:xJ/ tif'½l;uawmh jywif;ayguf teD;rS rcGmao;ay/
vrf;ray:rS vIyf&Sm;rIrsm;udk Munfhvdkuf? rdk;aumif;uif tarSmifxkMum;rS 0if;ceJ vufceJ awmufyaeaom
Mu,frsm;udk MunfhvdkufESifhyif t"dyÜg,f uif;rJhpGm &yfaerdav\/
rnfrQMumMum &yfaerdonfudk ol owdrxm;rdacs/ owd0ifvmí vSnfhMunfhvdkufawmh c&pöwDrSm
apmapmu ae&mwGif xdkifaeqJyif Zmudkvnf; xdk;jrJyif/
xdknwGif olonf aMumufrufzG,f aumif;vSaom tdrfrufrsm;udk ua,mifacsmufcsm; rufonf/
þtdyfrufrsm;aMumifh olwpfudk,fvHk; acR;awGoHawG w½TJ½TJESifh tdyf&mrS vefYEdk;vmvdkuf jyefí
tdyfaysmfoGm;vdkuf jzpfae&\/ EIwfrSvnf; ua,mifuwrf; ajymvsuf &Sdavonf/
]rif; b,frSmvJ c&pöwD? udk 0rf;enf;ygw,f tcspf&,f? udkYudk cGifhvTwfyg? udkYaMumifh rif;rSm odu©mrJh
jzpfcJh&w,f? aemifudk b,fawmhrS rjzpfap&ygbl;uG,f? rif; odu©m wufvmatmif udk tpGrf;ukef jyefNyD;
BudK;pm;yghr,f}
cPrQ NidrfqdwfoGm;jyefonf/
NyD;awmh ua,mifuwrf; xí ajymjyefonf/
]udkwdkY aq;cef; a&mif;NyD;&if pdwfajyvufaysmuf c&D;xGufMu&atmifaemf? udkav wpfcsdefwkef;u
rif;udk t½l;rvdkY ac:cJhrdw,f? udk[m b,favmuf qdk;0g;wJh owå0gvJ[if? udkwdkY b,frSmyJ aeae udkwdkYaewJh
ae&mrSm yef;O,smOfav; wpfckawmh vkyfr,faemf? udkodygw,f c&pöwD&,f? rif;[m yef;O,smOfudk odyfcspf
odyfjrwfEdk; odyfwG,fwmw,fqdkwm? atbm&mavmrSm aeMuwkef;u rif; yef;awGpdkufcJhwmudk rarhao;ygbl;}
aemufwaeY eHeuf tjyifrS jyefvmonfhtcg tif'½l;\ vufxJwGif *E¨rmyef;awG wpfayGU
wpfydkufBuD;ygvmonf/ c&pöwD BudKufwwfrSef;odí 0,fvmjcif; jzpf\/ olonf c&pöwD\tay:ü ol
rnfrQcspfjrwfEdk;aMumif;udk jyvdkaom qE´onf apmvsufyif &Sdacsao;\/ odkYaomfvnf; ,cif wpfcsdef
yvmZm[kdw,fü jzpfcJh&onfh taMumif;udk pOf;pm;rdwdkif;vnf; olpdwfraumif; jzpf& avonf/
vufzuf&nfaomufcsdef tdrfjyefa&mufvmawmhvnf; tif'½l;onf c&pöwD BudKufwwfaomudwfrkefY
0,fvmjyefavonf/ olonf [kdwkef;u aecJhxdkifcJhonfhtwdkif; c&pöwDtm; aemufvdkuf? ajymifvdkuf? pvdkuf
vkyfvsuf &Sd\/
]wpfcgwpf&H usawmhvnf; udkwdkY tdrfrSm tm;vHk;[m tvsifuvdkyJ jyefjzpfoGm;NyDaemf c&pöwD? tJ'gudk
rif; odygw,faemf? 'Dtcsdefu pNyD; rif; rBudKufwm rSeforQudk rvkyfawmhygbl;uG,f ,Hkyg? tm;vHk;rif;
pdwfBudKufcsnf; jzpf&ygaphr,f} [k rsufESmi,fi,fESifh ajymwwfavonf/
c&pöwDuvnf; jyHK;um &,fumjzifh ]odygw,f udk&,f? c&pöwD odygw,f? c&pöwD uawmh udkESifh
rcGGJrcGm twlwl ae&zdkYyJ ta&;BuD;w,f? tJovdk ae&r,f qdk&if udk bmawGyJ vkyfaevkyfae c&pöwDtzdkY
taMumif; r[kwfygbl;? udkYtaeESifh c&pöwDudk rsufpdatmufu taysmufrcHEdkifavmuf atmif cspfvScsnf&JU

jrefrmhrQm;ewfarmif 208
armifxGef;ol &Jwdkuf

qdkwmrsKd;vnf; jzpfzdkY rvdkygbl;? c&pöwD vdkcsifwm wpfckyJ &Sdw,f? c&pöwDudk pGefYNyD; wjcm;aemuf
rvdkufoGm;zdkY? tJ'g wpfckom rjzpfygapESifh} [k qdkwwfavonf/
xdkaeY naeydkif;wGif aMu;eef;½dkufí ay;xm;onfh uwdtwdkif; 'ifeDa&mufvmavonf/ olESifhtwl
[kwfyfu yg;vdkufonfh owif;pum; ygvmonf/ udef;b&pfrS aeí 'ifeD zkef;qufNyD; ay;vdkufonfh
owif;jzpfayonf/ xdkaeY naeydkif;wGif ol vef'efodkY rvmEdkifao;aMumif; yg;vdkuf onfh owif;/
]ol uaeY naeydkif;rSm ta&;BuD;wJh udpöwpfck &Sdaew,fvdkY ajymwmyJAs}
'ifeDonf olY aq;wHudk cg&if;u ajymonf/
]usKyfwdkY oli,fcsif; [kwfyf wpfa,mufawmh tMumcifrSm owdkYom;avmif; jzpfr,fhvu©Pm &SdaeNyD
tif'½l;a&? ol rtm;bl; qdkwm tifrwef pdwful;,OfzdkY aumif;wJh tvkyfaMumifh jzpfr,f xifw,f?
a&m*ga0'em &SmazGa&; yg&*lwpfOD;&JU rdwfvdkufjcif;aygh}
]uRefawmfh pdwful;tay:rSm ol b,fvkd jrifowJhvJ? cifAsm;udk bmrS rajymvdkufbl;vm;} [k tif'½l;u
pkd;&drfaMumifhMuaom avoHjzifh ta&;wBuD; ar;onf/
]ajymvkdufygw,fAs? ol oabmusygw,f? pdwfrylaeprf;ygESifh? oloabmrusbl; qkdawmhaum
bmta&;vJ? usKyfwkdY wu,fvkyfwJh udkifwJhtcgusawmh olYudk aumuf,lNyD; tdwfxJxnfh oGm;vkdufwmaygh?
r[kwfbl;vm;? cifAsm; pdwful;udkawmh usKyfvnf; oabmusygw,f}
tif'½l;onf vufokwfyk0gudk jzefYcif;vkdufNyD; qvwf½Gufudk ,lí wjrHKUjrHKU 0g;onf/
]t½l; yg;pyfu ewfpum; xGufw,f qkdwmrsKd; jzpfaeNyD? cifAsm;&JU cyfaMumifaMumif acgif;xJu
'Davmufaumif;wJhtpDtpOfrsKd;? pdwful;rsKd;xGufvmwm usKyfjzifh tHhMovkdYrqHk;ygbl;? txl;ojzifh
vef'efNrdKUawmfBuD;&JU taemufykdif; &yfuGufxJu qyfjymukefonfwpfa,muf b0rsKd; a&mufwkef;rSm
'Dpdwful;rsKd; xGufvmw,f qkdawmh ykdNyD; tHhMo aep&m jzpfaewmaygh? qkdprf;ygOD;? b,fvkdjzpfNyD; 'Dpdwful;
ay:vm&wmvJ}
tif'½l;u jzpfcJhorQ? ysufcJhorQ taMumif;pHkudk &Sif;jyonf/ ESpfa,mufom; olwkdU\ pdwful;?
olwkdU\ tpDtpOfrsm;udk vufawGU taumiftxnf azmfEkdifatmif tao;pdwf pOf;pm; aqG;aEG; Muonf/
,if;uJhokdY aqG;aEG;&if;uyif olwkdU\ pdwful;onf rsm;pGmacwfa&SUajy;aeaMumif; &dyfpm; rdMuav\/
'ifeDu ....
]uRefawmfh oabmuawmh ae&ma&G;&if vlOD;a& odyfrsm;wJh NrdKUBuD;BuD; ra½G;csifbl;? vlOD;a&
ESpfaomif;avmuf &SdwJh NrdKUqkd&if oifhvdrfhr,fxifw,f? tJoavmufqkd&if vkyfvkdYudkifvkdYaumif;r,f?
EkdifEkdifeif;eif; &Sdr,fxifw,f? tJovkd ae&mrsKd;[m &Sm&ifvnf; cufcJr,f rxifbl;? taemufbuf
tv,fykdif;e,f ajryHkudk MunfhNyD; &Smvkduf&if awGUEkdifr,f xifw,f? tJ'DbufrSm pufrIvufrI NrdKUawG vnf;
trsm;BuD;&SdwmyJ? wpfa,mufvnfyif; wpfa,mufrñSpfbJ nifnifomomESifh ukdifwG,fr,fh pdwfwl oabmwl
q&m0ef av;ig;OD;avmuf pkNyD; vkyfvkduf&if trsm;BuD; tqifajyrSmyJ? tJ'Dvkd ae&mrsKd;rSm pkaygif;pepfESifh

jrefrmhrQm;ewfarmif 209
armifxGef;ol &Jwdkuf

pdwfwl oabmwl0kdif;NyD; uRefawmfwkdY pdwful;udk taumiftxnf azmfvkduf&if atmifjrifzkdY rsm;r,f xifwmyJ?


cifAsm; ajymovkd A[kd aq;ukcef;BuD; xm;? NyD;awmh [kwfyf&JU "mwfcJGcef;udk wGJvsuf wpfqufwnf;xm;r,f?
[kwfvm;? taqmufttHk tay:xyfrSm ckwif ESpfvHk; oHk;vHk;awmh &Sd&r,f? yxr zGifhprSmawmh odyfNyD; BuD;us,f
crf;em;zkdY rvkdao;ygbl;? taqmufttHk aumif;zkdUxuf tvkyf aumif;zkdUudk t"duxm;Muwmaygh}
'ifeDonf ol awG;awmí &orQukd ajymjyae&if;u tem;wGif xkdifí pdwfyg vufyg em;axmif
aeaom c&pöwDudk owdjyKvkdufrdojzifh jyHK;vkdufavonf/
]b,fvkd oabm &ygovJ *kPfoa&&Sd trsKd;orD;BuD; cifAsm;? uRefawmfwkdY&JU pdwful;[m
½l;aMumifaMumif rEdkifvGef;bl;vm;}
c&pöwDu 'ifeD ajymorQudk oabmusvGef;ojzifh ESpfESpfNcdKufNcdKuf &,fonf/
][kwfw,f? &SifwkdU pdwful;[m cyfaMumifaMumifawmh cyfaMumifaMumifyJ? 'gayr,fh cyfaMumifaMumif
pdwful;awG[m vufawGU tvkyfjzpfwwfw,f qkdwmudkvnf; owdxm;aygh}
]rSefw,f? c&pöwD pum;[m odyfrSefw,f? tck pdwful;vnf; tvkyfjzpfrSmaocsmw,f}
tif'½l;u pm;yGJudk vufoD;ESifh wpfcsufxkNyD; ajymjyefavonf/
]vkyfief; tpDtpOfawGu odyfaumif;w,f? ta&;BuD;wmu tpDtpOf&JU aemufrSm csrSwfxm;wJh
pHjy&nfrSef;csufyJ? tJ'gudk rsufjcnfrjywfzkdYvkdw,f? [pfykdu&ufwuf usrf;usdefvTmudk pdwful;opfESifh
wpfrsKd;wpfzHk jyKjyifa&;qGJxm;wJh usrf;usdefvTm topfwpfckvnf; a&;qGJxm;&r,f? usrf;usdefvTm topfxJrSm
odyHÜenf;usaom tawG;tac: t,ltqrsm;udk opöm&SdpGmESifh vufcHygrnf? aq;0g;uko&mü wwfa,mifum;
rvkyfygbl;? aq;0g;ukwJh tcgrSm odu©mrJhapr,fh odrfzsif;ao;EkyfwJhenf;awGudk roHk;ygbl;? aq;0g;ukowJh
tcgrSm tojymudk t"du rxm;ygbl;? NyD;awmh... NyD;awmh... tkduGm a&wpfcGufavmuf ay;prf;ygOD; c&pöwD?
pum; ajym&vGef;vkdY tmawG ajcmuf vkdufwm}
olwkdYonf reuf wpfem&Dxkd;txd pum;ajymMuonf/ tif'½l;\ jyif;jyaom pdwftm;
xufoefrIwkdYaMumifh rnfonfh udpöudkrS odyfNyD; tav;teuf rjyKbJ cyfayghaygh aewwfaom 'ifeDyifvQif
pdwf"mwf wuf<uvsuf &Sdavonf/ 'ifeDonf rlvu nykdif; aemufqHk; rD;&xm;jzifh jyef&ef
pDpOfxm;cJhaomfvnf; &xm;rrDawmhojzifh ntdyf&avawmh\/
reufvif;awmhvnf; 'ifeDcrsm eHeufpmudk uwkdufu½kduf pm;um &xm;rD&ef blwmokdU tajy;tvTm;
qif;&onf/ 'ifeDu aomMumaeYwGif wpfacguf xyfvmrnf? aomMumaeY rwkdifrD Mum;&ufrsm; twGif;wGif
[kwfyfESifh qHkrdatmif BudK;pm;NyD; [kwfyf\ oabmxm;udk ar;cJhrnf? taemufbuf tv,fykdif;a'o ajryHk
wpfckudkvnf; &atmif &SmcJhrnf ponfjzifh rSmoGm;av\/
]tvkyfawmhjzpfNyD c&pöwD? tvkyfjzpfrSm aocsmoGm;NyD? udkYtpDtpOfudk 'ifeD odyfoabm usoGm;NyD? ol
odyfudk pdwftm; xufoefaeNyD? 'ifeD[m pum;rsm;rsm;ajymwwfwJh vlpm; r[kwfbl;? odvm;? udk olYpdwfudk
aumif;aumif; odw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 210
armifxGef;ol &Jwdkuf

xkdaeYrSmyif olwkdY aq;cef;udk 0,folwpfOD;a&mufvmNyD; pHkprf;onf/ xkdol vmNyD;onfh aemufwGif


vma&muf pHkprf;ol tawmfrsm;rsm; xyfa&mufvmMujyefonf/ aq;cef; 0,fa&mif; ukd,fpm;vS,f XmerS *sm&J
wm;em; ukd,fwkdifvnf; aq;cef;udk 0,f&ef pdwf0ifpm;aeol tcsdKUudk ac:vmao;onf/ wm;em;onf
aq;cef;udk 0,fcsifvmatmif pum;ajymaumif;ol jzpfayonf/
wevFmaeYwGifrl a'gufwmEkd0,favm&D; qkdol ESpfBudrfvmí Munfhonf/ reufcif;wGif ol
wpfOD;wnf;vmí Munhfjcif;jzpfí aeYcif; 'kwd,tBudrf vmawmh wm;em;wkdUxHrS ukd,fpm;vS,f
wpfOD;ygvmavonf/ xkdYaemufwGif wm;em;u tif'½l;xH zkef;qufítajctaeudk wkd;wkd;wdwfwdwf
usdwfajymav\/
a'gufwm arqef? cifAsm; aq;cef;udk a'gufwm avm&D; odyfoabmusaew,f? tvGefY tvGefudk
oabmusaew,fvkdY ajym&if rSm;r,f rxifbl;? olYrdef;rudk rajym&ao;cif uRefawmfwkdY bufu
tjcm;vlwpfOD;ESifh ta&mif;t0,f jzpfoGm;rSmudk ol odyfpdk;&drfaeyHk&w,f? olYrdef;ruvnf; tck avmavmq,f
yifv,furf;ajcbuf tvnfoGm;aew,f? Ak'¨[l;aeYusrS jyefa&mufr,fwJh}
Ak'¨[l;aeYonf tif'½l; ukd,fwkdif ar&Dtm; bJAD;okdY vkdufykdY&rnfhaeY jzpf\/ xkdaeYwGif ol tdrfü &Sdrnf
r[kwfojzifh ta&mif;t0,f udpö ay:vmvQif wm;em;u ol\ ukd,fpm; aqmif½Gufay;&ef vTJvkdufav\/
ar&D\ udpörSmvnf; ol pDpOfxm;onfh twkdif; tpp t&m&m tqifajyonf/ ar&Donf rGef;vGJykdif;
ESpfem&DwGif aq;½HkrS qif;&rnf/ olESifh ar&Dwkd hbJAD;okdY oGm;vQif tazmfvkduf&ef twGifvnf; ol\ olemjyK
q&mr rpö &Syfudk rSmxm;NyD;avNyD/
rkd;onf oJoJrJrJ ½Gmaeonf/
tif'½l;onf wpfem&DcGJwGif tdrfrS xGufí q&mr&Syfudk ac:&ef 0Jvfbwfvrf;okdY oGm;onf/ q&mr
&Syfonf ol rSmxm;onfh twkdif; apmifhaeaomfvnf; pdwfygvufyg &SdyHkawmhr&ay/ cyfokefokefrIefrIef
jzpfaeonf/ trSefawmh ol\ aq;cef;udk þvukefwGif ydwfawmhrnf jzpfojzifh q&mr&Syf twGuf
tvkyf&Sdawmhrnfr[kwfaMumif; ajymjyNyD;uwnf;u &Syf\ qufqHyHkrSm ajymif;oGm;cJhavonf/ ,ckvnf;
tif'½l;u EIwfqufonfhtcg 0wfauswrf;aus oabmavmufom jyefEIwfqufNyD; um;xJokdY 0ifxkdifav\/
uHtm;avsmfpGmyif ar&D\ udpörSm taESmifht,Sufr&SdbJ NyD;pD;cJhav\/ ar&D qif;vmNyD; um;aemufxJ
0ifí q&mr&Syf\ ab;ü xkdifrdonfESifh wpfNydKifeuf tif'½l;onf armfawmfum;ukd armif;xGufcJhav\/
tif'½l;onf rMunfromESifh olYtay: oHo, jzpfaeyHk &aom q&mr&Syfudk ac:roGm;bJ
xm;ypfcJhcsifonfhpdwf jzpfvmrdao;\/ &Syfuvnf; olrudk ckdif;xkdufonfxuf ydkí ckdif;vdrfhrnf [laom
oHo,rsKd; &Sdaeojzifh romr,m jzpfaeaom pdwfudk rsufESmtrlt&mtm;jzifh azmfjyvsuf &Sdayonf/
tif'½l;onf um;udk *½kwpkduf armif;vm&if;rS &SyfuJhokdU pdwfaepdwfxm; nHhzsif;aom q&mrrsKd;ESifh
MumMumwGJí vkyfEkdifonfh ol\ tjzpfudk tHhMoí rqHk;Ekdifatmif jzpfaerdav\/
oHk;em&DcGJaomf olwkdY bJAD;okdY a&mufoGm;Muav\/ rkd;wdwf aeayNyD/
aea&mifjcnfonf wdrfBudK wdrfMum;rS xkd;azmufum avmuwpfckvHk;udk jzefYykdYxm;av\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 211
armifxGef;ol &Jwdkuf

ar&Donf um;xJwGif xdkifae&mrS udk,fudk a&SUodkYudkif;um ywf0ef;usifudk tuJcwfvsuf &Sdonf/


tif'½l;ajymcJhonfhtwdkif; þae&monf wu,f om,mrI &Sdr&Sd? olrESihf tqifajy rajy odvkdpdwfjzifh
pl;prf;vsuf &Sdavonf/
tif'½l;onf rpöwmpwD;rif;tm; ol\½Hk;cef;xJü tqifoifh awGU&avonf/ olonf pwD;rif;ESifh
twl ar&Dtm; prf;oyfMunfh&ef pdwfqE´apmvQuf &Sdayonf/ olonf ar&D a&m*gudk tqkwfav0ifem
jzpf&rnf[k tcdkiftrm wGufcJholjzpf&m ,lqcsuf rSef rrSefudk odvdkpdwf jyif;jyvsuf &Sd\/ olonf pD;u&uf
wpfvdyfudk zGm&if; pwD;rif; wnfonfh vufzuf&nfwpfcGufudk aomuf&if;uyif ol\ pdwfqE´apmrIudk
pwD;rif;tm; ajymjyvsuf &Sdavonf/
]aumif;ygNyDav? uGRefawmfwdkY tckyJ oGm;Muwmaygh}
pwD;rif;uvnf; udk,fcsif;pmonf/ tif'½l;\ pum;qHk;vQif qHk;csif; tjrefqHk; prf;oyfMunfh&ef
oabmwlonf/
pwD;rif;onf tif'½l;tm; ar&DUtcef;odkYac:oGm;onf/ ar&Duawmh ckwifay:wGif vJavsmif; aeayNyD/
c&D;yef;vmojzifh olr\ rsufESmonf odyfNyD; rvef;qef;aomfvnf; ae&mopf\ om,mrIudk ESpfouf
oabmusvsuf &SdyHk&\/ olwdkY 0ifoGm;csdefwGif ar&Donf tcef; wpfzufaxmifhwGif &yfí t0wftpm;rsm;
acgufaeaom q&mr&Syfudk cyfawGawGai;ai; pkdufMunfhvsuf &Sdavonf/
pwD;rif;onf ar&Dtm; aoaocsmcsm aphaphpyfpyf prf;oyfppfaq;Munfhonf/ ol\ prf;oyf
ppfaq;yHkudk Munfhí tif'½l;rSm ynmwpfrsKd; &avonf/ ol prf;oyfyHkrSm nifomonf/ aysmhaysmif; El;nHhonf/
tomt,m&Sdonf/ odkYaomf tvGefwdusonf/ [dwf[efrsm;aom? 0ifh0gvdkaom? <um;0gvdkaom [eftrlt&m
vHk;0 uif;pifonf/ ol\ vkyfyHk udkifyHkrSm txiftjrif BuD;p&mawmh r&Sd/ wu,fawmh ol vkyfudkifaeyHkrSm
vlemudk prf;oyfaeonfh orm;awmf wpfa,mufESifh rwlay/ ysufpD;,dk,Gif;aeaom pufwpfvHk;\
cRwf,Gif;csufrsm;udk r&rae &SmazGaeonfh pufq&mwpfOD;ESifh wlvSayonf/ &Hzef&Hcg em;usyfudk
toHk;jyKaomfvnf; trsm;tm;jzifhawmh olYvufudk oHk;onf/ olYvuf\ txdtawGU tm½Hkudkom t"duxm;í
prf;oyfoGm;onf/ ol\ El;nHhaysmhaysmif;vSaom vufacsmif;rsm;onf twGif;eH&Hydkif;udk prf;oyf&m ü udk,fcE¨m
twGif;ydkif;&Sd touf½lvsuf &Sdaomtqkwf uvyfpnf;rsm;\ vIyf&Sm;rI tajctaeudkyif aumif;pGm xdawGU
od&SdaeonfhyHkrsKd; &Sdayonf/
pdwfwdkif;us prf;oyfNyD;onfhtcg olonf ar&Dudkawmh bmrS rajymay/ tif'½l;udkom qGJí tjyifodkY
ac:xkwfoGm;onf/
]cifAsm; xifxm;wJhtwdkif; tqkwfav0ifemyJ? rvGJygbl;? bmrSoHo,jzpfp&mvJ rvdkbl;? vGefchJwJh
&ufawmfawmfrsm;rsm;avmuf uwnf;u tqkwfu ysufpD;oGm;oifhw,f? tck yHktwdkif; qdk&ifawmh
&ufa&TUaevdkY b,fenf;ESifhrS rjzpfawmhbl; a'gufwmarqef? tck csufcsif; wpfcgwnf; vkyfrS jzpfawmhr,f?
cifAsm;u ar&Dudk em;vnfatmif oGm;NyD; ajymayawmh}
ukorI ud&d,mudk BudKwif jyifqifxm;ESifh&ef twGuf pwD;rif; xGufoGm;onf/ tif'½l;onf ar&DxH
jyefvmNyD; olwdkY\ qHk;jzwfcsufudk ar&D em;vnfatmif &Sif;vif; ajymjyav\/ olonf ar&D oabmayguf

jrefrmhrQm;ewfarmif 212
armifxGef;ol &Jwdkuf

em;0ifap&ef wwfEdkiforQ omom,m,m ajymjyonf/ þrQavmuf BudK;pm;í oabmaygufatmif ajymjyonfh


wdkifatmif ar&Donf csufcsif; ukorIjyKrS jzpfrnf[k odaomtcg pdk;&drfruif; jzpfvsuf&SdaMumif;
odomaeayonf/
]&Sif ukd,fwdkif vkyfrSmvm;}
ar&D\ toHrSm pdwfroufrom jzpfay:jcif;udk jyoaeayonf/ ]&Sifom qdk&ifawmh ydkNyD;
tqifajyvdrfhr,fvdkY uRefrxifw,f} [k xyfí ajymjyefavonf/
]tckvkyfr,fh[m bmrS aMumufp&m rvdkbl; ar&D? bmrS raMumufESifh? enf;enf;uav;awmifrS emrSm
r[kwfbl? udk,fvnf; tem;rSm &SdrSmyJ? ukd,fu tem;rSmaeNyD; olYudk ulnDvkyfudkifay;aerSm? bmrS
ylp&mrvdkbl;? rif; aeaumif;oGm;wmudk wdkYjrif&rSmyg}
trSefawmh ukorIvkyfief;wm0efonf pwD;rif;\ wm0efomjzpfojzifh ukorI jyKaecsdefwGif tcef;xJü
olrae[k apmapmuwnf;u qHk;jzwfxm;cJh\/ odkYaomfvnf; ar&D aMumuf½GHUaejcif;aMumifh wpfaMumif;? ar&D
taejzifh olYudk rsm;pGm ,HkMunf udk;pm;vsuf &Sdonf jzpf&m ukorIay;csdefwGif ol teD;ü &Sdygu ydkí
xda&mufp&mom &Sdonf [k ,lqrdjcif;aMumifh wpfaMumif;wdkYaMumifh ukorIjyKaecsdefwGif tcef;xJü olaevQif
oifhvdrfhrnf[k awG;rdavonf/ xdkYaMumifhvnf; olonf pwD;rif;xH oGm;í aq;ukcef;xJ 0ifí ulnDcGifhjyK&ef
pwD;rif;tm; arwåm&yfcH&m pwD;rif;uvnf; ausauseyfeyfyif vufcHcJhavonf/
q,frdcefYMumaomf ukorIjyK&ef twGuf jyifqifrItm;vHk; NyD;pD;oGm;onf/ ar&D aq;ukcef;xJ
a&mufonfhtcgwGif tif'½l;u arhaq;ay;onf/ pwD;rif;u tyfudk tqkwfESifh qufoG,frdatmif
uRrf;usifpGm pdkufNyD;aomf a&m*gydk; owfxm;NyD; jzpfaom Edkufx½dk*sif taiGUudk ol twdkif;tqESifh ol
tqkwfxJodkY a&muf&SdoGm;ap&ef jyKvkyfay;onf/ xdktcsdefwGif tif'½l;onf "mwfaiGUtm; wdkif;xGmonfh
ud&d,m rdkEdkrDwm ab;wGif&yfí pwD;rif; vkyfudkifaeorQudk pdwf0ifwpm; Munfhaerdavonf/ ukorI
ud&d,mrSm xl;xl;jcm;jcm; EkvSaom ud&d,mwpfckjzpfonf/ pwD;rif;onf þEkaom ud&d,mudk udkifwG,f&mü
xl;jcm; ajymifajrmufvSygonf [k pdwfxJrS usdwfí rSwfcsufcsrdav\/
ukorI pcsdefwGif ar&Donf aMumufvefYaeao;aomfvnf; aemufydkif;usawmh wjznf;jznf;ESifh
taMumufajyoGm;onf/ olronf ukorIudk ,HkMunfrI tjynfht0jzifh cH,loGm;avonf/ ukorI NyD;cgeD;onfh
tcg ar&Donf tif'½l;tm; Munfhí jyHK;aeayonf/ tcef;xJ jyefa&mufcsdefwGifrl ar&Donf pum;yif
ajymvmav\/
]&Sifajymwm rSefom;yJ? bmqdk bmrS rjzpfbl;? emzdkY qdkwmawmh a0;a&m? bmrS rvkyfovdkyJ?
bmvkyfaew,f qdkwmawmifrS uRefr rodvdkufbl;}
tif'½l;u &,fonf/
]bmrS rjzpfygbl;vdkY ar&Dudk ajymcJhom;yJ? tck ukwJhenf;[m bmrS aMumufp&m vefYp&m r&Sdygbl;?
cGJwm pdwfwm rSeforQ tckvdk remrusifbl; qdk&if b,favmuf aumif;rvJ? rif;&JU tqkwfudk atmfya&;&Sif;
vkyfxm;NyD;NyD? tJ'Dawmh rif;&JU tqkwf[m cP em;aevdrhfr,f? tJ'D tqkwfu toufjyef&SLvm&if rif;&JU
tem[m aysmufNyDvdkYom rSwfayawmh}
jrefrmhrQm;ewfarmif 213
armifxGef;ol &Jwdkuf

ar&Donf tif'½l;tm; ,HkMunf tm;udk;rI tjynfhjzifh Munfhae&Smavonf/ NyD;awmhrS oefY&Sif; oyf&yfí


tjyiftqif vSyvGef;vSonfh tcef;wpfcef;vHk;udk vSnfhywfNyD; rsufpdupm;aeonf/ xdkYaemuf jywif;aygufrS
aeí vSrf;jrifae&onfh awmifMum;vGifjyif\ tvSudk ai;armaeav\/
]aemufqHk;awmh uRefr 'Dae&mav;udk odyf oabmusvmNyD? olajymyHk qdkyHk vkyfyHk udkifyHkawG Munfh&wm
oabmraumif;ovdkbJaemf? uRefr ajymwm pwD;rif;udk ajymwmyg? 'gayrJh b,fvdkyJ jzpfjzpfav? &Sifuawmh
ol[m tifrwef oabmaumif;w,fvdkY odxm;w,f? r[kwfvm;[if? aMomf 'gESifhav uRefr
vufzuf&nfaomufEdkifNyDvm; [if}

jrefrmhrQm;ewfarmif 214
armifxGef;ol &Jwdkuf

apmapmydkif;u ol\ tvsifpvdkEdkifrIaMumifh ar&Dcrsm acwfrrDawmhonfh aq;½Hkay:odkY


a&mufoGm;cJh&\/ xdkYaMumifhvnf; tcsdefukefvlyef; jzpfcJh&oavmuf ar&DUa&m*g a0'emuawmh
roufomcJhay/ olYrSmvnf; pdwfrcsrf;ajrhjzpfcJh&\/ ,ckawmhvnf; olYtpDtpOfrsm;rSm rsm;pGm
tqifajycJh½HkrQru ar&D\ a&m*g oufom aysmufuif;zdkYuvnf; tvm;tvm rsm;pGmaumif;aeayonf/
ar&Dtm; ukoay;&onfh ukefusp&dwf ay;&ef udpöudkrl pwD;rif;ESifh raqG;aEG;cJh&ao;ay/ ar&D\ zcif
uGefbdkvefonf usoifhaiGudk ay;Edkifrnfh tajctaer&Sd&SmaMumif; olaumif;pGmod\/ odkYjzpf&m ar&D twGuf
ukefusp&dwf rSeforQudk rdrduom ay;rnf[laom tcsufudk ol aumif;pGm em;vnfxm;avonf/
olonf ar&D twGuf ay;&rnfh aq;0g;ukorI ukefusp&dwf aiGudpöudk BuD;av;aom
wm0efBuD;wpfck[k r,lqacs/ ol jyKoifhjyKxdkufí jyKcGifh&vmonfh aumif;rIwpfck[kom ,lqxm;av onf/
wu,fqdkawmh olonf wpfyg;ol\ tusKd;pD;yGm;udk vHk;0*½krjyKbJ rdrd wpfOD;wnf;
aumif;pm;a&;udkom a&S;½Ií xif&m jrif&m vkyfvmcJhonfrSm MumayNyD/ ,ckwpfBudrfonf yxrOD;qHk; tBudrf
olwpfyg;\ aumif;usKd;udk xda&mufpGm aqmif½GufcGifh&jcif; jzpfojzifh olYtwGuf wefzdk;rjzwfEdkifaom
tcGifhta&; wpf&yf[kyif cH,lxm;cJhayonf/ ,ck &vmonfh tcGifhta&;onf ol jyKrdcJhorQaom raumif;rIudk
acszsufEdkif&ef twGuf vrf;pyGifhvmjcif;[kyif tav;teuf ,HkMunf xm;av\/
olonf at;Nidrf; om,maom naecif;\ t&omudk cH&if; um;ukd jznf;jznf;omomyif
armif;cJhonf/ q&mr&Syfuawmh um;aemufxJwGif xdkifvsuf ygvmaomfvnf; pum;av; wpfcGef;rQyif
ajymazmf r&acs/ ol udk,fwdkifuvnf; olYtawG;ESifholrdkY q&mr&Syf ygvmonf[kyif owdr&ay/
vef'efNrdKUwGif;odkY 0ifvmonfh tcgwGifrS b,fae&mwGif um;&yfay;&rnfudk &Syftm; ar;rd
avawmh\/ &Syf\ qE´twdkif; olrtm; aemhwif;[pfvf blwmü csay;cJhav\/
olonf q&mr &Syftm; um;ay:rS jrefjrefcsay;cJh&onfhtwGuf 0rf;ajrmuf0rf;om jzpfvdkuf rdao;\/
wu,fawmh &Syfonf olrsmjyK q&mraumif;wpfOD;jzpfaomfvnf; tvGef pdwfaeoabmxm; rrSefaom
trsKd;orD; wpfOD;jzpfayonf/ tckwpfrsKd; awmfMumwpfrsKd; vkyfwwfaom ÓOf&Sdjcif;aMumifh
,HkMunfudk;pm;xkdufolwpfOD; r[kwfay/ NyD;awmhvnf; bmaMumifh&,frod? &Syfonf olYtay:wGif cifcifrifrif
r&SdvSay/ tvkyftwl wGJí vkyfudkifvmcJhonfrSm MumNyDjzpfaomfvnf; &if;ESD;onfhvu©Pm rjyacs/ rnfodkYyif
jzpfap &Syf\ ,ckv twGuf vpmtusefudk reufjzef reufrSmyif pmwdkufrS ydkYay;vdkufawmhrnf[k
qHk;jzwfvdkufonf/
olESifh q&mr &SyfwdkY xdkaeYu awGU&jcif;onf aemufqHk;awGU&jcif;yif jzpf\/ aemufydkif;wGif olESifh
q&mr &SyfwdkY rqHkrdMuawmhay/
yuf'ifwef vrf;twdkif; um;udk armif;í 0ifvmrdonfh tcsdefwGif ol\ pdwfxJü xl;jcm;aom cHpm;rI
wpfck 0ifvmav\/ xdkvrf;twGif;&Sd A'f'vm;\ qdkifa&SUrS jzwfwdkif; ay:vmwwfonfh cHpm;rIyif
jzpfacsonf/
ol\ rsufvHk;rsm;onf ]acwfopf vDrdwuf} [laom qdkif;bkwfudk jrifae&avonf/ qdkif
vufaxmuf wpfOD;onf ,if;vdyfrsm;udk qGJcsvsuf &Sd\/ jrifawGUvdkuf&onfh ½Icif;rSm bmrS
jrefrmhrQm;ewfarmif 216
armifxGef;ol &Jwdkuf

rajymyavmufaomfvnf; olYtaejzifhrl Apf'vm;udk owd&aponfh txdrf;trSwf wpfckozG,f jzpfaeojzifh


wpfudk,fvHk; at;ceJ jzpfoGm;&av\/
olonf pdwfudk wif;í um;udk qufarmif;vmcJh\ rMumcifrSmyif csufpabm½dk; &yfxJodkY
0ifvmcJhonfh tcsdefwGif tvGefqef;Mu,f? tvGef xl;qef;aom 0rf;enf;pdwfonf olYtm; pdk;rdk;vsuf &Sdonfudk
ol owdxm;aerdav\/
c&pöwDuawmh {nfhcef;xJrSaeí olYtm; 0rf;ajrmuf0rf;om qD;BudK&Smavonf/ tif'½l;\ pdwf
b,fvdkjzpfvmonfudkvnf; owdrjyKEdkif&Smay/ olrwGif &Sdaeonfh 0rf;omp&m owif;rsm;udk tif'½l;tm;
ajymjyzdkYom qE´apmvsuf &Sd&Sm\/ olr\ cspfp&m aumif;vSaom rsufvHk;tpHkonf 0rf;omp&m
owif;rsm;aMumifh 0if;vuf awmufyvsuf &Sdav\/
]a&mif;NyD;NyD}
olru 0rf;omtm;&ESifh tzsm;qGwfí ajymvdkufonf/
]ta&mif;t0,f udpö NyD;oGm;NyD? olwdkYav udk jyeftvmudk apmifhaeMuao;w,f odvm;? apmifh&if;
apmifh&if;ESifh odyfaemufusvmvdkY jyefoGm;Muwm? jyefwmawmif odyfrMumao;bl;? tckav;wif
jyefoGm;Muwm? olwdkY qdkwm a'gufwmavm&D;ESifh olYrdef;rudk ajymwm}
ajymae&if;u olr\a&SUavmwBuD;EdkifrIESifh qE´apmrIudk oabmusum wpfcsuf &,fvdkuf avonf/
]a'gufwm avm&D;u odyf pdwfylwwfwmyJ? aq;cef;zGifhcsdefrSmudk r&SdvdkY ol pdwfylaeao;w,f?
aemufawmhvnf; oludk,fwdkif 0ifxdkifNyD; vkyfoGm;ygw,f? uRefrwdkY pum;xkdifajymaeMuwm tMum BuD;yJ?
rpöufavm&D;u qdk&if udk vrf;rSm armfawmfum;wdkufrIawG bmawGrsm; jzpfaevm;vdkYESifh pdwfylaeao;w,f?
Mumawmh uRefrvnf; pdwfylvmw,f? 'gayrJh tck udk jyefa&mufvmNyD? bmrS rjzpfbl;? awmfygao;&JU?
reufjzefreuf q,fhwpfem&DrSm rpöwm wm;em;&JU ½Hk;cef;udkoGm;NyD; pmcsKyf vufrSwfxdk;&r,f? tdk uRefr
arhaevdkufwm? a'gufwm avm&D;u rpöwmwm;em;udk p&efaiG ay;oGm;NyDwJh odvm;}
tif'½l;onf pum; trQifrjywfatmif ajymaeaom olr\ aemufrSuyfí
tdrfa&SUcef;xJodkYvdkufoGm;onf/ a'gufwm avm&D;wdkY vifr,m; nv,fpm pm;oGm;onfh pm;yGJrSm &Sif;NyD;pyif
&Sdao;onf/
c&pöwDxHrS Mum;&onfh owif;twGuf ol0rf;omrdonfrSm trSefyif jzpf\/ olY aq;cef;udk jrefjref
a&mif;&av aumif;av[kyif ol ,lqonf/ odkYaomf avmavmq,f apmapmu jzpfay:vmcJhonfh pdwful;\
xl;jcm;aom cHpm;rIuawmh 0rf;omp&m owif;aMumifh aysmufuG,fí roGm;ao;acs/
]tckvdk jrefjref a&mif;vdkuf&wm raumif;bl;vm;[if}
c&pöwDonf tif'½l;\ tjzpfudk r&yfrdbJ ar;jref;avonf/
]jrefjrefqefqef a&mif;vdkuf&aawmh udk vkyfp&m &SdwmawG jrefjrefvkyfEdkifwmaygh? r[kwfbl;vm;?
a'gufwm avm&D;udkvnf; tMumBuD; apmifhNyD; ulnDay;aezdkYvnf; vdkr,frxifygbl;? tdk uRefrwdkY pDpOfxm;wJh

jrefrmhrQm;ewfarmif 217
armifxGef;ol &Jwdkuf

tvkyfawG rpcif aA;tef'&D;udk 'kwd,tBudrf xyfoGm;NyD; tyef;ajz&if aumif;rvm;? tJ'D ae&mav;[m


odyfcspfp&m aumif;wJh ae&mav;yJaemf? NyD;awmh}
c&pöwD;onf u&m;a&vTwf wwGwfwGwf ajymae&mrS awGawGai;ai; jzpfaeaom tif'½l;\ rsufESmudk
wtHhwMo Munfhaeonf/
][if bmrsm; jzpfvmvdkYvJ tcspf&,f}
xdktcgrSyif tif'½l;onf owdjyefí0ifvmum jyHK;azmf &,fazmf&onf/
]tdk .... tdk;? bmrS rjzpfygbl;? bmrS rjzpfygbl;? enf;enf;yifyef;vmvdkYyg? NyD;awmh udkxifwm tckxd
npm rpm;&ao;vdkY}
]bm&,f}
c&pöwDu wtHhwMo a&½Gwfonf/
]udk tck tcsdefxd npm rpm;&ao;bl; [kwfvm;? jzpfrS jzpf&yavuG,f? c&pöwDu bJAD;u rxGufcif
pm;vmr,fxifwm}
olru tcef;wGif;odkY wpfcsuf a0hMunfhvdkufonf/
]tm;vHk; odrf;qnf;NyD;aeNyD? rpöuf bif;eufwdkYudkvnf; ½kyf&SifMunfh vTwfvdkufygw,f}
]udpö r&Sdygbl;uG,f? &ygw,f}
]tdk .... bmaMumifh udpö r&Sd&rSmvJ? udk qmvSa&maygh? 'gaMumifhrdkY aq;cef;a&mif;&NyDvdkY uRefr
ajymvdkufwkef;u udk 0rf;omtm;& jzpfNyD; xrckefwmudk;? uJ udk? 'DrSm wpfrdepfavmufyJ xkdifapmifh?
c&pöwD,lvmcJhr,f? udk pm;csifwmaum bmrsm;&SdvJ? uRefr [if;csdK&nfwpfcGuf vkyfay;r,f? NyD;awmh
MuufOaMumfay;r,f/ aemufNyD; udk bmrsm; pm;csifovJ}
tif'½l;u pOf;pm;onf/
]MuufOaMumf .... aumif;om;yJ? wjcm;awmh 'ku©&SmNyD; bmrS vkyfraeESifhawmh? NyD;awmhum 'defcJ
enf;enf;&&if awmfNyD}
c&pöwDonf tif'½l; twGuf npmudk tajy;tvTm; pDpOfonf/ rMumcifrSmyif MuufOaMumfyef;uef
wpfcsyf? aygifrkefY? bDpuGwf? axmywfESifh 'defcJ yef;uefrsm; wifxm;aom vifAef; wpfcsyfESifh jyefa&mufvmNyD;
pm;yGJay:csonf/ tif'½l;u ukvm;xdkif wpfvHk;udkqGJum 0ifxdkifonf/ c&pöwDonf teD;&Sd AD½dkxJrS
bD,mat;wpfvHk; xkwf,lvdkufavonf/
c&pöwDonf tif'½l; npm pm;aeonfudk tcspf&nfvTrf;aom rsufvHk;rsm;jzifh Munfhae avonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 218
armifxGef;ol &Jwdkuf

]udk odwJh twdkif;yJ? c&pöwD rMumrMum awG;rdw,f odvm;? c&pöwDwdkY pDzef½dk;rSmom aeMur,f qdk&if
rD;zdkacsmifwpfckESifh tdyfcef;wpfcef;yJ&Sdr,f/ 'gqdk&if c&pöwDwdkY ESpfa,muftwGuf jynfhpHk vkHavmuf oGm;wmyJ?
txufwef;pm; b0[m c&pöwDwdkY pdwfESifh tH0ifcGifus rjzpfygbl;uG,f? c&pöwDawmhav wu,fh tvkyform;
wpfa,muf&JU ZeD;onf b0 jyefa&mufawmhrSmrdkY aysmfrdwm trSefyJ}
tif'½l;onf MuufOaMumfudk wjrHKUjrHKU 0g;onf/ tpm pm;vdkufawmh olYpdwfonf apmapmu ESifh
rwlawmhay/ Munfvif vef;qef;vmonf/
c&pöwDuawmh olYpdwf aysmf½TifvmvQif vkyfwwfonfh 0goemtwdkif; pm;yGJay: vufwifí
ar;axmufxdkifum ajymp&mawG rukefao;onfh tvm; pum;qufjyefav\/
]tcspf&,f? c&pöwDav tckwavm jzpfcJhNyD;wmawGudk jyefNyD; pOf;pm;rdw,f? wpfcsdefuawmhjzifh
c&pöwD&JU pdwf[m tjrJwrf; wif;usyfaewmyJ? tusOf;usaeovdkyJ? bmwpfckrS yGifhyGifhvif;vif; r&dScJhbl;? udk
tjrifrSef&vmNyD; wpfa,mufESifhwpfa,muf em;vnfrI jyef&SdvmwmESihf wpfNydKifeuf arSmifBuD;usovdk
jzpfaeorQawG[m tukefaysmufoGm;a&m? 'Dvlwef;pm;uvnf; wpfqdwfawmh vGefvGef;ygw,f? olwdkYtaeESihf
udk&JU aygifay: wufxkdif ae&wmawmifrS tm;r&EdkifMuao;bl;? c&pöwDwdkY atbm&mavmrSm aecJhMuwm
rSwfrdao;w,f r[kwfvm;? c&pöwDawmh b,fawmhrS rarhbl;? c&pöwD&JU tonf;ESvHk;xJrSm tjrJ
&SifoefvsufyJ? odvm;? tifrwef cufcJMurf;wrf;wJh b0c&D;udk twlwl vufwGJNyD; avQmufcJhMu&wJh
tjzpfawG[m arhp&m aumif;wmrS r[kwfbJ? c&pöwD ajymwm r[kwfbl;vm;[if? a[m tckvnf; c&pöwDwdkY
twGuf [kdwkef;u b0rsKd;ESifh &ifqdkif&awmhr,f? 'g[m c&pöwDwdkY&JU b0yg tcspf&,f? c&pöwDjzifhav tJ'gudk
awG;vdkufrdwdkif; tdk .... odyfaysmfwmyJ}
tif'½l;u olr\ cspfp&m? oem;p&m rsufESmudk MuifempGm Munfhonf/
]c&pöwD wu,fyJ aysmfovm;[if}
c&pöwDonf ol\ EIwfcrf;udk w,kw, ESifh tomav; iHkvdkufonf/
]c&pöwD&JU b0 wpfoufwmrSm tck w'*F tcsdefuav;avmuf aysmfp&m aumif;wmESifh r&Sdygbl;
udk&,f? ,Hkyg}
cPrQ NidrfqdwfoGm;avonf/
tif'½l;onf bDpuGwfrkefYudk axmywfokwfNyD; 'defcJyef;uefudk zGifhvdkuf\/ yef;uefxJwGif ol
tifrwefBudKufonfh vpfyaw;,m; 'defcJ &Sdvdrfhrnf[laom arQmfvifhcsufjzifh zGifhvdkufjcif; jzpf\/
yef;uefxJwGif rlum; 'defcJ tpteyif r&Sdawmhay/ rpöuf bif;euf [if;csuf&mü oHk;ypfí ukefoGm;[efwl\/
c&pöwDonf pdwfraumif; jzpfoGm;av\/
]uaeY za&m csrpf'fqdkifudk oGm;rvdkY pdwful;ao;w,f? ra&mufjzpfcJhbl;}
]tdk udpö r&Sdygbl; c&pöwD&,f? jzpfygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 219
armifxGef;ol &Jwdkuf

]b,fjzpf&rvJ udk&,f? udku tvkyf yifyef;NyD; armarmESifh jyefa&mufvmw,f? c&pöwDu npmav;rS


tqifajyajy rauR;bJ ausmif;olav;wpfa,mufvdk pdwful;,OfNyD; xdkifaevdkY b,fjzpfyghrvJ? tvkyform;
wpfa,muf&JU r,m;ESifhwlatmif vkyf&rSmaygh}
c&pöwDonf xkdif&mrSxum em&Dudk wpfcsuf Munfhvdkufonf/
]tcsdef &Sdao;w,f? qdkif rydwfao;cif ajy;0,fvdkufr,f}
]'ku© r&SmESifhawmh c&pöwD}
]&ygw,f tcspf&,f? c&pöwDuudk BudKufwmav; auR;csifvdkYyg? za&mcsrpf'f&JUqdkifu 'defcJudk udku
BudKufw,f? c&pöwDu udkYudk cspfw,f}
tif'½l; aemufxyf rwm;vdkufEdkifcifrSmyif c&pöwDonf tcef;tjyifodkY a&mufoGm;avonf/
cef;rBuD;xJ jzwfavQmuf oGm;aeonfh olr\ ajcoHoGufoGufudkyif Mum;ae&onf/ tdrfa&SUwHcg;udk
tomt,mjyefí ydwfoGm;oHudkvnf; twdkif;om; Mum;vdkuf&av\/
tif'½l;\ rsufvHk;tpHk0,f tjyHK;&dyfoef;aeayonf/ olYtwGufqdkvsif r&rae? rjzpfrae
vkyfudkifay;csifwwfonfrSm c&pöwD\ tusifhjzpf\/ olonf bDpuGwf wpfcsyfudk ,lí axmywfokwfonf/
NyD;awmh emrnfBuD; vpfyaw;,m; 'defcJESifhtwl jyefa&mufvmrnfh c&pöwDudk apmifharQmfav\/
wpftdrfvHk;rSm wdwfqdwf NidrfoufvSayonf/ atmufxyfwGif zavmf&D wpfa,mufwnf;
tdyfarmusae ayvdrfhrnf/ rpöufbif;eufuawmh ½kyf&Sif½HkrSm/ rpöufbif;eufwdkY om;trdu olwdkY
oGm;&modkYvdkufr,f[k qdkonf/ 0rf;omp&myif/ ,aeY rGef;vGJydkif;wGif MuHKcJh&onfh tawGUtMuHKt& qdkvQif
pwD;rif;onf tvGefxl;jcm;í tvGefawmfonfh yk*¾dKvfwpfOD;[k qdk&vdrfhrnf/ ar&D wpfa,muf rMumcif
a&m*gaysmufayawmhrnf/ ,aeY ½Gmonfhrdk;onf xl;jcm;vSay\/ rGef;vGJydkif;wGif wdwfoGm; yHkrSmvnf;
tHhMozG,faumif;vS\/ tjyefc&D;wGif ol jzwfoef;vmcJh&onfh aus;vufa'o\ jrifuGif;onf
om,mvSay\/ NidrfqdwfvS\/ oefYpifvS\/ cspfpzG,faumif;vS\/ c&pöwDonf ra0;uGmvSaom tcsdefwGif
olr jrwfEdk;onfh yef;O,smOfudk ydkifqdkifcGifh&ayawmhrnf/ ol&,f 'ifeDESifh [kwfyf&,f .... NyD;awmh wjcm;oifh&m
q&m0ef ESpfOD;? pkpkaygif; q&m0ef ig;OD; rwf'JvfawmifNrdKUwGif qHkrdMuOD;awmhrnf/
olonf awG;rd awG;&m avQmufí awG;ae&if;u axmywfokwfxm;onfh bDpuGwfwpfcsyfudk
trIrJhtrSwfrJh aumufí 0g;aerd\/ c&pöwD jrefjref jyefa&mufrvmygu tpm qufpm;csifpdwf
aysmufoGm;rnfudk pdk;&\/ enf;enf;awmh pm;xm;rS ..../
tckvdk MumaeyHk axmufawmh c&pöwDonf za&mcsrpf'fESifhrsm; pum;aumif;aeMuavovm;/ za&m
csrpf'fonfvnf; tvGef oabmaumif;aom trsKd;orD;BuD;wpfOD;yif jzpfonf/ ol aq;cef; zGifhpuqdkvQif
olYaq;cef;odkY vlemrsm;rsm; vmapcsifaom apwemxm;cJh&Sm\/ olr\rdwfaqGrsm;udk olYaq;cef;odkY
vTwfay;cJh&Sm\/ tu,fí oluomvQif aq;cef; tvkyfudk vkyf&mü ½dk;½dk;om;om; odu©m&Sd&SdESifh vkyfoGm;cJhygrl
..../

jrefrmhrQm;ewfarmif 220
armifxGef;ol &Jwdkuf

tkd .... 'gawGudk xyfí awG;aep&m rvdkawhm/ tckcsdef a&mufrSawmh vGefcJhNyD;orQudk jyefí
awG;awmum aemifw&aezdkY taMumif;r&SdawmhNyD/ olESifh c&pöwDwdkYrSmvnf; ,cifuvdkyif MuifMuifemem
&SdaeMuNyD/ vGefcJhaom wpfrdepfcefY tcsdefu c&pöwD ajymoGm;orQudk em;axmifcJh&onfrSm rnfrQ
pdwfcsrf;omp&m aumif;ygoenf;/
olonf pD;u&uf wpfvdyfudk rD;ñSdav\/
xdktcdkufrSmyif tdrfa&SU wHcg;qDrS {nfhBudKacgif;avmif;oHonf jyif;xefpGmjrnfvmonf/ olonf
zswfceJ vSrf;MunfhvdkufNyD; vufxJrS pD;u&ufudk jymcGufxJodkY csxm;cJhum tdrfa&SUwHcg; qDodkYxoGm;av\/
aemufwpfBudrf acgif;avmif;oH xGufrvmrD olonf tdrfa&SUwHcg;udk zGifhNyD;om; jzpfaeav\/
wHcg; yGifhoGm;onfESifh wpfNydKifeuf tjyifbufwGif &Sdaeonfh wkefvIyfacsmufcsm;zG,f&m jrifuGif;udk ol
owdjyKrdvdkufonf/ yvufazmif;ay:wGif &yfaeaom vlpkvla0;rSm enf;enf;aemaem r[kwfygwum;/
tarSmifxk atmuf0,f roJruGJ vIyf&Sm;aeaom OD;acgif;rsm; rsufESmrsm;onf ½IyfaxG;
rsm;jym;vSpGm\/
bmhaMumifhrsm;ygvdrfh/
olonf ]bmjzpfvmMuvdkYygvdrfh} [laom tawG;jzifh Za0Z0gjzpfaecdkufrSmyif acgif;avmif;udk
qGJcJhaom &Jom;onf a&SUodkY wdk;a0SY a&muf&Sdvmonf/ &Jom;rSm rsufESmpdrf;r[kwfay/ za&m csrpf'f\
qdkifteD;&Sd rD;ydGKifhwGif wm0efusonfh ol\ rdwfaqG &Jom;BuD; px½l;om;aywnf;/ tHhMop&m aumif;onfum;
olYtm; tvefYwMum;ESifh Munfhaeaom px½l;om;\ rsufvHk;rsm;aywnf;/
]a'gufwm}
px½l;om;\ toHrSm tajy;tvTm; tarmwaum vmcJh&ojzifh toufyif rSefrSefr&SLEdkifonfh
vlwpfa,muf\ toHrsKd;? wkefvIyfacsmufcsm;rIuvnf; tjynfh/
]a'gufwmh ZeD; 'Pf&m &vmw,f? olu ajy;vmwm tdk bk&m;? bk&m;? ol qdkifxJu ajy;xGufvmNyD;
bwfpum; a&SUutjzwfrSm}
tif'½l;\ wpfudk,fvHk;onf a&cJwHk;ozG,f at;pufoGm;avonf/ xdwfvefYjcif;? wkefvIyfjcif;ESifh
acsmufcsm;jcif;wdkYonf ol\ vnfrsKdtm; qGJñSpfxm;avonf/ cPcsif; twGif;rSmyif cef;rBuD;xJü vlawGESifh
tjynfh jzpfoGm;av\/
0rf;enf;yufvuf idka<u;aeaom za&mcsrpf'f? bwfpum;vufrSwfa&mif; wpfOD;? rsufESmpdrf; &Jom;
wpfa,muf? olwdkYaemuf0,f tm;vHk; rsufESmpdrf;rsm;/ olwdkY tm;vHk; wdk;a0SYumjzifh a&SUodkY
a&mufvmMuavav olonf aemufodkY qkwfay;&avonf/
vlpk vla0;Mum;rS jzwfí vlESpfa,mufonf wpfa,mufaomoludk ayGUcsDí o,f,lvmMuonf/ olwdkY
vufxJrS vlrSm wjcm;vlr[kwf/ c&pöwD .... c&pöwD/

jrefrmhrQm;ewfarmif 221
armifxGef;ol &Jwdkuf

c&pöwD\ OD;acgif;onf aemufbufodkY vefum wGJavmif;usvsuf&Sdavonf/ cspfpzG,f aumif;aom


vnfwdkif aMumhaMumh jzLjzLazG;azG;onf olYtvSudk vSpfí jyaeayonf/ c&pöwD\ b,fbufvufonf za&m
csrpf'f\ qdkifrS 0,fvmcJhonfh 'defcJxkyfuav;udk wif;usyfpGm qkyfxm;qJ/
olwdkYonf c&pöwD\ udk,fcE¨mudk aq;cef;twGif;&Sd vlemtdyfpifay:odkY tomt,m
wifvdkufMuav\/
c&pöwD\ udk,fcE¨m0,f touf0dnmOf uif;rJhvsuf &SdavNyD/

jrefrmhrQm;ewfarmif 222
armifxGef;ol &Jwdkuf

(20)

rarQmfvifhcJhaom tjzpfaMumifh tif'½l;\ b0onf z½dkz&Jjzpfum NydKuGJysufpD;oGm;cJhav\/ olonf


t½l;wpfa,mufozG,f pdwfvGwfukd,fvGwf jzpfoGm;&av\/ olonf bmudkrSvnf;rod? bmudk rSvnf; rjrif?
bmudkrSvnf; rMum;? bmudkrSvnf; pdwfr0ifpm;? todOmPfw&m; vHk;0uif;rJhaeonfh vlwpfa,mufozG,f
jzpfcsifwdkif; jzpfvsuf &Sd&av\/
wpfcgwpf&H owdjyef0ifvmonfh tcsdefrsm;wGif olYteD;ü rpöufbif;eufESifh 'ifeDwdkY &Sdaeonfudk
vnf;aumif;? wpfBudrf ESpfBudrfcefY [kwfyf a&mufvmonfudk vnf;aumif; owdxm;rdyg\/
useftcsdefrsm;wGif rlum; ol bmudkrS rodacs/ vkyfp&m&SdvmvQif? vkyfp&m ay:vmvQif vkyfay;vdkufonf/
rvkyfrjzpfíom vkyfp&m&Sdonfrsm;udk xí vkyfudkifay;aeaomfvnf; ol\ vIyf&Sm;rIrSm oHywfay;xm;í
vIyf&Sm;ae&onfh puf½kyfwpf½kyf\ vIyf&Sm;rIrsKd;omvQif jzpfayonf/
olonf xrif;vHk; wapä ajcmufcH&olvdk jzpfvsuf&Sd\/ ysufokOf;oGm;ovdk jzpf&aom olYb0rS
wpfyg; tjcm; bmudkrS em;rvnfaom tjzpfodkY qdkufa&mufvsuf&Sd\/ olYtwGuf wefzdk;rjzwfEdkifaom
qHk;½IH;rIaMumifh jzpfay:vm&onfh ylaqG; aomurD;onf olYtm; jyif;xefpGm zdpD;ESdyfpuf avmifuRrf;vsuf
&Sdonfjzpf&m rtdyfEdkif? rpm;Edkif awG;rdawG;&m awG;í ai;rdai;&m ai;aejcif;jzifhom tcsdefukefvsuf &Sdav\/
wpfcgwpf&H pdwfarm vlarm jzpfum tdyfaysmfoGm;jyefawmhonf/ wkefvIyf acsmufcsm;zG,f&m aumif;vSaom
tdyfrufrsm;aMumifh vefYEdk;vm&onfom jzpf\/ vefYEdk;vmjyefawmhvnf; ½dk;½dk;wef;wef; Edk;vmjcif;r[kwfay/
aZmacR;rsm; jyefvsuf? ½dIufBuD;wiif idk,dkvsuf? xdwfvefYwMum; atmf[pfvsuf Edk;vmjcif;rsKd;om
jzpfavonf/
c&pöwD rawmfwq aoqHk;oGm;rItwGuf w&m;½Hk;rS ppfaq;ar;jref;aeonfh jrifuGif;onf ol\
pdwftm½Hk0,f tjrJwap xif[yfvsuf&Sdayonf/ oufaorsm;udk wpfa,mufNyD; wpfa,muf ac:í
ppfaq;ar;jref;aeyHkrSm rvdktyfawmhonfht&m wpfckudk tvkyfr&Sd tvkyf&Smí a&;BuD;cGif us,f
vkyfaeonf[kyif olYpdwfu xifrdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 223
armifxGef;ol &Jwdkuf

rnfodkYyif jzpfap w&m;½Hk; a&SUarSmufwGif tppfcHae&&Smaom za&mcsrpf'f\ ½kyfyHkvTmudk rlum;


olarhír&ay/ ol\ tonf;ESvHk;wGif pGJxifusef&pfcJh\/ xdkaeYu olonf za&mcsrpf'fudkom pl;pl;pdkufpdkuf
MunfhaecJhrdonf/ za&mcsrpf'f\ yg;jyif ESpfzuf0,f rsuf&nfrsm;onf tqufrjywf pD;qif;vsuf &Sd\/
]ol qdkifxJ 0ifvmuwnf;u &,fvdkY armvdkY? aysmfvdk jrL;vdkYygyJ? wu,fh uav;av; wpfa,mufvdkyJ
jrefjref vkyfprf;yg jrefjref? uRefr a,mufsm; apmifhaevdrfhr,fvdkYvnf; uRefrudk ajymygw,f? NyD;awmh ....
NyD;awmh}
tqHk;usawmhvnf; a'gufwmarqef twGuf tvGef 0rf;enf;ygonf [laom pum;onf trIppf
t&m&Sd\ EIwfzsm;rS vdIufvdIufvSJvSJ xGufay:vmonfudk Mum;vdkuf&\/
NyD;qHk;oGm;acsNyD/
b,folawG bmawGyJ ajymajym? bmawGyJ vkyfaevkyfae olYb0uawmh qHk;cJh&avNyD/
olonf puf½kyfwpf½kyfyrm ililai;ai; xdkifae&mrS rwfwwfx&yfonf/ cPMumaomf olonf
'ifeDESifhtwl yvufazmif;ay:ü avQmufoGm;aeonfudk owdjyKrdvmav\/
c&pöwD\ tavmif;tm; rnfolawG wm0ef,lí rnfodkYrnfyHk jyifqifMuonfudkvnf; ol rod/
rnfuJhodkY oN*ØK[fMuonfudkvnf; aumif;pGm ol rrSwfrd/ u,fq,f*&if; okomefodkY OD;wnfoGm;aeonfh
armfawmfum;ay:0,f olY tawG;rsm;onf [kda&muf onfa&mufESifh axG;vHk;&pfywfjzpfum OD;acgif;wpfckvHk;
csmcsmvnfaeonfudkawmh owd&\/ ukefvGefoGm;cJhNyD jzpfaom twdwfrS jzpf&yfrsm;onf olYpdwftm½Hk0,f
BudKMum;BudKMum; ay:vmvsuf&Sdonfudkvnf; ol rSwfrd\/
olESifhc&pöwDwdkY aecJhMuonfh aA;vf'½l; ½Icif;omtdrf\ aemufbuf&Sd awmifukef;ay:0,f
okomefwpfck&Sd&m xdkokomeftwGif;rS ta&mifuif;rJhaeNyDjzpfaom tkwf*lrsm;udk jrifa,mifrdonf/
xdkawmifukef; xdkokomefwpf0dkufü tjrJwap usufpm;aeMuaom jrif;ykuav;rsm;udk owd&atmufarh
wojcif; jzpfrdonf/
c&pöwDonf xkdokomef wnf&m? xdkjrif;ykuav;rsm; usufpm;&m awmifukef;uav; tay:wGif
oHa,mZOf trQifwG,fcJh&Smavonf/ aeYpOfaeYwdkif; xdkawmifukef;ay: wufí vrf;ravQmufbJ raeEdkif/ xdk
awmifukef;ay:wufí tkwf*lawG Mum;wGif vrf;ovm;&if; oefY&Sif;vwfqwfonfh avjynfavnif;\ wdk;a0SY
xdyg;rIudk c&pöwDonf tvGefrufarmwG,fwmcJh&Sm\/
tckawmh c&pöwDonf tvGef tnpftaMu; xlajymí oefY&Sif;pifMu,f vwfqwfaom uif;rJh&m
NrdKUBuD;wpfNrdKU\ okomeftwGif;&Sd ajratmuf0,f vJavsmif; tdyfpufcJh&ayNyD/
olonf c&pöwD um;wdkufcH&onfh nu jyif;xefvGef;vSaom pdwfa0'em\ t½dkuftykwf
txktaxmif; 'Pfudk rcHr&yfEdkifvGef;í t&ufudkom zdí aomufcJh\/ bmudkrS owdr&avaumif; av[k
oabmxm;um t&ufudk tvGeftuRHaomufcJhonf/ odkYaomfvnf; ol aomufvdkufonfh 0DpuDrsm;onf ol
arhvdkonfh t&mrsm;udk arhaysmufoGm;atmif rpGrf;aqmifEdkifacs/ olYudk,fol a'gojzpfonfxuf jzpfatmifom

jrefrmhrQm;ewfarmif 224
armifxGef;ol &Jwdkuf

zefwD;EdkifpGrf; &Sdonfudk awGU&\/ xdknu olonf wpfnvHk; tcef;xJü acgufwkYH acgufjyef avQmuf&if;?
wpfa,mufwnf; pum;ajym&if;atmf&if; [pf&if; olYudk,fol tjypfwif&if;ESifhyif rdk;pifpif vif;cJh&avonf/
]tck jzpfcJh&wJh tjzpf[m rif;aMumifh jzpf&wm? rif;rSm tjypf r&Sdbl;vdkYrsm; xifaeovm; [if? rifhrSm
tjypf&SdwmayghuGm? odyf&Sdwmaygh? 'Dtjypfu vGwfr,f xifaeovm;? [m; [m; [m; a0;ygao;w,fuGm? rif;
rvGwfygbl;? rif; rvGwfbl;? rif; tjypftwGuf xkdufoifhwJh'PfcwfrIudk rif; udk,fwdkif wpfaeYrSm cH&rSmyJ?
c&pöwDrSm jzpfcJhorQawG[m rifh tjypfcsnfyJ? rifh tjypf rif;cHayawmh? wpfoufvHk; cHayawmh ? cHayawmh}
olonf tdrfrS xGufum qD;ESif; wzGJzGJatmuf0,f OD;xkyfyifraqmif;bJ vrf;xdyftxd
avQmufoGm;onf/ Apf'vm;\ qdkifa&SU vrf;ab;yvufazmif;ay:0,f warhwarm &yfum Apf'vm;\ qdkifudk
arQmfai;aerdonf/ NyD;awmh jyefvSnfhvmcJhav\/ olYyg;jyif ESpfzuf0,f rsuf&nfprsm;onf wvdrfhvdrfh
qif;vsuf &Sdonf/ olYEIwfrSvnf; wwGwfwGwf/
]bk&m;ocifudk jyuf&,fjyKvdkY r&bl;wJh? odyfrSefwJh pum;? wpfcgwkef;u c&pöwD ajymcJhw,f?
[kwfwmaygh? odyf[kwfwmaygh? bk&m; ocifudk jyuf&,fjyKvdkYawmh r&bl; oli,fcsif;wdkY}
olonf ',D;',dkifjzifh tdrfay:odkY wufcJhonf/ tay:xyfa&mufjyefawmh bmvkyf&rSef; rod/
a,mifwD; a,mifuef; jzpfae&jyefonf/ NyD;rS c&pöwD\ tcef;wGif;odkY 0ifcJhrdonf/
tcef;rSm Nidrfqdwfonf/ at;jronf/ touf 0dnmOfuawmh uif;rJhvsuf &Sdayonf/
rSefwifcHkay:0,f c&pöwD\ vufudkiftdwfuav; wpftdwf/
olonf vufudkiftdwfudk w,kw, aumuf,lvdkufNyD; yg;jyifESifh uyfxm;vdkufonf/ NyD;awmh
zGifhMunfhvdkuf\/
tdwfxJ0,f aMu;eDjym;uav;rsm;? aiGjym;uav;rsm;/ NyD;awmh vufudkify0guav; wpfxnf ESifh
ajypma[mif;uav;wpf½Guf/ aemufNyD;awmh pm½Gufpmwrf;tcsKdU/
pm½Gufpmwrf;rsm; Mum;0,f '&if;zD;rSm aepOfu ½dkufcJhonfh ol\ "mwfyHkwpfyHkudk awGU&onf/
NyD;awmh atbm&mavmNrdKU&Sd olY vlemrsm;xHrS ay;ydkYcJhonfh c&pörwfuwfrsm;/
c&pöwDonf þvufaqmifuwfjym;rsm;udk ESpfaygif;rsm;pGm raysmufrysufatmif wjrwfwEdk;
odrf;xm;cJhacsonf/
olY tonf;ESvHk;onf jyif;xefaom emusifrIa0'emudk wodrfhodrfh cHpm;vm&onf/ olY wpfudk,fvHk;
wkefwkef,if,if jzpfvmonf/ olY'l;rsm;onf auG;ñGwfí usoGm;onf/ olonf c&pöwD\ tdyf&mab;0,f
'l;axmufxdkifum uav;i,fwpfOD;ozG,f ½dIufBuD;wiif idka<u;vsuf &Sdav\/
'ifeDonf tif'½l;wpfa,muf aeY&SdorQ? tcsdef&SdorQ t&ufawG rwefwqzdí aomufaeonfudk
wm;jrpfjcif; rjyKacs/ 'ifeDonf olYtem;wGif aeYpOfvdkvdk &Sdonf/ olYteD;rS wpfz0g;rS cGmoGm;onf[k r&Sdacs/
'ifeD vm&jcif;rSm aq;cef; tvkyfaMumifh r[kwfay/ ,cktcgwGif aq;cef; tvkyfudk a'gufwm avm&D;u

jrefrmhrQm;ewfarmif 225
armifxGef;ol &Jwdkuf

wm0ef,lí vkyfudkifaeNyDjzpfonf/ avm&Donf vlaeawmh wpfae&mwGifaeNyD; aq;cef;zGifhcsdefESifh


vlemMunfhcsdefrsm;usrSom aq;cef;odkY vmavonf/
oluawmh olY ywf0ef;usifwGif bmawG jzpfaerSef;vnf;rod/ b,folawG vmí
bmawGvkyfaerSef;vnf;rod/ odcsifpdwfvnf; r&Sd/ odatmifvnf; rBudK;pm;/ olonf a'gufwm
avm&D;ESifhvnf; tawGUrcH/
tdrfa&SUwHcg;qDrS acgif;avmif;oHMum;vdkuf&vQif olY wpfudk,fvHk; at;ceJ jzpfoGm;wwf\/ olY
tonf;ESvHk;rsm;onf aMurGysufjyKef;ukefyvm;[k xifrSwf&\/ olonf {nfhBudKacgif;avmif;oH
Mum;vdkufvQif t½l;wpfa,mufvdk jzpfoGm;wwfavonf/ tdrfa&SUwHcg;rS ajcoHMum;&vQifvnf; olYpdwfrSm
ua,mifacsmufcsm; jzpfcsifonf/ vufzsm;ajczsm;awG at;vmwwfonf/ vufz0g; ESpfzufwGif
vufqDrsm;ESifh½GJpdkvmwwfavonf/
olonf tcsdef&SdorQ tay:xyf tdyfcef;xJrS xGufonfr&Sday/ tcef;xJü xkdifí awG;awm
ai;armaewwfonf/ vufudkify0g wpfxnfudk vHk;ajcí udkifxm;NyD; xdkvufudkify0gESifh tqDjyefaeaom
olYvufz0g;rsm;udk rjywfokwfum olY a&SUarSmuf&Sd rD;zdkudkom pl;pdkufMunfhaewwf\/ nydkif;a&mufvQif
&ifqdkif&OD;awmhrnfh tdyfraysmfonfh a&m*gwapäBuD;onf olYtm; tjyif;txef ajcmufvSefYvQuf &Sdavonf/
wpfaeYaom eHeufwGif 'ifeD a&mufvmonf/ tif'½l;\ yHkpHuawmh tajymif;tvJ r&Sday/ t&ufaomufvdkuf/
vufudkify0gESifh vufz0g;udk okwfvkduf/ rD;zdkudk awGawG ai;ai; pdkufMunfhvdkuf/
'ifeDu olYudk rodrom tuJcwfonf/
]uJ udk,fhvl? tck usKyf vGwfvyfoGm;NyD? tvkyfu tckrSyJ xGufcGifh&awmhw,f? usKyf wdkY oGm;csifwm
oGm;vdkY&NyD? oGm;p&mvnf; &SdaeNyD? oGm;MupdkY&JU}
oluawmh rwkefrvIyfESifh 'ifeDYpum;udk em;axmifae\/ jiif;y,fjcif;vnf; rjyKay/ trSefawmh olYwGif
jiif;Edkifonfh tiftm;vnf; r&Sdawmhay/ 'ifeDtm; b,foGm;MurSmvJ[kyif ar;azmfr&acs/ olYt0wftpm;awGudk
acgufum aowåmwpfvHk;wGif xnfhaeaom 'ifeDudkom NidrfoufpGm xkdifí Munfhaeavonf/ wpfem&DcefY
Mumawmh olonf 'ifeDESifhtwl yuf'ifwef blwmqDodkY oGm;vsuf&Sdav\/
olwdkYonf wpfaeYvHk; taemufydkif; e,fajr twGif;ü vSnfhvnf oGm;Muonf/ e,l;ydkYodkY a&mufawmh
&xm;ajymif;í pD;um yGefarmufof½dIif;,m; e,fxJodkY c&D;qufMuonf/ atAma*;AifeD; a&mufrSyif &xm;ay:rS
qif;Mu&awmh\/
blwm tjyif a&mufonfhtcg 'ifeDu tiSm;um; wpfpD; iSm;í c&D;qufMujyefonf/ tiSm; um;onf
NrdKUxJrSxGufí ,lYpfjrpfudk ausmfjzwfum awmifydkif;bufodkY xGufcJhonf/ xdktcgusrSyif 'ifeDu pwifí
pum;ajymavonf/
]wpfcsdefu uRefawmf rMum rMum vmNyD; ig;rQm;wJh ae&mav;ayghAsm? tifrwef om,mw,f?
t,fvefwdGKif tufbD; bkef;awmfBuD;ausmif;aygh? uRefawmfwdkY twGuf toifhawmfqHk; ae&mvdkY xifwmESifh
vmcJhwmyJ}

jrefrmhrQm;ewfarmif 226
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;uawmh rvIyfr,SufEdkifvSonf/ 'ifeD ac:&maemufodkY waumufaumufom vdkuf aeonf/


pum;wpfcGef;wavrSyif jyefajymazmf r&acs/
ajcmufem&D xdk;awmhrSyif olwdkY\ c&D;vrf;qHk;jzpfaom t,fvefwdGKif tufbD;bkef;awmfBuD; ausmif;odkY
a&mufMuonf/ vGefavNyD;aom ESpfaygif;rsm;pGmu wnfxm;aqmufvkyfcJhaom ausmif; BuD;rdkY aygufonfh
ae&mawGu aygufí jyJonfhae&mawGu jyJum ysufonfhae&mu ysufaeNyD jzpfaomfvnf; a&S;a[mif;
vuf&mrsm;\ cHhnm; xnf0grIuawmh rysufao;ay/
ausmif;BuD;ESifh wGJvsuf wpfzufwGif ausmif;ysufBuD;rS NydKysufaeonfh ausmufwHk; ausmufcJrsm;ESifh
aqmufvkyfxm;onfh {nfh&dyfom &Sdaeonf/ xdk {nfh&dyfomESifh vufwpfurf;wGif prf;acsmif;i,f wpfckonf
pD;qif;vsuf &Sd\/ reD;ra0;&Sd awmtkyfqDrS rD;cdk;vHk;rsm;onf wdwf qdwf om,mvSaom naecif;\
avjynfavnif;ESifhtwl aumif;uifxufqDodkY xdk;wufvsuf &Sdayonf/
aemufwaeY reufwGif 'ifeDonf tif'½l;tm; ZGwftwif; tdyf&mrS EdI;um vrf;avQmufxGufonf/
nu wpfnvHk; eD;yg;rQ rtdyfcJh&aom tif'½l;rSm vrf;ravQmufEdkifavmufatmifyif EHk;csnfh
acG,dkifvsuf&Sdonf/ aeomvsuf &Sdaomfvnf; xdkaeYtzdkY a0;a0;vHvH ravQmufawmhbJ jyefvSnfhvmcJhMuonf/
odkYaomfvnf; 'ifeD\ wGef;wGef;xdk;xdk; vkyfcJhrIaMumifh xdkaeYu &Spfrdkifwdwd avQmufEdkifcJhMuonf/
&ufowåywfrQ tukefwGif olwdkY ESpfa,mufonf wpfaeYvQif rdkif ESpfq,frQ avQmufaeEdkifMuavNyD/ odkYjzpf&m
nydkif;a&mufNyD qdkvQif tif'½l;onf tdyf&may:wGif ajcukef vufyef;jzpfum ukvm;ao ukvm;arm
tdyfarmusvsuf &Sdavawmh\/
'ifeDESifh tif'½l;tzdkYawmh xdkae&muav;onf om,m csrf;ajrhvSaom AdrmefbHkuav;yif jzpfacsonf/
pdwfat;csrf;ajrhjcif;udk tjynfht0yif &&SdMku\/ ywf0ef;usifwpf0dkufwGif olwdkYtm; aESmifh,Sufrnfhol [lí
r&Sdoavmufyif/ ig;zrf;&moDukefqHk;csdefrdkY wHig;vkyfom;rsm;vnf; rsm;rsm;pm;pm; r&Sdawmh/ tenf;i,f
omvQif usefawmhonf/
olwdkY aeYpOf pm;aomufae&onfh tpm;taomufrsm;rSmvnf; tqef;wMu,f[lí bmrS rygay/
½dk;½dk;&Sif;&Sif;ESifh awmxrif;awm[if;rsKd;om jzpfonf/ pm;onfhtcgwGifvnf; wcrf;wem; jyifqifí
pm;aomufMu&onf r[kwfay/ tcef;i,fuav; wpfcktwGif;&Sd xif;zdkBuD; wpfcka&SUü csxm;aom
0ufopfcsom; pm;yGJ&SnfwGif xdkifum jzpfovdk pm;aomufMu&av\/
'ifeDESifh tif'½l;wdkYonf vrf;avQmufcsdefwGif pum;ajymcJvSonf/ wpfaeukef wpfaecef;
vrf;avQmufxGufMuonfh aeYrsm;rSmyif pum; wpfvHk;p ESpfvHk;pom ajymrdMuavonf/
a&mufpwGif tif'½l;onf ol a&mufaeonfh ae&mudk vHk;0owdrxm;rday/ b,fae&m b,fa'oodkY
a&mufaerSef;yif ol rodacs/ &uf tenf;i,f MumvmrSom ywf0ef;usif&Sd awmawmif a&ajr\ tvSudk
oljrifvm? odvmjcif; jzpfayonf/
ol\ usef;rma&; tajctaerSm rlv tajctaeodkY jyefra&mufao;aomfvnf; vukefcg eD;onfhtcg
ododomomyif wdk;wuf aumif;rGefvmonf/ vrf;avQmuf&müvnf; rnfrQyif a0;a0; ,cifuvdk

jrefrmhrQm;ewfarmif 227
armifxGef;ol &Jwdkuf

rarmryef;awmhbJ avQmufEdkifvmonf/ vrf;avQmufEdkifvmonfESifhtrQ tpm;taomufudkyg


pm;EdkifaomufEdkifvmonf/ rSefrSefvnf; tdyfEdkifvmavonf/
reufwdkif; a&at;ESifh a&csKd;jcif;udkvnf; rSefrSefvkyfvmEdkifojzifh ,cifuvdk ayayawaw
ukyfukyf½kyf½kyf r[kwfawmhbJ ajymifajymifa&mifa&mif jzpfvmonf/ ol\ ½kyftoGifonf avmuudk
&ifqdkif&Jonfh taetxm;rsKd;odkY jyefía&mufvmav\/ ol\ udk,fcE¨mtwGif;rS aysmufuG,fvkcref;
jzpfcJh&aom tMum;? tjrif? tod tm½Hkrsm;vnf; jyefvnf &Sifoef Edk;<uvmcJhavNyD/
ol\ usef;rma&; jyefvnf aumif;rGefvmzdkY twGuf qdkvQif þae&mxufaumif;aom ae&monf
r&Sd[kyif qdk&acsawmhrnf/ vlolav;yg;ESifh uif;a0;ojzifh vGwfvyfpGm aexdkif½HkrQru tyifyef;cHí aeEdkifrS
tqifajyaomae&m jzpfay&m olYtzdkY taumif;qHk;aom ae&muav;wpfck jzpfaeay\/
olonf pum;vnf; pwifajymp jyKvmonf/ yxr ajympwGifawmh olwdkYESpfa,mufajymMuonfh
pum;rsm;rSm tysif;ajy oabmavmufxm;í ajymMuonfh pum;rsm; jzpfaomfvnf; Mumvmawmh
tav;teuf xm;&rnfh udpörsm;yg aqG;aEG; ajymqdkvmrdMuonf/ þodkYjzifhyif ol\ tajctae t&yf&yfudk
'ifeDrS wpfqifh Mum;odvmcJh&av\/
ol\ aq;cef;udk a'gufwmavm&D;xH a&mif;cscJhNyD;NyD jzpf\/ aps;uawmh rlvowfrSwf xm;onfh
aps;r&acs/ aq;cef;zGifhpwGif oludk,fwdkif a'gufwmavm&D;ESifh wGJxdkifum vlemrsm;ESifh rdwfqufay;jcif;?
tqifajyajy vkyfudkifoGm;Edkifatmif ulnDjcif; ponfrsm;udk jyKvkyfygrnf[laom pnf;urf;csuf&SdcJh&m
,if;pnf;urf;csufudk olbufrS rvdkufemEdkifawmhbJ ysufuGufcJh&ojzifh rlvowfrSwfxm;onfh aps;udk
r&jcif;jzpf\/ odkYaomfvnf; rlv owfrSwfaps;xuf rsm;pGm avsmhenf;oGm;jcif; r[kwfojzifh taMumif;
r[kwfvSay/
[kwfyf wpfa,mufvnf; udef;b&pf wuúodkvfwGif wufae&aom oifwef;NyD;qHk;oGm;ojzifh
bmrif*ef&Sd olYtdrfodkY jyefoGm;NyD[k od&onf/ 'ifeDuawmh tvkyfrS tNyD;tydkif EkwfxGufvdkufNyDjzpfí vHk;0
taESmiftzGJU uif;rJholwpfOD;b0odkY a&mufcJh&jyefNyD[k qdkavonf/ tif'½l;tm; ac:í t,fvefwdGKif
tufbD;odkY vm&ef tvkyfrS tNyD;tykdifyif xGufvmcJhjcif;jzpfonf[k od&\/ olYaMumifh tvkyfu
xGufvm&rSef;odaomtcg tif'½l;rSm pdwfraumif; jzpf&jyefavonf/ olonf 'ifeDtm; awGawGai;ai;
Munfhae&mrS ]pdwfraumif;p&myJ? 'DESpf ESpfprSm tvkyfjyefvkyfEdkifatmif uRefawmf BudK;pm;rS jzpfawmhr,f} [k
ajymavonf/
olwdkY ESpfa,mufonf ,cufuxuf ydkí pum;ajymjzpfvmMuonf/ tif'½l;\ rsufESmay:wGif
tpOftjrJvdkvdk &SdaecJhaom pdk;&drfaomursm;ESifh xdwfvefY acsmufcsm;rIrsm;onf aysmufuG,f oGm;cJhNyD jzpf\/
trSefawmh ol\ tonf;ESvHk;wGif &&SdcJhonfh 'Pf&mrSm tvGefjyif;xefvSaom 'Pf&m wpfck
jzpfacsonf/ þ'Pf&monf olY b0wpfoufwmwGif jyefí emvefrxlEdkifavmufatmif jyif;xef
vSaomfvnf; ,cktcgwGif uHtm;avsmfpGmyif jyefí emvefxlEdkifonfh tajctaeodkY a&mufpjyKvmNyD
jzpfavonf/ olonf xl;qef;vSaom vlom;wdkY\ pdwfudk jyefvSefí qifjcifoHk;oyfum tHhMoaerdav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 228
armifxGef;ol &Jwdkuf

,ckawmhvnf; olonf xlxlaxmifaxmifESifh oGm;EdkifvmEdkif &SdcJhNyD/ olYywf0ef;usif&Sd


avaumif;avoefYudkvnf; pdwfa&mudk,fyg tm;yg;w& &SL½dIufvmEdkifNyD/ vrf;avQmuf&if;u vufudkifwkwfjzifh
[kdacguf onf½dkuf vkyfum pl;prf;qifjcifrIvnf; jyKvmEdkifNyD/ 'ifeDrS wpfqifh &vmonfh olYpmrsm;udkvnf;
zwfvmEdkifNyD/ pmwdkufrS aq;ynm*sme,f rSefrSef a&mufrvmvQif qJa&; Budrf;armif;jcif;udkyif jyKvmEdkifNyD/
nydkif;wGifvnf; 'ifeDESifh twlxkdifí ajryHkBuD; wpfcsyfudk jzefYcif;um aphpyfaocsmpGm avhvmMuonf/
a0zef aqG;aEG;Muonf/ NrdKUi,frsm;pm&if;udk jyKpkMuonf/ xdkpm&if;xJrS aeí olwdkYvkyfief;ESifh toifhawmfqHk;
jzpfrnfhNrdKUrsm;udk a½G;cs,fMu&m NrdKUaygif; &SpfNrdKUa&G;vdkY &avonf/
olwdkY a½G;vdkY&onfh NrdKUrsm;rSm pwufzdk½dIif;,m;e,fxJrS ESpfNrdKU? aemoifywef½dIif;,m;e,fxJrS
oHk;NrdKUESifh 0g;0pf½dIif;,m;e,fxJrS oHk;NrdKU jzpfavonf/
xdktywf wevFmaeYwGif 'ifeD c&D;xGufoGm;cJh&m wpfywfrQMumonf/ 'ifeD r&Sdonfh &ufrsm;
twGif;wGif olonf olpDpOfa&;qGJxm;onfh tvkyfudk tjrefqHk; taumiftxnfazmfcsifpdwf jyif;xefvsuf
&Sdonfjzpf&m paeaeY rGef;vGJydkif;wGif olwpfa,mufwnf; atbma*; Aif;eD;odkY ajcusif xGufvmcJhonf/
aemufqHk; &xm;udk rDvdkYrDjim;[laompdwfjzifh jrefEdkiforQ jrefatmif avQmufaomfvnf; &xm;rrDawmhojzifh
pdwfarm vlarm jzpfum jyefvmcJh&av\/
pdwfvufrtDromjzifh jyefvmcdkuf {nfh&dyfom a&SUü &yfxm;aom zdkY'fum;eufav; wpfpD;udk
jrifvdkuf&ojzifh 0rf;omtm;& jzpfoGm;onf/ tcef;wHcg;udk uwdkufu½kduf wGef;zGifhí 0ifoGm; aomtcg ol
arQmfvifhrdonfhtwdkif; 'ifeDESifh [kwfyfwdkYonf rSeftdrfrD;a&mifatmufwGif tustexdkifum npm
pm;aeMuonfudk awGU&av\/
xdk &ufowåywf twGif;wGif olwdkY oHk;OD;om; b,fudkrS rxGufMuawmhbJ olwdkY vkyfief;twGuf
aqG;aEG; wdkifyif&if;ESifhyif tcsdefukefMuonf/ zD;vpf'ifeD pHkprf; od&SdcJhorQaom tcsuf tvufrsm;onf
tif'½l;ESifh [kwfyfwdkYtzdkY pdwf0ifpm;p&m jzpfaeavonf/
tjyifbufwGif rdk;onf onf;xefpGm ½GmoGef;vsuf &Sd\/ rdk;aygufrsm;onf jywif;wHcg;rsm;udk
jyif;xefpGm ½dkufcwfvsuf &Sdavonf/ &moDOwkum; qdk;½Gm;vSayonf/ odkYaomfvnf; olwdkY oHk;OD;uawmh
tjyifavmuü bmawG jzpfaeonfudk vHk;0 *½krjyKrdMuawmhay/
'ifeDa&mufcJhaom NrdKUrsm; teuf ESpfNrdKUrSm z&ifwefESifh pwefabm½dk; NrdKUrsm; jzpf\/
[kwfyf oHk;avh&Sdaom pum;ESifh ajym&rnf qdkygu aq;0g;ukorIvkyfief; zGHUNzdK;wdk;wuf&ef
rSnhf0if;pjyKaom ae&mrsm; jzpfayonf/ xdkNrdKUESpfNrdKUpvHk;wGif pdkufysKd;a&;vkyfief;onf t"du
vkyfief;jzpfaomfvnf; wpfzufwGif pufrIvkyfief;rsm;uvnf; wdk;wuf&ef tm;,lvsuf&Sdonf/
pwefabm½dk;NrdKUwGif armfawmfum;tif*sifrsm; xkwfvkyfonfh puf½Hkwpf½Hk½Sdí z&ifwefNrdKUwGifrl oMum;
puf½HkBuD;wpf½Hk &Sdonf/ NrdKUqifajczHk;rsm;wGif tdrfopfrsm; wdk;vmaeonf/ vlOD;a&uvnf; wjznf;jznf;csif;
wdk;vmaeonf odkYaomfvnf; ESpfNrdKUpvHk;wGif aq;ukvkyfief; aumif;aumif; r&Sdacs/ z&ifwefNrdKUwGif
aq;½Hkuav; wpfck&Sdaomfvnf; pwefabm½dk; NrdKUrSmawmh bmrSr&Sd/ta&;BuD;aom vlemrsm;udk q,fhig;rdkif
tuGm½Sd omoemjyKaq;½HkodkY ydkYay;&onf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 229
armifxGef;ol &Jwdkuf

xdkNrdKU ESpfNrdKUESifh ywfoufí tao;pdwftcsuftvufrsm;udk Mum;odaomtcg oHk;OD;pvHk;onf trJeHY


&aom awmvdkufacG;rsm;ozG,f jzpfvmMu\/ odkYaomfvnf; 'ifeDxHwGif ,ckxufydkí tm;wufzG,f
aumif;aom owif;pum;rsm; &Sdaeao;onf/ 'ifeDonf vufxJrS pwefabm½dk;NrdKU ajryHkudk
jzefYcif;vdkufavonf/
]0rf;enf;pGmESifhyJ ajym&OD;r,f? 'DajryHkudk uRefawmf pwefabm½dk;NrdKU[kdw,fu cdk;vmcJhwm? uRefawmfwdkY
vkyfief;udk tJ'DrSm vkyfMur,fqdk&ifawmh vkyfief;&JUtp[m aumif;w,fvdkY qdk&r,f/
twdwfpdrf;aumuf&&ifawmh tifrwef aumif;wJh twdwfedrdwf wpfckyJ}
]uJyg ukd,fhvl&,f? jrefjrefvkyfprf;yg} [k [kwfyfu pdwfr&SnfoHjzifh 0ifajymNyD; ]'DrSm jyxm;wJh
Muufajcu bmvJ} [kar;avonf/
OD;acgif; oHk;vHk;onf ajryHkay:odkY ñTefvsuf &Sdonf/
]'D[mudk ar;wmvm;? tJ'D[mu aps;ae&m? 'gayrJh olwdkYu t0dkif;BuD;vdkYac:w,f? ae&mu
NrdKUv,frSmrdkY tifrwef tuGuftuGif;uswJh ae&myJ? vl tpnfum;qHk; ae&mwpfckaygh? ½Hk;awG? qdkifawG?
tdrfawG trsm;pk[m 'Dae&m wpf0dkufrSmyJ&Sdw,f/ 'Dae&mrSm aq;cef;zGifhxm;wJh q&m0efudkvnf;
uRefawmfjrifcJh&w,f/ vlyHkyef;uawmh a0vig;ESifhwlw,f/ olu vufaxmufESpfa,muf cefYxm;w,f/
olYtdrfuvnf; tJ'D t0dkif;BuD;em;rSmyJ? t0dkif;BuD; tv,frSm&SdwJh a&yef;BuD;&JUwpfzuf rsufESmcsif;qdkif
wnfhwnfhrSm tdrfvGwfESpfvHk;&Sdw,f/ tdrfawGuvnf; tdrfaumif;awGyJ? tcef;BuD;awGuvnf; tus,fBuD;yJ?
Murf;jyifawGuvnf; tcdkiftrm tawmifhtwif;yJ? rsufESmpmuvnf; odyfaumif;w,f? a&mif;&efwJh? tJ'D
tdrfESpfvHk;ESihf ywfoufvdkY uRefawmf awG;rdwmu ....}
]cifAsm; awG;rdwmudk tomacgufxm;vdkufprf;ygAsm? tckuwnf;u uRefawmf ajymxm; vdkufr,f?
'Da&yef;BuD;ESifh wnfhwnfhavmufrSm uRefawmfh"mwfcGJcef; xm;&&if odyfaumif;r,f} [k [kwfyfu Mum;jzwf
ajymavonf/
olwdkYonf qufí aqG;aEG;Mujyefonf/ 'ifeDu ydkí pdwf0ifpm;p&maumif;onfh tcsuf tvufrsm;udk
xyfrH ajymjyefav\/
]wu,fygyJAsm? uRefawmfwdkY oHk;a,mufpvHk; ½l;rsm;aeovm; rodygbl;? 'D pdwful;rsKd;u
tar&duefNrdKUawGrSmawmh atmifjrifw,fAs? 'gayrJh uRefawmfwdkY EdkifiHu pwefabm½kd;rSmawmh rajym
wwfawmhygbl;av? uRefawmfwdkY oHk;a,mufpvHk;&JU vufxJrSm aiGvnf;rsm;rsm;pm;pm;&Sdwmr[kwf?
uRefawmfwdkYcsif; aqmfae&wmESifhyJ tcsdefukefavrvm;? at;ayghav? bmyJjzpfjzpf}
aemufwpfaeY reufwGif [kwfyfonf ol\ zdk'fum;ESifh jyefoGm;onf/ w&Murf; armif;xGuf oGm;aom
olYum;\ aemuf0,f ½TYHpufrsm;onf yvlysHaeMuonfhES,f 0JysHvsuf usefcJhav\/ tif'½l;ESifh 'ifeDwdkYuawmh
vufprowfao;onfh eHeufpmudk tNyD;owf pm;&if; usefcJhMuavonf/
rdk;aumif;uifonf ,cktxd MunfMunfvifvif r&Sdao;ay/ rdk;om;rsm;ESifh tkYHrdIif; &Da0qJ jzpfonf/
avuvnf; xefjyif;qJyif jzpfonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 230
armifxGef;ol &Jwdkuf

eHeufpm pm;NyD;vQif pm;NyD;csif; tif'½l;onf wpfa,mufwnf; tjyifodkY xGufonf/ olonf


tvkyfjyefvkyfEdkifNyDjzpfí 0rf;om tm;wufvsuf&Sd\/ ol\ pdwful;opfjzifh tpjyK&rnfh vkyfief;onf
atmifjrifrI &vdkufrnfqdkygu? olYtwGuf taumif;qHk; jzpfayvdrfhrnf/ ,ck twdkif;om qdkvQifawmh
olYpdwful;ESifh olYtpDtpOfrsm;onf vufawGUtaumiftxnf ay:zdkYawmh eD;aeayNyD/
olonf tjyifrS q,fhwpfem&D xdk;cefYwGif jyefa&mufonf/ vef'efrS olYtwGuf a&mufaeonfh
pmrsm;rSm wpfyHkBuD; jzpf\/ olonf pm;yGJwGif pdwfat;em;at; xdkifum pmrsm;udk wpfapmifNyD;wpfapmif
azmufí pdwfygvufyg zwfavonf/ 'ifeDuawmh rD;zdkab;ü xdkifum owif;pm wpfapmif zwfae av\/
yxrOD;qHk; ol zwf&onfh pmrSm ar&DbdkvefxHrS jzpfonf/ pmudk *½kwpdkuf zwf&if;rSyif ar&D\
vufa&;ao;ao; pdyfpdyfuav;rsm;udk Munfhum jyHK;rdav\/
pm\ tpwGif olYtwGuf 0rf;enf; aMuuGJjcif; jzpf&aMumif;ESifh ,cktcsdefwGif ol usef;rmvmNyD[k
arQmfvifhaMumif; a&;xm;NyD;aemufydkif;wGif olr\ taMumif;udk a&;xm;onf/ ,cktcgwGif olr\ usef;rma&;
tajctaerSm rsm;pGm aumif;rGefvmNyDjzpfaMumif;? rMumcifolr\ a&m*gonf vHk;0aysmufuif;oGm;vdrfhrnf[k
xif&aMumif;? vGefcJhaom &ufowåywfrS pí ,aeYtxd olrwGif tzsm;r&SdawmhbJ omrefvlawGvdkyif
jzpfaMumif;? xlxlaxmifaxmif jzpfvmojzifh ausmif;pmrsm;udkyif jyefí vkyfaeNyDjzpfaMumif;? olrrSm
tawmfuav;0vmojzifh ,cktcsdefawGUvQif olrudk rSwfrdyghrvm;[k oHo,jzpfrdaMumif;? vmí awGUEdkifonfh
tajctae&Sdygu vmí awGUapcsifaMumif;? rpöwmpwD;rif; wpfa,mufrSmrl tar&duodkY jyefoGm;onfrSm
MumNyDjzpfaMumif;? pwD;rif;\ ae&mwGif ol\ vufaxmuf rpöwmrmvifu wm0ef,lxm;aMumif;? olrudk
bJAD;odkY ydkYay;cJhonfhtwGuf aus;Zl;wifpum; tm;&atmif rajymEdkifcJhí pdwfraumif;jzpfrdaMumif; ponfjzifh
a&;xm;avonf/
tif'½l;onf ar&D\ pmudk pm;yGJay:odkY csxm;vdkufonf/ ar&Daeaumif;vmNyD [laom owif;aMumifh
olY&ifrSm ydwdvdIif; xvsuf&Sday&m olYrsufvHk;rsm;onf auseyftm;&rI t&dyfta,mif rsm;udk
zHk;uG,frxm;Edkifacs/
xdkYaemuf olonf ta&;rBuD;aom pmrsm;udk a½G;xkwfum ab;üpkyHkxm;vdkufonf/ aemuf
wpfapmifudk aumuf,lvdkufav\/ xdkpmtdwfonf pmtdwf&SnfBuD; jzpf\/ ½Hk;oHk;pmtdwfrsKd; jzpfojzifh
xl;qef;vsuf &Sdayonf/ olonf pmtdwfudk azmufí twGif;rS pmudk xkwf,lvdkufavonf/
olYrsufESmay:rS tjyHK;yef;onf csufcsif;yif aysmufuG,foGm;av\/ olonf r,HkMunfEdkifaom
rsufpdrsm;jzifh pmudk pl;pdkufí Munfhrdavonf/ olYrsufvHk;rsm;onf jyL;us,fvmonf/ olYrsufESmonf
jzLa&mfa&mf jzpfvmavonf/ wpfrdepfcefY rvIyfr&Sm;bJ pmudkom pl;pl;&J&J MunfhNyD; Muufao aovsuf
&Sdav\/
]'ifeD} olYtoHrSm wdk;wdk;nif;nif;uav; jzpfonf/
]'D[mudk vmMunfhprf;ygOD;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 231
armifxGef;ol &Jwdkuf

(21)

tif'½l;\ vufwGif;odkY þpm ra&mufrD vGefcJhaom &ufowåywf &SpfywfcefYu tif'½l;onf ar&Dbdkveftm;


bJvfAD;odkY ydkYxm;cJhNyD; tjyefwGif q&mr&Syftm; aemhwif;[pfvf blwm½Hkü um;ay:rS csxm;ay;cJhonf/ xdkpOfu
q&mr&Syfonf aemhwif;[pfvf blwmrS ajratmufrD;&xm;jzihf atmufpzdkYt0dkif;BuD;odkY oGm;NyD; xdkrSwpfqifh
bk&ifr tifemvrf;odkY ajcusif avQmufav\/
q&mr &Syfonf oli,fcsif;jzpfol olemjyKq&mrx&ifhESifhtwl bk&ifruZmwf½HkodkY oGm;í jyZmwf
Munfh&ef csdef;xm;cJhonf/ olemjyKq&mrx&ifhrSm a'gufwm[ifrqef\ aq;cef;rS q&mr jzpfí olr\
t&if;ESD;qHk;aom rdwfaqG jzpfayonf/ xdkaeYu olwdkY ESpfOD;\ tonf;pGJ rif;om;vl0DqmAdk&D; yg0ifaom
]NrdKUpm;uawmf\ aMunmcsuf} trnf&SdjyZmwf ujyrnfjzpfí twlwl oGm;MunfhMurnf[k csdef;xm;cJhjcif;
jzpfayonf/
tcsdefrSm &Spfem&Dxdk;NyD; q,fhig;rdepfrQom &Sdao;onf/ jyZmwfprnfh tcsdefu &Spfem&D av;q,fhig;
qdkawmh tcsdefenf;enf;&ao;\/ odkYaomfvnf; þrQavmuf tcsdefuav;ESifh vrf;ab;qdkif wpfqdkif 0ifí
at;at;vlvl pm;rnfaomufrnf[laom rlv tpDtpOftwdkif; vkyfzdkYawmh rvG,fawmhay/ tom;ñSyf
aygifrkefY 0,fí oGm;&if;vm&if; pm;oGm;vQif ydkaumif;rnf[k wGufrdav\/
q&mr&Syfonf bk&ifr tifemvrf; wpfavQmuf cyfokwfokwf avQmufae&if;uyif aeYcif;u
vkyfay;cJh&onfh tvkyftwGuf tif'½l;tay: rausreyf jzpfvsuf &Sdavonf/ trSwf 17(u) tcef;a&SUodkY
a&mufaomf wHcg;0&Sd bJvfudk a&;BuD;okwfysmESifh ESdyfvdkufav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 232
armifxGef;ol &Jwdkuf

wHcg; zGifhay;olrSm q&mrx&ifh udk,fwdkif jzpfayonf/ x&ifhonf &Syftm; jrifvQifjrifcsif; tjypf


wifawmhrnfh[ef jyifvdkufao;aomfvnf; &Syfu olr\ vufarmif;udk qGJí ]oli,fcsif;&,f aqm&D;yJuGm?
udk,fhudk cGifhvTwfawmh? uaeY MuHKcJh&yHkrsm;awmh ajymawmif rajymcsifawmhbl;? aemufrSyJ at;at;aq;aq;
ajymjy&OD;r,f? udk,fhypönf;av;awG rifhqDrSm xm;cJhyg&apOD;aemf? udk,faeYcif;uom tcsdefydk rvkyfcJh&&if
udk,fwdkY tcsdefaumif;aumif;&rSm}[k pí ajymvdkufojzifh tjypfwifpum; rajymomawmhay/
q&mr ESpfa,muf tcef;0wGif &yfí pum;ajymaecdkufrSmyif tay:xyfrS a'gufwm[ifrqef
qif;vmonf/ [ifrqefonf xHk;pHtwdkif; udk,fa&mif udk,f0g awmufyatmif 0wfpm; qif,if xm;onf/
q&mr ESpfa,mufudk jrifonfhtcg &yfí EIwfqufav\/
þum; [ifrqef\ tusifhjzpf\/ olonf b,folESihfawGUawGU awGUvdkufvQif &orQ tcGifhta&;udk
,lí olYtay: txiftjrifBuD;oGm;atmif vkyfwwfonf/ xdkenf;onf ol\ vufpGJ enf;y&d,m,f wpfck
jzpf\/þenf;udk oHk;í vlawGu olYudk oabmusvmatmif vkyfay;NyD; oabmusvmNyD qdkcgrS xdkolrsm;xHrS
&EdkiforQ tjrwfxkwf wwfavonf/
][Jvdk q&mr&Syf}
[ifrqefonf a&TpD;u&ufbl;xJrS pD;u&uf wpfvdyfudk [efygygESifh xkwf,l&if;u vSrf;í
EIwfqufonf/
]Munfh&wm tawmfyifyef;vmyHk&w,f? cifAsm;wdkY ESpfa,mufaemufusvSyguvm;? bmawGrsm;
tvkyfrsm;aeMuvdkYvJ? q&mrx&ifhqDu Mum;&wmawmh uaeYn jyZmwf oGm;MunfhMurvdkYqdk? tckxd
roGm;Muao;bl;vm;}
][kwfw,f a'gufwm? jyZmwf oGm;rvdkY? 'gayrJh uRefrrSm a'gufwm arqef&JU vlem wpfa,muf udpö
tvkyfrsm;aevdkY}
q&mr&Syf\ pum;udk Mum;awmh [ifrqefu ]tdk;} [k a&½Gwfvdkufonf/ ol\ a&½GwfoHrSm
½dk;½dk;om;om; toHr[kwfay/ &SyfxHrS aemufxyf bmpum; xGufvmOD;rvJ[k vrf;cif;ay;aom
oabmygonf/
&Syf tzdkYawmh þrQavmufqdkvQif qufí ajymzdkY taMumif; vHkavmufayNyD? olonf tif'½k;udk
csOfoavmuf [ifrqefudk twif;tzsif; oabmxm;í ajymavawmh\/
]uRefr wpfoufwmrSm 'DaeUavmuf tcsdefukefwmrsKd; rMuHKzl;ygbl;? a'gufwm&,f? wjcm;vl
b,f[kwfyghrvJ? a'gufwmarqefaygh? b,fvdk vlpm;vJ rodygbl;? 0dwdk&D;,m;aq;½Hku vlem wpfa,mufudk
wdwfwdwfuav; cdk;xkwfNyD; bJAD;aq;ukXmeudk ydkYw,f? [kda&mufawmh q&m0ef r[kwfwJh wpfa,mufESifh
vlemudk prf;oyfMu ukMuESifh tvkyfudk ½IyfaewmyJ? uRefr uawmh olwdkYudk udpörNyD;rcsif; apmifhaewmaygh}
&Syfu awGUjrifcJhorQudk tydkqm'g;rsm;yg xnfhoGif;í ajymjyonf/ rawmfrw&m; tEdkifcH&í
rauseyfav[ef trlt&mrsKd; vkyfjyum rsuf&nf usawmhrnfh t&dyfta,mifyif jyvdkufao;\/ olr\

jrefrmhrQm;ewfarmif 233
armifxGef;ol &Jwdkuf

Zmwfvrf;qHk;awmh [ifrqef Nidrfqdwfaeonf/ olYrsufvHk;rsm;url wpfpHkwpfckudk tav;teufxm;í


pOf;pm;aeovdkvdk ....
]'grsKd; vkyfwmawmh b,faumif;rvJ q&mr&,f? odyfqdk;wmaygh? uJ uJ tJ'gudk tomxm;OD;?
cifAsm;wdkY jyZmwf rrDbJ jzpfukefr,f? 'DrSm q&mrx&ifh tcsdef odyfeD;aeNyD? wuúpD iSm;oGm;? usoifhwJhaiGudk
uRefawmfhqDu jyefawmif;? uJ uRefawmfhudk cGifhjyKMuOD;? uRefawmfvnf; oGm;rS}
]Munfhprf;ygOD;? b,favmuf oabmaumif;ovJ? vlBuD; vlaumif; rSef&if ,Ofaus;wm csnf;yJaemf}
[k &Syfu a&½Gwf ajymum [ifrqeftm; tHhMocsD;rGrf;onfh rsufvHk;rsm;jzifh Munfhonf/ NyD;aomf x&ifhbufodkY
vSnfhí ]uJvm oli,fcsif; oGm;MupdkY? wuúpD iSm;ayawmh} [k ajymvdkufav\/
z&uf'D [ifrqefonf armfawmfum;udk uvyfqDodkY armif;&if;rS &SyfxHrS Mum;cJh&onfh udpöudk
pOf;pm;vmavonf/ olonf tif'½l;ESifh tqifrajyjzpfNyD;uwnf;u 'Dref;ESifh tdkifAdk&DwdkYxH jyefí uyfcJhonf/
,aeY naewGifvnf; olwdkY oHk;OD; uvyfwGif qHkí npm pm;Murnf jzpfonf/
npm pm;Muaomtcg z&uf'Donf 'Dref;ESifh tdkifAdk&DwdkYtm; ol &SyfxHrS Mum;odcJh&onfh owif;udk
azmufonf csavawmh\/
]arqef qdkwJh taumifvnf; uRefawmfwdkYudk ajcuefNyD; xGufoGm;vdkufwm tck bmawG vkyfaew,f
qdkwm odMu&JUvm;? uRefawmf uaeY olYowif; Mum;cJhw,f? pwD;rif; qdkwJh taumiftwGuf vlemawG
&Smay;aeowJh}
]b,fvdkAs}
tdkifAdk&Donf vufxJrS cuf&if;udk vTwfcsvdkufonf/
[ifrqefu ]uRefawmf em;vnfwmuawmh ajymaeus xHk;pHtwdkif; yl;aygif; aqmif½Gufw,fayghAsm?
'gu vlMum;aumif;atmif ajymwJhpum;yg? wu,fwrf;usawmh vlemqDu &wJhaiG cGJ,l MurSmaygh? bmxl;vJ}
[kqdkum &SyfxHrS Mum;cJh&onfh Zmwfvrf;udk jyefí azmufonfcsav\/
[ifrqef pum;qHk;aomtcg tdkifAdk&Du ]'gtrSefyJvm;} [k ar;onf/
]olemjyK q&mrqDu vGefcJhwJh em&D0ufavmufurS Mum;cJh&wJh owif;yJ oli,fcsif;&,f? rSef rrSefawmh
pOf;pm;om Munfhawmh}
tdkifAdk&Donf bmrS xyfrar;awmhbJ npmudk wdwfwdwfqdwfqdwf qufpm;aeonf/ olYpdwfuawmh
vIyf&Sm;vsuf&Sdavonf/ Apf'vm;udk cGJpdwfpOfu tif'½l; olYtay: ajymqdkcJhonfh pum;rsm;onf cGifhvTwfp&m
aumif;onfh pum;rsm; r[kwfay? xdkpOfu tif'½l;ajymqdkcJhonfh pum;rsm;onf ol\ *kPfodu©mESifh
rmefrmeudk rsm;pGmyif xdcdkuf emMunf;apcJh\/ olonf ta&cGH yg;olwpfOD; r[kwfaomfvnf; olYwGif&Sdaeonfh
tm;enf;csufrsm;udk vlrodatmif zHk;uG,fum wdwfwqdwf usdwfí rmewHcGef xlxm;ol jzpf\/ olonf
t&nftcsif;tm;jzifh vHk;0rjynfh0aom cGJpdwfukq&m0ef wpfOD; jzpfonfudk ol aumif;pGmod\/ odyif
odjim;aomfvnf; ol\ nHhzsif;rIudk rnfolurS jyif;jyif;xefxef ½Iwfcs ajymqdkjcif; rjyKcJhzl;ay/ tif'½l;

jrefrmhrQm;ewfarmif 234
armifxGef;ol &Jwdkuf

][m .... cifAsm;? t½l;vm; z&uf'D? cifAsm;wdkY usKyfwdkYudk &THUykyfESifh yufaewJh taumifudk 'Dtwdkif;
MunfhaerSmvm;}
xdkpOf tcdkufrSmyif tdkifAdk&D cdkif;vdkufaom pm;yGJxdk; jyefa&mufvmNyD; a'gufwm *ufpbD; olYtdrfwGif
&SdaeaMumif; ajymav\/
]'Dvdkqdk&ifawmh usKyfwdkY&JU ppfwk&ifyGJudk &yf&vdrfhr,f xifw,f &JabmfwdkY? *ufpbD;ESifh
csdef;MunfhOD;r,f? csdef;vdkY r&ao;&ifawmh qufupm;Muwmaygh}
odkYaomfvnf; *ufpbD;udk csufcsif; csdef;í r&ay/ xdkaeY naeydkif;tcsdef tawmf aemufusrSom
tdkifAdk&D tdrfodkY oGm;awGU&avonf/
trSeftm;jzifhawmh *ufpbD;ESifh tdkifAdk&DwdkYonf odyfNyD; &if;ESD;olrsm; r[kwfMuay/ wpfOD;ESifhwpfOD;
awGUzl;jrifzl;í pum;pjrnf ajymzl;½HkrQom&Sd\/ rnfodkYyifjzpfap *ufpbD;onf tdkifAdk&D taMumif;udk aumif;pGm
rodonfhwdkifatmif tdkifAdk&D\ cGJpdwfuk q&m0efwpfOD;[laom tvkyftudkifESifh tqifhtwef;udkawmh
todtrSwfjyKxm;\/ *ufpbD; tzdkY tdkifAdk&D awmfonf nHhonf[laom tcsufonf ta&;BuD;onf r[kwfay/
olY[mol wwfcsifwwf rwwfcsifae? awmfcsifawmf rawmfcsifae cGJpdwfuk q&m0ef [laom trnfemromvQif
ta&;BuD;onfjzpf&m cGJpdwfukq&m0ef tdkifAdk&Dtm; wef;wl&nfwlxm;í aygif;oif;rnfom jzpfayonf/
tdkifAdk&Du ol vm&jcif;\ &nf½G,fcsufudk ajymjyonfhtcg *ufpbD; pdwf0ifpm;onf/
tdkifAdk&Dajymjyaom Zmwfvrf;udk pdwfygvufyg em;axmifonf/ Zmwfvrf;qHk;onfESifh wpfNydKifeuf &SL;&SL;&SJ&SJ
jzpfvmav\/
]'D tif'½l; arqef qdkwJh taumifudk uRefawmf odw,f? ol uRefawmfwdkY tifrf tufzf? bD tzGJUrSm
cPvmNyD; vydkif;avmuf vkyfoGm;zl;w,f? 'Daumifu cyfpGmpGmyJ? 'Daumifudk aqmfrS jzpfr,f? 'Daumif
usoGm;wmudk jrif&aphr,fAsm? pdwfcsae? uRefawmf uwday;w,f? q&m0efawGESifh vkH;0 tqifrajy jzpfaewJh
tjyifvl wpfa,mufudk ulnDw,fqdkwm b,favmuf qdk;ovJ? 'Daumif vkyfyHku tcdkif;tap
wpfa,mufvkyfyHkESifh bmrsm; xl;ao;vJ? ol 0dwdk&D;,m; aq;½Hku vlemudk xkwfoGm;w,fvdkY cifAsm; ajymwJh
txJrSm ygw,f? ol xkwfoGm;wJh vlem[m om;&m;*Gwf&JU vlemyJjzpf&r,f? 'DtaMumif;udk
om;&m;*Gwfomod&if wpfckckawmh vkyfrSm aocsmw,f/ olY vlemudk wdwfwdwfusdwfNyD; pwD;rif; qdkwJh
taumif&JU vufxJ vTJay;wmom od&if b,favmufa'gyG vdkufrvJ}
][m vlemudk xkwfoGm;½Hkwif b,furSmvJ? 'Dxuf qdk;wmaygh? 'Dtaumifu pwD;rif; vkyfwm
udkifwmudk tptqHk; 0ifNyD; ulnD vkyfudkifay;ao;wmyJ}
]tJovdk vkyfwm rSef&ifawmh 'DtrI[m aq;ynmaumifpDudk wif&r,fh trIBuD;wpfckyJAs}
tdkifAdk&Donf wpfpHkwpfckudk pOf;pm;um ajym&ef oifh roifh pOf;pm;aeonf/
]uRefawmf 'DieJudk aumif;aumif; odw,f? olYtaMumif;udk cifAsm;xuf ydkNyD; odw,f? 'gayrJh
uRefawmfudk,fwkdifawmh 'DtrIudk rwifcsifbl;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 236
armifxGef;ol &Jwdkuf

]trIwifzdkYu udpör&Sdygbl;? rylygESifh? uRefawmfwifrSmaygh? tck cifAsm; ajymjywmawGom rSefw,f


qdk&if uRefawmfudk,fwdkif wifr,f/ uRefawmf 'DtrIudk rwifbJ acgif;a&Smifvdkuf&if uRefawmf wm0efrJhwJh vl
jzpfoGm;rSmaygh? Oya'rsufpdESifhMunfh&if tcsuftvufawGuawmh odyfaumif;w,f? 'D pwD;rif; qdkwJh
taumif[m odyf taESmifht,Sufay;wJh taumifyJ? 'Daumif[m jynfolvlxktwGufom r[kwfbl;?
uRefawmfwdkY aq;ynm&SifawG twGufyg taESmifht,Suf twm;tqD;jzpfaewJh aumifyJ/ olYtaMumif;ukd
[kdwpfnu npm xrif;pm;yGJrSm uRefawmf cifAsm;udk ajymjycJhzl;ao;w,f xifw,f? 'Dtaumif[m
uRefawmfwdkY&JU tcef;u@? uRefawmfwdkY&JU avhusifh oifMum;rI? uRefawmfwdkY&JU tpOftvmawGudk vmNyD;
Ncdrf;ajcmufaewJh taumifyJ? [mAsm 'Daumif[m uRefawmfwdkYESifh qufpyfaewJh tvkyf[lorQudk
Ncdrf;ajcmufaewJh taumifAs odvm;? avQmhNyD;wGufvdkYr&bl;? uRefawmfwdkY taeESifh 'Dtaumif uRefawmfwdkY
avmuxJudk 0ifrvmEdkifatmif ESifxkwfrSjzpfrSm? tJovdk rvkyf&if taES;ESifhtjref qdkovdk 'Dtaumifu
uRefawmfwdkYudk wG,fvdrfhr,f? txl;ojzifh atmifvufrSwf &SdrS todtrSwfjyK&wJhudpöudk ao;odrfatmif
edrfhusatmifvkyfrSm aocsmw,f/ cifAsm;pOf;pm;om Munfhayawmh? uRefawmfwdkY&JU tvkyfudk uRefawmfwdkY
ynm&SifawG&JU vufxJrSmyJ xm;&rSmaygh? aopm&if; vufrSwf qdkygawmh? uRefawmfwdkYyJ vufrSwfxdk;Edkifw,f?
wjcm; b,folrS rxdk;Edkifbl;? wu,f 'DvdkaumifrsKd;awGom 'grsKd;awG vkyfEdkifwJh tcGifhta&;rsm; &oGm;&if
uRefawmfwdkY <uNyDom rSwfayawmh? 'gayrJh awmfygao;w,f? t&ifwkef;uawmh 'Dvdk trIrsKd;om ay:vm&if
aq;ynmaumifpDu b,fawmhrS csrf;omray;cJhbl;? rSwfavmufom;avmufjzpfatmifudk aqmfwmyJ? cifAsm;
rSwfrdrvm;awmh rodbl;? *sm;Apf&JU trI? vGefcJhwJh ESpftawmfMumMumu jzpfcJhwJh trIwpfrI[mavAsm?
uavuacs wpfa,muf ulnDwJh taeESifh *sm;Apfudk arhaq;0ifay;cJhwJh trIaygh? aq;aumifpDu olYudk
q&m0efrSwfyHkwifpm&if;u y,fzsufvdkufw,f? tck pwD;rif;[m uRefawmfwdkY e,fxJ usL;ausmfNyD; 0ifvmcJhwJh
taumif? apmfum;vmwJh taumifyJ? ydkNyD; aqmf&rSmaygh? uRefawmf om;&m;*GwfqD tck zkef;qufvdkufr,f?
cifAsm; cPapmifhOD;? rMumygbl;? wpfrdepfavmufyg? reufjzefus&ifawmh cifAsm; ajymwJh q&mrESifh awGUNyD;
ar;p&m &Sdwm ar;csifw,f}
*ufpbD;onf xkdif&mrS xoGm;NyD; a'gufwm om;&m;*GwfxH zkef;qufonf/ aemufwpfaeY reufwGif
udk,fwdkifyif a'gufwmom;&m;*Gwf\ a&SUarSmufü olemjyK q&mr&Syf\ xGufqdkcsufrsm;udk ,lí q&mr&Syf
udk,fwdkif vufrSwfa&;xdk;xm;onfh w&m;0if tqdkjyKvTm jyKvkyfavonf/ q&mr&Syf\ xGufqkdcsufrsm;rSm
aumif;rGef wdusvGef;ojzifh olonf csufcsif;yif ol\ vufpGJ a&SUaersm; jzpfaom bvGef;pbl;&D;puGJ&m;&Sd
rufqm;bGef;ESifh tDbmwefwdkYESifh qufoG,fav\/
trSefawmh *ufpbD;onf pwD;rif;udk wpfzufowf pufqkyf rkef;wD; ½GH&Smaeol jzpfonfh tm;avsmfpGm
pwD;rif;ysufpD;rnfqdkvQif bmrqdkvkyfrnfh vlpm;jzpfayonf/ ,ck avmavmq,fwGifvnf; aq;ynm
avmu\ tusdK;udk umuG,fonfh taejzifh ta&;BuD;aom trIwpfrIudk wifjyEdkifol wpfOD;tjzpf olYudk,fol
*kPf,lí rqHk;Edkifatmif jzpfvsuf &Sdavonf/
'ifeD\ tpDtpOft& tif'½l; wpfa,muf t,fvefwdGKifodkY a&mufaeonfh tcsdefwGif olYtay:
pGJqdkrnfh trIonf þodkYvQif wpfqifhNyD;wpfqifh jzpfvmcJhavonf/
c&pöwD uG,fvGefonfh owif;udk owif;pmxJwGif zwfvdkuf&aom tcg z&uf'D[ifrqefonf
pdwfxdcdkufcJhonfrSm trSefyif jzpf\/ olonf csufcsif;yif tdkifAdk&DxH zkef;qufí trIudk rwifawmhbJ

jrefrmhrQm;ewfarmif 237
armifxGef;ol &Jwdkuf

&yfypfvdkuf&ef ajymcJhao;onf/ odkYaomf aemufusoGm;cJhavNyD/ olajymcsdefwGif tif'½l;\trIrSm


wifNyD;aeavNyD/
aemufydkif;wGif jypfrIqdkif&maumfrwDonf tif'½l; tay:w&m;pGJqdk&ef wifjyonfh trIudk pdppfNyD;vQif
tif'½l; udk,fwdkif aq;ynmaumifpD\ Edk0ifbmv tpnf;ta0;odkY wufa&mufí olYtay:ü pGJqdkxm;onfh
trItwGuf acsy&ef qifhac:aom pmwpfapmif xkwfvdkufavonf/
,ck tif'½l; udkifxm;aom pmonf xdkpmyif jzpfayonf/ pm ta&;tom;rSm Oya'oH tjynfhESifh
jzpfavonf/

oif tif'½l; arqefonf odvsufeSifh aomfvnf;aumif;? pdwfa&m udk,fygaomf vnf;aumif; Mo*kwfv 15


&ufaeYwGif aq;ynmbJGJUvufrSwf r&Sdaom? rSwfyHkwifpm&if;0if q&m0efwpfOD; r[kwfygbJESifh aq;ukorI
jyKaeaom &pfcsuf pwD;rif;qdkol wpfOD;tm; ulnDcJhjcif;? ,if;yk*¾dKvf\ aq;ukorIvkyfief;wGif rdrd\
q&m0efwpfa,muf *kPfodu©mudkrS raxmufxm;bJ yg0ifulnD vkyfudkiftm;ay;jcif; jyKcJhonf/ odkYjzpfí
oifonf aq;ynm avmu\ *kPfodu©mudk ñdI;EGrf;ysufjym;atmif vkyfonfh jypfrIxdkufaMumif; awGU&Sd&onf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 238
armifxGef;ol &Jwdkuf

(22)

trIudk ppfaq; Mum;emonfhaeYonf Edk0ifbmv 10 &ufaeYjzpf\/ tif'½l;onf xdkaeY rwdkifrD wpfywfapmí


vef'efodkY vmcJhonf/ olonf þtrIudk wpfa,mufwnf; &ifqdkifrnf[k tcdkiftrm qHk;jzwfxm;avonf/
'ifeDESifh [kwfyfwdkYudkvnf; þ trIudpöwGif udk,fxd vufa&muf 0ifí ulnDjcif; rjyKbJ rdrdwpfOD;wnf;
vTwfxm;ay;&ef ajymxm;NyD;NyD jzpf\/ olonf pdwfnpfjcif;? pdwfemjcif;wdkYudk &if0,fydkufum jywdkuf
[dkw,fü wnf;cdkaexdkifvsuf &Sdav\/
olYudk,fol xdef;aeojzifh tay:,Htm;jzifh MunfhvQif wnfwnfNidrfNidrf &SdvSonf[k xifrSwf
&aomfvnf; ol\ pdwfrSmrl aqmufwnf&m r&avmufatmifyif Aavmifqlvsuf&Sd\/
vuf&Sd jzpfay:vmonfh tajctaeudk Munfhí a&SUa&;twGuf pdwfrat;jcif; jzpfrdonfESifh trQ
ukefvGefcJhNyD;aom tcsdefrsm; twGif;u q&m0ef wpfOD;b0ESifh MuHKawGUcJh&onfh tjzpftysufrsm; twGufvnf;
pdwfraumif; jzpfvsuf &Sd&avonf/
vGefcJhaom &ufowåywf ajcmufywfcefYu qdkvQif c&pöwD aoqHk;&jcif;wnf; [laom qHk;½HI;rIaMumifh
olYrSm vlrSef;olrSef; rodavmufatmifyif t½l;wpfydkif; jzpfcJh&onf/ touf0dnmOf uif;rJhol wpfOD;yrm
aqmufwnf&mr&Edkifatmif jzpfcJh&\/ olYb0 wpfckvHk;onf z½dkz&Jjzpfum &yfwnfp&myif r&Sdavmufonfh
tajctaersKd;odkY qdkufa&mufcJh&\/ ,ckrSom wpfzefjyefí emvef xlvmNyD; olYpdwful;ESifh olYtMuHOmPfrsm;udk
taumiftxnfazmf&ef pdwfa&mudk,fyg BudK;pm;tm; xkwfp jyKvmcJhjcif;jzpfonf/ tu,fírsm;om
topfwzef jyefvnfarG;zGm;p jyKvmaom ol\ arQmfvifhcsufrsm;udk taumiftxnf razmfEdkifonfh b0odkY
a&mufoGm;cJhygrl olYb0 wpfoufvHk; &Sifoefawmhrnf r[kwfay/ toufESifhudk,f wnfjrJae&onfhwdkifatmif
&Sifvsuf aool wpfOD;yrm jzpf&acsawmhrnf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 239
armifxGef;ol &Jwdkuf

,ck &ifqdkifaeaomtjzpfonf olYtzdkYawmh &ifemp&maumif;vS\/ ol ,ck &ifqdkifae&aom trIonf


q&m0efwdkif; aMumufMuonfh trIudpörsKd; jzpfayonf/ olYtm; bmaMumifh aq;aumifpD a&SUarSmufodkY
ac:&ygoenf;/ bmaMumifh olYemrnfudk q&m0efrSwfyHkwifpm&if;rS y,fzsufcsifae Muygoenf;/ olonf
,aeY txd *kPfodu©m uif;rJhapavmufonfh tjyKtrlrsKd;udk rvkyfcJhonfrSm trSefyif jzpf\/ &mZ0wf
jypfrIvnf; rusL;vGefcJh/ tvGJoHk;pm;rIrsKd;vnf; rvkyfcJh/ olvkyfcJhorQrSm ar&D bdkvef\
a&m*goufomaysmufuif;&eftwGuf aq;0g;ukoay;jcif;om &Sdayonf/
olYbufrS vdkufyg aqmif½Gufrnfh a&SUaerSm vifuGef tif;zD;bufrS a&SUaersm; tzGJUjzpfaom
a[myg;ESifh ukrÜPDrS aomrwfpfa[myg; qdkoljzpfayonf/ 'ifeDu tifrwef awmfonf[k wdkufwGef; cJhojzifh
iSm;cJhjcif; jzpf\/
emrnfBuD; a&SUae wpfOD;jzpfaom aomrwfpf a[myg;udk jrifawGU&ygu ol\ ½kyf&nfudk MunfhNyD;
rnfolrQ olYtm; txifBuD;Muvdrfhrnf r[kwfay/ aomrwfpf a[myg;onf vlyHku cyfao;ao;? cyfydefydef?
cyfykyk jzpfonf/ rsufESm eD&J&JwGif a½Tudkif; rsufrSef wyfxm;onf/ vkyfyHk udkifyHk? ajymyHk qdkyHkrsm;rSm b,fawmhrS
wnfjidrfat;aq;onfr&SdbJ rsufpdaemufp&m aumif;avmufatmifyif ysm,D;ysm,m vkyfwwfaom
tusifh&Sdavonf/
a[myg;ESifh tif'½l;wdkYonf awGUpuwnf;u tqifrajycsifMuay/ a[myg;onf tif'½l;ESifh
awGUqHkNyD; trIoGm; trIvmudk aqG;aEG;onf/ tif'½l;u olYtrIudpöESifh ywfoufí vef'efNrdKUwGif olESifh
tcifrifqHk;vnf;jzpfí MoZmvnf;&Sdaom qma&mbwf tufbD;xH ol\ udk,fpm; oGm;a&muf awGUqHkí
aqG;aEG;wdkifyifMunfh&ef ajym&m a[myg;u pdwfysufonfh trlt&mrsKd;jzifh rsufESmudk ½IHUrJhum acgif;cgcg
vnfcgcg vkyfí tufbD;xH oGm;&efrSm vHk;0rjzpfEdkifaMumif;? tufbD; ukd,fwdkifrSm aq;aumifpD
tzGJU0ifwpfOD;jzpfaeaMumif; ajymavonf/
tif'½l;u olYtrItwGuf ta&;BuD;aom oufao jzpfvmEdkifonfh pwD;rif;xH aMu;eef;½dkufí
t*FvefodkY tjrefjyefvmzdkY taMumif;Mum;ay;&ef ajymonfh tcgwGifvnf; aomrwfpfa[myg;u
oabmrwlacs/ aomrwfpfa[myg;u pwD;rif; ajymjyEdkifrnfh tcsuftvuf[lorQudk ol &xm;NyD; jzpfí
pwD;rif;udk ac:aezdkY rvdkawmhaMumif;? pwD;rif;vdk bGJUr&Sd bmrS&SdESifh t&nftcsif; r&Sdaom aq;q&m
wpfa,mufudk aq;aumifpD a&SUarSmufwGif oufaowifjyjcif;tm;jzifh tzGJU0if vlBuD;rsm;tm; ydkí a'grmef
yGm;atmif vkyfovdk jzpfoGm;p&m &SdaMumif;? pwD;rif;\ vufaxmuf rmvifudkvnf; þtaMumif;aMumifhyif
þtrIwGif oufao tjzpf wifjyvdrfhrnf r[kwfaMumif; &Sif;jyav\/
trIESifhywfoufí w&m;Oya' ½IaxmifhrS qifjcifoHk;oyfí jyKvkyfxm;onfh tpDtpOf[lorQonf
ol\ ukd,fydkif½IaxmifhrS aeí olpdwful;xm;onfh tpDtpOfrsm;ESifh rsm;pGmrSyif uGJjym; jcm;em;vsuf
&SdaMumif;udk tif'½l; odvm&aomtcg pdwfrcsrf;ajrh jzpfvm&jyefavonf/
tif'½l;\ pdwfqE´rSm tjzpfrSefudk trSeftwdkif; wifjyvdkaomqE´ &Sdyg\/ a[myg;u vufrcHEdkif/
a[myg;u olYenf; olY[efESifh oGm;vdkonf/ tif'½l;u rnfrQyif taMumif;jyí aqG;aEG; ajymjyapumrl
a[myg;u vufrcHEdkif jzpfaeavonf/ a[myg;\ qE´rSm oloifay;xm;onfh twdkif;om ajymapvdk\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 240
armifxGef;ol &Jwdkuf

þodkYjzifh tif'½l;ESifh a[myg;wdkYonf wpfzufESifhwpfzuf tqifrajy jzpfvmojzifh aemufqHk;wGif a[myg;u


trIESifhywfoufí ol\ oabmxm;udk twdtvif;yif xkwfazmf ajymMum;avawmhonf/
]uRefawmf cifAsm;udk BudKwifNyD; awmif;yefxm;yg&ap a'gufwm arqef Ak'¨[l;aeY trIppfwJhtcgrSm
tck cifAsm; uRefawmfhudk ajymjyaewJh pum;rsKd;awG vHk;0 rajymygESifh? cifAsm; taeESifh bmqdk bmwpfcGef;rS
rajymbJ a&iHkEIwfydwfaeyg/ uRefawmf ajymwm em;raxmifbJ cifAsm; aumif;r,f xifwmawG 0ifajymvdkufr,f
qdk&if udk,fh vnfyif; udk,f BudK;uGif;pGyfovdk jzpfoGm;vdrhfr,f qdkwm uRefawmf owday;xm;yg&ap}
tif'½l;onf a[myg;tm; rausreyfjzifh Munfhonf/
]uRefawmfuawmh olwdkY tm;vHk;udk trSefodapcsifw,f? 'DtrsKd;orD;av;udk a&m*gaysmufuif;
apcsifwJhqE´ESifh ukay;cJhwJh tvkyf[m tifrwefaumif;wJh tvkyfyg? wu,fawmh uRefawmf vkyfcJhwJhtvkyf[m
tifrwef rGefjrwfwJh tvkyfwpfckygqdkwm olwdkY oabmayguf em;vnfoGm;atmif ajymjycsifw,f?
vaygif;rsm;pGm 0dwdk&D;,m; aq;½HkrSm ukoay;aeayrJh roufomvdkY raysmufvdkYom tckvdk vkyfcJh&wmyJ
qdkwmudk olwdkY odoGm;apcsifw,f? taotcsm pOf;pm;Munfhvdkuf&if uRefawmf tckvdk vkyfcJhrdwJhtwGufaMumifh
olwdkY vlpku uRefawmfhudk tckvdk 0dkif;NyD; vkyfMuwm r[kwfvm;}
rsufrSef aemufuG,frS a[myg;\ rsufvHk;rsm;onf pdk;&drfaMumifhMurIudk azmfjyaeayonf/
]aus;Zl;jyKNyD; tJovdkawmh rvkyfapcsifbl; a'gufwmarqef cifAsm;taeESifh uRefawmfwdkY bufu
ta&;BuD;wJh tajctaeudk cifAsm; em;rvnfbJ jzpfaewm odyfcufwmyJ? uRefawmf cifAsm;udk yGifhyGifhvif;vif;
ajym&awmhrSmyJ? 'DtrIrSm uRefawmfwdkY bufu Edkifajc odyfenf;aewmudk cifAsm; owdjyKapcsifw,f?
tvsifwkef;u jzpfNyD;orQ trIawGudk jyefMunfhvdkuf&if uRefawmfwdkY bufu vHk;0 arQmfvifhcsufr&Sdygbl;?
1909 ckESpfu jzpfcJhwJh uifh&JU trI? 1912 ckESpfu jzpfcJhwJh avmuf'ef;&JUtrI? 1919 ckESpfu jzpfcJhwJh
azmv*sm&JU trI? tJ'D trIawGrSm olwdkYtm;vHk; q&m0efrSwfyHkwif todrf; cH&wmcsnf;yJ? ynm&Sif
r[kwfolawGESifh aygif;NyD; ukorI jyKcJhvdkY w&m;pGJ cH&wJh trIawGcsnf;yJ qdkwmvnf; cifAsm; odrSmyg? NyD;awmh
1921 ckESpfwkef;u jzpfcJhwJh emrnfBuD; [ufZif&JUtrIudk jyefMunfh? [ufZif[m bvJhb q&m *sm&Apf twGuf
arhaq;ay;cJhwJhtrIaygh? tJ'D trIrSm [ufZifudk q&m0efrSwfyHkwif pm&if;u y,fzsufypfwm cHcJh&w,f?
tJ'Dawmhum uRefawmf jzpfapcsifwmu ppfaq;wJh tcgrSm [kwfw,f r[kwfbl; qdkwmavmufyJ ajzzdkYvdkw,f?
wwfEdkiforQ wdkwdkyJ ajymap csifw,f? uRefawmf owday;csifwmu apmapmu cifAsm; uRefawmfhudk ajymovdk
[kwfwm rSefwmawGavQmufajymraezdkYyJ? tJovdkom ajymae&ifawmh cifAsm; trI[m ½HI;rSm aocsmw,f?
cifAsm;&JU rSwfyHkwif[m todrf;cH&rSm aocsmw,f qdkwm uRefawmf &J&J ajym0Hhw,f}
a[myg; ajymaeonfh yHktwdkif; qdkvQifawmh tif'½l;onf olYudk,fol tawmfBuD; owdxm;í xdef;rS
jzpfawmhrnf[laom tcsufudk jrifvmonf/ &Sif;&Sif;ajym&vQif vlemwif ckwifay:a&muf aeonfh
vlemwpfa,mufvdk usifhoHk;rS jzpfayvdrfhrnf/ aq;aumifpD a&SUarSmufwGif aq;aumifpD vlBuD;rif;rsm;
ajymorQ qdkorQ vkyforQudk wHkYjyefjcif; rjyKbJ Nidrfukyfí jzpfayvdrfhrnf/
odkYaomfvnf; rSm;rSm; rSefrSef jyefrajymbJ wpfzufu vkyforQtwdkif; NidrfcHzdkY qdkonfrSm tif'½l;tzdkY
vdkufem&ef tcufqHk;aom udpöwpfck jzpfacsonf/ rdrd tjypfrS vGwfuif;csrf;omap&ef tvdkYiSm rSm;onf

jrefrmhrQm;ewfarmif 241
armifxGef;ol &Jwdkuf

rSefonf [laom tcsufudk bmrS awG;awmraeawmhbJ ][kwfw,f r[kwfbl;} avmufom ajym&rnf[laom


udpörSm tif'½l;twGuf tcufcJqHk;ESifh pdwftyifyef;qHk;aom tvkyf jzpfacsonf/
trIppfaq;rnfhaeY rwdkifrD wpf&ufjzpfaom Edk0ifbmv 9 &uf t*FgaeY naewGif tif'½l;onf trIrJh
trSwfrJhESifh yuf'ifwef vrf;bufodkY a&mufoGm;onf/ &nf½G,fcsuf r&SdygbJESifhyif Apf'vm;wdkY qkdkifbufodkY
avQmufoGm;rdav\/
,ck aemufydkif; qufwdkufvdkvdk jzpfay:vmcJhaom ted|m½Hkrsm;onf [,f&DApf'vm; tay:ü
jyKrSm;cJhrdonfh jypfrItwGuf 0#fvnfjcif; jzpfonf[laom tpGJonf olYpdwfwGif uyfNidvsuf&Sd\/xdktpGJ
udef;atmif;vmcJhonfrSm MumNyDjzpfaomfvnf; ,ckwdkif azsmufzsufí r&ao;acs/ wpfcgwpf&H
arharhaysmufaysmuf jzpfaeaomfvnf; wpfcgwpf&HwGifrl tjyif;txef ay:vmwwfayonf/
,ckvnf; pOf;pm; awG;awmjcif; rjyKygbJESifh xdktpGJonf jzwfceJ ay:vmjyefonf/ olYpdwfwGif
,cifu jzpfay:cJhzl;onfh t&SdefaMumifh jyefay:vmjcif; jzpfrnf[kyif ol awG;rdav\/
olonf Apf'vm;\ qdkifjywif;rS aeí rpöufApf'vm;\ rsufESmudk cPavmuf jzpfjzpf
jrifvdkuf&vQif ol ,ck cHpm;ae&onfh pdwfqif;&JrI 'ku©taygif;rS vHk;0 vGwfajrmufroGm;onfh wdkifatmif
oufomrIawmh &wefoa&GU &vdrfhrnf[k ,HkMunfaerdav\/
nonf pdkpGwf xdkif;rdIif;vS\/ tarSmifxkuvnf; BuD;vS\/ vrf;rsm;ay:0,f vltoGm;
tvmuvnf; enf;vS\/
olonf xl;qef;vSaom Za0Z0gpdwf? ra&r&mpdwfjzifh avQmufoGm;vsuf &Sd\/ ol\ t&dyf
rnf;rnf;onf a&;BuD;okwfysmESifh vIyf&Sm;oGm;vmvsuf &SdMuaom tjcm;vlrsm;\ t&dyf
rnf;rnf;BuD;rsm;ESifhtwl oJoJrJrJ ½Gmaeaom rdk;a&atmuf0,f wvIyfvIyf a&GUvsm;vsuf &Sdavonf/
olonf Apf'vm;\ qdkifodkY qdkifrydwfrDuav;wGif a&mufoGm;onf/ yxrawmh ½kwfw&uf
r0if&Jovdk jzpfum wHkYqdkif;qdkif; jzpfaeao;onf/ aps;0,f wpfa,muf qdkifxJrS xGufvmonfudk
jrifvdkufrSyif pdwfudk wif;um 0ifcJhav\/
rpöufApf'vm;onf yif;rif;qdkif aumifwm\ aemuf0,f wpfa,mufwnf; &yfí trsKd;orD;
ukwftusÐ wpfxnfudk acgufaeavonf/ olronf teufa&mifpuyfESifh bavmuftusÐa[mif;
0wfxm;onf/ olronf ajcoH Mum;í armhtMunfhwGif olYudk jrifoGm;av\/
]aMomf a'gufwm arqefygvm;}
olr\ rsufESmonf 0rf;omrI t&Sdefjzifh 0if;vufoGm;onf/
]aeaumif;&JUaemf a'gufwm}
olYEIwfrS jyefajzoHonf txpfxpf taighaigh EdkifvGef;vS\/ olonf rpöufApf'vm;udk pl;pl;pdkufpdkuf
Munfhí tuJcwfonf/ rpöufApf'vm;onf ol avmavmq,f &ifqdkifae&onfh 'ku©udk odyHkray:ao;ay/

jrefrmhrQm;ewfarmif 242
armifxGef;ol &Jwdkuf

olonf qdkiftwGif;odkY a&mufatmif r0ifao;bJ wHcg;0wGif &yfaerdavonf/ olYOD;xkyfrS rdk;a&pufrsm;onf


Murf;jyifay:odkY jznf;jznf;csif;usvsuf &Sdavonf/
]txJ0ifyg a'gufwm? wpfudk,fvHk;vnf; ½GJvdkYygvm;? w,fqdk;wJh nygvm;}
olr\ pum; rqHk;rD olu Mum;jzwfí ajymonf/
]rpöufApf'vm;? uRefawmf cifAsm;qD vmNyD; awGUcsifaewmMumNyD? cifAsm;a&m ae&xdkif& vkyf&
udkif&wm tqifajy&JUvm;}
]tqifajyw,fawmhvnf; r[kwfbl;aygh a'gufwm&,f? 'DvdkyJ ½kef;uef vIyf&Sm;ae&wmaygh?
odyfawmhvnf; rqdk;ygbl;? zdeyfqdkifrSmawmh vlopf wpfa,muf iSm;xm;&w,f? vlopfu vli,f
wpfa,mufayrJh awmfygw,f? tvkyfawmh vkyfygw,f? wpfqdwf 0ifxdkifygOD; a'gufwm? rawGU&wm MumNyD?
uRefr vufzuf&nf wpfcGufavmuf wdkufvdkufyg&ap}
ol acgif;udk tomt,m ,rf;í jiif;onf/
]uRefawmf vrf;MuHKvdkY 0ifvmcJhwmyg}
olYtoHwGif 0rf;enf;oHygvsuf&Sdavonf/
]cifAsm; [,f&DApf'vm;udk odyfNyD; owd&rSmyJaemf}
]owd&wmaygh a'gufwm&,f? b,frSm owdr&bJ aeyghrvJ? ol aopu qdk&if ydkNyD;vGrf;&wmaygh?
'gayrJh vl&JUobm0[m tawmfhudk tHhMop&m aumif;vSygw,f a'gufwm}
rpöufApf'vm;onf pum;udk rqufao;bJ olYudk jyHK;í Munfhaeao;onf/
]vlawG[m jzpfvmNyD;wJh udpö wpfckudk b,fvdk &ifqdkifMuovJqdkwJh tcsufudk uRefr ajymaewmyg
a'gufwm}
olonf rpöufApf'vm; ajymvdkufonfh pum;\ av;eufaom t"dyÜg,fudk ½kwfw&ufaomf
oabmraygufacs/
]uRefawmfh taeESifh uRefawmfhudk,f uRefawmf tjypfwifrdygw,f? tdk jzpfyHku cifAsm;twGuf
odyfjrefqefvGef;ygw,fav? cifAsm; taeESifh uRefawmfhudk tjypfwifcsifrSmyJvdkY uRefawmf rMumcP
awG;rdygw,f}
]uRefru a'gufwmhudk tjypfwif&r,f [kwfvm;}
olru acgif;cgonf/

jrefrmhrQm;ewfarmif 243
armifxGef;ol &Jwdkuf

]bmjyKvdkY 'Dpum;udk ajym&ovJ a'gufwm? a'gufwmh taeESifh [,f&DtwGuf taumif;qHk; jzpfatmif


ulnDcJhwmyJ? uRefrwdkY BudKufwJh ae&mrSm xm;EdkifzdkYvnf; pDpOfay;cJhw,f? taumif;qHk; qdkwJh cGJpdwfuk
q&m0efvnf; &Smay;cJhw,f}
]'gayrJh 'gu 'Dvdk &Sdao;wmudk;}
olu ol\ xifjrifcsuftwdkif; ZGwfwdk;í ajymjyefonf/
]rpöuf Apf'vm; taeESifh uRefawmhfqDu tultnD rawmif;bJ wjcm;enf; vkyfcJhr,fqdk&if ....
qdkygawmhAsm? [,f&Dudk aq;½Hkwifvdkufr,fqdk&if}
]uRefr tzdkYawmh wjcm;enf; qdkwm r&Sdygbl; a'gufwm? uRefr a,mufsm; [,f&Dudk aq;½Hk
rwifcsifygbl;? olYrSm aiG&SdwmyJ? olYaiGESifh ol BudKufwJh ae&mrSm olBudKufwJhq&m0efESifh ukoGm;EdkifwmyJ? olYudk
oN*FKd[fawmhaum a'gufwm jrifaphcsifygw,f? wcrf;wem; oN*ØK[f EdkifcJhwmyJ? &Sifhudk&Sif tjypfwifw,f qdkwJh
udpö[m ray:oifhygbl;? [,f&D[m &Sifhvdk tifrwefawmfwJh q&m0ef? tifrwef oabmaumif;wJh q&m0efrsKd;
&zdkY rvG,fbl;? tckqdk &cJhom;yJ? &cJhvsufESifhtckvdk jzpfoGm;&wm[m olY ukodkvfuHyJvdkY 'DqdkifxJrSm uRefr
ajymcJhwJh tBudrfaygif;[m ra&rwGufEdkifawmhygbl;? uRefrawmh jzifh a'gufwmh tay:rSm tjypfwifp&m
&SmrawGUcJhygbl;}
olr pum;ajymaepOf twGif; tif'½l;onf *½kpdkufí tuJcwfonf/ olYtaejzifh [,f&D Apf'vm;\
tjzpfrSeftwdkif; zGifh[0efcHonfhwdkifatmif olrbufrS ,HkMunf vufcHvdrfhrnf r[kwfrSef; odomaeayonf/
rpöuf Apf'vm; taejzifh [,f&D\ tjzpfonf uHtaMumif;w&m;t& ra&SmifrvTJomí
jzpf&onfhudpöwpfck[k ,lqxm;onfrSm xuf&Smaeayonf/ olr\ a,mufsm;twGuf aiGukef aMu;uscHí
q&m0efaumif;rsm;ESifh pdwfwdkif;us ukoay;EdkifcJhonf [laom todjzifh auseyfrIvnf; &Sdaeonf/
aoqHk;oGm;í oN*ØK[fjyefawmhvnf; wwftm;oa½GU tukeftuscHum wcrf;wem; oN*ØK[fEdkifcJhojzifh
pdwfcsrf;ajrhrIvnf; &Sdaeonf/ odkYjzpf&m olYa,mufsm; [,f&D Apf'vm; aoqHk; &jcif;twGuf rnfolYwGif
tjypfr&Sd[k ½dk;om;pGmjzifh tcdkiftrm ,HkMunfxm;onfrSm xif&Sm;aeayonf/
þuJhodkYaom ,HkMunfcsufjzifh olrbmom olrpdwf\ csrf;ajrhom,mrI &&Sdaeaom rpöuf
Apf'vm;tm; ,cktcsdefuscgrS [,f&D aoqHk;rIESifh ywfoufí tjzpfrSefudk jyefajymjyaeygu
oifhawmfygrnfavm/
tu,fí ajymjyvdkufygrl olr\ pdwfcsrf;ajrhrIudk zsufqD;&m a&mufacsawmhrnf/ olr tay:wGif
&ufpuf&m usayawmhrnf/ olonf acwårQ Nidrfqdwfum pOf;pm;awGa0vsuf &Sdav\/
]tckvdk awGU&wm 0rf;omygw,f rpöufApf'vm;? uRefawmf apmapmu ajymcJhwJh twdkif;ygyJ? uRefawmf
awGUcsifvGef;vdkY 0ifvmcJhwmyg}
olonf rpöufApf'vm;\ vufudk qGJí EIwfqufonf/ EIwfrSvnf; ]r*Fvm&Sdaom nyg rpöuf
Apf'vm;} [k ajymonf/ NyD;awmh qdkifxJrS jyefxGufcJhav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 244
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf rpöufApf'vm;ESifh vlcsif;awGUNyD; pum;ajymvdkuf&vQif pdwfoufom&m &vdrfhrnf[k


arQmfvifhcJh\/ ,ck awGU&jyefawmhvnf; pdwfqif;&Jjcif;omvQif ydkvmcJh&avonf/ ol xm;cJhonfh
oabmxm;ESihf rpöuf Apf'vm; xm;aeaom oabmxm;rSm qefYusifvsuf&Sdaeayonf/
rpöuf Apf'vm;xHrS ol bmarQmfvifhaeygoenf;/
cGifhvTwfjcif;udkvm;/
tjypfwifjcif;udkvm;/
,ck vlcsif;awGUí ol odcJh&oavmuf qdkvQif rpöufApf'vm;onf olr\ a,mufsm; aoqHk;&jcif;ESifh
ywfoufí olYtay:wGif enf;enf;uav;rS oHo,&SdyHk ray:ay/ olY tay:wGif ,cifuxuf ydkí
cifrifvmonfh oabm? txiftjrif BuD;vmonfh oabmudkyif jyvsuf&Sdayonf/
rdk;a& pdkpGwfvsuf&Sdaom vrf;rBuD;ay: avQmufoGm;ae&if;u olYpdwftm½Hk0,f xl;qef;aom tm½Hkwpfck
0ifvmonf/ reufjzef &ifqdkif&rnfh trIwGif ol½HI;vdrfhrnf [laom tm½Hkjzpf\/ olonf ol\ ra&r&m
EdkifvSaom b0twGuf pdk;&drfaomu\ zdpD;rI'Pfudk tjyif;txefyif cH&jyefav\/
ol wnf;cdk&m [kdw,fESifh reD;ra0;wGif vloGm;vlvmenf;í qdwfjidrfaom vrf;Mum;uav;
wpfvrf;&Sdonf/ xdkvrf;uav;xJ0,f bk&m;&Sdcdk;ausmif;wpfausmif; &Sdavonf/ olonf xdkvrf;
Mum;twGif;odkY 0ifum bk&m;&Sdcdk;ausmif; a&SUrS jzwfí tavQmufwGif xl;qef;aom tm½Hkwpfck 0ifvmjyefonf/
xkdtm½Hk\ aphaqmfrIaMumifh cPrQ &yfaevdkufrdNyD;aomf bk&m;&Sdcdk;ausmif;xJodkY 0ifcJhavonf/
bk&m;&Sdcdk;ausmif;twGif;0,f tarSmifxku pdk;rdk;vsuf&Sdonf/ vlol uif;rJhaeojzifh
NidrfqdwfvGef;vSaomfvnf; aEG;aEG;axG;axG;awmh &SdvSayonf/ rMumao;cifurS 0wfwufyGJ NyD;oGm;[efwl\/
y½dkwufpwifh bk&m;ausmif;rSef; olroday/ cGJjcm;í odvdkaompdwfvnf; r&Sday/
olonf aemufqHk;wef;&Sd cHkwef;&Snf wpfvHk;wGif 0ifxkdifvdkufonf/ tarSmif zHk;aeaom trdk;qDokdY
ai;pdkufaerd\/ c&pöwDonf bk&m;w&m;udk tvGef MunfndKoljzpfonfhtm;avsmfpGm bk&m;&Sdcdk;ausmif;odkY
rSefrSefoGm;wwfonf/ oluawmh bk&m;&Sdcdk;ausmif;odkY b,fawmhrS oGm;avh oGm;x&Sdolr[kwfay/
,ckawmhvnf; olonf trsKd;trnf rodaom bk&m;&Sdcdk;ausmif; wpfausmif;xJ 0ifí xdkifaerdav\/
'ku©qif;&Jonf vlwdkYtm; bk&m;ausmif;odkY ydkY\/ 'ku©qif;&Juyifvsif vlwdkYtm; taumif;ESifh tqdk;?
trSm; ESihf trSefudk a0zef ydkif;jcm;í cGJjcm;odap\/ 'ku© qif;&JuyifvQif vlwdkYtm; bk&m; w&m;udk
owd&ap\/
olonf rdrdvdk&m c&D;vrf;qHk;odkY a&mufí tem;,laeonfh vlwpfa,mufyrm acgif;idkuf pdkufcsí
rvIyfr,Suf NidrfoufpGmxdkifaeonf/ olYtawG;a&vsOfonf wpdrfhpdrfh pD;qif;vsuf &Sdav\/
]tdk .... bk&m;ocif}
]bk&m; wynfhawmftm; q&m0ef rSwfyHkwif pm&if;rS y,fzsufjcif; rcH&atmif apmifha&Smuf
u,frawmfrlyg bk&m;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 245
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tdk .... bk&m;ocif}


]wynfhawmftm; q&m0wf rSwfyHkwif pm&if;rS y,fzsufjcif; rcH&atmif oem;apmifrawmfrlyg bk&m;}
]tdk .... bk&m;ocif? wynfhawmftm; ....}
olonf em&D0ufcefYMumrQ xl;qef;aom qkawmif;jcif; trIudk jyKavonf/ xdkYaemuf xkdif&mrS
jznf;jznf;omom xum [kdw,fodkY jyefav\/

nydkif;u aumif;pGm tdyfraysmfcJhaomfvnf; aemufwpfaeY reuftdyf&mrS Edk;awmh ylyef aomu\ 'PfaMumifh


pdwfa&mudk,fyg av;vHxdkif;rdIif;vsuf &Sdayonf/ t0wftpm; vJaeaom ol\ vufrsm;onf
ododomomBuD;yif wkef,ifvsuf &Sd\/
ol pmar;yGJ vmíajzpOfu þ[dkw,füyif wnf;cdkcJhzl;&m ,ck tBudrf jyefí wnf;cdkrdonfh twGuf
olYudk,fol tjypfwifaerd\/ ,ck avmavmq,f ay:vmaeonfh ol\ pdwfcHpm;rIrSm pmar;yGJ rajzrD&ufrsm;
twGif;u cHpm;cJh&onfh twdkif;yif jzpfae\/
[dkw,f atmufxyf pm;aomufcef;rwGif eHeufpm pm;jyefawmhvnf; rpm;Edkifacs/ olYtrIudk pwif
ppfaq;onfhtcsdefrSm q,fhwpfem&Djzpfaomfvnf; olYa&SUae a[myg;uawmh olYtm; apmapm pD;pD;a&mufatmif
BudKwifvmzdkY rSmxm;ayonf/ [dkw,frS a[mfvefvrf;odkY avQmufoGm;ygu rdepf ESpfq,fxuf
ydkMumrnfr[kwf[k cefYrSef; wGufcsufum pdwfudk NidrfEdkiforQ Nidrfatmif BudK;pm;í xm;NyD; [dkw,fcef;rxJwGif
xkdifí q,fem&DcGJonf txd owif;pm zwfaeav\/
ol [kdw,frS tiSm;um;ESifh xGufvmonfhtcg atmufpfzdkYvrf; ta&mufwGif ,mOfvrf; aMumif;
ydwfaeojzifh tcsdefrsm;pGm ukefcJh&av\/ ol aq;aumifpD ½Hk;odkYa&mufcsdefwGif q,fhwpf em&D xdk;aeavNyD/
olonf aumifpD tpnf;ta0; cef;rBuD;twGif;odkY tajy;tvTm; 0ifcJh&av\/ pifjrifhay:&Sd pm;yGJ
t&SnfBuD;\ xdyfwGif cHktzGJU Ouú| qm*sifem; [mvDa';u ae&m ,lxm;onf/ wpfzufwGifrl olYtrIESifh
oufqdkifonfh yk*¾dKvfrsm; xdkifaeMuonf/ xkd vlpkxJrSmyif olYa&SUae a[myg;xdkifae avonf/ NyD;awmh olr\
zcifESifhwGJí xdkifaeaom ar&Dbdkvef? olemjyK q&mr&Syf? a'gufwm om;&m;*Gwf? tpdk;&a&SUaeBuD; rpöwm
bGef;? 0dwdk&D;,m; aq;½HkrS vlemaqmif wm0efus rdkif;vuf/
olonf tpDt&D wef;í xdkifaeMuolrsm;tm; wpfcsufrQ a0hí Munfhvdkufaomf rpöwm a[myg;\
ab;wGif 0ifxdkifvdkufav\/
]uRefawmf cifAsm;udk apmapm vmygvdkY ajymxm;vsufESifhAsm} a[myg;u olYtm; wD;wdk;
tjypfwifonf/
]a&SUu trIawmif NyD;awmhr,f? aumifpDESifhvkyf&wJhudpörSm aemufuswm[m udk,fhbufu epfemp&m
jzpfvmEdkifw,fAsm}

jrefrmhrQm;ewfarmif 246
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;uawmh bmrS jyefajymraeawmhbJ Nidrfaevdkufonf/ a[myg; ajymonfh twdkif;yif Ouú|onf


ol ra&mufrdu ppfaq;NyD;oGm;onfh trItwGuf pD&ifcsufudkyif zwfMum;aeNyD jzpf\/
Mum;&onfh pD&ifcsufrSm tm;&Sdp&m raumif;vSay/ q&m0ef rSwfyHkwif pm&if;rS y,fzsufap [laom
pD&ifcsuf jzpf\/
tif'½l;onf tjypf &oGm;&Smaom q&m0efudk rMunfhbJ raeEdkifay/ xdkq&m0ef jrif&onfrSm
pdwfcsrf;ajrhzG,f&m r&Sdygwum;/ xdkq&m0efonf olYb0 wnfwHhcdkifjrJa&; twGuf tawmfBuD; ½kef;uef
vIyf&Sm;cJhyHk ay:\/ ol\ rsufESmonf ñdI;EGrf;vsuf&Sd\/ ol\ b0wl vkyfazmfudkifzuf q&m0efrsm;u olYtm;
tjypfay;aeonfudk rwfwwf&yfí cH,lae&onfh ol\ rsufESmonf emMunf;jcif;udkvnf;aumif;?
arQmfvifhcsuf uif;rJhjcif;udk vnf;aumif;? azmfjyvsuf &Sdayonf/ þjrifuGif;udk Munfhí tif'½l;\
wpfudk,fvHk;onf at;ceJ jzpfoGm;av\/
odkYaomfvnf; .... olYtzdkY ..../
olonf qufawG;aezdkY tcsdefr&awmhay/ olYtrIudk ac:aeNyDjzpfonf/ rdepftydkif; twGif;rSmyif ol\
trIudk pwif Mum;emav\/
vkyf½dk;vkyfpOftwdkif; pGJcsufudk zwfMum;onf/ xdkYaemuf tpdk;& a&SUaeBuD; rpöwma*smhbGef;onf
trIudk tao;pdwf wifjy&ef rwfwwf&yfvdkufonf/ bGef;onf vlyHk udk,fae[efxm;u ydefydefyg;yg;/
wdusjywfom;rnfh yHkyef;&Sdonf/ rkwfqdwfarG;udk pifMu,fatmif &dwfxm;onf/ olYtoHonf wnfNidrf
at;aq;pGm rSefrSefBuD; xGufay:vsuf &Sdavonf/
]Ouú|BuD;ESifh tzGJU0if vlBuD;rif;rsm; cifAsm ..../
]uRefawmf tckwifjyr,fh trI? rMumcif vlBuD;rif;rsm; pOf;pm;a0zef oHk;oyf&awmhr,fh trIrSm
aq;ynm tufOya'yk'fr ESpfq,fh&SpfrSm azmfjycJhwJh aq;ynm oabmw&m;ydkif;ESifh vHk;0 rywfoufwJh
trIjzpfygw,f/
]'DtrIrSm t&nftcsif; jynfh0wJh q&m0efwpfOD;u q&m0ef rSwfyHkwif r&SdwJh vlwpfa,muf?
wenf;tm;jzifh ajym&&if rdrdvdk t&nftcsif;r&SdwJh vlwpfa,mufESifh yl;aygif;NyD; aq;ukcJhwJh trI jzpfygw,f?
trIoGm; trIvmudk MunfhNyD; ajym&r,f qdk&if vGefcJhwJh em&Dydkif;twGif;u aq;aumifpD taeESifh
pdwfraumif;jcif;BuD;pGmESifh qHk;jzwfcsuf csay;vdkuf&wJh trIrsKd;ESifh qifygw,f/
]trIjzpfyGm;yHkudk uRefawmf wifjyyg&ap cifAsm? tqkwfa&m*gjzpfaewJh ar&Dbdkvefudk Zlvdkifv
q,f&ufaeYrSm 0dwdk&D;,m; tqkwfa&m*guk txl;aq;½HkBuD;u q&m0efBuD; om;&m;*Gwf&JU taqmifrSm
vufcHcJhygw,f? ar&Dbdkvef[m q&m0efBuD; a'gufwmom;&m;*Gwf&JU ukorIudk pufwifbmv
q,fhav;&ufaeYtxd cH,lcJhygw,f? 'gayrJh tJ'DaeYrSmyJ ar&Dbkdvef[m tdrfjyefvdkwJhqE´ &SdvdkYyg qdkwJh
[efaqmiftaMumif;jycsuf wpfcsufudk jyNyD; olr&JU oabmqE´ tavsmuf udk,fwdkif a&;xdk;NyD; aq;½Hku
qif;oGm;ygw,f/

jrefrmhrQm;ewfarmif 247
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uRefawmfh taeESifh [efaqmiftaMumif;jycsuf qdkwJh pum;udk oHk;cJhygw,f? 'Dpum;udk oHk;cJhwm[m


av;eufaom t"dyÜg,fESifh oHk;cJhjcif; jzpfw,f qdkwmudk owdjyKMuapcsifygw,f cifAsm? bmaMumifhvJ qdkawmh
ar&Dbdkvef[m aq;½Hku qif;wJhaeUrSm tdrfudk rjyefbJ aq;½Hk{nfhcef;rSaeNyD; toifhapmifhaewJh a'gufwm
arqefESifh awGUqHkMuygw,f? a'gufwmarqef[m ar&Dbdkvefudk uRefawmfwdkY ,HkMunfxm;wJh twdkif;ajym&&if
tqkwfa&m*g aysmufuif;atmif ukoay;zdkY qdkwJh BudKwif&nf½G,fcsufESifh bJAD; trnf&SdwJh Xmewpfckudk
ac:oGm;cJhygw,f/
]tJ'D Xmeudk a&mufoGm;wJh tcgrSm vlemudk ckwifay: wifNyD; a'gufwmarqef[m tJ'D aq;uk Xme&JU
ydkif&Sif? w&m;0if aq;uko ydkifcGifh r&Sdol .... cGifhvTwfygcifAsm? uRefawmf ta&;BuD;wJhtcsuf wpfcsufudk ajymzdkY
arhoGm;w,f? uRefawmf odxm;&oavmuf wifjy&&if tJ'D aq;ukoydkifcGifh r&SdwJh yk*¾dKvf[m EdkifiHjcm;om;
wpfOD;jzpfygw,f? tJ'D EdkifiHjcm;om; wpfOD;jzpfwJh rpöwm &pfcswfpwD;rif;qdkolESifhtwl ar&Dbdkvefudk prf;oyf
ppfaq;jcif; jyKcJhygw,f/
]prf;oyf ppfaq;NyD;wJhtcgrSm olwdkY ESpfOD;[m aqG;aEG;ñSdEdIif; wdkifyifNyD;.... 'Dae&mrSm aumifpDtaeESifh
uRefawmf toHk;jyKcJhwJh aqG;aEG;ñSdEdIif; wdkifyifNyD; qdkwJh toHk;tEIH;udk txl;*½kjyKNyD; rSwfom;xm;zdkY tEl;tñGwf
awmif;yefyg&ap? olwdkYESpfOD; aqG;aEG;ñSdEdIif; wdkifyifNyD; a'gufwmarqefESifh rpöwmpwD;rif;wdkY[m vlemudk
a&m*g oufomatmifqdkNyD; cGJpdwfukoay;zdkY qHk;jzwfcJh Muygw,f? qHk;jzwfNyD;wmESifh wpfNydKifeuf a'gufwm
arqefu arhaq;ay;jcif;udk aqmif½GufNyD; a'gufwmarqef[m rpöwmpwD;rif;ESifhtwl aq;ukojcif;udk
jyKvkyfcJhygw,f/
]tzGJU0if vlBuD;rsm; cifAsm;? uRefawmf ck tusOf;csKyfNyD; wifjycJhwJh trI twGuf vlBuD;rif;rsm;&JU
cGifhjyKcsuft& oufaorsm; wifjycGifh jyKapvdkygw,f cifAsm;/
]a'gufwm ,lpawh om;&m;*Gwf cifAsm;? wpfqdwf aus;Zl;jyKNyD; <uyg}
a'gufwm om;&m;*Gwfonf xkdifae&mrS x&yfum a&SUodkY xGufvmonf/ olonf rsufrSefudk
cRwfvdkufNyD; vufrS udkifxm;onf/ ar;orQudk ajz&ef toifh jzpfaeNyD [laom taetxm;rsKd;jzpf\/
bGef;u ar;cGef;rsm; par;avonf/
]a'gufwm om;&m;*Gwf cifAsm;? uRefawmfh taeESifh a'gufwmhudk taESmifht,Suf ay;csifpdwf r&Sdygbl;?
a'gufwm&JU ausmfMum;rI .... uRefawmfh taeESifh ajymoifhwmu tqkwfrSm jzpfyGm;wJh a&m*gawGESifhywfoufNyD;
twdkifyifcH q&m0efBuD; wpfOD;tjzpfESifh ausmfMum;rI .... tJ'D ausmfMum;rIrsKd; ½SdaewJh a'gufwm&JU xif&Sm;rIudk
uRefawmfwdkY tm;vHk; aumif;aumif; odMuygw,f? a'gufwmh taeESifh a'gufwmhxuf vkyfoufEkwJh
vkyfazmfudkifzufrsm; tay:rSm axmufxm; pmemwwfwJh oabmxm;aMumifh vlodrsm;aerIudkvnf; uRefawmfwdkY
odaeMuygw,f? 'gayrJh a'gufwm om;&m;*Gwf cifAsm;? pufwifbmv q,f&uf? paeaeY reufrSm a'gufwm
arqef[m a'gufwmhqD a&mufvmNyD; vlem ar&Dbdkvef&JU a&m*g tajctaeESifhywfoufvdkY aqG;aEG; ñSdEdIif;
wkdifyifjcif; jyKcJhw,f r[kwfvm; cifAsm}
]rSefygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 248
armifxGef;ol &Jwdkuf

tJ'Dvdk aqG;aEG;wdkifyif ñdSEdIif; wkdifyifjcif;jyKwJhtcgrSm a'gufwmu roifhbl;vdkY ,lqxm;wJh


ukoenf;wpfrsKd;udk vufcHukoay;zdkY a'gufwmarqefu ZGwfwdkufwGef;cJhw,f r[kwfvm;cifAsm}
]olu uRefawmfhudk at? yD? wD enf;ESifh ukoay;apcsifwJh qE´½SdaMumif; ajymcJhygw,f}
]tJ'Dawmh a'gufwmu vlem&JU tusKd;udk MunfhNyD; ol wdkufwGef;wJh enf;udk roHk;Edkifbl; vdkY
jiif;cJhw,faemf}
][kwfygw,f? uRefawmf jiif;cJhygw,f}
]tJ'Dvdk jiif;vdkufawmh a'gufwmarqef&JU trlt&m[m ododomom ajymif;vJwmrsm; a'gufwm
owdjyKrdygovm; cifAsm}
]tJ'Dawmh ....}
om;&m*Gwfonf pOf;pm; csdefqvsuf &Sdavonf/
]aus;Zl;jyKyg a'gufwmom;&m;*Gwf? 'Dar;cGef;udk ajzzdkY 0efav;vdrfhr,f qdkwm uRefawmfwdkY
em;vnfxm;ygw,f? a'gufwmh oabmudkvnf; av;pm;ygw,f}
]tJ'DaeY reufu trlt&m[m enf;enf;awmh xl;ovdkygyJ? tvsifuESifhawmh rwlygbl;? olY
Munfh&wm uRefawmfESifh oabmcsif; wdkufqdkifyHk r&bl;}
]aus;Zl; wifygw,f a'gufwmom;&m;*Gwf? vlem ar&Dbdkvef taeESifhuawmh aq;½Hk&JU ukorI
tay:rSm rausreyf jzpfvdrfhr,fvdkY awG;p&mrsm;aum &Sdygovm; a'gufwm qdkvdkwmu a'gufwmESifh aq;½Hk
0efxrf;rsm;tay:rSm rauseyfp&m udpörsm; ½SdcJhzl;ovm;vdkY qdkvdkwmyg}
]vHk;0 r&Sdygbl;? ar&D bdkvef aq;½HkrSm aeoGm;wm ausauseyfeyf aysmfaysmf½Tif½Tifyg}
bGef;onf 'kwd, pm½Gufwpf½Gufudk aumuf,lvdkufonf/
]vlemaqmif q&mr rdkif;vuf <uyg}
a'gufwm om;&m;*Gwfonf olYae&mwGif jyefxdkifonf/ q&mrrdkif;vufu a&SUudkwdk;vm\/ bGef;u
olYtvkyfudk jyefpavonf/
]q&mr rdkif;vuf cifAsm;? a'gufwmom;&m;*GwfESifh a'gufwmarqefwdkY ar&Dbdkvef&JUa&m*g
tajctaeudk aqG;aEG;ñSdEdkif; wdkifyifwJh aeY&JU aemufwpf&ufausmf pufwifbmv 12 &uf wevFmaeY
aeUcif;rSm a'gufwm arqef[m vlem ar&Dbdkvefudk vmMunfhw,faemf}
][kwfuJh? Munfhygw,f}
]ol vmMunfhwJh tcsdef[m wm0eft& vm&wJh vm½dk;vmpOf tcsdefrsKd;rSm vmwm [kwf&JUvm;}
]r[kwfygbl;}

jrefrmhrQm;ewfarmif 249
armifxGef;ol &Jwdkuf

]tJ'Dwkef;u vlemudk ol prf;oyfao;ovm;}


]rprf;oyfygbl;? tJ'DaeUu tcef;xJrSm vlemuG,f vdkufumawGvnf; r½Sdygbl;? ol vmawmh ar&D&JU
ckwifay:rSm xkdifNyD; pum;ajymygw,f? NyD;awmh jyefoGm;wmygyJ}
][kwfygNyD? 'gu xm;ygOD;? q&mr udk,fwdkif vufrSwf xkd;xm;wJh q&mr&JU xGufqdkcsuf txJrSm
a'gufwmarqefESifh ar&DwdkY tMumBuD; pum;ajymaeMuw,fvdkY qdkxm;ygw,f? uJ q&mr? tck q&mr&JU
EIwfu ajymwm Mum;&ygapOD;? a'gufwm arqef jyefoGm;NyD;wJhaemuf bmjzpfygovJ}
]a'gufwm arqef jyefoGm;NyD;vdkY em&D0ufavmuf Mumawmh ckwif eHygwf q,fhckepf vlem ar&D
bdkvefu uRefrudk ajymygw,f? q&mr uRefr pOf;pm;NyD;NyD? tdrfjyefcsifw,f? q&mrwdkY tmvHk;
oabmaumif;Muygw,f? 'gayrJh uRefrvmr,fh Ak'¨[l;aeYrSm aq;½Hku qif;csifw,f? tJ'gudk ....}
q&mr pum; rqufEdkifrD bGef;u uref;uwef; 0ifaxmufonf/
]vmr,fh Ak'¨[l;aeY? [kwfvm;? aus;Zl; wifygw,f q&mr? tck q&mr ajymwJh tcsuf[m uRefawmf
vdkcsifwJh tcsufyg? awmfygNyD cifAsm}
q&mr rdkif;vufonf olYae&m ol jyefa&mufoGm;avonf/
tpdk;& a&SUaebGef;\ rsufESmonf auseyfrI tjynfhESifhjzpf\/ olonf ,Ofaus;odrfarGUvSaom
[eftrlt&mjzifh wpfzufodkY apmif;iJhí Munfhonf/
]q&mr &Syf}
wpfcPrQ qdwfjidrfoGm;onf/
]q&mr &Syf? cifAsm;[m pufwifbmv 14 &uf? Ak'¨[l;aeY rGef;vGJydkif;u a'gufwm arqef&JU
vIyf&Sm;rIawGESifh ywfoufvdkY w&m;0ifxGufqdkcsufudk vufrSwf xdk;ay;Edkifavmufatmif tajctaeudk odcJhol
r[kwfvm;}
][kwfygw,f uRefrudk,fwdkif tJ'DrSm &SdcJhygw,f}
]cifAsm;&JU xGufqdkcsuft& odxm;&wJhtwdkif; qdk&if cifAsm;[m pdwfrygbJ tJ'D ae&mudk
a&mufoGm;wm r[kwfvm;}
]uRefrtaeESifh b,fudk oGm;ae&w,f qdkwm&,f? 'D pwD;rif;qdkwJh vl[m q&m0efvnf; r[kwf?
bmrSr[kwfwJh vlqdkwm&,fvnf; odvdkufa&m uRefr[m}
]wkefvIyfoGm;w,f qdkygawmh}
bGef;u a&SUaMumif;ay;vdkufonf/
]rSefygw,f? uRefr wkefvIyfoGm;ygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 250
armifxGef;ol &Jwdkuf

&Syfu bGef; a&SUu aMumif;ay;xm;onfh EIwfaMumif;twdkif; eif;í vdkufavonf/


]uRefr b0 wpfavQmufvHk;rSm q&m0efawG? txl;ukq&m0efBuD;awGESifhyJ wGJNyD; tvkyf
vkyfcJhzl;ygw,f? b,fwkef;urS q&m0efr[kwfwJh vlpm;rsKd;awGESifh wGJNyD; rvkyfcJhzl;ygbl;}
]q&mr &Syf? uRefawmfhtaeESifh aq;aumifpD vlBuD;rsm;twGuf tcsufwpfcsuf &Sif;oGm;atmif ar;zdkY
usefygao;w,f? a'gufwm arqef[m pwD;rif; vkyfcJhwJh cGJpdwfukorIrSm oludk,fwdkif yg0if yl;aygif;NyD;
vkyfcJhygovm;}
]vkyfcJhygw,f}
&Syfonf xkdar;cGef;udk tvGef auseyftm;&onfh trlt&mjzifh 0rf;yef;wom ajzavonf/
xdkar;cGef;udk &Syf ajztNyD;wGif aq;aumifpD tzJGU0if wpfOD;jzpfaom tufbD;onf Ouú|xH cGifhjyKcsuf
awmif;cHNyD; udk,fudk a&SUodkY ñTwfum avat;uav;ESifh ar;cGef;wpfck xkwfvdkufonf/
]q&mr&Syf? tckcifAsm; ajymaewJh tjzpftysufawG jzpfyGm;aewkef;u cifAsm;[m a'gufwmarqef&JU
vufatmufrSm wm0ef&Sd q&mrtjzpfESifh wm0ef,l vkyfudkifaewJh tcsdefr[kwfvm;}
&Syf\ rsufESm csufcsif;yif &JceJ jzpfoGm;onf/ a'go t&SdefaMumifh trlt&m ysufoGm;onf/ olronf
uwkefu,if jzpfvsufyif ½Sdav\/
][kwfygw,f? uRefr tJovdkyJ em;vnfxm;ygw,f}
q&mr &Syfonf olYae&mwGif jyefxdkifonf/ xdkcPtwGif;rSmyif tif'½l;onf olYbufrS
tm;wufp&maumif;onfh tcsufwpfcsufudk rIef0g;0g;uav; jrifvmonf/ wjcm;awmh r[kwfay/
tufbD;onf ,cktcsdefxd olYtay:ü tcifrif rysufao;onfh rdwfaqGtjzpf &yfwnfaeqJyif jzpfonf
[laom tcsufyif jzpfonf/
bGef;onf tufbD; ar;vdkufonfh ar;cGef;aMumifh pdwftaESmifht,Suf jzpfoGm;yHk&aomfvnf; olYudk,fol
[efysufroGm;atmif xdef;um aumifpDvlBuD;rsm;bufodkY rsufESmrlvdkufonf/
]Ouú|BuD;ESifh tzGJU0if vlBuD;rif;rsm; cifAsm;? uRefawmf oufaoawG ac:OD;r,fqdk&if trsm;BuD;
½Sdygao;w,f? 'gayrJh aumifpDvlBuD;rsm;&JU wefzdk; rjzwfEdkifwJh tcsdefawGudk av;pm;aomtm;jzifh
rac:awmhygbl;cifAsm? tck uRefawmf wifjywJh trI[m 'Davmufqdk&if vHkavmufjynfhpHkNyDvdkYvnf; uRefawmf
xifygw,f? ck wifjyNyD;cJhwJh tcsuftvufrsm;udk Munfhr,fqdk&if vlem ar&D bdkvef[m vef'efNrdKUay:u
taumif;qHk; qdkwJh aq;½HkBuD;wpfckay:rSm taumif;qHk;? tausmfMum;qHk;? txif&Sm;qHk;qdkwJh
txl;ukq&m0efBuD;wpfOD;&JU ukorIudk cH,lae&muaeNyD; a'gufwmarqef&JU vSnhfywf jzm;a,mif;
aoG;aqmifrIt& a½TUajymif;oGm;cJhygw,f/ 'D tjzpf[mvnf;yJ wu,fawmh q&m0efwpfOD;
apmifhxdef;&r,fhtusihf odu©mudk cskKd;azmufjcif; wpfckygyJ? ar&Dbdkvefudk a½GUajymif;NyD; aemufydkif;rSm a'gufwm
arqef [m q&m0efr[kwfwJh vlwpfOD;ESifh aygif;NyD; txl;uk q&m0efBuD; a'gufwmom;&m;*GwftaeESifh

jrefrmhrQm;ewfarmif 251
armifxGef;ol &Jwdkuf

wm0efruif; jzpfaeao;wJh vlemwpfa,mufudk txl;uk q&m0efBuD; a'gufwmom;&m;*Gwf udk,fwdkifu


roifhawmfbl;vdkY xifjrif ,lqxm;wJh cGJpdwfukorIudk vkyfcJh ygw,f/
]Ouú|BuD;ESifh tzGJU0if vlBuD;rif;rsm; cifAsm;}
]uRefawmf wifjycJhwJh trI[m uRefawmfwdkY taeESifh rawmfwq jzpfyGm; ay:aygufvmwJh jzpf&yfawG?
tcsuftvufawGudk tay:,H orefum vQHum MunfhNyD; wifjyxm;wm r[kwfygbl;? aoaocsmcsm ususee
pepfwus pDpOfNyD; tajctae t&yf&yfudk aumif;pGm odjrifem;vnfNyD;rS vkyfcJhwJh aq;ynmOya'udk csKd;azmufrI
wpf&yf jzpfygw,f cifAsm;}
rpöwm bGef;onf olYae&mwGif [efygygESifhjyefxdkifonf/ tvGefauseyf tm;&aom toGifudkvnf;
txift½Sm; azmfjyaeonf/ olonf xdkifrdonfESifh wpfNydKifeuf rsufrSefudk cRwfum t0wfESifh
yGwfwdkufaeavonf/
cef;rxJ0,f tcdkuftwefYawmhjzifh NidrfqdwfoGm;avonf/
tif'½l;\ rsufvHk; tpHkonf Murf;jyifxufodkY pl;pdkufxm;onf/ trIwifjyoGm;yHkuawmh
wpfzufowfEdkifvGef;vSay\/ olY tonf;ESvHk;onf xdcdkuf emusifvsuf ½dS&avonf/ olwdkY vlpkonf
olYtay:ü tvGef atmufwef;usonfh &mZ0wfrIrsKd;udk usL;vGefaom &mZ0wfaumif wpfa,mufozG,f
qufqHaeMuonfrSm 0rf;enf;p&m aumif;vSonf[k wpfudk,fwnf; ajymae rdav\/
xdkpOfrSmyif ol\a&SUae a[myg;onf a&SUodkYwdk;xGufvmNyD; olYbufrS avQmufvJ&ef jyifqif
aeavonf/ a[myg;onf olYtusifh olY0oDtwdkif; cyfaMumifaMumifEdkifvS\/ olYrsufESmrSm eD&J vsuf½SdNyD;
vufxJrS pm½Gufrsm;udk cufcufcJcJjyifí pOf;pm;ae&ojzifh tvkyf½Iyfvsuf½Sdonf/ ol vkyfudkifaeyHkrSm
cyfqef;qef; jzpfay&m þtrltusifhudk Munfhí aumifpD vlBuD;rif;rsm;u oabmus ae[ef &Sdayonf/
Ouú|u a[myg;tm; Munfhum vSrf;ajymonf/
]vkyfawmhav rpöwm a[myg;}
xdktcgusrSyif a[myg;\ acsmif;wpfcsuf [efYoH xGufay:vmavonf/
]Ouú|BuD;ESifh tzGJU0if vlBuD;rif;rsm; cifAsm;? wpfzufu a&SUaeBuD; rpöwmbGef; wifjy oGm;wJh
oufojycsufrsm;ESifh ywfoufvdkY uRefawmfhbufu tjiif;yGm;p&m r&Sdygbl;? uRefawmfh taeESifh trSefw&m;udk
azmfñTef;wJh tcsuftvufrsm;udkvnf; ypfy,fvdkwJh qE´ r&Sdwm trSefyg? 'gayrJh tcsuftvufrsm; tay:rSm
aumuf,lyHk aumuf,lenf;udkawmh uRefawmfwdkYESifh oufqdkifaewJh twGuf &Sif;zdkY wm0ef&Sdaeygw,f?
NyD;awmhvnf; tcsdKUaom tcsufrsm;[m uRefawmfh&JU trIonf tay:rSm wpfrsKd;wpfzHk jzpfvmp&m&SdaewJhtwGuf
&Sif;rS jzpfr,fvdkY xifygw,f/
]tcktcsdefxd rpöar&Dbdkvef[m yxrOD;pGm a'gufwmarqef &JU vlemjzpfw,fqkdwhJtcsufudk
razmfjyMuao;ygbl;? trSefu rpöar&Dbdkvef[m a'gufwmom;&m;*Gwf&JU ukorIatmufrSmra&mufrD Zlvdkifv
11 &ufaeYrSm a'gufwmarqefESifh yxrqHk;jyNyD; a'gufwmarqefESifh ñSdEdIif;jcif;jyKcJhygw,f? a'gufwm

jrefrmhrQm;ewfarmif 252
armifxGef;ol &Jwdkuf

arqef[m 'Dvlem&JU a&m*g tay:rSm tJ'DtcsdefupNyD; rsm;pGm pdwf0ifpm;cJhygw,f? rpöar&Dbdkvef[m a'gufwm


arqef&JU t&if;ESD;qHk;aom rdwfaqGwpfOD;&JU orD;jzpfygw,f? 'gaMumifhol[m ar&Dbdkvef&JU a&m*gudk oufom
aysmufuif;a&;rSm wm0eft&SdqHk;vdkY oludk,fol ,lqxm;cJhygw,f? uRefawmfwdkY taeESifh trSefudk trSeftwdkif;?
t&Sdudk t&Sdtwdkif; wifjy&r,f qdk&if tck jzpfyGm;vm&wJh tjzpf[m b,folYudkrS *kPfodu©m
ñdI;EGrf;atmifvkyfjcif; r[kwfygbl;? wpfpHk wpfa,mufaom oltay:rSm rvdkrkef;xm;wJh pdwfeJY vkyfcJhwmvnf;
r[kwfbl;}
]uRefawmfwdkY tm;vHk; 'Dvlemudk ukorIenf;vrf;ESifh ywfoufvdkY rajymyavmufwJh oabm
uGJvGJrIav; wpfck a'gufwmom;&m;*GwfESifh a'gufwmarqefwdkY Mum;rSm ay:aygufvmcJh&aMumif;
Mum;cJhMu&ygw,f? uRefawmfwdkY owdjyK&rSmu 'Dvlem&JU tay:rSm tifrwefBuD;rm;wJh apwemESifh pdwf0ifpm;rI
½SdaewJh a'gufwmarqef[m 'Dvlemudk olYvufxJrSm jyefxm;NyD; oludk,fwdkif zdzdpD;pD; ukcsifwJh pdwf[m
vlYobm0t& &SdrSmyJ qdkwJh tcsufudkygyJ? 'gayrJh olYtaeESifh olY&JU txufu vkyfazmfudkifzufudk
pdwfxdcdkufatmif vkyfvdkwJh pdwfapwem vHk;0r&SdcJhygbl;? 'g[mvnf; vlYobm0 twdkif; ½SdvmwwfwJh
pdwfxm;yg? tjzpfu 'Dxuf rydkayrJh 'DtcsufudkyJ tm;enf;csuf aysmhuGuf wpfcktjzpf tajccHxm;NyD; wpfzuf
a&SUaeBuD;u tav;teufxm; ajymoGm;ygw,f}
þae&modkY a&mufaomf a[myg;onf pum;udk jzwfí &yfxm;onf/ NyD;awmh tdwfxJrS
vufudkify0gudk xkwf,lí olYyg;pyfudk ydwfum acsmif;qdk;aejyefavonf/
]tck uRefawmfwdkY yl;aygif; aqmif½Gufjcif; qdkwJh udpöudk ajym&ygawmhr,f? bJAD;u rpöwmpwD;rif;ESifh
yl;aygif;aqmif½Gufw,f qdkwJh udpöyg? aumifpD0if vlBuD;rsm;[m rpöwmpwD;rif; qdkwJh trnfudk rodol
rMum;zl;ol &Sdr,fvdkY uRefawmf rxifygbl;? rpöwmpwD;rif;[m bJGU& q&m0efwpfOD; r[kwfaomfvnf;bJ
aq;0g; ukorIESifh ywfoufvdkY tawmfav; emrnfBuD;aewJh yk*¾dKvf wpfa,muf jzpfwJhtjyif tcsKdU ukr&bl;vdkY
qdkxm;wJh vlemawGudkawmifrS jyefvnf usef;rmvmatmif ukoay;wm aysmufuif;w,fvdkY owif;xGufaewJh
yk*¾dKvfwpfa,muf jzpfygw,f}
Ouú|onf tvGef £a`E´BuD;aom rsufESmxm;jzifh ar;cGef; wpfckjzwfí ar;onf/
]rpöwm a[myg;? ½dk;½dk; t&yfom; wpfa,muf taeESifh 'DtcsufawGudk b,fvdk vkyfNyD; cifAsm;
odaeovJ}
]rSefygw,f cifAsm;? 'Dvdkyg}
a[myg;onf Ouú|\ ar;cGef;aMumifh uaomuarsm ajymcsvdkufonf/ ar;cGef;udk wdkuf½dkuf rajzbJ
olYpum;udk qufavonf/
]uRefawmf ñTefjyvdkufwJh tcsufu rpöwmpwD;rif;[m tusifhpm&dwå aumif;rGefwJh yk*¾dKvfwpfOD;
jzpfygw,f qdkwJh tcsufyg? a'gufwmarqef jyKvkyfcJhwJh tqkwfa&m*gESifh ywfoufwJh
okawoevkyfief;wpfcktay:rSm pdwf0ifpm;cJhwJh twGuf rpöwmpwD;rif;u a'gufwmarqefxH pma&;NyD;
rdwfqufcJh&mrS olwdkY tcsif;csif;[m cifrif&if;ESD;wJh rdwfaqGb0 a&mufvmMuolawGyg? olwdkYcsif;
cifrifvmcJhMuwm[mvnf; ESpfumv MumcJhygNyD? rpöwm pwD;rif; aq;ukXme zGifhzdkY 'DEdkifiHudk a&mufvmwJh

jrefrmhrQm;ewfarmif 253
armifxGef;ol &Jwdkuf

tcgrSm a'gufwmarqefESifh pwD;rif;wdkY[m tvkyfoabmt& r[kwfbJ omref½dk;½dk; cifrifwJh rdwfaqGrsm;


tjzpf ydkNyD; tquftqH &SdvmMuygw,f? roifhawmfygbl;vdkYtcsKdUu ajymcsifajymMuayr,fh ae&m&SmcJhygw,f?
ol awGUcJhwJhae&muvnf; bJAD;rSm jzpfcJhygw,f? uRefawmfwdkY&JU rdwfaqGBuD; rpöwmbGef;u bJAD;udk
oHo,jzpfzG,f&m Xme tjzpf &nfñTef; oGm;cJhygw,f? tJ'D &nfñTef;csufESifh ywfoufNyD; aumifpD vlBuD;rsm;
pdwf0ifpm;aumif; pdwf0ifpm;r,fh oufaocH wpfck jyyg&ap? rpöbdkvef .... wqdwfavmufaus;Zl;jyKyg}
ar&Dbdkvefu &yfjyonf/ aumifpD vlBuD;rsm;\ rsufvHk;rsm;onf ar&DU tay:wGif usa&muf
vsuf&Sdonf/ olwdkY tzdkY ar&Donf vlxl;vlqef; wpfa,muf jzpfaeyHk &ayonf/
ar&D bdkvefonf tenf;i,f uwkefu,if jzpfaeaomfvnf; rnfolYudkrQ rMunfhbJ olr\ tMunfhudk
a[myg; tay:üom pkxm;avonf/ tif'½l;bufudkyif wpfcsufuav;rS vSnfhrMunfhay/ olrudk
Munfh&onfrSm a&m*guif;&Sif;aom usef;rma&;aumif;onfh vlwpfa.,mufeSifh vHk;0 rjcm;em;ay/
]rpöbdkvef? uRefawmfwdkYudk yGifhyGifhvif;vif; ajymjyapcsifwm wpfck &Sdygw,f? bJAD;rSm
vlemwpfOD;tjzpf aecJh&pOfu rauseyfp&m pdwfrom,mp&mawGrsm; MuHKcJh&zl;ygovm;}
tif'½l;onf ar&D\ trlt&mudk MunfhNyD; apmapmuwnf;u a[myg;ESifh awGUqHkNyD; BudKwif
oifxm;onfh tar;ESifhtajzjzpfaMumif; csufcsif; &dyfrdav\/
]usef;rma&; tajctaeaum qdk;qdk;½Gm;½Gm jzpfcJhygao;ovm;}
]vHk;0 r½SdcJhygbl;? uRefr trsm;BuD; aeaumif;ygNyD}
]bJAD;rSm ukoay;wJh enf;[m Zlvdkif 11 &ufaeYu a'gufwmarqef tMuHjyKcJhwJhenf;yJ r[kwfvm;}
][kwfygw,f}
Ouú|u Mum;jzwfí ar;jyefonf/
]'Dar;cGef;[m tquftpyf &SdvdkY vdktyfvdkY ar;wmvm; rpöwm a[myg;}
a[myg;u 'a&maomyg; yHkpHrsKd;jzifh jyefajzonf/
]uRefawmf 'D oufaoudk xyfNyD; ar;p&m r&Sdawmhygbl; cifAsm}
ar&D jyefxkdifoGm;onfhtcg a[m;yg;onf ol\ vufESpfzufudk aumifpD vlBuD;rsm;\ pm;yGJqDodkY
toem;cHonfh [efjzifh ajr§mufvdkufavonf/
]tzGJU0if vlBuD;rsm; a&SUarSmufrSm uRefawmf wifjyvdkwmu bJAD;rSm ar&Dbdkvefudk ukocJhwm[m
a'gufwmarqef&JU enf;udk toHk;jyKNyD; wjcm;vl wpfOD;&JU tultnDESifh ukojcif;om jzpfygw,f qdkwJh
tcsufygyJ? pnf;urf;Oya'ESifhawmh nDñGwfcsifrSm nDñGwfyg vdrfhr,f? odkYaomfvnf; apwemt&
olYenf;ESifhol ukojcif;rQom jzpfygw,f? Oya' ½Iaxmifhu Munfh&if pwD;rif;ESifh a'gufwm arqefwdkYMum;rSm
tvkyfoabmESifh yl;aygif; aqmif½GufrI[m r&SdcJhygbl; cifAsm}

jrefrmhrQm;ewfarmif 254
armifxGef;ol &Jwdkuf

atmifjrifEdkifaom tajctae &Sdao;onf[k ol wGufonf/ olonf ESdrfhcs½dkYusKd;aom toHjzifh ol\


avQmufvJcsufudk wifjyav\/
]uRefawmfh taeESifh aumifpD vlBuD;rsm;udk tcsdefawG ukefatmif qGJxm;csifwJh pdwfqE´ r&Sdygbl;
cifAsm? tck qdk&if uRefawmfhbufu xyfNyD; oufao ac:p&mvnf; r&Sdawmhygbl;? a'gufwm arqef[m
trSefawmh ynm&Sd owdjzpfcJ qdkwmvdk apwem qE´ apmvGef;tm;BuD;NyD; roifhawmfwJh trSm;wpfckudk
½dk;om;pGmESifh jyKrdcJhjcif;rQom jzpfaMumif; uRefawmf wifjycJhNyD;ygNyD cifAsm;? uRefawmfaumifpDvlBuD;rsm;udk
awmif;yefcsifwmu uRefawmfwdkY taeESifh w&m;rQwrI wpfckwnf;om &zdkY r[kwfygbl;? aumifpD&JU oem;
ñSmwmrIudkyg &vdkaMumif; awmif;cHcsifwJh oabmygyJ? aemufqHk; tcsuftaeESifh uRefawmfhbufu
wifjycsifwmu uRefawmfh trIonf&JU xl;jcm;wJh vkyfaqmifcsufrsm;udk axmufxm;zdkYygyJ? a'gufwm arqef&JU
twdwfu vkyf&yfawG[m *kPf,lavmufwJh vkyf&yfawG jzpfaMumif; uRefawmfwdkY awGU&ygvdrfhr,f? uRefawmfwdkY
taeESifh tifrwef awmfwJh vlawG[m wpfBudrfwpfcgavmuf ½dk;om;pGmESifh trSm; jyKrdwwfMuNyD; tJ'D jyKrdwJh
trSm;ESifh tJ'DtrSm;twGuf ay;vdkufwJh tjypf'PfaMumifh olwdkYb0awG ysufjym;oGm;&wJh trIaygif; rsm;pGm
&SdcJhwmudk uRefawmfwdkY awGUcJh jrifcJhzl;MuygNyD? 'gaMumifhrdkY uRefawmf arQmfvifhwmu? uRefawmfh taeESifh
arQmfvifh½Hkwif ruygbl;? qkvnf; awmif;ygw,f? vlBuD;rif;rsm; taeESifh rMumcif tqHk;tjzwf
ay;&awmhr,fh 'DtrIrSm txufu uRefawmf wifjycJhwJh yk*¾dKvf rsKd;awGvdk b0 ysufroGm;atmif
oufoufñSmñSm axmufaxmufxm;xm; pOf;pm; qHk;jzwfay;zdkY ygyJ cifAsm}
a[myg;\ avQmufvJoHwGif u½kPm tjynfht0 ygojzifh aumifpD vlBuD;rsm;udkomru ab;rS
em;axmifaeolrsm;\ pdwfudkyg qGJaqmifrI tm; &Sdayonf/ odkYaomfvnf; ½kwfw&uf csufcsif; qdkovdkyif
tpdk;& a&SUae rpöwmbGef;u x&yfvdkufNyD; Ouú|bufodkY vSnfhí cGifhawmif;onf/
]Ouú|BuD; cifAsm;? Ouú|BuD;&JU cGifhjyKcsuft& a'gufwmarqefudk uRefawmf ar;cGef; wpfck ESpfckavmuf
ar;csifygw,f}
rpöwm bGef;onf ajymajymqdkqdkESifh tif'½l;bufodkY vSnfhvdkufonf/
]a'gufwm arqef? cifAsm;&JU aemufqHk;tajz[m uRefawmfh tzdkY odyfNyD; em;r&Sif;bJ jzpfaeygw,f?
cifAsm;u ajymw,f? cifAsm;vkyfcJhwm[m *kPfodu©m ñdI;EGrf;apvdkwJh pdwfapwem r&Sdygbl;wJh? 'Dvdkqdk&if
cifAsm; taeESihf rpöwmpwD;rif;[m bJGU& q&m0ef wpfa,mufr[kwfbl; qkdwm cifAsm; taotcsm odw,f
r[kwfvm;}
tif'½l;onf bGef;\ rsufESmudk aphaphygatmif Munfh&if;u tpdk;& a&SUae[k qdkaom þyk*¾dKvfonf
olYtm; toa& uif;rJhaom tjyKtrl wpf&yfudk jyKvkyfygonf [laom txif tjrifrsKd; ra&mufa&mufatmif
jyKvkyfaeNyD jzpfonf[k pOf;pm;rdonf/ xdktcg olY &ifxJ0,f cHjyif;aom pdwfESifh emMunf;aom pdwfwdkYonf
jyif;xefpGm jzpfay:vmav\/ odkYaomfvnf; þtcsdef? þae&mrsKd;wGif olYpdwfudk rxdef;í rjzpf/ xdef;EdkifygrS
..../
þtoduav; 0ifvmojzifh olonf pdwfudk at;aq;atmifxm;um cyfrSefrSefyif ajzonf/
][kwfuJh? ol q&m0ef wpfa,mufr[kwfbl; qdkwm uRefawmf odygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 256
armifxGef;ol &Jwdkuf

bGef;\ rsufESmay:0,f auseyftm;&onfh t&dyfuav; xifvmonf/ olonf rvdkwrm toHjzifh


xyfajymjyefavonf/
][kwfygNyD? [kwfygNyD? 'Dvdkqdkawmhum tJovdk odaevsufom;ESifh tJ'D toduawmifrS cifAsm;udk
rwm;EdkifcJhblaygh [kwfvm;}
]tJ'D toduawmifrS rwm;EdkifcJhbl; ....}
tif'½l;onf bGef;\ pum;udk oHa,mifvdkufí EIwfrS a&½Gwfvdkufonf/ olonf olYpdwfudk BudK;pm;í
xdef;cJhyg\/ rnfrQyif BudK;pm;í xdef;xm;ygaomfvnf; vlvnfvkyfvGef;aom þa&SUaeESifh pum;
ajymae&ojzifh xdef;Edkifawmhrnf r[kwf [laom tod0ifvmonf/ olonf oufjyif;&SnfBuD; wpfcsuf
csvdkufav\/
]rpöwm bGef;? cifAsm; taeESifh tvGefBuD;us,fwJh ar;cGef;aygif;ajrmufrsm;pGm ar;aewmudk uRefawmf
em;axmifaecJhygw,f? tck uRefawmfu cifAsm;udk ar;cGef; wpfckavmuf jyef ar;yg&ap? cifAsm; vl0Dywfpwm
taMumif; Mum;zl;ygovm;}
]Mum;zl;ygw,f}
bGef;\ ajzoHwGif thHMooH tjynfhygaeayonf/ odkYaomfvnf; a&SUaeyDyD twGefYwufvdkuf avonf/
]vl0D ywfpwmudk rMum;zl;wJhvl r&Sdbl; qdkwm a'gufwmarqefvnf; odygvdrfhr,f xifygw,f}
]rSefygw,f cifAsm? rMum;zl;wJhvl r&Sdygbl;? 'gayrJh uRefawmf qdkvdkwJh oabmudk rpöwmbGef;
oabmaygufyHk ray:ao;bl;? 'gaMumifhrdkY uRefawmf &Sif;jyyg&ap aq;odyÜHynm&Sifrsm;&JU avmurSm uaeYtxd
tBuD;tus,f txif&Sm;qHk; jzpfaewJh vl0D ywfpwm[m q&m0ef wpfa,muf r[kwfygbl;? 'Dtcsufudk rpöwm
bGef; odxm;apcsifygw,f? aq;ynmordkif; wpfavQmufvHk;rSm taumif;qHk;ESifh txl;jcm;qHk;vdkY
owfrSwfxm;wJh aq;0g;awG xkwfvkyfay;cJhwJh tm;vpfcsf qdkwJh yk*¾dKvf[mvnf; bJGU& q&m0ef wpfOD;
r[kwfygbl;? aemufNyD;awmh tdE´d, EdkifiHrSm yvdyfa&m*gudk wdkufzsufcJhwJh [wfzuif;qdkwJh yk*d¾Kvf taMumif;
rpöwmbGef; odrSmyg? [wfzuif;&JU BudK;yrf;rIrsKd;ukd vlwdkif;u thHMo csD;usL;cJhMu&ygw,f? uRefawmfwdkY
acwfrSm udk,fhudk,fudk,f tvGef t&nftaoG; jynfh0ygw,fvdkY ajymaeMuwJh b,f q&m0efrS
[wfzuif;avmuf rvkyfEdkifcJhbl; qkdwm trsm;u 0efcHMu&ygw,f? tJ'D [wfzuif;[mvnf; bGJU&
q&m0efwpfa,muf r[kwfygbl;? BuDus,f xif&Sm;wJh ae&mrSm vl0D ywfpwmu vGJ&if olwpfa,mufwnf;yJ
&Sdawmhw,fvdkY trsm;u todtrSwf jyKxm;&wJh rufcsfeDaumhzf qdkwJh yk*d¾Kvfaum? olvnf;yJ bGJU& q&m0ef
wpfa,muf r[kwfygbl;}
]tckvdk tao;tzGJ tcsuftvufawGudk ajymjyaerdwJh twGuf uRefawmfhudk cGifhvTwfapcsif ygw,f
rpöwmbGef;? 'Dtcsufuav;awGudk cifAsm; arhae&if jyefNyD; owd&yghap qdkwJh apwemESifh uRefawmfu
ajymjyaewmyg? uRefawmf tckajymcJhwJh vl0D ywfpwmwdkY? tmvpfcsfwdkY? [wfzuif;wdkY? rufcsfeDaumhzfwdkY&JU
jzpfpOfawGudk Munfhvdkuf&if vlom;awG&JU touf&Sifa&;ESifh usef;rma&;twGuf a&m*g trsKd;rsKd;udk
avhvm&SmazG azmfxkwfcJhMuwJh vlawG[m bGJU&q&m0efawG r[kwfbl; qdkwmodxm;apcsifygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 257
armifxGef;ol &Jwdkuf

]'Dyk*¾dKvfBuD;awG[m q&m0efrSwfyHkwif pm&if;0if q&m0efBuD;awG r[kwfygbJESifh a&m*gawGudk &SmMu


azGMu wkdufzsufMuwmawG[m olwdkY ½l;vdkYrdkufvdkYvm;? q&m0efawG r[kwfygbJESifh 'DtvkyfawGudk
tyifyef;cHNyD; vkyfudkifcJhMuwJh olwdkYudk uRefawmfwdkYu t½l;trdkuf awGvdkY ac:&rSmvm;? vltE¨ pm&if;xJ
oGif;&awmhrSmvm;? vHk;0 rjzpfEdkifygbl;? 'Dtcsuf rSefrrSef tJ'D yk*¾dKvfBuD;awG&JU tjzpfu oufaojyaew,f
qdkwm vlBuD;rif; odygvdrfhr,f}
w&m;½Hk;xJ0,f aMumufrufzG,f aumif;avmufatmifyif Nidrfqdwfvsuf &Sdavonf/
apmapmuawmh þtrIonf odyfNyD; a&;BuD; cGifus,f rvkyfavmufonfh omref trI udpöavmuf[k
xifjrifzG,f&m &Sdaomfvnf; ,ckawmh tajctaeu ajymif;vJvmonf/ aq;aumifpD tzGJU0if vlBuD;rsm;onf
olwdkY pm;yGJwGif xkdifum rwkefrvIyf ausmuf½kyfBuD;rsm;ozG,f rvIyfr&Sm; jzpfaeMuonf/ txl;ojzifh
tufbD;\ rsufvHk;rsm;onf tvGef xl;xl;jcm;jcm; pdwf0ifpm;onfh t&dyftoGifjzifh tif'½l;\ rsufESmudk
pl;pl;&J&J Munfhvsuf &Sdavonf/
tif'½l;\ a&SUae a[myg;onf olYrsufESmudk vufESpfzufjzifh tkyfvdkufum tvGefpdwfysuf
pdwf½IyfoGm;aom toHjzifh wpfcsuf nnf;vdkufonf/
]oGm;NyD? trIawmh oGm;NyD? Edkifajc r&Sdawmhbl;}
tpdk;& a&SUae rpöwmbGef;rSmrl tHhMo xdwfvefYjcif;jzifh £a`E´ysufvsuf &Sdaomfvnf;
[efysufroGm;atmif BudK;pm;í xdef;xm;avonf/
][kwfygw,f? [kwfygw,f? cifAsm; tck ajymcJhwJh yk*d¾KvfawGtm;vHk;[m aq;ynm ordkif;rSm tifrwef
xif&Sm;NyD; ausmfMum;cJhwJh yk*d¾KvfBuD;awGyg? 'gayrJh cifAsm; taeESifh cifAsm;&JU rdwfaqG pwD;rif;udkawmh tJ'D
rdwfaqGBuD;awGESifh rEIdif;,SOfbl; r[kwfvm;}
tif'½l;tzdkYawmh olYpdwf ol tpdk;r&awmhNyD/
]bmaMumifh rEdIif;,SOf&rSmvJ rpöwmbGef; EdIif;,SOf&rSmaygh? [dkyk*d¾KvfawG BuD;us,f xif&Sm;NyD;
ausmfMum;aewm[m wjcm;aMumifh r[kwfygbl;? aoukefMuvkdYyg? bmacsmif[mudk; toufESifhukd,f
wnfjrJaecsdefrSm udk;udk oa&mfcJhMuw,f? qJcJhw,f? jypfwif ½IwfcscJhw,f? uRefawmfwdkY acwfusawmh udk;udk
rqJMuawmhbl;? udk; tpm; b,folawGudk qJaeMuovJ? uJh&JUjypfwifaeMuovJ odvm;? pzm;vif;*g;ESifh
pwD;rif;wdkYvdk yk*dK¾ vfawGudkaygh? uRefawmf rpöwmbGef;udk xyfajym&OD;r,f? tck uRefawmfajymcJhwJh pzm;vif;*g;
qdkygawmh? ol[m aq;ynm avmurSm tifrwef xl;jcm;NyD; tifrwefrS BuD;us,fxif&Sm;cJhwJh tawG;tac:
odyÜHynm&Sif wpfa,mufyg? 'gayrJh ol[m q&m0ef wpfOD;r[kwfygbl;? aq;ynmESifh ywfoufvdkY bm'D*&DrS
r&Sdbl;? bm bGJUvufrSwfrS r&Sdbl;? 'gayrJh olYacwfu bGJUawG vufrSwfawG &xm;wJh q&m0ef axmifaygif;
rsm;pGm[m vlawGqDu ydkufqHudk &oavmuf ,l? um;awG 0,fpD;Mu? um;BuD;awG w0D0DESifh ZdrfcHMu? pnf;pdrf
,pfrl;MuESifh jzpfcsifwdkif;jzpfaeMuwJh tcsdefrSm pzm;vif;*g;uawmh trsm;&JUpGyfpGJrI? uJh&JUrI? qJa&;rI?
tjypfwifrIawGudk &ifqdkifNyD; pdwfqif;&J udk,fqif;&J jzpfaecJhw,f? olYrSm &SdwJh pnf;pdrfOpömawGudk
aq;ynmavmuudk tusKd;jzpfxGef;apr,fh okawoevkyfief;ESifh ukorIvkyfief;awGxJrSm jr§KyfESHxm;NyD;
oludk,fwdkifuawmh qif;qif;&J&J csKdUcsKdUwJhwJhESifh b0udk ½kef;uefaecJh&ygw,f}

jrefrmhrQm;ewfarmif 258
armifxGef;ol &Jwdkuf

rpöwm bGef;u ESmacgif; wpfcsuf ½HIUí oa&mfvkdufonf/


]aMomf .... aMomf? 'Dvdk qdk&if cifAsm;[m pzm;vif;*g; tay:rSm MunfndK av;pm;ovdk&pfcswf
pwD;rif; tay:rSmvnf; MunfndKav;pm;aew,f qdkygawmh [kwfvm;? cifAsm;[m pwD;rif;udk
MunfndKav;pm;wJh vlwpfa,mufvdkY uRefawmfwdkY ,lqEdkifw,f qdkygawmh}
]'guawmh cifAsm; ,lqcsif&if ,lqEdkifygw,f? ,lqyg? rrSm;ygbl;? wu,fawmh pwD;rif;[m
BuD;us,f jrifhjrwfwJh yk*d¾Kvf wpfOD;ygyJ? tifrwefrS xl;jcm;wJh vlwpfa,mufvdkY qdk&ifvnf; rrSm;ygbl;? ol[m
vlYavmuxJrSm &SdaewJh vlom;awGudk tusdK;jyKapr,fh vkyfief;wpfck twGuf olYb0 wpfckvHk;udk t½HI;cHNyD;
jr§KyfESHxm;wJh vlwpfa,mufyg? vlawG&JU rodem;vnfrIawG? tmCmw w&m;awG? remvdk 0efwdkrIawGaMumifh
ay:aygufvm&wJh twdkuftcH t[efYtwm;awG udk tEdkifrcH t½HI;ray;bJ wGef;vSef wdkufcdkufaewJh
vlwpfa,mufyg? trSeftwdkif;ajym&&if ol[m olYEdkifiHrSmawmh atmifjrifaeygNyD? 'DEdkifiHrSmawmh
ratmifjrifao;ygbl;? 'g[m tvGef xif&Sm; odomaewJh udpöwpfckyg? tqkwfa&m*g
wdkufzsufa&;ESifhywfoufvdkY uRefawmfwdkY EdkifiHrSm uaeY toufxif&Sm; &SdaeMuwJh yk*d¾KvfawGxJu b,folrsm;
olYavmuf pdwf0ifpm;wm &Sd&ygovJ? b,folrsm; olYavmuf xdxda&mufa&muf vkyfaewm awGU&ygvJ?
&SmMunfhprf;yg? r&Sdygbl;? trSefawmh pwD;rif;[m q&m0efwpfa,muf r[kwfwJhtwGuf? bJGUawG vufrSwfawG
r&SdwJhtwGuf? NyD;awmh uRefawmfwdkY todkif;t0dkif;xJu vlwpfOD; r[kwfwJhtwGuf ol vkyfxm;orQ tusKd;
jzpfxGef;rSef; aumif;rSef; odygvsufESifh rsufpdrSdwfNyD; todtrSwf rjyKbJ qefYusif aeMuwmyg? uRefawmfwdkY
aq;ynm&Sif todkif;t0dkif;xJrSm tqkwfa&m*g wdkufzsufzdkY BudK;yrf; tm;xkwfaewJh yk*d¾KvfawG vHk;0r&Sdbl;vdkY
uRefawmf rqdkvdkygbl;? &Sdoifhoavmuf &Sdaeygw,f? 'gayrJh olwdkY vkyfaewmawG[m pwD;rif;
vkyfaeoavmufrS xda&mufrI &Sdwm rawGU&ao;ygbl;? 'gudkawmh 0efcHMu&rSmyJ}
xl;xl;jcm;jcm; pdwfyg0ifpm;rIonf tcef;xJ&Sd vltm;vHk;\ pdwfudk odrf;usKH;vTrf;rdk; xm;onf/ ar&D
bdkvef\ rsufvHk;rsm;onf tif'½l;tay: MunfndK av;pm;jcif;ESifh tif'½l; twGuf ylyef aomu &Sdjcif;rsm;
aygif;pyfum 0if;vufaeMuayonf/ a[myg; wpfa,mufuawmh pdwfysufjcif;? 0rf;enf;jcif;wdkYjzifh
rsufESmuav; i,fum ol\ om;a& vufudkiftdwfBuD;xJodkY xdk;xnfhvsuf &Sdav\/
Ouú|onf ,ckrSyif touf 0ifvmonfhES,f vIyf&Sm;vmNyD; tif'½l;tm; pl;pl;pdkufpdkuf Munfhum
ar;cGef; wpfck jzwfar;avonf//
]a'gufwm arqef;? cifAsm; tck bmawG ajymaew,f qdkwm cifAsm;udk,f cifAsm; od&JUvm;}
]odygw,f cifAsm}
tif'½l;\ vufESpfzufonf olY ukvm;xdkif vufwef;udk wif;usyfpGm qkyfxm;onf/ olonf
rcHcsifpdwfjzifh owdvufvGwfol wpfOD;vdk jzpfaeonf/ olY&ifxJü &SdaeorQudk rcHcsifpdwfu
wGef;xkwfay;vsuf &Sd\/ olY tzdkYawmhjzifh rxl;awmhNyD? jzpfvdk&m jzpfygapawmh? olYbufu avQmhzdkY
pdwfrul;awmh? olY ,HkMunfcsufrsm; tay:wGif tcdkiftrmyif &yfwnfoGm; awmhrnf[k qHk;jzwfvdkufNyD jzpf\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 259
armifxGef;ol &Jwdkuf

pdwftm; xufoefrIaMumifh olonf touf&SL jrefqef jyif;xefvsuf &Sdonf/ tu,fíolwdkY taejzifh


olYtm; q&m0ef rSwfyHkwif pm&if;rS y,fzsufvdkyguvnf; y,fzsufMuygapawmh/ olwdkY vkyfcsifovdkom
vkyfMuygapawmh/ rdrd b0 qHk;csifvnf; qHk;ygapawmh [laom pdwfonf olYtm; &pfywf zGJUaESmifxm;avNyD/
]uRefawmf&JU udk,fpm; uRefawmf a&SUaeBuD; rpöwma[myg;u apmapmu cHktzGJUa&SUrSm awmif;yef
toem;cHaewm em;axmif&if; ig[m q&m0ef wpfa,muf taeESifh tvGef qdk;½Gm;,kwfrmwJh tvkyfrsKd;?
npfnrf;wJh tvkyfrsKd; vkyfrdcJhavovm;? olwpfyg; tusKd; xdcdkufepfem apr,fh tvkyfrsKd;awGudk
vkyfrdcJhavovm; ponfjzifh udk,fhudk,fudk,f jyefNyD; ar;aerdygw,f? uRefawmfh taeESifh y&d,m,f
roHk;csifygbl;? tvSnfhtywf tnmtjzef;awGvnf; ajymraecsifygbl;? jzpfEdkif&if ½dk;½dk;om;om;ESifh
ajzmifhajzmifhrwfrwfyJ vkyfcsif udkifcsif ajymcsif qdkcsifygw,f? 'g[m uRefawmfh&JU pdwf&if; trSefyg?
uRefawmf[m q&m0ef wpfa,muf tjzpfESifh aMumfjimNyD; rrSefuefwJhenf;awGoHk;NyD; aiG& NyD;a&mqdkwJh
oabmrsKd;ESifh aq;ukowJh tvkyfrsKd;udk tvGef pufqkyf ½GUH&SmcJhwJh vlwpfa,mufyg? uRefawmfhqDudk aeYpOf
aeYwdkif; rSefrSef a&mufvmaewJh aq;aMumfjim pm½GufawG&JU wpf0ufavmufudk a,mifvdkYrS aumufrMunfhbJ
trdIufjcif;xJ vTifhypfaewJh q&m0ef wpfa,mufyg}
]uRefawmf aumif;aumif; odygw,f? tckqdk&if uRefawmf[m rdrd ajymoifh ajymxdkufwmxuf ydkNyD;
ajymaerdNyD qdkwm odygw,f? 'gayrJh uRefawmf rwwfEdkifawmhygbl;? ajymoifh ajymxdkufwm rSeforQ
ajym&awmhrSmyJ}
]aoaocsmcsm pOf;pm;MunfhMur,fqdk&if uRefawmfwdkY wpfawG[m oabmxm; rBuD;Mubl;? tjrif
usOf;vGef;w,f? raxmufrxm; ajym&r,f qdk&if r[kwfwJhae&mawGrSm odyfNyD; ao;odrfvGef;ygw,f?
'gaMumifhrdkYvnf; rvdkvm;tyfwmawG? rjzpfoifh rjzpfxdkufwmawG jzpfvmae&wmyg? oabmxm; ao;vGef;
tjrif usOf;vGef;awmh topftopf ajymif;vJrIawG? jzpfxGef;rIawG? wkd;wufrIawG[m vHk;0 ay:rvmawmhygbl;?
uRefawmfwdkY[m uRefawmfwdkY aq;ynm todkif;t0ef;&JU tjyifavmurSm jzpfay:vmwJh wdk;wuf jzpfxGef;rI
rSom rSefw,f qdkwJh t,ltqBuD;udk w&m;ao qkyfudkif xm;Muwkef; &Sdygao;w,f? uRefawmhf tjrifudk
ajym&&if 'D t,ltq[m udk,fhvnfyif;udk,f BudK;uGif;pGyfovdk jzpfvmawmhr,fvdkY xifygw,f? trSefawmh 'D
t,ltq[m aq;ynmavmu wpfckvHk; odyÜHenf;usus wdk;wuf jzpfay:vmatmif vkyfr,f qdkwJh
rlwpf&yfvHk;&JU aorif; ygyJ? uRefawmfwdkY vlYtzGJUtpnf;[m w&m;ao 0g' Mum;rSm epfjrKyfNyD; aq;0g;
xkwfvkyf a&mif;csaewJh ukefoG,frIudk tumtuG,f ay;aewJh tzGJUtpnf; wpf&yf tjzpfESifh
&yfwnfoGm;ygvdrfhr,f? uRefawmfwdkY vlYtzGJUtpnf;&JU aq;ynm avmu tajctaeudk rñSmraxmuf a0zef
oHk;oyf MunfhMuzdkY tcsdefawmfNyD xifygw,f}
]uRefawmfwdkY q&m0efawG&JU avhusifh oifMum;rIydkif;udk MunfhygOD;? b,fvdk avhusihf
oifMum;aeMu&ygovJ? 'Dudpö[m tifrwefrS tav;teufxm;NyD; pOf;pm;&r,fh tcsufwpfcsufyg? uRefawmf
aq;wuúodkvfu bGJU&NyD; qif;vmawmh vufawGU bmrS rvkyfwwfbl;? vlYtzGJUtpnf;udk taxmuftuljyKwJh
vlwpfa,muf jzpfzdkY qdkwm rajymESifh? vlYtzGJUtpnf;udk awmifrS taESmifh t,Suft[efYtwm;
jzpfaeygao;w,f? trSeftwdkif; 0efcHr,f qdk&if tJ'Dtcsdefu uRefawmf[m a&m*g emrnfawGudk odw,f?
rSefatmif ac:wwfw,f? a&m*g tcsdKUtwGuf ay;&r,fh aq;0g; wcsKdU&JU trnfudk odw,f? ay;wwfw,f?
tJoavmufyJ wwfw,f? 'DxufydkNyD; bmrS [kwådywåd rwwfbl;? rodbl;? uav; arG;&if oHk;wJh
ñSyfudkawmifrS ajzmifhajzmifhwef;wef; rSefrSefuefuef roHk;wwf rudkifwwfbl;}
jrefrmhrQm;ewfarmif 260
armifxGef;ol &Jwdkuf

]vufawGUtvkyfcGif 0ifrdvdkY vufawGUvkyfrd udkifrdawmhrSyJ vufawGU vkyfief;cGifxJ ra&mufrD


uwnf;u odxm;&r,fh odoifh odxdkufwm rSeforQudk odvmcJh&ygw,f? vufawGU vkyfief;cGif
r0ifrDuwnf;u txdkuftavsmuf wwfuRrf; em;vnfaewJh q&m0efqdkwm b,fESa,mufrsm; &SdrvJ qdkwm
uRefawmf odcsifvSygw,f? wu,fawmhvnf; tJovdk BudKwifNyD; wwfuRrf; em;vnf
atmif avhvmzdkYvnf; uRefawmfwdkYrSm tcsdef r&SdMubl;}
]tyGifhvif;qHk; pum; ajym&&if uRefawmfwdkY&JU pepfESifh uRefawmfwdkY&JU zGJUpnf;yHkudku rrSefuefygbl;? 'D
rrSefuefrIaMumifhvnf; aq;ynm tzGJUtpnf; w&yfvHk;[m atmufajcu pNyD; tajcysufaejcif; jzpfygw,f?
pepfwus jyefvnf zGJUpnf;zdkY oifhwm MumvSygNyD? 'gayrJh uaeYtxd rjyKjyifMuao;ygbl;? wu,fqdk&if
ynm&yf tvdkuf? vkyfief;&yf tvdkuf Xmepdwf uav;awGudk pepfwus zGJUpnf;NyD; vkyfudkifoGm;zdkY vdkygw,f?
q&m0efawG twGuf rwufrae&? roifrae&qdkwJh bGJUvGef oifwef;awG zGifhvSpfNyD; oifMum; ydkYcsay;zdkY
vdktyfaewmvnf; MumygNyD? tckxd rjzpfao;ygbl;? aq;ykvif;xJu aq;&nfxnfhay;wJh ukorsKd;avmufESifh
auseyf ae&wJh tqifhrsKd;rSmyJ &Sdaeygao;w,f? q&m0efwdkif;udk tjrJwap avhvmcsifpdwf &Sdaeatmif?
avhvmEdkifatmif? tcsif;csif; pkaygif;NyD; okawoe vkyfcsifpdwf &Sdvmatmif? vkyfEdkifvmatmif? tm;ay;zdkY
tcGifhtvrf;awG ay:vmatmif vkyfay;zdkYvnf; odyfNyD; vdktyfaeygw,f? 'gayrJh 'Dvdk tcsufawG vkyfay;zdkY
b,folrS pdwfr0ifpm;Muygbl;}
]aq;ynm&SifawGxJrSm xGef;um;aewJh ukefonf 0g'udka&m uRefawmfwdkY b,fvdk wkdufzsufMurSmvJ?
q&m0ef trsm;pk aiGaemuf waumufaumuf vdkufaeMuwJhudpö? aiGudkom t"duxm;vGef; tm;BuD;wJhtwGuf
ysufpD;vm&wJh ukorI enf;pepfawG? aiG rsm;rsm;&csifwm taMumif;jyKNyD; rvdktyfbJESifh vkyfay;aewJh cGJpdwf
ukorIawG[m vlawGtwGuf bmrS tusKd;r&Sdygbl;}
]uRefawmfwdkY&JU zGJUpnf;rI yHko@mefu taovdkyJ? w&m;ao qkyfudkifxm;awmh taovdkyJ jzpfrSmaygh?
rqef;ygbl;? vuf&Sd pepfudk wdk;wufatmif vkyfzdkYESifh vuf&Sd pepf&JU cRwf,Gif;csufawG udk jyKjyifzdkY
usawmhvnf; uRefawmfwdkY vHk;0 rpOf;pm;Muawmhbl;? yg;pyfuawmh vkyfygr,fvdkY atmfaeMuayrJh
vufawGUusawmh bmrS rvkyfMubl;}
]uRefawmfwdkY olemjyK q&mrawG&JU tjzpfudk MunfhOD;rvm;? tvkyfusawmh rem;rae vkyf&yg&JU? olwdkY
&wmusawmh b,favmufrsm; &ovJ? o'¨gaMu;avmufuav; ay;xm;wm r[kwfvm;? tJ'Dawmh rao½Hkpm;
rtm;atmifae qdkwJh oabm jzpfraebl;vm;}
]0rf;enf;p&m taumif;qHk;u uRefawmfwdkY avmurSm a&SUaqmifvrf;jy vkyfcsifwJh vlawG? wDxGif
MuHqcsifwJh vlawGudk vHk;0 tm;ray;csifMubl;? rSefrSefuefuef vkyfcsifwJh vlawG? awmfwJhvlawG? wDxGifcsifwJh
vlawG? wdk;wufatmif vkyfcsifwJhvlawGudk vHk;0 ae&mray; csifMubl;? txufua&m atmufuyg remvdk
0efwdkwJh pdwfawG? ao;odrfwJh pdwfawG xm;NyD; 0dkif;wGef;Mu wdkufMu csKd;Mu ESdrfMu csMuw,f? 'gaMumifhrdkYvnf;
wdk;wuf xGef;um;rI qdkwm awG[m qdwfokOf;vm&wmyJ}
]uRefawmfwdkY[m a&SUaqmifa&SU½Guf jyKNyD; wDxGif MuHqcsifwJh vlawGudk b,fawmhrS tm;ray;csifygbl;?
teD;qHk; Oyrm wpfckajym&r,fqdk&if a'gufwm[ufqifudk Munfhyg? a'gufwm[ufqif[m *sm;Apf&JU
vkyfief;udk yxrOD;qHk; &J&J0Hh0HYESifh axmufcH ulnDcJhwJh yk*d¾Kvfyg? ol[m *sm;Apf&JU vkyfief;atmifjrifzdkY twGuf

jrefrmhrQm;ewfarmif 261
armifxGef;ol &Jwdkuf

arhaq;ay;wJh tvkyfudk owdå&Sd&SdESifh yg0if vkyfudkifay;wJhol wpfOD; jzpfygw,f? 'gayrJh olYcrsm


olYtvkyfuav; pvkyfr,f MuHum&Sdao;w,f? bGJU&q&m0ef wpfOD;r[kwfwJh *sm;Apf twGuf arhaq;
ay;cJhw,f qdkwJh pGJcsufESifh q&m0ef rSwfykHwif todrf;cHcJh&&Smw,f? aemuf q,fESpfavmuf Mumawmh
vef'efNrdKUay:u taumif;qHk; tawmfqHk; qdkwJh q&m0efawG vufvTwfcJh&wJh vlemaygif; rsm;pGmudk *sm;Apfu
olYenf; olY[efESifh ukay;wm aysmufuif;cJhw,f? tJ'Dusawmh *sm;Apfudk ol&Jaumif; EdkufbGJUawGay;? vef'efrSm
tqifhtwef; tjrifhqHk; qdkwJh vlawGu *sm;Apfudk yg&rD&SifBuD;vdkY todtrSwfjyK? olYudk *kPfxl;aqmif trf'D
bGJUBuD;ay; tp&SdwJh csD;usL; *kPfjyKwJh vkyf&yfawGudk 0dkif;NyD; vkyfcJhMuw,f? tJovdk *sm;Apfudk 0dkif;NyD; csD;usL;
*kPfjyKaewJhtcsdefrSm wpfcsdefu *smApfudk todtrSwfjyKNyD; tm;ay;cJhrdvdkY q&m0ef rSwfyHkwif todrf;cH&&SmwJh
a'gufwm [ufqif [m aq;ynm avmu&JU ty,fcHb0 a&muf&vdkY ESvHk; aMuuGJ 0rf;enf;wJh pdwfESifh
aocJhygNyD}
]uRefawmf odygw,f? uRefawmfvnf; aq;uk&if;ESifh trSm;aygif; rsm;pGmudk jyKvkyfcJhrdwJh
vlwpfa,mufyg? tifrwefqdk;wJh trSm;awGudkawmifrS vkyfcJhrdwm &Sdaumif; &Sdygvdrfhr,f? 'Dvdk jyKrdwJh
trSm;awGtwGuf uRefawmf 0rf;enf;rdygw,f}
]'gayrJh uRefawmf &pfcswfpwD;rif;ESifh wGJvkyfcJh&wJh tvkyfuawmh trSm;wpfckudk usL;vGefcJhjcif;
r[kwfygbl;? 'gaMumifhrdkYvnf; &pfcswfpwD;rif;ESifh wGJvkyfrdwJh udpötwGuf uRefawmf 0rf;enf;ygw,f qdkwJh
pum;ajymzdkY vdkr,f rxifygbl;? 'DudpötwGuf uRefawmhf bufu ajymp&mwpfck &Sdygw,f? vlBuD;rif;rsm
udk,fwkdif pwD;rif; ukay;cJhwJh ar&Dbdkvef udk MunfhMuzdkYygyJ? ar&Dbdkvef[m pwD;rif;qD
a&mufoGm;wJh tcsdefrSm tqkwfav0ifem jzpfaeygw,f? tck qdk&if olYa&m*g[m vHk;0 aysmufuif;oGm;ygNyD?
bmyJjzpfjzpf uRefawmf[m aq;ynm avmuudk *kPfodu©m uif;rJhatmif vkyfcJhygw,f qdkwJh pGyfpGJcsufESifh
ywfoufvdkY r[kwf rrSefygbl; qdkwJh taxmuftxm;[m ar&DbdkvefygyJ? ar&D[m vlBuD;rif;wdkY a&SUarSmufrSm
xdkifaeygw,f}
olonf pum;udk tqHk;owfvdkufNyD; olYae&mwGif jyefí xdkifcs vdkufonf/ aumifpD0ifvlBuD;
tm;vHk;onf NidrfaeMuavonf/ vlBuD;tm;vHk;xJwGif a&mbwftufbD;\ rsufESmonf txl;jcm;qHk; jzpf\/
olYrsufESmonf auseyfjcif;ESifh tm;&jcif;wdkYjzifh Munfvif 0if;vufaeayonf/
,cktcsdeftxd aMumifí &yfaerdaom tpdk;&a&SUae rpöwmbGef;onf ra0cGJEdkifaomtrlt&mjzifh
tif'½l;tm; ai;pdkufMunfhaeonf/ tpdk;&a&SUaewpfOD; taejzifh pOf;pm;vQif þ q&m0eftm; olYvnfyif; ol
BudK;wyfEdkifavmufatmif vkyfEdkifcJhNyD jzpfí olYwm0efausNyD[k ,lqavonf/ xdkYaMumifhvnf; Ouú|bufodkY
OD;acgif; wpfcsuf ñTwfí t½dktaoay;um olY ukvm;xdkifwGif cyfat;at;yif jyefxdkifoGm;av\/
tcef;xJ0,f wpfrdepfrQ wdwfqdwf Nidrfoufvsuf &Sdonf/ xdkYaemuf Ouú|\ aMujimoH
ay:vmavonf/
]tm;vHk; tjyifxGufay;zdkY arwåm &yfcHygw,f}
tif'½l;onf trsm;ESifha&mí tjyifodkY xGufvmcJhav\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 262
armifxGef;ol &Jwdkuf

olonf ol rSefonf xifonfhtwdkif; pdwfvGwfudk,fvGwf ajymqdkcJhayNyD/ olYacgif; wpfacgif;vHk;onf


tjyif;txef emusif udkufcJvsuf &Sd\/ wpfudk,fvHk;rSmvnf; rvIyfcsif ro,fcsifavmufatmif yifyef;
EGrf;e,fvsuf&Sd\/ aumifpD½Hk;cef;rBuD;xJü xdkifae&onfrSm touf&SL usyfvGef;vSayonf/
olonf rnfolESifhrQ awGUvdk jrifvdkpdwf? pum;ajymvdkonfh pdwfr&Sd/ a[myg;? bdkvef? ar&DESifh
tjcm;aom oufaorsm;udk awGUvdk jrifvdkpdwf uif;rJhvsuf&Sdonf/ txl;ojzifh rsufESmBuD; tdkum pdwfnpf
pdwf½Iyfovdk jzpfaeaom a&SUae a[myg;\ rsufESmudk rMunfh0Hhawmhay/
olonf t½l;trdkuf wpfaumifozG,f jyKrdcJhonfudk aumif;pGmodyg\/ wu,fawmh pdwfqif;&J
udk,fqif;&J jzpfum xif&mjrif&m avQmufajymaeonfh t½l;wpfa,mufyrm jyKrlajymqdkcJhrdjcif; jzpfyg\/
þudpöudk taMumif;jyKí þae&mrsKd;wGif ol\ ½dk;om;ajzmifhrwfrIudk xkwfazmf jyoaejcif;onf oufouf
t½l;xaejcif;om jzpfonf r[kwfygavm/ aq;aumifpD vlBuD;rif;rsm;\ a&SUarSmufwGif &yfí w&m;a[m
q&m wpfa,mufyrm t½l;xí ajymcJhrdjcif;onf oufouf aMumifjcif;om jzpf\/ olonf q&m0ef vkyfaezdkY
roifhawmh/ [kduf'ywf O,smOfxJodkY oGm;í pifedrfh w&m;a[mq&m vkyfzdkYom aumif;awmhonf[k
awG;aerdavonf/
olonf tay:tusÐrsm; acwåodrf;qnf;&m tcef;xJodkY 0ifcJhonf/ ,ckvdk tcsdefwGif rnfolESifhrS
rawGUcsif rnfolYudkrS rMunfhcsif? rnfolYudkrSvnf; pum; rajymcsif? wpfa,mufwnf;om aecsif\? olonf
tcef;xJ0,f wpfOD;wnf;xdkifum a&mufwwf&m&mrsm;udk pOf;pm; awG;awmae&mrS pD;u&uf aomufcsifpdwf
ay:vmonf/ wu,faomuf awmhvnf; t&om rawGUacs/ csufcsif;yif vufxJrS pD;u&ufudk ypfcsvdkufum
ajcESifh eif;ajcypfvdkufav\/
rMumao;cifuyif olonf jzpfcsifwdkif; jzpfaeaom q&m0efavmu\ tajctae t&yf&yfudk
t&Sdtwdkif; trSeftwdkif; xkwfazmf ajymjycJhrd\/ odkYaomfvnf; olonf q&m0ef avmurS tNyD;wdkif
xGuf&awmhrnfh vlwpfa,muf jzpf\/ þtajctae ESpf&yfudk aygif;pyf pOf;pm;vdkufaomtcg olonf ol\
b0 a&SUa&; twGuf rpOf;pm;0Hhavmufatmifyif pdwf qif;&Jrdav\/
rnfodkYyif jzpfap olonf tvkyfwpfckawmh rvkyfí rjzpfay/ vkyf&rnf jzpf\/ pwD;rif;ESifh wGJí
vkyf&vQif aumif;avrnfvm;/
odkYygaomfvnf; ol vkyfcsifonfh tvkyfrSm xdktvkyfrsKd; r[kwfay/ ol wu,fwrf; vkyfcsifaeonfh
tvkyfrSm olY pdwful;ESifh ol pDpOfxm;cJhonfh aq;ukXme tvkyfom jzpfayonf/ odkYjzpf&m olonf 'ifeDwdkY?
[kwfyfwdkYESifhom wGJí vkyfudkifvdk\/
odkYaomf olY pdwful;udk taumiftxnf azmfzdkYrSm ol q&m0efavmuwGif q&m0efb0jzifh qufvuf
&yfwnf oGm;EdkifrSom jzpfayvdrfhrnf/ q&m0efrSwfyHkwif todrf;cHvdkuf&aom vlwpfa,muf tjzpfjzifh tjyifrS
aeí vkyfzdkY qdkonfrSmvnf; t*Fvefvdk EdkifiHwGif rnfonfhenf;ESifhrQ jzpfEdkifrnf r[kwfay/
,ck tajctae twdkif;om qdkvQif 'ifeDESifh [kwfyfwdkYonf ol rygbJESifhyif ]x½dk*sef jrif;BuD;}
qGJMu&ayawmhrnf/ jyif;jyaom emMunf;pdwfESifh 0rf;enf;pdwfwdkYaMumifh olY&ifonf wif;usyfvmavonf/
ol\ tem*wf b0onf ra&r&m &SdvGef;vSacs\wum;/

jrefrmhrQm;ewfarmif 263
armifxGef;ol &Jwdkuf

olYtzdkY tqdk;qHk;aom pdwfcHpm;rIrSm tjcm;r[kwfay/ ty,fcH b0 a&mufayawmhrnf [laom todrS


ay:vmonfh 0rf;enf;pdwf jzpfonf/ xdk 0rf;enf;pdwfESifhtwl ol qnf;yl; avhvmxm;cJhonfh t&mrsm;udk
vkyfudkifzdkY tcGifhtvrf;onf ydwfoGm;NyD [laom ,lusHK;r&pdwf onf olY tonf;ESvHk;udk jyif;xefpGm ½dkufcwf
emusifapav\/
rnfrQ Mumatmif tawG; a&vsOfaMumwGif epfarsmaerdonfrod? tjyifbuf vloGm; pBuøay:rS
oGm;ae vmaeMuonfh vlrsm;\ vIyf&Sm;oHrsm;udk Mum;rSyif olonf xkdif&mrS xrdavawmhonf/
vltrsm;onf cef;r twGif;odkY jyef0ifaeMuNyD/ olonf vlpk vla0;ESifh a&mí cef;r twGif;odkY
0ifcJhav\/ xdktcgusrSyif ol vufudkifjyKrnfh tcsuf wpfcsufudk awG;rdvmonf/ udk,fhtawG;ESifh udk,f
wkefvIyf acsmufcsm;aeíawmh rjzpfay/ jzpfvmrnfh udpöudk &J&J0Hh0Hh &ifqdkifzdkYom &Sdawmhonf/ 0rf;enf;aom
pdwf? tm;i,faom pdwf rsm;udk t&dyfta,mufyif jy&ef roifhawmhay/
olonf rsufvHk;tpHkudk a&SUwnfhwnfhüom pl;pdkufxm;onf/ a&SUaemuf 0J,m b,fudkrS rMunfh/
rnfolYudkrS apmif;í iJhí rMunfh/ aumifpD vlBuD;rsm;qDodkYyif armhrMunfh/ olY ukvm;xdkifüom rwkefrvIyf
xdkifvsuf &Sdav\/
tcef;xJwGif xGufay:aeonfh toHrsm;rSm trsKd;pHkvS\/ ukvm;xdkif wGef;oH? a½TUoH? qGJoHrsm;?
acsmif;qdk;oHrsm;? wD;wdk; pum;ajymoHrsm;? wpfpHkwpfa,mufaom ol\ cJwHESihf pm;yGJay: acgufaeonfh
wa'gufa'guf toHrsm;/ þtoHrsm;onf tif'½l;\ OD;acgif; wpfacgif;vHk;udk aemufusd ½IyfaxG;atmif
zefwD;vsuf &Sdav\/
½kwfw&uf tcef;xJ&Sd toHrsm;onf wdwfoGm;onf/ tif'½l;\ wpfudk,fvHk;onf
awmifhwif;oGm;av\/
vmacsNyD/
Ouú|\ toHonf jznf;jznf;rSefrSef wnfwnfNidrfNidrf xGufay:vmavonf/

]tif'½l; arqef/
]uREkfyfwdkY aq;aumifpDonf oifhtay:ü pGJqdkxm;aom trIESihf ywfoufíESpfOD;ESpfzufrS
wifjyvmonfh oufaorsm;\xGufqdkcsuf tm;vHk;udk vufcHMum;emNyD;vQif tvGef tav;teufxm;í
pOf;pm; a0zef oHk;oyfjcif; jyKcJhaMumif; oifhtm; ajymMum;vdkygonf}
]uREfkyfwdkY aumifpDonf þtrI\ xl;jcm;aom tajctaersm;ESifh ,cifu usifhoHk;aeus r[kwfaom
oifudk,fwdkif\ wifjy avQmufvJcsufrsm;udkyg tajccHí pOf;pm;NyD; oifonf þudpöudk jyKvkyf&mü
rSefuefaom apwemjzifh jyKvkyfcJhonf[kvnf;aumif;? oifonf aq;ynmavmu\ tqifhtwef;
jrifhrm;a&;udk a&S;½Ií jyXmef;xm;aom Oya'\ tESpfom&udk rqefYusifbJ ,if;tESpfom&udk azmfxkwfvdkaom
qE´t& ½dk;om;jzLpifaom pdwfxm;jzifh vkyfaqmifcJhonf[k vnf;aumif; þaumifpDrS ,lqayonf/
odkYjzpfonfh tm;avsmfpGm aumifpDonf oif\ trnftm; q&m0ef rSwfyHkwifpm&if;rS y,fzsuf&efoifhawmf
vHkavmufonfh tcsufrsm; rawGU&[k qHk;jzwfvdkufaMumif; uREfkyf taMumif;Mum;vdkufonf}
jrefrmhrQm;ewfarmif 264
armifxGef;ol &Jwdkuf

tif'½l;onf csrSwfvdkufaom trdefYudk em;rvnfovdk jzpfum wpfpuúefYrQ aMumifai;vsuf &Sdonf/


olrsm; em;Mum;vGJavovm;/
twefMumaomf olYwpfudk,fvHk;onf wkefwkef,if,if jzpfvmav\
aq;aumifpDonf olYtm; q&m0ef rSwfykHwifpm&if;rS ry,fzsufbJ trIrS uGif;vHk;uRwf
vTwfvdkufavNyD/ olonf tjypf r&Sdol wpfOD;b0odkY a&mufcJhayNyD/
olonf aumifpD vlBuD;rsm;qDodkY armhMunfhonf/ olwdkY rsufESmrsm;onf rIef0g;0g; jzpfaeMuonf/
rnfolYudkrS oJoJuGJuGJ rjrifay/ olY rsufpdxJwGif xif&Sm; jywfom;pGm jrifae &onfhrsufESmrSm a&mbwf
tufbD;\ rsufESm wpfrsufESmom jzpf\/ olYtay:wGif em;vnfrI tjynfht0 &SdaeaMumif; azmfjyvsuf &Sdaom
a&mbwftufbD;\ tMunfhonf olYpdwfudk rsm;pGm xdcdkufapcJhav\/
]aus;Zl;wifygw,f cifAsm;}
Ouú|u ]trI NyD;oGm;NyD} [k aMunmonf
tif'½l;onf uGefbdkvef? ar&DESifh ,cktxd tHhtm;BuD;oifhum aMumifai;aeqJ jzpfaom rpöwm
a[myg; ponfh rdwfaqGrsm;\ tv,fwGif &yfvsuf&Sdonf/ ol tvsifu wpfBudrf wpfcgrQ rjrifzl;
rawGUzl;cJhonfh rsufESmpdrf;rsm;uvnf; olYvufudk qGJí EIwfquf aeMuayonf/
olonf olYtm; 0dkif;0dkif;vnfí EIwfqufaeMuonfh vlrsm;Mum;rS wdk;uma0SYumjzifh vrf;ray:odkY
a&mufvmonf/ 0rf;omrqHk; jzpfaeaom uGefbdkvefonf ,cktcsdeftxd olYycHk;udk ykwfaeqJjzpf\/ ol
udk,fwdkifrSmvnf; 0rf;omrIt&Sdefjzifh tajy;tvTm; oGm;aeMuaom vrf;rBuD;ay:rS bwfpum;rsm;udk Munfhum
a,mifwD;a,mife jzpfqJyif/
,HkMunf&ef cufvSaom ol\ vGwfajrmufrItwGuf olonf 0rf;om&onfESifhtrQ pdwftm;yg
wufvsuf&Sdonf/ olY rsufvHk;rsm;onf olYtm; rsuf&nf tjynfhjzifh pl;pl;pdkufpdkuf Munfhae&Smaom ar&D\
rsufESmay:odkY rarQmfvifhbJESifh a&mufoGm;av\/
]ar&D twGufaMumifh olwdkYu &Sifhudk wpfckck jzpfatmif vkyf&ifav? tkd .... uRefrawmh [dkOuú| qdkwJh
tbdk;BuD;udk owfrdrSmyJ xifw,f}
uGef bdkvefurl ]ar&Du tvum;ae ryloifhwm ylaewmyJ? iguawmh arqef udk,fwdkif xNyD;
pum;ajym uwnf;u olwdkYudk aocsmayguf EdkifNyDvdkY wGufxm;NyD;NyD} [k ajymqdkavonf/
olwdkY oHk;a,muf jywdkuf [kdw,fodkY jyefa&mufawmh wpfem&Dyif xdk;NyD;aeayNyD/ [kdw,f {nfhcef;xJrSm
at;at;aq;aq; xdkifí apmifharQmfaeoluawmh 'ifeD/
'ifeDonf tjyHK;ESifh qD;BudKvsuf &Sd\/ a[myg;u zkef;qufí ajymxm;ojzifh 0rf;omp&m owif;udk
odxm;ESihfavNyD/ odkYaomfvnf; 'ifeDonf ol odxm;&onfhowif;ESifh ywfoufí wpfpHkwpf&m
a0zefjcif;vnf; rjyK? aqG;aEG;jcif;vnf; rjyK? ar;vnf; rar;acs/

jrefrmhrQm;ewfarmif 265
armifxGef;ol &Jwdkuf

]uRefawmfawmh qmvdkufwm tvGefyJAsm? 'gayrJh 'D [kdw,frSmawmh rpm;bl;? cifAsm;wdkY tm;vHk;


uRefawmfESifhom vdkufcJhMuayawmh? uRefawmf aeYv,fpm auR;r,f}
olwdkYonf uefaemh pm;aomufqdkifwGif aeYv,fpm pm;Muonf/ 'ifeD\ rsufESmonf 0rf;omrI
t&dyfta,mifudkyif razmfjyacs/ uGefbdkvefESifh pum;vufqHk us&müvnf; armfawmfum;rsm; taMumif;om
ajymqdkvsuf &Sd\/ odkYaomfvnf; ,aeY jzpfay:vmaom 0rf;omp&m jzpf&yftwGuf txdrf;trSwf tjzpf
aysmf½Tif MunfEl;p&m aumif;vSonfh aeYvnfpm pm;yGJuav;udk jyKvkyfay;avonf/
'ifeDu tif'½l;tm; olY tpDtpOfudk ajymjyav\/
]uRefawmfwdkY rD;&xm;u av;em&D xdk;rSm xGufr,f? [kwfyfu pwef;abm½dk;rSm a&mufaeNyD?
[kdw,fuaeNyD; uRefawmfwdkY ta&mufudk apmifhvdrfhr,f? uRefawmfwdkY tvsif ajymcJhzl;wJh [kdae&mu
aps;aygaygESifh &Edkifr,fh tajctae &Sdw,f? uRefawmfawmh vdkwJh ypönf;av; bmav; avQmuf0,fvdkuf OD;r,f?
av;em&D xdk;zdkY q,frdepf tvdkrSm cifAsm;ESifh uRefawmf [lpwefrSm qHkMur,f}
tif'½l;onf 'ifeDtm; cifrif av;pm;aom tMunfhjzifh Munfhae&if;rSyif olwdkY ESpfOD;\
rdwfaqGb0udk owdw& jzpfrd\/ '&if;zD;NrdKUodkY a&mufp aq;cef;xJü vlcsif;qHkrdcJhMuonfh tcsdefrS pí
,aeYtcsdefxd olYtm; ulnD apmifha&SmufchJyHkrsm;udk jyefvnf jrifa,mifvsuf &Sdavonf/ 'ifeDonf
rdwfaqGaumif; yDovSygay\/ qdk;wl aumif;zuf oabmxm;Edkifaom 'ifeDvdk rdwfaqGrsKd;onf
þurÇmavmuwGif &SmrS &Sm;nfh rdwfaqGrsKd; jzpfayonf/
olonf aumufumiifumjzifh 'ifeDtm; ar;vdkufrdonf/
]wu,fvdkY uRefawmfh&JU q&m0ef rSwfyHkwif todrf;cH&NyD qkdygawmh}
'ifeDu acgif;,rf;onf/
]cifAsm; rSwfyHkwif tzsuf rcH&ygbl;? b,fawmhrS cifAsm; tJovdk tjzpfrsKd; ra&mufEdkifbl; qdkwm
uRefawmf tcdkiftrm ,HkMunf NyD;om;yg}
'ifeDonf olwdkYoHk;a,mufudk EIwfqufí aps;0,fxGufoGm;onf/ 'ifeD xGufoGm;onfh tcgrSyif
tif'½l;u uGefbdkvefESifh ar&DwdkYom;tz ESpfa,muftm; olwkdY rD;&xm;pD;&rnfh yuf'ifwefblwmokdY
vkdufydkYavonf/ blwm yvufazmif;ay:&yfum &xm;tvm apmifhaecdkufwGif tif'½l;u uGefbdkvefwdkY
om;tztm; olYxH qufqufvmvnfMuyg[k xyfrH zdwfMum;jyefavonf/
]pwefabm½dk;udk vmNyD; uRefawmfESifh awGU&r,faemf}
uGef bdkvefuvnf; tmrcHonf/
]pdwfcsyg? qufquf vmcJhyghr,f? aEGOD;ayguf&if a&mufvmrSmyg}
ar&DwdkY &xm; xGufoGm;onfhtcg olYwGif tcsdefydk wpfem&DcefY &Sdaeao;onfudk awGU&av\/ olYwGif
qE´jyif;jypGmjzifh oGm;csifaeonfhae&m wpfck &Sdaeojzifh bwfpum; wpfpD;ay: wufí vdkufcJh\/

jrefrmhrQm;ewfarmif 266
armifxGef;ol &Jwdkuf

rMumcifrSmyif ol a&mufcsifaeonfh uifb,f*&if; okomefodkY a&mufcJhavonf/


olonf okomef twGif;odkY 0ifcJhNyD; c&pöwD\ tkwf*l ta&SUwGif warhwarm &yfum tawG; oHo&m
vnfvsuf &Sdav\/
þaeYonf tjcm;aom aeYrsm;ESifhrwl/ xl;xl;jcm;jcm; &moDOwk om,m MunfvifaomaeY jzpfay\/
c&pöwD tvGeftrif;ESpfoufaom avEkat;onf omom,m,muav; a0SY,rf; wdkufcwfvsuf &Sdayonf/ olY
acgif;txuf&Sd opfudkif; wpfudkif;ay:0,f pmuav;wpfaumifonf aysmf½Tif jrL;xl;pGm atmfjrnfvsuf
&Sdav\/
aemufqHk;wGif olonf c&pöwD\ tkyf*lab;rS cGmvmcJhonf/ &xm; rrDrnfudk pdk;&drf aomupdwfjzifh
olonf cyfokwfokwf avQmufvmcJhav\/ ol\ a&SUwGif vSrf;jrifae&onfh awmufy MunfvifvSaom
aumif;uifjyif0,f wdrfvTm wpfckonf ol&JcdkESifh NrdKUBuD;rsm; yHkoP²mefudk yDyDjyifjyif azmfaqmifvsuf
&Sdaeavownf;/

jrefrmhrQm;ewfarmif 267

You might also like