Professional Documents
Culture Documents
Filipino Project
Filipino Project
Hindi lamang napatawad kita, Gloria…. salo ni Fernando, kundi naghando ako sayo
ng tulong sa mga araw na kakailanganin mo. Maisasangguni mo sa akin ang mga bagabag ng
iyong loob at magagawa kong aliwin ka, sa iyong kalungkutan!
Mayroon po…..
VI
Matagal na sandaling hindi nakatugon si Nardo. Iniisip niya kung nararapat niyang
pagbigyan ang hnihiling niGloria o unahin ang pagrerepasong kanyang ginagawa, sapagka’t
siya ay haharap sa pagsusulit.
Hindi ko nalilimutan. Isang gabi ka lamang naming maabala ah? Tumalikod si Gloria
at anyong magmamaktol. Pabagsak sa naupo sa gilid ng katre at pinaraan muna ang ilang
sandal bago nagsalita. Ngayon ka pa magtamad-tamad… ang wika, ngayong ako ay kinikilala
nan g mga babaing nabibilang sa mataaas na lipunan? Ang pagkilala nila sa akin ay
nagunguhulugang kinikilala ka, Nardo!
Ano sa akala mo ang magagawa sa buhay natin kung tayo man makilala ng mga taong
nabibilang sa mataas na lipunan? Baka hindi mo nalalamang, dahil sa pagkilala nilang iyan sa
iyo, ay mapipilitan kang gumugol ng limpak-limpak na salapi upang makasunod sa hilig at
gawi nila?
Ba! ani Gloria. ano kung gumugol? Masususlit naman! Makakarating tayo hanggang
sa Malakanyang at kung maging manananggol ka, mabibilang ka sa mga litaw na ‘de
campanilla’? Ayaw mo bang magkagayon?
Magkaiba ang ating hilig, Gloria! paliwanag ni Nardo. Ang pinapangarap ko ay isang
nahuhumaling ka naman sa maligalig na buhay ng mga tao sa mataaas na lipunan. Nalalaman
mo bang kukulangin ang namana mong salapi kung magpapatuloy kang pagitna sa mataas na
lipunana?
Bakit magkakagayon? kunot ang noo no Gloria nang magtindig at harapn ang
asaawang inaabot ang sombrero at talaga nang aalis.
Nagkibit lamang ng balikat si Nardo. Nalalaman niyang wala siyang magagawa upang
mapigil ang marubdob na paghahangad ni Gloria sa pakikihalubilo sa mataas na lipunan.
Uuwi kang maaga? –ang ulit ni Gloria nang si Nardo ay paalis na.
Pipilitin ko, - ang kanyang sagot. – nguni’t kung ako ay gabihin sapagka’t sisiyasatin
naming ang tatlong palaisdaan sa Bataan, pasama ka na kahit sa mag-asawang Demogracias
at Elvira.
Sumaya na ang mukha ni Gloria. pagkaalis ni NArdo ay hinawkan agad ang telepono
kundi noon lamang.
Haloo, pinalambing pa ni Gloria ang kanyang tinig nang magsalita at sumagot sa tinig
na nasa kabila ng kawad. Ikaw ba si Elvira?
MAyroon kaming tiket doon, Gloria! natatawang balita ni Elvi. Talaga kaming
pupunta roon ni Deo.
Sinabi sa akin ni Miling. Alam mo…. Pabulong ang pagsasalita ni Gloria sa huling
katagang kanyang sinabi, hiningan ako ni Miling ng limang daang pisong ambag sa sayawang
iyan. E, sino naman ang nagbigay sa inyo ng tiket?
Ang kastilang pasyente ni Deo….pakli ni Elvi.
Oo, nga! Nasisiyahang tugon ni Gloria. Magagalit si Nardo kung malalamang isang
libong piso ang nagugol ko sa gabing ito, kaya hindi ko na sasabihin sa kanya.
Ikaw ang bahala! Tugon ni Gloria. Ikaw ang nakakkilala sa ugali ng iyng asawa. Kung
ako ang tatanungin moa at hihingan ng payo, sasabihin ko sa iyog indi mabuti ang mayroong
iatinatagong lihim sa asawa.
Fernando! Nangigilalas niyag wika. Ang isip ko’y naroon ka sa inyong bayan?
Bumalik ako kaninang hapon, upang dumalo sa sayawan sa Manila Hotel. – tugon ng
lalaki. Dadalo ba kayong mag-asawa?
Marahil…
Anong marhil? – usig ni Fernando. Bakit hindi mo tiyakin kung dadalo kayo o hindi?
Nalalaman mo bang isa ako sa mga hukom na hahatolmamyang gabi, Gloria? tanong
ni Fernando. Hahatulan ko mamaya ang babaing magsusuot ng pinakamagandang baro at
saya.
Ganoon ba? – kunwa’y nanggigilalas niyang tanong. Sayang, wala pa naman akong
baro at saying maisusuot!
Kajit wala na…salo agad ni Fernando, ikaw ang pipiliin ko at ipapasasya kong may
suot ng pinakamagandang damit.
Pilyo!
Bayaan mo at tatawagin ko. Dili ang hindi ikinamuhi ni Gloria ang pagkakasakit na
iyon ni Coring. Nag-aalala siya ngayon nab aka ang pagtawag biyang gagawin ay makaabala
pa sa kanilang pag-alis. Gayunman, jinawakan niya ang telepono at pinihit ang bilang nina
Elvi.
Sinong Silang?
Kahog na kahog si Gloria sa paglalabas ng mga isusuot. Hindi niya maubos maisip
kung aling pabango ang kanyanggagamitin sa gabing iyon. Nakahalayhay na sa ibabaw ng
katre ang baro at saying kang isusuot. Ang sapatos niyang kakulay ng baro at saya ay naroon
na rin sa ibaba at nakahandang tumanggap sa mapuputi niyang mga paa. Natawag na niya ang
modistang makakatulong sa pagbibihis at naghihintay na lamang siya ng ilan pang sandal.
Kumakain siya ng hapunan nang marinig niya ang paghinto ng sasakyan ni doctor
Rosario sa tapat ng kanilang bahay. Si Pidia naman ay naroon na sa tarangkahan at nag-
aabang. Sinalubong agad ang manggamot at inihatid sa bahay-bahayan.
Walang anuman ito….. – ang wika ni doctor Rosario pagkatingin kay Coring. –
huwag kayong magalala, sapagka’t sisingawan lamang ito ng tigdas. Panahon ngayon ng
sakit na iiyan ng mga bata.
Hindi kumikibo si Silang, nguni’t nagbabatis ang luha sa kanyang mga mata.
Ipaiinom ninyo ang gamut na nasa bote…. – anag bilin ni doctor Rosario at saka
iniabot kay Silang ang isinulat na reseta, ang isang kutsarita tuwing ikaapat na oras. Ang nasa
papelito naman, tutunawin ninyo ang isa, sa isang kutsaritang mainit na tubig at ipaiinom
tuwing ikalawang oras.
Opo.
Ganap na ikasampu sa gabi nang ilabas ni Lukas ang malaking kotse at nanggigilalas
ang kanyang mga mata sa pagsulyap sa maliit na salamin, dahil sa kagandahan ni Gloria na
binagayan ng suot na baro at saya.
Op senyorita.
Si donya Ninay ay ang modistang tumahi sa suot niyang baro at saya. Si donya Ninay
rin ang tumulong sa kanya kaninang siya ay nagbibiihis.
Miling, - ani Gloria, ipinakikilala ko sa iyo si doctor Rosario at ang maybahay niyang
si Elvira…
Tingnan mo, bulong ni Miling sa kaibigan, naroon sa kabilang dulo si Aurorang asawa
ng Kinatawang Ramires ng Bulakan.
Talaga kang bigatin ngayon, Miling! – biro tuloy ni Gloria sa kanyang kaibigan.
Palibhasa’y Kinatawan ng Laguna ang iyong asawa, kaya kakilala mong lahat ang mga
pangunahing ginang.
Bigatin ka rin, ah? – ang sukli ni Miling. Bayaan mo at ipakikilala ko sa iyo ang mga
babaing iyang makakaagaw mo mamaya sa timpalak ng magagandang kasuutan.
Ikaw naman….
Natanaw nilang nagsikilos ang mga lalaki. Ang makisig na kinatawan ng Laguna ay
lumapit sa kanyang asawang si MIling at kinawit ito sa bisig. Humahangos naming dumating
sa tapat nina Gloria ang makisig na si Fernando at inialok agad ang kanyang bisig. Ang mag-
asawang doctor Rosario ay nagsitindig naman at sumunod sa karamihan.
Mga piling Ginoo at magagandang bulaklak ng aking lahi…. - ang malakas na simula
ng lalaking mataba. Ang timpalak ng magagandang kasuutan aynating sisimulan. Mangyari
lamang pagitna ang lahat ng nangakasuot ng baro atsaya. Narito nap o ang magsisihatol kung
kaya sisimulan na amg pagpili.
Sigi…. – bulong ni Elvira kay Gloria – pagitna ka na. sumunod ka roon sa asawa nga
Kalihim.
Wala po. – ang ng tugon ni Rosa. Kasama po ni doctor Rosario at donya Elvira.
Mayroon pong sakit si Coring, kaya si Pidia ay naroong katulong ni aling Silang.
Nanaog na muli si Nardo at binagtas ang likuran ng bahay. Ay simoy ng hangin kung
kaya parang nangangatog ang katawan ni Nardo samantalang palapit sa bahay-bahayan. Ang
kayak ni Coring ay naririnig na niya, kaya nararamdaman niyang paarang unti-unting
nahihimay ang kanyang mga laman.
Bakit, Silang? – tanong agad niNardo nang sumasampa sa unang baytang ng hagdaan.
Akin na ang bata…. – ang kanyang wika, - ako na ang hahawak at ikaw ang
magpainom ng gamot. Pidia, - ang baling sa utusan, igayak mo ang maliit niyang baso ng
inumin.
Opo…
Kipkip ni Nardo sa dalawa niyang bisig ang katawang mainit ni Coring. Para naming
maalam makiramdam si Coring, tumahan siya sa pag-iyak at inginanga ang bibig at ininom
ang gamot na idinulot ni Silang.
Walang anuman ito…. –sa wakas ay narinig ni Nardong binigkas ng kanyang mga
labi, hindi ba sinabi ng manggagamot na tigdas lamang ang sakit ni Coring?
Sumaya naman ang mukha ni Silang. Natawa si Pidia at gumaan ang kanyang
katawan dahil sa nakita niyang pamamahal at pagmamalasakit ng kanilang senyorito sa anak
ni Silang na mahal na rin ngayon sa kanilang mga puso dahhil sa iwing kabaitan.
VII
Kung magising ang senyorita…. – bilin ni Nardo nang siya ay paalis kinaumagahan, -
sabihin mong pumasok na ako sa opisina, ha?
Iiling-iling si Rosa nang umalis si Nardo. Hinahangaan din niya ang kadakilaan ng
puso at kalakihan ng pagmamahal nito sa kanyang asawa. Nalalaman niyang mahimbing na
natutulog si Nardo nang dumating si Gloria, spagka’t siya ay tinawag upang patulong sa
paghuhubad ng damit. Bagaman tig-isa sina Nardo at Gloria ng Katreng hihigan,nakita
niyang dahan-dahan ang paghuhubad na ginawa ng panginoon niyang babaae, upang hindi
magising ang panginoon niyang lalaki.
Opo, senyorita…..
Anong oras na, Rosa? – ang tanong ng nag-iinat at nangakapikit ang mahahapding
matang hindi maidilat.
Pumasokna po sa opisina….
Hindi po…
Naroon po sa ibaba.
Inusisa din siya ng mga reporter. Naitanong kung saan siya nag-aral. Kung ilang taon
na ang kanyang gulang at kung sino ang kanyang asawa.
Noong tawagin ang kanyang pangalan at lumakad siyang papunta sa tapat ng Lupong
Tagahatol, ang pakiramdam niya’y hindi siya nakatungtong sa lapag. Para siyang lumilipad.
Tila siya may pakpak sa katawan at nararamdaman niyang para siyang nakabitin.
Eto po… po – ani Rosa nang iabot kay Gloria ang pahayagan.
Binuklat niya agad ang pitak ng kasayahan. Nandilat ang kanyang mga mata ang
matambad sa kanyang pangmalas ang tatlong ayos ng magagansa niyanglarawan.
Uyyy! – may halong paswit na ungol ni Gloria. saw akas ay makararating din kami sa
Malakanyang!
Nakita mo na, Rosa, ang larawang ito? – hindi nakatiis si Gloria ay tinanong ang
kanyang utusan.
Opo.
Nanaog na so Rosa,. Smantalang iginagayak niya ang pagkain ni Gloria, ay hindi siya
tumutigil sa kababalita sa mga kasamahang sina Pidia, Clara, Selino, Karias at Ricardo, na
nakita niya ang magandang larawan ng kanilang senyorita sa pahayagan.
Nang tanghaling umuwi si Nardo ay sinalubong agad ni Gloria ang mga larawan
niyang nasa pahayagan. Hindi sumasagot si NArdo bagaman masaya ang kanyang mukha,
habang si Gloria ay walang tigil sa kababalita ng lahat ng nangyari nang gabing nagdaan.
Kung sumama ka sa amin, sisi pa ni Gloria sa kanyang asawa, di…. nakilala mo lahat
ng malalaking tao.”
Ikaw naman ang totoong makaluma! –pabirong wika ni Gloria. ang ibang tao,
gumugugol ng malaki at nanunuo sa mga kaibigan, malapit lamang at makilala ang mga
“malalaking” umuugit sa Pamahalaan! Ikaw! Dumarating na sa iyo ang magandang
pagkakataon ay tinatanggihan mo pa? kung ganyan ang uugaliin mo’y saan ka makararating?