UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET ZA SAOBRAĆAJ I KOMUNIKACIJE

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA:

Logistika i ITS
Tema rada: ITS u city logistici

Predmetni nastavnik: Red.Prof.Dr. Abidin Deljanin

Asistent: Mr.sc. Mirza Berković

Student: Hasan Halilgić

Broj indeksa: 906/7545
Usmjerenje: Cestovni saobraćaj
Godina studija: I godina II c.
Rezultat rada:

Datum: 27.12.2019
Sadržaj:

UVOD ............................................................................................................................... 1
1. Pojam i značaj ITS-a i City logistike ....................................................................... 2
1.1. Definisanje city logistike.................................................................................... 2
1.2. Tumačenje pojma city logistika i ITS i principi................................................. 3
1.3. ITS u funkciji povećanja efikasnosti City logistike ........................................... 5
2. Zadaci City logistike.................................................................................................. 6
2.1. Problemi unutar City logistike i cilj ITS-a ......................................................... 7
3. City logistika i ITS u Evropskim gradovima ............................................................. 9
4. Primjeri City logistike ............................................................................................. 10
4.1. DHL:dobro usklađena gradska logistika električnim vozilima ........................ 10
4.2. City logistika na primjeru ulice Vojvode Stepe u Beogradu ............................ 11
ZAKLJUČAK ................................................................................................................. 14
Literatura ......................................................................................................................... 16
Popis slika ....................................................................................................................... 17
 UVOD

City logistika je pojam koji u posljednjoj deceniji privlači posebnu pažnju

mnogih stručnih i naučnih foruma. Istraživanja problema logistike urbanih sredina,
posebno velikih gradova, daju različite rezultate i praktična rješenja. City logistički tokovi
imaju obilježja parcijalnosti, prostorne disperzije generatora, raznolikosti u pogledu
strukture logističkih lanaca, učestalosti većeg broja manjih isporuka, dinamičnosti,
stohastičnosti, itd. Najveći dio ovih tokova na području grada realizuju logistički sistemi
špediterskih, trgovačkih, uslužnih, industrijskih i drugih firmi. Problemi i kompleksnost
logistike u gradskim sredinama uslovili su razvoj različitih koncepcija city logistike.
U prvom dijelu ovog rada analizirana su različita tumačenja pojma city
logistike, problemi i različita rješenja sistema i procesa logistike urbanih sredina. Gradovi
predstavljaju mjesta velike koncentracije ljudi i generišu velike količine robe.
Sa rastom svjetske trgovine, transport robe i logistike dobijaju na značaju
obzirom da obezbjeđuju konkurentsku prednost regiona, prije svega gradova kao nosioca
razvoja. City logistika je aktuelna tema i problem mnogih gradova širom svijeta.
Kada se govori o city logistici prve asocijacije su grad i logističke aktivnosti u
njemu. Dosadašnja istraživanja najčešće su se odnosila na centralne dijelove grada,
međutim city logistika obuhvata cjelokupno gradsko područje.
Razlozi zbog čega su centralni, historijski dijelovi grada najviše zastupljeni su ti
što je tamo najveća koncentracija različitih aktivnosti koje svakodnevno generišu tokove
različite robe, pri čemu je njihovo snadbijevanje otežano zbog niza faktora: ograničenih
prostornih mogućnosti, saobraćajne infrastrukture, gužve, negativnih uticaja transporta
na okruženje, različitih regulative itd. Najviše pažnje posvećeno je drumskom teretnom
transportu, koji u realizaciji robnih tokova učestvuje sa preko 80%, mada tokove City
logistike podržavaju svi vidovi i tehnologije transporta.
Do poboljšanja funkcije City logistike dovela je implementacija ITS-a.
Primjenom ITS-a u City logistici mogu se smanjiti troškovi kompanija, smanjenje
pokretanja drumskih teretnih sredstava, smanjenje broja ulaska vozila u pojedine gradske
zone, smanjenje potrebne radne snage kao i povećanje pouzdanosti isporuke. ITS na ovaj
način pomaže radu City logistike i stavlja je na jedan viši nivo.

1
 1. Pojam i značaj ITS-a i City logistike

ITS je upravljačka, holistička i informacijsko komunikacijska nadgradnja

klasičnog sustava prometa i transporta kojim se postiže znatno poboljšanje performansi,
odvijanje prometa, učinkovitiji transport putnika i roba, poboljšanje sigurnosti u prometu,
udobnost i zaštita putnika, manja onečiščenja okoliša itd. 1 ITS funkcionalnosti se
nadograđuju na klasične funkcije transportnog i prometnog sustava tako da se stvaraju
novi vidici i prostori u rješavanju problema.
Pravilno tumačenje pojma city logistike može presudno uticati na kvalitet
aktivnosti, planiranja, modeliranja i optimizacije logističkih procesa i sistema,
definisanje, implementaciju i kontrolu incijativa i koncepcijskih rješenja.

1.1. Definisanje city logistike

Osnovna definicija city logistike glasi : City logistika je na ekonomskim i

ekološkim ciljevima uređeno planiranje, upravljanje i kontrola logističkih procesa u
poslovno objedinjenom logističkom sistemu. Različita shvatanja pojma city logistike se
možda najbolje uočavaju u definicijama datim od strane različitih autora:

 Zadatak City logistike je kooperativna proizvodnja logističke usluge pri

snabdevanju i izvlačenju robe i materijala iz jednog grada ili naseljenog mjesta.
(Isermann)
 City logistika je proces totalne optimizacije logističkih i transportnih aktivnosti
pojedinačnih kompanija uz podršku naprednih informacionih sistema u urbanom
prostoru uzimajući u obzir saobradajno okruženje, gužvu i energetsku potrošnju u
okviru tržišne ekonomije. (Taniguchi)
 City logistika ... ne znači ništa drugo nego povezivanje, povezivanje i još jednom
povezivanje. (Ewers)
 City logistika obuhvata sve strategije, tehnologije i sva rješenja logistike koja daju
podršku svim učesnicima i funkcijama urbanog prostora bez obzira na njihovu
veličinu i broj, prostor i granice, a u skladu sa njihovim pojedinačnim i opštim
interesima i ciljevima. (Zečevid).

1
Logistika i ITS: Doc.Dr. Abidin Deljanin (Interna skripta); 2011

2
 Po nekim autorima, cilj city logistike jeste efikasnije odvijanje cjelokupnog
saobraćaja u gradu smanjenjem broja teretnih vozila što dovodi do smanjenja zagušenja
ulične mreže i vremena putovanja, veće bezbjednosti itd. Drugi autori akcenat stavljaju
na ekonomiju i energetsku potrošnju, treći na ekologiju i kvalitet života u gradu i slično.
Nesuglasice oko zadatka i cilja city logistike posljedica su njene kompleksnosti, velikog
broja učesnika i njihovih različitih, najčešće konfliktnih ciljeva.
Često se city logistika identifikuje sa koncepcijskim rješenjima2: koncentracija,
kooperacija, konsolidacija, ITS (IntelligentTransport Systems), eko-drumska vozila itd.
Kod nekih njemačkih autora se pod pojmom City logistika podrazumeva partnerstvo,
odnosno kooperacija između špeditera koji obavljaju distribuciju robe u gradu.

1.2. Tumačenje pojma city logistika i ITS i principi

Često se umjesto pojma city logistika koriste i neki drugi termini, a u nekim
slučajevima se pod city logistikom podrazumijeva samo određeno konceptualno rješenje.

Slika 1. Razlike u tumačenju pojma city logistike3

U mnogim gradovima koji su se bavili tokovima robe, tereta i materijala na
području grada pored pojma city logistika, pojavljuju se pojmovi kao što su : urbana
logistika i urbani teretni transport. Mnogi faktori ukazuju na značaj city logistike: troškovi

2
https://taljige.wordpress.com/2015/08/14/city-logistika/ 3 str.

3
Modeliranje performansi integrisanih city logističkih sistema- Snežana R.Tadić (doktorska disertacija)

3
logističkih sistema i procesa su veliki i imaju dominantnu ulogu u funkcionisanju
proizvodnog trgovačkog i uslužnog sektora grada, u realizaciji logističkih aktivnosti
angažuje se veliki broj radnika, te ima značajan uticaj na održivi razvoj grada. Osnovna
misija city logistike je kreiranje pristupačnih, održivih i gradova poženjih za život,
njihovo efikasno snadbijevanje svim robama i uslugama uz minimiziranje svih negativnih
uticaja logističkih procesa, aktivnosti i sistema. ITS pospješuje city logistiku u pogledu
novih saznanja, te u olakšavanju aktivnosti koje treba da obavi.

Osnovni principi city logistike4 :

 Globalna konkuretnost
 Efikasnost
 Zaštita okoline
 Nivo zagađenja
 Sigurnost
 Bezbjednost
 Potrošnja energije
 Radna snaga

Osnovna uloga ITS-a u city logistici se razlikuje od grada do grada. ITS

omogućava city logistici efikasniju isporuku robe i ekonomije grada koja dalje
omogućava život u gradu, a naručito je značajna u sektoru maloprodaje, turizma, zabave
i odmora.

Najviše pažnje posvećeno je drumskom teretnom transportu, koji u realizaciji

robnih tokova učestvuje sa preko 80%, mada tokove City logistike podržavaju svi vidovi
i tehnologije transporta. Do sada istraživanja su se odnosila na teška teretna vozila, dok
su se zanemarivala manja dostavna vozila nosivosti ispod 3,5 t – kombi i pick-up vozila
koja se najčeće koriste za potrebe distribucije u gradu. City logistika posebnu pažnju
posvećuje onim robnim tokovima koji su često „nevidljivi“ – malim pošiljkama veličine
ispod 0,5 m³ koje se prevoze putničkim automobilima, najčešće za sopstvene potrebe. Cilj
je da se sagledaju svi faktori koji utiču na opravdanost razvoja logističkih centara i

4
Modeliranje performansi integrisanih city logističkih sistema- Snežana R.Tadić (doktorska disertacija)

4
donese odluka na bazi dobre procene njihovih efekata u pogledu troškova, logističkih
performansi i uticaja na okruženje.

Slika 2. Osnovni principi city logistike5

1.3. ITS u funkciji povećanja efikasnosti City logistike

Najuži centar grada u svim svjetskim metropolama, da odprilike 1 do 2 % od

ukupne površine grada inicira trećinu svojih robnih tokova.

Slika 3. Najuži centar grada

5
https://www.google.ba/search?q=osnovni+principi+city+logistike str.4

5
 2. Zadaci City logistike

Zadaci city logistike su u direktnoj vezi sa stanjem i trendovima u okruženju.

Osnovni zadatak City logistike jeste redukcija ukupnog broja vožnji transportnih
sredstava u urbanim zonama i ublažavanje njihovih negativnih uticaja. Istraživanja su
pokazala da se primjenom ITS rješenja i telematskih sistema u City logistici mogu
ostvariti sljedeći efekti:6

 Smanjenje troškova kompanije od 5 do 20%

 Smanjenje broja vozilo kilometara u gradskim sredinama do 60%
 Smanjenje broja pokretnih drumskih teretnih sredstava od 30 do 60%
 Smanjenje broja ulazaka u pojedine gradske zone od 30 do 60%
 Veličina isporuke se povečava za 15%, a popunjenost vozila za preko 100%
 Smanjuje se potrebna radna snaga, vrijeme isporuke i emisija buke i štetnih
gasova,
 Povećava se pouzdanost isporuke

Slika 4. Primjer City logistike

6
Logistika i ITS: Doc.Dr. Abidin Deljanin (Interna skripta); 2011

6
Pored zadataka u City logistici imamo i :
1.Učesnike City logistike7 :

 Pošiljaoci i primaoci robe,

 Provajderi logističkih usluga,
 Uprava grada,
 Stanovnici

2.Infrastrukturne elemente8:

 Logistički centri,
 Logističke jedinice,
 Mreže saobraćajnica,
 Transportna sredstva i telematski sistemi

2.1. Problemi unutar City logistike i cilj ITS-a

Problemi se razlikuju od grada do grada, ali njihova dimenzija može biti slična
za mnoge gradove u svijetu. Rapidna urbanizacija je izazvala velike probleme. Gusto
naseljene urbane sredine zahtjevaju isporuku veće količine robe i generišu pokretanje
većeg broja vozila, što negativno utiče na uslove života, mobilnost i životno okruženje.
Neki od problema city logistike9 :
 Značajni negativni uticaji teretnog transporta na okruženje (aero zagađenje, buka,
vibracije, bezbjednost, itd.);
 Nedostatak van uličnih utovarno-istovarnih mjesta;
 Nepovoljni uslovi za istovar robe (nepovoljno mjesto u odnosu na objekat,
presjecanje sa intenzivnim pješačkim tokovima, razna ograničenja, itd.);
 Neadekvatna ulična signalizacija;
 Transportno tržište je veoma fragmentisano;

7
file:///C:/Users/hp5/Desktop/Disertacija4191.pdf str.84
8
file:///C:/Users/hp5/Desktop/Disertacija4191.pdf str.90
9
Savremene tehnologije transporta II, Saobraćajni fakultet, Beograd , Srbija, 1991 4 Zečevid, S.,
Kilibarda, M., Tadid, S.

7
  Nepovoljan uticaj “vremenskih prozora”i raspodijele vremena isporuke;
 Zahtjevi šireg planiranja;
 Različite regulacije;
 Profit transportnog sektora je često u koliziji sa rješenjima city logistike;
 Direktiva radnog vremena (radnici u objektu i vozači),
 Transport opasnih roba u centru grada;
 Dotrajalost transportne i saobraćajne infrastrukture;
 Nepoštovanje ograničenja pristupa i parkiranja;
 Neadekvatna razmjena podataka, informacioni sistemi;
 Loše saobraćajne veze sa lukom, aerodromom, itd.
 Nema praćenja parametara city logistike;
 Neefikasna distribucija i nedostatak kooperacije u distribuciji;
 Povećani zahtjevi za e –trgovinu.

Cilj ITS-a u City logistici je10:

 poboljšanje procesa kretanja robe i tereta kroz urbane zone uz minimiziranje
pređenog puta teretnih vozila
 realizacija isporuke robe preko logističkog centra
 vremena kretanja vozila
 smanjenje gravitacione zone terminala
 olakšavanje isporuke robe
 mogućnost da se zna gdje se nalazi vozilo kao i teret u njemu
 izabir najkraće moguće rute
 stalno lociranje vozila

10
.: Korporativni modeli City logistike. Saobradajni fakultet, Beograd, Srbija, 2004

8
 3. City logistika i ITS u Evropskim gradovima

Postoje mnogobrojni pozitivni primjeri upotrebe ITS-a u logistici u gotovo svim

većim gradovima u Evropi, a u nastavku su nabrojana najuspješnija rješenja. U Barseloni
su napravljena sljedeća poboljšanja11:

 Napravljeno je 5000 uličnih zona za utovar/istovar robe,

 Napravljenje su bočne trake “odvojene” za saobraćaj u vršnim časovima,
 Svi novi barovi i restorani moraju da, u okvir svojih prostorija izrade prostor za
sladištenje
 Uvezani informacioni sistemi upravljanja distribucijom.

Također pozitivan primjer korištenja City logistike jeste u Osaki (Japan) gdje se
primjenjuje zajedničko korištenje istih teretnih vozila od strane većeg broja kompanija.
Imamo i globalnu primjenu pojedinih rješenja ITS-a u logistici kako što su :

 Napredni telematski sistem GPS

 VICS (Vehicle Information and Comunication System )
 PHS (Personal Handy – phone System)

Pozitivne primjere predstavljaju gradovi Sjeverne Evrope (Amsterdam,

Kopenhagen, Štokhlom i Geteberg) koji su uveli ograničenje pristupa distributivnim
vozilima.

11
Logistika i ITS: Doc.Dr. Abidin Deljanin (Interna skripta); 2011

9
 Slika 5.Primjer City logitike (Amsterdam)

4. Primjeri City logistike

4.1. DHL: dobro usklađena gradska logistika električnim vozilima12

DHL Express je započeo pilot projekt u gradu Hagu u Nizozemskoj s
modificiranim električnim vozilima za dostavu pošiljaka. Vozila
su StreetScooter i Nissan e-NV200. Osim toga projekt je popratilo korištenje dostavnih
(cargo) bicikala – DHL Cubicycles u gradu Utrechtu u Nizozemskoj, te Frankfurtu u
Njemačkoj. DHL Express je uspješno proširio svoj “City Hub” koncept za održivu
gradsku logistiku u gradu Hagu u Nizozemskoj s novim pilot projektom koji uključuje
korištenje prilagodljivih električnih vozila. “City Hub” koncept je prvi puta lansiran u
ožujku 2017. u Utrechtu, NL i u Frankfurtu, DE, a cilj mu je pronaći ekološka rješenja
gradske distribucije.

Slika 6.Elektično vozilo DHL-a

Prva faza je uspješno povezala kontejnerske bicikle – Cubicycles, koji mogu
prevoziti specijalizirane kontejnere mase do 125 kg s prilagođenim prikolicama
kapaciteta do četiri kontejnera. DHL-ovo električno dostavno vozilo dovozi prikolicu do
centra grada, gdje se kontejneri mogu brzo postaviti na ove cargo bicikle za dostavu do
vrata. Jedno od tih vozila je StreetScoter, proizvod start-up tvrtke StreetScooter GmbH
koju je DHL grupa 2014. godine kupila. Danas je više od 3,000 StreetScooter vozila u
operaciji, ponajviše u Njemačkoj.
Koncept “City Hub” je dio je misije NULA EMISIJA DO 2050. koju DHL
provodi kao strateški cilj. Standardizirani kontejneri korišteni u City Hub konceptu
dimenzijama odgovaraju standardnoj paleti za transport, te se još jednostavnije i brže

12
http://www.fpz.unizg.hr/prom/?p=8329

10
mogu prekrcati s jednog transportnog moda na drugi unutar mreže DHL Expressa.
Prednosti se ne odnose samo na prevezenu robu već i na povećanje pouzdanosti kod
operacija dostava dokumenata i manjih paketa.

Slika 7. Cubicycles
Električna dostavna vozila nude veći raspon i kapacitet za dostavu na veće
udaljenosti unutar gradova. Iako inicijalni pilot projekt u Hagu uključuje električna
vozila, kompanija također planira kasnije uvesti spomenute cargo bicikle – Cubicycles za
kraće relacije ili rute s većim zagušenjima.

4.2. City logistika na primjeru ulice Vojvode Stepe u Beogradu13

Postojeći problemi sa aspekta city logistike

Jedan od problema koji se javlja u ulici Vojvode Stepe u Beogradu je neobilježen

parking prostor. Tako da dolazi do situacije da su vozila parkirana na mjestima koja su
predviđena za pretovar, na mjestima koja predstavljaju put do generatora. Postoji velika
nejasnoća i nema granica između parking mjesta i zone za pješake.

Sljedeći problem predstavljaju mnogobrojni ulični prodavci, sa svojom izloženom

robom i parkiranim transportnim sredstvima. Narušava se vizuelni dio ulice, pri čemu dolazi
i do dodatnih zagušenja u saobraćaju kao i ukrštanja sa robnim tokovima.

Loše pozicioniranje vozila, kako na kolovoznim trakama tako i na pješačkim

dijelovima, utiče na zahtjeve da se transportna sredstva brže prazne kako bi se oslobodile
površine za prvobitne namjene. Na račun ovako postavljene situacije dolazi se do toga da se
roba pretovara sa transportnih sredstava na površine ispred objekata ili jednostavno na
slobodnu površinu koja je opet namenjena pješacima. Pored vizuelnog narušavanja, dolazi

13
http://studenti.rs/skripte/saobracaj/city-logistika-na-primeru-ulice-vojvode-stepe-u-beogradu/

11
se do toga da pješaci moraju da prelaze na drugu stranu, da prelaze na kolovoznu traku i sl.
što samo dovodi do povećane stope opasnosti za sve prisutne, pješake, vozače, bicikliste itd.

Posebnu pažnju treba posvetiti velikom broju gradilišta. Ulica Vojvode Stepe je
veoma interesantna sa urbanističkog aspekta i spada u red atraktivnijih ulica pri čemu je
veliki broj novih i potencijalnih objekata. Broj gradilišta se povećava iz dana u dan, a samim
tim i veliki broj transportnih sredstava kao i potreba za ogromnim količinama građevinskog
materijala. Veliki broj transportnih sredstava predstavlja problem jer dolazi do ukrštanja sa
saobraćajnim tokovima kao i sa tokovima javnog gradskog transporta. Površine ispred
gradilišta su često nedostupne, ograđene, i zahjtevaju prelazak pješaka na drugu stranu ulice.
Transportna sredstva koja se pojavljuju su često veoma stara, te je sa aspekta zagađenja
okoline nedopustiv ulazak ovakvih vozila u ulicu koja je veoma posjećena i gdje je velika
koncentracija stanovništva. Treba napomenuti da se vizuelno jako narušava stanje u ulici
Vojvode Stepe, jer se stvara utisak da se nalazimo na nekom masovnom gradilištu. Pored
velikih količina koje zahtjevaju izgradnje objekata, prisutne su i velike količine otpada koje
su najčešće pozicionirane tik uz ulicu što je nezamislivo s obzirom da se radi o prestonici i
veoma atraktivnoj ulici.

Potencijalna city logistička rješenja

Nakon analize postojećeg stanja, izdvojile su se određene tačke koje su bitne za

rješavanje kako bi se rasteretio saobraćaj, smanjilo vizuelno narušavanje, omogućio
siguran i veći protok pješaka, smanjio broj teretnih vozila, samim tim i zagađenje okoline,
što je možda malo zapostavljeno, a predstavljaće veliki problem u bliskoj budućnosti.
Za ovakve probleme, rješenje se može naći u korišćenju cargo tramvaja (slika 7).
Ovo rješenje je veoma lako sa aspekta implementacije, jer se u ulici Vojvode Stepe već
nalaze tramvajske šine, koje su veoma dobro povezane sa ostalim dijelovima grada.
Jedina investicija bi se odnosila na kupovinu ili modifikaciju već postojećih tramvaja
kako bi se prilagodili namjeni. Namjena ovih cargo tramvaja bi bila iznošenje otpada koje
generišu gradilišta. Vrijeme iznošenja bi se definisalo u nekim večernjim časovima kako
bi se izbegao špic kako saobraćajnog toka, koncentracije pješaka, tako i robnih tokova.
Tramvaji bi imali veliku fleksibilnost po pitanju upotrebe, jer bi funkcionisali po principu
porudžbine koja bi se naplaćivala. Na ovaj način stvarala bi se finansijska rezerva koja bi
omogućila održavanje ovakvog sistema. Za vakav poduhvat potrebna je intervencija
gradske uprave koja bi regulativama natjerala izvođače radova da prihvate ovakav sistem.

12
U slučaju kada nema potrebe od strane gradilišta, cargo tramvajima bi se našla namjena
od strane nekih drugih generatora, pa bi se realizovala doprema ili otprema robe, kao što
je to moguće za prodavnice auto djelova, prodavnice mješovite robe i sl. a sve u cilju što
manjeg broja teretnih vozila kao i što manjeg zagađenja.

Slika 8. Cargo tramvaj

Veliki broj transportnih sredstava vrši isporuku sa malim koeficijentom

ispunjenosti tovarnog prostora. Ovakav podatak dovodi do nepotrebno većeg broja vozila,
što dovodi do ideje i zahtjeva za konsolidacijom robnih tokova. Generatori sa istim
djelatnostima posluju nezavisno, što utiče na neorganizovanost prilikom isporuka.
Spajanjem i većom kooperacijom među generatorima iste djelatnosti mogu se postići
pozitivni efekti. Pa tako, konsolidacijom zahtjeva mnogobrojnih izvođača radova došlo
bi se do manjeg broja teretnih vozila, manjeg zagađivanja okoline, manje opasnosti po
saobraćaj i pješake.

Za poboljšanje stanja u ulici Vojvode Stepe potrebne su intervencije gradske i

opštinske uprave u vidu regulativa koje bi se odnosile na vrijeme pristupa, što bi se
povezalo sa intervalima vršnog opterećenja javnog gradskog transporta, kako bi se
izbjegla moguća zagušenja saobraćaja i ukrštanja tokova, kao i ideja da se pomjere
granice vremenskih intervala ka večernjim jer bi se na taj način ravnomerno rasporedila
opterećenost i koncentracija kako ljudi tako i vozila. Zatim, regulative koje se odnose na
utovarno-istovarne zone, jer se veliki broj generatora snabdjeva tako što se vozila
zaustavljaju na kolovoznim trakama ili u pješačkoj zoni. Potrebno je primorati generatore
da obezbjede pretovarna mjesta van saobraćajnica ili da se formiraju pretovarne zone koje
bi olakšale snabdjevanje. Takođe, regulative koje se odnose na tip vozila bi u mnogome
pospješile trenutno stanje, uvođenjem električnih i hibridnih vozila (slika 8). Električna

13
vozila bi bila veoma pogodna za sitne isporuke i u kombinaciji sa pretovarnim zonama
činila bi pravo rješenje. Smanjilo bi se zagađenje okoline i buka čime bi se stvorio
ambijent adekvatniji za odvijanje dnevnih aktivnosti. Takođe, hibridna vozila, na
električni pogon i pogon sa unutrašnjim sagorevanjem, bi veoma lako našla primjenu u
posmatranoj ulici. Na otvorenom prostoru i u manje urbanim sredinama koristio bi se
pogon sa unutrašnjim sagorevanjem dok bi se u urbanim sredinama i u ulici Vojvode
Stepe koristio električni pogon.

Slika 9. Električna i hibridna vozila

ZAKLJUČAK

14
 City logistika obuhvata sve strategije, tehnologije i sva rješenja koja se odnose
na racionalizaciju urbanog teretnog transporta. Potencijal racionalizacije robnog
transporta u gradovima je izuzetno veliki i u zavisnosti od specifičnosti gradova,
pojavljuju se različite koncepcije i rješenja. Efikasan robni transport je preduslov za
održanje urbanog života i poslovnih aktivnosti kojima se ostvaruje razvoj gradskih
sredina i sastavni je dio gradske ekonomije, ali izaziva niz negativnih efekata na saobraćaj
i životno okruženje. Problem robnog transporta u gradskim sredinama, za većinu
evropskih zemalja postaje onog trenutka kada u njima broj stanovnika prelazi 100 000, a
transport se realizuje na rastojanju do 50 km.
Analize pokazuju da se oko 80% transporta realizuje upravo na rastojanju
manjem od 50 km. Važno je znati i to da se oko 50% troškova drumskog transporta ostvari
u gradskom transportu i dostavi. Osim finansijskih parametara važno je napomenuti i
podatke da teretna vozila proizvode buku do 10 puta vedu od putničkih kao i to da je
učešće saobraćaja u ukupnoj emisiji štetnih gasova 50%. Problem transporta robe u
urbanim sredinama postaje sve veći problem koji se mora pomno pratiti u budućnosti.
Pored proširenja ulica i stvaranja dodatnih parking mjesta gdje je moguće, potrebno je
bolje iskoristiti i postojeću infrastrukturu.
Potrebno je pravilno organizovati distribuciju robe, sabiranjem manjih količina
isporuka, povezivanje transportnih firmi može dovesti do smanjenja zakrčenosti na
ulicama, smanjenja aerozagađenja i buke. Kao što smo i napomenuli cilj gradske
administracije je ekonomski razvoj grada i povećanje mogućnosti zaposlenja, ali druge
strane, da se teži smanjenju saobraćajne gužve, poboljšanju uslova životnog okruženja i
povedanju bezbjednosti kretanja. Gradska uprava treba da odigra glavnu ulogu u
rješavanju konflikta između ostalih učesnika u urbanom teretnom transportu, ona treba
da koordinira i priprema city logističke inicijative.

15
 Literatura

1. Logistika i ITS: Doc.Dr. Abidin Deljanin (Interna skripta); 2011

2. Modeliranje performansi integrisanih city logističkih sistema- Snežana R.Tadić
(doktorska disertacija)
3. Savremene tehnologije transporta II, Saobraćajni fakultet, Beograd , Srbija, 1991 4
Zečevid, S., Kilibarda, M., Tadid, S.
4. Korporativni modeli City logistike. Saobradajni fakultet, Beograd, Srbija, 2004
5. Seminarski rad : “City logistika na primjeru ulice Vojvode Stepe u Beogradu”

Internet:
1.https://taljige.wordpress.com/2015/08/14/city-logistika/ str.3
2.https://www.google.ba/search?q=osnovni+principi+city+logistike str.4
3. file:///C:/Users/hp5/Desktop/Disertacija4191.pdf str.84
4. file:///C:/Users/hp5/Desktop/Disertacija4191.pdf str. 90
5. http://www.fpz.unizg.hr/prom/?p=8329
6.http://studenti.rs/skripte/saobracaj/city-logistika-na-primeru-ulice-vojvode-stepe-u-
beogradu/

16
 Popis slika

Slika 1. Razlike u tumačenju pojma city logistike

Slika 2. Osnovni principi city logistike
Slika 3. Najuži centar grada
Slika 4. Primjer City logistike
Slika 5.Primjer City logitike (Amsterdam)
Slika 6.Elektično vozilo DHL-a
Slika 7. Cubicycles
Slika 8. Cargo tramvaj
Slika 9. Električna i hibridna vozila

17