HİPNOTİK BEYİN

Atölye Çalışması Malzemeleri

20-21 Eylül 2014

Prof. Dr. Giuseppe De Benedittis

Psikoterapi Enstitüsü
 Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları: 173

Hipnotik Beyin
Atölye Çalışması Malzemeleri
Prof. Dr. Giuseppe De Benedittis

ISBN 978-605-4817-55-9
Copyright Psikoterapi Enstitüsü

Tüm hakları saklıdır. Yayıncının izni olmaksızın tümüyle veya

kısmen yayımlanamaz, kısmen de olsa çoğaltılamaz ve elektronik
ortamlarda yayımlanamaz.

Birinci baskı: Eylül 2014

Editör: Tahir Özakkaş

Çeviren ve yayıma hazırlayan: Menekşe Arık & Sevgi Akkoyun

Baskı: Acar Matbaacılık

Litros Yolu Fatih Sanayi Sitesi No:12/243 Zeytinburnu/İstanbul
Tel: 0212 577 77 45
www.iklimmatbaa.com

PSİKOTERAPİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK

ORGANİZASYON VE DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ.

Eğitim ve Kongre Merkezi: Fatih Sultan Mehmet Caddesi No285

Darıca-İZMİT
Tel : 0262 653 6699 Fax : 0262 653 6698
Merkez: Bağdat Caddesi No: 540/8 Bostancı-İSTANBUL
Tel : 0216 464 3119 Fax : 0216 464 3102
www.psikoterapi.com - www.psikoterapi.org - www.hipnoz.com

ii
 SUNUŞ

Psikoterapi Enstitüsü olarak, öncelikle ruh sağlığı

profesyonellerinin ya da ruh sağlığı ile ilgilenen kişilerin
ihtiyaç duyacağı teorik bilgileri ve pratik/uygulamaya yönelik
deneyimleri paylaşan özgün ve çeviri yayınlar ile literatüre
katkıda bulunmayı hedefliyoruz. Psikoterapi Enstitüsü
Eğitim Yayınları, Psikoterapi Enstitüsü’nün çalışmaları
kapsamında gerçekleştirilen atölye çalışmaları, uluslararası
konferanslar ve dünya literatüründen seçkileri içermektedir.

Prof. Dr. Giuseppe De Benedittis nörobilimi, psikiyatriyi,

psikoterapiyi ve hipnozu bir klinisyen olarak ustaca
birleştiren büyük bir bilim insanıdır. Hipnoz, nörobilim ve
psikoterapinin kesiştiği alandaki önde gelen psikoterapist ve
eğitmenlerden biri olan Prof. Dr. Giuseppe De Benedittis ile
hipnozun nörobiyolojik temelleri, hipnozda imajinasyon ve
yaratıcılık, hipnozda imajinasyon kullanımının psikodinamik
terapiyle bütünleşmesi, ağrı, hipnoz ve güncel araştırmaları
konu alan atölye çalışmasının kapsamlı malzemeleri bu
kitapta yer almaktadır.

Konuya ilgi duyan okuyucuların yanı sıra klinisyenler,

psikoterapistler ve araştırmacılar için başvuru kitabı niteliği
taşıyan bu yayını sizlerle buluşturmaktan kıvanç duyarız.
Tahir ÖZAKKAŞ
Psikoterapi Enstitüsü Başkanı

iii
iv
 İÇİNDEKİLER

ATÖLYE ÇALIŞMASI PROGRAMI………………………1

KONUŞMACI HAKKINDA…………………………………2

SUNUM MALZEMELERİ

Nörobilim ve Hipnoz……………………………..5

Hipnozda İmgelem ve Yaratıcılık………………77

Ağrıyı Trans Yoluyla Dönüştürmek……………137

Sinestezi……………………………………………177

v
 HİPNOTİK BEYİN

ATÖLYE ÇALIŞMASI PROGRAMI

20 Eylül
09:00 – 10:30 Nörobilim, Psikoterapi ve Hipnoz
10:30 – 11:00 Kahve Arası
11:00 – 12:30 Hipnoz Araştırmaları
12:30 – 14:00 Öğle Yemeği
14:00 – 15:30 Meditasyon ve Hipnoz
15:30 – 16:00 Kahve Arası
16:00 – 17:30 Hipnoz ve Ağrı Algısı

21 Eylül
09:00 – 10:30 Hipnozda Yaratıcılık ve İmgelem
10:30 – 11:00 Kahve Arası
11:00 – 12:30 Görsel Hafıza ve Üçüncü Göz
12:30 – 14:00 Öğle Yemeği
14:00 – 15:30 Fotografik Bellek ve
Hipnozda Sinestezi
15:30 – 16:00 Kahve Arası
16:00 – 17:30 Zihinsel İmgeler ve Trans

1
 KONUŞMACI HAKKINDA
Giuseppe De Benedittis, Milano
Üniversitesi’nde Nöroşirurji
Bölümünde Doçent Doktor ve
Ağrı Merkezi Direktörü olarak
görev yapmaktadır. Ayrıca
İtalya Hipnoz Birliği Başkan
Yardımcısı ve Yönetim Kurulu
Üyesidir. 2009 yılına İHB
tarafından verilen Ernst R. Hilgard Bilimsel Üstün
Başarı Ödülü’ne layık görülmüştür.
Ana ilgi alanları arasında kronik ağrı, hipnozun
nörofizyolojik bağlantıları ve hipnoanaljezi yer
almaktadır. Prof. De Benedittis Almanya, Hollanda,
Macaristan, İsrail, Bulgaristan, Polonya, Singapur,
Meksika ve ABD’de çeşitli ulusal ve uluslararası
hipnoz konferanslarında açılış konuşması yapmış,
panel ve atölye çalışmalarına katılmıştır. Ayrıca
ağrı ve hipnotik konular üzerine 200’den fazla
profesyonel yayın hazırlamıştır.

2 HİPNOTİK BEYİN
SUNUM MALZEMELERİ
 SİHİRLİ BAĞ
Hipnotik Beyin Nörobilim, Tıp ve Psikoterapi
Arasındaki Boşluğa Nasıl Köprü Kurar?

Giuseppe De Benedittis
Interdepartmental Center for the Study and Treatment of Ağrı, University of Milan
Fondazione IRCCS Ospedale Maggiore Policlinico,Mangiagalli & Regina Elena, Milan, Italy

_____________________________________________________

Slide 2

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 5
 Slide 3
(YARDIMCI ARAŞTIRMALAR (DIŞSAL ÇALIŞMALAR)

Dikkat süreçleri Ağrı kontrolü

Zihinsel imgelerin ve algı Nörobilişsel süreçler
süreçlerinin yönlendirilmesi
Deneysel nöropsikopatoloji
Amnestik süreçler
(sanal hastalar/
Bilinçli/bilinçdışı
süreçlerin irdelenmesi hipnotik benzetimler)
Bilinçdışı çatışmaların
hipnotik olarak
ayarlanması
İÇSEL ARAŞTIRMALAR

Transın niteliklerini belirleme

ve geçerli kılma
DBH’yi SBH’den ayırt etme
Hipnoyik süreç ve tepkilerin çok
boyutlu mekanizmalarını anlama
Hipnoterapötik strateji ve
tekniklerin nörodinamik
bağıntılarını araştırma
De Benedittis, 2012

_____________________________________________________

Uluslararası Hipnoz Birliği

2009 Ernest R. Hilgard Bilimsel Üstün Başarı Ödülü

deneysel çalışmalara ilişkin yayınları ile hipnoz sürecinin daha iyi

anlaşılmasını ve hipnoz uygulamalarının sonuçlarının daha iyi
öngörülür hale gelmesini sağlamıştır.

_____________________________________________________

6 HİPNOTİK BEYİN
 zihin,
beyin ne
yapıyorsa
odur

Herhangi bir zihinsel etkinlik aynı zamanda

sinirsel
Any mental (nöral)
event bir etkinliktir
is also a neural event.
Eric Kandel, 2005

_____________________________________________________

Slide 6

HİPNOZARAŞTIRMALARI
İçsel Araştırmalar Yardımcı Araştırmalar

Bilişsel Performansın Deneysel

Hipnotik Modülasyonu Nöropsikopatoloji

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 7
 Slide 7

_____________________________________________________

Slide 8

HİPNOZUN NÖRAL TEMELLERİ

_____________________________________________________

8 HİPNOTİK BEYİN
 Slide 9

I. NÖROBİLİM ve HİPNOZ

 Hipnoz arayışı
Hipnotik durumun/sürecin nitelenmesi ve geçerli kılınması
Değişik bilinç hallerinin (hipnoz, transandantal meditasyon, vs.) sıradan
bilinç hallerinden ayırt edilmesi

Hipnotik süreç ve tepkilerin (örn. hipnoztik ağrı yitimi)

çok boyutlu nöral mekanizmalarının anlaşılması
Klinik yansımaları: hipnoterapötik strateji ve
tekniklerin altında yatan nörodinamik bağıntıların
araştırılması (örn. doğrudan telkinler mi dolaylı telkinler
mi, kişiye özel telkinler mi hazır telkinler mi)

_____________________________________________________

Slide 10

NÖROBİLİM VE PSİKOTERAPİ
ARASINDA KURULAN KÖPRÜ

• Elektrofizyolojik çalışmalar (örn., Bispektral Analiz)

• Beyin görüntüleme (fMRI, PET)
• İleri Beyin Görüntüleme (Gerçek zamanlı fMRI)
• Beyin-Bilgisayar Arayüzü (BBA)
• Nöral geribildirim

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 9
 Slide 11
fMRI NÖTR HİPNOZUN İŞLEVSEL
NÖROANATOMİSİ

Prefrontal Korteks

ACC

Thalamus

Maquet, 1999; Rainville & Price, 2000;

Oksipital Korteks Faymonville et al., 2000; Rainville et al., 2002

_____________________________________________________

Slide 12
HİPNOZDA PREKUNEUSUN
ROLÜ

_____________________________________________________

10 HİPNOTİK BEYİN
 Slide 13

HİPNOZDA PREKUNEUSUN
ROLÜ

_____________________________________________________

Slide 14

NÖTR HİPNOZUN İŞLEVSEL

NÖROANATOMİSİ

 Beyin Görüntüleme Çalışmaları (PET, fMRI)

Güncel beyin görüntüleme verileri, hipnotize
edilebilirliğin potansiyel bir anatomik (biçimsel ve
hacimsel) temeli olabileceğini ortaya koymaktadır; bu
veriler, korpus kallosum rostrumundaki çeşitlilikleri
dikkat ve ketlenme süreçlerindeki farklılıklarla
bağlantılandırır (Horton ve diğ., 2002).

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 11
 Slide 15

ÖN KORPUS KALLOSUM ALANI ve

HİPNOTİZE EDİLEBİLİRLİK

300

250
ToplamAlan

200
YHD
150
DHD
100

50

0
Ortalama Rostrum Alanı

Modif. from Horton et al., 2002

_____________________________________________________

Slide 16

ÖN KORPUS KALLOSUM BÜYÜKLÜĞÜ ve

HİPNOTİZE EDİLEBİLİRLİK
Hipnotize edilebilirliği yüksek denekler Hipnotize edilebilirliği düşük denekler
Erkekler Kadınlar Erkekler Kadınlar

Horton et al., 2002

_____________________________________________________

12 HİPNOTİK BEYİN
 Slide 17
17. Uluslararası Hipnoz ve Hipnoterapi Kongresi,
Acapulco, 20-26 Ağustos 2006
BİSPEKTRAL ANALİZ:
TRANS DERİNLİĞİNİ
DEĞERLENDİRMENİN VE
TAKİP ETMENİN
NESNEL BİR YÖNTEMİ.
İlk sonuçlar.

Giuseppe De Benedittis
Ağrı Araştırma & Tedavi Ünitesi, Nörocerrahi
Enstitüsü, Nörolojik Bilimler Fakültesi,
Milan Üniversitesi, İtalya

_____________________________________________________

Slide 18

BİSPEKTRAL ANALİZ

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 13
 Slide 19

BEYİN DURUMUNU İZLEME

 Genel anestezi sırasında, tipik EEG değişimleri

şöyledir:
 Ortalama genişlik (güç) artışı
 Ortalama frekans artışı

 EEG dalga biçimindeki frekans örüntüleri betadan

deltaya geçtikçe değişimler daha belirgin olur. Bu
örüntü, derin anestezi (duyu yitimi) ile örtüşür.
 Bu karmaşık EEG dalga biçimi, bireysel öğelerine
ayrılabilir.
 Veriler güç spektrumu analiziyle analiz edilip güç
spektrumunda frekans öğesi başına düşen güç şeklinde
gösterilebilir.

_____________________________________________________

Slide 20

ARTAN ANESTEZİ DOZLARI

SIRASINDA GENEL EEG ÖRÜNTÜLERİ

Uyanık

Orta
seviyede
yatıştırma

Genel
anestezi

Derin
anestezi

_____________________________________________________

14 HİPNOTİK BEYİN
 Slide 21
BIS DİZİNİ: KLİNİK GEÇERLİLİĞİ OLAN
İŞLENMİŞ EEG PARAMETRESİ
• BIS (Bispektral) İndeks; sayısal olarak işlenen, klinik
geçerliliği olan bir EEG parametresidir. Spektral
analizden türetilmiş geleneksel işlenmiş EEG
parametresinden farklı olarak, BIS İndeksi türetilirken
birden çok ileri düzey EEG sinyal işleme tekniği
kullanılmaktadır – bispektral analiz, güç spektrum
analizi ve zaman alanı analizi.
• 1996 yılında FDA anestetiklerin hipnotik etkisini
izlemede sağlam bir yardımcı araç olarak BIS
indeksine izin vermiştir. Sonuç olarak, BIS indeksi
anestezi yönetiminde önemli bir araç olarak ortaya
çıkmıştır.
• 5,000’den fazla anestezi almış hastanın EEG’lerinden
deneysel olarak türetilmiş olan BIS indeksi, genel
anestesi almış hastaların bilinçli olarak yatıştırılma
ve/ya bilinç kaybı düzeyini yansıtır.

_____________________________________________________

Slide 22

BİSPEKTRAL ANALİZ

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 15
 Slide 23

BİS İNDEKSİ: ANAHTAR ÖĞELER

 Bispektral Analiz
 BIS Algoritması
 BIS İndeksi

_____________________________________________________

Slide 24

BİSPEKTRAL ANALİZ

Bispektral analiz ve sonuçları (örn. çift bağdaşım

bispektrumu), Fourier transformunun farklı
frekansları arasındaki evre bağıntılarını (eşleşme)
değerlendiren ve EEG sinyalleriyle senkronizasyonu
yakalayan karmaşık bir sinyal işlemleme
metodolojisidir .

Johansen & Sebel, 2000

_____________________________________________________

16 HİPNOTİK BEYİN
 Slide 25
SPEKTRUM Analizi ve
BISPEKTRUM Analizi

Zaman Dizileri Güç Spektrumu

Bispektrum Konturu Bispektrum Yüzeyi

_____________________________________________________

Slide 26

BIS ALGORİTMASI

• Veritabanı analizinden tespit edilmiş anahtar EEG

özellikleri şöyledir:
 Beta veya yüksek frekanslı (14-30 Hz) etkinleşme derecesi
 Düşük frekanslı senkronizasyon miktarı
 EEG içinde neredeyse bastırılmış dilimlerin varlığı
 EEG içinde eşgerilimli dilimlerin varlığı
• Bu EEG özelliklerini en uygun şekilde bir araya
getirmek için çok değişkenli istatistik modelleri
kullanılmıştır.
• Bu yinelemeli süreçten, klinik geçerliliğe sahip
işlenmiş bir EEG parametresi verecek BIS
March & Muir, 2005
algoritması geliştirilmiştir

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 17
 Slide 27

BİSPEKTRAL ALGORİTMA
BAŞLANGIÇ

Veri Toplama Artefakttan arındırılmış

EEG

Spektral, Bispektral & Pek çok EEG Özelliği

Bastırma Hesaplaması

Klinik Uç Noktaları En iyi EEG Özellikleri

Kullanarak İstatistiki
Tarama

Çok Değişkenli İstatistik Bispektral İndeks

Yöntemleri
İleriye Dönük Sınama Gerçek Zamanlı
Geçerleme

_____________________________________________________

Uyanık
• Normal sese tepki verir

• Yüksek sesli emirlere veya hafif

dürtme/sarsmaya tepki verir
Genel Anestezi
• Açık seçik anımsama olasılığı düşüktür
• Sözlü uyarana tepki vermez
Derin Hipnotik Durum

• Patlama bastırma

EEG’de düz çizgi

_____________________________________________________

18 HİPNOTİK BEYİN
 Slide 29

BİLİNÇLİLİĞE GEÇİŞ

Bilinçlilikten Bilinçsizlikten
Bilinçsizliğe Bilinçliliğe

Süre

_____________________________________________________

Slide 30

BEYNİN METABOLİK HIZI VE BİS İndeksi

%BMH 100 64 54 38

BIS 95 66 62 34

_____________________________________________________

Nörobilim ve Hipnoz 19