trách nhiệm hình sự của cty PDF

You might also like

You are on page 1of 47

TRÁCH NHIỆM

HÌNH SỰ CỦA
CÔNG TY
NGUYỄN QUANG VŨ/ HÀ KIỀU ANH

VENTURE NORTH LAW


NỘI DUNG
Giới Thiệu

Phạm Vi Áp Dụng

Tội Danh

Trách Nhiệm Hình Sự

Tố Tụng Hình Sự

www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 2
GIỚI THIỆU

Có hiệu lực

Ngày 1 tháng 1 năm 2018

GIỚI THIỆU www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 3


ĐIỀU KIỆN TRUY CỨU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

hành vi phạm
Chưa hết thời hiệu truy 33 tội danh
cứu trách nhiệm hình sự
tội được thực
(Điều 76 BLHS hiện
(Điều 75.1.(d) BLHS 2015) 2015)
có sự chỉ đạo, điều
nhân danh vì lợi ích của hành hoặc chấp thuận
của
Pháp nhân phải là
pháp nhân thương mại
(Điều 2.2 BLHS 2015) pháp nhân thương mại

(Điều 75.1 BLHS 2015)

GIỚI THIỆU www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 4


Điều 2 BLHS 2015. Cơ sở của trách nhiệm hình sự
2. Chỉ pháp nhân thương mại nào phạm một tội đã được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này mới
phải chịu trách nhiệm hình sự.

Điều 75 BLHS 2015. Điều kiện chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại
1. Pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại;
b) Hành vi phạm tội được thực hiện vì lợi ích của pháp nhân thương mại;
c) Hành vi phạm tội được thực hiện có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của pháp nhân
thương mại;
d) Chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 27 của
Bộ luật này.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 5


Đối Tượng Áp Dụng Phạm Vi Lãnh Thổ

PHẠM VI ÁP DỤNG www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 6


ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG
PHÁP NHÂN THƯƠNG
MẠI

Mục tiêu chính của tổ chức là


Lợi nhuận của pháp nhân
Tổ chức đó phải là một “pháp “vì mục đích lợi nhuận”, ví dụ
thương mại được phân phối
nhân” như doanh nghiệp (trừ doanh
cho các thành viên
nghiệp xã hội)

 NHẬN XÉT:
 Không rõ tại sao Bộ Luật Tố Tụng Hình Sự 2015 sử dụng thuật ngữ ‘pháp nhân’ thay vì ‘pháp nhân thương
mại’ để thống nhất với Bộ Luật Hình Sự 2015
 Nếu một pháp nhân bị kết án thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chỉ nghĩa vụ dân sự (nghĩa vụ tài
sản và nợ chưa thanh toán) được chuyển giao. (Điều 445.3 BLTTHS 2015)

PHẠM VI ÁP DỤNG www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 7


Điều 2 BLHS 2015. Cơ sở của trách nhiệm hình sự
2. Chỉ pháp nhân thương mại nào phạm một tội đã được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này mới
phải chịu trách nhiệm hình sự.

Điều 75 BLDS 2015. Pháp nhân thương mại


1. Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được
chia cho các thành viên.
2. Pháp nhân thương mại bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác.
3. Việc thành lập, hoạt động và chấm dứt pháp nhân thương mại được thực hiện theo quy định của
Bộ luật này, Luật doanh nghiệp và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Điều 445.3 BLTTHS 2015


3. Trường hợp pháp nhân bị kết án thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập thì pháp nhân kế thừa
các quyền và nghĩa vụ của pháp nhân bị kết án có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thi hành án phạt
tiền, bồi thường thiệt hại

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 8


TUY NHIÊN,
các pháp nhân khác (ví dụ, NGO hoặc cơ quan nhà nước)
hoặc tổ chức không có tư cách pháp nhân đều có thể thực
hiện hành vi phạm tội?

PHẠM VI ÁP DỤNG www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 9


PHẠM VI LÃNH THỔ
MỌI HÀNH VI PHẠM TỘI THỰC HIỆN TRONG LÃNH THỔ VIỆT NAM (ĐIỀU 5.1
BLHS 2015)
NHẬN XÉT
 Không rõ liệu Bộ Luật Hình Sự 2015 có áp dụng với các hành vi phạm tội của pháp
nhân thương mại nước ngoài (có hoặc không có miễn trừ ngoại giao) được thực hiện
trong lãnh thổ Việt Nam. Nếu có, làm thế nào để xác định được tư cách pháp lý của
tổ chức nước ngoài đó?
• Rất có thể chỉ áp dụng đối với pháp nhân thương mại nước ngoài tại Việt Nam mà không
được miễn trừ ngoại giao;
• Liệu Điều 676.3 Bộ Luật Dân Sự 2015 về năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân nước
ngoài có thể áp dụng để xác định năng lực trách nhiệm hình sự của pháp nhân đó?

PHẠM VI ÁP DỤNG www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 10


Điều 5 BLHS 2015. Hiệu lực của Bộ luật hình sự đối với những hành vi phạm tội trên lãnh
thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
1. Bộ luật hình sự được áp dụng đối với mọi hành vi phạm tội thực hiện trên lãnh thổ nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Quy định này cũng được áp dụng đối với hành vi phạm tội hoặc hậu quả của hành vi phạm tội xảy
ra trên tàu bay, tàu biển mang quốc tịch Việt Nam hoặc tại vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa
của Việt Nam.
2. Đối với người nước ngoài phạm tội trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
thuộc đối tượng được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao hoặc lãnh sự theo pháp luật Việt Nam, theo
điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc theo tập quán quốc tế,
thì vấn đề trách nhiệm hình sự của họ được giải quyết theo quy định của điều ước quốc tế hoặc theo
tập quán quốc tế đó; trường hợp điều ước quốc tế đó không quy định hoặc không có tập quán quốc tế
thì trách nhiệm hình sự của họ được giải quyết bằng con đường ngoại giao.

Điều 6 BLHS 2015. Hiệu lực của Bộ luật hình sự đối với những hành vi phạm tội ở ngoài
lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 11


Một pháp nhân thương mại
chỉ có thể bị truy cứu trách
nhiệm hình sự đối với các
tội danh cụ thể được liệt kê
tại Điều 76 Bộ Luật Hình
Sự 2015

33 tội danh được liệt kê, với


hình phạt tiền tối đa
từ 1 đến 20 tỷ đồng
phạt đình chỉ hoạt động có
thời hạn từ 6 đến 36 tháng,

có thể bị đình chỉ hoạt động TỘI DANH
vĩnh viễn www.vnlaw.com.vn . CỦA PHÁP NHÂN THƯƠNG MẠI
www.vietnam-business-law.info 12
Mức phạt tiền Đình chỉ hoạt động Đình chỉ hoạt động
Tội Danh tối đa (tỷ VND) có thời hạn (tháng) vĩnh viễn (có/không)
Điều 188 – Tội buôn lậu 15 6 – 36 có
Điều 189 - Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới border 5 6 – 36 có
Điều 190 – Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm 9 6 – 36 có
Điều 191 – Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm 5 6 – 36 có
Điều 192 - Tội sản xuất, buôn bán hàng giả 9 6 – 36 có
Điều 193 – Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm 18 6 – 36 có
Điều 194 – Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh 20 12 – 36 có
Điều 195 – Tội sản suất, buồn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc 15 6 – 36 có
thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi
Điều 196 - Tội đầu cơ 9 không không
Điều 200 - Tội trốn thuế 10 6 – 36 có
Điều 203 - Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà 1 không có
nước
Điều 209 - Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che dấu thông tin trong hoạt động chứng 5 không không
khoán
Điều 210 - Tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán 10 không không
Điều 211 – Tội thao túng thị trường chứng khoán 10 không có
Điều 213 - Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm 7 không không
Điều 216 – Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao 3 không không
động
Điều 217 – Tội vi phạm quy định về cạnh tranh 5 6 – 24 không

TỘI DANH www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 13


Mức phạt tiền tối Đình chỉ hoạt động có thời Đình chỉ hoạt động
Tội Danh đa (tỷ VND) hạn (tháng) vĩnh viễn (có/không)

Điều 225 – Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan 3 6 – 24 không
Điều 226 - Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp 5 6 - 24 không
Điều 227 - Tội vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài 7 6– 36 không
nguyên
Điều 232 - Tội vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng và quản lý 6 12 – 36 không
lâm sản
Điều 234 - Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật hoang dã 6 6 – 36 có

Điều 235 - Tội gây ô nhiễm môi trường 20 12 – 36 có


Điều 237 - Tội vi phạm phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường 10 12 – 36 có

Điều 238 – Tội vi phạm quy định về bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê 5 không có
điều và phòng, chống thiên tai; vi phạm quy định về bảo vệ bờ, bãi sông
Điều 239 - Tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam 7 12 – 36 có
Điều 242 - Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản 5 6 – 36 không
Điều 243 - Tội hủy hoại rừng 7 6 – 36 có
Điều 244 - Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, 15 6 – 36 có
quý, hiếm
Điều 245 - Tội vi phạm các quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên 3 6 – 36 có

Điều 246 - Tội nhập khẩu, phát tán các loài ngoại lai xâm hại 5 6 – 36 không
Điều 300 – Tội tài trợ khủng bố 15 6 – 36 có
Điều 324 – Tội rửa tiền 20 12 – 36 có
TỘI DANH www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 14
NHẬN XÉT
Một vài tội cụ thể thường xuất hiện trong một pháp nhân thương
mại không được liệt kê tại Điều 76 Bộ Luật Hình Sự 2015 như tội
hối lộ hoặc tội vi phạm quy định về kế toán

Trong một số trường hợp cụ thể, việc một


pháp nhân thương mại không tố giác
hành vi tội phạm có thể bị truy cứu trách
nhiệm hình sự
Hai hay nhiều pháp nhân thương
mại cùng thực hiện hành vi tội
phạm không bị coi là đồng phạm

TỘI DANH www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 15


Điều 17 BLHS 2015. Đồng phạm
1. Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm.
2. Phạm tội có tổ chức là hình thức đồng phạm có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm.
3. Người đồng phạm bao gồm người tổ chức, người thực hành, người xúi giục, người giúp sức.
Người thực hành là người trực tiếp thực hiện tội phạm.
Người tổ chức là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm.
Người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác thực hiện tội phạm.
Người giúp sức là người tạo điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm.
4. Người đồng phạm không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi vượt quá của người thực hành.

Điều 19 BLHS 2015. Không tố giác tội phạm


1. Người nào biết rõ tội phạm đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà không tố giác, thì
phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác tội phạm trong những trường hợp quy định tại Điều 389 của Bộ luật
này.
2. Người không tố giác là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội không phải
chịu trách nhiệm theo quy định tại khoản 1 Điều này, trừ trường hợp không tố giác các tội xâm phạm an ninh quốc gia
hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng khác quy định tại Điều 389 của Bộ luật này.
3. Người bào chữa không phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 1 Điều này trong trường hợp không tố
giác tội phạm do chính người mà mình bào chữa đã thực hiện hoặc đã tham gia thực hiện mà người bào chữa biết được
khi thực hiện nhiệm vụ bào chữa, trừ trường hợp không tố giác các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội phạm đặc
biệt nghiêm trọng khác quy định tại Điều 389 của Bộ luật này

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 16


ĐIỀU 75 BỘ LUẬT HÌNH SỰ

hành vi phạm
tội được thực
hiện ? ?
có sự chỉ đạo, điều hành
nhân danh vì lợi ích của hoặc chấp thuận của

pháp nhân thương mại

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 17


Điều 75 BLHS 2015. Điều kiện chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại
1. Pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại;
b) Hành vi phạm tội được thực hiện vì lợi ích của pháp nhân thương mại;
c) Hành vi phạm tội được thực hiện có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của pháp nhân
thương mại;
d) Chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 27 của
Bộ luật này.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 18


? ?
AI THỰC HIỆN HÀNH VI TỘI PHẠM?

Người thực Vậy có bao nhiêu cá nhân: một


hay nhiều hơn???
hiện hành vi tội
phạm nên được
hiểu là một cá
nhân chứ
không phải một Chỉ đạo, điều hành hoặc chuẩn
pháp nhân thuận của tập thể (HĐQT và
khác. ĐHĐCĐ?) hay của cá nhân
(Chủ tịch và Tổng giám đốc?)
???

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 19


? ?
AI THỰC HIỆN HÀNH VI TỘI PHẠM?

có ít nhất hai người cần được xác định:


• một người thực hiện hành vi phạm tội nhân
danh pháp nhân thương mại; và
• một người “chỉ đạo, điều hành hoặc chấp
thuận” hành vi vi phạm của người thực hiện.

Liệu có thể là cùng


một người?

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 20


nhân danh
pháp nhân thương mại
Liệu cụm từ “nhân danh” có bao hàm
quan hệ ủy quyền ??? Nhưng trong
hệ thống pháp luật Việt Nam, không có
định nghĩa rõ ràng về thẩm quyền
hiển nhiên (apparent authority)

Người thực hiện hành vi là:


chỉ người đại diện theo pháp luật hoặc một người được
ủy quyền
hay
cả những người có liên quan khác (ví dụ, một người lao
động hoặc nhà thầu của pháp nhân thương mại đó)

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 21


nhân danh
pháp nhân thương mại
“thành viên” được hiểu là
một cá nhân là chủ sở hữu của pháp
nhân
Điều 441 Bộ luật hay
Một cá nhân thuộc pháp nhân
tố tụng hình sự
2015 quy định về
lỗi của thành viên
hành vi phạm tội được thực hiện
của pháp nhân bởi nhà thầu hay một chi nhánh
của công ty

người lãnh đạo, người điều hành


hay
một người được ủy quyền

học thuyết kiến thức tập thể


(collective knowledge doctrine)

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 22


Điều 441 BLTTHS 2015. Những vấn đề cần phải chứng minh khi tiến hành tố tụng đối với
pháp nhân bị buộc tội
1. Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi
phạm tội thuộc trách nhiệm hình sự của pháp nhân theo quy định của Bộ luật hình sự.
2. Lỗi của pháp nhân, lỗi của cá nhân là thành viên của pháp nhân.
3. Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội của pháp nhân gây ra.
4. Những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự và tình tiết khác liên quan đến miễn
hình phạt.
5. Nguyên nhân và điều kiện phạm tội.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 23


có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của
pháp nhân thương mại

Theo tài liệu hướng dẫn của Viện thuyết định danh
Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao: “identification theory”

một pháp nhân sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ khi người lãnh đạo hoặc ban điều hành của pháp nhân đó biết về
hành động của cá nhân liên quan là phạm pháp và vẫn đưa ra chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận hành động đó

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 24


Không rõ việc liệu
việc một người “chấp thuận” hành vi phạm tội
phải được thể hiện bằng hành vi rõ ràng
hay
im lặng (ví dụ: cố ý không biết) cũng có thể được tính là đồng ý.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 25


vì lợi ích của
pháp nhân thương mại

 Hành vi phạm tội


 phải nhằm mục đích mang lại lợi ích
cho pháp nhân đó;
 cũng có thể mang lại lợi ích cho cá
nhân hoặc một bên thứ ba khác.
 Bộ Luật Hình Sự 2015 không yêu cầu
lợi ích cho pháp nhân phải được
thừa nhận trên thực tế, mà chỉ cần có
ý định nhằm mục đích mang lại lợi
ích là đủ.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 26


MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHÁC

buộc phải có lỗi của cả pháp nhân và thành viên


của pháp nhân
hay
chỉ cần có lỗi của pháp nhân là đủ???
 trong trường hợp đầu tiên, không rõ lỗi ở đây liên quan
đến hành vi nào (hành vi phạm tội hay hành vi chỉ đạo,
điều hành hoặc chấp thuận hành vi phạm tội)

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 27


THỜI HIỆU

Mỗi tội của doanh nghiệp theo Bộ Luật Hình Sự 2015 cũng đều bị có thời hiệu truy cứu
trách nhiệm hình sự
(Điều 27 BLHS 2015)
Loại Tội Thời hiệu
tội phạm ít nghiệm trọng 5 năm
tội phạm nghiêm trọng 10 năm
tội phạm rất nghiệm trọng 15 năm
tội phạm đặc biệt nghiêm trọng 20 năm

THỜI HIỆU www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 28


Điều 27 BLHS 2015. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự
1. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là thời hạn do Bộ luật này quy định mà khi hết thời hạn
đó thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
2. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định như sau:
a) 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng;
b) 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng;
c) 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng;
d) 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
3. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ ngày tội phạm được thực hiện. Nếu trong
thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này, người phạm tội lại thực hiện hành vi phạm tội mới mà Bộ
luật này quy định mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy trên 01 năm tù, thì thời hiệu đối
với tội cũ được tính lại kể từ ngày thực hiện hành vi phạm tội mới.
Nếu trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này, người phạm tội cố tình trốn tránh và đã có
quyết định truy nã, thì thời hiệu tính lại kể từ khi người đó ra đầu thú hoặc bị bắt giữ.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 29


THỜI HIỆU

 NHẬN XÉT:
 Bộ Luật Hình Sự 2015 phân loại mức độ nghiêm trọng của tội phạm dựa trên khung hình phạt
cao nhất của tội đó dành cho một cá nhân mà không phải một pháp nhân thương mại;
 không rõ liệu quy định về tính lại thời hiệu có áp dụng cho pháp nhân thương mại phạm tội
hay không;
 sẽ có khó khăn trong việc xác định thời điểm một hành vi phạm tội của pháp nhân thương mại
được hoàn thành vì hành vi phạm tội của pháp nhân thương mại có thể liên quan tới nhiều
người.

THỜI HIỆU www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 30


TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Tiền khởi Khởi tố và Thi hành


Truy tố Xét xử
tổ điều tra án

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 31


TIỀN KHỞI TỐ

hoạt động điều


tra

Thông báo

xử lý vi phạm
hành chính
Cơ quan nhà nước Cơ quan có thẩm quyền

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 32


Điều 62 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012. Chuyển hồ sơ vụ vi phạm có dấu hiệu tội
phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự
1. Khi xem xét vụ vi phạm để quyết định xử phạt vi phạm hành chính, nếu xét thấy hành vi vi phạm
có dấu hiệu tội phạm, thì người có thẩm quyền xử phạt phải chuyển ngay hồ sơ vụ vi phạm cho cơ
quan tiến hành tố tụng hình sự.

Điều 143 BLTTHS 2015. Căn cứ khởi tố vụ án hình sự


Chỉ được khởi tố vụ án khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm. Việc xác định dấu hiệu tội phạm dựa
trên những căn cứ:
1. Tố giác của cá nhân;
2. Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
3. Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng;
4. Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước;
5. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm;
6. Người phạm tội tự thú.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 33


KHỞI TỐ & ĐIỀU TRA
Các hạn chế chỉ những cá nhân nhất định mới có quyền tiến hành lấy lời khai người đại diện theo pháp luật
cụ thể của pháp nhân

(Điều 442 Bộ Luật


Tố Tụng Hình Sự việc lấy lời khai được thực hiện tại trụ sở của pháp nhân, trụ sở Cơ quan điều tra, và nơi điều
2015 – Lấy lời tra
khai người đại
diện theo pháp
luật của pháp việc lấy lời khai không được thực hiện vào ban đêm
nhân)

điều tra viên, cán bộ điều tra phải thông báo cho Kiểm sát viên và người bào chữa thời gian, địa
điểm lấy lời khai; và

nếu việc lấy lời khai của người đại diện theo pháp luật của pháp nhân tại trụ sở Cơ quan điều
tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải được ghi âm hoặc ghi
hình có âm thanh; nếu được tiến hành ở địa điểm khác thì được ghi âm hoặc ghi hình có âm
thanh theo yêu cầu của người đại diện, của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 34


KHỞI TỐ & ĐIỀU TRA
Thời hạn điều tra được tính từ ngày khởi tố điều tra vụ án đến ngày hoàn thành
điều tra

Loại tội Thời hạn tiến hành điều tra


tội phạm ít nghiệm trọng 2 tháng
tội phạm nghiêm trọng 3 tháng
tội phạm rất nghiệm trọng 4 tháng
tội phạm đặc biệt nghiêm trọng 4 tháng

Thời hạn này có thể được gia hạn một hoặc hai lần, phụ thuộc vào phân loại tội phạm, theo Điều 172.2 của Bộ Luật Tố
Tụng Hình Sự 2015 bởi vì có thể có nhiều phát sinh đối với vụ việc phụ thuộc vào quyết định của Cơ quan kiểm sát có
thẩm quyền

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 35


KHỞI TỐ & ĐIỀU TRA
kết thúc
điều tra hai ngày Viện kiểm sát cùng
thông báo
cấp

Cơ quan điều tra Bản kết luận


Điều tra

hay
đề nghị đình chỉ người đại
truy tố điều tra diện của
pháp nhân
thương mại
(Điều 232 BLTTHS 2015)

người bào chữa

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 36


Điều 232 BLTTHS 2015. Kết thúc điều tra
1. Khi kết thúc điều tra, Cơ quan điều tra phải ra bản kết luận điều tra.
2. Việc điều tra kết thúc khi Cơ quan điều tra ra bản kết luận điều tra đề nghị truy tố hoặc ra bản
kết luận điều tra và quyết định đình chỉ điều tra.
3. Bản kết luận điều tra ghi rõ ngày, tháng, năm; họ tên, chức vụ và chữ ký của người ra kết luận.
4. Trong thời hạn 02 ngày kể từ ngày ra bản kết luận điều tra, Cơ quan điều tra phải giao bản kết
luận điều tra đề nghị truy tố hoặc bản kết luận điều tra kèm theo quyết định đình chỉ điều tra cùng
hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát cùng cấp; giao bản kết luận điều tra đề nghị truy tố hoặc quyết định
đình chỉ điều tra cho bị can hoặc người đại diện của bị can; gửi bản kết luận điều tra đề nghị truy tố
hoặc quyết định đình chỉ điều tra cho người bào chữa; thông báo cho bị hại, đương sự và người bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 37


TRUY TỐ
quyết định trúy tố bị
can là pháp nhân Tòa án
hay thương mại trước tòa
án
Viện kiểm sát quyết định
hay
trả hồ sơ để yêu cầu
ba ngày*
Thời hạn để quyết định truy tố không vượt điều tra bổ sung
thông báo
quá
20 ngày đối với tội phạm ít nghiệm trọng và tội
phạm nghiệm trọng, đình chỉ hoặc tạm
30 ngày đối với tội phạm rất nghiệm trọng và đình chỉ vụ án người
tội phạm đặc biệt nghiêm trọng bào
(những thời hạn này có thể được gia hạn trong trường chữa
hợp cần thiết tùy thuộc vào quyết định của Viện * 10 ngày trong trường hợp
trưởng Viện kiểm sát) phức tạp
(Điều 240 BLTTHS 2015)

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 38


Điều 240 BLTTHS 2015. Thời hạn quyết định việc truy tố
1. Trong thời hạn 20 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, 30 ngày đối với tội phạm rất nghiêm
trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, Viện kiểm sát phải ra một
trong các quyết định:
a) Truy tố bị can trước Tòa án;
b) Trả hồ sơ để yêu cầu điều tra bổ sung;
c) Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án; đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án đối với bị can.
Trường hợp cần thiết, Viện trưởng Viện kiểm sát có thể gia hạn thời hạn quyết định việc truy tố nhưng không quá 10 ngày
đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, không quá 15 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng, không
quá 30 ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
2. Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra một trong các quyết định quy định tại khoản 1 Điều này, Viện kiểm sát phải thông
báo cho bị can, người bào chữa hoặc người đại diện của bị can, bị hại biết việc trả hồ sơ để điều tra bổ sung; giao cho bị can
hoặc người đại diện của bị can và gửi cho Cơ quan điều tra, người bào chữa bản cáo trạng, quyết định đình chỉ vụ án hoặc
quyết định tạm đình chỉ vụ án, quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can hoặc quyết định tạm đình chỉ vụ án đối với bị can;
thông báo cho bị hại, đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
Việc giao, nhận các văn bản nêu trên được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này và đưa vào hồ sơ vụ án.
Trường hợp vụ án phức tạp thì thời hạn giao bản cáo trạng, quyết định đình chỉ vụ án hoặc quyết định tạm đình chỉ vụ án
cho bị can hoặc người đại diện của bị can có thể kéo dài nhưng không quá 10 ngày.
3. Các quyết định nêu tại khoản 1 Điều này phải được gửi ngay cho Viện kiểm sát cấp trên. Viện trưởng Viện kiểm sát cấp
trên có quyền rút, đình chỉ, hủy bỏ các quyết định đó nếu thấy không có căn cứ hoặc trái pháp luật và yêu cầu Viện kiểm sát
cấp dưới ra quyết định đúng pháp luật.

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 39


XÉT XỬ
điều tra bổ
sung
quyết định thực thi

Chánh án
7 ngày Tòa an

Thủ tục
Thụ lý Chuẩn bị Phiên Thi hành
bắt đầu Bản án
vụ án xét xử tòa án
phiên tòa

1 đến 4 tháng có thể

kháng nghị kháng cáo


(Điều 276 - 287, 300 - 305, 306 -329 BLTTHS 2015)

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 40


XÉT XỬ
• bị cáo
• bị hại
• nguyên đơn dân sự
• hỏi và nghe ý kiến của • bị đơn dân sự
• người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
• người làm chứng
• người chứng kiến
• những cá nhân khác được triệu tập

• xem xét, kiểm tra tài


liệu, chứng cứ

Tòa Án
• nghe ý kiến của vs
công tố viên luật sư bào chữa
(Điều 250 BLTTHS 2015)

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 41


QUY TẮC CỤ THỂ
các bộ phận khác của doanh nghiệp
(Điều 434.1 BLTTHS 2015) mọi hoạt (vd: HĐQT, ĐHĐCĐ, HĐTV…)
động tố tụng của pháp nhân bị truy
cứu trách nhiệm hình sự được thực
hiện thông qua người đại diện theo
pháp luật

không phải chứng minh mục đích hiện tại, không có văn bản
và động cơ của pháp nhân để có thể pháp luật cụ thể quy định
buộc tội pháp nhân (Điều 85.2 và việc thi hành án hình sự
441.2 BLTTHS 2015) đối với pháp nhân

Viện kiểm sát

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 42


BIỆN HỘ

một pháp nhân được coi là vô tội cho


đến khi tòa án tuyên bố có tội
(Điều 13 BLTTHS 2015)

một pháp nhận không bị buộc phải đưa


ra bằng chứng chống lại chính mình*
• có thể tham gia ngay từ khi pháp nhân bị
điều tra bởi cơ quan điều tra. (Điều 66.4, 435.1(dd) BLTTHS 2015)
• có thể được chỉ định bởi người đại diện
theo pháp luật của pháp nhân đó * chỉ giới hạn với người đại diện theo pháp luật của pháp
luật sư (Điều 74, 435.1(h) BLTTHS 2015) nhân, những cá nhân khác thuộc pahsp nhân vẫn có thể bị
triệu tập với tư cách là người làm chứng và có thể bị yêu
cầu phải đưa ra các bằng chứng chống lại pháp nhân

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 43


BIỆN HỘ
(Điều 84 BLHS 2015)
các tình tiết giảm nhẹ trách pháp nhận đã ngăn chặn hoặc giảm bớt tác hại của tội phạm
nhiệm hình sự áp dụng đối
với pháp nhân thương mại

pháp nhân thương mại đã tự nguyện sửa chữa, bồi thường


thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả

pháp nhân đã phạm tội những chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt
hại không lớn

pháp nhân đã tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong
việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án

pháp nhân đã có nhiều đóng gió trong việc thực hiện chính
sách xã hội

TỐ TỤNG HÌNH SỰ www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 44


một bằng chứng thể
hiện rằng pháp nhận
thương mại không
chỉ đạo, điều hành yêu cầu nguyên tắc
hoặc chấp thuận
hành vi phạm tội
một tình tiết giảm nhẹ luật
(vd: một phương tiện
để ngăn chặn và giảm tiêu chuẩn
thiểu tác hại của tội Chương Trình Tuân Thủ
phạm
compliance program

chính sách quản lý

minh bạch quy định


CRIMINAL PROCEEDINGS www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 45
www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 46
www.vnlaw.com.vn . www.vietnam-business-law.info 47

You might also like