Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΨΑΛΜΩΔΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ

ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΥΠΙΚΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΑ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΑΤΑΣ = Μάρκου ἁμαρτωλοῦ ἱερομονάχου (α’ ἥμισυ ια’ αἰῶνα (Κατάλογος
ἡγουμένων τῆς μονῆς τοῦ ἁγ. Σάββα στὸ Echos d’ orient τ. III σ. 176, Θ.Η.Ε. τ.
7 στ. 430 καὶ ἐγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς – Μπριτάνικα τ. 40 σ. 346))
Σύνταγμα πονηθὲν εἰς τὰ ἀπορούμενα τοῦ τυπικοῦ (τοῦ ἁγίου Σάβα).
Λ = Χειρόγραφο Μεγίστης Λαύρας Ἄθῳ Γ-5, ΤΑΣ ιβ’ αἰῶνος (ἀρχεῖο
μικροταινιῶν Μονῆς Βλατάδων Θεσσαλονίκη).
ΛΛ = Ἰ. Φουντούλη Λογικὴ λατρεία ἔκδ. ᾿Αποστολικῆς Διακονίας 1997.
ΛΜ 88 = χφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ-Ἀπορούμενα ΤΑΣ ιδ’ αἰ.
ΤΑΣ = Τυπικὸ τοῦ ἁγίου Σάβα (ἔντυπον). Διατίθεται στὴν ἱστοσελίδα
http://www.analogion.com/
ΤΜΕ = Τυπικὸν τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ ᾿Εκκλησίας (Βιολάκη), ἔκδοση
Σαλιβέρου.
Σ4 = Χειρόγραφο Σινᾶ 1094, ΤΑΣ ιβ’ αἰῶνος (χάσματα: 1-11/26-12, Κυρ.
μετὰ τὰ Φῶτα /6-2).
Σ5 = Χειρόγραφο Σινᾶ 1095, ΤΑΣ ιβ’ αἰῶνος.
Σ6 = Χειρόγραφο Σινᾶ 1096, ΤΑΣ ιβ’ αἰῶνος (χάσμα 9-12 /13-12).
Σ7 = Χειρόγραφο Σινᾶ 1097, σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 (χάσματα:
23-9/26-9, 29-6/20-7. Τὰ στοιχεῖα τῶν σιναϊτικῶν χειρογράφων προέρχονται
ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο μικροταινιῶν τοῦ κέντρου Σιναϊτικῶν Μελετῶν τῆς
Θεολογικῆς σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν).
φ. / φφ. = φύλλο / φύλλα.
χφ. / χφφ. = χειρόγραφο / χειρόγραφα.

D I-III = A. Dmitrievskij Opisanie Liturgiceskich Rukopisei (Ἐπισκόπηση

λειτουργικῶν χειρογράφων ἀνατολῆς) τόμοι Ι καὶ ΙΙΙ τυπικά, τόμος ΙΙ
εὐχολόγια, ἔκδ. α’: τόμος Ι 1895, ΙΙ 1901, ΙΙΙ 1917, ἔκδ. β’: 1965 (τυπικὸ μονῆς
Εὐεργέτιδος (στουδιτικὴ οἰκογένεια), τέλη ια’ αἰ.: τ. Ι σσ. 256–656). Διατίθεται
στὴν ἱστοσελίδα: http://analogion.com/forum/showthread.php?
p=50145#post50145
r = recto, ἐμπρόσθια ὄψη ἑνὸς φύλλου.
v = verso, ὀπίσθια ὄψη ἑνὸς φύλλου.

«Τὸ τυπικὸ τοῦ ἁγίου Σάβα ἀποτελεῖ μητρικὴ μορφὴ ὅλων τῶν
νεωτέρων μοναχικῶν τυπικῶν καὶ τῶν ἐνοριακῶν ἐπιτομῶν τους» (Ἰ.
Φουντούλη ᾿Απαντήσεις εἰς λειτουργικὰς ἀπορίας τ. 4 σ. 229). Οἱ κανόνες
ψάλλονται σὰν στιχηρὰ τῶν ὠδῶν κατὰ τὴ στιχολογία τῶν ὠδῶν στὴν
ἀκολουθία του ὄρθρου (βλ. Ὡρολόγιο, ΛΛ σ. 256, ΤΜΕ σσ. 21-22). Ἡ
στιχολογία τῶν ὠδῶν δὲν ἀργεῖ οὔ τε τὸ Πάσχα (Ὑποτύπωσις τῶν Στουδίου
θ’ αἰ. ἔκδ. D I σ. 226). Ἀκόμη καὶ ὅταν «ἡ τιμιωτέρα οὐ ψάλλεται,
στιχολογεῖται ἡ θ’ ᾠδὴ (Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον ...)» (τυπικὸ μ.
Διονυσίου σσ. 15, 86, 90, 131, 145, 195, 259, 394, 402).

Περισσότεροι ἀπὸ πενῆντα κανόνες στὰ σημερινὰ Μηναῖα εἶχαν β’ ὠδή

(Ἀθ. Παπαδοπούλου-Κεραμέως Σχεδίασμα περί τῶν λειτουργικῶν Μηναίων
ἔκδ. Vizantijskij Vremmennik (Βυζαντινὰ Χρονικὰ) Ι σ. 372), ὅπως ἐπίσης καὶ
πολλοὶ ἀναστάσιμοι καὶ ἄλλοι κανόνες τῆς Παρακλητικῆς (χφ. Σινᾶ 779
παρακλητικὴ ι’ αἰ.). Ἡ ἀποβολὴ τῆς β’ ᾠδῆς ἔγινε σταδικὰ ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ
ια’ μέχρι τὸν ιγ’ αἰ. (Ἀθ. Παπαδοπούλου-Κεραμέως ὅπ. πρ. σσ. 375, 380).

Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης ἐκτὸς ἀπὸ τὸν περίφημο Μεγάλο Κανόνα

(280 τροπαρίων) συνέθεσε ἕναν ἐπίσης μεγάλο κανόνα πανηγυρικὸ γιὰ τοὺς
ἁγίους Συμεὼν τὸν θεοδόχο καὶ τὴν προφήτιδα Ἄννα κατὰ τὴν γ’
Φεβρουαρίου (Ἀθ. Παπαδοπούλου-Κεραμέως ὅπ. πρ. σ. 384).

Οἱ κανόνες ψάλλονται ὁλόκληροι. Ὁ α’ χορὸς ἀρχίζει τὶς περιττές, μόνο,

ᾠδές (ΤΑΣ κεφ. ε’ καὶ D III σ. 428, ΤΜΕ σσ. 297, 347, 356, 405). Πρῶτα ψάλλεται
τὸ ἐφύμνιο τῆς ᾠδῆς, τὸ ὁποῖο σημειώνεται ἀμέσως πρὶν ἀπὸ τὸ κείμενό της
(τῆς α’ «Τῶ Κυρίῳ ᾄσωμεν, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται», τῆς β’ «Δόξα σοι ὁ Θεὸς
ἡμῶν, δόξα σοι» (Τρεμπέλα Π. Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σ. 168, ΛΛ
σ. 2541), τῆς γ’ «Ἅγιος εἶ Κύριε καὶ σὲ ὑμνεῖ τὸ πνεῦμά μου», τῆς δ’ «Δόξα τῇ
δυνάμει σου Κύριε», τῆς ε’ «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν», τῆς στ’
«Ὡς τὸν προφήτην Ἰωνᾶν, σῶσον ἡμᾶς Κύριε», τῆς ζ’ «Τῶν πατέρων καὶ
ἡμῶν Θεὸς εὐλογητὸς εἶ», τῆς η’ «Τὸν Κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα, καὶ
ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας», τῆς θ’ «Τὴν Θεοτόκον ἐν ὕμνοις
μεγαλύνομεν» καὶ «Εὐλογητὸς Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραὴλ» γιὰ τὴν τοῦ
Ζαχαρίου (Ἰ. Φουντούλη Αἱ ἀκολουθίαι τῶν ὡρῶν τοῦ νυχθημέρου κατὰ τὸ
ὡρολόγιον τῆς Κρυπτοφέρρης, ἐν συγκρίσει πρὸς τὸ Κωνσταντινουπολιτικὸν
ὡρολόγιον ἔκδ. La chiesa greca in Italia dall’ VII al XVI secolo = Italia Sacra 21,
Padua 1972, σ. 584 καὶ Συμεὼν Θεσ/νίκης ἔκδ. P.G. 155 στ. 648D)). «Χρὴ
εἰδὲναι εἰς τὰ προεόρτια τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Φώτων καὶ εἰς τὰς
δεσποτικὰς ἑορτὰς καὶ εἰς τὰ μεθέορτα αὐτῶν καὶ εἰς ἑορτὴν ἔχουσαν
πολυέλεον καὶ εἰς ἁγίου ἔχοντος εἴσοδον καὶ εὐαγγέλιον» στὸν ὄρθρον «καὶ
εἰς τὴν α’ καὶ ιγ’ τοῦ Σεπτεμβρίου μηνός, εἰς τὰς κ’ τοῦ Νοεμβρίου καὶ εἰς τὴν
α’ τοῦ Ἰαννουαρίου καὶ εἰς τὴν εὕρεσιν τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ προδρόμου
1
Ἀπὸ τὸν στίχο «Καὶ ἔφαγεν Ἰακὼβ καὶ ἐνεπλήσθη...» ψάλλεται ἐφύμνιο («ὑπακοή») «Φύλαξόν με
Κύριε», ἀπὸ τὸν στίχο «Ὅτι πῦρ ἐκκέκαυται ἐκ τοῦ θυμοῦ μου...» ψάλλεται ὑπακοή «Δίκαιος εἶ Κύριε»,
ἀπὸ τὸν στίχο «Ἴδετε, ἴδετε ὅτι ἐγὼ εἰμί...» (ἐὰν δὲν ψάλλεται κανόνας) ψάλλεται ὑπακοή «Δόξα σοι,
δόξα σοι» (χφφ. Barb. gr. 285 ψαλτήριο ια’ αἰ. φφ. 142r-145r, Βατοπεδίου 1248 ὡρολόγιο τοῦ ἔτους
1077 φφ. 6v-8v, British Library Additional 36928 ψαλτήριο τοῦ ἔτους 1090 φφ. 283v-286v, Paris. gr. 41
ψαλτήριο ιβ' αἰ. φφ. 172v-175v, Vat. gr. 1966 ψαλτήριο ιβ’ αἰ. φ. 105r, Σινὰ 39 ψαλτήριο ιβ' αἰ. φφ.
305r, 307v, 309v, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 295).

2
καὶ ἐν τῆ πεντηκοστῇ» (περίοδο Πεντηκοσταρίου 2) «Τῷ Κυρίῳ ᾄσωμεν» (καὶ
τὰ ἐφύμνια τῶν λοιπῶν ὠδῶν, ἄρα καὶ τὸ «Τὴν Θεοτόκον ἐν ὕμνοις
μεγαλύνομεν») «οὐ στιχολογοῦμεν, ἄνευ τοῦ Σαββάτου τῶν ψυχῶν· τότε
γὰρ στιχολογοῦμεν αὐτό» (ΛΜ 88 φ. 207v, ΑΤΑΣ κεφ. οβ’).

Ὁ ἴδιος χορός, ὁ ὁποῖος ἄρχισε τὴν ᾠδὴ μὲ τὸ χαρακτηριστικὸ ἐφύμνιό της,

συνεχίζει μὲ τὸν α’ στίχο της καὶ τὸ ἐφύμνιο πάλι, ἔπειτα ὁ ἄλλος χορὸς τὸν
β’ στίχο μὲ τὸ ἐφύμνιο κ.ο.κ. οἱ ὑπόλοιποι στίχοι, ὅπως εἶναι στὸ Ὡρολόγιο, μὲ
τὸ ἐφύμνιο μέχρι τοῦ στίχου, στὸν ὁποῖο παρεμβάλλεται ὁ εἱρμὸς τοῦ α’
κανόνα καὶ ἀκολούθως τὰ τροπάρια τῶν κανόνων. Τὸ ἐφύμνιο στὴν ἀρχὴ τῆς
κάθε ᾠδῆς δὲν δευτερώνεται (ΑΤΑΣ κεφ. ογ’). Ὅταν οἱ κανόνες ψάλλονται σὲ
στίχους ιστ’ ἤ ιδ’, τότε στὴν μὲν στ’ ᾠδή, μόνο γιὰ τὰ τροπάρια, γίνεται
χρήση τῶν σημερινῶν προϋμνίων, ἤ «πάλιν ἀναλαμβάνομεν στίχους» (D I σ.
536) ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ᾠδῆς, στὴν δὲ θ’ ἀντικαθίστανται οἱ γ’ τελευταῖες, ἤ ἡ
τελευταία μόνο ἐπανάληψη τῆς «Τιμιωτέρας» ἤ τοῦ ἀρχαίου «Τὴν Θεοτόκον
ἐν ὕμνοις μεγαλύνομεν» (ΛΛ σ. 254) ἀπὸ τὸν εἱρμὸ καὶ τὰ τροπάρια τοῦ α’
κανόνα.

Οἱ εἱρμοὶ δὲν ψάλλονται περισσότερο ἀπὸ δύο φορές, λέγονται δὲ

ἀπαραιτήτως στὴν ἀρχὴ καὶ στὸ τέλος κάθε ᾠδῆς (Συμβολὴ τεῦχος 11 σ. 16).
Ἀρχικὸς εἱρμὸς κανόνα μετὰ τὸν πρῶτο κανόνα ψάλλεται κατὰ τὰ
Χριστούγεννα, τὰ Θεοφάνεια, τὴν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, τὴν Πεντηκοστή,
τὴν Κυριακὴ μετὰ τὴν Χριστοῦ Γέννησιν (ΤΑΣ κεφ. ιστ’), τὴν Δευτέρα 26/12
(ΑΤΑΣ κεφ. θ’), Κυριακὴ 2/2 (ΑΤΑΣ κεφ. ιγ’ ), 25/3 σὲ Κυριακὴ τῶν Βαΐων ἕως
Τετάρτη τῆς διακαινησίμου (ΑΤΑΣ κεφ. λζ’-με’), καὶ σὲ Κυριακή-ἀπόδοση
δεσποτικῆς ἤ θεομητορικῆς ἑορτῆς (ΑΤΑΣ κεφ. ξγ’), ἐκτὸς τῶν Εἰσοδίων
(ΑΤΑΣ κεφ. στ’), Χριστουγέννων (ΑΤΑΣ κεφ. ι’) καὶ Εὐαγγελισμοῦ (ΑΤΑΣ
κεφ. λε’). Τὰ θεοτοκία δὲν δισσεύονται (τυπικὸν μονῆς Εὐεργέτιδος ἔκδ. D Ι σ.
285, Τυπικὸν τοῦ οἰκονόμου Σκιάθου π. Γ. Ρήγα τοῦ ἔτους 1908 ἔκδ. 1994 σ.
93), οὔτε παραλείπονται (τὰ τοῦ σταυροαναστάσιμου κανόνα
παραλείπονται). Ἐπίσης δὲν δισσεύονται τὰ τριαδικά. Στὸ τέλος τῶν στίχων
κάθε ᾠδῆς λέγεται Δόξα, καὶ νῦν, ἐκτὸς τῆς η’, ὅπου λέγεται Εὐλογοῦμεν
Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα τὸν Κύριον, ὑμνοῦμεν καὶ ὑπερυψοῦμεν
αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας» (Ὡρολόγιο), Καὶ νῦν.

Τοὺς εἱρμοὺς μποροῦμε νὰ τοὺς βρίσκουμε καὶ ἀπὸ τὸ Εἱρμολόγιον

ἐκδόσεων Ρηγοπούλου (μόνο τὸ κείμενο), ἤ ἀπὸ τὸ μουσικὸ Εἱρμολόγιον
ἐκδόσεων Κουλτούρα (ἐπανέκδοση τῆς α' ἐκδόσεως τοῦ 1825).
Εἱρμοὶ χρειάζονται στὶς μεθέορτες ἡμέρες ὅταν ἔχει σειρὰ νὰ ψαλλεῖ ὁ β’
κανόνας τῆς ἑορτῆς καὶ κατὰ τὰ Σάββατα, ὅπου ὁ νεκρώσιμος κανόνας
ψάλλεται τελευταῖος.

2
Ὁμοίως στὸ χφ. Barb. gr. 350 τυπικὸ τῆς μονῆς τῶν Κασούλων τοῦ ἔτους 1205 φ. 49r-v.

3
 Ἀνάλογα μὲ τὴν ποσότητα τῶν στίχων, στοὺς ὁποίους ὁρίζεται ἀπὸ τὸ ΤΑΣ
νὰ ψαλλεῖ κάθε κανόνας, ἐπαναλαμβάνονται κάποια τροπάριά του,
ἀρχίζοντας τὴν δίσσευση, ἤ τὴν τρίσσευση κ.λ.π. ἀπὸ τὸ α’ τροπάριο, ἤ τὸν
εἱρμὸ ὅταν προηγεῖται.

Κατὰ τὶς Κυριακὲς δὲν ψάλλονται καταβασίες τῆς περιόδου, στὸ δὲ

«Αἰνοῦμεν, εὐλογοῦμεν, προσκυνοῦμεν τὸν Κύριον, ὑμνοῦντες καὶ
ὑπερυψοῦντες αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας» γίνεται, ἐκτὸς Κυριακῆς καὶ ἑορτῆς,
«μετάνοια ἀπὸ γῆς» (Συμβολὴ τεῦχος 11 σσ. 16, 17).

Ὅταν δὲν ὁρίζεται διαφορετικὰ γιὰ τὴν συγκεκριμένη ἡμέρα, καὶ ἐκτὸς τῆς
περιόδου τριῳδίου-πεντηκοσταρίου, ἡ σειρὰ καὶ ἡ ποσότητα τῶν στίχων
στοὺς ὁποίους ψάλλονται οἱ κανόνες κατὰ τὰ χφφ. ΤΑΣ εἶναι ἡ ἑξῆς:

1) ΚΥΡΙΑΚΕΣ:
α) Μὴ ἑορταζόμενος ἅγιος:
Ἀναστάσιμος εἰς δ’ στίχους, Σταυροαναστάσιμος εἰς β’, Θεοτόκου εἰς δ’,
Μηναίου εἰς δ’.
β) Ἑορταζόμενος ἅγιος εἰς στ’ (κατὰ τὸ ΤΑΣ):
Ἀναστάσιμος εἰς δ’, Θεοτόκου εἰς δ’, Μηναίου εἰς στ’.
γ) Ἑορταζόμενος ἅγιος εἰς η’ (κατὰ τὸ ΤΑΣ), ἤ β’ ἅγιοι: Ἀναστάσιμος εἰς δ’,
Θεοτόκου εἰς β’, Μηναίου η’, ἤ δ’ καὶ δ’.

2) ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ, ἐκτὸς Σαββάτου:

α) Μὴ ἑορταζόμενος ἅγιος: Ὁ α’ κανόνας τῆς Παρακλητικῆς εἰς στ’, ὁ β’ εἰς
δ’, Μηναίου εἰς δ’.
β) Ἑορταζόμενος ἅγιος εἰς στ’:
i) Πέμπτη: Ἀπόστολων (δὲν περιλαμβάνει μαρτυρικά, καθὼς οἱ
ἀπόστολοι ἦσαν καὶ μάρτυρες) μὲ τὸ θεοτοκίο εἰς ε’, ἁγίου Νικολάου μὲ τὸ
θεοτοκίο εἰς γ’, Μηναίου εἰς στ’.
ii) Ἄλλη ἡμέρα: Ὁ α’ κανόνας τῆς Παρακλητικῆς χωρὶς τὰ μαρτυρικὰ
εἰς δ’, ὁ β’ εἰς δ’, Μηναίου εἰς στ’. (ὁμοίως ΤΑΣ κεφ. ιγ’).
γ) Ἑορταζόμενος ἅγιος εἰς η’, ἤ β’ ἅγιοι:
Ὁ α’ κανόνας τῆς Παρακλητικῆς (Ἡ Παρακλητικὴ δὲν ἀντικαθίσταται ἀπὸ
τὸν κανόνα τῆς Θεοτόκου (θεοτοκάριο), διότι κρίνεται ὅτι ὁ ἅγιος δὲν μπορεῖ
νὰ ὑποσκελίσει τὸν Δεσπότη) εἰς στ’, Μηναίου εἰς η’, ἤ δ’ καὶ δ’. Γιὰ τὶς
σταυρώσιμες ἡμέρες Τετάρτη καὶ Παρασκευή, προτείνεται καὶ ἡ ἑξῆς τάξη: Ὁ
σταυρώσιμος κανόνας χωρὶς τὰ μαρτυρικὰ εἰς δ’, τῆς Θεοτόκου εἰς β’,
Μηναίου η’, ἤ δ’ καὶ δ’. Ἡ τάξη αὐτὴ προσφέρεται σὲ περίπτωση
μεγαλομάρτυρος, ἤ δύο μαρτύρων. Οἱ μόνες ἑορτὲς ἁγίων ἄνευ

4
παρακλητικῆς-πλὴν Κυριακῆς-εἶναι: τῶν κορυφαίων Ἀποστόλων, τῶν ιβ’ καὶ
τῆς ἀποτομῆς τοῦ Προδρόμου (Λ, Σ4, Σ5, Σ6, Σ7).

3) ΣΑΒΒΑΤΑ:
Ὁ κανόνας τοῦ Μηναίου (D I σ. 805, D III σ. 27) μὲ τὸν εἱρμό (ἀπὸ τὸ
ἐκκλησιαστικὸ Εἱρμολόγιο) εἰς στ’ (ἐκτὸς τοῦ εἱρμοῦ δὲν ψάλλονται
περισσότερα ἀπὸ ε’ τροπάρια), τοῦ ἁγίου τῆς μονῆς, ἤ τοῦ θεοτοκαρίου ἄν ὁ
ναὸς τιμᾶται σὲ δεσποτικὴ ἤ θεομητορικὴ ἑορτή, ἤ τοῦ τυχόντος β’ ἁγίου εἰς
δ’ καὶ τέλος ὁ νεκρώσιμος εἰς δ’ καὶ ἔπειτα ὁ εἱρμός του (Ἐκκλησιαστικὸ
Εἱρμολόγιο).
Ἄν ὁ ἅγιος ἑορτάζεται εἰς η’:
Ὁ κανόνας τοῦ ἁγίου τῆς μονῆς, ἤ τοῦ θεοτοκαρίου μὲ τὸν εἱρμό του
(Εἱρμολόγιο) εἰς στ’ καὶ τοῦ Μηναίου εἰς η’.

4) ΕΟΡΤΕΣ:
α) Θεομητορικὲς ἐκτὸς Κυριακῆς, καὶ Δεσποτικές:
i) Μεγάλες (Πάσχα, Χριστούγεννα, Θεοφάνεια, Ἀνάληψη, Πεντηκοστή,
Κοίμηση, Εὐαγγελισμός κατὰ τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων, Μεγάλη ἑβδομάδα
(ἐκτὸς Μ. Παρασκευῆς) καὶ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα): Ὁ α’ κανόνας εἰς η’, ὁ β’ εἰς
η’.
ii) Ἐνδιάμεσες (Ὕψωση, Ὑπαπαντή, Μεταμόρφωση, Βαΐων, Γεννέσιον
Θεοτόκου, Εἰσόδια, Εὐαγγελισμός): Ὁ α’ κανόνας εἰς η’, ὁ β’ εἰς στ’ ἤ, ὅταν
ὑπάρχει μόνο ἕνας κανόνας, εἰς ιδ’.
iii) Μικρὲς:
(Ἀρχή τῆς ἰνδίκτου, Ἀνάμνηση τοῦ μεγάλου σεισμοῦ (26 Ὀκτωβρίου),
Περιτομή, Τοῦ ἐν οὐρανῷ φανέντος Τ. Σταυροῦ, Πρόοδος τοῦ Τ. Σταυροῦ, Ἁγ.
Μανδηλίου, Κυριακὴ Σταυροπροσκυνήσεως, Τετάρτη τῆς μεσονηστησίμου
ἑβδομάδας, Ἔγερση Λαζάρου, Κυριακὴ τοῦ ἀντίπασχα (Θωμᾶ), Κυριακὴ
Μυροφόρων, Κυριακὴ παραλύτου, Τετάρτη Μεσοπεντηκοστῆς, Κυριακὴ
Σαμαρείτιδος, Κυριακὴ τυφλοῦ, Δευτέρα Ἁγίου Πνεύματος. Ἁγίας Σκέπης,
Σύλληψη τῆς Θεοτόκου, Σύναξη τῆς Θεοτόκου (26 Δεκεμβρίου), Κατάθεση τ.
Ἐσθῆτος, Κατάθεση τ. Ζώνης, Σάββατο τῆς Ἀκαθίστου ὑμνολογίας,
Ζωοδόχου Πηγῆς, ἑορτὲς εἰκόνων ὅπως Μυρτιδιώτισσας, Γοργοεπηκόου,
Ἄξιόν ἐστιν κ.λ.π.): Ὅπως -καὶ ἄν- ὁρίζει τὸ ΤΑΣ.
β) Θεομητορικὲς σὲ Κυριακή:
Ὁ Ἀναστάσιμος εἰς δ’, Θεοτόκου εἰς β’, ὁ α’ τῆς ἑορτῆς εἰς δ’ καὶ ὁ β’ εἰς δ’.
Γιὰ τὶς μικρὲς: ὅπως -καὶ ἄν- ὁρίζει τὸ ΤΑΣ.
γ) Προεόρτια-Μεθέορτα ἐκτὸς Κυριακῆς:
Ἡ ἀκολουθία τῶν Σαββάτων δὲν διαφοροποιεῖται (βλ. Σάββατο μετὰ τὴν
Ἀνάληψη).
i) Μὴ ἑορταζόμενος ἅγιος:

5
 Ὁ προεόρτιος, ἤ ἕνας ἀπὸ τοὺς καθημερινὰ ἐναλλασσόμενους κανόνες τῆς
ἑορτῆς εἰς η’ καὶ τοῦ Μηναίου εἰς δ’.
Στὶς 7 Σεπτεμβρίου, 1 Φεβρουαρίου, 31 Ἰουλίου, 5 καὶ 14 Αὐγούστου: Ὁ α’
κανόνας τῆς Παρακλητικῆς εἰς στ’, ὁ προεόρτιος εἰς δ’ καὶ τοῦ Μηναίου εἰς δ’.
Ἄν μία ἀπὸ τὶς παραπάνω ἡμέρες τύχει Σάββατο: Ὁ προεόρτιος εἰς στ’, τοῦ
Μηναίου εἰς δ’ καὶ ὁ νεκρώσιμος εἰς δ’. Στὶς 8 Δεκεμβρίου εἶναι Ἀλληλούια
καὶ ὄχι προεόρτια.
ii) Ἑορταζόμενος ἅγιος εἰς στ’:
Ὁ προεόρτιος, ἤ ἕνας ἀπὸ τοὺς καθημερινὰ ἐναλλασσόμενους κανόνες τῆς
ἑορτῆς εἰς στ’ καὶ τοῦ Μηναίου εἰς στ’.
iii) Δύο ἅγιοι (δὲν ἁρμόζει νὰ ἑορταστεῖ ἅγιος εἰς η’, καθὼς ἡ ἑορτὴ
ψάλλεται εἰς στ’):
Ὁ προεόρτιος, ἤ ἕνας ἀπὸ τοὺς καθημερινὰ ἐναλλασσόμενους κανόνες τῆς
ἑορτῆς εἰς στ’ καὶ τοῦ Μηναίου ἀνὰ δ’ (4 + 4).
δ) Προεόρτια-Μεθέορτα σὲ Κυριακή:
Ὁ Ἀναστάσιμος εἰς δ’, τῆς Θεοτόκου εἰς β’, ὁ προεόρτιος, ἤ ὁ ἐνόρδινος
(ἐνδιάτακτος, τῆς σειρᾶς) τῆς ἑορτῆς εἰς δ’, καὶ τοῦ ἁγίου τῆς ἡμέρας εἰς δ’.
Ἄν ὑπάρχουν β’ ἅγιοι καταλιμπάνεται ὁ ἕνας καὶ ψάλλεται ὅταν θέλει ὁ
ἐκκλησιάρχης.
ε) Ἀποδόσεις:
Ὅπως τὴν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς. Σὲ Κυριακή: Ὁ Ἀναστάσιμος εἰς δ’, τῆς
Θεοτόκου εἰς β’, τῆς ἑορτῆς ἀνὰ δ’ (4 +4), ἤ, ὅταν ὑπάρχει μόνο ἕνας κανόνας,
εἰς η’.

5) ΤΡΙΩΔΙΟ:
Ὁ Σταυροαναστάσιμος δὲν καταλιμπάνεται ἕως καὶ τὴν Κυριακὴ τῆς
Σταυροπροσκυνήσεως.
Στὶς καθημερινές:
Ὁ τοῦ Μηναίου μὲ τὸν εἰρμὸ εἰς στ’, τὸ τριῴδιο τοῦ κυρίου Ἰωσὴφ
(προηγεῖται ὡς ἀρχιεπίσκοπος) εἰς δ’ καὶ τὸ τριῴδιο τοῦ κυρίου Θεοδώρου εἰς
δ’. Ὁ ποιητὴς κάθε τριῳδίου ἔχει συνθέσει καὶ τὰ ἀντίστοιχα ὁμόηχα
στιχηροκαθίσματα τῆς ἡμέρας (βλ. Καθαρὰ Δευτέρα).

6) ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟ:
Κατὰ τὴ διακαινήσιμο ἑβδομάδα -καὶ μόνο- ἀργεῖ ἡ στιχολογία τῶν ᾠδῶν
(χφ. πατριαρχικῆς βιβλιοθήκης τοῦ Καΐρου 450 ΤΑΣ τοῦ 1442 ἔκδ. D III σσ.
221 -222 καὶ κεφ. ογ’ τῶν Ἀπορουμένων τῶν ἐντύπων ΤΑΣ).

Χανιὰ 5 – 3 – 2007