Professional Documents
Culture Documents
Μύθος
Ομιλία στον Σύλλογο “Σαλαμίς” Πειραιώς, Πειραιάς 25/4/2017
2
Κάποιες άλλες φορές, ο Ίακχος θεωρείται γιός του
Διονύσου, κι ο Διόνυσος βέβαια είναι ο γιός του Δία και της
Σεμέλης, της κόρης του Κάδμου και της Αρμονίας (ο οποίος
Διόνυσος στη Ρώμη ταυτίζεται με τον θεό Liber Pater -
«Ελευθερωτή Πατέρα»).
Ο Διόνυσος είναι επίσης θεός που «γεννήθηκε δυο
φορές», καθώς σύμφωνα με το σχετικό μύθο η κυοφορούσα
τον Διόνυσο Σεμέλη (παρακινούμενη βέβαια από την Ήρα)
ζήτησε απ’ τον Δία να φανερωθεί μπροστά της με όλη του την
μεγαλοπρέπεια, αλλά όταν έγινε αυτό, οι οφθαλμοί της «δεν
μπόρεσαν να αντέξουν την θεία λάμψη του» και έτσι αυτή
έπεσε κάτω κεραυνοβολημένη.
Πώς άραγε να αντέξουν οι θνητοί οφθαλμοί το Αιώνιο
Φως, το περιέχον το Παν, προς το οποίο το Παν τείνει, το
οποίο ενώνει και συντονίζει πάσαν την πλάσιν; Οι ανθρώπινοι
οφθαλμοί δεν μπορούν να δούν ποτέ το θείο αυτό φως πλήρως,
διότι δεν θα μπορούσαν να αντέξουν την λάμψη του...
Αυτό έπαθε η Σεμέλη, οι ανθρώπινοι οφθαλμοί της δεν
άντεξαν την λάμψη του θείου φωτός, και τότε ο Δίας πήρε το
έμβρυο, το έραψε στον μηρό του και από εκεί γεννήθηκε ο
Διόνυσος, καλοσχηματισμένος και ζωντανός. Αργότερα, ο
Διόνυσος αγάπησε την Νύμφη Αύρα στην Φρυγία, με την
οποία γέννησε δίδυμα, αλλά η Αύρα (που το όνομά της
σημαίνει «δροσερή πνοή» και ήταν κόρη του Τιτάνα Λέλαντα
και της θνητής Περίβοιας), μέσα στην τρέλα της (που της είχε
προκαλέσει η θεά Αφροδίτη), καταβρόχθισε το ένα από τα
δίδυμα. Το παιδί που γλίτωσε, ο μικρός Ίακχος, σώθηκε από
μία άλλη Νύμφη, η οποία εμπιστεύθηκε το παιδί στις Βάκχες
της Ελευσίνας για να το αναθρέψουν. Οι αρχαίοι μύθοι συχνά
ταυτίζουν τον Ίακχο με τον Βάκχο, δηλώνοντας έτσι πως αυτή
η «δυαδικότητα» που οδηγεί στην ενότητα των θεϊκών τους
μορφών, αποτελεί ένα μυστήριο…
Για να επανέλθουμε στον Ελευσίνιο μύθο, η Κόρη,
απήχθη από τον Πλούτωνα ο οποίος την οδήγησε στον
βασίλειό του, τον «Κάτω Κόσμο».
Αυτός ο κόσμος συμβολίζει την ύλη, και κατά συνέπεια
τα κοινά δομικά στοιχεία της γης, αλλά και των άστρων, με το
σώμα μας. Οι άνθρωποι είμαστε συνδεδεμένοι μεταξύ μας
βιολογικά, με τη γη σε επίπεδο χημικών στοιχείων και με το
σύμπαν σε ατομικό και υποατομικό επίπεδο. Η Δήμητρα, είναι
η Μητέρα Γη, η κοινή «υλική μήτρα» όλων μας. Με τον
θάνατο μας, τα δομικά στοιχεία του σώματός μας
αποσυντίθεται εκ νέου μέσα στην θεϊκή μήτρα, από όπου όλα
τα πλάσματα της Γης προήλθαν. Όμως οι άνθρωποι, σύμφωνα
και με τις Ορφικές διδαχές, είναι τέκνα της Γης, όσο και του
Ουρανού, το δε γένος τους, δηλαδή η Ουσία τους, είναι
Ουράνια…
3
Η Περσεφόνη, η Κόρη που οδηγείται στον «Κάτω
Κόσμο» και βασιλεύει σε αυτόν, είναι ο αθάνατος εκείνος
«σπόρος» εντός μας, που μπορούμε να ονομάσουμε αν θέλουμε
«θεϊκή ακτίνα», ή «θεϊκό σπινθήρα», ή «θεία αντανάκλαση», ή
απλώς, «ατομική ψυχή», η οποία ενσαρκώνεται για λίγο στη
Γη, προερχόμενη από την «Κοσμική ψυχή» ή «Ψυχή του
Κόσμου» (Anima Mundi) στην οποία και κάποτε επιστρέφει.
Ο Ιάκχος, το παιδί που οδηγεί την πομπή των μυστηρίων,
στο μύθο που περιγράψαμε νωρίτερα, γελά βλέποντας το
αιδοίο της Βαυβούς, υπενθυμίζοντάς μας έτσι, πως η φυσική
μας γέννηση είναι μια παροδική επιστροφή και πως στην
πραγματικότητα θάνατος δεν υπάρχει, καθώς στο Σύμπαν
τίποτα δεν «χάνεται», τα πάντα απλώς αλλάζουν αδιαλείπτως
μορφή… Δεν υπάρχει στην ουσία θάνατος, διότι ο θάνατος
είναι γέννηση σε ένα άλλο επίπεδο και η γέννηση σε ένα άλλο
επίπεδο, είναι θάνατος στο δικό μας υλικό επίπεδο. Ο Ουρανός
βρίσκεται στη Γη, αλλά με γήινο τρόπο. Η Γη βρίσκεται στον
Ουρανό αλλά με έναν ουράνιο τρόπο….
Ένα μεγάλος Μύστης του παρελθόντος, ο Απολλώνιος
Τυανεύς θεωρούσε πώς
«Θάνατος δεν υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο
φαινομενικά. Ούτε γένεση υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο
φαινομενικά. Η «τροπή» της Ουσίας σε Φύση θεωρείται
γέννηση, ενώ η τροπή της Φύσεως σε Ουσία κατά ανάλογο
τρόπο, θεωρείται θάνατος.
Ούτε γεννιέται αληθινά κάτι ούτε φθείρεται ποτέ, μόνο
τη μια γίνεται φανερό και ύστερα γίνεται αόρατο· και το μεν
πρώτο συμβαίνει λόγω πυκνότητος της ύλης, το δε δεύτερο
λόγω λεπτότητος της ουσίας, η οποία είναι πάντα ίδια και
απλώς διαφέρει κατά την κίνηση και την στάση. Διότι αυτό
είναι αναγκαστικά το «ίδιον» της μεταβολής, που δεν γίνεται
από κάπου έξω, αλλά το μεν Όλον μεταβάλλεται στα μέρη, τα
δε μέρη στο Όλον ένεκα της ενότητος του παντός».
Ο Ιάκχος, το παιδί των μυστηρίων, βλέποντας το
γυναικείο αιδοίο που υποδηλώνει την φυσική μας γέννηση,
απλώς γελά, υποδεικνύοντάς μας πως η στιγμή της γέννησης
μέσω της φυσικής μητέρας μας, σημαίνει απλώς μία
«μετάβαση», και το τέλος της παραδείσιας μακαριότητας τόσο
της «φυσικής μήτρας», όσο και το τέλος της μακαριότητας
εντός της θεϊκής μήτρας στην οποία βρισκόμασταν πριν από
την σύλληψή μας σε φυσικό επίπεδο. Η φυσική μήτρα παρέχει
στο έμβρυο ό,τι χρειάζεται, έως τη στιγμή της γέννησής του,
ενώ η θεϊκή μήτρα παρέχει στην Ουσία μας ό,τι χρειάζεται,
μετά αλλά και πριν από την υλική μας ενσάρκωση.
Μετά την φυσική μας γέννηση αρχίζει ο επίπονος αγώνας
του βίου. Και βέβαια μόνο στην γλώσσα μας υπάρχουν οι
διαφορετικές λέξεις «ζωή» και «βίος», καθώς οι αρχαίοι μας
πρόγονοι κατανοούσαν πως ο βίος εμπεριέχει αναπόφευκτα την
4
«βία»… Καθώς αρχίζει λοιπόν ο «εγκλιματισμός» μας στις
νέες σκληρές εξωτερικές συνθήκες του υλικού κόσμου μας, η
έξοδος από τον ουράνιο κήπο πραγματοποιείται...
Η ενσάρκωσή μας αποτελεί όμως μια ευκαιρία για το
ανθρώπινο ον, να αναπτύξει με ελεύθερη βούληση και να
εκφράσει κάποιες συμπαντικές ποιότητες: την Σοφία και την
ανιδιοτελή Αγάπη στην πράξη και σε συσχέτιση με τους
υπολοίπους ανθρώπους και την φύση γενικότερα, ως ποιότητες
και χαρίσματα της Ανώτερης Φύσης του, δηλαδή ως ιδιότητες
του Ανώτερου Εαυτού του, της Ουσίας του, η οποία ομοιάζει
με την Θεότητα.
Στην αρχαία ινδική φιλοσοφική παράδοση της Αντβάιτα
Βεντάντα, που σημαίνει μη-δυαδικός σκοπός (τέλος) της
γνώσης, η Ουσία μας δεν ομοιάζει απλώς, αλλά ταυτίζεται (ως
Ανώτερος Εαυτός μας -Άτμαν) με την Παντότητα (Βράχμαν).
Ίσως λοιπόν μέσα από τον κάθε άνθρωπο το Σύμπαν να
συνειδητοποιεί τον Εαυτό του. Ίσως να αποτελούμε μια «όψη»
του Σύμπαντος, κατά τον ίδιο τρόπο που ένα κύμα αποτελεί μια
«όψη» του Ωκεανού. Κατά τον λόγο αυτόν, θα λέγαμε πως η
παρουσία μας στην Γη, είναι απλώς μία διάβαση, ένα ταξίδι με
«εισιτήριο επιστροφής» στο πνευματικό μας λίκνο, στην Πηγή
από την οποία το Παν προέρχεται και προς την οποία το Παν
κατατείνει.
Ο Ιάκχος λοιπόν χαμογελά στους μυημένους,
υποδεικνύοντάς μας πως ο άνθρωπος με προσωπική του
ευθύνη αναλαμβάνει στη διάρκειά του βίου του, να διακρίνει
το καλό από το κακό, την πλάνη από την αλήθεια, το
προσωρινό από το αιώνιο, δηλ. στην ουσία να διακρίνει μέσα
σε αυτόν το υλικό κόσμο τις Ακτίνες Φωτός του Ενός από το
οποίο το Παν προέρχεται και συνεπώς και ο ίδιος ο άνθρωπος.
Ο «Ιάκχος», το παιδί των μυστηρίων, είναι τελικά το
«άνοιγμα» μέσα από το οποίο η Ενέργεια του Σύμπαντος
συνειδητοποιεί τον Εαυτό της, και τότε είναι που η θεϊκή φύση
μας, συνειδητοποιεί τον Εαυτό της και χαμογελά ρέοντας
ελεύθερα εντός μας, ακολουθώντας τον αιώνιο Ρυθμό του
Σύμπαντος…
5
Ως συμπλήρωμα και παράρτημα έχω σημειώσει κάποια
μικρά αποσπάσματα που νομίζω ότι θα βρείτε ενδιαφέροντα:
7
και τους περιγελούν, και τους καταφρονούν και σε ορισμένες
περιπτώσεις τους φονεύουν...
Τις συζητήσεις με τους πολλούς να τις αποφεύγεις.
Δεν θέλω να τους αποφεύγεις από φθόνο, αλλά διότι από
τους πολλούς θα θεωρηθείς γελοίος.
Γι’ αυτό τα λόγια αυτά έχουν ελάχιστους ακροατές...
Έχουν κάτι ιδιαίτερο μέσα τους, τους κακούς τους παρορμούν
μάλλον προς την κακία, γι’ αυτό και θα πρέπει να αποφεύγει
κανείς τους πολλούς, επειδή αυτοί δεν αντιλαμβάνονται την
αρετή των λόγων τούτων»
Ερμής ο Τρισμέγιστος (Λόγος, ΙΧ)