Professional Documents
Culture Documents
Poemas 1
Poemas 1
Nab’ej
Ninaw naq ka’aj wi’ laawaatin
A’an li tz’aqal yaal
Bar wankat laa’at
Esil ut na’leb’
Junelik nakaye..
Ju ch’ina maatam
Li k’ok uutz’u’uj aatin
Xinch’ina molk’a chaq
Chi ru li loq’laj tzuul taq’a
Cho’q re linkaaxil na’
At ink’aaxil na’
Jwal nakatinra
Xb’aan naq chaab’ilat
Ut xak’anjela link’iisirinkil
Li ch’ina ochoch
Laa’in wan jun inch’ina ochoch
Nach’ chi xk’atq li pumpukil ha’
Aran wan linna’chin
Sutunb’il xb’aaneb’ li kok’ peepem.
Li q’oqyin
Chi ru li q’oqyin
K’a jo’ naq naraho’ inch’ool
Naq nawil naq, li chaq’al ru
Saq’e, ak xmuqun chik ´
Ut toj wulaj chik
Naru twil ru.
LI LOQ’LAJ CH’OCH’
At loq’laj ch’och’, rik’in laawankilal yo’yooko laa’o li poyanam.
Xb’aan naq li qayu’am aajel ru cho’q re li loq’ laj ch’och’,
Chawu laa’at nakoowank chi hulaj hulaj laa’o li poyanam.
At loq’laj ch’och’, laa’at li qayu’am, wi’ maak’a’at laa’at,
Maak’a’aq aj wi’ li qayu’am. K’ajo’ rusilal nakab’aanu re xyu’ameb’ li poyanam,
b’anyox at loq’laj tzuul taq’a.
LI LOQ’LAJ NA’B’EJ.
At in loq’laj na’,
Nawaj xk’eeb’al xsahil laach’ool
Sa’ li loq’laj kutan a’in,
Laa’at jun na’b’ej jwal tz’aqal
Laatuulanil.
LAJ TZOLONEL
AT XSUM LI WAAM
At xsum li waam,
K’ajo’ laatuulanil
Jo’ jun li mukuy naq narupik
Chi ru li loq’laj choxa, laach’ool
Chan chan tawi’ li tuuxil noq’,
Ut li xnaq’ laawu nalemtz’unk jo’
Junaq li ch’ina’usil uutz’u’uj.
Laa’o li poyanam yo’yooko rik’in leemusiq’
Leeraamn a’an ajwi’ li qaamn laa’o.
Li loq’laj che’ jwal kach’in naq nayo’la
Ab’an naxram jun li nimla na’jej sa’ li yu’am
Li qayu’am chan chan jun li chahin nalentz’un
Ab’an yal sa’ xk’ab’a’ jun li loq’laj che’
TZUUL TAQ’A
At loq’laj tzuul taq’a
xch’aq’alil tawi’ xaq aawu
Xch’aq’alil aawu naq nasaqew
Najaq’aq’nak tawi’ aawu xb’aaneb’ li uutz’u’j
Xb’aaneb’ li uutz’uj numtajenaq laach’ina’usal
Naq nahik’e’ chaq li kutan
Naq nahik’e’ chaq li kutan neke’ok chi b’ichank li kok’ xul
Li poyanam neke’saho’ sa’ xch’ooleb’
Mak’ajo’ laarahom qik’in laa’o li poyanam
Naq nakak’e li qa yu’am chi anchal aach’ool.
Maa’ani chik jo’ laa’at naq na’ilok chaq li saq’e
Nalemtz’uno’ sa’ xyanq li pek laayu’am.
Laayu’am jwal xnimal xloq’al ut xwankilal
Ut wi’ laa’at tatkamq, tookamq chiqajunilo.
LAJ K’UTUNEL
At chaab’il k’utunel
Chi ru li tzoleb’aal nakatwoyb’eni rajlal kutan
Nakatwoyb’eni rajlal kutan chi sa inch’ool
Xb’aan naq numtajenaq li na’leb’ nakak’am chaq
Numtajenaq li na’leb’ nakak’am chaq
Re naq tqawotz sa’ komonil.
Tqawotz sa’ komonil li jo’nimal jo’ch’inal xatzol
Ka’j wi’ chi jo’kan too’elq chi ub’ej.
Too’elq chi uub’ej wi’ tqak’e qach’ool
Roxloq’inkil li k’anjel nakab’aanu qik’in.
LI SAQ’E
At loqlaj saq’e laa’at jun li jwal chaab’il winq
Jwal nahulak chawu li k’anjelak rajlal kutan.
Rajlal kutan nakawil li ruuchich’och’
Ut nakak’e reetal li junjunq chi poyanam.
Li ch’ina’usil tzuul neke’bichan chi jwal saheb’ xch’ool
Ut neke’xye naq laa’at jun li xnimal ru aawa’b’ej.