1.

Να διατυπώσεις τις παρακάτω προτάσεις με τα ρήματά τους α) στον παρατατικό, β) στον αόριστο και γ) στον
παρακείμενο:
Ένα τρίτο στοιχείο, που διαμορφώνει μαζί με το ρωμαϊκό και το ελληνικό, την ξεχωριστή φυσιογνωμία του Βυζαντίου
είναι ο Χριστιανισμός, που επηρέασε με την ηθική του διδασκαλία τη νομοθεσία και όλες τις άλλες κρατικές
δραστηριότητες αλλά και τη ζωή γενικά της αυτοκρατορίας. Με την ισχυρή της οργάνωση η χριστιανική Εκκλησία πήρε
μια θέση σχεδόν παράλληλη προς το κράτος, αν και η πολιτική της εξουσία επιβαλλόταν συνήθως στη θρησκευτική. Τις
περισσότερες φορές πάντως κράτος και Εκκλησία συνεργάζονταν αρμονικά.
................................... ................................... ...................................
................................... ................................... ...................................
................................... ................................... ...................................
................................... ................................... ...................................
................................... ................................... ...................................

2. Ποιας συζυγίας είναι τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις:

α. Κρατούσε ένα μπουκέτο τριαντάφυλλα και περπατούσε καμαρωτός.
β. Έψαξα όλο το σπίτι και δεν βρήκα πουθενά τα κλειδιά σου. Μάλλον θα τα ξέχασες κάπου αλλού.
γ. Θεωρείται πολύ σπουδαίος συγγραφέας από τους συγχρόνους του.
δ. Ζήτησα να μου αφήσουν δύο ημέρες, για να το σκεφτώ.

3. Να συμπληρώσεις τα κενά:
α. Δεν ακούγετ..... τίποτα από το δωμάτιό του. Λες να έφυγε;
β. Γιατί δε δέχεσ..... τη βοήθειά μου;
γ. Βλέπετ..... αυτό το σπίτι στην απέναντι όχθη του ποταμού;
δ. Αυτό το θέμα δεν πρόκειτ..... να το εξετάσουμ..... σήμερα.
ε. Λυπάμ..... για την κατάσταση, αλλά δεν μπορώ να βοηθήσω.
στ. Ένα παιδάκι περνούσ..... το δρόμο εκείνη την ώρα.
ζ. Κατάγομ..... από την Κρήτη. Εσείς από πού κατάγεστ.....;
η. Αγωνίζετ..... καθημερινά για το ψωμί του.
θ. Αναγνωρίζετ..... τον αγώνα μας, έτσι δεν είναι;
ι. Χάρισ..... του κάτι και δεν θα σε ξεχάσει ποτέ.

4. Να συμπληρώσεις τα κενά:
δ...κέφαλος δ...σύλλαβος δ...σπιστία
δ...σφημίζω δ...σάρεστος δ...σκολία
δ...σεκατομμύριο δ...στυχία δ...πρόσωπος
δ...στροπος δ...βουλος δ...σοίωνος

5. Ποια ρήματα είναι μονόπτωτα και ποια δίπτωτα; Σημείωσε τα αντικείμενα και την πτώση στην οποία βρίσκονται:
α. Μου έστειλε ένα γράμμα.
β. Ο δάσκαλος μάς έμαθε χορό.
γ. Της έδωσε τα βιβλία και τα περιοδικά κι έφυγε.
δ. Καθάρισα την κρεβατοκάμαρα και το σαλόνι και βγήκα να ψωνίσω γάλα και ψωμί.

6. Να αντικαταστήσεις τα απλά αντικείμενα με εμπρόθετα αντικείμενα:

α. Τους έφεραν τις βαλίτσες. ..................................................................
β. Μπορείς να του έχεις εμπιστοσύνη. ..................................................................
γ. Της τα εκμυστηρεύτηκε όλα. ..................................................................

7. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με τη γενική προσωπική:

α. ............. ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι. (αυτός)
β. Να ............. ζήσει ο γιος! (εσείς)
γ. Φίλησέ ............. τα παιδιά! (εγώ)
δ. ............. κόπηκαν τα γόνατα από το φόβο. (αυτή)

8. Βρες τα αντικείμενα. Τι είδους αντικείμενα είναι;

α. Ζούσε ακατάστατη ζωή.
β. Ορκίζομαι όρκο μεγάλο.
γ. Επαινέθηκε με πολλούς επαίνους
δ. Οι δίκαιοι παίζουν πάντα τίμια παιχνίδια.
9. Να σχηματίσεις σύνθετα από τις ακόλουθες λέξεις:
από + ηγούμαι : ............................... φεύγω + μάχη : ...............................
κατά + υστερώ : ............................... σπαράζω + καρδιά : .........................
αντί + στάση : ............................... κατά + οδηγώ : ...............................
αντί + υγιεινός : ............................... λείπω + ύδωρ : ...............................

10. Να μετατρέψεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και αντίστροφα:

α. Ένα μεγάλο κλαδί δέντρου έσπασε χθες από τον αέρα.
...................................................................................................................................
β. Η Ελένη εκλέχτηκε πρόεδρος από τους συμμαθητές της.
...................................................................................................................................
γ. Η αστυνομία διέλυσε τους διαδηλωτές.
...................................................................................................................................
δ. Ο ήλιος στέγνωσε τα ρούχα.
...................................................................................................................................
ε. Χθες το βράδυ προβλήθηκε από την τηλεόραση μια ταινία που μου άρεσε πολύ.
...................................................................................................................................
στ. Το υπουργείο διόρισε το Γιώργο δάσκαλο σε ένα χωριό της Αρκαδίας.
...................................................................................................................................
ζ. Αναγνωρίστηκε από τα δακτυλικά του αποτυπώματα.
...................................................................................................................................
η. Αύριο θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα.
...................................................................................................................................
θ. Η μητέρα όρισε το Γιάννη υπεύθυνο για τα παιχνίδια μας.
...................................................................................................................................

11. Ποια σύνθετα παράγονται από τις ακόλουθες λέξεις:

α + όνομα : ............................ μέταλλο + ορυχείο : ............................
δύο + οροφή : ............................ παν + όλεθρος : ............................
α + ομαλός : ............................ επί + οδύνη : ............................

12. Να βρεις τα συνδετικά ρήματα και τα κατηγορούμενα στις προτάσεις:

α. Ο Ηλίας είναι σπουδαστής.
β. Ο Ηλίας είναι στο σπίτι.
γ. Το παιδί φαίνεται άρρωστο.
δ. Το παιδί φάνηκε από μακριά.
ε. Η αδερφή μου λέγεται Κατερίνα.
στ. Το σπίτι είναι από πέτρα.
ζ. Η πόρτα ήταν από σίδερο.

13. Να βρεις τα επιρρηματικά κατηγορούμενα και τα κατηγορούμενα του

αντικειμένου:
α. Περπατούσε βιαστικός και αγχωμένος.
β. Όρισαν τον Παύλο πρόεδρο του συμβουλίου.
γ. Εξέλεξαν τον κ. Παπαδόπουλο δήμαρχο.
δ. Γύρισε πίτα στο μεθύσι.

14. Ποια γενική είναι κατηγορηματική και ποια προσδιοριστική στις προτάσεις;
α. Θεωρείται ευεργέτης της πόλης.
β. Τα κλειδιά είναι του δωματίου μου.
γ. Το παιδί δεν είναι της παρέας μας.
δ. Τα βιβλία είναι του Κώστα.
ε. Τα βιβλία του Κώστα είναι στο τραπέζι.

15. Σχημάτισε παρασύνθετα από τις λέξεις:

καλημέρα : ............................... έξω γη : ...............................
παλαιό ημερολόγιο : ............................... ταχυδρόμος : .........................
Κάτω Αλώνια : ............................... ατμόπλοιο : ...............................
16. Να υπογραμμίσεις τις αντωνυμίες, να τις αναγνωρίσεις (προσωπικές, δεικτικές
κτλ.) και να βρεις τι συντακτικό ρόλο παίζουν:
α. Εγώ έρχομαι κι εσύ φεύγεις.
β. Η αστυνομία τους κυνηγούσε για μέρες.
γ. Ποιος είναι αυτός;
δ. Αυτό το φόρεμα είναι υπέροχο!
ε. Το βιβλίο μου του το έδωσα χτες.
στ. Πόσες μέρες έχουν περάσει;
ζ. Κοίταξε εκείνη την πολυκατοικία!

17. Στις παρακάτω προτάσεις να αντικαταστήσεις το που με την αντωνυμία ο οποίος, η οποία, το οποίο (με πρόθεση
ή χωρίς) ή με το επίρρημα όπου. Όπου υπάρχει ασάφεια σου δίνεται σε παρένθεση η πρόθεση του συγγραφέα.
α. Ο φίλος που σου μίλησα μένει σ’ αυτή τη γειτονιά.
...................................................................................................................................
β. Φτάσαμε στο λιμάνι της Πάτρας που μας περίμενε το πλοίο.
...................................................................................................................................
γ. Το σπίτι του Κώστα που μου άρεσε πολύ κατεδαφίστηκε χθες. (το σπίτι)
...................................................................................................................................
δ. Το χρώμα της μπλούζας που σου άρεσε, ξέβαψε. (η μπλούζα)
...................................................................................................................................
ε. Η επιπολαιότητα του γιου μας που μας ενοχλούσε, έχει περιοριστεί. (η επιπολαιότητα)
...................................................................................................................................
στ. Ποιος ήταν αυτός που μιλούσες τόση ώρα;
...................................................................................................................................

18. Στις παρακάτω προτάσεις να σημειώσεις τα αόριστα άρθρα και τα αριθμητικά:

α. Πήρα μόνο ένα πακέτο ζάχαρη, γιατί δεν είχα αρκετά χρήματα.
β. Ήταν ένας απλός διαβάτης που τυχαία βρέθηκε εκεί.
γ. Ευτυχώς η ομιλία κράτησε μόνο μια ώρα.
δ. Ένας κύριος σου τηλεφώνησε πριν μια ώρα.

19. Να βρεις τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς στις προτάσεις:

α. Τα παιδιά μελετούν για τις εξετάσεις στο δωμάτιό τους.
β. Περπατούσε αργά και σκυφτά.
γ. Μπήκε φωνάζοντας και γελώντας δυνατά.
δ. Έγραψα ένα γράμμα στη θεία χθες το απόγευμα.
ε. Γυρίζει τις νύχτες και πίνει.
στ. Εκείνη την ημέρα έφυγε βιαστικά.
ζ. Τους συνάντησε ξανά ύστερα από πολλά χρόνια στο πανεπιστήμιο.
η. Κατάγομαι από την Κόρινθο.

20. Ποια επιρρήματα παράγονται από τα επίθετα;

ζωηρός : ............................ ειλικρινής : ............................
χαρούμενος : ............................ ευγενής : ............................
ασυνήθης : ............................ διαρκής : ............................
ασφαλής : ............................ συνεχής : ............................
ευτυχής : ............................ σαφής : ............................