Realizacja informacji genetycznej

– Etap II : Translacja
 Translacja
• Polega na „przetłumaczeniu” informacji zakodowanej w
nukleotydach na język aminokwasów i zsyntetyzowaniu
odpowiedniej cząsteczki polipeptydu (białka);

• Zachodzi w cytoplazmie, więc mRNA musi wcześniej opuścić jądro

(przechodzi przez pory w otoczce jądrowej).

• W biosyntezę białka bezpośrednio zaangażowane są rybosomy -

drobne struktury komórkowe, występujące luźno w cytoplazmie lub
związane z siateczką wewnątrzplazmatyczną.

• RYBOSOMY- zbudowane są z dwóch podjednostek - większej i

mniejszej.
Rys. Rybosom
 tRNA
Poza rybosomami ważnym elementem biorącym udział w procesie jest
transportowy RNA.
• Jest to nieduża cząsteczka o charakterystycznym kształcie;
• W jej obrębie znajdują się dwa ważne miejsca:
• - miejsce przyłączenia aminokwasu znajdujące się na wolnej
końcówce
• - antykodon znajdujący się w środkowej pętli.
• ANTYKODON- jest to określona sekwencja trzech nukleotydów,
różna u różnych tRNA. Ważne jest to, że rodzaj antykodonu
decyduje o tym jaki aminokwas zostanie przyłączony - każdy
rodzaj tRNA nosi tylko jeden aminokwas!
tRNA
 Do syntezy białka potrzebny jest:

• przepis jak go zrobić - jest nim skopiowany

gen w postaci mRNA
• - surowiec - czyli aminkwasy.
(„przyprowadzane” są przez odpowiednie
rodzaje tRNA)
• - urządzenie do produkcji - czyli rybosomy
• - energia i odpowiednich enzymy.
 Przebieg procesu - INICJACJA

a) mała podjednostka rybosomu przyłącza początek

nici mRNA oraz strartowy tRNA.
• Jest to tRNA niosący metioninę (to nazwa
aminokwasu) i mający antykodon UAC.
• mRNA i tRNA ustawiają się w taki sposób, że
naprzeciwko antykodonu tRNA (UAC) znajduje się
komplementarny do niego kodon mRNA AUG –
(nazywany kodonem startowym i sygnalizujący
początek genu)
b) na końcu dołącza się duża podjednostka rybosomu.
Inicjacja translacji
 II - elongacja

• a) W rybosomie znajdują się miejsca na dwa tRNA

- jedno jest więc w tej chwili wolne.
• W wolne miejsce rybosomu wchodzi tRNA
niosący kolejny aminokwas (na naszym
schemacie jest to alanina, ale może być każdy
inny).
• antykodon tRNA jest komplementarny do
kodonu znajdującego się za AUG. Ustawienie się
drugiego tRNA obok pierwszego zbliża do siebie
aminokwasy, pomiędzy którymi wytwarza się
wiązanie peptydowe.
II - Elongacja
 II. Elongacja –cd.

• b) Kompleks tRNA-metionina rozpada się.

Uwolniony tRNA wraca do cytoplazmy, a na
jego miejsce wchodzi tRNA obecny obok w
rybosomie (czyli w naszym przypadku ten, który
przyniósł alaninę). Razem z nim przesuwa się
cała nić mRNA i w obrębie rybosomu pojawia
się nowy wolny kodon, a naprzeciw niego wolne
miejsce dla nowego tRNA.
II. Elongacja – c.d.
 II. Elongacja-c.d.
• c) W wolne miejsce wchodzi następny tRNA,
oczywiście pod warunkiem, że jego antykodon
pasuje do kodonu (w naszym przypadku jest to
lizyna) i cały cykl powtarza się od początku.
 II. Elongacja – c.d.
Podsumowując: elongacja polega na powtarzającym się cyklu
wydarzeń:
• wejściu tRNA w wolne miejsce do rybosomu i związaniu jego
antykodonu z kodonem na mRNA
• wytworzeniu wiązania peptydowego między dwoma sąsiednimi
aminokwasami
• oddzieleniu się wcześniej przybyłego tRNA od aminokwasu i jego
powrotu do cytoplazmy
• przesunięciu się świeżo przybyłego tRNA na miejsce starego wraz z
nicią mRNA i zwolnienie miejsca dla następnego tRNA niosącego
aminokwas.
 III. Terminacja
• W momencie, gdy na nici mRNA pojawi się jeden z
trzech kodonów nonsensownych (inaczej nazywane
są one kodonami STOP) następuje zakończenie
procesu syntezy białka. Do kodonów nonsensownych
nie pasują żadne antykodony (nie ma tRNA o
odpowiednich antykodonach).
• Następuje wtedy odłączenie łańcucha aminokwasów i
rozpad rybosomu na podjednostki.
III. Terminacja
 OBRÓBKA POTRANSLACYJNA
Otrzymany polipeptyd (= łańcuch aminokwasów) nie jest
jeszcze gotową cząsteczką białka
Dalsze przekształcenia polegają na:
• wycięciu niektórych fragmentów łańcucha (zwłaszcza
początkowego fragmentu - nie wszystkie białka zaczynają
się przecież od metioniny),
• dołączeniu innych cząsteczek (np. glukozy lub reszty
kwasu fosforowego)
• odpowiednim zwinięciu łańcucha.
 PODSUMOWANIE
• Translacja rozpoczyna się od kodonu
startowego AUG i kończy na kodonie STOP.
• Aminokwasy, przyprowadzane przez tRNA,
ustawiane są w kolejności zgodnej z
wyznaczającymi je kodonami na mRNA.
• Jest to możliwe dzięki dopasowywaniu się
antykodonów tRNA do kodonów na mRNA.
• W. Lewiński: Genetyka, Operon