‫ﺗﺮﮐﯿﺐ اﻋﻀﺎی ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﮐﻤﯿﺘﻪ و ﻧﺎﻇﺮان ﺗﺨﺼﺼﯽ‬

‫ﭼﻬـﺎر ﻓﺼـﻞ اول اﯾـﻦ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻮﺳـﻂ اﻋﻀـﺎی ﮐﻤﯿـﺘﻪ ﻟﻮازم و ﺗﺠﻬﯿﺰات دﻓﺘﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻓﻨﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﺳﺎﻣﯽ اﻋﻀﺎی اﯾﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ آوﯾﻦ آروﯾﻦ‬ ‫آﻗﺎی ﻣﻨﺼﻮر ﺗﻮﻓﯿﻘﯽ‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫آﻗﺎی ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﺗﻮﻻﯾﯽ‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ‬ ‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﺧﻮردﮔﯽ وزارت ﻧﻔﺖ‬ ‫آﻗﺎی رﺣﯿﻢ زﻣﺎﻧﯿﺎن‬
‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫دﻓﺘﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻓﻨﯽ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﯿﻦ ﮐﺎﻇﻢزاده آزاد‬
‫ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫آﻗﺎی ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﯿﻦﭘﻮر‬
‫ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻣﺸﺎور آﺑﺴﻮ‬ ‫آﻗﺎی ﺣﺴﻦ ﻣﯿﺮزاﯾﯽ‬
‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﺘﺎﻟﻮژی‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺎﻣﻊ ﭘﯿﻤﺎن‬ ‫آﻗﺎی ﺳﯿﻒ ﻋﻠﯽ وﻓﺎﻣﻬﺮ‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻓﺼﻞﻫﺎی اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﯽ داﻧﺸﮑﺪه ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﺮق ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ آﻗﺎﯾﺎن رﺣﯿﻢ زﻣﺎﻧﯿﺎن و ﺧﺴﺮو‬
‫رﺣﻤﺎﻧﯽ و ﻫﻤﮑﺎری اﻓﺮاد زﯾﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ آوﯾﻦ آروﯾﻦ‬ ‫آﻗﺎی ﻣﻨﺼﻮر ﺗﻮﻓﯿﻘﯽ‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﺧﻮردﮔﯽ‬ ‫داﻧﺸﮑﺪه ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﺮق‬ ‫آﻗﺎی ﺧﺴﺮو رﺣﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ‬ ‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﺧﻮردﮔﯽ وزارت ﻧﻔﺖ‬ ‫آﻗﺎی رﺣﯿﻢ زﻣﺎﻧﯿﺎن‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻋﻤﺮان‬ ‫داﻧﺸﮑﺪه ﺻﻨﻌﺖ آب و ﺑﺮق‬ ‫آﻗﺎی ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻓﺎﺿﻠﯽ‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫آﻗﺎی ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﯿﻦ ﭘﻮر‬
‫ﮔﺮوه ﻧﻈﺎرت ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻧﻈﺎرت ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﺮ ﺗﺪوﯾﻦ اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﺑﻪﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ و ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‬ ‫آﻗﺎی ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺑﻠﻮرﯾﺰاده‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫آﻗﺎی ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﺗﻮﻻﯾﯽ‬
‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﯿﻦ ﮐﺎﻇﻢزادهآزاد دﻓﺘﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻓﻨﯽ‬
‫اﺳﺎﻣﯽ اﻋﻀﺎی ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺗﺨﺼﺼﯽ آب و ﻓﺎﺿﻼب دﻓﺘﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻓﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺄﯾﯿﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺎﺿﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﻓﻮق ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺸﺎور ﺳﺨﺘﺎب‬ ‫آﻗﺎی ﻓﺮخ اﻓﺮا‬
‫ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻫﯿﺪروﻟﻮژی‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ آب و ﻓﺎﺿﻼب ﮐﺸﻮر‬ ‫آﻗﺎی ﻧﻌﻤﺖاﷲ اﻟﻬﯽ ﭘﻨﺎه‬
‫ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺸﺎور اﯾﺮاﻧﺎب‬ ‫آﻗﺎی اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺗﻮﺗﻮﻧﭽﯽ‬
‫ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫آﻗﺎی ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﺗﻮﻻﯾﯽ‬
‫ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﻨﺎﯾﻊ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ آب و ﻓﺎﺿﻼب اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان‬ ‫آﻗﺎی ﻋﺒﺎس ﺣﺎجﺣﺮﯾﺮی‬
‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ‬ ‫دﻓﺘﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻓﻨﯽ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻣﯿﻨﺎ زﻣﺎﻧﯽ‬
‫دﮐﺘﺮا در ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯽ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺮﯾﻒ‬ ‫آﻗﺎی ﺟﻼلاﻟﺪﯾﻦ ﺷﺎﯾﮕﺎن‬
‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﺗﻬﺮان ﻣﯿﺮاب‬ ‫آﻗﺎی ﻋﻠﯽاﮐﺒﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‬

‫‪III‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪1‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻫﺪف‬ ‫‪-1‬‬
‫‪3‬‬ ‫داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‬ ‫‪-2‬‬
‫‪3‬‬ ‫ﺗﻌﺎرﯾﻒ‬ ‫‪-3‬‬
‫‪3‬‬ ‫آﻧﺪ‬ ‫‪1-3‬‬
‫‪3‬‬ ‫آﻧﺪ ﮐﻨﺴﻮﻟﯽ‬ ‫‪1-1-3‬‬
‫‪3‬‬ ‫آﻧﺪ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‬ ‫‪2-1-3‬‬
‫‪4‬‬ ‫آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه )آﻧﺪ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ(‬ ‫‪3-1-3‬‬
‫‪4‬‬ ‫ﻣﻮاد ﭘﺮﮐﻨﻨﺪه اﻃﺮاف آﻧﺪ‬ ‫‪4-1-3‬‬
‫‪4‬‬ ‫ﻧﺎﺣﯿﻪ آﻧﺪی‬ ‫‪5-1-3‬‬
‫‪4‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶ واﮐﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬ ‫‪2-3‬‬
‫‪4‬‬ ‫اﺗﺼﺎلﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪3-3‬‬
‫‪4‬‬ ‫اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪1-3-3‬‬
‫‪4‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﺑﺮای ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ‬ ‫‪2-3-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ‬ ‫‪3-3-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫اﺗﺼﺎل اﺻﻼﺣﯽ‬ ‫‪4-3-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ‬ ‫‪5-3-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫اﺗﺼﺎل اﯾﻤﻨﯽ‬ ‫‪6-3-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺗﺼﺎل‬ ‫‪7-3-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‬ ‫‪4-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫ﻗﻄﻊ اﺗﺼﺎل‬ ‫‪5-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫اﺗﺼﺎﻟﯽ ﻋﺎﯾﻘﯽ‬ ‫‪1-5-3‬‬
‫‪5‬‬ ‫ﻓﻠﻨﺞ ﻋﺎﯾﻖ‬ ‫‪2-5-3‬‬
‫‪6‬‬ ‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪6-3‬‬
‫‪6‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮود‬ ‫‪7-3‬‬
‫‪6‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪8-3‬‬

‫‪IV‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪6‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫‪9-3‬‬
‫‪6‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ )ﻧﯿﻤﻪ ﭘﯿﻞ(‬ ‫‪1-9-3‬‬
‫‪6‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺟﯿﻮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﺟﯿﻮه‬ ‫‪2-9-3‬‬
‫‪6‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‬ ‫‪3-9-3‬‬
‫‪6‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‬ ‫‪4-9-3‬‬
‫‪7‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮود ﻫﯿﺪروژن اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫‪5-9-3‬‬
‫‪7‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮود ﺣﺴﺎس‬ ‫‪6-9-3‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪ 10-3‬اﻟﮑﺘﺮو ﻧﮕﺎﺗﯿﻮ‬
‫‪7‬‬ ‫‪ 11-3‬اﻟﮑﺘﺮو ﭘﺎزﯾﺘﯿﻮ‬
‫‪7‬‬ ‫‪ 12-3‬اﻟﮑﺘﺮو اﺳﻤﺰ‬
‫‪7‬‬ ‫‪ 13-3‬اﺧﺘﻼف ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻫﻮا‬
‫‪7‬‬ ‫‪ 14-3‬ﺑﺎدﮐﺮدﮔﯽ )ﻻﯾﻪ رﻧﮓ(‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 15-3‬ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎﮐﻨﻨﺪه ﺳﻮﻟﻔﺎت‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 16-3‬ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻦ )ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی(‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 17-3‬ﺑﯽﻫﻮازی‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 18-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن و اﺣﯿﺎ‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 19-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 20-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک )ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه(‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 21-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻟﺤﻈﻪای ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫‪9‬‬ ‫‪ 22-3‬ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫‪9‬‬ ‫‪ 23-3‬ﭘﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫‪9‬‬ ‫‪ 24-3‬ﭘﯿﻞ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‬
‫‪9‬‬ ‫‪ 25-3‬ﭘﯿﻞ ﻗﻄﺒﯽ‬
‫‪9‬‬ ‫‪ -‬اچ )‪(pH‬‬ ‫‪ 26-3‬ﭘﯽ‬
‫‪9‬‬ ‫‪pH‬‬ ‫ﻣﻘﺪار‬ ‫‪1-26-3‬‬
‫‪10‬‬ ‫اﺳﯿﺪ‬ ‫‪2-26-3‬‬
‫‪10‬‬ ‫ﺑﺎز )ﻗﻠﯿﺎ(‬ ‫‪3-26-3‬‬
‫‪10‬‬ ‫ﺧﻨﺜﯽ‬ ‫‪4-26-3‬‬

‫‪V‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪10‬‬ ‫‪ 27-3‬ﺗﺎولزدﮔﯽ ﻻﯾﻪ رﻧﮓ‬
‫‪10‬‬ ‫‪ 28-3‬ﺗﺨﻠﯿﻪ‬
‫‪10‬‬ ‫ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪1-28-3‬‬
‫‪10‬‬ ‫ﺗﺨﻠﯿﻪ اﺟﺒﺎری‬ ‫‪2-28-3‬‬
‫‪10‬‬ ‫ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﻄﺒﯽ )ﭘﻮﻻرﯾﺰه(‬ ‫‪3-28-3‬‬
‫‪11‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪4-28-3‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪ 29-3‬ﺟﺪاﯾﺶ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫‪11‬‬ ‫‪ 30-3‬ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎل ﺷﺪه‬
‫‪11‬‬ ‫‪ 31-3‬ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫‪11‬‬ ‫‪ 32-3‬ﺟﺮﯾﺎن ﺳﺮﮔﺮدان‬
‫‪11‬‬ ‫‪ 33-3‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫‪11‬‬ ‫‪ 34-3‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 35-3‬ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 36-3‬ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 37-3‬ﺳﺎزهﻫﺎ‬
‫‪12‬‬ ‫ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‬ ‫‪1-37-3‬‬
‫‪12‬‬ ‫ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه‬ ‫‪2-37-3‬‬
‫‪12‬‬ ‫ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ )اوﻟﯿﻪ(‬ ‫‪3-37-3‬‬
‫‪12‬‬ ‫ﺳﺎزه ﻓﺮﻋﯽ )ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ(‬ ‫‪4-37-3‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 38-3‬ﺻﺎﺑﻮﻧﯽ ﺷﺪن‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 39-3‬ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎزدﻫﯽ‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 40-3‬ﻃﺮح ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺸﺘﺮک‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 41-3‬ﻏﻼف ﻋﺎﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 42-3‬ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 43-3‬ﻓﻠﻨﺞ ﻋﺎﯾﻖ‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 44-3‬ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 45-3‬ﮐﺎﺗﺪ‬

‫‪VI‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 46-3‬ﮐﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ﺷﺪن‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 47-3‬ﻣﺎده ﻫﺎدی‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 48-3‬ﻣﺤﺼﻮلﺧﻮردﮔﯽ‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 49-3‬ﻣﻨﻔﺬ‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 50-3‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 51-3‬ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ )ﻇﺎﻫﺮی(‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 52-3‬واﮐﻨﺶ )آﻧﺪی ‪ ،‬ﮐﺎﺗﺪی(‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 53-3‬واﮐﻨﺶ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 54-3‬ﻫﯿﺪراﺗﻪﺷﺪن )ﺳﯿﻤﺎن(‬
‫‪14‬‬ ‫‪ 55-3‬ﯾﻮن‬
‫‪15‬‬ ‫اﺻﻮل ﮐﻠﯽ‬ ‫‪-4‬‬
‫‪15‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-4‬‬
‫‪15‬‬ ‫رﻓﺘﺎر )واﮐﻨﺶ( ﻓﻠﺰات ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺧﻮد‪ ،‬در ﻏﯿﺎب ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪2-4‬‬
‫‪15‬‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﻓﻠﺰات‬ ‫‪1-2-4‬‬
‫‪16‬‬ ‫ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن‬ ‫‪2-2-4‬‬
‫‪17‬‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭘﯿﻞ‬ ‫‪3-2-4‬‬
‫‪18‬‬ ‫روﯾﯿﻦ ﺷﺪن )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن(‬ ‫‪4-2-4‬‬
‫‪18‬‬ ‫واﮐﻨﺶ در ﻧﺎﺣﯿﻪﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪5-2-4‬‬
‫‪20‬‬ ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪3-4‬‬
‫‪20‬‬ ‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪1-3-4‬‬
‫‪22‬‬ ‫ﺿﻮاﺑﻂ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪2-3-4‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﻧﮑﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ‬ ‫‪-5‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-5‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻃﺮاﺣﯽ‬ ‫‪2-5‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﺎ اﺻﻼح ﺳﺎزهﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬ ‫‪3-5‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪1-3-5‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬ ‫‪2-3-5‬‬

‫‪VII‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪30‬‬ ‫اﯾﺰوﻟﻪ ﮐﺮدن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪3-3-5‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫‪4-3-5‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪4-5‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-4-5‬‬
‫‪32‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪2-4-5‬‬
‫‪34‬‬ ‫ﺟﻨﺲ آﻧﺪ‬ ‫‪3-4-5‬‬
‫‪38‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪5-5‬‬
‫‪38‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-5-5‬‬
‫‪38‬‬ ‫آﻧﺪﻫﺎ و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪2-5-5‬‬
‫‪41‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق‬ ‫‪3-5-5‬‬
‫‪42‬‬ ‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪4-5-5‬‬
‫‪42‬‬ ‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﻨﺘﺮل‬ ‫‪5-5-5‬‬
‫‪45‬‬ ‫ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪6-5-5‬‬
‫‪46‬‬ ‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪6-5‬‬
‫‪47‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬ ‫‪7-5‬‬
‫‪47‬‬ ‫آﺛﺎر ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪1-7-5‬‬
‫‪48‬‬ ‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪2-7-5‬‬
‫‪48‬‬ ‫اﺟﺘﻨﺎب از ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﯽ از وﻟﺘﺎژﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ‬ ‫‪3-7-5‬‬
‫‪52‬‬ ‫آﺛﺎر ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب )‪ (a.c‬روی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪4-7-5‬‬
‫‪52‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‬ ‫‪8-5‬‬
‫‪53‬‬ ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪-6‬‬
‫‪53‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-6‬‬
‫‪53‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻃﺮاﺣﯽ‬ ‫‪1-1-6‬‬
‫‪54‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪2-1-6‬‬
‫‪54‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪3-1-6‬‬
‫‪55‬‬ ‫ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪2-6‬‬
‫‪55‬‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزی ﺳﺎزه‬ ‫‪1-2-6‬‬

‫‪VIII‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪60‬‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪2-2-6‬‬
‫‪62‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬ ‫‪3-2-6‬‬
‫‪64‬‬ ‫ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ‬ ‫‪3-6‬‬
‫‪64‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-3-6‬‬
‫‪65‬‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزی ﺳﺎزه‬ ‫‪2-3-6‬‬
‫‪65‬‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪3-3-6‬‬
‫‪66‬‬ ‫ﮐﻒ ﻣﺨﺎزن ﻓﻠﺰی و ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫‪4-6‬‬
‫‪66‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-4-6‬‬
‫‪66‬‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزی ﺳﺎزه‬ ‫‪2-4-6‬‬
‫‪66‬‬ ‫اﺟﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪3-4-6‬‬
‫‪67‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬ ‫‪4-4-6‬‬
‫‪67‬‬ ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن در ﻣﺠﺎورت ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺑﺎ ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮ‬ ‫‪5-6‬‬
‫‪71‬‬ ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور )ﻏﯿﺮ از ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ(‬ ‫‪-7‬‬
‫‪71‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-7‬‬
‫‪71‬‬ ‫آﻣﺎده ﺳﺎزی ﺳﺎزه‬ ‫‪1-1-7‬‬
‫‪72‬‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪2-1-7‬‬
‫‪75‬‬ ‫آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺳﺎزه ﺑﺎ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ‬ ‫‪3-1-7‬‬
‫‪76‬‬ ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺣﺎوی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪-8‬‬
‫‪76‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-8‬‬
‫‪76‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻃﺮاﺣﯽ‬ ‫‪1-1-8‬‬
‫‪76‬‬ ‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪2-1-8‬‬
‫‪77‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪3-1-8‬‬
‫‪77‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯿﺰان ﺣﻔﺎﻇﺖ‬ ‫‪4-1-8‬‬
‫‪78‬‬ ‫ﻣﺨﺎزن‬ ‫‪2-8‬‬
‫‪78‬‬ ‫ﻣﺨﺎزن آب‬ ‫‪1-2-8‬‬
‫‪78‬‬ ‫ﻣﺨﺎزن ذﺧﯿﺮه ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫‪2-2-8‬‬

‫‪IX‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪79‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آب ﭼﺮﺧﺸﯽ‬ ‫‪3-8‬‬
‫‪79‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-3-8‬‬
‫‪80‬‬ ‫ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ )ﻟﻮﻟﻪ و ﭘﻮﺳﺘﻪ(‬ ‫‪2-3-8‬‬
‫‪82‬‬ ‫ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﺟﻌﺒﻪای‬ ‫‪3-3-8‬‬
‫‪83‬‬ ‫ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺘﯽ‬ ‫‪4-8‬‬
‫‪84‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ و رﻓﻊ ﺗﺪاﺧﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪-9‬‬
‫‪84‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-9‬‬
‫‪84‬‬ ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪2-9‬‬
‫‪84‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬ ‫‪1-2-9‬‬
‫‪87‬‬ ‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺪود ﺳﺎزی ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬ ‫‪2-2-9‬‬
‫‪88‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺑﻪﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬ ‫‪3-2-9‬‬
‫‪90‬‬ ‫ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬ ‫‪4-2-9‬‬
‫‪92‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬ ‫‪5-2-9‬‬
‫‪93‬‬ ‫اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ و ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ‪ :‬ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ در ﭘﺎﯾﺎﻧﻪﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ و رودﺧﺎﻧﻪای‬ ‫‪3-9‬‬
‫‪94‬‬ ‫‪ -10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫‪94‬‬ ‫‪ 1-10‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫‪94‬‬ ‫‪ 2-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ‪ :‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫‪94‬‬ ‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫‪1-2-10‬‬
‫‪97‬‬ ‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫‪2-2-10‬‬
‫‪97‬‬ ‫وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫‪3-2-10‬‬
‫‪98‬‬ ‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬ ‫‪4-2-10‬‬
‫‪100‬‬ ‫ﺛﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ذﺧﯿﺮه دادهﻫﺎ‬ ‫‪5-2-10‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪ 3-10‬روشﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫‪100‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-3-10‬‬
‫‪100‬‬ ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪2-3-10‬‬
‫‪103‬‬ ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور‬ ‫‪3-3-10‬‬

‫‪X‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪104‬‬ ‫‪ 4-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫‪104‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-4-10‬‬
‫‪104‬‬ ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪2-4-10‬‬
‫‪104‬‬ ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﻣﺪارﻫﺎی ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ )ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه(‬ ‫‪3-4-10‬‬
‫‪105‬‬ ‫ﻣﺪار آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ‬ ‫‪4-4-10‬‬
‫‪106‬‬ ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪5-4-10‬‬
‫‪107‬‬ ‫آﻣﭙﺮﻣﺘﺮﻫﺎی ﺣﻠﻘﻮی‬ ‫‪6-4-10‬‬
‫‪108‬‬ ‫‪ 5-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫‪108‬‬ ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮود زﻣﯿﻨﯽ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک‬ ‫‪1-5-10‬‬
‫‪109‬‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﯾﮏ اﺗﺼﺎل‬ ‫‪2-5-10‬‬
‫‪109‬‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺎزه‬ ‫‪3-5-10‬‬
‫‪110‬‬ ‫‪ 6-10‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻏﻮﻃﻪور‬
‫‪110‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺧﺎک و آب‬ ‫‪1-6-10‬‬
‫‪110‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎک‬ ‫‪2-6-10‬‬
‫‪111‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪3-6-10‬‬
‫‪112‬‬ ‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺮﮔﺮدان‬ ‫‪4-6-10‬‬
‫‪112‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪5-6-10‬‬
‫‪112‬‬ ‫‪ 7-10‬ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی وﯾﮋه‬
‫‪112‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-7-10‬‬
‫‪112‬‬ ‫روش ﭘﯿﺮﺳﻮن‬ ‫‪2-7-10‬‬
‫‪113‬‬ ‫روش ﺗﻀﻌﯿﻒ ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪3-7-10‬‬
‫‪113‬‬ ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻓﻮاﺻﻞ ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫‪4-7-10‬‬
‫‪114‬‬ ‫‪ -11‬راهاﻧﺪازی‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری‬
‫‪114‬‬ ‫‪ 1-11‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫‪114‬‬ ‫‪ 2-11‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻫﻨﮕﺎم راهاﻧﺪازی‬
‫‪114‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-2-11‬‬
‫‪115‬‬ ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪2-2-11‬‬

‫‪XI‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪115‬‬ ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪3-2-11‬‬
‫‪116‬‬ ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﯽ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬ ‫‪4-2-11‬‬
‫‪116‬‬ ‫‪ 3-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری‬
‫‪116‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-3-11‬‬
‫‪116‬‬ ‫ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪2-3-11‬‬
‫‪117‬‬ ‫ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪3-3-11‬‬
‫‪120‬‬ ‫‪ 4-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬
‫‪120‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪1-4-11‬‬
‫‪120‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪2-4-11‬‬
‫‪121‬‬ ‫‪ 5-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور‬
‫‪121‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪1-5-11‬‬
‫‪122‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪2-5-11‬‬
‫‪123‬‬ ‫‪ 6-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﯽ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬
‫‪123‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪1-6-11‬‬
‫‪123‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪2-6-11‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪ -12‬اﯾﻤﻨﯽ‬
‫‪125‬‬ ‫‪ 1-12‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫‪125‬‬ ‫‪ 2-12‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا‬
‫‪125‬‬ ‫‪ 3-12‬ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﺷﻮکﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫‪125‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-3-12‬‬
‫‪126‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮ روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪2-3-12‬‬
‫‪126‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت اﯾﻤﻨﯽ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور‬ ‫‪3-3-12‬‬
‫‪127‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت اﯾﻤﻨﯽ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﯽ‬ ‫‪4-3-12‬‬
‫‪127‬‬ ‫‪ 4-12‬ﻣﻌﺎﯾﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪی ﯾﺎ اﺻﻼﺣﯽ‬
‫‪127‬‬ ‫‪ 5-12‬وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب اﻟﻘﺎﯾﯽ‬
‫‪128‬‬ ‫‪ 6-12‬ﺗﺼﺎﻋﺪ ﮔﺎزﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک‬
‫‪128‬‬ ‫ﺗﺼﺎﻋﺪ ﻫﯿﺪروژن‬ ‫‪1-6-12‬‬
‫‪129‬‬ ‫ﺗﺼﺎﻋﺪ ﮔﺎز ﮐﻠﺮ‬ ‫‪2-6-12‬‬

‫‪XII‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪129‬‬ ‫‪ 7-12‬ﻧﺼﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻄﺮﻧﺎک‬
‫‪129‬‬ ‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-7-12‬‬
‫‪130‬‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪2-7-12‬‬
‫‪130‬‬ ‫اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه )اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻘﯽ(‬ ‫‪3-7-12‬‬
‫‪130‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮﻗﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫‪4-7-12‬‬
‫‪130‬‬ ‫ﻗﻄﻊ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺟﺪا ﺷﺪن ﯾﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‬ ‫‪5-7-12‬‬
‫‪131‬‬ ‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺮﻗﯽ‬ ‫‪6-7-12‬‬
‫‪131‬‬ ‫وﺳﺎﯾﻞ آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫‪7-7-12‬‬
‫‪131‬‬ ‫آﻧﺪﻫﺎی داﺧﻞ ﺗﺠﻬﯿﺰات‬ ‫‪8-7-12‬‬
‫‪131‬‬ ‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪9-7-12‬‬
‫‪131‬‬ ‫‪ 10-7-12‬ﻧﺼﺐ راﻫﻨﻤﺎ ﺟﻬﺖ ﭘﺮﺳﻨﻞ‬
‫‪132‬‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻧﺪازه ‪ pH‬و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ‬
‫‪132‬‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻧﺪازه ‪pH‬‬ ‫‪-1‬‬
‫‪132‬‬ ‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ‬ ‫‪-2‬‬
‫‪134‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫‪XIII‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻓﻠﺰات در ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﯿﺮﻓﻠﺰی ﻧﻈﯿﺮ اﮐﺴﯿﺪﻫﺎ و ﻧﻤﮏﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﻓﻠﺰ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﺎﯾﺪار و‬
‫ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل‪ ،‬اﺳﺖ وﺟﻮد دارﻧﺪ و ﻓﻠﺰ ﺧﺎﻟﺺ را از ﻃﺮﯾﻖ اﺣﯿﺎی اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﻠﺰی ﺑﻪوﯾﮋه اﮐﺴﯿﺪﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻓﻠﺰ از ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﺷﺪه ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻌﺎل و ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار درﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬از اﯾﻦرو ﻓﻠﺰات ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ دﯾﮕﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪه و ﻣﺠﺪداً ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﺧﻮد درآﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﭘﺎﯾﺪار ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫واﮐﻨﺶﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﯾﺎ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻓﻠﺰ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف آن اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد زﻧﮓزدﮔﯽ و ﯾﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎً ﺧﻮردﮔﯽ ﻓﻠﺰ‪ 1‬ﻧﺎﻣﯿﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ از اﻧﺠﺎم واﮐﻨﺶﻫﺎی ﺧﻮردﮔﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﺸﻮد ﻓﻠﺰ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮرده ﺷﺪه و از دﺳﺖ ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی اﻃﺮاف ﻓﻠﺰات و از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻮﻻدﻫﺎ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد وﺳﯿﻌﯽ در زﻧﺪﮔﯽ اﻣﺮوز دارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺧﻮرﻧﺪه ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﻫﻮا‬ ‫‪−‬‬
‫آب‬ ‫‪−‬‬
‫ﺧﺎک‬ ‫‪−‬‬
‫ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫‪−‬‬
‫ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻂ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺣﻀﻮر دو ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﯾﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﻓﻮق ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪−‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻓﻠﺰات ﺑﻪ وﯾﮋه ﻓﻠﺰات آﻫﻨﯽ و ﻣﺸﺘﻘﺎت آﻧﻬﺎ ﻧﻈﯿﺮ ﻓﻮﻻدﻫﺎی ﮐﺮﺑﻨﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ روشﻫﺎی زﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫روش ﺣﻔﺎﻇﺖ‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮرﻧﺪه‬
‫رﻧﮓآﻣﯿﺰی‬ ‫ﻫﻮا‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی و ﯾﺎ ﭘﻮﺷﺶ ‪ +‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫آب‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ‪ +‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫ﺧﺎک‬
‫ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﻘﺎوم – ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﯾﺎ آﻧﺪی – آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﻘﺎوم‬ ‫ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬
‫از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﯾﮑﯽ از ارﮐﺎن اﺻﻠﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ اﺳﺖ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﺟﺮا و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از آن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد ﺗﺎ از ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ و اﻋﻤﺎل ﺳﻠﯿﻘﻪﻫﺎی‬
‫ﺑﻌﻀﺎً ﻧﺎدرﺳﺖ در ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی اﯾﻦ ﻓﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺿﻤﻦ اﺗﻼف ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و اﻧﺮژی در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﻣﻮﺟﺐ ﺿﺮر و زﯾﺎن ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺟﺒﺮان ﺷﻮد ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ از ﻧﺎم آن ﭘﯿﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺮدن ﻓﻠﺰ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﭘﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و ﯾﺎ‬
‫اﯾﺠﺎد ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺰ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در آﻧﻬﺎ ﻗﻄﺐ ﻣﻨﻔﯽ ﯾﺎ ﮐﺎﺗﺪ‪ 2‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﯾﺮا در ﻫﺮ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪ ﺧﻮرده ﺷﺪه و ﮐﺎﺗﺪ ﺳﺎﻟﻢ‬
‫ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﺑﻪ دو ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮان اﻧﺠﺎم داد‪:‬‬
‫‪ -1‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﭘﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻧﺼﺐ ﯾﮏ آﻧﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻠﺰ ﻓﻌﺎل ﻧﻈﯿﺮ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ )‪ (Mg‬در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﺠﺎور‬
‫‪3‬‬
‫)ﭼﻨﺪﻣﺘﺮی( ﺳﺎزه )ﮐﺎﺗﺪ( و اﺗﺼﺎل آﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزه از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ ﺳﯿﻢ راﺑﻂ‪ .‬اﯾﻦ روش را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪ ﻓﺪاﺷﻮﻧﺪه‬
‫ﻧﺎﻣﯿﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Metallic Corrosion‬‬

‫‪2 - Cathode‬‬
‫‪3 - Galvanic‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -2‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﺳﯿﻢ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺰ ﮐﻪ در آن آﻧﺪ و ﮐﺎﺗﺪ )ﺳﺎزه( ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻣﻮﻟﺪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ )‪ (DC‬اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺪﯾﻦﺻﻮرت ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت )ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺘﺮی( ﺳﺎزه ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ آﻧﺪ ﻣﺜﻼً از ﺟﻨﺲ ﭼﺪن ﻧﺼﺐ ﮐﺮده و ﺳﺎزه و آﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫‪1‬‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ ﻗﻄﺐ ﻣﻨﻔﯽ و ﻣﺜﺒﺖ ﻣﻮﻟﺪ وﺻﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ روش را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ روش ﺗﺰرﯾﻖ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻟﻘﺎﯾﯽ‬
‫ﻧﺎﻣﯿﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد ﺗﻮأم ﭘﻮﺷﺶ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن در ﺧﺎک و ﯾﺎ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻪﺗﺮﯾﻦ و‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦﺗﺮﯾﻦ روش ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ زﻧﮓزدﮔﯽ )ﺧﻮردﮔﯽ( اﮐﺜﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻮﻻدی اﺳﺖ ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﯾﻦﮐﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺿﻮاﺑﻂ و اﺻﻮل ﻣﻘﺮر ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ و دﻗﯿﻖ رﻋﺎﯾﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﻣﺪﻓﻮن در ﺧﺎک‬
‫و ﯾﺎ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب اﻋﻢ از ﭘﻮﺷﺶدار ﯾﺎ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎدهﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﻋﻢ از ﻣﺸﺎوران‪ ،‬ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎران‪ ،‬ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎﯾﺎن و ﻃﺮاﺣﺎن‬
‫ﺑﯿﺎن ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺪم رﻋﺎﯾﺖ اﯾﻦ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺎرآﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ را ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داد ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺴﺎرات‬
‫ﺟﺒﺮانﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺒﺎر آورد‪.‬‬
‫اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﺑﺮﺧﯽ ﺗﻌﺎرﯾﻒ‪ ،‬اﺻﻮل ﮐﻠﯽ ﮐﺎرﺑﺮد‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎص ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬اﯾﻤﻨﯽ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ و اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬راهاﻧﺪازی‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری و ﻧﮑﺎت اﯾﻤﻨﯽ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Impressed Current‬‬

‫‪2‬‬
 ‫ﻫﺪف‬ ‫‪-1‬‬
‫اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﺎرﺑﺮان ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از اﯾﻦ روش اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزهﻫﺎی‬
‫ﻓﻮﻻدی ﻣﺪﻓﻮن در ﺧﺎک و ﯾﺎ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه و اﺻﻮل و ﺿﻮاﺑﻂ ﮐﻠﯽ ﻻزماﻻﺟﺮا در ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی اﯾﻦ‬
‫روش را ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﺎ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺿﻤﻦ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ و اﻋﻤﺎل ﺳﻠﯿﻘﻪﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺧﺎرج از ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫ﺑﻬﺮهوری از ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‬ ‫‪-2‬‬

‫اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﻣﺪﻓﻮن در ﺧﺎک و ﻧﯿﺰ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻮﻻدی در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ‬
‫آب ﻧﻈﯿﺮ ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺣﺎوی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎزن ذﺧﯿﺮه آب‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آب ﭼﺮﺧﺸﯽ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﻟﮑﻦ اﺻﻮل و ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﯿﺎن ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﯿﺰ ﮐﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺎرﯾﻒ‬ ‫‪-3‬‬
‫ﺗﻌﺎرﯾﻒ زﯾﺮ در اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫آﻧﺪ‬ ‫‪1-3‬‬
‫آﻧﺪ اﻟﮑﺘﺮودی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ را وارد اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ‪ :‬در ﯾﮏ ﭘﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬آﻧﺪ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودی اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻋﻤﻞ اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن )واﮐﻨﺶ ﺧﻮردﮔﯽ( ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ‬
‫واﺳﻄﻪ آن‪ ،‬ﯾﻮنﻫﺎی ﻓﻠﺰ وارد اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 1-1-3‬آﻧﺪ ﮐﻨﺴﻮﻟﯽ‬
‫آﻧﺪ ﺷﮑﻞ داده ﺷﺪه و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪهای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﻨﺴﻮل ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ‪ :‬اﯾﻦ ﻧﻮع آﻧﺪ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﻇﺮوف ﻣﺤﺘﻮی ﻣﺎﯾﻌﺎت )اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ(‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ روش اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 2-1-3‬آﻧﺪ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‬
‫آﻧﺪی ﺑﺎ ﻃﻮل زﯾﺎد ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Cantilever Anode‬‬

‫‪2 - Continuous Anode‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ 3-1-3‬آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪) 1‬آﻧﺪ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ(‬
‫آﻧﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ واﮐﻨﺶ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﺳﺎزه را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ‪ :‬در ﯾﮏ ﭘﯿﻞ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ‪ ،‬ﻓﻠﺰ ﻓﻌﺎلﺗﺮ اﮐﺴﯿﺪ ﺷﺪه و ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻓﻠﺰ ﻧﺠﯿﺐﺗﺮ‪ 2‬در‬
‫ﻫﻤﺎن ﭘﯿﻞ ﮔﺮدد؛ اﯾﻦ ﻓﻠﺰ‪ ،‬آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 4-1-3‬ﻣﻮاد ﭘﺮﮐﻨﻨﺪه اﻃﺮاف آﻧﺪ‬
‫ﻣﻮادی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻪ در اﻃﺮاف آﻧﺪ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﯽرﯾﺰﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺧﺎک اﻃﺮاف‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-1-3‬ﻧﺎﺣﯿﻪ آﻧﺪی‬
‫ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت آﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ واﮐﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬ ‫‪2-3‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪت ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺗﺼﺎلﻫﺎی‪ 5‬اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪3-3‬‬

‫‪ 1-3-3‬اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﺑﺎرﯾﮑﻪای از ﻓﻠﺰ ﻫﺎدی ﺳﺨﺖ ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺲ( ﮐﻪ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ دو ﻧﻘﻄﻪ روی ﯾﮏ ﺳﺎزه و ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎزه ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫را ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯽﺳﺎزد‪ ،‬ﺗﺎ از ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ 2-3-3‬اﺗﺼﺎل ﺑﺮای ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺗﺪاوم ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺳﺎزه ﻃﺮاﺣﯽ و ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ‪ :‬اﯾﻦ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻗﺖ ﯾﺎ داﺋﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ؛ اﺗﺼﺎل ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺮای آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان دو ﺑﺨﺶ از ﺳﺎزه را در ﻣﻮاﻗﻊ‬
‫ﺗﻌﻤﯿﺮات و ﯾﺎ اﺻﻼح ﺳﯿﺴﺘﻢ از ﻧﻈﺮ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﺪا ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Sacrificial Anode‬‬

‫‪2 - Noble‬‬
‫‪3 - Anode Back Fill‬‬
‫‪4 - Interaction Test‬‬
‫‪5 - Bonds‬‬
‫‪6 - Continuity Bond‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 3-3-3‬اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ‬
‫اﺗﺼﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 4-3-3‬اﺗﺼﺎل اﺻﻼﺣﯽ‬
‫اﺗﺼﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ و ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ ،‬ﺑﺮای ﺣﺬف ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ واﮐﻨﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 5-3-3‬اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ‬
‫اﺗﺼﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮدن ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 6-3-3‬اﺗﺼﺎل اﯾﻤﻨﯽ‬
‫اﺗﺼﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی ﯾﺎ ﺑﺪﻧﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮده و ﺧﻄﺮ ﺷﻮک‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ را ﺑﻪ اﻓﺮادی ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻤﺎس ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ 7-3-3‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺗﺼﺎل‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻫﻤﯽ اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻘﺎط ﺗﻤﺎس و ﺿﻤﺎﺋﻢ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‬ ‫‪4-3‬‬

‫اﺗﺼﺎل ﻋﻤﺪی ﯾﺎ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﯿﻦ ﻫﺎدی و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫ﻗﻄﻊ اﺗﺼﺎل‬ ‫‪5-3‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ 1-5-3‬اﺗﺼﺎﻟﯽ ﻋﺎﯾﻘﯽ‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻋﺎﯾﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻗﺴﻤﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻌﺒﯿﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﺗﺎ ﺑﯿﻦ دو ﻗﺴﻤﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-5-3‬ﻓﻠﻨﺞ ﻋﺎﯾﻖ‬
‫ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻓﻠﻨﺠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻗﻄﻌﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را‪ ،‬از ﻧﻈﺮ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Drainage Bond‬‬

‫‪2 - Remedial Bond‬‬
‫‪3 - Resistance Bond‬‬
‫‪4 - Joints‬‬
‫‪5 - Isolating Joint‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪1‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪6-3‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ در ﻧﻘﻄﻪای ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﺎزه )اﻣﺎ ﺑﺪون ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﺎزه( ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎس ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻄﺎ )ﺑﺮ اﺛﺮ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن‬
‫در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ( ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫اﻟﮑﺘﺮود‬ ‫‪7-3‬‬
‫ﻫﺎدی ﻓﻠﺰی ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﻓﻠﺰی )ﮐﺮﺑﻦ( ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از آن ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ وارد و ﯾﺎ ﺗﻮﺳﻂ آن از اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪8-3‬‬
‫ﻣﺎﯾﻊ ﯾﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺎﯾﻊ و ﻣﻮادی ﻣﺮﮐﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎک ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺣﺮﮐﺖ ﯾﻮنﻫﺎ در آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی‪ 2‬ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫‪9-3‬‬

‫‪ 1-9-3‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ )ﻧﯿﻤﻪ ﭘﯿﻞ(‬

‫اﻟﮑﺘﺮودی اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﺠﺎد ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻌﯿﻦ در آن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﮑﺮار اﺳﺖ و ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﺎﯾﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‪ ،‬ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ دﯾﮕﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 2-9-3‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺟﯿﻮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﺟﯿﻮه‬
‫اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺟﯿﻮه و ﮐﻠﺮور ﺟﯿﻮه در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﮐﻠﺮور ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ 3-9-3‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‬
‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻣﺲ در ﻣﺤﻠﻮل اﺷﺒﺎع ﺷﺪه ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ 4-9-3‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‬
‫اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻧﻘﺮه ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﺪه در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺣﺎوی ﯾﻮنﻫﺎی ﮐﻠﺮور ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Structure Electrolyte Potential‬‬

‫‪2 - Reference Electrodes‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ‪ :‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﺟﺎی واژه ﺳﺎزه‪ ،‬از ﮐﻠﻤﻪﻫﺎی ﻓﻠﺰ و ﻟﻮﻟﻪ و ﺑﻪ ﺟﺎی واژه اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ از ﮐﻠﻤﻪﻫﺎی ﺧﺎک و آب اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪3 - Calomel Reference Electrode‬‬
‫‪4 - Copper – Copper Sulphate Reference Electrode‬‬
‫‪5 - Silver – Silver Chloride Reference Electrode‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 5-9-3‬اﻟﮑﺘﺮود ﻫﯿﺪروژن اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ از ﻓﻠﺰ اﻟﮑﺘﺮوﭘﻮزﯾﺘﯿﻮ‪ 2‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻼﺗﯿﻦ در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺎز ﻫﯿﺪروژن در ﻓﺸﺎر ‪ 1‬اﺗﻤﺴﻔﺮ اﺷﺒﺎع ﺷﺪه و دارای‬
‫ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ واﺣﺪ ‪ 3‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ 6-9-3‬اﻟﮑﺘﺮود ﺣﺴﺎس‬
‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻌﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ ﺑﻪﻃﻮر ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﮔﺮدد و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ را ﺑﻪﻃﻮر داﺋﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ 10-3‬اﻟﮑﺘﺮو ﻧﮕﺎﺗﯿﻮ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰی‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود دﯾﮕﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ 11-3‬اﻟﮑﺘﺮو ﭘﺎزﯾﺘﯿﻮ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰی‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود دﯾﮕﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 12-3‬اﻟﮑﺘﺮو اﺳﻤﺰ‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻋﺒﻮر ﻣﺎﯾﻌﺎت از ﺳﻄﻮح ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﻧﺎﺷﯽ از اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ دو ﻃﺮف ﺳﻄﺢ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ‪.‬‬

‫‪ 13-3‬اﺧﺘﻼف ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻫﻮا‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﯿﺰان ﺗﻤﺎس ﻫﻮا ﺑﺎ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺧﻮردﮔﯽ در‬
‫ﺳﻄﻮﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻤﺎس ﻫﻮای آن ﻣﺤﺪود ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 14-3‬ﺑﺎدﮐﺮدﮔﯽ‪) 7‬ﻻﯾﻪ رﻧﮓ(‬

‫ﺑﺎد ﮐﺮدﮔﯽﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﻻﯾﻪ رﻧﮓ ﺑﺪون ﺗﺮک ﺧﻮردن اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﮔﺎز و ﯾﺎ زﻧﮓزدﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و ﻻﯾﻪ رﻧﮓ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Standard Hydrogen Electrode‬‬

‫‪2 - Electro Positive‬‬
‫‪3 - Unit Activity‬‬
‫‪4 - Sensing Electrode‬‬
‫‪5 - Electronegative‬‬
‫‪6 - Electropositive‬‬
‫)‪7 - Blistering (Of Paint Film‬‬

‫‪7‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 15-3‬ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎﮐﻨﻨﺪه ﺳﻮﻟﻔﺎت‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ از ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﺎکﻫﺎ وآبﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻓﻘﻂ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺧﻨﺜﯽ و ﮐﻤﺒﻮد‬
‫اﮐﺴﯿﮋن واﮐﻨﺶ داﺷﺘﻪ و ﻣﻮﺟﺐ اﺣﯿﺎ ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎی ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاﻓﺸﺎن ﺷﺪه و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 16-3‬ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻦ‪) 2‬ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی(‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 17-3‬ﺑﯽﻫﻮازی‬
‫ﻓﻘﺪان اﮐﺴﯿﮋن آزاد در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﺠﺎور ﺳﺎزه‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ 18-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن و اﺣﯿﺎ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﭘﻼﺗﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ 19-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻣﺤﯿﻂ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 20-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک‪) 6‬ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه(‬

‫اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آﻧﺪ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫‪ 21-3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻟﺤﻈﻪای ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Sulphate – Reducing Bacteria‬‬

‫‪2 - Ground Bed‬‬
‫‪3 - Anaerobic‬‬
‫‪4 - Redox Potential‬‬
‫‪5 - Protection Potential‬‬
‫‪6 - Driving Potential‬‬
‫‪7 - Instantaneous Off Potential‬‬

‫‪8‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 22-3‬ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‪ ،‬ﻋﺎﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه ﭼﺴﺒﺎﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ آﻧﺮا از ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻪ و از ﺧﻮردﮔﯽ آن‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ 23-3‬ﭘﯿﻞ‪ 2‬اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﭘﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﺘﺸﮑﻞ از‪ :‬ﮐﺎﺗﺪ‪ ،‬آﻧﺪ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﮐﺎﺗﺪ‬
‫از ﻃﺮﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﺳﯿﻢ راﺑﻂ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 24-3‬ﭘﯿﻞ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‬
‫ﭘﯿﻞ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻣﺘﺸﮑﻞ از دو اﻟﮑﺘﺮود از ﻓﻠﺰ روی‪ 4‬ﯾﺎ ﻣﻮاد ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﺎﯾﻖ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﺪا ﺷﺪه و‬
‫در داﺧﻞ ﻣﻮاد ﭘﺮﮐﻨﻨﺪه ﮐﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﭘﯿﻞﻫﺎ ﻣﺴﯿﺮی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻢ را ﺑﯿﻦ اﺟﺰای ﺳﺎزه و ﺳﺎزه ﺑﺎ زﻣﯿﻦ ﺑﺮای ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب اﻟﻘﺎ ﺷﺪه در‬
‫ﺳﺎزه و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪ اﻟﻘﺎﯾﯽ و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ‪ 5‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻣﻘﺪار ﮐﻤﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‬
‫ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ 25-3‬ﭘﯿﻞ ﻗﻄﺒﯽ‬
‫وﺳﯿﻠﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺴﯿﺮ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺗﺎ ﻓﻘﻂ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻤﯽ از ﻣﻨﺒﻊ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزه را ﺗﺨﻠﯿﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻻ و ﺗﻤﺎم وﻟﺘﺎژﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوﺑﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﺣﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﯾﮏ‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﯽ ‪ -‬اچ )‪(pH‬‬ ‫‪26-3‬‬

‫‪ 1- 26- 3‬ﻣﻘﺪار ‪pH‬‬

‫ﺷﺎﺧﺺ ﻟﮕﺎرﯾﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﯾﻮن ﻫﯿﺪروژن در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Protective Coating‬‬

‫‪2 - Cell‬‬
‫‪3 - Grounding Cell‬‬
‫‪4 - Zinc‬‬
‫‪5 - Surge‬‬
‫‪6 - Polarization Cell‬‬

‫‪9‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 2-26-3‬اﺳﯿﺪ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن )‪ (H+‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﻞ )‪ (OH-‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪ 3-26-3‬ﺑﺎز‪) 2‬ﻗﻠﯿﺎ(‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﻞ )‪ (OH-‬ﺑﯿﺶ از ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن )‪ (H+‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 4-26-3‬ﺧﻨﺜﯽ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻏﻠﻈﺖ ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﻞ و ﻫﯿﺪروژن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 27-3‬ﺗﺎولزدﮔﯽ ﻻﯾﻪ رﻧﮓ‬

‫ﺗﺎولزدﮔﯽ ﻻﯾﻪ رﻧﮓ‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﻤﻊﺷﺪن رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﮔﺎز ﯾﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ و ﻻﯾﻪ ﺳﺎﻟﻢ رﻧﮓ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)ﺑﻨﺪ ‪(14-2‬‬

‫‪ 28-3‬ﺗﺨﻠﯿﻪ‬

‫‪ 1-28-3‬ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻠﺰی زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﯾﺎ زﯾﺮآﺑﯽ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد‬
‫اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه و ﻣﺪار ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﻨﻔﯽ )رﯾﻞ‪ ،‬ﺗﻐﺬﯾﻪ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺷﯿﻨﻪ‪4‬و ‪ (...‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ 2-28-3‬ﺗﺨﻠﯿﻪ اﺟﺒﺎری‬
‫‪6‬‬
‫ﻧﻮﻋﯽ ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪه و ﺳﯿﺴﺘﻢ رﯾﻠﯽ دارای ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪوﺟﻮد‬
‫آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-28-3‬ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﻄﺒﯽ‪) 7‬ﭘﻮﻻرﯾﺰه(‬

‫ﻧﻮﻋﯽ ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪه و ﺳﯿﺴﺘﻢ رﯾﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دارای وﺳﯿﻠﻪ ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﯾﮏﻃﺮﻓﻪﮐﻨﻨﺪهای‬
‫‪10‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ 8‬ﯾﺎ رﻟﻪ‪ 9‬و ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر‬

‫‪1 - Acid‬‬
‫‪2 - Alkaline‬‬
‫‪3 - Neutral‬‬
‫‪4 - Basbar‬‬
‫‪5 - Forced Drainage‬‬
‫‪6 - Traction System‬‬
‫‪7 - Polarized Electric Drainage‬‬
‫‪8 - Rectifier‬‬
‫‪9 - Relay‬‬
‫‪10 - Contactor‬‬

‫‪10‬‬
 ‫‪ 4-28-3‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺨﻠﯿﻪ‪ 1‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮای ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎن داﺋﻢ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎ و ﻣﻨﺒﻊﻫﺎی اﻧﺮژی ﻣﻮﻗﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 29-3‬ﺟﺪاﯾﺶ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ داﺷﺘﻪ )ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل اﻓﺰاﯾﺶ‪ pH‬و ﺗﺼﺎﻋﺪ‬
‫ﻫﯿﺪروژن( و اﻏﻠﺐ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺷﮑﺎل در ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺮای ﻧﺎﻗﺺ‪ ،‬ﺻﺪﻣﺎت اﺗﻔﺎﻗﯽ ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﺑﻮدن ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺮوع‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 30-3‬ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎل ﺷﺪه‬
‫ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎل ﺷﺪه‪ ،‬ﻋﺒﺎرت از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﯾﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دﯾﮕﺮ )ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه( ﺑﻪ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ وارد ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻻزم ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزه ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ 31-3‬ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ از ﻣﺤﯿﻂ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی وارد ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﺎزه راﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ 32-3‬ﺟﺮﯾﺎن ﺳﺮﮔﺮدان‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎک ﯾﺎ آب از ﯾﮏ ﺳﺎزه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﺳﺎزه و ﯾﺎ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ‪ :‬در ﻣﻮرد ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﺳﺮﮔﺮدان‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-7-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ 33-3‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮ واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎزه ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﯾﺎ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 34-3‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫روش ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی ﺑﺎ ﮐﺎﺗﺪ ﻗﺮار دادن آن ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﻣﺤﯿﻂ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ اﻃﺮاف ﺳﺎزه‬
‫ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آن ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Drainage Tests‬‬

‫‪2 - Cathodic Disbonding‬‬
‫‪3 - Impressed Current‬‬
‫‪4 - Protection Current‬‬
‫‪5 - Stray Current‬‬
‫‪6 - Current Density‬‬

‫‪11‬‬
 ‫‪ 35-3‬ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫واﮐﻨﺶ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻓﻠﺰ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﯾﺎ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ آن ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻮﺿﯿﺢ‪ :‬اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ واﮐﻨﺶ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﯽﭘﺮدازد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 36-3‬ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ ﯾﺎ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق در اﺛﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق دﯾﮕﺮ و ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه از ﻫﺮ ﻣﻨﺒﻌﯽ‪.‬‬

‫‪ 37-3‬ﺳﺎزهﻫﺎ‬

‫‪2‬‬
‫‪ 1-37-3‬ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‬
‫ﺳﺎزهای ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ آن اﻋﻤﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 2-37-3‬ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه‬
‫ﺳﺎزهای ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ آن اﻋﻤﺎل ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-37-3‬ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ‪) 4‬اوﻟﯿﻪ(‬

‫ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﯾﻦ ﺳﺎزه ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺮای ﺳﺎزه ﻓﺮﻋﯽ )ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-37-3‬ﺳﺎزه ﻓﺮﻋﯽ‪) 5‬ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ(‬

‫ﺳﺎزه ﻓﺮﻋﯽ ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ‬
‫)اوﻟﯿﻪ( ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ 38-3‬ﺻﺎﺑﻮﻧﯽ ﺷﺪن‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺻﺎﺑﻮﻧﯽ ﺷﺪن ﺑﻪ وﯾﮋه ﺗﺠﺰﯾﻪ‪ ،‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﯾﺎ ﻧﺮم ﺷﺪن ﻗﺸﺮ رﻧﮓ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ واﮐﻨﺶ ﻣﻮاد ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ روی‬
‫اﺳﯿﺪﻫﺎی ﭼﺮب ﻣﻮﺟﻮد در رﻧﮓ‪.‬‬

‫‪1 - Corrosion Interaction‬‬

‫‪2 - Protected Structure‬‬
‫‪3 - Unprotected Structure‬‬
‫‪4 - Primary Structure‬‬
‫‪5 - Secondary Structure‬‬
‫‪6 - Saponification‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 39-3‬ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎزدﻫﯽ‬
‫ﺑﺨﺸﯽ از آﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺒﻞ از آﻧﮑﻪ آﻧﺪ‪ ،‬دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 40-3‬ﻃﺮح ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺸﺘﺮک‬
‫ﻃﺮﺣﯽ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺰا را ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﺠﻬﯿﺰاﺗﯽ ﻣﺸﺘﺮک‪ ،‬ﺗﺤﺖ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 41-3‬ﻏﻼف ﻋﺎﯾﻖ‪ 3‬اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫ﭘﻮﺷﺸﯽ اﺳﺖ از ﻣﻮاد ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻪ در ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ آﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزه رﻧﮓ ﺷﺪه‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد ﺗﺎ از ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺷﺪن رﻧﮓ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺷﺪن رﻧﮓ‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ از اﺛﺮ ﻣﻮاد ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺑﺎﻻ در ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻻد ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ آﻧﺪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ‪ :‬از اﯾﻦ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺑﺪﻧﻪ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ 42-3‬ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل‬
‫ﺣﺎﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻓﻠﺰ ﯾﺎ آﻟﯿﺎژ رﻓﺘﺎر اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﻤﺘﺮی از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داده و ﺷﺪت ﺧﻮردﮔﯽ آن ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ‪ :‬ﻋﻤﻮﻣﺎً اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻧﺎزک ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ 43-3‬ﻓﻠﻨﺞ ﻋﺎﯾﻖ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﻓﻠﻨﺠﯽ ﺑﯿﻦ دو ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺎور ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ از ﺳﻮی ﯾﮏ ﻓﻠﻨﺞ ﯾﺎ از ﺳﻮی ﻫﺮ دو ﻓﻠﻨﺞ‪ ،‬ﻋﺎﯾﻖ‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮔﺮدﯾﺪه و واﺷﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﺎدی ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﻦ دو ﻟﻮﻟﻪ در آن ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ 44-3‬ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮود در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪.‬‬

‫‪ 45-3‬ﮐﺎﺗﺪ‬
‫ﮐﺎﺗﺪ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ را از اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ‪ :‬در ﯾﮏ ﭘﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﮐﺎﺗﺪ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودی اﺳﺖ ﮐﻪ در آن واﮐﻨﺶ اﺣﯿﺎ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫‪ 46-3‬ﮐﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ﺷﺪن‬
‫اﻧﺠﺎم واﮐﻨﺶ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯿﻦ دیاﮐﺴﯿﺪﮐﺮﺑﻦ ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﻮا و ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﺪ ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﯿﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Utilization Factor‬‬

‫‪2 - Joint Cathodic Protection Scheme‬‬
‫‪3 - Dielectric Shield‬‬
‫‪4 - Passivity‬‬
‫‪5 - Insulated Flange‬‬
‫‪6 - Polarization‬‬
‫‪7 - Carbonation‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪ 47-3‬ﻣﺎده ﻫﺎدی‬
‫ﻣﻮادی )اﻏﻠﺐ ﻓﻠﺰ ﯾﺎ ﮐﺮﺑﻦ( ﮐﻪ از آن‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺣﺮﮐﺖ اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 48-3‬ﻣﺤﺼﻮلﺧﻮردﮔﯽ‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه از اﻧﺠﺎم واﮐﻨﺶ ﻓﻠﺰ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺧﻮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 49-3‬ﻣﻨﻔﺬ‬
‫ﻣﻨﻔﺬ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻧﻘﺼﯽ در ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻧﺸﺪه ﯾﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ در آن ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫ﺣﺪ ﻻزم ﺑﺮای وﻟﺘﺎژ آزﻣﺎﯾﺶ ﻋﯿﺐﯾﺎﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺿﯿﺢ آﻧﮑﻪ ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت اﯾﻦ ﻣﻨﻔﺬ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﻮراﺧﯽ ﺑﻪﮐﻮﭼﮑﯽ ﺳﺮﺳﻮزن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 50-3‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﮐﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮐﺎﺗﺪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ 51-3‬ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ )ﻇﺎﻫﺮی(‬

‫ﻧﻘﻄﻪای ﮐﻪ دو ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را در ﭘﻼن ﻗﻄﻊ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 52-3‬واﮐﻨﺶ‪) 3‬آﻧﺪی ‪ ،‬ﮐﺎﺗﺪی(‬

‫واﮐﻨﺶ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺼﻮﺻﺎً در اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﮏ آﻧﻬﺎ در ﯾﮏ ﭘﯿﻞ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬

‫‪ 53-3‬واﮐﻨﺶ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ‬
‫واﮐﻨﺶ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ‪ ،‬واﮐﻨﺶ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﺤﻈﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬دارای ﮐﺎﺗﺪ‪ ،‬آﻧﺪ‪ ،‬اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ واﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده و ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮردﮔﯽ آﻧﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 54-3‬ﻫﯿﺪراﺗﻪﺷﺪن )ﺳﯿﻤﺎن(‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻧﺠﺎم واﮐﻨﺶ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﯿﻤﺎن و آب ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺳﺘﺤﮑﺎم آن ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪ 55-3‬ﯾﻮن‬
‫اﺗﻢ ﯾﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺗﻢﻫﺎ ﮐﻪ ﺣﺎﻣﻞ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Corrosion Product‬‬

‫‪2 - Holiday‬‬
‫)‪3 - Reaction (Anodic, Cathodic‬‬
‫‪4 - Ion‬‬

‫‪14‬‬
 ‫اﺻﻮل ﮐﻠﯽ‬ ‫‪-4‬‬

‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-4‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﻮردﮔﯽ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻮده و ﺑﺮای ﮐﻤﮏ ﺑﻪ درک ﺑﻬﺘﺮ اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫رﻓﺘﺎر )واﮐﻨﺶ( ﻓﻠﺰات ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺧﻮد‪ ،‬در ﻏﯿﺎب ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪2-4‬‬

‫‪ 1-2-4‬ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﻓﻠﺰات‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﻓﻠﺰی در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬اﺗﻢﻫﺎی ﺧﻨﺜﯽ آن ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﻮنﻫﺎی ﺑﺎ ﺑﺎر ﻣﺜﺒﺖ وارد‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﻣﯽﮔﺮدد و اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎی ﻣﺎزاد در ﻓﻠﺰ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ در ﻣﻮرد آﻫﻦ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (1‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Fe → Fe + + + 2e −‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﻓﻠﺰ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬در اﺛﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﯾﻮنﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪداﺧﻞ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﺣﺮﮐﺖ اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺎﺣﯿﻪای از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺟﻬﺖ آن ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫”ﻧﺎﺣﯿﻪ آﻧﺪی“ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﯾﻮنﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ ﻓﻠﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﯾﻮنﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ داﺧﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﯾﺠﺎد واﮐﻨﺶ ﮐﺮده و ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻮاد‬
‫ﻏﯿﺮﻣﺤﻠﻮل ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺪﻫﺪ )ﻣﺜﻼً ﺗﻮﻟﯿﺪ زﻧﮓ در ﻣﻮرد ﻓﻮﻻد(؛ اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد اﺻﻮﻻً ﺗﺄﺛﯿﺮی در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺧﻮد ﻋﺎﻣﻞ ﮐﻨﺪی ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-2-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ ﺑﺮای ﮐﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای اداﻣﻪ واﮐﻨﺶ ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻠﺰ و ﺣﺮﮐﺖ ﯾﻮنﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪ داﺧﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﻧﺎﺣﯿﻪ آﻧﺪی‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﻣﺤﻠﻮل ﺑﻪ ﻓﻠﺰ و ﻣﺼﺮف اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ در ﻧﺎﺣﯿﻪ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﺎﺗﺪی« ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺟﺒﺮان ﮔﺮدد‪ .‬واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﺎﺗﺪی اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-2-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬اﯾﻦ واﮐﻨﺶﻫﺎ را‬
‫واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬وﻗﺘﯽ اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ از ﯾﮏ ﻧﺎﺣﯿﻪ از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ‬
‫ﺷﻮد ﺑﻪ آن اﻧﺘﻘﺎل ”ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯽ“‪ ،‬و ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﯾﻮنﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ از ﻃﺮﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﮔﺮدﻧﺪ ﺑﻪ آن اﻧﺘﻘﺎل ”ﻫﺪاﯾﺖ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ“ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻋﺒﻮری از اﯾﻦ ﻣﺪار ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً در ﻣﻮرد آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪازای ﻫﺮ اﺗﻢ ﮐﻪ وارد ﻣﺤﻠﻮل ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬دو اﻟﮑﺘﺮون آزاد ﻣﯽﮔﺮدد و ﺑﻪ ازای ﺷﺪت‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ‪ 1‬آﻣﭙﺮ‪ 9 ،‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻓﻠﺰ آﻫﻦ در ﺳﺎل ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 2-2-4‬ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن‬
‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﻃﺮاف آن ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﭼﮕﺎﻟﯽ و ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ را ﻗﻄﻊ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ؛ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ در اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪” ،‬ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن“ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ ﻧﻮع واﮐﻨﺶﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫در ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ رخ ﻣﯽدﻫﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ را‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮐﺮد‪ .‬ﭼﻮن اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه ﺑﻪ اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮع اﻟﮑﺘﺮود ﻧﯿﺰ‬
‫ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد )ﺑﻨﺪ ‪ ،(1-2-10‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻧﻮع اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺎن ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰی را ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺑﺎ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﮕﺎرﯾﺘﻢ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮری )ورودی و ﺧﺮوﺟﯽ( از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﻧﺸﺎن داد؛ ﯾﻌﻨﯽ درﺟﻪ‬
‫ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﻧﺎﺷﯽ از واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی وآﻧﺪی‪ .‬ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬در ﺷﮑﻞ )‪ (2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺷﯽ از واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی در ﺟﻬﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ راﺣﺘﯽ‪ ،‬در ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮان دﯾﺪ ﮐﻪ در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻮردﮔﯽ )‪ ،(Ecorr‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی آﻧﺪی و ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ و در ﺟﻬﺖﻫﺎی ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ(‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در واﮐﻨﺶﻫﺎی آﻧﺪی‪ ،‬در واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺼﺮف ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺪون ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،Icorr .‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫)‪ (Ecorr‬اﺳﺖ‪ .‬از روی ﺷﮑﻞ )‪ (2‬ﻣﯽﺗﻮان دﯾﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻠﺰ را ﺑﻪﻃﺮﯾﻘﯽ ﮐﺎﻫﺶ دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ واﮐﻨﺶﻫﺎی آﻧﺪی‬
‫)ﺧﻮردﮔﯽ( ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺳﺮﻋﺖ واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬و ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﮐﺮدن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻠﺰ‪،‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮردﮔﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ داد‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -1‬روش اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬

‫‪1 - Polarization‬‬

‫‪16‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪ -2‬ﻣﻨﺤﻨﯽﻫﺎی ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن‬

‫‪ 3-2-4‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭘﯿﻞ‬
‫اﮔﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ دو ﻓﻠﺰ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻘﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ )‪ (3‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮐﻨﯿﻢ و ﻓﻠﺰ ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاری‬
‫دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺟﻬﺖ ﻓﻠﺶﻫﺎی ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻓﻠﺰ ‪ A‬آﻧﺪ ﺑﻮده و ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﻓﻠﺰ ‪ C‬ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﺎﺗﺪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﺰات و ﻣﻮاد‬
‫ﻫﺎدی ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻣﺘﻌﺎرف در ﻗﺴﻤﺖ زﯾﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﻘﺶ آﻧﺪی ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ )اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﯿﻮﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮاد ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ(‬
‫ب ‪ -‬روی‬
‫ج ‪ -‬آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ )ﺑﺮﺧﯽ آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﯿﻮﺗﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ(‬
‫آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد‬ ‫د‪-‬‬
‫ﻫـ‪ -‬ﺳﺮب‬
‫ﺑﺮﻧﺞ‬ ‫و‪-‬‬
‫ﻣﺲ‬ ‫ز‪-‬‬
‫ح ‪ -‬ﮔﺮاﻓﯿﺖ ‪ ،‬ﮐﮏ و ﻏﯿﺮه )اﻟﮑﺘﺮوﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮاد ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ(‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬در اﺗﺼﺎل آﻫﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‪ ،‬ﭘﯿﻠﯽ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ در آن ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﻧﻘﺶ آﻧﺪ و آﻫﻦ ﻧﻘﺶﮐﺎﺗﺪ را دارد‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪ -3‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﭘﯿﻞ‬

‫ﭘﯿﻞﻫﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺧﻮاص اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﯾﮏ ﻓﻠﺰ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫اﮐﺴﯿﮋن ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﺷﺪن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن ﻓﻠﺰ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺧﺎک و ﺗﺨﻠﺨﻞ‬
‫آن‪ ،‬ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﯾﺠﺎد ﭘﯿﻞﻫﺎی ﺧﻮردﮔﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮﺗﯿﺒﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﭼﻨﯿﻦ ﭘﯿﻞﻫﺎﯾﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬در ﺷﮑﻞ )‪(4‬‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪازه ﭘﯿﻞﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً در ﺷﮑﻞ )‪ -4‬ج( ﺳﻄﺢ آﻧﺪی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧﯿﻠﯽﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ ﺣﻔﺮهای ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﻄﺢ آﻧﺪی ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ )ﺳﻮراخ ﺷﺪن( ﺳﺮﯾﻊ در ﻓﻠﺰ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 4-2-4‬روﯾﯿﻦ ﺷﺪن )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن(‬

‫اﮔﺮ ﻣﻮاد ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در اﺛﺮ ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻗﺸﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از اداﻣﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﻮﻻد زﻧﮓ ﻧﺰن )ﺿﺪ زﻧﮓ( در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ از اﺛﺮ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻗﺸﺮﻫﺎی اﮐﺴﯿﺪ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻠﺰاﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم‪ ،‬ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم و ﺗﺎﻧﺘﺎﻟﻮم ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻗﺸﺮﻫﺎی ﻣﻘﺎوم و ﭼﺴﺒﻨﺪه اﮐﺴﯿﺪی ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر‬
‫ﯾﻮنﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 5-2-4‬واﮐﻨﺶ در ﻧﺎﺣﯿﻪﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪﻫﺎی )‪ (2‬و )‪ (3‬ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﯾﻦ واﮐﻨﺶﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ در ﻧﺎﺣﯿﻪﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪2H + + 2e − → H 2‬‬ ‫)‪(2‬‬

‫اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ ‪ +‬ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن‬ ‫→‬ ‫ﮔﺎز ﻫﯿﺪروژن‬

‫‪18‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -4‬ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از اﺧﺘﻼف ﻫﻮادﻫﯽ‬

‫‪19‬‬
‫‪O 2 + 2H2 O + 4e − → 4OH −‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ ‪ +‬آب ‪ +‬اﮐﺴﯿﮋن‬ ‫→‬ ‫ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﻞ‬

‫واﮐﻨﺶ )‪ (2‬ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی اﺳﯿﺪی )در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن اﺿﺎﻓﯽ( و واﮐﻨﺶ )‪ (3‬ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﺠﺎورت‬
‫اﮐﺴﯿﮋن ﻣﺤﻠﻮل در آب و در ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺧﻨﺜﯽ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻫﺮ دو واﮐﻨﺶ ﺑﻪﺳﻮی اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ در‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﮐﺎﺗﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )ﺑﺮای ﻓﺰوﻧﯽ ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن‪ ،‬ﺑﻪ ﺿﻤﯿﻤﻪ اﻟﻒ ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﺷﻮد(‪ .‬در واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﮑﺲ واﮐﻨﺶﻫﺎی آﻧﺪی )ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ (1‬اﺗﻢﻫﺎی ﻓﻠﺰی وارد ﻣﺤﻠﻮل ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً در ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ رخ ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﻮادﻫﯽ )اﮐﺴﯿﮋن رﺳﺎﻧﯽ( و ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ‪ ،‬ﯾﻮنﻫﺎی آﻫﻦ اﯾﺠﺎد‬
‫ﺷﺪه در آﻧﺪ ﺑﺎ ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﻞ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﻧﺎﺣﯿﻪﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪه و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﯿﺪرو اﮐﺴﯿﺪآﻫﻦ )ﻓﺮو(‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻫﯿﺪرواﮐﺴﯿﺪآﻫﻦ )ﻓﺮو( در ﺣﻀﻮر اﮐﺴﯿﮋن ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ زﻧﮓ آﻫﻦ ﻣﯽﮔﺮدد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ واﮐﻨﺶ ﮐﻠﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (4‬ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ زﻧﮓ ﯾﺎ ﻫﯿﺪرواﮐﺴﯿﺪ آﻫﻦ آﺑﺪار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪4Fe + 3 O 2 + 2H 2O → 2Fe2O 3. H 2O‬‬ ‫)‪(4‬‬

‫در ﻋﻤﻞ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮردﮔﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻣﯿﺰان واﮐﻨﺶ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ واﮐﻨﺶ )‪ (3‬ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﺗﺄﻣﯿﻦ اﮐﺴﯿﮋن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺧﺎکﻫﺎی ﺑﯽﻫﻮازی ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ‪ ،‬ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎﮐﻨﻨﺪه ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻧﻮﻋﯽ واﮐﻨﺶ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬ ‫‪pH‬‬ ‫ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ و اﻏﻠﺐ ﭼﻨﯿﻦ ﺧﺎکﻫﺎﯾﯽ ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد‪ ،‬ﻣﻬﺎﺟﻢ و ﺧﻮرﻧﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن و اﺣﯿﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ آﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮای ﻓﻌﺎلﺷﺪن ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎ ﮐﻨﻨﺪه ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪.‬‬

‫واﮐﻨﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﺎﺗﺪی اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻧﻤﯽﮔﺮدد‪ .‬وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ در ﻧﺎﺣﯿﻪ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﻓﻠﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻗﻠﯿﺎﯾﯽﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎی ﻗﺒﻠﯽ رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬در ﻣﻮرد آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم و ﮔﺎﻫﯽ‬
‫اوﻗﺎت ﺳﺮب‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮردﮔﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮدن‪ ،‬ﺧﻮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺴﺎد رﻧﮓ و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻆ دﯾﮕﺮ‬
‫ﻓﻠﺰ ﺷﻮد )در اﺛﺮ ﺻﺎﺑﻮﻧﯽ ﺷﺪن(‪ .‬ﺗﺄﺛﯿﺮات واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮐﺎﺗﺪی ﮐﻪ در اﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬در ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬درج‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪3-4‬‬

‫‪ 1-3-4‬ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻮاﺣﯽ آﻧﺪی و ﮐﺎﺗﺪی ﻧﯿﺎز دارد‪ .‬ﺷﮑﻞ )‪ (5‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺧﻮردﮔﯽ در آبﻫﺎی ﻫﻮادﻫﯽ ﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮون از ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺎرﺟﯽ وارد ﺳﺎزه ﺷﻮد‪ ،‬در آن ﺻﻮرت ﯾﻮنﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﮐﻤﺘﺮی ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺻﻮل را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺤﻨﯽﻫﺎی ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن )ﭘﻮﻻرﯾﺰاﺳﯿﻮن( ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ در ﺷﮑﻞ )‪(6‬‬

‫‪20‬‬
‫‪Ep‬‬ ‫)ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻮردﮔﯽ( ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬ ‫‪Ecorr‬‬ ‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺿﯿﺢ داد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮون ﺧﺎرﺟﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻠﺰ از ﻣﻘﺪار‬
‫)ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی( ﮐﺎﻫﺶ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن آﻧﺪی و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﺪت ﺧﻮردﮔﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ Ep .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺎرﺟﯽ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ‪ Ip‬در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ‪ Ep‬را ﺗﺄﻣﯿﻦ و ﺣﻔﻆ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﺳﺎزه ﺑﻪ آﻧﺪ ﮐﻤﮑﯽ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬اﯾﻦ آﻧﺪ ﮐﻤﮑﯽ‪ ،‬ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﭼﮕﺎﻟﯽ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم ﺑﺮای ﮐﻠﯿﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰی ﺳﺎزه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦﺻﻮرت ﺳﺎزه ﺑﻪ ﮐﺎﺗﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ آﻧﺪ از ﺟﻨﺲ‬
‫ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در اﺛﺮ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﭘﯿﻞﻫﺎی ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺸﺘﻪ و آﻧﺪ ﮐﻤﮑﯽ ﺧﻮرده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع آﻧﺪ را ”آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ “1‬ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ اﯾﻦ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﯿﺰ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ آن‪” ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل‪ 2‬ﺟﺮﯾﺎن“ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺟﺎزه اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﮐﻤﮑﯽ ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ را ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻃﻮری اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻤﯽﺧﻮرده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ارﻗﺎم‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ )ﺗﯿﭗ( ﺑﺮای ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﺧﺎص در ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ارﻗﺎم ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺮای راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻠﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -5‬واﮐﻨﺶﻫﺎی آﻧﺪی و ﮐﺎﺗﺪی در ﺳﻄﻮح ﻓﻮﻻدی‬

‫‪1 - Socrificial Anode‬‬

‫‪2 - Impressed Current‬‬

‫‪21‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪ -6‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫‪ 2-3-4‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫‪ 1-2-3-4‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﯾﮏ ﻓﻠﺰ ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ )ﺧﺎک ﯾﺎ آب( ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ و ﻣﻌﯿﺎری ﺑﺮای ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬در ﺟﺪول )‪ (1‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ )ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ( درج ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ از اﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮردﮔﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﻋﻤﻞ ﻣﻘﺪار ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ در ارزﯾﺎﺑﯽ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و ﺧﺎک ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻧﻘﺎط ﻣﺘﻌﺪد و ﮐﺎﻓﯽ در اﻣﺘﺪاد ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻧﮑﺎت ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪه )ﺑﻨﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی‬
‫ﻣﺪﻓﻮن( ﻣﻮرد ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻋﺒﻮری از‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ »اﻓﺖ ‪«1IR‬‬
‫ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ واﻗﻌﯽ در ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ‬

‫‪1 - IR drop‬‬

‫‪22‬‬
‫روش اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻓﺖ ‪ IR‬را ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﮐﺎﻫﺶ داده و ﯾﺎ آﻧﺮا ﺣﺬف ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪت‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ ،(1‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﮕﺮدد‪ .‬اﻓﺖ ‪ IR‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و اﯾﻦ اﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﯿﺰ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻗﻄﻊ ﻟﺤﻈﻪای ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﯿﻮهای ﺑﺮای ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫رﺳﺎﻧﺪن ﺧﻄﺎی اﻓﺖ ‪ IR‬ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺻﻮﻻً ﻫﺮ ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎی اﻓﺖ ‪ IR‬ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻓﻠﺰ ﺑﺎ رﺳﺎﻧﺪن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞﻫﺎی‬
‫ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (1‬و ﯾﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از آن ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺑﻌﻀﯽ ﻓﻠﺰات ﺧﺎص‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻻزم در ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 2- 2- 3- 4‬ﺗﺎ ‪ 6- 2- 3- 4‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-2-3-4‬آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺟﺪول )‪ (1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد در ﻣﺤﯿﻂ ﺑﯽﻫﻮازی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎک رس ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮی ﺑﺮای آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ )ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎرﺑﺮد(‬ ‫ﻓﻠﺰ ﯾﺎ آﻟﯿﺎژ‬

‫ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‬
‫ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‬ ‫ﻣﺲ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‬
‫روی ‪ -‬آب درﯾﺎ‬ ‫اﺷﺒﺎع ﺷﺪه ﮐﻠﺮور ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ‬
‫)در آب درﯾﺎ(‬ ‫درﺧﺎکوآب ﺷﯿﺮﯾﻦ‬
‫)در ﻫﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ(‬
‫وﻟﺖ‬ ‫وﻟﺖ‬ ‫وﻟﺖ‬ ‫وﻟﺖ‬ ‫آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد‬
‫‪+ 0/25‬‬ ‫‪- 0 /8‬‬ ‫‪- 0/75‬‬ ‫‪- 0/85‬‬ ‫‪ -‬ﻣﺤﯿﻂ ﻫﻮازی‬
‫‪+ 0/15‬‬ ‫‪- 0 /9‬‬ ‫‪- 0/85‬‬ ‫‪- 0/95‬‬ ‫‪ -‬ﻣﺤﯿﻂ ﺑﯽﻫﻮازی‬
‫‪+ 0 /5‬‬ ‫‪- 0/55‬‬ ‫‪- 0 /5‬‬ ‫‪- 0 /6‬‬ ‫ﺳﺮب‬
‫‪ – 0/45‬ﺗﺎ ‪- 0/6‬‬ ‫‪ – 0/6‬ﺗﺎ ‪- 0/45‬‬ ‫‪ – 0/55‬ﺗﺎ ‪- 0/4‬‬ ‫‪ – 0/65‬ﺗﺎ ‪- 0/5‬‬ ‫آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﺲ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم‬
‫‪+ 0/15‬‬ ‫‪- 0 /9‬‬ ‫‪- 0/85‬‬ ‫‪- 0/95‬‬ ‫‪ -‬ﺣﺪ ﻣﺜﺒﺖ‬
‫‪- 0 /1‬‬ ‫‪- 1/15‬‬ ‫‪- 1 /1‬‬ ‫‪- 1 /2‬‬ ‫‪ -‬ﺣﺪ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ -1‬ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در آب درﯾﺎی ﺗﻤﯿﺰ ‪ -‬رﻗﯿﻖ ﻧﺸﺪه و ﻫﻮادﻫﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ آب درﯾﺎ در ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰی‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ -2‬ﮐﻠﯿﻪ ارﻗﺎم ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮﯾﻦ رﻗﻢ ‪ 0/05V‬ﮔﺮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪23‬‬
 ‫‪ 3-2-3-4‬ﻓﻮﻻدﻫﺎی ﺿﺪ زﻧﮓ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﻓﻮﻻدﻫﺎی ﺿﺪ زﻧﮓ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪن ﻫﯿﺪروژن و در ﻧﻬﺎﯾﺖ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺎولزدن ﻓﻮﻻد ﮔﺸﺘﻪ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﻧﺮا ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺤﯿﻂﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﯿﺎز ﻧﺪارد‪ .‬در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬از ﺣﻔﺎﻇﺖ آﻧﺪی اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻏﺎﻟﺒﺎً‬
‫ﻓﻮﻻدﻫﺎی ﺿﺪ زﻧﮓ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﺷﮑﺎﻓﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ؛ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﮑﺎﻓﯽ در درزﻫﺎی ﭘﺮچ ﺷﺪه ﯾﺎ ﭘﯿﭻ ﺷﺪه‬
‫در ﻣﺤﻞ ﺗﻤﺎس ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰی ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﻏﯿﺮﻓﻠﺰی ﻣﺎﻧﻨﺪ واﺷﺮﻫﺎ ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ‪ .‬ﺧﻮردﮔﯽ ﺷﮑﺎﻓﯽ ﻧﻮﻋﯽ ﺧﺎص از ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﻫﻮادﻫﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬وﻗﻮع و ﺷﺪت اﯾﻦ‬
‫ﻧﻮع ﺧﻮردﮔﯽ را ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ‪ ،‬ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﺗﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﺪرج در‬
‫ﺟﺪول )‪ (1‬ﺑﺮای آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮد‪ .‬وﻟﯽ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ‪،‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی آن ﻗﻄﻊ ﮔﺮدد‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﺷﮑﺎﻓﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ‪ ،‬در ﺧﻮردﮔﯽ ﺣﻔﺮهای ﺗﺼﺎدﻓﯽ )ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ( ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺪارد؛ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﺧﯽ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺷﻮاﻫﺪی ﺑﺮﺧﻼف آﻧﺮا ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-2-3-4‬آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ‬
‫اﮔﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ آﻧﻬﺎ از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺘﻮان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را ﺑﯿﻦ ﺣﺪود اﻋﻼم ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (1‬ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 5-2-3-4‬ﺳﺮب‬
‫ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺮب ﺧﻮرده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ‬

‫‪ 6-2-3-4‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﻮﺷﺸﺪار‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﺳﯿﺐدﯾﺪﮔﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﭘﻮﺷﺶ در اﺛﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی دارای ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬از ﻣﺤﺪودﯾﺖ‬
‫ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎزهﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺣﺪ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺗﺠﺎوز‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﺪاول در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ و از اﯾﻦرو‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﻣﻨﻔﯽ ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺮای ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول )‪ (2‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﺳﺎزه ﭘﻮﺷﺸﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﻣﻮش ﻟﺤﻈﻪای‪ 1‬را در ﻣﻮرد ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Instant Off Potontial‬‬

‫‪24‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﺳﺎزه ﭘﻮﺷﺸﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬

‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﺎﻣﻮش ﻟﺤﻈﻪای )وﻟﺖ(‬

‫ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‬
‫‪-1‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ اﭘﻮﮐﺴﯽ ﭘﻮدری‬ ‫‪1‬‬
‫‪- 1 /5‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ اﻧﺎﻣﻞ ﻗﯿﺮی ذﻏﺎل ﺳﻨﮕﯽ ﯾﺎ ﻧﻔﺘﯽ‬ ‫‪2‬‬
‫‪- 1 /1‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻮار ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﭼﺴﺐدار‬ ‫‪3‬‬
‫‪- 1 /2‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ اﭘﻮﮐﺴﯽ ﮐﻮﻟﺘﺎر‬ ‫‪4‬‬
‫‪- 1 /2‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪای‬ ‫‪5‬‬

‫‪25‬‬
 ‫ﻧﮑﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ‬ ‫‪-5‬‬

‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-5‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﻣﯽﺗﻮان در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﺳﺎزه ﯾﺎ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻓﻠﺰی ﮐﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب و ﺧﺎک ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪﮐﺎرﺑﺮد‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻨﺎوب در آب ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﻧﯿﺰ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪) .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎﺗﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺟﺰر و ﻣﺪ در آب ﻓﺮو ﻣﯽروﻧﺪ(‪.‬‬
‫در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺤﺪود ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎﻻی آﻣﺎدهﺳﺎزی آﻧﻬﺎ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻘﺶ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزه ﯾﺎ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﻮرد‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﻮراخ ﺷﺪن‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﯿﺰات در اﺛﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺸﺖ ﮔﺎزﻫﺎی ﺳﻤﯽ ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل ﯾﺎ ﻗﻄﻊ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از‬
‫ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺑﺰرگ و ﯾﺎ ﺳﻮراخ ﺷﺪن ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ(‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪(1‬‬
‫ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬ﺑﻪدﻟﯿﻞ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻤﻨﯽ ﻃﺮح اﻟﺰاﻣﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪی‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺧﻮردﮔﯽ دارد‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺑﻌﻀﯽ‬
‫ﻣﻮارد ﻣﺜﻼً ﺑﺮای ﺳﺎزه ﺣﺎوی ﺳﯿﺎﻻت ﻏﯿﺮﺧﻄﺮﻧﺎک ﯾﺎ ﺳﺎزهای ﮐﻪ ﺧﻮردﮔﯽ در آن ﮐﻢ اﻫﻤﯿﺖﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی‬
‫ﻣﻨﻔﯽ‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ از آﻧﭽﻪ در ﺟﺪول )‪ (1‬درج ﺷﺪه‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد؛ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻃﺮاﺣﯽ‬ ‫‪2-5‬‬

‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ دوم ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﻮدن ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ )ﻣﺤﯿﻂ‬
‫اﻃﺮاف( ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮای ﺣﺼﻮل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻠﺰ‬
‫)ﺳﺎزه( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﺠﺎور آن در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم‬
‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺿﺎﺑﻄﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﺎزه و ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 9‬ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞ )‪ -7‬اﻟﻒ( اﺟﺰای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﺘﺸﮑﻞ اﺳﺖ از آﻧﺪ ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ‬
‫ﻣﺴﺘﻐﺮق و ﺳﯿﻢ راﺑﻂ آﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ و در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﯾﮏﺳﻮ‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﻣﺪار‪ ،‬در ﻣﺴﯿﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده و از ﻃﺮﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ )ﺧﺎک و ﯾﺎ آب( ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در اﺛﺮ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن از اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزه و ﯾﺎ ﻫﺮ دو ﺑﺎ ﻫﻢ زﯾﺎد )ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ( ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪﺻﻮرت ﻏﯿﺮ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ ‪ -7‬ب(‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﯿﺮ‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﻢ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺳﺎزه )ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً اﮔﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ(‪،‬‬
‫ب ‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﯾﺎد ﺧﺎک ﯾﺎ آب )ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً اﮔﺮ آﻧﺪﻫﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺑﺎﺷﻨﺪ(‪،‬‬
‫ج ‪ -‬ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺑﺎﻻ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬

‫‪26‬‬
‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ -1‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﺷﺮاﯾﻂ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﭘﻮﺷﺶ )اﮔﺮ ﺳﺎزه ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬وﺟﻮد اﮐﺴﯿﮋن‬
‫در ﻣﺠﺎورت ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎ ﮐﻨﻨﺪه ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫د‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ زﯾﺎد ﺑﯿﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه‪ ،‬و‬
‫ﻫـ‪ -‬ﻏﯿﺮ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﭘﻮﺷﺶ‪.‬‬
‫ﺗﺒﺼﺮه ‪ - 2‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف در ﻣﺤﻞ ﻧﻘﺎط ﻣﻌﯿﻮب ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻤﺘﺮ از ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ در ﻧﺰدﯾﮑﯽﻫﺎی آﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺰاﯾﺎﯾﯽ در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا در ﻧﻘﻄﻪای ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ‬
‫ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان آﻧﺮا ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﻮردﮔﯽ آﻫﻦ )ﻓﻮﻻد( ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺠﺎورت ﺑﺎ ﻓﻠﺰی‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﺗﺮ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺣﻤﻼت ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻓﻘﻂ ﺳﻄﺢ ﮐﻤﯽ از ﻓﻠﺰ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫دارد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﻤﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻌﻀﯽ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻻزم درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺪﭘﺪه ﻏﯿﺮﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ )‪ -7‬ب( ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآورد و اﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻏﯿﺮاﻗﺘﺼﺎدی ﺷﺪن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از ﺣﺪ ﻧﯿﺎز ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺿﻌﻒ ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ را ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺟﺒﺮان ﮐﺮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت آﻧﺪﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی وﺳﯿﻊ و ﻃﻮﯾﻞ‬
‫اﮔﺮ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزهای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد آﯾﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺳﺎزه ﯾﺎ دﺳﺘﮕﺎه را ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻠﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ داد )در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد( ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی آن اﻗﺘﺼﺎدیﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ ﻣﻮارد در ﺑﻨﺪ ‪ 3-5‬درج‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺟﺎﮔﺬاری درﺳﺖ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺳﺎزه و ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮزﯾﻊ آﻧﺪﻫﺎ در ﺳﻄﺢ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻼﺣﻈﺎت‬
‫ﺟﺪی دﯾﮕﺮی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺎزهای‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪،‬‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ﮐﻪ در ﻃﺮح ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﻪﺳﺰاﯾﯽ دارد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن در ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 4-5‬و ‪ 5-5‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪه و در ﺑﻨﺪ ‪6-5‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی اﯾﻦ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﮐﻪ در زﻣﯿﻦ و در اﺛﺮ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺟﺮﯾﺎن دارد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎ را ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ را ﺳﯿﺴﺘﻢ دو ﮔﺎﻧﻪ‪ 1‬ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﯾﮏ ﺳﺎزه و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻌﺎدل ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﻣﺆﺛﺮ در ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی اوﻟﯿﻪ )ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮدن ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺎزه‪ ،‬ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه و ﯾﺎ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ‬
‫اﺳﺘﻘﺮار آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺠﺰا و‪ (...‬و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺟﺎری )ﻣﺼﺮف ﺑﺮق ﻻزم و ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪﻫﺎ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺧﺎﺻﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﺎزهﻫﺎ اﺳﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 10‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ ،‬ﻣﺜﻼً در ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ ﯾﺎ ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوی ﭘﺴﺎ‪ 2‬ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﻨﺘﺸﺮه در ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺳﺎزه و ﻧﯿﺰ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در اﻗﺘﺼﺎد ﻃﺮح ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﻪﺳﺰاﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در‬
‫ﻃﺮحﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬آﺛﺎر ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﻣﻼﺣﻈﻪ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪1 - Hybrid‬‬
‫‪2 - Hydraulic drag‬‬

‫‪27‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -7‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی و ﺗﻮزﯾﻊ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬

‫‪28‬‬
 ‫ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﺎ اﺻﻼح ﺳﺎزهﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬ ‫‪3-5‬‬

‫‪ 1-3-5‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺼﺐ اﺗﺼﺎل ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺿﺮوری ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﯾﻦ اﺗﺼﺎلﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ از ﺳﺎزه ﮐﻢ ﮔﺮدد‪ .‬در ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺗﺤﺖ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻬﺒﻮد اﺗﺼﺎﻻت ﺑﯿﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل‬
‫ﻓﻠﺰی ﺑﯿﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺳﺎزه دارای ارﺗﺒﺎط ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻓﻠﺰی ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﮐﻪ از داﺧﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪﺳﻤﺖ‬
‫ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی اﯾﺰوﻟﻪ ﺷﺪه ﺳﺎزه ﻋﺒﻮر ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻧﻘﺎﻃﯽ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ از ﻓﻠﺰ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ داﺧﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺷﺪه در ﻣﻮاردیﮐﻪ‬
‫ﺳﯿﺎﻻت ﻫﺎدی ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ داﺧﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-3-5‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻤﺎس ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ )زﻣﯿﻦ و ﯾﺎ آب( ﻣﺠﺎور آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺟﺮای ﭘﻮﺷﺶ روی ﺳﻄﺢ‬
‫ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدی ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﮐﺎﻫﺶ داد و ﭼﻮن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪﻃﻮر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻧﻘﺎط ﮐﻤﺘﺮی ﺑﺮای اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ اﯾﺪهآل ﺑﺎﯾﺪ دارای ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﻻ‬ ‫‪−‬‬

‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ )دارای ﻣﻨﻔﺬ ﮐﻢ(‬ ‫‪−‬‬

‫ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎ‬ ‫‪−‬‬

‫ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎﯾﯽ‬ ‫‪−‬‬

‫‪1‬‬
‫ﻋﺪم وﺟﻮد ﺑﺎدﮐﺮدﮔﯽ‬ ‫‪−‬‬

‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ‬ ‫‪−‬‬

‫‪2‬‬
‫ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﯿﺮی‬ ‫‪−‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﮐﺎﻓﯽ‬ ‫‪−‬‬

‫در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﯾﺶ ﻧﯿﺰ ﻣﻬﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪−‬‬

‫و ﯾﺎ‬ ‫)‪(PE‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت رﻧﮓ از ﻧﻮع اﭘﻮﮐﺴﯽ ﯾﺎ رزﯾﻦﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺗﺮﻣﻮﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ‬
‫ﭘﻠﯽوﯾﻨﯿﻞﮐﻠﺮاﯾﺪ )‪ (PVC‬ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ذوﺑﯽ ﯾﺎ ﺗﺰرﯾﻘﯽ روی ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ اﺟﺮا ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﻧﺎﻣﻞﻫﺎی ﻧﻮع ﻗﻄﺮان ذﻏﺎلﺳﻨﮓ ﯾﺎ ﻗﯿﺮ‬

‫‪1 - Blister‬‬
‫‪2 - Aging‬‬

‫‪29‬‬
‫ﻧﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻟﯿﺎف ﻏﯿﺮ آﻟﯽ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﯿﺰ‪ ،‬در ﻣﻮرد ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﺎزه و ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف‪،‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ ﭘﻮﺷﺶ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط در ﺑﺨﺶ ‪ 6‬اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻞ ﻃﺮح ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ اوﻟﯿﻪ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺑﻪﻋﻼوه‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی اوﻟﯿﻪ و ﺟﺎری ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻌﻤﯿﺮات ﭘﻮﺷﺶ )اﮔﺮ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺑﺎﺷﺪ( ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﮔﺮادﯾﺎن‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﺧﺎک اﻃﺮاف ﮔﺸﺘﻪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﻣﺠﺎور ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﻣﻮاد ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﺨﺮﯾﺐ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮاد ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺑﻨﺪ ‪1-7-5‬‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد آن ﻧﯿﺰ در ﺑﺨﺶ ‪ 6‬ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬در ﻣﻮرد ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﻓﻘﻂ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻤﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاص ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی‬
‫ﻻزم ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪.1‬‬
‫از ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﻤﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و ﻫﺮﺟﺎ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻨﻨﺪه را ﺗﻌﺒﯿﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﯿﺪی از ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺳﺎزهﻫﺎی آﻫﻨﯽ و ﻓﻮﻻدی را ﻣﯽﺗﻮان در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ »ﭘﻮﺷﺶ ﺟﺪار ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺑﺎ ﻣﻼت ﻣﺎﺳﻪ ﺳﯿﻤﺎن« ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ‪» ،173‬ﭘﻮﺷﺶ ﺟﺪارﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮاد ﭘﺎﯾﻪ ﻗﯿﺮﻧﻔﺘﯽ و ﻗﻄﺮان ذﻏﺎلﺳﻨﮕﯽ« ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 210‬و »ﭘﻮﺷﺶ ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻨﯽ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ واﺗﺼﺎﻻت ﻓﻮﻻدی« ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 204‬در‬
‫دﻓﺘﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻓﻨﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه و ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﺸﻮر ﭼﺎپ و اﺑﻼغ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 3-3-5‬اﯾﺰوﻟﻪ ﮐﺮدن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﻣﻮاردی وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه و ﻣﯽﺗﻮان آﻧﺮا ﺑﻪ روش اﻗﺘﺼﺎدی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﮔﺴﺘﺮده ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺿﻌﯿﻒ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺳﺎزه اﺧﯿﺮ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی آن ﻏﯿﺮاﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردی ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎزه ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﮐﺎﻣﻞ را ﻗﺒﻞ از اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی از ﺳﺎزه‬
‫دﯾﮕﺮ اﯾﺰوﻟﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻌﺒﯿﻪ ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻞ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺿﺮورت‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد دﯾﮕﺮ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬در ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﯾﮏ ﺳﺎزه را ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻧﺎﺷﯽ از اﺛﺮ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آﻧﺮا روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﮐﺎﻫﺶ دﻫﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺪا ﺷﺪه در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻄﻊ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺳﺎزه ﮔﺮدد‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﮐﺎﺑﻞ ﻋﺎﯾﻖ ﺷﺪه اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪1 - BS 3900 Part F10 and Part F11‬‬

‫‪2 - BS 5493‬‬
‫‪3 - Electrical Isolation‬‬

‫‪30‬‬
‫ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازی ﺑﻪ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ وﺻﻞ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽﺗﻮان ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮری را ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻮده وﻟﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازهای ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب در ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت در اﺳﮑﻠﻪﻫﺎی ﻧﻔﺘﯽ )ﭘﺎﯾﺎﻧﻪﻫﺎ( ﺑﺮای ﺗﺪاﺑﯿﺮ اﯾﻤﻨﯽ‪ ،‬از ﻣﻔﺼﻞﻫﺎی ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻔﺼﻞﻫﺎی ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺎزﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل ﯾﺎ ﺑﺨﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﯿﺮون از زﻣﯿﻦ ﻧﺼﺐ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻋﺎﯾﻖﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺑﻨﺪ‬
‫‪ 1-3-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖﺷﺪه ﺳﺎزه را ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت وﺳﺎﯾﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻋﺎﯾﻖﮐﻨﻨﺪه ﭘﻮﺷﺶ ﺷﻮﻧﺪ و ﯾﺎ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﯾﺠﺎد ﺧﺴﺎرت ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ دﯾﮕﺮی اﺗﺨﺎذ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﯿﺰاﺗﯽ ﮐﻪ ﺣﺎوی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺑﺎﻻ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﯿﺎل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ دارای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ )ﻣﺎﻧﻨﺪآب ﺷﻮر‪ (1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮﯾﻊ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻔﺼﻞ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻣﻮرد ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎل آب درﯾﺎ و ﯾﺎ آب ﻧﻤﮏ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﺑﺨﺸﯽ از ﻟﻮﻟﻪ را ﮐﻪ ﭘﻮﺷﺶ داﺧﻠﯽ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻞ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از اﻧﺘﻬﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه ﻟﻮﻟﻪ ﺟﺪا ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪ 4-3-5‬ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ‬

‫اﮔﺮ از ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪﺷﮑﻞ درﺳﺖ ﻧﮕﻬﺪاری ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﮐﺎراﯾﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺰﯾﯿﺎت‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد درج ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬دارای اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻻزم ﺑﺮای‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ را از ﺷﺮوع راهاﻧﺪازی ﺑﻪ راﺣﺘﯽ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم ﺑﺮای‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺑﺮای اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزهﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ در ﺑﺨﺶ ‪ 5‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬ ‫‪4-5‬‬

‫‪ 1-4-5‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ در ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 3-4‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی‪ ،‬آﻧﺪی را در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﻃﺮاف ﺳﺎزه ﻧﺼﺐ ﮐﺮده و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﯿﻢ ﻫﺎدی ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ؛ اﯾﻦ آﻧﺪ از ﻓﻠﺰ ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎﯾﺪ اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﯿﻮﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ آراﯾﺶ اﺟﺰا و‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل در ﺷﮑﻞﻫﺎی )‪ (8‬و )‪ (9‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻧﺪ در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ و‬
‫اﻧﺪازه آﻧﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-4-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻢ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه )ﺑﻪ ﺟﺪول ‪ 3‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫اﯾﻦ روش ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﮐﻮﭼﮏ ﻓﻠﺰی اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﺳﺎزه ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ )ﻣﺎﻧﻨﺪ آب درﯾﺎ(‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ روش آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫‪1 - Brine‬‬

‫‪31‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردیﮐﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ روش آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻻزم ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻌﺪادی آﻧﺪ در ﻃﻮل ﯾﺎ ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﻮد‪ .‬آﻧﺪﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﯾﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪای از ﺳﺎزه ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺪﻓﻮن‬
‫ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق ﻗﺮار داد و ﺑﺎ ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﻫﺎدی ﻋﺎﯾﻖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﮐﺮد )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ 8‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﮐﺮد )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ 9‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬اﮔﺮ آﻧﺪﻫﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪای از ﺳﺎزه ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ آن ﺑﻪﺷﮑﻞ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮی ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺎزه دارای ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ دارای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﮐﺮدن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﺎﻓﯽ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺳﺎزه اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎسﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺳﺎزه در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ در ﻣﻮاردیﮐﻪ ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ آﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزه راﺣﺖﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3‬اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻮاد آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺪار ﺑﺎز‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻂ ﻋﺎدی‬ ‫آﻟﯿﺎژ‬
‫)ﺑﺮای اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ(‬
‫ﮐﯿﻠﻮ آﻣﭙﺮ در ﺳﺎل‬ ‫آﻣﭙﺮ در ﺳﺎﻋﺖ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم‬ ‫وﻟﺖ‬ ‫ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬
‫‪7 /5‬‬ ‫‪1200‬‬ ‫)‪- 1/7 (Cu − CuSo4‬‬ ‫ﺧﺎک ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آب ﺗﻤﯿﺰ‬ ‫‪% 1/5 Mn‬‬
‫‪7 /5‬‬ ‫‪1200‬‬ ‫)‪- 1/5 (Cu − CuSo4‬‬ ‫ﺧﺎک ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آب ﺗﻤﯿﺰ‬ ‫‪%3 Zn ،%6 Al‬‬
‫روی‬
‫‪11/25‬‬ ‫‪780‬‬ ‫‪- 1/05‬‬ ‫آب درﯾﺎ‬ ‫‪%0/1 Cd ،%0/5 Al‬‬
‫)‪ - Ag-AgCl‬آب درﯾﺎ(‬
‫آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم‬
‫‪3/15‬‬ ‫< ‪2800‬‬ ‫‪- 1/05‬‬ ‫آب درﯾﺎ‬ ‫‪%0/04 Hg ،%0/4 Zn‬‬
‫)‪ - Ag-AgCl‬آب درﯾﺎ(‬
‫‪ 4/38‬ﺗﺎ ‪4/86‬‬ ‫‪ 1800‬ﺗﺎ ‪2000‬‬ ‫‪- 1/05‬‬ ‫درﯾﺎ ‪ -‬ﺑﺴﺘﺮ ﮔﻞآﻟﻮد‬ ‫‪%0/04 Hg ،%5 Zn‬‬
‫)‪ - Ag-AgCl‬آب درﯾﺎ(‬
‫‪ 4/38‬ﺗﺎ ‪4/86‬‬ ‫‪ 1800‬ﺗﺎ ‪2000‬‬ ‫‪- 1 /1‬‬ ‫آب درﯾﺎ‬ ‫‪ %3 Zn‬ﺗﺎ ‪%5‬‬
‫)‪ - Ag-AgCl‬آب درﯾﺎ(‬ ‫درﯾﺎ ‪ -‬ﺑﺴﺘﺮ ﮔﻞآﻟﻮد‬ ‫‪ %0/01 In‬ﺗﺎ ‪%0/03‬‬

‫‪ 2-4-5‬ﻃﺮاﺣﯽ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﻃﺮاف آن‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺷﮑﻞ و اﻧﺪازه آﻧﺪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﯿﻨﯽ از ﯾﮏ‬
‫آﻧﺪ ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻣﺸﺨﺺ و اﺳﺘﻮاﻧﻪای ﺷﮑﻞ را درﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ ﻃﻮل آﻧﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻗﻄﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻤﺘﺮی در ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن دارد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ )ﻏﺎﻟﺐ ﺧﺎکﻫﺎ(‪،‬‬

‫‪32‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ آﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﯿﻠﻪ و ﯾﺎ ﺷﻤﺶ ﻧﺎزک اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف‪ ،‬دارای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﺷﮑﻞ آﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺴﻤﻪای و ﻧﻮاری اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ آﻧﺪﻫﺎی ﺿﺨﯿﻢﺗﺮ )ﺑﻪﺷﮑﻞ ﻣﯿﻠﻪ‬
‫ﯾﺎ ﺷﻤﺶ( و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﮐﺮوی ﺷﮑﻞ ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﻋﻤﺮﮐﺎﻓﯽ ﺿﺮوری ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن را ﺑﺎ ﻣﻮادی ﮐﻪ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ )ﺷﮑﻞ ‪ .(8‬ﺑﺎزدﻫﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک و ﺟﻨﺲ آﻧﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‬
‫)ﺑﻨﺪ ‪ .(3-4-5‬در داﺧﻞ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﯿﻠﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﻨﺲ آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻧﮕﺎﺗﯿﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻓﻮﻻد(‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻋﻤﺮ آن ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﮑﻞ و ﺟﺎﮔﺬاری ﻣﯿﻠﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﺗﺼﺎل‬
‫ﻣﺤﮑﻢ و ﻣﻄﻤﺌﻨﯽ ﺑﺎ آﻧﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -8‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﯿﭗ ﺑﺮای ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﭘﯿﺶﺳﺎﺧﺘﻪ‬

‫‪33‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﺑﻪ روش رﯾﺨﺘﻪﮔﺮی ﻣﻮاد آﻧﺪ در اﻃﺮاف ﻣﯿﻠﻪ داﺧﻠﯽ و ﯾﺎ ﻫﺴﺘﻪ ﻓﻮﻻدی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﯿﻠﻪ‬
‫ﯾﺎ ﻫﺴﺘﻪ ﻓﻮﻻدی‪ ،‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﺪﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ روش‬
‫ﺗﺰرﯾﻘﯽ )اﮐﺴﺘﺮوژن( ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ ﻓﻮﻻدی ﯾﺎ ﺑﺪون آن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﺴﺘﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی را ﻗﺒﻞ از رﯾﺨﺘﻪﮔﺮی ﻓﻠﺰ آﻧﺪ آﻣﺎدهﺳﺎزی‬
‫ﺳﻄﺤﯽ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻤﺎس اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ آﻟﯿﺎژ آﻧﺪ و ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻫﺴﺘﻪ ﺑﯿﺮون از ﻓﻠﺰ آﻧﺪ ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺗﺎ اﻣﮑﺎن اﺗﺼﺎل آﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺑﻪ روش ﺟﻮﺷﮑﺎری ﯾﺎ اﺗﺼﺎل ﭘﯿﭽﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد )ﺷﮑﻞ ‪ .(9‬اﺗﺼﺎل ﺟﻮﺷﯽ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﺗﻤﺎس‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻄﻤﺌﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪ را ﺑﻪﻫﻤﺮاه دارد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردیﮐﻪ اﺗﺼﺎل آﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﺑﻞ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺎ آﻧﺪ ﻃﻮری ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﻧﺼﺐ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬اﺳﺘﺤﮑﺎم ﮐﺎﻓﯽ را داﺷﺘﻪ و ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻋﻤﺮ آﻧﺪ دوام آورد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺴﻤﺘﯽ از وزن آﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽرﺳﺪ و ﻗﺴﻤﺘﯽ دﯾﮕﺮ ﺗﻠﻒ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎزدﻫﯽ ﻣﺸﺨﺼﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ و اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن از ﯾﮏ ﺟﻌﺒﻪ اﺗﺼﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻗﺒﯿﻞ اﺗﺼﺎﻻت‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻮده و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-4-5‬ﺟﻨﺲ آﻧﺪ‬

‫‪ 1-3-4-5‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻌﻤﻮﻻً از آﻟﯿﺎژﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‪ ،‬روی ﯾﺎ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﮐﺎرﮐﺮد ﯾﮏ آﻟﯿﺎژ ﺑﺮای ﮐﺎر ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪:‬‬

‫‪ −‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ آﻧﺪ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪،‬‬

‫‪ −‬دﻣﺎی ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬و‬
‫‪ −‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن آﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺟﺪول ‪ 3‬ﭼﻨﺪ آﻟﯿﺎژ ﻧﻤﻮﻧﻪ از آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ؛ اﻟﺒﺘﻪ در اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐﻫﺎ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی دﯾﮕﺮی از اﯾﻦ آﻟﯿﺎژﻫﺎ‬
‫ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﺗﺒﺼﺮه‪ :‬ﺑﺮﺧﯽ از آﻟﯿﺎژﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮاد ﺳﻤﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﻮدن ﻧﻮع آﻟﯿﺎژ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻗﺒﻼً ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪34‬‬
‫‪35‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -9‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﯿﭗ ﺑﺮای ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﺗﺎﻧﮏﻫﺎی ذﺧﯿﺮه ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻗﺮارﮔﯿﺮی آﻧﻬﺎ‬
 ‫‪ 2-3- 4- 5‬آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ )‪(Mg‬‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬دو ﮔﺮوه از آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫و ﮔﺮوه دوم‪ ،‬آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺣﺎوی ﺣﺪود ‪ 6‬درﺻﺪ‬ ‫)‪(Mn‬‬ ‫ﮔﺮوه اول‪ ،‬آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺣﺎوی ﺣﺪود ‪ 1/5‬درﺻﺪ ﻣﻨﮕﻨﺰ‬
‫آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم )‪ 3 ،(Al‬درﺻﺪ روی )‪ (Zn‬و ‪ 0/15‬درﺻﺪ ﻣﻨﮕﻨﺰ اﺳﺖ در ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ‪ ،‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽﻫﺎی‬
‫دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮای ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن ﭘﺪﯾﺪه ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن و ﺧﻮدﺧﻮردﮔﯽ‪ 1‬ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻼً ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰودن ﻣﻨﮕﻨﺰ‪ ،‬ﺑﺮای ﻣﻬﺎر ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽﻫﺎی آﻫﻨﯽ ﻣﻮﺟﻮد در آﻟﯿﺎژ ﺑﻮده و ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻤﯽ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﮔﺮوه اول ﮐﻪ دارای ﻣﻨﮕﻨﺰ ﺑﺎﻻﯾﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﮔﺮوه دوم دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺑﻮده و در‬
‫ﻣﻮاردیﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ دارای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﻣﺜﺎل در ﺧﺎکﻫﺎ و آبﻫﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﺷﻮر‪ ،‬اﻏﻠﺐ از آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﺧﻮردﮔﯽ آﻟﯿﺎژﻫﺎی‬
‫ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺳﻤﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از آﻧﻬﺎ در آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک ﺑﺎﻻی آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺷﺪه ﮐﻪ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻌﻠﻖ و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎرﺑﺮد در ﺣﻔﺎﻇﺖﻫﺎی ﻣﻮﻗﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد آﻧﺪﻫﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ دارد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‬
‫)ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﮐﺸﺘﯽﻫﺎی ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﯿﺮ و‪ .(...‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازهای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺨﺮﯾﺐ رﻧﮓ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ در ﺗﻌﺪادی از ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ‬
‫دﻗﺖ زﯾﺎدی اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد )ﺑﻨﺪ ‪ .(1-7-5‬ﺑﻪﻋﻼوه‪ ،‬در اﻃﺮاف آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‪ ،‬ﻫﯿﺪروژن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺟﺮﻗﻪﻫﺎی‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺑﻪ ﻓﻮﻻد زﻧﮓزده ﺑﻪ اﻧﻔﺠﺎر و آﺗﺶﺳﻮزی ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-6-12‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاﻗﻌﯽ‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﻧﻔﺠﺎر و آﺗﺶﺳﻮزی در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-3- 4- 5‬آﻟﯿﺎژﻫﺎی روی )‪(Zn‬‬

‫از ﻓﻠﺰ روی ﺧﺎﻟﺺ ﺗﺠﺎرﺗﯽ‪ ،‬ﺑﻪﻧﺪرت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ آﻫﻦ‪ ،‬دارای ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن‬
‫زﯾﺎدی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎی رﯾﺨﺘﮕﯽ از ﺟﻨﺲ روی ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺎﻟﺺ‪ ،2‬ﺑﺎ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ آﻫﻦ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 0/0014‬درﺻﺪ ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ دارد‪.‬‬
‫آﻟﯿﺎژﻫﺎی روی ﺑﺎ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﯿﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ اﺛﺮ ﻣﺨﺮب آﻫﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺟﺒﺮان ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ آﻟﯿﺎژﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ آﻫﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺧﻨﺜﯽ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰی ﻣﻬﺎر ﺷﺪه و ﯾﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان آﻫﻦ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮﺑﺎره در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ذوب و رﯾﺨﺘﻪﮔﺮی آﻧﺪ ﺟﺪا ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً اﻓﺰودن ﮐﺎدﻣﯿﻮم ﺑﻪاﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﺮم و ﻏﯿﺮﭼﺴﺒﻨﺪه در‬
‫ﺳﻄﺢ آﻧﺪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع آﻟﯿﺎژﻫﺎ ﺣﺎوی ‪ 0/5‬درﺻﺪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم و ﺗﺎ ‪ 0/1‬درﺻﺪ ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ و ﯾﺎ ﮐﺎدﻣﯿﻮم ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً‬
‫آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﺣﺎوی ﻣﻘﺪار ﮐﻤﯽ ﺟﯿﻮه‪ ،‬اﯾﻨﺪﯾﻮم‪ ،‬ﮐﻠﺴﯿﻢ و ﻟﯿﺘﯿﻮم ﻧﯿﺰ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ وﻟﯽ ﻫﯿﭻﮐﺪام ﮐﺎرﺑﺮد ﺗﺠﺎری ﻧﯿﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Self - Corrosion‬‬

‫‪ Zn‬ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪BS 3436‬‬ ‫‪ -2‬ﻧﻮع ‪1‬‬

‫‪36‬‬
‫آﻧﺪ روی‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در دﻣﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 40‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮی ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫ﻣﺮز داﻧﻪای‪ 1‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻇﺮﻓﯿﺖ آن ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬آﻟﯿﺎژﻫﺎﯾﯽ از روی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻤﻼت ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺮز داﻧﻪای در آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﮑﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺪﻫﺎی روی‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در آب درﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪) ،‬ﻣﺜﻼً ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺪﻧﻪ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ(‬
‫زﯾﺮا در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک ﭘﺎﯾﯿﻦ آن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﻮﻻد‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﺨﺮﯾﺐ اﮐﺜﺮ رﻧﮓﻫﺎ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ و ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﯿﺎز ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺎ ﺣﺪود زﯾﺎدی دارای ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻮد ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ‪ 2‬اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎی روی‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﯿﺪروژن ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ و‬
‫ﺧﻄﺮ ﺟﺮﻗﻪ و آﺗﺶﮔﯿﺮی در آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪ 4-3- 4- 5‬آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم )‪(Al‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ از آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺧﻮرده ﺷﺪه و ﻗﺸﺮ ﻧﺎزک و ﭼﺴﺒﻨﺪهای از اﮐﺴﯿﺪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم‬
‫روی آن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﺳﺮﯾﻊ آن ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﺣﺎوی ﮐﻠﺮور‪ ،‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮ ﻧﺎزک ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫و ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮردﮔﯽ ﻏﯿﺮﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﺣﻔﺮهای ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده از آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮی ﺑﻪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻗﺸﺮ ﻧﺎزک اﮐﺴﯿﺪ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را اﺻﻄﻼﺣﺎً »ﻓﻌﺎلﺳﺎزی‪ «3‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه آﻟﯿﺎژ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻤﺎم آﻧﻬﺎ دارای ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ‬
‫روی ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﻠﻊ‪ ،‬ﺟﯿﻮه و اﯾﻨﺪﯾﻮم ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﻌﺎلﮐﻨﻨﺪه‪ 4‬ﻫﻤﺮاه ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن آﻧﺪ‪ ،‬در آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﺧﻮد از ﻋﻨﺎﺻﺮ دﯾﮕﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ‪ ،‬ﺑﯿﺴﻤﻮت‪ ،‬ﻣﻨﮕﻨﺰ‪ ،‬ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ و ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫در آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﮔﺮوه آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ‪ -‬روی ‪ -‬ﻗﻠﻊ‪ ،‬ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻓﻌﺎلﺳﺎزی ﻣﺆﺛﺮ‪ ،‬ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯽ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﺎﻟﯿﺰﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻏﻠﺐ ﺑﻪﺟﺎی آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ‪ -‬روی ‪-‬‬
‫ﻗﻠﻊ‪ ،‬از آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ‪ -‬روی ‪ -‬ﺟﯿﻮه و ﯾﺎ آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ‪ -‬روی ‪ -‬اﯾﻨﺪﯾﻮم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا ﻇﺮﻓﯿﺖ اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮی دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ‪ :‬ﺑﻌﻀﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﯿﺎژی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﯿﻮه و اﯾﻨﺪﯾﻮم ﺳﻤﯽ ﺑﻮده و آزاد ﺷﺪن آﻧﻬﺎ در ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻀﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺪﻫﺎی ﺣﺎوی ﺟﯿﻮه و اﯾﻨﺪﯾﻮم در ﻣﻮاردیﮐﻪ ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﺎرﺑﺮد آﻧﺪﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮﻣﯽ‪ ،‬ﺑﻪ آب درﯾﺎ و ﮔﻞ ﺑﺴﺘﺮ درﯾﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﮐﺎرﺑﺮد اﻧﻮاع آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻫﻤﻪ اﻧﻮاع آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮﻣﯽ ﺑﺮای دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً اﮔﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم )ﺑﻪﺧﺼﻮص آﻟﯿﺎژ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺣﺎوی روی و ﻗﻠﻊ( در دﻣﺎﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦ )‪ 5‬درﺟﻪ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد و ﮐﻤﺘﺮ( دﭼﺎر ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺮز داﻧﻪای ﻣﯽﮔﺮدد و ﺑﻪ ﮐﻨﺪی ﻓﻌﺎل ﺷﺪه و ﻇﺮﻓﯿﺖ آﻧﻬﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﯿﺪروژن در اﻃﺮاف آﻧﺪﻫﺎی از ﺟﻨﺲ آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ‪ 5‬اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﻔﺠﺎر‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﻗﻪ ﺣﺎﺻﻞ از ﺿﺮﺑﻪ آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﺳﺒﮏ ﺑﺎ ﻓﻮﻻد زﻧﮓ زده وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪1 - Intergranular‬‬
‫‪2 - Self - Controlling‬‬
‫‪3 - Activation‬‬
‫‪4 - Activator‬‬
‫‪5 - Slight‬‬

‫‪37‬‬
 ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪5-5‬‬

‫‪ 1-5-5‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در ﺷﮑﻞ )‪ (10‬ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺘﺪاول ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮای ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻃﺮاﺣﯽ آن در‬
‫ﺑﻨﺪ ‪ 3- 4‬ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع آﻧﺪ و ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺪرت در ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 2- 5- 5‬ﺗﺎ ‪ 6- 5- 5‬ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-5-5‬آﻧﺪﻫﺎ و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ‪ 1‬در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫‪ 1-2-5-5‬ﺟﻨﺲ آﻧﺪ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﯾﮏ آﻧﺪ‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﻣﺎده آﻧﺪ و ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮری اﺳﺖ؛ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﻣﻮرد آﻧﺪ ﻓﻮﻻدی ﺑﻪ ازای‬
‫ﻣﺼﺮف ﻫﺮ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آﻧﺪ‪ 0/11 ،‬آﻣﭙﺮ ﺳﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ‪ 1‬آﻣﭙﺮ در ﺳﺎل‪ ،‬ﺣﺪود ‪ 9‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻓﻮﻻد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺪن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻓﻮﻻد‪ ،‬ﻋﻤﺮ ﻣﺆﺛﺮ ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮی دارد‪ ،‬زﯾﺮا ﮔﺮاﻓﯿﺖ آزاد ﺷﺪه ﺑﻌﺪ از ﺧﻮرده ﺷﺪن آﻫﻦ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ زﻣﺎن ﻋﻤﻠﮑﺮد آﻧﺪ‬
‫را ﻧﺴﺒﺘﺎً اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﻣﻮاد دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﻧﺴﺒﯽ آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻮده وﻟﯽ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﮔﺮانﺗﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻫﻤﯿﺖ‬
‫ﻧﺴﺒﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت آﻧﺪی ﮔﺴﺘﺮده‬
‫ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﯾﻦﺻﻮرت از ﻣﻮاد ارزانﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد ﺗﺎ ﻣﺼﺮف ﺑﯿﺸﺘﺮ آن از ﻧﻈﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻞآﻓﺮﯾﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ آب درﯾﺎ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪،‬‬
‫آﻧﺪ زﯾﺎدی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺴﺖ و در اﯾﻦ ﻣﻮاﻗﻊ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺪﻫﺎیﮐﻢ ﺣﺠﻢ‪ 2‬ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردی‪ ،‬ﮐﻢ ﺣﺠﻢ ﺑﻮدن اﯾﻦ ﻣﺰﯾﺖ را دارد ﮐﻪ ﺗﺪاﺧﻞ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن آب را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺟﻨﺲ آﻧﺪ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﯾﺶ‪ 3‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ ﺟﺎﻣﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ‪ 2/5‬ﺗﺎ ‪ 10‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‪ ،‬از ﮔﺮاﻓﯿﺖ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮔﺮاﻓﯿﺖ را ﺑﺎ ﻣﻮم‪ 4‬ﯾﺎ‬
‫رزﯾﻦﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ دﯾﮕﺮ آﻏﺸﺘﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻨﺎﻓﺬ آن ﭘﺮ ﺷﻮد؛ در اﯾﻦﺻﻮرت ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف آن ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ از آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻠﺮ ﺣﺎﺻﻞ از اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺰ در آبﻫﺎی ﺷﻮر‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﮔﺮاﻓﯿﺘﯽ را ﻣﻮرد ﺗﻬﺎﺟﻢ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫آﻟﯿﺎژﻫﺎی آﻫﻨﯽ دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﮔﺮ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎﻻ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﻮﻻد اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﯾﮏ ﻗﺸﺮ اﮐﺴﯿﺪ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺎدی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً آﻧﺪﻫﺎی ﭼﺪﻧﯽ ﭘﺮ ﺳﯿﻠﯿﺲ را در‬
‫ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺣﺪود ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 50‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد‪ .‬ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف اﯾﻦآﻧﺪﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ و‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬در ﺣﺪود ‪ 0/2‬ﺗﺎ ‪ 1‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ آﻣﭙﺮﺳﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺮای ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺪﻓﻮن و ﻣﺴﺘﻐﺮق ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Groundbeds‬‬
‫‪2 - Compact‬‬
‫‪3 - Abrasion‬‬
‫‪4 - Wax‬‬

‫‪38‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪ -10‬ﻃﺮح ﺗﯿﭗ از ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫در آب درﯾﺎ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﺣﺎوی ‪ 4/5‬درﺻﺪ ﮐﺮم ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪ 1‬و آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﺣﺎوی ‪ 3‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﯿﺒﺪﻧﯿﻮم ﻧﺘﺎﯾﺞ رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺸﯽ در ﺑﺮدارد‪.‬‬
‫ﮐﻪ ﻣﺎده ﻣﻌﺪﻧﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫) ‪( Fe 3 O 4‬‬ ‫ﻣﺎﻧﯿﺘﯿﺖ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪﺻﻮرت اﺳﺘﻮاﻧﻪﻫﺎی ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ ﺗﻬﯿﻪ و ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺘﻮاﻧﻪ دارای ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻠﺰی داﺧﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺎﺑﻠﯽ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ و آبﺑﻨﺪی‪ 2‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎی از ﺟﻨﺲ ﻣﺎﻧﯿﺘﯿﺖ دارای ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ )ﺣﺪود ‪ 5‬ﮔﺮم ﺑﻪ ازای ﻫﺮ‬
‫آﻣﭙﺮ ﺳﺎل( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان در ﺧﺎکﻫﺎ‪ ،‬آبﻫﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ و آب درﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ‬
‫ﻣﺎده‪ ،‬ﺷﮑﻨﻨﺪه ﺑﻮده و در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد‪.‬‬
‫در ﮐﺎرﺑﺮد آﻧﺪﻫﺎی ﻓﻮقاﻟﺬﮐﺮ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬اﻃﺮاف آﻧﺪﻫﺎ را ﺑﺎ ﻣﻮاد ﮐﺮﺑﻨﯽ ﭘﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺧﺎک )زﻣﯿﻦ( ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺼﺮف اوﻟﯿﻪ آﻧﺪ ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﭘﺮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﮐﺮﺑﻨﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً از اﻧﻮاع‬
‫ﮐﮏ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ذﻏﺎل ﺳﻨﮕﯽ و ﻧﻔﺘﯽ‪ ،‬و داﻧﻪﻫﺎی ﮔﺮاﻓﯿﺘﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺎوی ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 95‬درﺻﺪ ﮐﺮﺑﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﯾﻦ ﻣﻮاد‪،‬‬

‫‪1 - BS 1591‬‬
‫‪2 - Sealed‬‬

‫‪39‬‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺘﺮاﮐﻢ در اﻃﺮاف آﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف آﻧﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﺎزی ﺑﻪ راﺣﺘﯽ آزاد ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در آب درﯾﺎ‪ ،‬از آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ آﻟﯿﺎژﻫﺎ در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ رﺳﻮب ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻮع آﻧﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﻻﯾﻪ اﮐﺴﯿﺪ ﺳﺮب روی ﺳﻄﺢ آن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﻫﺎدی ﺑﻮده و ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬آﻟﯿﺎژ ﺳﺮب ﺑﺎ ﻗﻠﻊ و ﻧﻘﺮه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺎ ‪ 300‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪﮐﺎر رود‪ .‬آﻧﺪ‬
‫ﻧﻮع دﯾﮕﺮ آﻟﯿﺎژ ﺳﺮب ﺣﺎوی ﻧﻘﺮه و ﺗﻠﻮرﯾﻮم اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻖ زﯾﺎد آب و آبﻫﺎی ﺣﺎوی اﮐﺴﯿﮋن ﮐﻢ‪ ،‬در ﺑﺎزدﻫﯽ اﯾﻦ ﻧﻮع آﻧﺪﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﻣﻨﻔﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﯿﻢﻫﺎی ﻧﺎزک ﭘﻼﺗﯿﻦ را ﻣﯽﺗﻮان در ﺳﻄﺢ آﻟﯿﺎژ ﺳﺮب ﺟﺎﮔﺬاری ﮐﺮد ﺗﺎ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود دوﮔﺎﻧﻪ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد؛ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻻﯾﻪ اوﻟﯿﻪ دی اﮐﺴﯿﺪ ﺳﺮب ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ 250‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺗﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫‪ 2000‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬آﻟﯿﺎژﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ از ﺳﺮب وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﮕﺮ ﺑﻬﺮهﺑﺮداریﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻼﺗﯿﻦ و آﻟﯿﺎژﻫﺎی آن ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻟﯿﺎژ ﭘﻼﺗﯿﻦ ‪ -‬اﯾﺮﯾﺪﯾﻮم‪ ،‬ﺑﻪﻋﻠﺖ ﮔﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪﺻﻮرت آﻧﺪ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ و ﻓﻘﻂ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ آﻟﯿﺎژ روی ﭘﺎﯾﻪﻫﺎی ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم‪ ،‬ﻧﯿﻮﺑﯿﻮم و ﺗﺎﻧﺘﺎﻟﻮم ﺑﻪﺻﻮرت ﻗﺸﺮ ﻧﺎزﮐﯽ ﺑﻪﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫‪ 0/0025‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻟﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻓﻠﺰات ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻠﺰ ﭘﺎﯾﻪ‪ ،‬آﻧﺴﺖ ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ آﻧﺪی‪ ،‬ﻗﺸﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﯽ از اﮐﺴﯿﺪ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﺧﻨﺜﯽ و ﻏﯿﺮﻫﺎدی‬
‫روی آﻧﻬﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺸﺮ‪ ،‬ﻓﻠﺰ را در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ روﮐﺶ ﭘﻼﺗﯿﻨﯿﻮم دارای ﻣﻨﻔﺬ ﯾﺎ ﺗﺮک ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮد ﭘﻼﺗﯿﻦ ﯾﺎ آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﭘﻼﺗﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻧﻘﺎﻃﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮﯾﺎن از آن ﻧﻘﺎط ﺿﺮوری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻮاد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺗﺎ ‪ 1000‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ )در ﺳﻄﻮح ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺷﺪه(‬
‫ﺑﻪﻃﻮر رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺸﯽ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در اﻏﻠﺐ ﻃﺮاﺣﯽﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪودﯾﺖ وﻟﺘﺎژ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﮐﻤﺘﺮی در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﺣﺎوی ﮐﻠﺮور )‪ (Cl-‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ وﻟﺘﺎژ از ‪ 8‬وﻟﺖ ﺗﺠﺎوز ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺸﺮ اﮐﺴﯿﺪ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﻮد وﻟﯽ در ﻣﻮرد ﻧﯿﻮﺑﯿﻮم و ﺗﺎﻧﺘﺎﻟﻮم ﺗﺎ ‪ 40‬وﻟﺖ ﻣﺠﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از وﻟﺘﺎژﻫﺎی ﺑﺎﻻ‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﺎ‬
‫آﻧﺪﻫﺎ دارای روﮐﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺑﻮده ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺪون اﻣﻼح ﮐﻠﺮور ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ روﮐﺶ ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ آﻧﺪ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﯽ و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻮﺟﯽ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬

‫از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺑﺎ ﺗﻮاﺗﺮ ﻣﻮﺟﮏ‪ 1‬ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 100‬ﻫﺮﺗﺰ ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و آﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﺷﮑﻞ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﮏﺳﻮﺳﺎزی ﺗﻤﺎم ﻣﻮج ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﮏﺳﻮﺳﺎزی ﻧﯿﻢﻣﻮج ﺑﺮﺗﺮی دارد و ﻋﻤﺮ ﻻﯾﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﭘﻼﺗﯿﻦ‬
‫آﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺴﺘﮕﯽ داﺷﺘﻪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﺮحﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬از ﻣﺨﻠﻮﻃﯽ از اﮐﺴﯿﺪ ﻓﻠﺰات ﮐﻤﯿﺎب ﻣﺎﻧﻨﺪ روﺗﻨﯿﻮم و اﯾﺮﯾﺪﯾﻮم ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﮐﺴﯿﺪﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﺮ روی ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ دارای ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺑﻮده و ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻘﺎوم‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎده دﯾﮕﺮی ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﯾﮏ ﻧﻮع ﭘﻠﯿﻤﺮ ﻫﺎدی ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻏﻼﻓﯽ روی ﯾﮏ ﺳﯿﻢ‬
‫ﻣﺴﯽ روﮐﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Ripple Frequency‬‬

‫‪40‬‬
‫در ﺟﺪول )‪ (4‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﻣﻮاد اﺻﻠﯽ آﻧﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺪول‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﻬﺎ و ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف آﻧﺪﻫﺎ‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺷﺪه و ﻓﻘﻂ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﯿﺎن ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-2-5-5‬ﻃﺮح و ﻧﺼﺐ آﻧﺪ و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻦ‬

‫آﻧﺪﻫﺎی ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ دارای وزن )ﺟﺮم( ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای دوام ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت‬
‫ﻣﺘﺸﮑﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از آﻧﮑﻪ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ آﻧﺪ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد آﻧﺪ ﻣﺼﺮف ﮔﺮدد؛ ﯾﻌﻨﯽ دارای‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎزدﻫﯽ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-4-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫اﻏﻠﺐ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ ﺑﯿﻦ زﻣﯿﻦ و آﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ آﻧﺪ ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ آﻧﺪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺴﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬از ﻧﺼﺐ ﭼﻨﺪ آﻧﺪ و اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻮازی اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪» ،‬ﺑﺴﺘﺮ‬
‫آﻧﺪی« ﯾﺎ »ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ« ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﻣﺴﺘﻐﺮق ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﯾﻊ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در‬
‫داﺧﻞ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ ﻣﮑﺎنﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﯾﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ‬
‫در ﻃﺮح و ﻧﺤﻮه ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎ دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ارﺗﻌﺎش آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﯿﺪه و اﻣﮑﺎن ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﯾﻖ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺗﺎ ﻣﺤﻞ آﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﻓﻠﺰﻫﺎ در ﻣﻌﺮض ﺧﺎک و آب )اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ( ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻞ آﻧﺪﻫﺎ ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪدﻗﺖ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ،‬زﯾﺮا اﮔﺮ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺪﯾﺪه ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺿﺎﻓﯽ‪ 1‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ و رﻧﮓﻫﺎ ﺻﺪﻣﻪ وارد‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد و ﺗﻮزﯾﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺿﻌﯿﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎد اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻃﻮل ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ و‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮق ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎز ﺣﺎﺻﻞ از واﮐﻨﺶﻫﺎی آﻧﺪی‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﮐﺴﯿﮋن اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﺣﺎوی ﮐﻠﺮور )ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﮐﻠﺮوردار( در ﻣﺤﻞ‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﻣﺼﺮف ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺎز ﮐﻠﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻨﺲ ﻣﻮادی ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎ و ﻋﺎﯾﻖ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮔﺮدد در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﮐﻠﺮ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻠﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺷﺪه و در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻄﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺗﻬﻮﯾﻪ‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺳﺎﯾﻠﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-5-5‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق در ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ 2‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻂ ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻄﻮط ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ در ﻣﺤﻞ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﻮﻟﺪﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﻟﺪﻫﺎی دﯾﺰﻟﯽ‪ ،‬ﺧﻮرﺷﯿﺪی‪ ،‬ﺑﺎدی‪ ،‬ﺗﺮﻣﻮﭘﯿﻞ و‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻋﻤﻠﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪1 - Overprotection‬‬
‫‪2 - Transformer/ Rectifier‬‬

‫‪41‬‬
 ‫‪ 4-5-5‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮا ﯾﺎ روﻏﻦ ﺧﻨﮏ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و دارای ﻗﺪرت ﻣﺸﺨﺼﻪای ﺑﺮای ﮐﺎر داﺋﻢ در ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﺑﻮده و ﺑﺮای ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎری ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ واﺣﺪ ﺑﺎﯾﺪ در ﯾﮏ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﯾﺎ ﺟﻌﺒﻪ ﻣﺤﮑﻢ ﺳﻮار ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﺘﻮان آﻧﺮا روی ﺗﯿﺮ‬
‫ﺑﺮق‪ ،‬دﯾﻮار ﯾﺎ ﮐﻒ اﻃﺎق )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد( ﻧﺼﺐ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺑﺎﯾﺪ دارای در ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻗﻔﻞ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﺑﻮده و در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﺎر ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 1‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫اﺧﺬ ﺗﺄﯾﯿﺪﯾﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ورودی ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻠﯿﺪﻓﯿﻮز و ﯾﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﻣﯿﻨﯿﺎﺗﻮری ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬و‬
‫ﺳﻔﺎرش ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن(‪.‬‬
‫ﻣﺒﺪل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﯾﺪ دارای ﺳﯿﻢﭘﯿﭽﯽ دوﺑﻞ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 3‬ﺑﻮده و ﺑﺮای ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‪ 4‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه و‬
‫ﺑﺮای اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺧﻂ ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺒﺪل ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‪ 5‬ﺑﯿﻦ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻﻫﺎی اوﻟﯿﻪ و ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮای ﯾﮏﺳﻮﺳﺎزی‬
‫ﻣﻮج ﮐﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ دارای اﺗﺼﺎل ﭘﻞ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮده و در ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن و ﺗﻤﺎم داﻣﻨﻪ وﻟﺘﺎژﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮی ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ داﺷﺘﻪ و دارای دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ازدﯾﺎد ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ‪ 6‬وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺗﻨﻈﯿﻢ زﯾﺮ ﺑﺎر در آن ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت دارای ﮐﻠﯿﺪ‪ 7‬روی ﻣﺒﺪل‪ ،‬ﻣﺒﺪل‬
‫‪d.c‬‬ ‫اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ در ﻃﺮف ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﺒﺪل اﺻﻠﯽ و ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﮐﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺗﻨﻈﯿﻢﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺪرت ﺗﻨﻈﯿﻢ وﻟﺘﺎژ‬
‫را ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 100‬درﺻﺪ وﻟﺘﺎژ اﺳﻤﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-5-5‬ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﻮده و آﻧﺮا ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎری ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻘﻮﻟﯽ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﮐﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ در ﻣﺪار ﻫﺮ‬
‫آﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه را ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﮔﺮ از ﯾﮏ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﮐﺎﺗﺪ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان در ﻣﺴﯿﺮ ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ‬
‫ﮐﺎﺗﺪﻫﺎ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﺠﺰا اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﺳﺎزه ﺑﻪﻃﻮر دورهای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه و درﺻﻮرت ﻟﺰوم‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫وﺳﺎﯾﻞ ﻻزم ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل داﺋﻤﯽ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺻﺤﯿﺢ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﺳﺎزه ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮ ﺑﺮای ﻧﺸﺎن دادن وﻟﺘﺎژ ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮی ﺧﺮوﺟﯽ و آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﺮای ﻧﺸﺎن دادن ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻞ ﺧﺮوﺟﯽ و ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺮ ﻣﺪار آﻧﺪ ﯾﺎ‬
‫ﮐﺎﺗﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ دارای ﭼﻨﺪ ﻣﺪار و اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - BS 5426‬‬
‫‪2 - BS 4293‬‬
‫‪3 - BS 171‬‬
‫‪4 - Continuously Rated‬‬
‫‪5 - Earth Screen‬‬
‫‪6 - Surge‬‬
‫‪7 - Switched Tappings‬‬

‫‪42‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ -4‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﻣﻮاد اﺻﻠﯽ آﻧﺪ‬

‫ﺿﺮﯾﺐ‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ وﻟﺘﺎژ‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭼﮕﺎﻟﯽ‬

‫ﻣﻼﺣﻈﺎت‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﯽ‬ ‫ﺟﻨﺲ‬
‫ﺑﺎزدﻫﯽ‬ ‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‬
‫‪%‬‬ ‫‪V‬‬ ‫آﻣﭙﺮ ﺳﺎل‪ /‬ﺟﺮم‬ ‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ‪ /‬آﻣﭙﺮ‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ‪/‬ﮔﺮم‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺸﺖﮐﻮب ﮐﺮﺑﻦ‬ ‫‪ 30‬ﺗﺎ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪9kg‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7/85‬‬ ‫ﻓﻮﻻد‬
‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪0/5Kg‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪1 /1‬‬ ‫ﮔﺮاﻓﯿﺖ آﻏﺸﺘﻪ‬
‫در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺣﺎوی ﮐﻠﺮور‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﻣﻘﺪار‬ ‫‪ 50‬ﺗﺎ ‪90‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪ 0/2kg‬ﺗﺎ ‪1 kg‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭼﺪن ﭘﺮﺳﯿﻠﯿﺲ‬
‫ﮐﺮوﻣﯿﻮم ﯾﺎ ﻣﻮﻟﯿﺒﺪﻧﯿﻮم ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻮاد آﻧﺪی دﯾﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪ 1Kg‬ﺗﺎ ‪2 kg‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ 0/7‬ﺗﺎ ‪1/1‬‬ ‫ﭘﺸﺖﮐﻮب ﮐﺮﺑﻦ‬
‫‪60‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪<5 g‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪5 /8‬‬ ‫ﻣﺎﻧﯿﺘﯿﺖ ) ‪( Fe 3 O 4‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪25g‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪11/3‬‬ ‫آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﺳﺮب‬
‫‪1‬‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ ﻣﻘﺎوم ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‬ ‫‪90‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10mg‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪21/5‬‬ ‫ﭘﻼﺗﯿﻦ‪ 1‬ﺑﺮ رویﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم‪،‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ آزاد ﺷﺪن اﮐﺴﯿﮋن ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ 200‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﯾﺪ‬ ‫‪40‬‬ ‫ﻧﯿﻮﺑﯿﻮم ﯾﺎ ﺗﺎﻧﺘﺎﻟﯿﻮم‬
‫ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ آﻧﺪﻫﺎی ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺷﺪه )ﭘﻼﺗﯿﻨﯿﻮم ‪ -‬اﯾﺮﯾﺪﯾﻮم( ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﯿﺰان ﮐﻠﺮور اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﭘﻼﺗﯿﻨﯿﻮم روی ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم‬

‫‪ -2‬ﭘﻼﺗﯿﻨﯿﻮم روی ﻧﯿﻮﺑﯿﻮم و ﭘﻼﺗﯿﻨﯿﻮم روی ﺗﺎﻧﺘﺎﻟﯿﻮم‬
‫‪43‬‬
 ‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﮑﺮر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪:‬‬

‫‪ −‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﻮری آب درﯾﺎ در ﺧﻮرﻫﺎ‪،‬‬

‫‪ −‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯿﺰان ﺑﺪه ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﯾﻊ در ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‪ ،‬و‬
‫‪ −‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﮐﺸﺘﯽ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﻣﮑﺎن ﻧﻈﺎرت ﻻزم در اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل دﺳﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﮐﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ در روشﻫﺎی زﯾﺮ ﺗﺮﺟﯿﺢ‬
‫داده ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ −‬ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺟﻨﺒﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ زﯾﺮا ﻣﯽﺗﻮان ﻣﯿﺰان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ را در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ −‬در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﻮده و اﻏﻠﺐ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ دارد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ را ﺑﯿﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاری ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮای ﻧﺼﺐ داﺋﻤﯽ در آب درﯾﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻠﺰی آن در ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ آب درﯾﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ﯾﺎ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی روی‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺧﻮرﻫﺎ‪ 1‬ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﻮری آب درﯾﺎ ﺑﺮ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮏ آﻧﺪ از ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ آن اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی دارد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ دورﺗﺮ از آﻧﺪﻫﺎ‬
‫و در ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺣﺪاﻗﻞ اﺳﺖ ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬از اﯾﺠﺎد ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و‬
‫ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻓﯽ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰی ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﯾﺎ رﻧﮓ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان زﯾﺎد ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺸﻮد‪ ،‬زﯾﺮا ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﯾﺎ اﺗﺼﺎل ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰات آﺳﯿﺐ ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ در ﻓﻮاﺻﻞ ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﻮﻗﺖ ﺗﺠﻬﯿﺰات‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺷﺮاﯾﻂ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل در ﺗﻤﺎم ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫ﺷﺮح ﻣﻔﺼﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﮐﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ‪ ،‬ﺧﺎرج از داﻣﻨﻪ ﮐﺎر اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ در اﯾﻦ ﻣﻮرد دو روش ﻋﻤﺪه زﯾﺮ اﺷﺎره‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬ﮐﻨﺘﺮل دو وﺿﻌﯿﺘﯽ‬

‫اﮔﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪهای ﺑﯿﻦ دو ﺗﺮاز ﻣﺸﺨﺺ از ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ‪) ،‬ﻣﺜﻼً ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ از ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺘﺤﺮک(‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻓﻘﻂ دو وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﯾﮏ ﺳﻮﯾﯿﭻ اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ ﺑﺮای‬
‫اﻧﺘﻘﺎل از ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮلﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎن آب اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﺑﺮای ﺗﻨﻈﯿﻢ‬
‫اوﻟﯿﻪ ﻫﺮ دو وﺿﻌﯿﺖ دﻟﺨﻮاه ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﻻزم اﺳﺖ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت دورهای‪ ،‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺠﺪد اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪1 - Estuaries‬‬

‫‪44‬‬
 ‫‪1‬‬
‫ب ‪ -‬ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻤﺎم ﺧﻮدﮐﺎر‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺧﻮدﮐﺎر در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل راﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺒﺎع‪ ،‬ﺗﺮﯾﺴﺘﻮرﻫﺎ و ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮرﻫﺎ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺧﺮوﺟﯽ را ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺗﺎ ﻣﻘﺪار ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ در ﺑﺎﻻ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺎ ﺷﮑﻞ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪه‪،‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﺸﺪارﻫﺎﯾﯽ از ﭼﻨﺪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ را درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮده و ﻫﺸﺪارﻫﺎﯾﯽﮐﻪ ﺧﺎرج از داﻣﻨﻪ ﮐﺎری اﻟﮑﺘﺮود‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ را ﺣﺬف ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ را در ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﯾﮏ واﺣﺪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺗﻮان ﭼﻨﺪ آﻧﺪ را ﺗﻐﺬﯾﻪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع‬
‫آراﯾﺶ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪ .‬در روش دﯾﮕﺮ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫در ﻫﺮ ﻣﺪار آﻧﺪی از ﯾﮏ واﺣﺪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻌﯽ ﮐﻪ در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪ 6-5-5‬ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬

‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ﻣﻨﻄﻘﻪای ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺴﺘﺮ‬
‫آﻧﺪی و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺗﯽ ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺳﯿﻢﻫﺎی ﺣﺎﯾﻞ ﺗﯿﺮﻫﺎی ﺑﺮق‪ ،‬در ﻣﺤﺪوده ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﻗﺮار ﻧﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮای ﺗﻐﺬﯾﻪ واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه از ﮐﺎﺑﻞ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺑﺎ ﺣﻔﺎظ ﻓﻠﺰی‬
‫در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺪاﺧﻞ ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﮐﺎﺑﻞ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﻧﮕﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد از ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺑﺎ ﺣﻔﺎظ‬
‫ﻏﯿﺮ ﻓﻠﺰی ﻋﺎﯾﻖ ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪) PVC‬ﭘﻠﯽوﯾﻨﯿﻞﮐﻠﺮﯾﺪ( و ‪) PE‬ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ( اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺗﺪاﺧﻞ ﺟﺮﯾﺎن را ﮐﺎﻫﺶ‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺑﺮﻗﯽ‪ ،‬ﺟﺰء ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎی ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ وﻟﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﺑﺮق ﻧﯿﺰ اﮔﺮ از آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻻزم را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق ﯾﮏ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻧﯿﺰ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﮔﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی‬
‫ﻓﻠﺰی دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ اﯾﻦ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ وﺻﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺪاﺑﯿﺮی اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ ﺗﺎ اﻣﮑﺎن اﺗﺼﺎل ﻓﻠﺰی ﺑﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل‬
‫زﻣﯿﻦ و ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی )ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎه( وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﺑﺮق ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﻧﻮاع ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﺮق را ﮐﻪ در آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎی‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻫﻤﯿﺖ دارد ﮐﻪ از ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮق ﻣﺮﺑﻮط در ﻣﻮرد ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق و ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺗﺼﺎل‬
‫زﻣﯿﻦ ﺳﺆال ﺷﻮد ﺗﺎ اﯾﺰوﻻﺳﯿﻮن و ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﯿﻮب اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی اﺗﺼﺎل در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز و‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺸﺘﺮک ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺑﺮای ﺟﺪاﺳﺎزی دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه از ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1 - Automatic‬‬

‫‪45‬‬
 ‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪6-5‬‬
‫ﻣﺰاﯾﺎ و ﻣﻌﺎﯾﺐ روش ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و روش ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن در ﺟﺪول )‪ (5‬درج ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش دﯾﮕﺮی ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 5-6‬ﺷﺮح داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ روش‪ ،‬ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺑﻮده و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﺰاﯾﺎﯾﯽ در ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -5‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫‪ -1‬ﺑﻪ ﺑﺮق ﺷﺒﮑﻪ ﯾﺎ ﻣﻨﺒﻊ دﯾﮕﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق ﻧﯿﺎز دارد‪.‬‬ ‫‪ -1‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﻮﺷﺶ ‪ -2‬در ﻣﻮرد اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺳﺎزهﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺷﺪه ﯾﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖﻫﺎی ﻣﻮﺿﻌﯽ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا در اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺰرگ و ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺤﺪود در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪﺟﺰ در ﺧﺎکﻫﺎ ﯾﺎ آبﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ -3‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﯾﺎ آب در ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﮐﻤﺘﺮی‬
‫اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﺼﺐ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺳﺎده ﺑﻮده و ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﻓﺰاﯾﺶ آن ﺗﺎ ‪ -4‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ دﻗﯿﻘﯽ دارد‪ .‬وﻟﯽ راﺣﺘﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺧﺮوﺟﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫اﺟﺎزه ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻐﯿﺮ و ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺗﺪارک‬ ‫ﺣﺼﻮل ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞاﺟﺮا اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻻزم دﯾﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺑﺎزرﺳﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻧﺪازهﮔﯿﺮی در ﻫﺮ آﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﯿﻦ دو آﻧﺪ ﻣﺠﺎور ‪ -5‬ﺑﻪ ﺑﺎزرﺳﯽ ادواری در ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﯿﺎز دارد‪ .‬در روش ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﻏﯿﺮدﺳﺘﯽ اﺑﺰار دﻗﯿﻖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی در ﻧﻘﺎط ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -6‬در ﻧﻘﺎط ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺼﺐ آﻧﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ‪ -6‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻌﺪاد آﻧﺪ ﮐﻤﺘﺮی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﯿﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ‬
‫آﻧﺪﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -7‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ -7‬آﺛﺎر اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﯾﺪ روی ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺗﺎ‬ ‫روی ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﺠﺎور ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺿﻌﯿﻔﯽ دارد‪.‬‬
‫واﮐﻨﺶﻫﺎی ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺷﺪه و اﻣﮑﺎن ﺗﺼﺤﯿﺢ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬
‫‪ -8‬ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺎﺻﻠﻪ از آﻧﺪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ‪ -8‬اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺳﺎده ﺧﻮدﮐﺎر ﻧﯿﺎز دارد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﺧﻮد ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺎﺻﻠﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺷﺮاﯾﻂ ﻃﻮری ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ را در ﻣﺤﺪوده ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻋﻠﯽرﻏﻢ داﻣﻨﻪ وﺳﯿﻊ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪارد‪ ،‬ﭼﻮن ‪ e.m.f.‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﻠﺰ ﻣﻮردﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ‪.e.m.f‬‬
‫ﻣﺤﺮک و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد ﻣﻨﺎﺳﺐ از ‪ e.m.f.‬ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﻻزم ﺑﺮای ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﺤﺘﻤﻞ ﮐﻨﺘﺮلﻫﺎی ﻧﺎﻣﺆﺛﺮ و ﯾﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢﻫﺎی ﻧﺎﺻﺤﯿﺢ روی‬
‫رﻧﮓﻫﺎ و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫آﺳﯿﺐرﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ رﻧﮓ ﻧﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -9‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ﺣﺠﻢ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽ در ﺟﺮﯾﺎن آب ﺑﻪ ‪ -9‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺗﻮان از آﻧﺪﻫﺎی‬
‫وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﺎ ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﻏﺘﺸﺎﺷﯽ ﻣﺘﺮاﮐﻢﺗﺮی اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﯿﺮوی ﭘﺴﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﻏﻤﺎض‬
‫ﯾﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻮاﻧﻌﯽ در ﮔﺮدش ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺑﺪﻧﻪ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﯿﺮوی ﭘﺴﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآورد‪.‬‬
‫‪ -10‬آﻧﺪﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﭘﯿﭽﯽ ﯾﺎ ﺟﻮش روی ﺳﻄﻮح ‪ -10‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺼﺐ اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻖ‪ ،‬در ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد روی ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺳﻮراخ ﮐﺮدن ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﻏﯿﺮه ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻮراخﻫﺎﯾﯽ را اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺑﺪﻧﻪ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ -11‬ﻋﺎﯾﻘﮑﺎری اﺗﺼﺎﻻت ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﮐﻪ در‬ ‫‪ -11‬اﺗﺼﺎﻻت آﻧﺪﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎک ﯾﺎ آب ﻗﺮار دارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻣﻞ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﭼﻮن در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت اﺗﺼﺎﻻت ﺷﺪﯾﺪاً ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -12‬اﻣﮑﺎن اﺗﺼﺎل اﺷﺘﺒﺎه وﺟﻮد ﻧﺪارد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺷﺪن ‪ -12‬ﻻزم اﺳﺖ ﭘﻼرﯾﺘﻪ در ﻫﻨﮕﺎم راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ دﻗﺖ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد زﯾﺮا اﺗﺼﺎﻻت اﺷﺘﺒﺎه‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺷﺪن ﭘﻼرﯾﺘﻪ و‬ ‫ﭘﻼرﯾﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪1- Electro Motive Force‬‬ ‫ﻧﯿﺮوی ﻣﺤﺮﮐﻪ ﺑﺮﻗﯽ‬

‫ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬ ‫‪7-5‬‬

‫‪ 1-7-5‬آﺛﺎر ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫اﻋﻤﺎل و اﺟﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺮوز آﺛﺎر ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﺠﺎد ﻗﻠﯿﺎﯾﯿﺖ ﯾﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﯿﺪروژن در ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدد ﮐﻪ آﺛﺎر ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻗﺮار زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻗﻠﯿﺎﯾﯿﺖ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﭘﺪﯾﺪه ﺻﺎﺑﻮﻧﯽ ﺷﺪن ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺑﻌﻀﯽ رﻧﮓﻫﺎ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﺛﺮ را ﺑﺎ اﺟﺘﻨﺎب از اﻋﻤﺎل‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رﻧﮓﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﮐﻤﺘﺮی دارﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﮑﻦ ﮐﺎﻫﺶ داد‪.‬‬

‫‪1 - Drag‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﺮﮐﺖ ﯾﮏ ﺟﺴﻢ در داﺧﻞ ﯾﮏ ﺳﯿﺎل‬

‫‪47‬‬
‫ب ‪ -‬در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی آب درﯾﺎ ﯾﺎ ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻗﻠﯿﺎﯾﯿﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد رﺳﻮب ﺳﻔﯿﺪ آﻫﮑﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻔﯿﺪی در‬
‫ﺑﺮدارد‪ ،‬زﯾﺮا ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﯿﺰان اﯾﻦ رﺳﻮﺑﺎت از ﺣﺪی‬
‫ﺗﺠﺎوز ﮐﻨﺪ‪ ،‬از ﻋﺒﻮر آب ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮده و ﯾﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﺣﺮﮐﺖ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺘﺤﺮک ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای آن‪ ،‬ﻓﻘﻂ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در‬ ‫ج‪-‬‬
‫ﺣﺪود ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﻮد‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد )ﺑﻪ ‪ 4-2-3-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺳﺮب‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ در ﻣﺤﯿﻂ ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻮرده ﺷﻮد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ در داﺧﻞ‬ ‫د‪-‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﯾﯽ از ﺟﻨﺲ آزﺑﺴﺖ ‪ -‬ﺳﯿﻤﺎن(‪.‬‬
‫ﻫﯿﺪروژن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻓﻀﺎی ﺑﺴﺘﻪ ﺳﺒﺐ اﻧﻔﺠﺎر ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﻫـ‪-‬‬
‫در ﻓﻮﻻدﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺶ ﺑﺎﻻ ﯾﺎ ﻓﻮﻻدﻫﺎی ﺿﺪ زﻧﮓ‪ ،‬ﺗﺮدی ﻫﯿﺪروژﻧﯽ از ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫و‪-‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﺟﺪا ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ز‪-‬‬
‫ح ‪ -‬در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﮔﺎﻫﯽ ﻻﯾﻪﻫﺎی زﻧﮓ و رﺳﻮﺑﺎت ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﮐﻨﺪه ﺷﺪه و ﻣﻮﺟﺐ‬
‫اﻧﺴﺪاد ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻣﺎﻧﻊ ﻋﺒﻮر آب ﺷﺪه ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻮﺗﺎهﻣﺪت ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮی را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآورد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ آﻫﻦ و‬
‫ﻓﻮﻻد ﺷﺪﯾﺪاً ﺧﻮرده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬زﻧﮓﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﺬ را ﭘﺮ و ﻣﺴﺪود ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻪ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز ﻧﺸﺘﯽ در‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮔﺮدد‪.‬‬

‫در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬اﮔﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺣﺎوی ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﮐﻠﺮور )‪ (Cl-‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺳﻄﻮح‬ ‫ط‪-‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺎز ﮐﻠﺮ ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼت ﯾﺎ ﺧﺴﺎرتﻫﺎی ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﮕﺮی ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 2-7-5‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖﺷﺪهای ﯾﺎ آﻧﺪﻫﺎ و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی در ﻣﺠﺎورت دﯾﮕﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼً‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻋﺎﯾﻖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻘﺎط‪ ،‬ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ را ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮔﺮادﯾﺎنﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺎک ﯾﺎ آب‪ ،‬ﺟﺬب ﺧﻮد ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ در ﻧﻘﺎﻃﯽ دﯾﮕﺮ ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‬
‫ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت‪ ،‬ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه در ﻧﻘﺎط ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-7-5‬اﺟﺘﻨﺎب از ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﯽ از وﻟﺘﺎژﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ‬

‫‪ 1-3-7-5‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫وﻟﺘﺎژﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﻘﺎﯾﺺ و ﺧﻄﺎﻫﺎی ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﯾﺎ ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺻﺪﻣﺎت ﺷﺪﯾﺪی ﺑﻪ وﺳﺎﯾﻞ و‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی وارد ﺳﺎزد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺣﺎوی ﻣﻮاد و ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ‬

‫‪48‬‬
‫اﺷﺘﻌﺎل ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮده و اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه‪ 1‬در ﺳﺎزهﻫﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ اﺷﺘﻌﺎل و اﻧﻔﺠﺎر وﺟﻮد دارد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ و ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی زﯾﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮدی‪ ،‬ﻣﻘﺮرات و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪ 2-3-7-5‬آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از وﻟﺘﺎژ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی )زﻣﯿﻦ( ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻃﺮاﺣﯽ آن‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮی در‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ )ارت( دارد‪ .‬ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ از ﻧﻈﺮ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻣﺠﺰا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد ﺑﻪ ‪ .(6-6-4‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬در ﻣﻌﺮض وﻟﺘﺎژ اﺿﺎﻓﯽ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ؛ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﻮاﻗﺺ و ﻣﻌﺎﯾﺐ ﻣﻮﺟﻮد در وﺳﺎﯾﻞ ﺗﺄﻣﯿﻦﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮق ﯾﺎ ﺻﺎﻋﻘﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﻌﺎﯾﺐ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺗﺄﻣﯿﻦﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮق ﻧﺎﺷﯽ از اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ )ارت(‪:‬‬
‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﺑﺎﻻ ﮐﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آوردن اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﻏﻠﺐ از ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﯾﺎ اﺗﺼﺎل ﻫﻤﻪ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎی ﻧﻮل ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮری ﮐﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ در ﯾﮏ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ اﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻘﯿﻘﯽ زﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻻﺗﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻠﺰ ﻣﺲ در ﺣﺠﻢ زﯾﺎد )ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭘﯿﻞ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی( ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ب ‪ -‬ﺻﺎﻋﻘﻪ ‪:‬‬
‫ﺑﺮق ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﺑﺮﺧﻮرد ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺑﺎ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﯾﺎ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ وارد ﺷﺪن ﺻﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﻪ وﺳﺎﯾﻞ اﺑﺰار دﻗﯿﻖ ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه و ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺧﻮد ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﯾﮏ از دو ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬وﻟﺘﺎژﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎی دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺮوز ﮐﻨﺪ و ﻻزم اﺳﺖ در ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎی‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺪﯾﺪ وﻟﺘﺎژ و اﯾﺠﺎد ﺟﺮﻗﻪ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-3-7-5‬ﺟﺪاﺳﺎزی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﮐﻪ دارای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﯾﺪ روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن )ﮐﻪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬دارای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ( ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﺧﺎص ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﻼفﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻓﻠﺰی‬
‫و ﻧﻈﺎﯾﺮ آﻧﻬﺎ در ﻣﺤﻞ ورودی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی‬
‫از ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز آﺳﯿﺐ در ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ ﺿﺮوری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Isolating Joints‬‬

‫… ‪2 - BS 6651‬‬

‫‪49‬‬
‫ﻧﺼﺐ اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﭘﺎﯾﺎﻧﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت دﯾﮕﺮ ﻗﺮار‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﺟﺪاﺳﺎزی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻓﻠﺰی از ﺳﺎﯾﺮ اﺟﺰای ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‪ ،‬از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل زﻣﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﺻﻮرت وﻗﻮع ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﻄﻊ‪ ،‬ﯾﺎ ﺗﺨﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در اﺗﺼﺎل ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺮوز ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ و اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دو ﻃﺮف اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺨﻠﯿﻪ‪ 1‬از ﻧﻈﺮ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ در‬
‫ﻃﯽ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬ﺑﯿﻦ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ اﺗﺼﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬وﻟﺘﺎژ ﺷﮑﺴﺖ اﯾﻦ ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از وﻟﺘﺎژ‬
‫ﺷﮑﺴﺖ اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺻﺎﻋﻘﻪ را ﺑﺪون اﯾﺠﺎد ﺧﺴﺎرت ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای‬
‫ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﺪن در ﺑﺮاﺑﺮ رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼً ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﭘﯿﻞﻫﺎی‬
‫ﻗﻄﺒﯽ را در دو ﻃﺮف اﺗﺼﺎل ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻧﺼﺐ و ﯾﺎ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ وﺻﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-3-7-5‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ‬

‫اﮔﺮ ﺳﺎزهای ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮد‪ ،‬از ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻪ آن اﺗﺼﺎل ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎزه ﺑﺎ‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان آﺳﯿﺐﭘﺬﯾﺮی ﺳﺎزه در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻄﻤﺎت ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﺒﻮر ﺻﺎﻋﻘﻪ‬
‫از داﺧﻞ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬

‫ﺿﺮﺑﻪﻫﺎی وارده ﺑﺮ زﻣﯿﻦ در اﺛﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺮورﯾﺨﺘﻦ ﺧﺎک اﻃﺮاف‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺎزهای ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻓﺮورﯾﺨﺘﻪ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﯾﺎ ﻓﻠﺰ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺻﺪﻣﺎﺗﯽ وارد‬
‫ﮐﺮده و ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺳﺎزه ﺣﺎوی ﻣﻮاد آﺗﺶﮔﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺒﺐ آﺗﺶﺳﻮزی ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻄﺮ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از‬
‫ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺑﺎز‪ ،‬ﺿﺮﺑﺎت ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎزه آﺛﺎر ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪای اﯾﺠﺎد‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردی‪ ،‬درﺧﺖﻫﺎ ﯾﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎی ﺑﻠﻨﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه در ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺿﺮﺑﺎت ﺻﺎﻋﻘﻪ را ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و ﺗﺸﺪﯾﺪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل وارد ﺷﺪن ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزه را ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺻﺪﻣﺎت‪ ،‬در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ زﯾﺎنﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺰﯾﯿﺎت و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﺻﺎﻋﻘﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎل ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﺎزه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ را ﺑﺪون ﻓﺮورﯾﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎک‬
‫اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﮑﻮس ﺻﺎﻋﻘﻪ روی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎک ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ 10 Ω‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﮑﻮس روی‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺗﺼﺎل وﺳﯿﻠﻪای ﮐﻪ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﺻﺎﻋﻘﻪ را ﺑﺪون آﺳﯿﺐرﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﺳﺎزد و‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﻣﺤﺪودﺗﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻨﺜﯽ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Discharge gap‬‬

‫‪2 - BS 6651‬‬

‫‪50‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﮐﻪ ﺳﺎزه در ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺧﺎک‪ 1‬در اﺛﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﮐﻮﭼﮏ را ﻣﯽﺗﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ؛ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺑﻪ‬
‫)ﻣﺘﺮ( ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد )ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺧﺎک(‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫‪S‬‬ ‫زﻣﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﺧﺎک ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻧﯿﻤﮑﺮه ﺑﺎ ﺷﻌﺎع‬
‫ﻃﻮری ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ در ﺳﻄﺢ ﻧﯿﻤﮑﺮه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺧﺎک ‪) E‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮوﻟﺖ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ(‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫)اﻫﻢ ﻣﺘﺮ(‪ ،‬ﻣﻘﺪار‬ ‫‪ρ‬‬ ‫‪) i‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ آﻣﭙﺮ( ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻧﯿﻤﮑﺮه‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و ﺑﺎ ﺿﺮب آن در ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬

‫‪iρ‬‬ ‫‪i ρ‬‬ ‫‪i‬‬

‫=‪E‬‬ ‫× =‬ ‫‪= ×R‬‬
‫‪2πS‬‬ ‫‪S 2πS S‬‬
‫‪2‬‬ ‫)‪(5‬‬

‫ﮐﻪ در آن‪ R ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎک در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺗﺎ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺧﺎرج از آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬

‫‪S = iR/E‬‬ ‫)‪(6‬‬

‫ﯾﺎ‬
‫‪iρ‬‬
‫=‪S‬‬ ‫)‪(7‬‬
‫‪2πE‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺧﺎک در اﺛﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ در ﺣﺪود ‪ 500 – 200‬ﮐﯿﻠﻮوﻟﺖ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﺑﺮآورد ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺷﺪت ﺻﺎﻋﻘﻪﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺪﯾﺪ‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎص ﻧﯿﺰ ﺣﺪود ‪ 200‬ﮐﯿﻠﻮ آﻣﭙﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ از‬
‫‪ 10‬اﻫﻢ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺣﺎل ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺧﺎک )‪ 200‬ﮐﯿﻠﻮوﻟﺖ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ( و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﺪت ﺻﺎﻋﻘﻪ‬
‫)‪ 200‬ﮐﯿﻠﻮ آﻣﭙﺮ( و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ )‪ 10‬اﻫﻢ(‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪای در ﺣﺪود ‪ 10‬ﻣﺘﺮ ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎک) ‪ ( ρ‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (7‬ﮐﻪ‬
‫دارای دﻗﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﺎﻋﻘﻪ در ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪادی اﻟﮑﺘﺮود اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﯿﻠﻪ در زﻣﯿﻦ ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﺪه و‬
‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق‪ ،‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺎوی ﺑﯿﻦ اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﻓﺮض‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﮐﻤﺘﺮ از ﻃﻮل ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود )ﻣﯿﻠﻪ ارت( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬زﯾﺮا وﻗﺘﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﻮل ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﮐﻮﭼﮏ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺪل ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ اﺻﻠﯽ‪،‬‬
‫دﻗﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﻪ از ﺗﻤﺎم ﻃﻮل اﻟﮑﺘﺮود ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورد و ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫ﻓﺮض ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺮﮐﺰ ﻧﯿﻤﮑﺮه ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬وﻗﺘﯽ زﻣﯿﻦ ﺧﺎﮐﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬اﻧﺮژی ﺑﺮق ﺑﺎﻋﺚ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ اﻧﺴﺠﺎم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﻪ آن‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺻﺎﻋﻘﻪ‬
‫ﯾﺎ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ )‪ (Break down‬ﺧﺎک ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪51‬‬
 ‫‪ 4-7-5‬آﺛﺎر ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب )‪ (a.c.‬روی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫در ﺧﺼﻮص ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب روی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻧﻈﺮات ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻤﻊﺑﻨﺪی ﻧﻈﺮات اﺧﯿﺮ‬
‫ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﺎدی ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﺪاﺧﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﯿﺴﺖ وﻟﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺰﯾﯽ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدﯾﺪه و در‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺰﯾﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻐﺬﯾﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﺪرت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ وﺟﻮد ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرآﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬در ﺑﺮﺧﯽ‬
‫ﻣﻮارد‪ ،‬وﺟﻮد ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺒﺐ اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬در‬
‫ﺻﻮرت اﺣﺘﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‬ ‫‪8-5‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در زﻣﺎن ﻃﺮاﺣﯽ و راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روشﻫﺎی آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‪ ،‬در‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎی ﺑﻌﺪی ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ .‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺮوع ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ در اﺛﺮ اﺗﺼﺎل ﻏﯿﺮﺻﺤﯿﺢ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮ )‪ (d.c.‬ﺻﺪﻣﺎت ﺟﺪی ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺮ روی ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ اﯾﺠﺎد‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ ﯾﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﻣﻨﻔﯽ و ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‬
‫)ﺑﻨﺪ ‪ 12‬از ﺟﺪول ‪.(5‬‬

‫‪52‬‬
 ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪-6‬‬

‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-6‬‬
‫اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﮐﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪوﯾﮋه در ﻣﻮرد ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ )ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد را دارد(‪ ،‬ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ و ﻣﺨﺎزن ﻓﻠﺰی ﺑﺤﺚ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺴﺘﻐﺮق در ﻃﻮلﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎه‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺒﻮر از رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ در ﺑﻨﺪ ‪ 5- 3- 2- 6‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 1-1-6‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ در اﻧﺘﺨﺎب و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺒﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 5‬ﺑﯿﺎن ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف‪ :‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف و ﻣﯿﺰان ﺗﻐﯿﯿﺮات روزاﻧﻪ ﯾﺎ ﻓﺼﻠﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﺗﻮان اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻮردﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺮاح ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ب ‪ -‬ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ‪ :‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ ﺿﺎﺑﻄﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ )‪ (IR‬ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬ﺑﺮای اﺣﺘﺮاز از ﺟﺪاﯾﺶ‪ 1‬اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮری ﮐﻪ اﻧﺪازه ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه و ﺧﺎک‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از آﻧﭽﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه ﻣﻨﻔﯽ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ راﻫﻨﻤﺎی ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻟﺤﻈﻪای ﻗﻄﻊ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﯿﺶ از ‪ -1/1‬وﻟﺖ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺿﺨﯿﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺎﻣﻞ ﻗﯿﺮ ﯾﺎ ﻗﻄﺮان ﻣﺴﻠﺢ ﺷﺪه و در ﺧﺎکﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ زﯾﺎد‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ -3‬وﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از ‪ -2‬وﻟﺖ در ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﺎزک‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮدر اﭘﻮﮐﺴﯽ و در ﺧﺎکﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‪ 2‬ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی دﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه‪ ،‬ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺣﺴﺎس ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﻣﮑﺎن دارد ﻻزم ﺷﻮد ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺧﺎک ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ دﯾﮕﺮی ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺣﺪ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن‪ :3‬ﻣﻌﯿﺎر ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻠﺰی‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ -0/85‬وﻟﺖ )ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﯿﻞ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ج‪-‬‬
‫ﺧﺎک ﻣﺠﺎور آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮﻫﻮازی و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎ ﮐﻨﻨﺪه ﺳﻮﻟﻔﺎت وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﻌﯿﺎر ﺣﻔﺎﻇﺖ را ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ -0/95‬وﻟﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-3-4‬ﺟﺪول ‪ 1‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻄﯽ‪ :‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺎزه‪ 4‬و ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻄﯽ آن در ﻣﯿﺰان ﺗﻘﻠﯿﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎل‬ ‫د‪-‬‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪوﯾﮋه در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺪوده ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور‪ :‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺳﺎزه ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺿﺮوری اﺳﺖ از ﺗﺪاﺧﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫـ ‪-‬‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﻧﺮژی‪ :‬در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن اﻧﺮژی ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻞ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫و‪-‬‬

‫‪1 - Disbondment‬‬
‫‪2 - Disruption‬‬
‫‪3 - Polarization Level‬‬
‫‪4 - Continuity of Structure‬‬

‫‪53‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان‪ :‬در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور رﯾﻞ ﻗﻄﺎرﻫﺎی ﺑﺮﻗﯽ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫ز‪-‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬در ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان دارای ﻧﻮﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻏﻼف ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ‪ :‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ از ﻏﻼف ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ ﺑﻪﺻﻮرت آزاد )ﻧﭽﺴﺒﯿﺪه( ﺑﺮای اﺗﺼﺎﻻت و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬ ‫ح‪-‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ اوﻟﯿﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-1-6‬ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫در اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ )ﺑﻨﺪ ‪ (2-3-4-5‬ﮐﺎرﺑﺮد وﺳﯿﻌﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد در ﺧﺎکﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ‪ ،‬ﻣﺜﻼً زﯾﺮ ‪ 10‬اﻫﻢﻣﺘﺮ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ از ﺟﻨﺲ روی ﻧﯿﺰ ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮی‪ 1‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺧﺎکﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ زﯾﺮ ‪ 50‬اﻫﻢ ﻣﺘﺮ ﻣﺤﺪود ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺪﻫﺎی ﻧﻮاری‪ ،‬اﯾﻦ داﻣﻨﻪ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫راﻧﺪﻣﺎن آﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﮑﻞﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺮآورد ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﭘﺮ ﮐﺮدن اﻃﺮاف آﻧﺪ از ﻣﻮاد ﻣﺨﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و ﺧﺎک ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺮ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮏ ﻧﻮع اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ آﻧﺪ ﺧﻮرﻧﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﮏ ﻧﻮع ﻣﻌﻤﻮل ﭘﺮﮐﻨﻨﺪه ﺷﺎﻣﻞ ‪70‬‬
‫درﺻﺪ ﭘﻮدر ﮔﭻ‪ 25 ،‬درﺻﺪ داﻧﻪ ﺑﻨﺘﻮﻧﯿﺖ و ‪ 5‬درﺻﺪ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﺳﺪﯾﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ‪ :‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻣﻮاد ﭘﺮ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﺮﺑﻨﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ 10‬ﺳﺎل ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻋﻤﻠﮑﺮد اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ و ﺟﺮﯾﺎن در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺑﺘﻮان آﻧﻬﺎ را در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺗﻌﻤﯿﺮ ﯾﺎ‬
‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﻘﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻼً ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-12‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ )ﺗﺪاﺧﻞ( ﺟﺰﯾﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﺑﻌﯿﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-1-6‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫آﻧﺪ ﻣﺪﻓﻮن را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻣﻮاد ﮐﺮﺑﻨﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﮏ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف آﻧﺪ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﮐﻢ ﻧﻤﻮده و‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد آﻧﺪ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮای ﭘﺮ ﮐﺮدن ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻی آﻧﺪ‪ ،‬از ﺷﻦ درﺷﺖداﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ﺗﺎ‬
‫اﺟﺎزه ﻓﺮار ﮔﺎزﻫﺎ داده ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﮔﺎزﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﮐﺴﯿﮋن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ در ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﺣﺎوی ﮐﻠﺮاﯾﺪ‪ ،‬واﮐﻨﺶ در آﻧﺪﻫﺎی ﻣﺼﺮف‬
‫ﻧﺸﺪﻧﯽ‪ 2‬ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺎز ﮐﻠﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮای ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی اﺗﺼﺎل ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت آﻧﺪ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﻮاد ﻋﺎﯾﻖ‬
‫ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﻠﺮ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻋﺎﯾﻖ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی اﺗﺼﺎل ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻓﻠﺰ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ )ﺧﺎک ﯾﺎ آب( ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Driving Potential‬‬

‫‪2 - Non Consumable‬‬

‫‪54‬‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﯾﮏ آﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎک را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪ .‬در‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻦ ﺣﺎوی ﮔﺮوهﻫﺎﯾﯽ از آﻧﺪﻫﺎ )ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازی وﺻﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ(‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﻔﺮد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﺰﯾﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﺪﻫﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﻌﺪاد آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﻔﺮد‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی اﺗﺼﺎل و‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺰرگﺗﺮ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز از ﯾﮏﻃﺮف و ﺧﻄﺮات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮدن ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‬
‫ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ و ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻌﺎدل اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎک را ﺑﺮای اﻧﻮاع آراﯾﺶ‪ 1‬آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺮآورد ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪ )ﻣﺤﻞ( آﻧﺪﻫﺎ ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ‪ 2‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﻠﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮده و ﻧﯿﺰ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‬
‫آﻧﻬﺎ )آﻧﺪﻫﺎ ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺎک ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺮﻃﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از‬
‫ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻗﻄﺮهای اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻞ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﺮای ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری و ﻧﯿﺰ در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن اﻧﺮژی ﺑﺮق اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﭼﺎﻫﮏﻫﺎی ﺣﻔﺮ ﺷﺪه در ﻻﯾﻪﻫﺎی زﯾﺮﯾﻦ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻢ‬
‫و ﯾﺎ آبﻫﺎی زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار داد‪.‬‬

‫ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 100‬ﻣﺘﺮی ﺳﺎزه ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﺴﺘﺮده اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﻌﻀﯽ ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺗﻌﺪادی ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺠﺰا ﮐﻪ در‬
‫ﻃﻮل ﺳﺎزه ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ و در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻗﺮار دارﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪2-6‬‬

‫‪ 1-2-6‬آﻣﺎدهﺳﺎزی ﺳﺎزه‬

‫‪ 1-1-2-6‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼً در ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-5‬اﺷﺎره ﺷﺪه‪ ،‬ﻫﺮ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﻈﺮ اﺗﺼﺎل ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻮده ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ را‬
‫ﻋﺒﻮر داده و دارای ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻓﻠﺰی ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﺟﻮﺷﯽ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺟﻮش دادن ﯾﺎ ﻟﺤﯿﻢ ﮐﺮدن ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺴﻤﻪ ﻓﻠﺰی ﯾﺎ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺎ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﻪ دو ﻃﺮف ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل را ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ وﺻﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل ﺑﺎﯾﺪ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬

‫‪1 - Configuration‬‬
‫‪2 - Ground Beds‬‬

‫‪55‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮده و ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻋﺎﻣﻞ اﺗﺼﺎل‪ ،1‬ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫ﺑﻮده و ﺑﺮای ﻣﺜﺎل در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻣﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻋﺎﯾﻖ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﻓﻠﺰ ﺑﺎ ﻓﻠﺰ ﺳﺎزه ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻮاﻟﯽ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺷﻮد ﺗﺎ اﻣﮑﺎن ﺗﺄﺛﯿﺮات اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ در درزﻫﺎی ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ ﻗﻄﻌﻪ و ﺳﺎزه از ﺑﯿﻦ ﺑﺮود‪ .‬ﻋﺎﻣﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﺛﺎر‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰی و ﻏﯿﺮه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ داﺷﺘﻪ و دارای ﻇﺮﻓﯿﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮﯾﺎن در ﺣﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫ﮔﺬرا ﮐﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺎرﺟﯽ وارد ﻣﯽﺷﻮد ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺒﯿﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-1-2-6‬ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ اﻗﺪام در ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ داده و ﮔﺴﺘﺮه ﺣﻔﺎﻇﺖ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺰرﯾﻖ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫اﻧﺎﻣﻞ ﻗﯿﺮی ﯾﺎ ﻗﻄﺮان ذﻏﺎلﺳﻨﮓ ﺑﻪ روش ﮔﺮم ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ اﻟﯿﺎف ﻏﯿﺮ آﻟﯽ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬ ‫اﻟﻒ‪-‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﻮار ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻮدﭼﺴﺐ ﯾﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﺴﺐ آﺳﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﭘﯽ‪ -‬وی‪ -‬ﺳﯽ ﯾﺎ‬
‫ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ ﺑﻮده ﮐﻪ ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﺑﺎ ﻻﯾﻪﻫﺎﯾﯽ از ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻻﺳﺘﯿﮑﯽ ﻫﻤﺮاه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮس ﯾﺎ اﺳﭙﺮی اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ج ‪ -‬رزﯾﻦﻫﺎی ﯾﻮرﺗﺎن‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻮدری ﯾﺎ ﺗﺰرﯾﻘﯽ اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫د‪-‬‬
‫رزﯾﻦ اﭘﻮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻮدر ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺮم ﭘﺎﺷﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫـ ‪-‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬در ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی دارای اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻮده و ﺑﺎ اﺟﺮای ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫اوﻟﯿﻪ را ﺗﺎ ﺑﯿﺶ از ‪ 10000 Ω.m 2‬ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺻﺪﻣﺎت وارده ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺮدن ﻟﻮﻟﻪ در ﺗﺮاﻧﺸﻪ و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰی روی ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و اﮔﺮ دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻌﺎدل‬
‫‪ 0/05‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ از آن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اوﻟﯿﻪ را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻓﻮاﺻﻞ زﯾﺎد ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﯾﺎ در ﻧﻈﺮ اﺳﺖ آﺛﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ )ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ‪ 9‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺧﺎک ﻧﺮم ﺑﺪون ﺳﻨﮓ و ﻣﻮاد ﮐﺮﺑﻦدار ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﮏ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺎک ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮای ﺧﺎﮐﺮﯾﺰی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای آوردن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﯾﺎ اﺟﺮای اﻧﻮاع‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖﻫﺎی ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮری ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﮐﻪ اﺛﺮ آن روی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ( ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﺤﻞ ﻋﺒﻮر از ﻧﻬﺮ ﯾﺎ رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻼف ﺑﺘﻨﯽ در اﻃﺮاف و روی ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه‪ ،‬ﻻزم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Bond‬‬
‫‪2 - Urethane‬‬

‫‪56‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﺳﻮدﮔﯽ ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺳﻮده ﺷﺪن ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی ﺧﺎک‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺧﺎک‪،‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬آﺛﺎر دﻣﺎی ﺳﯿﺎل داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺟﺬب آب‪ ،‬ﺻﺪﻣﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ وارده‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﯿﺶ ازﺣﺪ و ﯾﺎ ﺟﺪاﯾﺶ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه روی ﯾﮏ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎص‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ در اﻧﺘﺨﺎب ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺟﺮا و ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻣﺎی ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬ﺧﻢﺷﺪن ﻟﻮﻟﻪ‬
‫در ﮐﺎرﮔﺎه و ﺗﻨﺶﻫﺎی وارده از ﺧﺎک در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-1-2-6‬اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎی ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه‪ ،‬اﮔﺮ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻠﻤﺒﻪﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺨﺰن ذﺧﯿﺮه ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺸﺪه ﯾﺎ ﺑﺎ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺿﻌﯿﻒ و ﯾﺎ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‪ 2‬ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ زﯾﺎدی ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺶ زﯾﺎدی از ﻣﺰاﯾﺎ و‬
‫ﻧﻘﺶ ﭘﻮﺷﺶ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-1-2-6‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﻫﺪر ﻣﯽرود‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺸﺪه ﯾﺎ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺿﻌﯿﻒ از ﺷﺒﮑﻪ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه‪ ،‬از ﻧﻈﺮ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻋﺎﯾﻖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ دو ﻓﻠﺰ ﻏﯿﺮﻫﻤﺠﻨﺲ و ﻧﯿﺰ ﺑﯿﻦ دو ﻧﻮع روش )ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن و ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی‬
‫ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه( ﻻزم ﮔﺮدد ﺗﺎ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان را ﻣﺤﺪود ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺳﺎزه ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻣﺪه و آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه و اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ در ﻓﺼﻞ ‪ 9‬ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎی ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻓﺸﺎر‪ ،‬دﻣﺎ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﯿﺎل درون ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺎزﮔﺎر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﻋﺎﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬از ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﯾﻦ دﻻﯾﻞ از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻞ و‬
‫روش ﻋﺎﯾﻖ ﮐﺮدن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و راﺣﺘﯽ ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﺗﻌﻮﯾﺾ ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﯾﺎ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪) ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ(‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد از اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎی‬
‫ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه ﭘﯿﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‪ 3‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ -11‬اﻟﻒ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬اﯾﻦ اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎ را ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺗﻮان‪ ،‬از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺣﺘﻤﺎل از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدن ﯾﺎ ﺑﺮوز اﺧﺘﻼل در ﻋﺎﯾﻖﺳﺎزی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در اﯾﻦ اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﮐﻢ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﻮای آزاد و ﺧﺸﮏ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻋﺎﯾﻖ اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ 2‬ﻣﮕﺎ اﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﺎﯾﺶﮐﻨﻨﺪه ﻋﺎﯾﻖ ‪ 500‬وﻟﺘﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎی ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‪ ،‬ﻋﻤﻠﯽ ﯾﺎ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻓﻠﻨﺞﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎ واﺷﺮ ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻓﻠﻨﺞ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﻏﻼف ﻋﺎﯾﻖ‬
‫روی ﭘﯿﭻ و ﻧﯿﺰ واﺷﺮ زﯾﺮ ﻣﻬﺮه ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺻﺪﻣﻪ‪ ،‬واﺷﺮ‬

‫‪1 - Cathodic Disbondment‬‬

‫‪2 - Electrical Earth‬‬
‫‪3 - Monobloc‬‬

‫‪57‬‬
‫ﻓﻮﻻدی ﺑﯿﻦ واﺷﺮ ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻨﻨﺪه و ﻣﻬﺮه ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻔﺖ ﮐﺮدن ﻣﻬﺮه‪ ،‬واﺷﺮ ﻋﺎﯾﻖ ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺒﯿﻨﺪ )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ -11‬ب‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﺻﺤﯿﺢ در اﻣﺘﺪاد ﯾﮏ ﻣﺤﻮر ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ از ﺻﺪﻣﻪ ﻏﻼف ﻋﺎﯾﻖ روی ﭘﯿﭻﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -11‬اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه ﺗﯿﭗ ﺑﺮای ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫‪58‬‬
‫در اﻧﺘﺨﺎب واﺷﺮ ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮری ﮐﻪ واﺷﺮ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﻓﻠﻨﺞ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﺗﺎ از اﯾﺠﺎد ﺷﮑﺎف ﺑﯿﻦ دو ﻓﻠﻨﺞ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﻣﻮاد در ﺷﮑﺎف ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﯾﻘﯽ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺎﯾﻖ ﺷﻮد ﺗﺎ از‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﻔﻮذ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر و رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﻦ ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫اﮔﺮ اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎی ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺧﺎک ﻣﺪﻓﻮن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪،‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه و ﺳﯿﻢﻫﺎی آزﻣﺎﯾﺶ‪ 2‬ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ دو ﻃﺮف ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن اﺗﺼﺎﻟﯽﻫﺎ ﻓﻘﻂ از ﯾﮏﻃﺮف ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻓﻠﻨﺞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺪﯾﺪه آﺛﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻗﺮار‬
‫ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در ﺧﻄﻮط ﺣﺎوی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﺧﻄﺮ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﻃﺮف ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه در ﻣﺠﺎورت اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺎ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﺳﻤﺖ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﻃﻮﻟﯽ ﻣﻌﺎدل ﭼﻬﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ از داﺧﻞ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮد و ﯾﺎ در ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮل از ﻟﻮﻟﻪ )در ﺳﻤﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﺷﺪه( ﻟﻮﻟﻪای ﻏﯿﺮﻓﻠﺰی ﺟﻬﺖ ﻋﺎﯾﻖﺳﺎزی ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﻻ ﻣﺎﻧﻨﺪ آب درﯾﺎ ﯾﺎ ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﻧﻤﮑﯽ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﮐﺮدن ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻧﻤﻮدن ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﻏﯿﺮﻓﻠﺰی ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺧﻄﺮ ﺧﻮردﮔﯽ در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ و ﻣﺠﺎور اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮای ﺟﺒﺮان ﺧﻮردﮔﯽ ﻟﻮﻟﻪای ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎزرﺳﯽ ﻓﻨﯽ دورهای و‬
‫ﺗﻌﻮﯾﺾ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ آن ﻧﯿﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ آن ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻫﻨﮕﺎم راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در دو ﻃﺮف اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-1-2-6‬ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی روﮐﺸﺪار ﮐﻪ از ﯾﮏ ﺳﻮ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﻌﺒﻪ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎی روزﻣﯿﻨﯽ ﯾﺎ اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی وﺻﻞ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘﺎط وﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ )ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ( ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد )ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻫﺮ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد( ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻣﯿﺰان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ را ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﺿﺎﻓﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻼفﻫﺎی ﻟﻮﻟﻪ و ﯾﺎ ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ ﺧﺎک ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻻزم ﮔﺮدد‪ .‬در‬
‫ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎزه دﯾﮕﺮی ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ اﺿﺎﻓﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دو ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺎط اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺎﯾﻖ و ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﺷﻮد‪ .‬روش اﺗﺼﺎل ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫در ﻫﺮ روﺷﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻄﻤﺌﻨﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺗﻮان از‬

‫‪1 - Short Circuit‬‬

‫‪2 - Test Leads‬‬

‫‪59‬‬
‫ﺟﻮﺷﮑﺎری‪ ،‬ﺟﻮش ﺑﺮﻧﺠﯽ ﯾﺎ ﻟﺤﯿﻢﮐﺎری اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺗﺼﺎل ﺑﺎ ﺟﻮش ﺣﺮارﺗﯽ‪ 1‬و ﭼﺴﺐ ﻫﺎدی‪ ،2‬ﺑﺮ اﺗﺼﺎلﻫﺎی از ﻧﻮع ﭘﯿﭻ‬
‫ﻣﻬﺮهای ﯾﺎ ﺑﺴﺘﯽ‪ 3‬ﺗﺮﺟﯿﺢ دارد‪ .‬در اﺗﺼﺎل ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻓﻮﻻد ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺶ زﯾﺎد‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋهای ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺗﺼﺎل در ﻧﻘﻄﻪای ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ 150‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮی درزﺟﻮش ﻃﻮﻟﯽ و ﯾﺎ درز ﺟﻮش اﺗﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺟﻮﺷﮑﺎری ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ آﺛﺎر ﻣﻨﻔﯽ ﻣﺘﺎﻟﻮرژﯾﮑﯽ در ﺑﺮﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﻮﺷﮑﺎری ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد رزﯾﻦﻫﺎی اﭘﻮﮐﺴﯽ رﺳﺎﻧﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﺳﺮی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮری اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﮐﻪ در دﺳﺘﺮس ﺑﻮده و ﻣﺼﻮن از ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﻣﺮز زﻣﯿﻦﻫﺎ( در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻨﻔﺮد ﻧﺼﺐ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻌﺒﻪ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎی‬
‫روزﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮﺑﻪ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮی ﻣﻘﺎوم ﺑﻮده و ﻃﻮری ﺟﺎﺳﺎزی ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻣﻮرد دﺳﺘﺒﺮد ﻗﺮار ﻧﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ را ﮐﻪ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺗﺼﺎل دو ﮐﺎﺑﻞ ﻋﺎﯾﻖ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﺎط اﺗﺼﺎل ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ روی ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهای ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ را ﺑﻪ‬
‫راﺣﺘﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮐﺮد‪ .‬اﻧﺘﻬﺎی ﻫﺮ دو ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺎﯾﺪ در داﺧﻞ ﺟﻌﺒﻪ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-2-6‬ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫‪ 1-2-2-6‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪای ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ دارای ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮده و در‬
‫ﺧﺎکﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﯾﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-1-6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ داﻣﻨﻪ وﺳﯿﻊﺗﺮی از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻫﺮ ﭘﺮوژه ﺑﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ دﻗﯿﻖ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﻨﯽ و‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 7-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 2-2-2-6‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و در ﻓﻮاﺻﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻌﯿﻦ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﯿﻦ دو آﻧﺪ‬
‫ﮐﺎﻣﻼً ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﻠﯽ ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺧﺎک آن دارای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫‪−‬‬

‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮی ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫‪−‬‬

‫ﻋﻤﻖ ﻧﺼﺐ آن ﮐﻤﺘﺮ از ﻋﻤﻖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫‪−‬‬

‫ﻋﻤﻖ ﻧﺼﺐ آن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهای ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﺎک دارای رﻃﻮﺑﺖ داﺋﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫‪−‬‬

‫‪1 - Thermit (Cad) Weld‬‬

‫‪2 - Conductive Adhesive‬‬
‫‪3 - Clamp‬‬

‫‪60‬‬
 ‫ﺣﺪاﻗﻞ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 2‬ﻣﺘﺮی از ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺗﺎ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬و‬ ‫‪−‬‬

‫ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و آﻧﺪ واﻗﻊ ﻧﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪−‬‬

‫در ﺑﺮﺧﯽ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﺗﺮﺟﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻌﺪادی آﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ در ﻧﻘﻄﻪای دورﺗﺮ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﻣﻮارد دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ درﺑﺎره ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-1-6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ارﺗﺒﺎط‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه را ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻮﻗﺘﯽ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻮﺿﻌﯽ در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ ﺧﻮردﮔﯽ در آن ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-2-2-6‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﺑﺎ ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻃﻮل ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻬﯽ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 2‬ﯾﺎ ‪ 3‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮی ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ اﯾﺴﺘﮕﺎه دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﺎ‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺎﺻﻠﻪ اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎ را ﺗﺎ ده ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻓﺰاﯾﺶ داد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﻮﺷﺶ‪،‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻃﻮﻟﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬و‬
‫‪ -3‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﯿﻦ ﺧﺎک و ﻟﻮﻟﻪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ -1-1-6‬ب ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﮏ ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺮق ﺷﺒﮑﻪ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-5-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺮق در دﺳﺘﺮس ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﻨﺎﺑﻊ دﯾﮕﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﻟﺪﻫﺎی ﺑﺮق‪ ،‬اﻧﺮژی ﺧﻮرﺷﯿﺪی ﯾﺎ ﭘﯿﻞﻫﺎی‬
‫ﺗﺮﻣﻮاﻟﮑﺘﺮﯾﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-1-6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﺪود ‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ( ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﯾﮏ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ )ﻣﺪﻓﻮن( در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ رﯾﻠﯽ‪ 1‬ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ رﯾﻞ‬
‫و ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ آﺛﺎر ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ رﯾﻠﯽ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮ را‬
‫ﻧﺘﻮان ﺑﺎ ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻨﺜﯽ ﻧﻤﻮد ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ داد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﮐﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( ﮐﻪ‬
‫درآن‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮏﺳﻮ و ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن آن ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺟﺬب ﯾﺎ ﺗﺨﻠﯿﻪ‪ 2‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ارﺗﺒﺎط داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ‪،‬‬
‫ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر داﺋﻢ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﻨﺘﺮلﻫﺎی دورهای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺿﺮوری اﺳﺖ و در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺼﻞ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪه در‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ ﻣﻮﻟﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮ ﮐﻪ دارای ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﺛﺎﺑﺘﯽ ﺑﻮده و ﯾﺎ دارای‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪه )ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺛﺎﺑﺖ( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪1 - Traction System‬‬

‫‪2 - Pickup Discharge‬‬

‫‪61‬‬
‫ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ آﺛﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ اوﻟﯿﻪ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮیﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد‪ .‬در‬
‫ﻣﻮاردی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻮاﻓﻖ‪ ،‬از ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺸﺘﺮک اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد و ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی در ﺗﻤﻠﮏ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺸﺘﺮک ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻃﺮحﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ”ﻃﺮحﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک‪ “1‬ﻧﺎﻣﯿﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-2-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬

‫ﻏﻼف ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪1-3-2-6‬‬

‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﯽ از داﺧﻞ ﻏﻼف ﻋﺒﻮر داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺟﻮش دادن دو ﺳﺮ ﻏﻼف ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ از ﻧﻔﻮذ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻓﻀﺎی ﺑﯿﻦ ﻟﻮﻟﻪ و ﻏﻼف ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﻀﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﺑﯽاﺛﺮ و ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ ازت ﭘﺮﮐﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻏﻼف‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎرﺟﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻏﻼف دارای اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮده و در اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ﺑﺎﯾﺪ از ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮدن ﻏﻼف‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺧﻮدداری ﺷﻮد و ﺑﻪﺟﺎی آن از ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﻮردﻧﯿﺎز اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻼف اﺟﺒﺎری ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی زﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ رﻋﺎﯾﺖ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻞ ﻏﻼف ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎﯾﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺧﻂ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﯾﺪ روی وادارﻫﺎی‪) 2‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻫﺎ( ﻏﯿﺮﻓﻠﺰی ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ وادارﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮری ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﺐ ﻟﻮﻟﻪ‪،‬‬
‫از آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﻏﻼف و ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ از ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺪاﺳﺎزی ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫اﺣﺪاث ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮرد ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻏﻼف ﻓﻠﺰی ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ دارای ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻏﻼف ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺟﮏ‬
‫)ﺟﮑﯿﻨﮓ‪ (3‬ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺘﺨﺎب و ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺧﻄﺮ آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﺐ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﮑﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻮار از ﺟﻨﺲ روی ﯾﺎ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ در ﻓﻀﺎی ﺑﯿﻦ ﻟﻮﻟﻪ و ﻏﻼف و اﺗﺼﺎل آﻧﺪ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل‪،‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻔﯿﺪی ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ اﻣﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪه اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮدن اﯾﻦ‬
‫روش‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬

‫در ﻣﻮرد ﻏﻼفﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﻣﻮاردی ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ ﻟﻮﻟﻪ و ﻏﻼف‬

‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻏﻼف ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮد و ﮐﯿﻔﯿﺖ اﯾﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎﺷﺪ؛‬
‫در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در داﺧﻞ ﻏﻼف ﻣﺆﺛﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬

‫‪1 - Joint Schemes‬‬

‫‪2 - Spacers‬‬
‫‪3 - Trust Boring or Jacking‬‬

‫‪62‬‬
‫ﺑﻮد زﯾﺮا ﻏﻼف ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﭙﺮ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺘﻘﺎل ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻏﻼف‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات وﯾﮋهای ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد ﺗﺎ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎرﺟﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺒﯿﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺎﻓﻆ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ داﺧﻞ ﻏﻼف ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ در اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار ﻏﻼف ﻣﻘﺪاری از ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮاره ﻏﻼف ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻬﻢ ﺧﻮردﮔﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ب ‪ -‬اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ‬
‫اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﻏﻼف و ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻮﺟﺐ رﺳﯿﺪن ﻣﻘﺪاری از ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﮔﺮدد وﻟﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﮐﺎﻣﻞ‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ج ‪ -‬ﻏﻼف و ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺪون اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫وﻗﺘﯽ ﻏﻼف و ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺪون اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﻃﺮف ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻏﻼف ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ در‬
‫ﺻﻮرت وﺟﻮد اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ از ﻣﻘﻄﻊ ﺣﻠﻘﻮی ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﺑﯿﻦ ﻏﻼف و ﻟﻮﻟﻪ ﻋﺒﻮر ﮐﺮده و ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻃﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ ﻟﻮﻟﻪ و ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻏﻼف ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻏﻼف ﺗﺸﺪﯾﺪ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﮐﺎﺗﺪی ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻏﻼف و ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ و ﻃﺒﯿﻌﺖ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻏﻼف و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬در اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ﻏﻼف‪ ،‬ﻣﯿﺰان‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﻄﺢ داﺧﻞ ﻏﻼف ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻏﻼف اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی آن دﻗﺖ‬
‫ﻻزم ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز آﺛﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ روی ﻟﻮﻟﻪ و داﺧﻞ ﻏﻼف در ﻧﻘﺎط ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ )ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺑﺎزرﺳﯽ(‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬اﯾﻦ آﺛﺎر ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آﻧﺪ‪ ،‬ﻃﺒﯿﻌﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻓﻀﺎی ﺣﻠﻘﻮی ﺑﯿﻦ ﻟﻮﻟﻪ و ﻏﻼف و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﻏﻼف‬
‫و ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﯾﺎد ﺷﺪه )اﻟﻒ(‪) ،‬ب( و )ج( ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺮﺟﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻏﻼف ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻔﺎد‬
‫ﻣﻨﺪرج در اﯾﻦ ﺑﻨﺪ در ﻣﻮرد آن اﺟﺮا ﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ روش ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ داﺷﺘﻪ و ﺑﺮای ﻏﻼف ﺑﺘﻨﯽ ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬در ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد‪ ،‬ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ و ﻏﻼف ﻓﻠﺰی ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬
‫‪ 4- 1- 3- 6‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﺗﺎ راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ و ﻋﯿﺐﯾﺎﺑﯽ آﻧﺮا آﺳﺎن ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻏﻼف ﺑﺘﻨﯽ‬ ‫‪2-3-2-6‬‬

‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ در ﺑﺘﻦ ﮐﺎر ﮔﺬارده ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺒﻮر از رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺷﯿﺮآﻻت و ﻏﯿﺮه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﺑﺘﺪا ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺎﯾﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪63‬‬
 ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫‪3-3-2-6‬‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻃﻮﻻﻧﯽ ﮐﺮدن ﻋﻤﺮ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد )ﻗﺪﯾﻤﯽ(‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ روش اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ اﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻮده ﯾﺎ دارای ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻓﺮﺳﻮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺎد‬
‫ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اوﻟﯿﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺲ از ﺟﺪاﺳﺎزی‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎک ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫در زﻣﺎن ﮐﺎرﮐﺮد ﻋﺎدی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﺛﺎر ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﺪه ﺷﺪن رﺳﻮﺑﺎت‬ ‫‪4-3-2-6‬‬

‫ﭘﺲ از راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﺪاد ﻧﻘﺎط ﻧﺸﺘﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻗﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﻨﺪه ﺷﺪن رﺳﻮﺑﺎت در ﻧﻘﺎﻃﯽ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت زﻧﮓ زده و ﺟﺪار آن ﻗﺒﻼً ﺿﻌﯿﻒ ﯾﺎ ﺳﻮراخ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﺸﺘﯽﻫﺎ اﻏﻠﺐ در ﯾﮑﯽ دو ﺳﺎل اوﻟﯿﻪ راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی آﺷﮑﺎر ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻋﺒﻮر از رودﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪5-3-2-6‬‬

‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﺧﻮرﻫﺎ‪ 1‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﺑﺮای‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺪﻓﻮن در ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺰﺑﻮر را ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬از ﻫﺮ ﯾﮏ از دو ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﺑﻪﺟﺰ در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﻮش ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫دارای اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻋﺒﻮر از رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎ ﻏﻼف ﺑﺘﻨﯽ‪ 2‬ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽﮔﺮدد ﺗﺎ ﻫﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﯿﺮوی ﻏﻮﻃﻪوری ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮده و ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺶ ﻟﻮﻟﻪ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﺪﻣﺎت‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﻋﺒﻮر ازرودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ زﯾﺎد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در دو ﻃﺮف ﻗﺴﻤﺖ ﻋﺒﻮر از‬
‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان از ﻓﻠﻨﺞﻫﺎی ﻋﺎﯾﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و ﺑﺮای اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻃﻮﻻﻧﯽ زﯾﺮ درﯾﺎﯾﯽ ﻏﻮﻃﻪور‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم در ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﺧﻄﻮط در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 3‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ‬ ‫‪3-6‬‬

‫‪ 1-3-6‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫اﺻﻮل اوﻟﯿﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی زره ﯾﺎ ﻏﻼف ﺧﺎرﺟﯽ ﻓﻠﺰی ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )‪ .(2-6‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی وﯾﮋه در‬
‫ﻣﻮرد ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ در ﺑﻨﺪﻫﺎی )‪ (2-3-6‬و )‪ (3-3-6‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Estuary‬‬
‫‪2 - Concrete Encasement‬‬
‫‪3 - BS 7361‬‬

‫‪64‬‬
 ‫‪ 2-3-6‬آﻣﺎدهﺳﺎزی ﺳﺎزه‬

‫‪ 1-2-3-6‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫اﮔﺮ اﺗﺼﺎﻻت از ﻧﻮع اﺗﺼﺎل ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل ﮐﺎﻓﯽ ﻓﻠﺰی )اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ( ﺑﯿﻦ ﻗﻄﻌﺎت زره وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی زرهدار ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻘﻄﻪ از ﻫﺮ ﻃﻮل ﮐﺎﺑﻞ و ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺎط اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﯿﻦ‬
‫زره و ﻏﻼف ﺳﺮﺑﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻏﯿﺮ اﯾﻦﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﻄﻮح داﺧﻞ‬
‫زره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-2-3-6‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ ﺑﺎ ﮐﺎﻏﺬﻫﺎی ﻗﯿﺮاﻧﺪود و ﻻﯾﻪﻫﺎی ﮐﻨﻔﯽ ﺑﺮای اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺑﺎ روﮐﺶ ﺳﺮﺑﯽ‬
‫ﻟﺨﺖ در ﮐﺎﻧﺎلﻫﺎی ﻣﺮﻃﻮب را ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ 2 km‬ﻃﻮل ﮐﺎﺑﻞ از ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺰرﯾﻖ ﺟﺮﯾﺎن را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺑﺎ ﻏﻼف ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﺗﺰرﯾﻘﯽ و ﮐﺎﻣﻼً ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ‬
‫ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل آﺳﯿﺐدﯾﺪﮔﯽ در ﻏﻼفﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪﺻﻮرت اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-2-3-6‬ﺟﺪاﺳﺎزی‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﻏﻼفﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﯾﺎ زره ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺑﺮق ﯾﺎ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺣﺎوی اﯾﻦ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻏﯿﺮاﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﻠﺰ ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﯿﺮ دﻓﻊ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی‬
‫ﻣﺰاﺣﻢ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺼﺎل ﻏﻼف ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻨﯽ در دو اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﯾﮏ ﭘﯿﻞ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن دوﺑﺎره ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﭘﯿﻞﻫﺎ‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﻋﺎدی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻓﻘﻂ اﺟﺎزه ﻋﺒﻮر ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮی ﮐﻤﯽ را ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮریﮐﻪ روی‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری اﻏﻠﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﻤﯽﮔﺬارد‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب را ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﮐﻢ ﻋﺒﻮر دﻫﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی و ﻧﺼﺐ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻣﺠﺰا ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان اﺗﺼﺎﻻت‬
‫وﯾﮋه ﺑﺮای ﻗﻄﻊ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ زره ﮐﺎﺑﻞ را ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-2-3-6‬ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﻧﻘﺎط اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-1-2-6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 3-3-6‬ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫در ﻣﻮرد ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺑﺎ ﻏﻼف ﺳﺮﺑﯽ و زره ﻓﻮﻻدی‪ ،‬روشﻫﺎی ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-6‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا اﺳﺖ و ﺑﺮای رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻞ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-2-3-4‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺗﻠﻔﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻮجﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﯾﮏﺳﻮ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭘﺎرازﯾﺖﻫﺎﯾﯽ را اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺬف ﭘﺎرازﯾﺖﻫﺎ ﻧﯿﺎز‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺗﺎ ‪ 5‬آﻣﭙﺮ ﻣﺸﮑﻠﯽ ﺑﺮوز ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪65‬‬
 ‫ﮐﻒ ﻣﺨﺎزن ﻓﻠﺰی و ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫‪4-6‬‬

‫‪ 1-4-6‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻣﺨﺎزن ﺑﺰرگ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎزﻧﯽ ﮐﻪ در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻏﻠﺐ روی ﭘﯽ ﺧﺎﮐﯽ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد‪،‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﭘﯽ را آﺳﻔﺎﻟﺖ )ﻣﺨﻠﻮط ﻗﯿﺮ و ﻣﺎﺳﻪ( ﻧﻤﻮده و ﯾﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻒ )زﯾﺮﯾﻦ( ﻣﺨﺰن را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﻮل زﻣﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬ﮐﻒ ﻣﺨﺰن در ﻣﻌﺮض ﻧﺸﺴﺖ و ﺧﻤﺶ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻻﯾﻪ آﺳﻔﺎﻟﺖ آﺳﯿﺐ ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ و در‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﯾﯽ از ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻒ ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﺧﺎک ﺗﻤﺎس ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻒ ﻣﺨﺰن در اﺛﺮ‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺟﻮﺷﮑﺎری ورقﻫﺎی ﮐﻒ ﻣﺨﺰن آﺳﯿﺐ ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی آﺳﯿﺐ دﯾﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﺎک ﺗﻤﺎس ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺨﺰن روی‬
‫ﺧﺎک ﺷﻮر ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ آب ﺑﻪ ﮐﻒ ﻣﺨﺰن ﺑﺮﺳﺪ ﯾﺎ ﭘﯽ زﯾﺮ ﻣﺨﺰن ﺑﺎ آب ﺷﻮر )آب درﯾﺎ( در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در‬
‫اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎ ﮐﻒ ﻣﺨﺰن در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮرﻧﺪه ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻒ ﻣﺨﺎزن در‬
‫ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺧﻮرﻧﺪه‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از آﺳﻔﺎﻟﺖ ﯾﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻒ ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-4-6‬آﻣﺎدهﺳﺎزی ﺳﺎزه‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺣﺪاث ﭘﯽ زﯾﺮ ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ در ﮐﻠﯿﻪ ﻧﻘﺎط ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻒ ﻣﺨﺰن ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﭘﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻗﻠﻮه ﺳﻨﮓ ﯾﺎ ﺳﻨﮓ رﯾﺰه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و ﺳﻄﺢ ﭘﯽ زﯾﺮ‬
‫ﻣﺨﺰن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 150‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺧﺎک رﯾﺰداﻧﻪ ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﮐﻒ ﻣﺨﺎزن ﻋﻤﻮﻣﺎً از ورقﻫﺎی ﻓﻮﻻدی و ﺑﺎ‬
‫ﺟﻮﺷﮑﺎری ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﻻزم را دارد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺗﻌﺪادی ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﻫﻢ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻓﻘﻂ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﮐﻠﯿﻪ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﺣﺘﯽ در اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺮﻗﯽ و اﺑﺰار دﻗﯿﻖ‪ ،‬از اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد‬
‫ﻣﻮاد و ﻣﺎﯾﻌﺎت ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل در ﻣﺨﺎزن‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻖ ﺑﺎﯾﺪ در ﺧﺎرج از ﺣﺮﯾﻢ‪ 1‬ﻣﺨﺰن ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ‪ 7-12‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﯾﺪ از ﺟﻨﺲ روی‪ ،‬ﻓﻮﻻد ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه ﯾﺎ ﻓﻮﻻد ﺿﺪزﻧﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-4-6‬اﺟﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫در ﻣﻮرد ﻣﺨﺎزﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻒ آﻧﻬﺎ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻮده و ﻓﻘﻂ روی ﻻﯾﻪ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺷﺪت‬
‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ در ﺣﺪود ‪ 10‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ زﯾﺎد ﮐﻒ ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺮﺟﯿﺢ دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺨﺎزن ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺠﺰا ﮐﻪ روی ﺧﺎکﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫از ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد )ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد ﺑﻪ ‪.(1-2-6‬‬

‫‪1 - Bund‬‬

‫‪66‬‬
‫ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮﯾﻨﻪ دور ﺗﺎ دور ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺨﺰن ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻀﺎی ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫اﻃﺮاف ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی از ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﺨﺰن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﮐﻤﺘﺮ از ﻗﻄﺮ ﯾﮏ ﻣﺨﺰن ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮای‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﻒ ﻣﺨﺰن ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﻓﻀﺎی ﮐﺎﻓﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﺪادی از آﻧﺪﻫﺎ ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﺑﻪﻃﻮر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬
‫در دور ﺗﺎ دور ﻣﺤﯿﻂ ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﻮد و ﯾﺎ از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی ﻋﻤﻮدی )ﭼﺎﻫﯽ( اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد )ﺑﻪ ‪ 3-1-6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت‪،‬‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ آﻧﺪ داﺧﻞ ﭼﺎه‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ در ﻋﻤﻖ ‪ 10‬ﻣﺘﺮی ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ در ﻣﺨﺎزن ﻣﻮاد و ﻣﺎﯾﻌﺎت ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺧﺎرج از دﯾﻮاره‬
‫ﺣﺮﯾﻢ ﻣﺨﺎزن ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و اﮔﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی و ﮐﻠﯿﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻼً ﻣﺪﻓﻮن ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ اﮔﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬
‫ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻄﺮﻧﺎک در ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﮐﺎرﻫﺎی ﺑﺮﻗﯽ رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ در ﻣﻮرد ﻧﻘﺎط اﺗﺼﺎل‬
‫ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ ﻣﺨﺰن ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮاﻋﺎت ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﭼﺎﻫﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺟﺪاره ﭼﺎه‪،‬‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﻗﻪ ﺑﯿﻦ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﺪاره و ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی‬
‫ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪ 4-4-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺧﺎک در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻄﺢ زﯾﺮ ﻣﺨﺰن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻟﺒﻪ‬
‫ﻣﺨﺰن از ‪ - 0/85‬وﻟﺖ )‪ (Off‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺮﮐﺰی‬
‫ﮐﻒ ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻻزم )‪ (-0/85‬ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎزه ﺑﻨﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﻘﺎط ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه روی ﺧﺎک ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫زﯾﺮ ﻣﺨﺰن‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﺗﯽﻃﻮﻻﻧﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﻮب‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده و ﺿﻤﻨﺎً ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ در ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﺨﺰن را در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺮﮐﺰ ﮐﻒ ﻣﺨﺰن را ﺑﺘﻮان ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻧﺼﺐ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺰان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻟﺒﻪ ﻣﺨﺰن را در ﻣﺤﺪوده ‪ -1/10‬ﺗﺎ ‪ -1/20‬وﻟﺖ‬
‫)‪(Off‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﺗﺠﺮﺑﯽ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺨﺎزﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ‬
‫ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﺎﻣﻞ ﻗﺮار ﻧﻤﯽﮔﯿﺮﻧﺪ زﯾﺮا زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺨﺰن ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻒ آن ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ در‬
‫ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎک ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﺗﻌﻮﯾﺾ ﮐﻒ ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻒ ﻗﺪﯾﻤﯽ را ﮐﺎﻣﻼً ﺟﺪا و ﺧﺎرج ﻧﻤﻮد و ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ زﯾﺮ ﻣﺨﺰن را ﻃﺒﻖ ﺑﻨﺪ ‪2-4-6‬‬
‫اﺻﻼح ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن در ﻣﺠﺎورت ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺑﺎ ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮ‬ ‫‪5-6‬‬

‫در اﻏﻠﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺑﺎ ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮ‪ ،‬ﻗﻄﺐ ﻣﻨﻔﯽ ﺟﺮﯾﺎن ‪ dc‬ﺑﻪ رﯾﻞﻫﺎ وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ رﯾﻞﻫﺎ ﺑﺎ زﻣﯿﻦ‬
‫اﺗﺼﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت‪ ،‬زﻣﯿﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازی ﺑﺎ رﯾﻞﻫﺎ ﻣﺴﯿﺮ دﯾﮕﺮی ﺑﺮای ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﺮق ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﯾﺎ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی دارای زره ﯾﺎ ﻏﻼف ﻓﻠﺰی ﮐﻪ در زﻣﯿﻦ ﻣﺠﺎور رﯾﻞ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺟﺮﯾﺎن‬

‫‪67‬‬
‫ﺟﺎری در زﻣﯿﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ در ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﺟﺬب و در ﻧﻘﻄﻪ دﯾﮕﺮ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺸﺘﯽ ﺟﺮﯾﺎن از ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ رﯾﻠﯽ ﺑﺎ ﺑﺮق ‪ dc‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ دو روش زﯾﺮ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزی رﯾﻞﻫﺎ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻋﺎﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺟﺪاﺳﺎزی رﯾﻞﻫﺎ از زﻣﯿﻦ اﻃﺮاف‪ ،‬و‬
‫ب ‪ -‬ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای رﯾﻞﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺗﺼﺎلﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ ﻗﻄﻌﺎت رﯾﻞﻫﺎ و ارﺗﺒﺎط ﻋﺮﺿﯽ ﻣﮑﺮر ﺑﯿﻦ‬
‫رﯾﻞﻫﺎ‪.‬‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ رﯾﻞ ﻣﺠﺰا و ﻋﺎﯾﻖ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻧﺸﺘﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای اﺗﻔﺎق ﻧﻤﯽاﻓﺘﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ ﻏﻼف و زره ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻪ رﯾﻞ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ در ﻧﻘﺎط ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ رﯾﻞ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺒﺪل ﯾﺎ در‬
‫ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﻢﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ رﯾﻞ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﮐﺎﻫﺶ داد‪ .‬ﮐﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺸﺘﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫رﯾﻞ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ورودی ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﯾﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ و‬
‫ﯾﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻧﺴﺒﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻌﮑﻮس ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ در ﮐﻠﯿﻪ ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬
‫)ﯾﺎ ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه دﯾﮕﺮ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ )ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞﻫﺎی ‪ -12‬اﻟﻒ و ‪ -12‬ب( اﯾﻦ روش را ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﯾﮏﻃﺮﻓﻪ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺮﺧﯽ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ رﯾﻞ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً زﯾﺎدی ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦﺻﻮرت ﺣﻔﺎﻇﺖ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه و ﻣﺪار در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻠﯿﺪ ﻣﯿﻨﯿﺎﺗﻮری ﯾﺎ ﻓﯿﻮز ﺿﺮوری ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدن ﻓﯿﻮز‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﯽﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻣﻮرد‬
‫ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦﺻﻮرت‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺼﺐ ﯾﮏ ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪه )آﻻرم( ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺧﺮاﺑﯽ ﻓﯿﻮز ﺿﺮوری ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﺟﺮﻗﻪﮔﯿﺮ )اﺳﭙﺎرکﮔﭗ( ﻧﯿﺰ در ﻣﺪار ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﻧﻘﺎﻃﯽ دﯾﮕﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻗﻄﺎر ﺑﺮﻗﯽ‪،‬‬
‫ﺟﺮﻗﻪﮔﯿﺮﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن آن ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ −‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺗﻌﺒﯿﻪ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ 1‬ﯾﺎ ﭼﻮک‪ 2‬ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮی ﺑﺎ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺿﺮورت داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﯿﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺮای ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻬﯿﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ آﺳﺘﺎﻧﻪای‪ 3‬ﮐﻪ‬
‫ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ −‬ﻣﯿﺰان ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن در ﻣﺠﺎورت ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺑﺮﻗﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ﯾﮏ‬
‫اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺑﺮﻗﯽ ﻗﻮی‪ 4‬در ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺘﺼﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ داد )ﺷﮑﻞ ‪ -12‬ج(‪.‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن ﺧﺮوﺟﯽ‪ 5‬اﯾﻦ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬از وﺳﺎﯾﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺒﺪل ﯾﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮای‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن‪ 6‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﻄﺎر در ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ روی ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎی ﻣﺮﮐﺰ ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﯿﻦ رﯾﻞﻫﺎ ﯾﮏ رﻟﻪ و ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﺮق‬

‫‪1 - Resistance‬‬
‫‪2 - Choke‬‬
‫‪3 - Threshold Voltage‬‬
‫‪4 - Forced‬‬
‫‪5 - Output‬‬
‫‪6 - Signalling‬‬

‫‪68‬‬
‫ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ را ”ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ‪ “1‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ دارای دو ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪار ﺳﯿﮕﻨﺎل دو رﯾﻠﯽ و ﻣﺪار ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺗﮏرﯾﻠﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻮع ﻣﺪار ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺗﮏرﯾﻠﯽ‪ ،‬در ﯾﮑﯽ از رﯾﻞﻫﺎ از اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻖ ﺷﺪه در دو اﻧﺘﻬﺎی ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن از ﻃﺮﯾﻖ رﯾﻞ دﯾﮕﺮ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﺪار ﺳﯿﮕﻨﺎل دو رﯾﻠﯽ‪ ،‬از اﺗﺼﺎل اﻣﭙﺪاﻧﺴﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ دو ﺳﺮ ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ از ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﮕﻨﺎل در ﺑﯿﻦ رﯾﻞﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن در ﻫﺮ دو رﯾﻞ ﺟﺮﯾﺎن دارد‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ در آن ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮی وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﯾﺎ ﻫﺮ دو رﯾﻞ وﺻﻞ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ ﺗﮏ رﯾﻠﯽ ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ رﯾﻞ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن وﺻﻞ ﻣﯽﮔﺮدد و اﮔﺮ ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ دو‬
‫رﯾﻠﯽ ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﻣﺮﮐﺰی اﺗﺼﺎل اﻣﭙﺪاﻧﺴﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ راهآﻫﻦ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻻزم ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ )‪ -12‬اﻟﻒ(‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺗﺼﺎل در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ ﯾﮏ رﯾﻠﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﺷﮑﻞ )‪ -12‬ب( ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺗﺼﺎل در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ‬
‫دو رﯾﻠﯽ و در ﺷﮑﻞ )‪ -12‬ج( ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺗﺼﺎل در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون ﻣﺪار ﻣﺴﯿﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺪاﺧﻞ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﮐﻨﺘﺮل از راه دور و ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪه ﻗﻄﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﻫﯿﭻ ﺷﺮاﯾﻄﯽ‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫ﻣﺸﻮرت و درﯾﺎﻓﺖ ﻣﺠﻮز ﮐﺘﺒﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ راهآﻫﻦ‪ ،‬اﺗﺼﺎﻟﯽ را ﺑﻪ رﯾﻞ اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬

‫‪1 - Track Circult‬‬

‫‪69‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -12‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺨﻠﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺗﯿﭗ ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ رﯾﻠﯽ ‪dc‬‬

‫‪70‬‬
 ‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور )ﻏﯿﺮ از ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ‪(1‬‬ ‫‪-7‬‬

‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-7‬‬
‫اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ‪ 5‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور از ﻗﺒﯿﻞ‪ :‬اﺳﮑﻠﻪﻫﺎی ﺑﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی‪،2‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮﮔﺎهﻫﺎ‪ 3‬و ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪﻫﺎی ﭘﻬﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﺸﺘﯽ‪ ،4‬ﺳﭙﺮﮐﻮﺑﯽ ﻓﻮﻻدی‪ 5‬و راﻫﻨﻤﺎی ﺷﻨﺎورﻫﺎ‪ 6‬ﻣﯽﭘﺮدازد‪.‬‬

‫‪ 1-1-7‬آﻣﺎده ﺳﺎزی ﺳﺎزه‬

‫‪ 1-1-1-7‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-5‬ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎﯾﺪ دارای ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ 7‬ﺷﻤﻊﻫﺎی‬
‫ﻓﻮﻻدی در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن ﺑﺎ ﮐﻞ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ در داﺧﻞ دال ﺑﺘﻨﯽ ﻋﺮﺷﻪ‪ 8‬اﺳﮑﻠﻪ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪﮐﺎر رود‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺎزه دارای ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ اﺳﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺿﺮﺑﻪ ﮔﯿﺮﻫﺎ‪ 9‬و اﺗﺼﺎﻻت اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ‪،(10‬‬
‫اﺗﺼﺎلﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺎﺑﻞ ارﺗﺠﺎع ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﺮت و دور اﻓﺘﺎده از ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪﻫﺎی ﭘﻬﻠﻮﮔﯿﺮ ﮐﺸﺘﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی زﯾﺮ درﯾﺎﯾﯽ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺪازه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺻﻠﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-1-1-7‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫در ﻣﻮرد ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ و ﻧﻘﺶ آﻧﻬﺎ‪ ،‬در ﺑﺨﺶ ‪ 2-3-5‬ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ روی ﺷﻤﻊﻫﺎ و ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺟﺒﺮان ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﯾﺎدآوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﻋﻤﺎل ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻟﺨﺖ و ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ‪ ،‬اﻗﺪام ارزﺷﻤﻨﺪی‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Off- Shore Application‬‬

‫‪2 - Steel Pile Jetties‬‬
‫‪3 - Moorings‬‬
‫‪4 - Berthing Dolphins‬‬
‫‪5 - Sheet Steel Piling‬‬
‫‪6 - Buoys‬‬
‫‪7 - Bonding‬‬
‫‪8 - Deck Slabbing‬‬
‫‪9 - Fenders‬‬
‫‪10 - Expansion Joints‬‬

‫‪71‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻄﺢ ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و در ﺑﺎﻻﺗﺮ از اﯾﻦ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻣﺤﺪوده ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻣﺪ و‬
‫ﭘﺎﺷﺶ آب‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ راه ﺣﻞﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ راه ﺣﻞﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺧﺎص ﻣﻘﺎوم ﯾﺎ اﺟﺮای روﮐﺶﻫﺎﯾﯽ‪ 1‬از ﻓﻠﺰات ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ روی اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-1-1-7‬ﺟﺪاﺳﺎزی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬از ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺿﺮوریﺗﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه )ﻋﺎﯾﻖﺳﺎز( ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﻧﺘﻬﺎی ﺳﻤﺖ ﺳﺎﺣﻞ ﮐﻠﯿﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و در اﺑﺘﺪای اﺳﮑﻠﻪ ﻗﺮار داده ﺷﻮد ﺗﺎ از‬
‫ﺑﺮﻗﺮاری ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺳﺎﺣﻠﯽ )ﮐﻨﺎر درﯾﺎ( ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 3-3-5‬آﻣﺪه‪ ،‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﺮﯾﻊ ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺮار ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ اﯾﻤﻨﯽ و ﺑﺮای ﻗﻄﻊ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎزوﻫﺎی ﺑﺎرﮔﯿﺮی ﺑﺎ ﺳﯿﻢﻫﺎی‬
‫ﻓﻮﻻدی داﺧﻞ ﺷﻠﻨﮓﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف )ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺧﺮﻃﻮﻣﯽ( روی اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه )ﻋﺎﯾﻖ ﺳﺎز( ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ‬
‫ﺑﻨﺪ ‪ 7-12‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 2-1-7‬ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫‪ 1-2-1-7‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﻟﺨﺖ )ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ( در آبﻫﺎی آزاد درﯾﺎ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ وﯾﮋه آن در ﺣﺪود‬
‫‪ 25‬اﻫﻢ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن اوﻟﯿﻪای در ﺣﺪود ‪ 100‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ )ﺑﺮای ﺳﻄﻮح ﻓﻮﻻدی ﻟﺨﺖ و ﮐﺎﻣﻼً‬
‫ﺧﯿﺲ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن اﺣﺘﻤﺎﻻً در ﻣﺪت زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ رﺳﻮﺑﺎت آﻫﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮی ﺑﯿﻦ‬
‫‪ 70-30‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬ب رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎ در ﺑﺴﺘﺮ درﯾﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاﻓﺸﺎن‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ ‪ 30-10‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﯽ ﮐﻪ روی ﻣﻘﺪار ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﮐﺖ آب‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺷﻮری و دﻣﺎی آب در ﺧﻮرﻫﺎ‪ 2‬ﯾﺎ ﻣﺼﺐﻫﺎ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺮﮐﺖ آب‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﻗﯿﻖ ﺷﺪن آب ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮﯾﺎن آب ﺗﺎزه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت‬
‫ﮔﺴﺘﺮدهای در ﺗﻮان ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺷﺪه و در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬رﺟﻮع‬
‫ﺷﻮد(‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻏﯿﺮ اﻗﺘﺼﺎدی از ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و در ﻣﻮاردی ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺑﺎر اﺿﺎﻓﯽ‪ 3‬ﺑﻪ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد؛ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺎ ﻻﯾﻪﺑﻨﺪی آبﻫﺎ ﺑﺎ درﺟﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻮری ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻮزﯾﻊ ﺟﺮﯾﺎن را ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬ﺷﺪت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺗﺎ زﯾﺮ ﺗﺮاز ﻣﺘﻮﺳﻂ آب ﭘﻮﺷﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ‬

‫‪1 - Claddings‬‬
‫‪2 - Estuarine‬‬
‫‪3 - Overloading‬‬

‫‪72‬‬
‫ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻘﺪار آن ﺑﻪ ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه و آﺳﯿﺐﻫﺎی وارده ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ در ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺷﻤﻊ ﮐﻮﺑﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ‬
‫دارد‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﭘﻮﺷﺶ اﭘﻮﮐﺴﯽ ﻗﻄﺮان ذﻏﺎلﺳﻨﮓ‪ 1‬ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 0/2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ روی ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی اﺳﺘﻮاﻧﻪایﺷﮑﻞ‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮای ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺧﯿﺲ و ﻣﺪﻓﻮن ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺪود ‪ 5‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺿﺨﯿﻢﺗﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻓﺮﺳﻮده ﺷﺪه و ﮐﺎراﯾﯽ ﺧﻮد‬
‫را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮدات درﯾﺎﯾﯽ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺷﺪت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺗﺼﺎل اﺟﺰای ﻏﯿﺮ آﻫﻨﯽ ﻏﻮﻃﻪور ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺲ ﯾﺎ ﺑﺮﻧﺰ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻓﻮﻻدی‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺶ از آﻧﭽﻪ‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از رﺳﯿﺪن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی‬
‫ﻓﻮﻻدی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪ 2-2-1-7‬ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی اﻧﻮاع ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت وﯾﮋه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺎت دﯾﮕﺮی ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦ را ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺑﺎﻻ را ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب )‪ (ac‬در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً روش دوم ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ‬
‫اﺳﺖ وﻟﯽ در ﻣﻮرد ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﮐﻮﭼﮏ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-2-1-7‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﻮﺷﺸﺪار ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻨﺲ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه در ﺑﻨﺪ ‪3-4-5‬‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎی روی و آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم را ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﮐﺮد‪ ،‬زﯾﺮا ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻣﺤﺮک ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎﻋﺚ‬
‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻤﯽﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﻣﻐﺰی اﺗﺼﺎل آﻧﺪﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﻏﻮﻃﻪورﺳﺎزی ﺳﺎزه‪ ،‬ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﭘﯿﭻ‪ ،‬ﺟﻮش ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از اﯾﻦ دو ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻮﺷﮑﺎری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺗﺼﺎل ﭘﯿﭽﯽ ﻣﻄﻤﺌﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ روش دوم ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮدن ﺑﺴﺖﻫﺎی دو زﺑﺎﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻐﺰی آﻧﺪﻫﺎ را ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﭘﯿﭻ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬در‬
‫اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻮاد ﻓﻌﺎل آﻧﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ 9‬ﻗﺴﻤﺖ ﻫـ ‪،‬‬
‫و‪ -‬ﺑﻨﺪ ‪ 4-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ را ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻌﯿﻨﯽ از ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا در ﺻﻮرت اﺗﺼﺎل ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ‬
‫زﯾﺎدی اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺒﺐ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪1 - Coal-tar epoxy‬‬

‫‪73‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮریﮐﻪ در ﺷﮑﻞ )‪ (8‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ ﺟﻌﺒﻪ اﺗﺼﺎل‬
‫وﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ در ﻣﺴﯿﺮ ﻗﺮار داد‪ ،‬ﺗﺎ ﻋﻤﺮ آﻧﺪ را ﻃﻮﻻﻧﯽ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮآﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ در اﺑﻌﺎد ﻣﺴﺎوی ﻋﻤﺮ آﻧﻬﺎ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮای اﺟﺘﻨﺎب از اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی زﯾﺮ آﺑﯽ )ﻏﻮاﺻﯽ( روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺟﻮش داده و‬
‫در ﻧﻘﻄﻪای ﺑﺎﻻی ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ روش ﺳﺒﺐ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪﻫﺎ در ﻣﻮاﻗﻊ ﻻزم‪ ،‬ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫راﺑﻄﯽ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻌﺒﯿﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺮورت ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﯽ آﻧﺪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻏﻮاص اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-2-1-7‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫در ﺻﻮرت دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب )‪ ،(ac‬ﻫﻤﺎنﻃﻮریﮐﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 4-5-5‬ﺷﺮح داده ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬
‫)ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺮ رﮐﺘﯿﻔﺎﯾﺮ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺸﺎء ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر )اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ(‬
‫ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﻨﺲ آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن در ﺑﻨﺪ‬
‫‪ 1-2-5-5‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور ﮐﻪ در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬از‬
‫آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﺎر در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﺧﺸﮑﯽ‬
‫ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 2-5-5‬و ‪ 3-1-6‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻓﺎﺻﻠﻪای از ﮐﻒ درﯾﺎ ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﺑﺮای ﺑﺎﻻ آوردن‬
‫آﺳﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزرﺳﯽ و ﺗﻌﻤﯿﺮات ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺧﻮردﮔﯽ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﯿﻦ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ و آﻧﺪﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮔﺮدد‪ ،‬زﯾﺮا‬
‫اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺪم ﮐﺎراﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ اﺗﺼﺎل ﺳﯿﻢ ﮐﺎﺗﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻣﺪ و ﭘﺎﺷﺶ آب اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد؛ در اﯾﻦ ﺻﻮرت اﯾﻦ ﻧﻘﺎط اﺗﺼﺎل ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﯿﺎز ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺟﺎی آﻧﮑﻪ از ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﺑﺰرگ زﻣﯿﻨﯽ و دور از ﺳﺎزه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﺸﺘﺮی آﻧﺪ ﮐﻪ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﯿﺎن ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪه‪،‬‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖﺗﺮی در ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی اﯾﺠﺎد ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬و آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ‪ 2‬ﮐﻤﺘﺮی ﺑﺎ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﭙﺮﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی زﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آﻧﺪی ﻣﺠﺰا ﺑﺮای ﺳﻄﻮح رو ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ و رو ﺑﻪ‬
‫درﯾﺎ ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻞ ﺳﭙﺮﻫﺎی ﻓﻮﻻدی‪ ،‬ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی راﺑﻂ و ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ از ﺑﺮﻗﺮاری ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻧﻘﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﯾﺎ از ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی آﻧﺪ و ﮐﺎﺗﺪ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺪازهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Link- Box‬‬

‫‪2 - Interaction‬‬

‫‪74‬‬
 ‫‪ 3-1-7‬آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺳﺎزه ﺑﺎ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ‬
‫در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﺮای ﮐﺸﺘﯽﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ در ﮐﻨﺎر ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺪه ﺗﻮﻗﻒ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﺿﺮوری ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺪﻧﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه و از آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-11‬رﺟﻮع‬
‫ﺷﻮد(‪ .‬در ﻃﺮاﺣﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن اﺿﺎﻓﯽ را ﻧﯿﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﯿﺎن اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﻣﮑﺎن ﮐﺸﺘﯽ روی ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺮک ﮐﺸﺘﯽ از اﺳﮑﻠﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺿﺎﻓﯽ‪ 1‬و وارد‬
‫ﺷﺪن ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی اﺳﮑﻠﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﻧﺸﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﮐﺸﺘﯽﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘﺮاق و ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﺸﺘﯽ و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺳﺎﺣﻠﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﻧﻤﯽﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 7-12‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪1 - Overprotection‬‬

‫‪75‬‬
 ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺣﺎوی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪-8‬‬

‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-8‬‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ ﭼﻨﺪ در ﺧﺼﻮص ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺣﺎوی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬
‫)ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮرﻧﺪه( ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﯿﺰ در ﻣﻮرد ﻣﺨﺎزن ذﺧﯿﺮه )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-8‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آب ﭼﺮﺧﺸﯽ‪) 1‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪3-8‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات واﺣﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎﯾﯽ ﺧﺎص اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ‪ 5‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 1-1-8‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫در ﻧﺼﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻣﮑﺎنﻫﺎی ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺳﻄﻮح ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺮای اﻋﻤﺎل ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ و در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺿﻌﯽ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮرد ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ اﺟﺮای ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻏﯿﺮ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺎﺷﺪ )ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦﻃﻮر اﺳﺖ( ﻣﻄﺮح‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ و ﻧﺼﺐ دﻗﯿﻖ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﺟﺪی ﯾﺎ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫وﻗﻮع آن وﺟﻮد دارد ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺷﺮوع واﮐﻨﺶﻫﺎی ﺧﻮردﮔﯽ و ﻧﯿﺰ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻣﺎﻫﯿﺖ و ﺷﺮاﯾﻂ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ اﮐﺴﯿﮋن ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬دﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﮐﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ( و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻠﺰات ﻏﯿﺮ آﻫﻨﯽ در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-8‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر )اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه در ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎی اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آبﻫﺎی ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺧﺎﻟﺺ و ﯾﺎ ﺷﻮر‪ 2‬در‬
‫دﻣﺎﻫﺎی ﻋﺎدی اﺳﺖ‪ ،‬و ﻃﺒﻌﺎً ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﻌﻀﯽ از ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻣﮑﺎن ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺎزﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن ﯾﺎ ﮐﻠﺮ ﺣﺎﺻﻞ از واﮐﻨﺶﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮوﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻤﻬﯿﺪات‬
‫دﯾﮕﺮی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 6-12‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 2-1-8‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺷﺎراﺗﯽ از اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﯽ در ﺑﻨﺪ ‪ 4-5‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺑﺪون ﯾﻮن ﮐﻠﺮ‪ ،‬ﻓﻠﺰ روی‬
‫در دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 60 °C‬ﻣﯿﻞ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﮐﻢﺗﺮی‪ 3‬از ﻓﻮﻻد دارد‪ ،‬ﺑﻪﻋﻼوه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 40 °C‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻤﻼت‬
‫ﻣﺮز داﻧﻪای‪ 4‬آﺳﯿﺐ ﺑﺒﯿﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از روی در دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻ ﻣﺠﺎز ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Water Circulation‬‬

‫‪2 - Saline Water‬‬
‫‪3 - More nabel‬‬
‫‪4 - Intergranular‬‬

‫‪76‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد و ﺷﮑﻞ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ )‪ (9‬ﭼﻨﺪ‬
‫ﻧﻮع آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺑﻌﻀﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬آراﯾﺶ و ﻧﺼﺐ اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ در‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-1-8‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﻨﺪ ‪ 1-2-5-5‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺮح و‬
‫ﭘﯿﮑﺮﺑﻨﺪی‪ 1‬آﻧﺪﻫﺎ ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻧﺼﺐ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬در ﺧﺼﻮص ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺴﺘﻪ )ﺑﻪﺟﺰ ﻣﺨﺎزن ﺑﺪون ﺳﻘﻒ(‬
‫ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻨﺴﻮل‪ 2‬و از ﺟﻨﺲ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﺑﺎ روﮐﺶ ﭘﻼﺗﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺰﯾﺖ آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﻨﺴﻮل‬
‫ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﻓﻘﻂ در ﻃﻮﻟﯽ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻧﻮک آﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﻼﺗﯿﻦ روﮐﺶ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺪ ﺟﺪا ﺳﺎزی ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق در ﺑﻨﺪ ‪ 4-5-5‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻨﺘﺮل ﺟﺮﯾﺎن در ﻫﺮ ﻣﺪار آﻧﺪی ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد و در‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر )اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ( ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻋﻤﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪن ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور در اﺛﺮ ﺗﺪاﺧﻞ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻌﯿﺪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻓﻘﻂ در ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪ 4-1-8‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯿﺰان ﺣﻔﺎﻇﺖ‬

‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه اﺻﻮﻻً ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻮﺷﮑﺎری ﯾﺎ ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻘﺪور ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬وﻟﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ روشﻫﺎی زﯾﺮ ﻣﯿﺴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻮﺟﻮد در واﺣﺪﻫﺎی‬
‫ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮدن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﯽ ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ و ﮐﺎﻫﺶ وزن آﻧﺪ ﺑﺮآورد ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﯽ ﻓﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮردﮔﯽ‪ 3‬ﺗﺠﻤﻊ ﭘﯿﺪا ﻧﮑﻨﺪ زﯾﺮا اﯾﻦ ﺗﺠﻤﻊ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن آب‬
‫‪4‬‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬارد و ﯾﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺧﻮردﮔﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﯽ ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻤﺮاً ﺑﺎ آب ﺷﺴﺘﺸﻮ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ آﻧﻬﺎ از آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺑﺮای‬
‫اﺳﺘﻤﺮار ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺻﺤﯿﺢ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﻃﻮل دوره ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ دارای اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪4-3-12‬‬
‫رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﺗﻌﺒﯿﻪ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ داﺋﻤﯽ ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر )اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ( ﺿﺮوری اﺳﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪1 - Configuration‬‬
‫‪2 - Contilever‬‬
‫‪3 - Corrosion Product‬‬
‫‪4 - Flush‬‬

‫‪77‬‬
 ‫ﻣﺨﺎزن‬ ‫‪2-8‬‬

‫‪ 1-2-8‬ﻣﺨﺎزن آب‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﺨﺎزن ﺑﺰرگ آب ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮجﻫﺎی ﻣﺮﺗﻔﻊ آب‪ ،‬ﻣﺨﺎزن ذﺧﯿﺮه آب‬
‫درﯾﺎ در ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن آب ﺗﻐﺬﯾﻪ دﯾﮓﻫﺎی ﺑﺨﺎر و ﻣﺨﺎزن آب رودﺧﺎﻧﻪ در ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺨﺎزن‬
‫ﺑﺪون ﺳﻘﻒ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎ از ﺟﻨﺲ آﻫﻦ ﭘﺮ ﺳﯿﻠﯿﺲ‪ ،‬ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﯾﺎ ﺳﺮب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )اﻟﺒﺘﻪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﻤﯽ ﺑﻮدن ﺳﺮب در‬
‫اﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ دارای اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ(‪ .‬اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﻓﯽ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻠﻖ ﮐﺎر ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬در روﺷﯽ دﯾﮕﺮ‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺪﻧﻪ ﻣﺨﺰن را ﺳﻮراخ ﻧﻤﻮده آﻧﺪﻫﺎ و اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ را روی دﯾﻮاره ﻣﺨﺰن ﺟﺎﺳﺎزی ﮐﺮد‪ .‬آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻘﯽ ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ را ﺑﺮای ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺟﺮﯾﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﯾﻌﻨﯽ در ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ آن از ﮐﻒ و دﯾﻮارهﻫﺎی‬
‫ﻣﺨﺰن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﺴﺎوی اﺳﺖ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ از رﺳﯿﺪن ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪﻫﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﺧﺎص ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ آب ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎزن آب ﺗﻐﺬﯾﻪ دﯾﮓﻫﺎی ﺑﺨﺎر(‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺪﻫﺎی‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ )ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‪ (1‬از ﺟﻨﺲ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﻐﺰی ﻣﺴﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در آبﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ از‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﺑﺎ ﻃﻮل ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ از آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً آﻧﻬﺎ را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﭼﺴﺒﺎﻧﻨﺪ‪ .‬در ﺣﻮاﻟﯽ ﺗﺮاز آب‪ 2‬ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﺧﺘﻼف دﻣﺶ زﯾﺎد ﻫﻮا‪ 3‬ﻗﺮار‬
‫دارد‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً آﻧﺪﻫﺎ را ‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺮاز آب ﻧﺼﺐ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد‬
‫ﻣﺨﺎزن آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ ﺧﺎﻧﮕﯽ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز را ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﯾﮏ آﻧﺪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-2-8‬ﻣﺨﺎزن ذﺧﯿﺮه ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬

‫در ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺨﺎزﻧﯽ از ﻗﺒﯿﻞ‪ :‬ﻣﺨﺰن آبﻧﻤﮏ‪ ،‬ﻣﺨﺰن اﺳﯿﺪ ﯾﺎ ﻣﺨﺎزن ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺨﺎزن ﺣﺎوی ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺨﺎزن آب اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﺟﻨﺲ آﻧﺪ در اﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ داﺧﻞ ﻣﺨﺰن واﮐﻨﺶ اﯾﺠﺎد ﻧﻨﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً آﻧﺪﻫﺎی‬
‫ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و اﻏﻠﺐ آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ از ﺟﻨﺲ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی‪ 4‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﮐﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-4‬آﻣﺪه ﻟﺰوﻣﺎً ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﮔﺰﯾﻨﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ آﻧﺪی‪ 5‬اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ‬
‫ﮐﺮدن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻠﺰ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﯾﮏ ﻻﯾﻪ اﮐﺴﯿﺪی ﺑﺎ ﺛﺒﺎت روی ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ روش‪ ،‬ﻋﻤﺪﺗﺎً‬
‫ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﺠﻬﯿﺰاﺗﯽ از ﺟﻨﺲ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم و ﻓﻮﻻدﻫﺎی ﺿﺪ زﻧﮓ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Continous Anodes‬‬

‫‪2 - Water Line‬‬
‫‪3 - Differential Aeration‬‬
‫‪4 - Criteria‬‬
‫‪5 - Anodic Protection‬‬

‫‪78‬‬
 ‫‪1‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آب ﭼﺮﺧﺸﯽ‬ ‫‪3-8‬‬

‫‪ 1-3-8‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آب ﭼﺮﺧﺸﯽ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺟﻨﺲ ﭼﺪن )ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻨﺪرج در ﺗﺬﮐﺮ اﯾﻦ ﺑﻨﺪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( ﯾﺎ ﻓﻮﻻد ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و در ﻣﻮاردی ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﺨﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﯾﺶ‪ 2‬ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﯾﺎ ﻣﻮاد ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ ﻗﻮی ﻗﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺰﯾﯽ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻋﻤﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ را ﺗﺄﻣﯿﻦ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﭼﺪن‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی رﯾﺨﺘﻪﮔﺮی ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﻤﯽ ﺑﺮای‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﻓﻠﺰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ واﮐﻨﺶﻫﺎی ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ ﺑﯿﻦ اﻧﻮاع ﻓﻠﺰات ﯾﺎ آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﺑﻪﮐﺎر‬
‫رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺟﺰای آﻫﻨﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده و ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﮐﺴﯿﮋن ﻣﺤﻠﻮل در آب زﯾﺎد ﺑﻮده و ﯾﺎ ﺳﺮﻋﺖ آب زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ در اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮارد‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﺰرگ ﯾﺎ ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ 3‬ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﯿﺸﺘﺮی دارﻧﺪ‪ .‬ﺟﺰﯾﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 2-3-8‬و‬
‫‪ 3-3-8‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﺟﻮد ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺸﮑﻼت در اﻋﻤﺎل ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ از ﺗﻌﻤﯿﻢ ﻣﺰاﯾﺎی ﻧﺼﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻣﺬﮐﻮر در داﺧﻞ ﺳﺎﯾﺮ‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﯾﮏ واﺣﺪ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺣﺘﯽ در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﻓﻠﺰ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺧﻮردﮔﯽ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ و ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻧﯿﺰ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺜﻼً در ﻣﻮرد‬
‫ﺗﻠﻤﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻧﺼﺐ آﻧﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺎﻻی‬
‫ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه ﻧﺼﺐ آﻧﺪ در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ واﮐﻨﺶ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ رخ دﻫﺪ ﺑﺪون آﻧﮑﻪ ﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎن آب ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ و اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺧﺼﻮص ﺷﯿﺮآﻻت‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻮرد ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در دوره‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ ،‬ﺷﯿﺮ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻧﺴﺒﺘﯽ در وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺎز ﯾﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻗﺮار دارد‪ ،‬دﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﯾﯽ از ﺳﻄﻮح ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﺧﻮردﮔﯽ ﺷﺪﯾﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ آب ﺑﻪ ﻣﺪﺗﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ راﮐﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺎز ﮐﻠﺮ آزاد ﺷﺪه در ﻣﺠﺎورت آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬در ﻧﻘﺎﻃﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬در ﭼﺪنﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ ﮔﺮاﻓﯿﺘﯽ‪ 4‬رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮریﮐﻪ آﻫﻦ ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺧﻮرده ﺷﺪه و ﮔﺮاﻓﯿﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﻐﯿﯿﺮی ﺑﻪوﺟﻮد ﻧﻤﯽآورد وﻟﯽ ﺑﻪدﻟﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮوﭘﻮزﯾﺘﯿﻮ ﺑﻮدن ﻻﯾﻪ ﮔﺮاﻓﯿﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﮕﺎﻟﯽ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Water Circulating System‬‬

‫‪2 - Erosion‬‬
‫‪3 - Coolers‬‬
‫‪4 - Graphitic corrosion Graphitic corrosion‬‬

‫‪79‬‬
 ‫‪ 2-3-8‬ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ )ﻟﻮﻟﻪ و ﭘﻮﺳﺘﻪ‪(1‬‬

‫‪ 1-2-3-8‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً از ﯾﮏ ﻣﺤﻔﻈﻪ آب‪ 2‬از ﺟﻨﺲ ﭼﺪن‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ 3‬و ﺗﻌﺪادی ﻟﻮﻟﻪ از ﺟﻨﺲ آﻟﯿﺎژﻫﺎی ﺑﺎ‬
‫ﭘﺎﯾﻪ ﻣﺴﯽ‪ 4‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردی‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﭼﺪﻧﯽ ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی‬
‫ﻣﺴﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺣﻤﻼت ﻣﻮﺿﻌﯽ‪ 5‬ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ ﻋﻤﯿﻖ در ﺑﺨﺶﻫﺎی ﭼﺪﻧﯽ ﻣﺠﺎور ﺻﻔﺤﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ رخ‬
‫دﻫﺪ‪ .‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎی ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻏﯿﺮآﻫﻨﯽ و ﻟﺒﻪﻫﺎی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻼﻃﻢ آب‪ 6‬و ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﺎﯾﺸﯽ‪ 7‬ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬دﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻮﺷﺶﮐﺎری ﻣﺤﻔﻈﻪ آب و ﯾﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ‬
‫آن ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻏﯿﺮ ﻓﻠﺰی و ﺣﺬف ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در اﯾﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﮐﻪ ﻗﺒﻼً وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺴﺮﯾﻊ ﺣﻤﻼت در ﻟﺒﻪﻫﺎی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﻟﺒﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﺰﯾﻨﻪ دﯾﮕﺮی ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﺑﺎ‬
‫ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ آب ﭼﺮﺧﺸﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﯾﺎن آب ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﯿﺰ ﺣﻀﻮر ﻓﻠﺰات اﻟﮑﺘﺮوﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﺗﺮ از‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮای راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻠﯽ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ )ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮرﻫﺎ و ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ(‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪ ‪ 2‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪ ازای ﺳﻄﺢ ﮐﻠﯽ ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﻧﮕﻪدارﻧﺪه ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه و ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﻣﺆﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﻪ ﻗﺒﻼً اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 6-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬اﻣﮑﺎن‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﻧﮕﻬﺪاری‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﻓﯽ را ﻣﯽﺗﻮان در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺑﻪﺻﻮرت دﺳﺘﯽ ﯾﺎ اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﻮد ارﺟﺤﯿﺖ دارد )ﻓﺎرغ از ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن آب ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪه(‪.‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه را ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﻤﯽﺗﻮان ﮐﺎﻣﻼً ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﻮد و ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮرﻫﺎی ﺑﺰرگ ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺗﻌﻮﯾﺾ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آﻧﺪﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺻﺮف ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﯿﺰ در ﭘﯽ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا‬
‫ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﮔﺮ ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن دورهای اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ از ﺳﺮوﯾﺲ‪ 8‬ﻣﺠﺎل اﻧﺠﺎم‬
‫ﺑﺎزرﺳﯽ ﻓﻨﯽ و ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪ .‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺧﻄﺮات ﻣﺤﯿﻄﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ارﺟﺤﯿﺖ دارد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎی و ‪ 6-12‬و ‪ 7-12‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ ،‬ﭼﻮن ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺿﺪ ﺣﺮﯾﻖ ﻧﯿﺎز دارد‪ .‬در‬

‫‪1 - Tube and shell‬‬

‫‪2 - Water box‬‬
‫‪3 - Tube plate‬‬
‫‪4 - Copper based alloys‬‬
‫‪5 - Local attack‬‬
‫‪6 - Water turbulence‬‬
‫‪7 - Corrosion-Erosion‬‬
‫‪8 - Periodic shut down‬‬

‫‪80‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ ﺟﺪﯾﺪ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮرﻫﺎ از ﺟﻨﺲ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺼﺎﻋﺪ‪ 1‬ﻫﯿﺪروژن ﺷﺪه و ﺧﻄﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻫﯿﺪرﯾﺪ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم‪ 2‬را ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآورد‪ .‬دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ از ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫اﺿﺎﻓﯽ در اﯾﻦ ﻣﻮارد اﺟﺘﻨﺎب ﮔﺮدد زﯾﺮا ﻫﯿﺪرﯾﺪ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﺗﺮدی‪ 3‬در ﻟﺒﻪﻫﺎی ورودی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-2-3-8‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﺤﻔﻈﻪ آب‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺟﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺣﺘﯽ در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ آب ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻗﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﻮﺣﯽ از ﻣﺒﺪل ﺣﺮارﺗﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻮﺷﺶﮐﺎری ﻧﺒﻮده اﻧﺪ‬
‫ﺟﺎری ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﮐﻪ از ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ آﻧﺪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ورﻗﻪای ﮐﻨﺪه ﺷﺪه و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ را ﻣﺴﺪود ﻣﯽﺳﺎزد‪ ،‬ﻣﺜﻼً از ﮐﺎرﺑﺮد ﻻﺳﺘﯿﮏﻫﺎ و ﻧﺌﻮﭘﺮن ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ را ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺘﺸﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺪاﯾﺶ ﮐﺎﺗﺪﯾﮑﯽ ﮐﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 4‬ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-2-3-8‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از آﻟﯿﺎژﻫﺎی روی )‪ (Zn‬ﯾﺎ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ )‪ (Mg‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آﻟﯿﺎژﻫﺎی روی‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای آبﻫﺎی‬
‫ﺧﻨﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺜﻼً در آب درﯾﺎ ﯾﺎ آب ﻣﺼﺐ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪) 5‬ﺑﻪدﻟﯿﻞ داﺷﺘﻦ ﻋﻤﺮ ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮ( ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫آبﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﺮک آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮده و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﺪﻫﺎی روی‬
‫ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﺜﻼً در ﺧﺼﻮص ﻣﺤﻔﻈﻪﻫﺎی آب ﭘﻮﺷﺸﺪار ﮐﻪ از ﻓﻠﺰات ﻏﯿﺮ آﻫﻨﯽ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ از ﺟﻨﺲ آﻫﻦ ﻧﺮم‪ ،6‬ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺻﻔﺤﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﻟﺒﻪﻫﺎی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻻﯾﻪای از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮردﮔﯽ آﻫﻦ روی ﻓﻠﺰات ﻏﯿﺮ آﻫﻨﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﺣﺘﯽ از ﺗﺰرﯾﻖ‬
‫ﺳﻮﻟﻔﺎت آﻫﻦ ﺑﺮای ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻻﯾﻪای ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬در ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻫﺶ وزن آﻧﺪ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﺎل و ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫آب ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻫﺶ وزن آﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ وزن آﻧﺪی ﮐﻪ در ﻣﺤﻔﻈﻪای ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ اﺑﻌﺎد ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺪﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺳﺮﻋﺖ آب ﯾﺎ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﺗﻼﻃﻢ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺴﯿﺎری از واﺣﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﻣﻨﻈﻢ و دورهای ﺑﺮای‬
‫اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﯽ ﻓﻨﯽ و ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪﻫﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺎرج ﺑﻮدن از ﺳﺮوﯾﺲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ در ﺣﺪود‬
‫‪ 3-2‬ﺳﺎل ﯾﮏﺑﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وزن آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهای ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺪت‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻤﺘﺪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ‬

‫‪1 - Evolution‬‬
‫‪2 - Titanium hydride‬‬
‫‪3 - Embrittlement‬‬
‫ﻣﺜﻼَ‪4 - BS 3900 part F-11‬‬
‫‪5 - Estuarine‬‬
‫‪6 - Soft iron‬‬

‫‪81‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖﻫﺎ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻋﻤﺎل اﺻﻼﺣﺎت روی ﻣﺤﻔﻈﻪ آب اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬درﭘﻮش ﺑﺸﻘﺎﺑﯽ ﺷﻨﺎور‪ 1‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮔﻮدﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﻀﺎی ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ آﯾﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻓﻀﺎی ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬از ﺑﺮوز ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻼﻃﻢ ﺑﯽﻣﻮرد ﻧﯿﺰ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮم آﻧﺪﻫﺎی روی‪ ،‬ﺑﺮای ﻧﺼﺐ روی درﭘﻮش ﻣﺤﻔﻈﻪ آب ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﺪه ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آب درﯾﺎ ﺧﻨﮏ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮای ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ‪ 5‬ﺳﺎﻟﻪ در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﻌﺘﺪل از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬

‫‪W = 80D 2‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ =W‬وزن آﻧﺪ روی ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم‪ ،‬و‬
‫‪ = D‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ ﺑﺨﺶ ﺧﯿﺲ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻮاﺣﯽ ﮔﺮم و ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﻋﻤﺮ آﻧﺪﻫﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻧﺼﻒ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 4-2-3-8‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻ را ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً از آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ از ﺟﻨﺲ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻨﺴﻮل اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ در ﻣﺤﻔﻈﻪ آب‪ ،‬ﻃﻮری‬
‫ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯿﺰان ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﯾﺪ از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی‬
‫ﻣﺮﺟﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻧﻘﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﻔﻮذ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮑﯽ و دور از آﻧﺪﻫﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در اﯾﻦ ﻧﻘﺎط‪،‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﺎﻓﯽ رﺳﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺳﻄﻮح ﻣﺤﻔﻈﻪ آب ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﺧﺎﺻﯽ‬
‫ﻻزم ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮرﻫﺎی ﺑﺰرگ در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ اﻋﻤﺎل‬
‫ﮔﺮدد‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﺤﻞ آﻧﺪﻫﺎ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﯽﺗﻮان آﻧﺮا ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻨﺴﻮل و در ﻣﺮﮐﺰ درﭘﻮش ﻣﺤﻔﻈﻪﻫﺎی آب ﻧﺼﺐ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 3-3-8‬ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﺟﻌﺒﻪای‬
‫اﯾﻦ ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺎرﭘﯿﭻ ﺑﺎ ﻗﻄﺮﻫﺎی ‪ 75‬ﺗﺎ ‪ 150‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ در ﯾﮏ ﺟﻌﺒﻪ ﻓﻮﻻدی اﺳﺖ ﮐﻪ در داﺧﻞ‬
‫آن آب ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎن دارد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺎرﭘﯿﭻ ﮐﻪ ﺳﯿﺎﻻت )ﻫﯿﺪروﮐﺮﺑﻮرﻫﺎ و روﻏﻦﻫﺎ( داغ‪ 3‬از داﺧﻞ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻪﻫﺎﯾﯽ از ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﻮدی ﭼﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و آﻧﺪﻫﺎ در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻣﺤﺪود ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ردﯾﻒﻫﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻧﯿﺰ در ﻣﺴﯿﺮ ﻋﻤﻮدی ردﯾﻒﻫﺎی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﯾﮏﺳﺮی آﻧﺪﻫﺎی اﻓﻘﯽ‬
‫ﯾﺎ ﻋﻤﻮدی و ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از آﻧﻬﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Dished Floating head cover‬‬

‫‪2 - Box coolers‬‬
‫‪3 - Hot oils‬‬

‫‪82‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن و آﻧﺪﻫﺎی ﺳﺮﺑﯽ )‪ (Pb‬ﯾﺎ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم ﭘﻼﺗﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬در‬
‫ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﺟﻌﺒﻪای‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻧﻤﯽﺗﻮان آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ اﻧﺪازه و ﻣﻘﺪار ﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﺟﺎﺳﺎزی ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺑﺎﻻ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﺟﻌﺒﻪای‪ ،‬اﺧﺘﻼف دﻣﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﮔﺮادﯾﺎن دﻣﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮد ﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﻄﺢ آب‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ در ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰی ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﻄﺢ آب ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﻪﻫﺎی ﺗﻪ ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﮐﻤﺒﻮد‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ روﺑﻪرو ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ آﻧﺪﻫﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎزدﻫﯽ زﯾﺎد آﻧﺪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﻄﺢ آب‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدی از ﺑﺎﻻی ﺳﻄﺢ آب آوﯾﺰان ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬
‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آب ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺣﻞ ﺷﺪه و ﺑﺎرﯾﮏ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻧﺪ ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﻮد؛‬
‫ﻣﺜﻼً آﻧﺪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺨﺮوﻃﯽ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ و ﯾﺎ در ﺳﻄﺢ آب‪ ،‬ﻏﻼﻓﯽ روی آﻧﺪ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺘﯽ‬ ‫‪4-8‬‬

‫در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﻮاﻣﻠﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد روشﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺮای ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ را‬
‫ﻏﯿﺮ ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎزد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﯽﺗﻮان از ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺎﺷﯿﻦﻫﺎی ﺷﻮﯾﻨﺪه ﺑﻄﺮی ﻧﺎم ﺑﺮد‪ ،‬ﭼﻮن در اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﻄﺮیﻫﺎی ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﯾﮕﺮ ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﭘﺎﺳﺘﻮرﯾﺰه ﺳﺎزی‪ 1‬اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺨﺎزن ﺷﯿﺒﺪار ﺣﺎوی ﻣﺎﯾﻌﺎت ﻫﻢ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Pasteurizers‬‬

‫‪83‬‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ و رﻓﻊ ﺗﺪاﺧﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪-9‬‬

‫ﮐﻠﯿﺎت‬ ‫‪1-9‬‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬آﺛﺎر ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﯾﮏ ﺳﺎزه روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه و روشﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯿﺰان ﺗﺪاﺧﻞ و‬
‫راهﻫﺎی رﻓﻊ آن ﻧﯿﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی روی ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻏﻮﻃﻪور )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ( ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ )‪ (dc‬در ﻣﺤﯿﻂ‬
‫)آب ﯾﺎ ﺧﺎک( اﻧﺘﺸﺎر ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﯽ از اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺟﺬب ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻏﻮﻃﻪور‪ ،‬ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ‪ ،‬اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ و‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﯾﺎ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ( ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻧﻘﺎط ﺗﺨﻠﯿﻪ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن از اﯾﻦ ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ ﺷﺪﯾﺪی اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ اﺛﺮ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‪ 1‬ﯾﺎ ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ‬
‫از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان‪ 2‬ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ دﻗﺖ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻃﺮاﺣﯽ )ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-9‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﺎت و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی اراﺋﻪ ﺷﺪه در‬
‫ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 1-1-3-9‬و ‪ 2-3-9‬ﻣﯽﺗﻮان ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ را ﮐﺎﻫﺶ داد و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺑﺎ ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی ﺗﻤﻬﯿﺪات ﺑﻨﺪ ‪ 5-3-9‬آﻧﺮا‬
‫اﺻﻼح ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﯿﺰاﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ آﻧﻬﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور را‬
‫ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺳﺎزد ﺑﻌﯿﺪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮ‪ ،‬ﻓﻘﻂ در ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 2-9‬اﺧﺘﺼﺎﺻﺎً ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ اﺻﻮل اوﻟﯿﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ‬
‫در ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه در ﺧﺼﻮص ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ و اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ‪ ،‬در ﺑﻨﺪ ‪ 3-9‬ﺷﺮح داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﺠﺎد ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ اﺧﺘﻼل در ﻣﺪارﻫﺎی‬
‫ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ و ﻧﯿﺰ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﯿﮕﻨﺎلرﺳﺎﻧﯽ ﻗﻄﺎرﻫﺎی ﺑﺮﻗﯽ ﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-2-9‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﺎزهﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم را ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از وارد ﺷﺪن زﯾﺎنﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺗﺪاﺧﻞ ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﺑﻪﻋﻤﻞ آورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫‪2-9‬‬

‫‪ 1-2-9‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬

‫‪ 1-1-2-9‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺪاﺧﻠﯽ در ﻃﻮل ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور )ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ(‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه وﺟﻮد ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ در ﻗﺴﻤﺖ دﯾﮕﺮ ﺳﺎزه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و در اﻏﻠﺐ ﻓﻠﺰات ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﺪف از آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮل در ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‪ ،‬ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ داﺷﺘﻪ و ﻫﺪف‬
‫از اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ در ﭼﻨﺪ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺿﻌﯽ و ﻧﯿﺰ ﺑﺮآورد دﻗﯿﻖ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Interaction Corrosion‬‬

‫‪2 - Stray Current Corrosion‬‬

‫‪84‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺰا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪﻫﻢ اﺗﺼﺎل دارﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺑﺮای ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻣﺠﺰا ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ روی ﺳﺎزه ﯾﺎ ﭘﻮﺷﺶ آن‬
‫دارد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-2-2-9‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎزه ﮐﻪ در ﻃﯽ‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﻋﺎدی ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻤﺘﺮ از ﺟﺮﯾﺎن ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در‬
‫ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺟﺰﯾﯿﺎت و ﻣﺸﺨﺼﺎت دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و روش اﺗﺼﺎﻻت اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در وﺿﻌﯿﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬در‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 10‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﯿﺎر در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﯾﻦ ﺑﻨﺪ رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻫﻨﮕﺎم روﺷﻦ ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن و ﯾﺎ اﺗﺼﺎل آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻫﻨﮕﺎم روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﮐﺮدن ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺪار ﻣﺴﺎوی ﺑﻮده وﻟﯽ از ﻧﻈﺮ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم روﺷﻦ ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺴﯿﺎر اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺑﯽﺳﯿﻢ و وﺳﺎﯾﻞ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺪار را روﺷﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در واﺣﺪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮی )ﻗﺮاﺋﺖ( ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﺷﺎره دﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﻋﻼﻣﺖ داده ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺰﯾﻨﻪ دﯾﮕﺮ روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﮐﻠﯿﺪ ﺗﻨﻈﯿﻢ زﻣﺎن‪ 1‬در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﯾﺪ در ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ )ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﻓﯽ( اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﻣﻌﻤﻮﻻً از آﻧﺪ ﺷﺮوع‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ دور ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﻧﻤﻮدار ﮐﻠﯽ از ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ را اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار‪ ،‬ﺟﺰﯾﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺎﯾﺪ در ﺧﺼﻮص ﻧﻘﺎط ﺗﻘﺎﻃﻊ‪ ،‬ﻧﻘﺎط ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﺪوده ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ و ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ و ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی روی ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻮام ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ داده ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ روی ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش و ﯾﺎ وﺻﻞ و ﻗﻄﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬ﻣﻌﻤﻮﻻً وﻗﺘﯽ اﺗﺼﺎل ﻣﺜﺒﺖ وﻟﺖﻣﺘﺮ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه ﺳﺎزه ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻮده‪ ،‬و‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﮐﺎﻫﺶ وﻟﺘﺎژ در وﻟﺖﻣﺘﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ آن ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪﻃﻮر وﺿﻮح ﻫﻨﮕﺎم روﺷﻦ ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺛﺒﺖ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﯽ ‪ 15‬ﺛﺎﻧﯿﻪ اول‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﺮﮔﺮدان ﻧﺎﺷﯽ از دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ زﻣﺎن‬
‫روﺷﻦ ﮐﺮدن ﺑﺎﯾﺪ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪّی‪ ،2‬ﻣﻘﺪار اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ )ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ( ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﺮای ﻧﻘﺎﻃﯽ از ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬

‫‪1 - Time Switch‬‬

‫‪2 - Marginal cases‬‬

‫‪85‬‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮده و در ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺪار اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻧﯿﺰ ﮐﻪ در ﺑﻨﺪ‬
‫‪ 2-2-3-10‬ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-1-2-9‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﻫﻨﮕﺎم و در زﻣﺎن ﺗﮑﻤﯿﻞ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬

‫ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه در ﻫﺮ ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺪاﺧﻠﯽ و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺗﻮاﻓﻘﯽ ﺑﺮای رﻓﻊ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﻪ اﻃﻼع ﮐﻠﯿﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی آﻧﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ رﺳﺎﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫آﻧﻬﺎ از آﺛﺎر ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺗﺪاﺧﻠﯽ آﮔﺎه ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-1-2-9‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺑﻌﺪ از اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ‬

‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم اﺻﻼﺣﺎت )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-2-9‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻌﺪ از اﯾﺠﺎد اﺗﺼﺎل‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه و ﯾﺎ ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه )ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ( ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺤﺴﻮﺳﯽ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﻣﻮش ﮐﺮدن ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺣﺪودی آﺛﺎر‬
‫ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ روشﻫﺎی ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺪاﺧﻠﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻣﻌﯿﺎر رﻓﻊ ﺗﺪاﺧﻞ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ /‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﭘﺲ از ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪن ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻌﺪ از‬
‫اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ .‬اﺗﺼﺎل آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﯾﺎ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه و راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮﻓﻘﯿﺖآﻣﯿﺰی آﺛﺎر ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺮﯾﺎن دﯾﮕﺮ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮی‪ ،‬ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪،‬‬
‫ﺳﺎزه ﻓﻮﻻد ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه ﺑﺪون ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺣﺘﯽ وﻗﺘﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن در اﺛﺮ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ در‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزهای از ﺟﻨﺲ ﺳﺮب ﯾﺎ ﻓﻮﻻد ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه ﻧﺸﺪه ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﯾﮏ اﺛﺮ ﻣﻌﮑﻮس ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮاری اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه ﻣﯿﺴﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﻪ دﻟﯿﻞ واﮐﻨﺶ‬
‫ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﮏ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزهﻫﺎی اوﻟﯿﻪ و ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و آﺛﺎر آن از ﻣﺰاﯾﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی وﺳﯿﻊﺗﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬اﯾﺠﺎد اﺗﺼﺎل وﻗﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﺑﺎ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﮐﻞ و ﯾﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﮑﯽ از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ دﯾﮕﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺠﺰا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻧﺼﺐ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮای‬
‫ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮارد اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ و در ﺻﻮرت ﺗﻮاﻓﻖ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ دو ﺳﺎزه ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮدن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮل )‪ (2-2-9‬ﻣﯽﺗﻮان از اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ اﺟﺘﻨﺎب ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪86‬‬
 ‫‪ 4-1-2-9‬ﺗﮑﺮار آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‬
‫وﻗﺘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﺳﺮوﯾﺲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ دو ﺳﺎل ﯾﮏﺑﺎر و ﯾﺎ در ﻓﻮاﺻﻞ ﺗﻮاﻓﻖ ﺷﺪه ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺗﮑﺮار ﺷﻮد‪ .‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺳﺎزهﻫﺎی اوﻟﯿﻪ و ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ و ﯾﺎ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﮑﺮار آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 2-2-9‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺪود ﺳﺎزی ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬

‫‪ 1-2-2-9‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻓﺼﻞ ‪ ،5‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﺷﺪن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ‬
‫اﻃﺮاف ﺧﻮد ﺷﻮد‪ ،‬آن ﺳﺎزه در ﻣﻌﺮض ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﺮﯾﻊ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺳﺎس‬
‫ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺧﻮردﮔﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﻮﻻد درون ﺑﺘﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-2-9‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫اﯾﻨﺠﺎ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻮﻻد ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-2-2-9‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 2-2-2-9‬ﺣﺪود ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺮای ﺗﻤﺎم ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﻪﺟﺰ ﻓﻮﻻد داﺧﻞ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺗﺪاﺧﻠﯽ در ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ 20‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﻓﺮاﺗﺮ رود‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﯾﻦ ﻣﺤﺪودﯾﺖ‪ ،‬ﺗﺨﺮﯾﺐﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﻪوﺟﻮد‬
‫ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮارد‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی در ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺳﺎزهﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﺳﺎزهﻫﺎ ذاﺗﺎً در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارﻧﺪ؛ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﮐﺎﺑﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ دارای ﻏﻼف‬
‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﺧﻮب ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﯿﻮب ﺷﺪن ﭘﻮﺷﺶ ﮐﺎﺑﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺑﻪﮐﺎر‬
‫ﻣﯽرود‪ ،‬ﺑﯿﺶ از ﺧﻮد ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻄﺮ آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺪاﺧﻞ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﮐﺎﺑﻠﯽ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد ﮐﻪ در ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮﯾﻦ ﺗﺠﻬﯿﺰات اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ آﺷﮑﺎر ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ دارای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻟﮏ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫را ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻮده ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی آﻧﻬﺎ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪) (1‬ﺑﻨﺪ ‪ (2-3-4‬ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﯾﮏﺳﻮ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ ﻗﻄﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪،‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-2-2-9‬ﺣﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺮای ﻓﻮﻻد داﺧﻞ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-2-9‬ﺑﺮای ﻓﻮﻻد ﮐﺎﻣﻼً اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه در داﺧﻞ ﺑﺘﻦ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻓﻮﻻد روﯾﯿﻦ ”ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل“ ﻣﯽﺷﻮد و واﮐﻨﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺻﻮرت ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ اﮐﺴﯿﮋن در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ‬

‫‪87‬‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺜﺒﺖ ﻓﻠﺰ ﺑﯿﺶ از ‪ 0/5‬وﻟﺖ )ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ( ﺑﺎﺷﺪ آزادﺷﺪن رخ ﻣﯽدﻫﺪ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺛﺮ‬
‫‪Cl −‬‬ ‫ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ آزاد ﺷﺪن اﮐﺴﯿﮋن ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻓﻮﻻد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ وﺟﻮد ﯾﻮﻧﻬﺎی ﮐﻠﺮﯾﺪ‬
‫)ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺤﯿﻂ( ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮد ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ از روﯾﯿﻦ ﺷﺪن ﻓﻠﺰ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اراﺋﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻘﺪور ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﭘﯿﭽﯿﺪه دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻞ ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﯾﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺗﻐﯿﯿﺮات آن در ﻣﺤﻞ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮک‬
‫ﻓﻮﻻد‪ -‬ﺑﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻮﻻد‪ -‬ﺧﺎک ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺮار دادن اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ در داﺧﻞ ﺧﺎک ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﻮده و ﻣﯽﺗﻮان آﻧﺮا ﺑﺎ ﻣﻌﯿﺎر ‪ 20‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-2-9‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﯿﺎر‬
‫دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻧﺸﻮد )ﻣﻘﺮر ﻧﮕﺮدد( از ﻣﻌﯿﺎر ‪ 20‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺳﺎس‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮیﻫﺎ در ﻣﻮرد اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ ﻻزم اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﻓﻮﻻدی ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ در داﺧﻞ ﺑﺘﻦ ﻣﺘﺮاﮐﻢ‪ 1‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻓﻮﻻد‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﺨﺶ از ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻻد ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﺎ ﺧﺎک در ﺗﻤﺎس اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﺑﻨﺪ ‪2-2-2-9‬‬
‫اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﻮﻻدی ﮐﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎک اﺳﺖ ﻧﻘﺶ آﻧﺪ را ﺑﺎزی ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺳﺎزه‪ -‬ﺧﺎک ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﻮﻻد ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺤﻞ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺘﻦ ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ واﮐﻨﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺟﺪا از‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻧﯿﺰ رخ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-2-2-9‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-9‬ﻋﻤﻞ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ اﺿﺎﻓﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ روی ﺳﺎزه‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ زﯾﺎدی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﯿﺪ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪﺟﺰ در ﻣﻮرد آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم )و ﺳﺮب در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ( ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫در ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺷﻮد‪ .‬دوﻣﯿﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﺻﻠﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﺷﺪن ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪1-7-5‬‬
‫رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ ،‬و ﻧﯿﺰ ﺑﺮوز ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 5-2-9‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺧﺎﺻﯽ ﻣﻄﺮح ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻣﯿﺰان ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻮدن‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﯿﺶ از ‪ -2‬وﻟﺖ ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻗﯿﺮی ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺑﺮای ﺳﺎﯾﺮ‬
‫ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ -1/2‬وﻟﺖ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-2-9‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺑﻪﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬

‫‪ 1-3-2-9‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﺗﺨﻤﯿﻦ دﻗﯿﻖ ﻣﯿﺰان ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﺠﺎور ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﮐﯿﻔﯿﺖ ﭘﻮﺷﺶ روی ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ‪ :‬ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺎﻫﺶ آﺛﺎر‬
‫ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1 - Sound Concrete‬‬

‫‪88‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ :‬وﺟﻮد ﭘﻮﺷﺶ روی ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه‬ ‫ب‪-‬‬
‫ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ زﯾﺎد ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬ﺧﺎک ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫وﺟﻮد ﻋﯿﻮب ﻣﻮﺿﻌﯽ در ﭘﻮﺷﺶ ﯾﺎ اﻣﮑﺎن ﮔﺴﺘﺮش آن در آﯾﻨﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺮ روی ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ :‬از آﻧﺠﺎﯾﯽﮐﻪ آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬ ‫ج‪-‬‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻻزم ﺟﻬﺖ‬
‫ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻘﺎط دورﺗﺮ از ﻣﺤﻞ ﺗﺰرﯾﻖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻃﻮل ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه از ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺰرﯾﻖ ﻃﻮﻻﻧﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﻧﻘﺎط ﺗﺰرﯾﻖ ﻻزم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺗﻌﺪاد‬
‫ﻧﻘﺎﻃﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان اﺛﺮ ﺗﺪاﺧﻠﯽ را ﮐﺎﻫﺶ داد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ روی ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖﺗﺮ‬
‫ﺑﻮده و اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺑﺎﻻ روی ﺳﺎزهﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺟﺰﯾﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ و ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ :‬در ﻧﻘﺎط ﺗﻘﺎﻃﻊ ﯾﺎ در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺛﺮ‬ ‫د‪-‬‬
‫ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎزهﻫﺎ از ﻫﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫـ – ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﯾﺎ آﻧﺪﻫﺎ از ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ :‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﯿﺐ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ 1‬اﻃﺮاف آﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﻫﻢ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی و ﻫﻢ دورﺗﺮ از آن ﻣﯽﺷﻮد ﻗﺮار‬
‫ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آﻧﺪﻫﺎ ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎزهﻫﺎ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ آب ﯾﺎ ﺧﺎک‪ :‬ﺷﯿﺐ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺧﺎک ﻣﻨﺘﺞ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫و‪-‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-3-2-9‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﯾﮏ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ در اﻏﻠﺐ ﺧﺎکﻫﺎ در ﺣﺪود دهﻫﺎ ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن‪،‬‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬دهﻫﺎ آﻣﭙﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 100‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺣﺬف ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردی‪ ،‬اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺶ از ‪ 100‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺑﻌﯿﺪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ؛ ﺧﺼﻮﺻﺎً‬
‫اﮔﺮ آﻧﺪﻫﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﻣﺘﺮی ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﯿﺰ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﯿﻦ آﻧﺪ و ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ از آﻧﺪ ﺑﯿﺶ از ‪ 100‬ﻣﯿﻠﯽآﻣﭙﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﯾﮏ دﺳﺘﻪ آﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﯿﻦ آﻧﺪﻫﺎ‬
‫و ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در ﺧﺼﻮص ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﻦ‬
‫ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ زﯾﺮا ﺑﺮای ﺗﺴﻬﯿﻞ در ﻗﻄﻊ ارﺗﺒﺎط آﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﺟﻌﺒﻪ اﺗﺼﺎل ﺿﺮوری اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻌﺒﻪ اﺗﺼﺎل ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻧﺠﺎم ﯾﺎ ﻋﺪم اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-3-2-9‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮارد اﺣﺘﯿﺎﻃﯽ زﯾﺮ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ روی ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯿﺰان ﻻزم ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Potential Gradient‬‬

‫‪89‬‬
‫ب ‪ -‬ﺑﺮای ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ روی ﺳﺎزه ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺪﻓﻮن و ﯾﺎ ﻏﻮﻃﻪور‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﺳﺎزه‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج ‪ -‬ﺳﺎزه ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن دور از ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه در ﻧﻘﺎط ﺗﻘﺎﻃﻊ در ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﻣﻤﮑﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻃﻮﻟﯽ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﺗﺼﺎﻻت ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﯽ و ﯾﺎ روشﻫﺎی‬ ‫د‪-‬‬
‫دﯾﮕﺮ در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﻤﮑﻦ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫـ ‪ -‬ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن دورﺗﺮ از ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻧﺼﺐ آﻧﺪﻫﺎ در ﻋﻤﻘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫و‪-‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪﯾﻦ اﯾﺴﺘﮕﺎه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫ز‪-‬‬
‫ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﯾﺪ‪.‬‬
‫ح ‪ -‬ﺑﺎ ﺟﺪاﺳﺎزی ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ از ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻞ را ﺑﻪ ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-2-9‬ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ‬

‫‪ 1-4-2-9‬اﻧﺘﺨﺎب روش‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺣﺘﯿﺎطﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی و ﻣﻄﻤﺌﻦﺷﺪن از ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﻻزم ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‪ ،‬در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ از ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﯿﺰان ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ روش‬
‫زﯾﺮ ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻋﻤﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل روش ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل آﻧﮑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺳﺎزه ‪ -‬ﺧﺎک ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اﺻﻠﯽ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺮدد و ﯾﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آن ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﻓﺮاﺗﺮ ﻧﺮود‪.‬‬
‫روشﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺸﺘﺮک ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﺳﺎزه‪،‬‬
‫ب ‪ -‬ﺳﺎزهﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﯾﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازهای ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﯾﻦ روشﻫﺎی ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ اﺳﺖ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﺗﺮﺟﯿﺤﺎً ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﻠﯽ از ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﮐﻪ دارای ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزهای اﺳﺖ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎدی از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ دو ﺳﺎزه در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻪ ﭼﻨﺪان دور از اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺸﯽ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-5‬ﺿﺮورت دارد ﮐﻪ ﻫﺮ ﺳﺎزه اﺳﺎﺳﺎَ از ﻧﻈﺮ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺧﺼﻮص ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ اﺑﻬﺎم وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺷﺪه و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‪ ،‬اﺗﺼﺎل اﺻﻼﺣﯽ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﺼﺐ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه و ﯾﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل ﺑﺎﯾﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﺑﺎ ﻋﺎﯾﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ‬

‫‪90‬‬
‫ﻫﺎدی ﮐﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ 16‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎل دو ﺳﺎزه ﺑﺎﯾﺪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺟﻌﺒﻪ اﺗﺼﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم‬
‫ﺑﺎزرﺳﯽ ﻣﻨﻈﻢ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ اﺗﺼﺎل در زﯾﺮزﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻻزم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﻨﺪهﮐﺎری ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاری اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮاردیﮐﻪ ﺑﺮوز ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻧﻘﺎط اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ از ﻫﺪر رﻓﺘﻦ زﻣﺎن در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﯾﺶ )ﺑﺮای ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن‬
‫ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺪاﺧﻠﯽ( اﺟﺘﻨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﺿﺮوری‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻨﻈﻢ ﺟﺮﯾﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً در ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ درﭘﻮش ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﺑﺎزﺷﻮ و ﯾﺎ اﺗﺼﺎل ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮهای در ﻣﺤﻠﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس )ﺑﺮای ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻫﺮ‬
‫دو ﺳﺎزه( ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﻤﻨﯽ ﺳﺎزهﻫﺎ در ﻣﻮاردی ﻣﯽﺗﻮان از اﺗﺼﺎل ﺳﺎزهﻫﺎ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-12‬رﺟﻮع‬
‫ﺷﻮد(؛ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل از ﺑﺮﻗﺮاری اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ دﮐﻞﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ﻓﺸﺎر ﻗﻮی و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﻮاد آﺗﺶﮔﯿﺮ ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردی‪ ،‬ﺗﻤﻬﯿﺪات دﯾﮕﺮی ﺑﺮای ﺣﺬف ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 3-3-2-9‬و ﺑﻨﺪﻫﺎی ج و ﻫـ زﯾﺮ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫ج ‪ -‬ﻧﺼﺐ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه روی ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮی در ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﻪ‬
‫دو ﺳﺎزه ﺑﻪﻫﻢ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ اﺟﺮای ﭘﻮﺷﺶ‬ ‫د‪-‬‬
‫ﻣﻀﺎﻋﻒ روی ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ و ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ و اﯾﺠﺎد ﻻﯾﻪ ﻋﺎﯾﻖ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺎزه ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻫـ ‪ -‬در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﻟﻮﻟﻪ را ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽﺗﻮان از ﻧﻈﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺠﺰا ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی دو ﻃﺮف ﻗﻄﻌﻪ ﺟﺪا ﺷﺪه را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﯾﻖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺰا ﺷﺪه ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺰﯾﻨﻪای دﯾﮕﺮ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﺟﺪا ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﭘﻞ زدن‪ 1‬اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ دو ﻃﺮف ﯾﮑﯽ از‬
‫اﺗﺼﺎلﻫﺎی ﻣﺠﺰا ﮐﻨﻨﺪه از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺎﺑﯿﻦ اﺗﺼﺎلﻫﺎی ﻣﺠﺰا ﮐﻨﻨﺪه‬
‫را ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﻮده و ﺿﻤﻨﺎً از ﺗﺪاﺧﻞ اﺿﺎﻓﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ روش در ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺟﺎدهﻫﺎ و ﺧﯿﺎﺑﺎنﻫﺎ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳﺎزهﻫﺎی‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﺘﻌﺪد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻧﯿﺰ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﺧﻄﻮط راهآﻫﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ روی ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪه و‬
‫دﯾﮕﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ را ﮐﻪ در ﻣﯿﺪانﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﺮار دارد ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺠﺰا ﻧﻤﻮد ﺗﺎ آﺛﺎر‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان رﯾﻠﯽ روی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه ﻃﺮﻓﯿﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺠﺰا ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻗﻄﻌﻪای ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﺪاﺧﻞ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺗﻠﻘﯽ ﮔﺮدد و آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺪاﺧﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ روی آن اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ روشﻫﺎی ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻃﻮری ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ روی ﺳﺎزه ﺳﻮﻣﯽ ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Shunt‬‬

‫‪91‬‬
 ‫‪ 2-4-2-9‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﻣﻮﻗﺖ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﻓﻮری ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﻪ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮔﺮدﯾﺪه وﻟﯽ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽﻫﺎی ﻻزم در ﺧﺼﻮص ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور اﻧﺠﺎم ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬و اﺣﺘﻤﺎل داده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻣﻮرد ﺻﺪﻣﻪ ﻗﺮار‬
‫ﻧﮕﯿﺮد‪ ،‬ﺑﺮای ﯾﮏ دوره ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺎرﻫﺎی ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺳﺎزه را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﻮد؛ اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮﯾﻊ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬زﻣﺎن ﻣﺠﺎز ﺑﺮای ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫ﻣﻮﻗﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻫﺮ دو ﺳﺎزه از ﺣﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 2-2-2-9‬ﺑﺴﺘﮕﯽ‬
‫دارد‪ .‬اﮔﺮ ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارﺷﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ در دوران ﺗﮑﻤﯿﻞ اراﺋﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺣﺪس زد ﮐﻪ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻋﻼجﺑﺨﺶ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺬف ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻌﮑﻮس ﺷﺪه‪ ،‬و ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻮﻗﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺳﻪ ﻣﺎه )ﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ( اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺪت‪،‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ +50‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ رود‪.‬‬

‫‪ 5-2-9‬ﻣﻼﺣﻈﺎت وﯾﮋه‬

‫‪ 1-5-2-9‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖﮐﺎﺗﺪی ﻧﺼﺐﺷﺪه درﻣﺠﺎورت ﺳﺮوﯾﺲﻫﺎی ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ‪ :‬اﺧﺘﻼﻻت اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫اﮔﺮ ﮐﺎﺑﻞ ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﻪ از ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب و ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺗﻐﺬﯾﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻮده و ﯾﺎ در ﻣﺠﺎورت آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﯾﺎ اﮔﺮ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻧﺰدﯾﮑﯽ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ )ارت( ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﺪارﻫﺎی ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ اﺧﺘﻼل ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺧﺘﻼﻻت‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﺗﻐﺬﯾﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد وﻟﺘﺎژﻫﺎی ﺻﺪادار ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ‪ 1‬در ﻣﺪار ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺧﺮوﺟﯽ از ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ در ﺣﺪود ‪ 5‬آﻣﭙﺮ و ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ‪ ،‬اﺧﺘﻼﻻﺗﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﯾﺎ در‬
‫ﺻﻮرت وﺟﻮد اﺧﺘﻼل‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻼﺣﻈﺎت دﯾﮕﺮی ﺑﺮای ﭘﺎﯾﯿﻦ آوردن ﺻﺪاﻫﺎی ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪ 2-5-2-9‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻣﺠﺎورت ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻋﻼﻣﺖدﻫﯽ راهآﻫﻦ‪ 2‬و ﻣﺪارﻫﺎی اﯾﻤﻨﯽ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﺿﺮوری‪ ،‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در زﻣﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﺼﺐ ﺷﺪه روی و ﯾﺎ در ﻣﺠﺎورت ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت راهآﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ اﺧﺘﻼﻟﯽ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی‬
‫ﻋﻼﻣﺖدﻫﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی و ﯾﺎ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺧﻄﻮط راهآﻫﻦ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺪون اﺧﺬ ﻣﺠﻮز از ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ‬
‫راهآﻫﻦ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻮارد زﯾﺮ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺒﺐ اﺧﺘﻼل در ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻋﻼﻣﺖدﻫﯽ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏﺳﻮی ﻣﻨﺘﺸﺮه از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ اﺧﺘﻼل در ﮐﺎرﮐﺮد روی رﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪار رﯾﻠﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Noize Voltages‬‬

‫‪2 - Rail Way Signal‬‬

‫‪92‬‬
‫ب ‪ -‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب ﮐﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺮژی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ اﺧﺘﻼل در‬
‫ﮐﺎرﮐﺮد رﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪار رﯾﻠﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ج ‪ -‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻨﺘﺮل از راه دور ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻋﻼﻣﺖدﻫﯽ ﮐﺎر‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ اﯾﺠﺎد اﺧﺘﻼل ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ راهآﻫﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای آﮔﺎﻫﯽ از آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏﻣﺎه ﻓﺮﺻﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺪاﺧﻞ ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎری ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ راهآﻫﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ راهآﻫﻦ ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ ﺑﺮای‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﯾﻨﮑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻣﺪارﻫﺎی ﻋﻼﻣﺖدﻫﯽ و ﻣﺪارﻫﺎی دﯾﮕﺮ‪ ،‬اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﻧﻤﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﻧﯿﺎز داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ راهآﻫﻦ ﺑﺮای اﺗﺼﺎل دادن ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻪ رﯾﻞﻫﺎ ﯾﺎ ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽﮐﻪ ﺑﺎ رﯾﻞﻫﺎ ﺗﻤﺎس دارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻋﻼﻣﺖدﻫﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﯾﻤﻨﯽ ﺧﺎص داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 6-5‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 3-5-2-9‬آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺳﺎزهﻫﺎی ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 3-3-5 ،1-3-5‬و ‪ 3-1-2-6‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬اﮔﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﯾﮏ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺣﺎﻣﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬
‫ﻫﺎدی اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺪاﺧﻞ در اﻣﺘﺪاد ﻫﺮ ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮردﮔﯽ در ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪن از ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ )ﺑﻨﺪ ‪ (3-5-10‬و اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺮوری‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ در آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ارزﯾﺎﺑﯽ آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻞ در ﺑﻨﺪ ‪ 1-1-2-9‬ﺷﺮح داده ﺷﺪه‪ ،‬در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮارد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-10‬ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻟﻮﻟﻪ و‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ و ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ‪ :‬ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ در ﭘﺎﯾﺎﻧﻪﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ و رودﺧﺎﻧﻪای‬ ‫‪3-9‬‬

‫ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﺗﻤﺎس ﮐﺸﺘﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﮑﻠﻪ و ﯾﺎ ﮐﺸﺘﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه و ﯾﺎ اﺳﮑﻠﻪ ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎ‬
‫ﮐﺸﺘﯽﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻞ‪ ،‬ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﮐﺸﺘﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﮐﺸﺘﯽ و ﯾﺎ اﺳﮑﻠﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرﺗﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺗﺼﺎل از ﻣﻘﺎوﻣﺖ آب ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﮐﻪ‬
‫ﮐﺸﺘﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮده ﯾﺎ ﯾﺪکﮐﺶ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯽ در ﮐﻨﺎر اﺳﮑﻠﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬از اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﮐﺸﺘﯽﻫﺎی ﺣﺎﻣﻞ ﻣﻮاد آﺗﺶﮔﯿﺮ و ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﮐﺸﺘﯽ ﺑﻪ اﺳﮑﻠﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﯽ ﺣﻔﺎﻃﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ و ﺑﺎ ﻗﺮار دادن آﻧﺪﻫﺎ در ﺳﻤﺖ ﺳﺎﺣﻞ ﯾﺎ در ﻣﺤﯿﻂ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎی‬
‫اﺳﮑﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎل ﻟﻨﮕﺮ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ ﺑﺎ ﮐﻨﺎره اﺳﮑﻠﻪﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی اﺳﮑﻠﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪93‬‬
 ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬ ‫‪-10‬‬

‫‪ 1-10‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز و روشﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی وﻟﺘﺎژ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ و آزﻣﻮنﻫﺎی ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺣﺼﻮل اﻃﻤﯿﻨﺎن از راهاﻧﺪازی ﺻﺤﯿﺢ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪه و ﺑﺮﺧﯽ از روشﻫﺎی ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﻮﺻﯿﻒ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ آزﻣﻮنﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺧﺎص ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﯿﺎن ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ در ﺑﺨﺶ ‪ 9‬و آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﻃﯽ دوره راهاﻧﺪازی‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری‬
‫در ﺑﺨﺶ ‪ 11‬ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ‪ :‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬

‫‪ 1-2-10‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ‬

‫‪ 1-1-2-10‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺑﻨﺪﻫﺎی ‪ 2-1-2-10‬ﺗﺎ ‪ 4-1-2-10‬ﺷﺮح داده ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﯾﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻟﮑﺘﺮود ﺣﺲﮔﺮ‪ 1‬در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬
‫)ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎک و آب ﺗﺎزه‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‪ ،‬ﺑﺮای ﻏﻮﻃﻪور ﺷﺪن در آبﻫﺎی ﺷﻮر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی روی را ﻣﯽﺗﻮان در آب درﯾﺎی ﺗﻤﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﺣﺲﮔﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در ﯾﮏ دوره ﻃﻮﻻﻧﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻌﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰی در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻮل ﻧﻤﮏ ﻏﻠﯿﻆ )ﻣﺜﻞ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﯾﺎ ﮐﻠﺮور‬
‫ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ( ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺤﻠﻮل ﻧﻤﮏ در آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدن ﻧﻤﮏ ﺟﺎﻣﺪ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎس ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ )آب ﯾﺎ ﺧﺎک( ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﯾﮏ ﺗﻮﭘﯽ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ‪ 2‬ﺻﻮرت ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﯾﮏ ﭘﻞ ﻧﻤﮑﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﻣﺤﻠﻮل ﻏﻠﯿﻆ ﺷﺪه ﻧﻤﮏ را داﺷﺘﻪ و از آﻟﻮده‬
‫ﺷﺪن ﻣﺤﻠﻮل ﻧﻤﮏ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺗﻮﭘﯽ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﭼﻮب ﯾﺎ ﺳﺮاﻣﯿﮏ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﮏ ﻣﺤﻠﻮل ﻏﻠﯿﻆ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮﭘﯽ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﺗﺮاوش و ﻧﻔﻮذ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ را زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻧﻤﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﻠﻮل اﺷﺒﺎع ﺷﺪه ﻧﻤﮏ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﮕﻬﺪاری ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دورهای‪ ،‬و ﺑﺎ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻧﻮ و ﺗﺎزهﺳﺎﺧﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﺮ ﮔﺎه اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ از‬
‫‪ 20‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﻮاد ﺗﺎزهای در ﺳﺎﺧﺘﺎر آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Sensing Electrode‬‬

‫‪2 - Porous Plug‬‬

‫‪94‬‬
‫ﺑﺮای آب درﯾﺎی ﺑﺪون آﻟﻮدﮔﯽ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮود ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺣﺬف ﺗﻮﭘﯽ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﺑﺮای ﻣﺪت زﻣﺎن زﯾﺎدی اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﺮد‪ .‬ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﻓﻠﺰ و ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه آن در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب درﯾﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ وﺳﯿﻠﻪ )ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه روی ﻧﻘﺮه ﭘﻮﺷﺶ داده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد( را در آبﻫﺎی ﻟﺐ ﺷﻮر ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﻮری در ﻣﻘﺪار‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺬاﺷﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-1-2-10‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 2-1-2-10‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‬

‫ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ از اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬در ﺷﮑﻞ )‪ (13‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻌﺎد اﻟﮑﺘﺮود ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ روش ﮐﺎرﺑﺮد‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬وﻟﯽ در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺲ ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت‬
‫ﻣﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ از ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن در ﻃﻮل ﻣﺪت آزﻣﺎﯾﺶ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰی ﺑﺎﯾﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﺑﺎ رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﺑﺎﻻ و ﺑﺎ ﺧﻠﻮص ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺲ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﺗﻤﯿﺰ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ اﺛﺮی از اﮐﺴﯿﺪ ﯾﺎ روﻏﻦ روی آن ﻧﺒﻮده و ﭘﺲ از ﺗﻤﯿﺰ ﺷﺪن در ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ اﺷﺒﺎع‬
‫ﺷﺪه ﻏﻮﻃﻪور ﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﺟﺎﻣﺪ اﺿﺎﻓﻪ‪ ،‬در ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬ﺑﺮای ﭘﺎﯾﺪاری ﺣﺎﻟﺖ اﺷﺒﺎع ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت‬
‫ﻣﺲ ﺑﺎﯾﺪ از ﮐﺮﯾﺴﺘﺎلﻫﺎی ﻣﺮﻏﻮب ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﺧﺎﻟﺺ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و آب ﻣﻘﻄﺮ ﯾﺎ آب ﯾﻮن زداﯾﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺗﺮﺟﯿﺤﺎً در ﯾﮏ ﻇﺮف‬
‫ﺷﯿﺸﻪای ﺗﻤﯿﺰ ﺟﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎس اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﺧﺎک ﻓﻘﻂ از ﻃﺮﯾﻖ ﺟﺰء ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ اﻟﮑﺘﺮود ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺗﺮاوش ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﺮﻃﻮب ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ اﯾﻦ ﻧﻮع اﻟﮑﺘﺮود ﺑﺮای ﻣﺪت زﯾﺎدی‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺣﺘﻤﺎً در ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ اﺷﺒﺎع ﺷﺪه ﻏﻮﻃﻪور ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 3-1-2-10‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‬

‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‪ ،‬از ﺟﻨﺲ ﻧﻘﺮه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آن ﺑﺎ ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ﺑﻪ روشﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ و ﯾﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود‪ ،‬از ﭘﺎﯾﺪاری ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در آب درﯾﺎ ﯾﺎ‬
‫آبﻫﺎی ﻧﻤﮑﯽ در ﻣﺪﺧﻞ رودﺧﺎﻧﻪ‪) 2‬ﻣﺼﺐ( اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻮﻻد در داﺧﻞ ﺑﺘﻦ ﻣﯽﺗﻮان از اﻟﮑﺘﺮود‬
‫ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در آب درﯾﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬داﺧﻞ ﯾﮏ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺳﻮراﺧﺪار و ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ آب ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ آب ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮود در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف در آب‬
‫ﺗﺎزه درﯾﺎ ﻏﻮﻃﻪور ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻧﺘﻬﺎی ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺎﯾﻖ ﺷﻮد ﺗﺎ از اﯾﺠﺎد اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه در اﻟﮑﺘﺮود ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﻮری آب روی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬رﻗﯿﻖ ﺷﺪن آب درﯾﺎ‪ ،‬ﮐﻪ در ﻣﺼﺐ ورودی رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫آب درﯾﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮود را ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺻﻮﻻً ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻘﺪاری ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﯿﺎن‬
‫ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪) (1‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﺑﺮای اﻟﮑﺘﺮود ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ‪ -‬آب درﯾﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد؛ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ ازای ﻫﺮ ده ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻏﻠﻈﺖ از ﻣﻘﺪار ‪ 60‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﺒﻮل ﯾﮏ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺟﺰﯾﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ‪ ،‬اﯾﻦ اﺛﺮ ﺟﺒﺮان ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﻮری آب‪ ،‬روی اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮود ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﻠﻮل اﺷﺒﺎع ﮐﻠﺮور ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ درون ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺑﺪون ﺳﻮراخ ﻏﻮﻃﻪور ﮔﺮدد و ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺗﻮﭘﯽ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ از‬
‫ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺧﻮد ﺟﺪا ﺷﻮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮود در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ درون ﻣﺤﻠﻮل اﺷﺒﺎع ﮐﻠﺮور ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ﻧﮕﻬﺪاری ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - BS 2874 grade C 101‬‬

‫‪2 - Saline Estuarine Waters‬‬

‫‪95‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪ -13‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‬

‫‪ 4-1-2-10‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ روی‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﺪاول اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻓﻠﺰی در ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﻃﺮاف ﺳﺎزه ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺻﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﻟﮑﺘﺮود از ﺟﻨﺲ روی در آب ﺗﻤﯿﺰ درﯾﺎ‪ ،‬در ﺧﯿﻠﯽ از ﻣﻮارد‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬وﻟﯽ ﮐﺎرﺑﺮد آن ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از آب درﯾﺎ‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮود روی‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺧﺎﻟﺺ ) ‪ 99/9‬درﺻﺪ روی ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ آﻫﻦ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان‬
‫‪ 0/0014‬درﺻﺪ ( ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-3-5-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪96‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از آﻟﯿﺎژﻫﺎی روی ﮐﻪ در ﺳﺎﺧﺖ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﺼﺮف ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی از ﺟﻨﺲ روی ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ارزانﺗﺮ و ﺑﺎ اﺳﺘﺤﮑﺎمﺗﺮ از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاری ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از روی در آب درﯾﺎ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ دﻗﺖ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮای اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی روی ‪ ± 30‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ و ﺑﺮای اﻟﮑﺘﺮود ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ‪ -‬آب درﯾﺎ ‪ ± 5‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-2-10‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‬

‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻫﯿﺪروژن اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬در ﺟﺪول )‪ (6‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﮑﺘﺮود ﮐﺎﻟﻮﻣﻞ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده آن در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ اﺳﺖ ﻧﯿﺰ در ﺟﺪول آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽﺳﺎزد‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮود‬
‫ﮐﺎﻟﻮﻣﻞ ﺑﺮای ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -6‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻫﯿﺪروژن اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫)در دﻣﺎی ‪ 25‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد(‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﻟﺖ‬ ‫ﻧﻮع اﻟﮑﺘﺮود‬
‫‪+ 0/32‬‬ ‫ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ‬
‫‪+ 0/20‬‬ ‫ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ اﺷﺒﺎع‬
‫‪) + 0/25‬ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ(‬ ‫ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه ‪ -‬آب درﯾﺎ‬
‫‪+0/25‬‬ ‫ﮐﺎﻟﻮﻣﻞ )ﮐﻠﺮور ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ اﺷﺒﺎع(‬
‫‪) -0/78‬ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ(‬ ‫روی ‪ -‬آب درﯾﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ‪ :1‬ﺗﺄﺛﯿﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻃﯽ آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ‪ :2‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻫﯿﺪروژن اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﻨﺠﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد )اﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود در ﻋﻤﻞ‪،‬‬
‫ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬ﺑﻪﻧﺪرت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد(‪ .‬ﻫﺪف از ﺗﺸﮑﯿﻞ اﯾﻦ ﺟﺪول‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮود روی‪ -‬آب‬
‫درﯾﺎ ‪ 1/1‬وﻟﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺲ ‪ -‬ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ اﺳﺖ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﺿﺎً ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺲ ‪-‬‬
‫ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه و ﻣﻘﺪار ‪ -0/85‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود روی ‪ /‬آب درﯾﺎ ‪ 1/1‬وﻟﺖ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد )ﯾﻌﻨﯽ ‪ +0/25‬وﻟﺖ(‪ .‬ﺷﮑﻞ )‪ (14‬ﻣﻘﯿﺎس ﺗﺒﺪﯾﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ راﯾﺞ را ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-2-10‬وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎ‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺿﺮورﺗﺎً ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻏﯿﺮ اﯾﻦﺻﻮرت اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺪار ﺧﺎرﺟﯽ )در اﺛﺮ وﺟﻮد ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در اﺛﺮ ﺗﻤﺎس ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ( ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻄﺎ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮای ﺣﺼﻮل اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺪن اﯾﻦ ﺧﻄﺎ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬

‫‪97‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﻟﺖﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪار ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺰرگﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺧﻠﯽ ﺑﯿﺶ از ‪ 10‬ﻣﮕﺎ اﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎی وﯾﮋهای ﺑﺎ آﻣﭙﺪاﻧﺲ داﺧﻠﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﯿﻦ‬
‫‪ 1‬ﻣﮕﺎ اﻫﻢ ﺗﺎ ‪ 100‬ﻣﮕﺎ اﻫﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان از درﺳﺘﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺧﻠﯽ وﻟﺖﻣﺘﺮ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺣﺬف ﺷﺪن اﺛﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻی ﻣﺪار ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻔﺎوت ﺑﯿﻦ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ از‬
‫ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود‪.‬‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺧﻠﯽ ﺑﺎﻻ )ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺪوداً ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ 10‬ﻣﮕﺎ اﻫﻢ( ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎی ﻇﺎﻫﺮاً ﺻﺤﯿﺤﯽ از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽﮐﻪ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﻮرد اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺗﺪاﺧﻞ‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺣﺴﺎس ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ از اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﯽ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬در اﻣﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی وﻟﺘﺎژ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺪاﺧﻞ روی ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از وﻟﺖﻣﺘﺮی ﮐﻪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را ﺗﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﺿﺮوری ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺻﺪ دﯾﮕﺮی ﻫﻤﭽﻮن اﻧﺪازهﮔﯿﺮی وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 1‬ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ 4-2-10‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﮐﻪ دارای آﺷﮑﺎرﺳﺎزﻫﺎی ﺣﺴﺎس ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ‪ 2‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ را اﻓﺰاﯾﺶ داده و از اﯾﻦرو‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ زﯾﺎدی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ زﯾﺮا در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای را از ﻣﺪار ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎرج ﻋﺒﻮر ﻧﻤﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل رﺳﯿﺪن‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ را ﻗﻄﺒﯽ‪ 3‬ﮐﻨﺪ و ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﮐﺎﻓﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ روﯾﺎروﯾﯽ ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎرﺟﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ دﻗﺖ ﻻزم را از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ وﻟﺘﺎژ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬وﺟﻮد وﻟﺖﻣﺘﺮ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮی ﻏﺎﻟﺒﺎ ﯾﮏ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﻔﯿﺪی از ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺮﻗﯽ را ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآورد‪ .‬وﻟﺖﻣﺘﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﻣﺪار ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪﮐﺎر رود‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺪرج ﻧﺸﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﻮﯾﯿﭻ‪ ،‬وﻟﺖﻣﺘﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬در دو ﺳﺮ ﻣﺪار ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬از زﻣﺎن ﻋﺮﺿﻪ وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - BS 89‬‬
‫‪2 - Sensitive Null Point Detectors‬‬
‫‪3 - Polarized‬‬

‫‪98‬‬
‫‪99‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -14‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺘﻔﺎوت‬
 ‫‪ 5-2-10‬ﺛﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ذﺧﯿﺮه دادهﻫﺎ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺛﺒﺖ وﻟﺘﺎژ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ ﺛﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪه وﻟﺘﺎژ ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ورودی اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻧﺤﺮافﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺎﺷﯽ‬
‫از ﻣﺤﯿﻂ ﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری را ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﻣﻔﯿﺪﺗﺮ واﻗﻊ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻏﻠﺐ‬
‫اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺛﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻧﺸﺘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻗﻄﺎر ‪ dc‬ﭘﺎﯾﺶ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از ﺛﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬اﺑﺘﺪا‬
‫ﺑﺎﯾﺪ روی ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﮐﺎر ﻣﺸﮑﻞ و ﺣﺴﺎﺳﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ از‬
‫ﺛﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﯾﺪ از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﺻﺤﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﻮد و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‬
‫ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس اﻟﮑﺘﺮود ﻓﻠﺰی ﺑﺎ آب ﯾﺎ ﺧﺎک اﻓﺰاﯾﺶ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺛﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎت ﭼﻨﺪ ﮐﺎﻧﺎﻟﻪ دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺰرگ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮﻫﺎ ﻧﻮﻋﺎً دارای دﻗﺘﯽ در ﺣﺪ ‪ 0/1‬درﺻﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻣﭙﺪاﻧﺲ ورودی آﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻠﮑﺮدﺷﺎن از ‪ 1‬ﻣﮕﺎ اﻫﻢ ﺗﺎ‬
‫‪ 1000‬ﻣﮕﺎ اﻫﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ دﯾﺠﯿﺘﺎل‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﭼﺎپ ﮐﺮدن و ذﺧﯿﺮه اﻃﻼﻋﺎت روی دﯾﺴﮏ ﯾﺎ ﻧﻮار را ﻧﯿﺰ‬
‫دارا ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎی ﻏﯿﺮﻋﺎدی را ﺛﺒﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬در‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﭘﺮوﺳﺴﻮرﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺑﺮای ﺟﻤﻊآوری‪ ،‬ذﺧﯿﺮه و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪،‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ ﺣﺠﻢ زﯾﺎدی از اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه )دادهﻫﺎ( وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-10‬روشﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬

‫‪ 1-3-10‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺳﺎزه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺳﺎزه ﮐﻪ در دﺳﺘﺮس ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ اﺳﺖ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬وﻟﯽ‬
‫ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل وﺟﻮد ﯾﮏ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻮب ﻓﻠﺰ )ﺳﺎزه( ﺑﻪ ﻓﻠﺰ )اﻟﮑﺘﺮود( ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ وﺟﻮد ﯾﮏ ﻣﺪار ﻓﻠﺰی ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﮐﻢ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪ اﺗﺼﺎل و آن ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﺎزه ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ اﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﺗﺼﺎل ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﺗﺼﺎﻻت ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬روی ﺷﯿﺮﻓﻠﮑﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﻓﻠﺰی آﻧﻬﺎ ﻣﺸﮑﻮک ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﺑﻠﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﻣﻞ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﮐﺎﺗﺪی اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬

‫‪ 2-3-10‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬

‫‪ 1-2-3-10‬اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺎ ﺳﺎزهﻫﺎ‬

‫در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ در آﯾﻨﺪه وﺟﻮد دارد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮای ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺗﺮﺟﯿﺤﺎً ﻧﻘﺎﻃﯽ ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ آﻣﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻘﺎط‪ ،‬ﯾﮏ ﻫﺎدی ﻋﺎﯾﻖ ﺷﺪه ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه و ﺳﺮ دﯾﮕﺮ آن ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺤﻞ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس‬
‫ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-1-2-6‬رﺟﻮع ﺷﻮد(؛ در ﻏﯿﺮ اﯾﻦﺻﻮرت‪ ،‬ﺧﺎک و ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ از اﻃﺮاف ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل‬
‫اﻟﮑﺘﺮود ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان اﺗﺼﺎل ﻓﻠﺰی ﻣﺤﮑﻢ ﻣﺬﮐﻮر را اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪100‬‬
 ‫‪ 2-2-3-10‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺑﺮای ﻗﺮار دادن اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‬
‫اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﺎﻻی ﺳﺎزه ﻣﻮرد اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬وﻗﺘﯽ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﺧﺎک ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ روی ﮔﺮادﯾﺎن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﻔﺎری و ﺧﺎﮐﺒﺮداری ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﻫﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬ﺗﻤﺎس ﮐﺎﻓﯽ ﺧﺎک ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮع ﺗﻤﺎس‪ ،‬روی ﻣﺪار اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺗﺄﺛﯿﺮ دارد‪.‬‬
‫ﺑﯿﺎن اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻄﺎﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺮادﯾﺎن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﺎک ﻣﺤﺴﻮس ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﺮارﮔﯿﺮی‬
‫ﺳﺎزه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ زﯾﺎد ﯾﺎ ﮐﻢ ﺑﺮآورد ﮐﺮدن ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺜﺒﺖ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺧﯿﺲ ﻧﻤﻮدن ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﮐﺎﻫﺶ داد‪ .‬در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﻒ زﻣﯿﻦ ﺳﻨﮓﻓﺮش ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ را زﯾﺮ ﺗﭙﻪای از ﺧﺎک ﯾﺎ ﺷﻦ ﺧﯿﺲ واﻗﻊ روی ﺷﯿﺎرﻫﺎی ﺑﯿﻦ ﺳﻨﮓﻫﺎ دﻓﻦ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬از درﺳﺘﯽ اﯾﻦ ﺗﻤﺎس آﮔﺎه ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻣﻄﻤﺌﻦ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ درون ﺧﺎک )اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ‪ (IR‬در اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺧﻄﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﻢ‪ 1‬ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدد‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ واﻗﻌﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه و اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻗﺮار داده ﺷﻮد‬
‫ﺑﺪون آﻧﮑﻪ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﺑﺎ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﻢ رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻮد‪ ،‬در ﻫﺮ ﺣﺎل اﻣﮑﺎن ﺧﻄﺎی ﻧﺎﺷﯽ از اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ )‪ (IR‬از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﻫﺮ ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﯽ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﯾﺎدآوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ در ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ )‪(IR‬‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬روشﻫﺎﯾﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎی ‪ 3-2-3-10‬و ‪ 4-2-3-10‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 3-2-3-10‬روش ﻗﻄﻊ آﻧﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮری از ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪه ﻗﻄﻊ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ دو ﺳﺮ اﺗﺼﺎل ﺧﯿﻠﯽ آﻫﺴﺘﻪﺗﺮ از اﻓﺖﻫﺎی‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ )ﯾﻌﻨﯽ اﻓﺖ ‪ (IR‬ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮﯾﻊ ﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﺮﯾﻌﺎً ﭘﺲ از‬
‫ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ ﺣﺎﺻﻞ‪ ،‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﻄﺢ اﺗﺼﺎل ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ‪،‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ ؟‬
‫ﻧﺮخ اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺧﺎک و ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ ﺑﺮای ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪن ﺳﺎزه )ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺪتزﻣﺎن روﺷﻦ ﮐﺮدن‬
‫ﻣﺒﺪل اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی( ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‪ ،‬زﻣﺎن ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را ﺑﻌﺪ از ﻗﻄﻊ‬
‫ﺳﻮﯾﯿﭻ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﺄﺧﯿﺮ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ در ﻗﺮاﺋﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن در ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ ارزﯾﺎﺑﯽﺷﺪن‬
‫ﺳﻄﺢ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﯿﺰان واﻗﻌﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬زﻣﺎن ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی در ﻣﺤﺪوده ‪ 0/1‬ﺗﺎ ‪ 3‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ )‪ (15‬را‬
‫ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ(‪ .‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮاﻗﻊ‪ ،‬رﻋﺎﯾﺖ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1‬ﺑﻪ‬
‫‪ 4‬ﺑﺮای زﻣﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻪ زﻣﺎن روﺷﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﻄﺒﯽﺑﻮدن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺿﺮوری ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Under Protection‬‬

‫‪2 - Instantaneous-off Potential Method‬‬

‫‪101‬‬
‫اﮔﺮ روی ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺎزه‪ ،‬ﻣﻨﺎﻓﺬی‪ 1‬ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﻘﺪار ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن ﺳﺎزه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه روی ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺎزه‪ ،‬ﻣﻨﺎﻓﺬی ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺪﯾﺪ آﯾﺪ در آن ﺻﻮرت ﻧﻮاﺣﯽ ﻟﺨﺖ ﻓﻠﺰ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻗﻄﺒﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﻦ ﻧﻮاﺣﯽ ﻟﺨﺖ ﻓﻠﺰ ﺑﺮﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ دوﺑﺎره‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪن ﺧﻄﺎی اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ )‪ ( IR‬ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﺣﺪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روشﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﻢ ﻣﻨﺘﻬﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع‪ ،‬اﯾﻦ ﺧﻄﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺎی اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ )‪ (IR‬ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ داﻣﻨﻪ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬اﯾﻦ ﺧﻄﺎ ﻧﯿﺰ‬ ‫‪dc‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز اﯾﻦ ﺧﻄﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬روش ﮐﻮﭘﻦ‪ 2‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﺑﺮوز اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﺎﯾﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-2-3-10‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻄﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺮاﺟﻊ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ روش را در ﺗﺸﺨﯿﺺ‬
‫ﻣﯿﺰان ﺣﻔﺎﻇﺖ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎی ﺳﺎدهﺗﺮی ﮐﻪ از اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ )‪ (IR‬ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻔﯿﺪﺗﺮ ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -15‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻗﻄﻊ آﻧﯽ ﯾﺎ ﻗﻄﺒﯽ ﺷﺪه ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫‪1 - Haliday‬‬
‫‪2 - Coupon method‬‬

‫‪102‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪ 4-2-3-10‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻤﻮﻧﻪ آزﻣﺎﯾﺸﯽ )ﮐﻮﭘﻦ(‬
‫ﺟﻨﺲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﻫﻤﺎن ﺟﻨﺲ ﻓﻠﺰ ﺳﺎزه و دارای ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﮕﺮ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﺎزه و در ﺗﺮازی ﮐﻪ ﺧﺎک آن از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ و‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﺷﺒﯿﻪ ﺧﺎک اﻃﺮاف ﺳﺎزه ﺑﺎﺷﺪ دﻓﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ اﺗﺼﺎل آزﻣﺎﯾﺶ‪ 2‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس )ﺟﻌﺒﻪ اﺗﺼﺎل( ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک ﻣﺠﺎورش‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺧﺎک در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﻔﺬدار ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻗﺎﺑﻞ اﯾﺠﺎد روی ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه‬
‫را ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک از ﻃﺮﯾﻖ روش ﻗﻄﻊ آﻧﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻗﻄﻊ ﮐﺎﻣﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮری از اﺗﺼﺎل آزﻣﺎﯾﺶ را ﻣﻤﮑﻦ ﮐﺮده و ﺑﺪﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ اﺛﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻮاﺣﯽ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ و‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان را از ﺑﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﮔﺎﻫﯽ از ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺎدی را ﻣﺼﺮف ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن‬
‫دارد اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﮔﻤﺮاهﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-3-10‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور‬

‫‪ 1-3-3-10‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ‬

‫در ﻣﻮاردیﮐﻪ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻮﻻدی از ﺑﺎﻻی اﺳﮑﻠﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﺗﻌﺪادی ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ روی ﺳﻄﺢ اﺳﮑﻠﻪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان‬
‫اﺗﺼﺎل ﻻزم را اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﻧﮕﻬﺪاری آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪) .‬ﺑﻪﺟﺰ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﺣﺲﮔﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ(‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎری آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در اﻃﺮاف ﺳﺎزه ﻣﺸﮑﻞ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﺳﻮراﺧﺪار )ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه‪ ،‬در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی در آﻧﻬﺎ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ(‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪ در ﻋﻤﻖ از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻮرد ﻟﺰوم اﻃﺮاف ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﻣﮑﺎن ﻗﺮارﮔﯿﺮی اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ از روی ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آﻧﺪﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدد )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی‬
‫آﻧﺪی دور ﯾﺎ ﺗﻌﺪادی از آﻧﺪﻫﺎی زﯾﺮ آب(‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ در ﻓﻮاﺻﻞ دور از آﻧﺪ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻃﺮﻓﯽ از ﭘﺎﯾﻪ‬
‫‪3‬‬
‫اﺳﮑﻠﻪ ﮐﻪ آﻧﺪ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻧﯿﺰ در ﻃﺮﻓﯽ از ﭘﺎﯾﻪ اﺳﮑﻠﻪ ﮐﻪ آﻧﺪ وﺟﻮد دارد( و ﻧﯿﺰ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ آﻧﺪﻫﺎ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﺮای ﭘﺎﯾﺶ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ( ﺳﺎزه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Coupon‬‬
‫‪2 - Test Link‬‬
‫‪3 - Monitoring‬‬

‫‪103‬‬
 ‫‪ 4-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬

‫‪ 1-4-10‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﯾﮏ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮی در ﻣﺪار ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﻣﺘﺤﺮک و ﯾﺎ ﯾﮏ اﻧﺪازهﮔﯿﺮ دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ‪ dc‬ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮار دادن ﯾﮏ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ‬
‫در ﻣﺪار‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻞ ﻣﺪار را ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﻄﺎﯾﯽ در‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآورد؛ ﭘﺲ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺿﺮورﺗﺎً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪار ﮐﻞ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺪ ﮐﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه‪ ،‬اﺻﻮﻻً ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ در آﺧﺮﯾﻦ ﺣﺪ اﻧﺤﺮاف ﻋﻘﺮﺑﻪ‪ 1‬ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻣﻘﺪار‪ ،‬اﻓﺖ‬
‫وﻟﺘﺎژ واﻗﻌﯽ در ﻣﺴﯿﺮ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﯿﺮوی ﻣﺤﺮﮐﻪ )‪ (e.m.f‬ﻣﺪار‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در داﺧﻞ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪی از ﻧﯿﺮوی ﻣﺤﺮﮐﻪ )‪ ،(e.m.f‬درﺻﺪ ﺧﻄﺎی ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ را ﺑﯿﺎن‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-4-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺧﺮوﺟﯽ از ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی‬
‫آﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوی ﻣﺘﺤﺮﮐﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭼﻨﺪ وﻟﺖ و ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﯿﺰان اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﻣﺪار آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻً درﺻﺪ ﮐﻤﯽ از ﻧﯿﺮوی‬
‫ﻣﺤﺮﮐﻪ ) ‪ ( e.m.f‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎی ﻧﺎﭼﯿﺰی در اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن را ﺳﺒﺐ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮﻟﺘﯽﻣﺘﺮﻫﺎ‪ 2‬ﻣﺤﺪودهﻫﺎﯾﯽ ﺗﺎ ‪ 10‬آﻣﭙﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮ از آن‪ ،‬از ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﺪرج ﺷﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﯾﮏ ﻣﻮﻟﺘﯽﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻓﺖ ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ دو ﺳﺮ ﯾﮏ ﺷﻨﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪﮐﺎر رود‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 50‬آﻣﭙﺮ‪ 75 /‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﻣﻌﺎدل ‪ 0/0015‬اﻫﻢ ﯾﺎ ﻫﺮ‬
‫‪ 1/5‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺘﯽ ﻣﻌﺎدل ‪ 1‬آﻣﭙﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﯾﮏ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﯿﺎس آﻧﺮا ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای درﺟﻪﺑﻨﺪی ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً‬
‫ﺟﺮﯾﺎن را ﻗﺮاﺋﺖ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-4-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﻣﺪارﻫﺎی ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ )ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه(‬
‫وﻟﺘﺎژ ﻣﺤﺮﮐﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬در ﺣﺪود ﭼﻨﺪﺻﺪ ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و در ﻣﺪارﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ دو ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪﻫﻢ وﺟﻮد‬
‫دارد‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﻣﺤﺮﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺰ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺮار دادن آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ در اﯾﻦ ﻣﺪارﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺮﯾﺎن واﻗﻌﯽ ﻣﺪار را‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ و ﺧﻄﺎی ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی در ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪ آورد‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺿﺮورﺗﺎً از ﻣﺤﺪوده ﺧﺎﺻﯽ از ﻣﻮﻟﺘﯽﻣﺘﺮ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪار اﯾﺠﺎد ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬آﻣﭙﺮﻣﺘﺮﻫﺎ و ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی وﯾﮋهای وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫‪ 50‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ )ﺑﻪ ازای آﺧﺮﯾﻦ ﺣﺪ اﻧﺤﺮاف ﻋﻘﺮﺑﻪ(‪ ،‬اﻓﺖ اﯾﺠﺎد ﮐﺮده و ﺧﻄﺎﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯽرﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Full Scale Deflection‬‬

‫‪2 - Multimeters‬‬
‫‪3 - Shunt‬‬

‫‪104‬‬
‫اﮔﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﭼﻨﯿﻦ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی وﻟﺘﺎژ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ وﻟﺖﻣﺘﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻی ﻣﺠﺰا‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺻﺤﯿﺢ ﺟﺮﯾﺎن را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد ) ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ 16‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫و‪.B‬‬ ‫اﻟﻒ ‪ -‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ راﺑﻂ اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎی ‪A‬‬

‫ب‪ -‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ دوﺳﺮ ‪ AB‬ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖﻣﺘﺮ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺑﺎﻻ )‪(V1‬‬

‫ج‪ -‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺮار دادن آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﯿﻦ ‪(I) AB‬‬
‫د‪ -‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ دوﺳﺮ ‪ AB‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )‪(V2‬‬
‫= ﻣﻘﺪار ﺻﺤﯿﺢ ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫‪IV1‬‬
‫‪V1− V2‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ -16‬روش ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﺻﺤﯿﺢ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه از ﻣﺪارﻫﺎی ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ‬

‫‪1‬‬
‫‪ 4-4-10‬ﻣﺪار آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ‬
‫ﺑﺮای ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﯿﺎن ﺷﺪه در ﺑﺨﺶ ‪ ،3-4-10‬ﻣﯽﺗﻮان از آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ )‪ -17‬اﻟﻒ(‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺪار‪ ،‬از ﯾﮏ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮی ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ‪ dc‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﻨﺒﻊ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان وﻟﺘﺎژ دو ﺳﺮ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی را ﺻﻔﺮ ﻧﻤﻮد‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ‪ ،‬آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺪار واﻗﻌﯽ‬

‫‪1- Zero Resistance Ammeter Circuit‬‬

‫‪105‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮای ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮان دﺳﺘﮕﺎه را ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻮازی ﺑﻪ ﻫﺎدی ﺣﺎﻣﻞ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ -17‬ب رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ روی ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺟﺮﯾﺎن از ﺳﻤﺖ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺟﺎری ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻠﯽ از دﺳﺘﮕﺎه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﮔﺰﯾﻨﻪ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻗﺮاﺋﺖ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻌﮑﻮس ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﯾﺎدآور اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﮐﻪ در آن ﻗﺴﻤﺖ اﺗﺼﺎل ﯾﺎ ﺳﺎزه ﺑﯿﻦ دو ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﺜﻞ ﯾﮏ ﺷﻨﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ روش‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن دارای ﻧﻮﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-4-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬

‫ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻟﻮﻟﻪ را ﻫﻤﭽﻮن ﯾﮏ ﺷﻨﺖ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ )‪ -17‬ب( ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد‪ .‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻟﻮﻟﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻣﯿﮑﺮو ﯾﺎ ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖﻣﺘﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ -1‬ﺑﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺟﺮﯾﺎن ‪ Ib‬ﺑﻪﻧﺤﻮی ﮐﻪ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ اﻧﺤﺮاﻓﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت ﺟﺮﯾﺎن ‪ Ib‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫اﺗﺼﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﺪار آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه از ﯾﮏ اﺗﺼﺎل )اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻫﻨﮕﺎم ﻗﻄﻊ‬
‫اﺗﺼﺎل(‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -17‬اﻟﻒ‪ -‬آﻣﭙﺮﻣﺘﺮﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ‬

‫‪106‬‬
 ‫ﻧﮑﺘﻪ ‪ - 2‬ﺑﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺟﺮﯾﺎن ‪ Ib‬ﺑﻪﻧﺤﻮی ﮐﻪ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ اﻧﺤﺮاﻓﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت ‪Ib = I‬‬

‫و ‪ D 2‬اﻧﺤﺮاف ﻋﻘﺮﺑﻪ ﺑﻪ ازای ﻣﻌﮑﻮس ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن ‪ Ib‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف ﻋﻘﺮﺑﻪ ‪ ،D‬ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫‪D1‬‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ‪ . 2 / D (D1 + D2 ) :‬اﮔﺮ وﻟﺖﻣﺘﺮ اﻧﺪازه وﻟﺘﺎژ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬در آنﺻﻮرت ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ ﺟﻔﺖ ﻧﻘﺎط داﺧﻠﯽ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﻋﻘﺮﺑﻪ ﺑﻪ ازای ﻣﻌﮑﻮس ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎن ‪ Ib‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪V2‬‬ ‫و‬ ‫‪V1‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬ ‫‪R = ( V1 + V2 )2I‬‬ ‫ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ ‪:‬‬
‫ﻣﻌﮑﻮس ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬اﺛﺮ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻮﺳﺎن در ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﻧﺎی‪ 1‬ﮔﺬرﻧﺪه از ﻫﺎدی ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﯾﺶ را ﺣﺬف ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻓﺮض ﺑﺮ اﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ ﺟﻔﺖ ﻧﻘﺎط داﺧﻠﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه در اﻣﺘﺪاد ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -17‬ب‪ -‬آﻣﭙﺮﻣﺘﺮﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻟﻮﻟﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﯾﺎ از روی اﺑﻌﺎد ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد ﯾﺎ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر دادن ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻌﻠﻮم از آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻟﻮﻟﻪ و‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺷﯽ از آن ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪدﺳﺖ آورد؛ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻋﺒﻮری از ﻟﻮﻟﻪ را از ﻃﺮﯾﻖ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﻫﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﻣﻨﻈﻢ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮری از ﻟﻮﻟﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﻋﺎﯾﻖ در ﺑﯿﻦ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺑﺮای‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ اﺗﺼﺎل راﺑﻂ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬دو ﺳﺮ اﺗﺼﺎل ﻋﺎﯾﻖ ﻣﺰﺑﻮر را ﭘﻞ زد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 6-4-10‬آﻣﭙﺮﻣﺘﺮﻫﺎی ﺣﻠﻘﻮی‬
‫ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎدی ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ 10‬آﻣﭙﺮ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺣﻠﻘﻪای ﯾﺎ ﮔﯿﺮهای اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی‬
‫ﺣﺲﮔﺮ ﺑﺎ ﺣﻠﻘﻪ زدن در اﻃﺮاف ﻫﺎدی ﺣﺎﻣﻞ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺑﺪون ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﻣﺪار‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﺪارﻫﺎی ﺣﺎﻣﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻤﺘﺮ‬

‫‪1 - Steady‬‬
‫‪2 - Clip-On‬‬

‫‪107‬‬
‫از ‪ 10‬آﻣﭙﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ آﻣﭙﺮﻣﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد )زﯾﺮا ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ در آﻣﭙﺮ ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻢ اﺳﺖ(‬
‫اﻣﺎ ﺑﺮای ﻣﻄﻤﺌﻦﺷﺪن از وﺟﻮد ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪار‪ ،‬ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ 5-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫‪ 1-5-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮود زﻣﯿﻨﯽ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک‬

‫از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی‪ 1‬ﺑﺮای ﺗﺰرﯾﻖ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ زﻣﯿﻦ و اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎن‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن در اﻟﮑﺘﺮود اﻧﺪازهﮔﯿﺮ وﻟﺘﺎژ‪ ،‬از ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب و ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ﺑﻪﻏﯿﺮ از‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺧﻄﻮط اﺻﻠﯽ ﺑﺮق‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺪاﺧﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮای اﻃﻼع از روشﻫﺎی آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮود زﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﻠﻪ و ﺧﺎک در ﻓﺎﺻﻠﻪای ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﻠﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ و اﻟﮑﺘﺮود‪ .‬از‬
‫آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮود زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ دور ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردیﮐﻪ آزﻣﺎﯾﺶ روی ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﺑﻌﺎد اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی‬
‫ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﺳﻂ روش ﭼﻬﺎر اﻟﮑﺘﺮودی وﻧﺮ‪ 3‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻬﺎر اﻟﮑﺘﺮود واﻗﻊ در ﯾﮏ‬
‫اﻣﺘﺪاد و ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺴﺎوی ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﻃﺮﯾﻖ دو اﻟﮑﺘﺮود ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و دو اﻟﮑﺘﺮود داﺧﻠﯽ ﺑﺮای‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮑﺘﺮود اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺧﺎک ﮐﺎﻣﻼً ﺗﻤﺎس ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ وﻟﯽ اﯾﻦ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از‬
‫‪1‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺮﺟﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺗﻤﺎس ﮐﺎﻓﯽ‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﯾﮏدﻫﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ در ﻋﻤﻖ زﻣﯿﻦ ﻓﺮو روﻧﺪ‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮود ﺑﺎ ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﭘﺎی اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ آب رﯾﺨﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﺟﻔﺖ اﻟﮑﺘﺮود داﺧﻠﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻫﻢ ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 2 πaR‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ در آن‪ R :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪) ،‬ﺑﻪ اﻫﻢ( و‬
‫‪ a‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮود )ﺑﻪ ﻣﺘﺮ( ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ اﯾﻦ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﺑﻪ ﻋﻤﻘﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺧﺎکﻫﺎی ﺧﯿﻠﯽ ﺧﺸﮏ ﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﯾﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی ﭼﺎﻫﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﺎ‬
‫ﻋﻤﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک را ﻣﯽﺗﻮان از ﻃﺮﯾﻖ روشﻫﺎی اﻟﻘﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫‪1 - Steel Spike‬‬

‫‪2 - BS-CP1013‬‬
‫‪3 - Wenner four-electrode method‬‬

‫‪108‬‬
 ‫‪ 2-5-10‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﯾﮏ اﺗﺼﺎل‬
‫در ﻣﻮاردیﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮی ﺑﺎ ﯾﮏ اﺗﺼﺎل‪) ،‬ﺑﺮای ﺗﻨﻈﯿﻢ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ(‬
‫ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪه ﺛﺎﺑﺘﯽ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ رﺳﯿﺪ و ﯾﺎ از ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻄﻠﻮب را اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮐﺮد‪ .‬روش دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ )‪ -22‬اﻟﻒ(‬
‫ﺑﺮای ﻧﻤﺎﯾﺶ وﻟﺘﺎژ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺪار ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻄﻠﻮب رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻻزم‬
‫از ﻧﺴﺒﺖ وﻟﺘﺎژ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦ را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬
‫از اﯾﻦ روش ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ ﺑﺪﻧﻪ و ﺳﮑﺎن و دﯾﮕﺮ اﺟﺰا در ﮐﺸﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﯿﻠﯽ‬
‫اﻫﻢﻣﺘﺮﻫﺎی وﯾﮋهای ﻧﯿﺰ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺗﺼﺎل وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-5-10‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺎزه‬

‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻗﻄﻊ اﺗﺼﺎل ﯾﺎ وﺟﻮد اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در اﻣﺘﺪاد‬
‫ﻃﻮﻟﯽ ﺳﺎزه ﺑﻌﺪ از ﺑﺮﻗﺮاری ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی و ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺧﺘﻼف زﯾﺎد ﺑﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﺎن ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردیﮐﻪ اﯾﻦ روش ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﺮای ﺑﻪوﺟﻮد آوردن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻی‬
‫ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﻧﻘﻄﻪ اﺗﺼﺎل ﮐﺎﺑﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ‪ -1‬ﺗﺎ ‪ -1/5‬وﻟﺖ( ﺑﺎﯾﺪ از ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ در آن‪ ،‬اﻓﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ و ﯾﺎ اﺗﺼﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﺎزه‬
‫ﻓﻠﺰی ﻣﺪﻓﻮن ﺑﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ و ﻧﻘﻄﻪ اﺗﺼﺎل ﮐﺎﺑﻞ ﻣﻨﻔﯽ وﺟﻮد دارد؛ ﻫﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮی در ﻣﺤﻞ ﻗﺮار دادن اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺷﺎﯾﺪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ اﺗﺼﺎل ﮐﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ زره‪ 1‬و ﻏﻼف‪ 2‬ﮐﺎﺑﻞ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی ﺑﯿﻦ زره و ﻏﻼف ﯾﮏ ﮐﺎﺑﻞ در زﻣﺎن ﺑﺮﻗﺮاری ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ‬
‫ﻏﻼف‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﺿﻌﯿﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روش دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﻄﻌﯽ اﺗﺼﺎلﻫﺎ‪ ،‬در ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﺗﺰرﯾﻖ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺻﻮﺗﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه و ﺛﺒﺖ‬
‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ ردﯾﺎب و ﮔﻮﺷﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻘﺎط ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬از روی اﻓﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﻃﻮل‬
‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روش‪ ،‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی ﮐﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻧﯿﺰ در زﯾﺮ ﺧﺎک ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪهای ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮏ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ )ﺗﺎ‪12‬وﻟﺖ( را ﺑﯿﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ دور از ﻫﻢ روی ﻟﻮﻟﻪ اﻋﻤﺎل‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﮔﺮادﯾﺎن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﻓﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ وﻟﺘﺎژ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻞ دﻗﯿﻖ اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺼﺎل‬
‫دو ﮔﯿﺮﻧﺪه‪ 3‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ و ﻗﺮار دادن ﯾﮏ وﻟﺖﻣﺘﺮ ﺣﺴﺎس ﺑﯿﻦ آن دو اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Armor‬‬
‫‪2 - Sheath‬‬
‫‪3 - Prob‬‬

‫‪109‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻃﻮﻟﯽ اﺗﺼﺎﻻت ﻟﻮﻟﻪ از ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ دو ﺳﺮ ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﺑﺎ ﺗﺰرﯾﻖ ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﺑﯿﻦ ‪10‬‬
‫ﺗﺎ ‪ 20‬آﻣﭙﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ )‪ -17‬ب( ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﮔﺎﻟﻮاﻧﻮﻣﺘﺮ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖﻣﺘﺮ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭼﻬﺎر اﺗﺼﺎل ﻻزم ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎی‪ 1‬ﺑﺎ ﻧﻮک ﺳﺨﺖ ﺷﺪه‪ 2‬ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎی ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖﻣﺘﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺎﯾﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﮑﻮس و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺠﺪداً اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮔﺮدد ﺗﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ اﻓﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟‬
‫ﻫﺸﺪار‪ :‬اﺗﺼﺎل ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺸﻮرت ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺠﺎور ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد ﺗﺎ از ﻋﺪم وارد آوردن ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮوﯾﺲﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎل ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻟﻮﻟﻪ آﺳﯿﺐ ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 6-10‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻏﻮﻃﻪور‬

‫‪ 1-6-10‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺧﺎک و آب‬

‫ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ از اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎک در اﻣﺘﺪاد ﻃﻮل ﻣﺴﯿﺮ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬وزن اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫‪ 250‬ﮔﺮم ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎﮐﺘﺮی‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻇﺮوف اﺳﺘﺮﯾﻞ‪ ،‬ﭘﻮﺷﯿﺪه و ﺑﺪون اﻣﮑﺎن ﻧﻔﻮذ ﻫﻮا ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺑﺎﮐﺘﺮیﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺳﻮﻟﻔﺎت‪ ،‬ﮐﻠﺮور‪ ،‬ﮐﺮﺑﻨﺎت و ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ‪ ،‬ﻻزم و ﺿﺮوری‬
‫و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ )ﺑﻪ ﭘﯿﻮﺳﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد( ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﯿﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺎﮐﺘﺮیﺷﻨﺎﺳﯽ و‬ ‫‪pH‬‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻧﺪازه‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک‪ ،‬در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎی ﮐﺎﻓﯽ و ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﺑﻮده و ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ در ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﻮع ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻮع ﻣﻮاد آﻧﺪ ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور در آب‪ ،‬در آﻧﺎﻟﯿﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی آب‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯿﺰان اﮐﺴﯿﮋن و ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ آن ﻧﯿﺰ‬
‫ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد و در ﻣﻮرد آبﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﻣﺼﺐ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﯿﺎن اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺣﺎﯾﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺰر و ﻣﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫در ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺮوز ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻻﯾﻪ ﻻﯾﻪ ﺷﺪن آب اﻏﻠﺐ وﺟﻮد دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ روش ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-6-10‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎک‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎک اﻃﺮاف ﺳﺎزه ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻫﻢ ﻣﺘﺮ ) ‪ ( M . Ω‬ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ اﻫﺪاف اﯾﻦ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯿﺰان ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ ﺧﺎک ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ زﯾﺮ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ −‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺎ ‪ 10‬اﻫﻢ ﻣﺘﺮ ﺧﺎک‪ ،‬ﺷﺪﯾﺪاً ﺧﻮرﻧﺪه اﺳﺖ‪،‬‬

‫‪1 - Probes‬‬
‫‪2 - Hardened Point‬‬

‫‪110‬‬
 ‫‪ −‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 50‬اﻫﻢ ﻣﺘﺮ ﺧﺎک‪ ،‬ﺧﻮرﻧﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫‪ −‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 100‬اﻫﻢ ﻣﺘﺮ ﺧﺎک‪ ،‬دارای ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫‪ −‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 100‬اﻫﻢ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺧﺎک‪ ،‬دارای ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ ﮐﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻧﻬﺎﯾﯽ در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﯾﻌﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫اﻋﻤﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻫﺮ ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن ﺧﺎص‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و ﻣﮑﺎن ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫آن ﺳﺎزه و در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎک دور ﺳﺎزه‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺠﺮﺑﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬ﺗﻌﺪاد اﻧﺪازهﮔﯿﺮﻫﺎی ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً دور از ﭼﺸﻢ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺎﻋﺪﺗﺎً ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎی اوﻟﯿﻪ‬
‫در ﻃﻮل ﻣﺴﯿﺮ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک در ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﯿﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 3‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد و ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎی‬
‫اﺿﺎﻓﻪﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﻧﻮاﺣﯽ ﺧﻮرﻧﺪه‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮق ﺑﻪراﺣﺘﯽ در دﺳﺘﺮس‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﺟﻬﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ از روش وﻧﺮ )ﺑﻨﺪ ‪ (1-5-10‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺧﺎک از ﺳﻄﺢ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﺑﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در دﺳﺖ ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺧﺎک ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ اﻟﮑﺘﺮودی ﻧﺼﻒ‪ ،‬ﻣﺴﺎوی و دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻤﻖ ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت از ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ در ﺿﻤﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺒﻼً ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً اﮔﺮ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﯾﻖ آن ﻧﯿﺰ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺧﻂ اﻟﮑﺘﺮود ﻋﻤﻮد ﺑﺮ اﻣﺘﺪاد ﻟﻮﻟﻪ و دور از آن اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن‪ ،‬در دورهﻫﺎﯾﯽ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ‬
‫ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﺟﻮد دارد؛ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل زﻣﺎنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺎک ﻣﺮﻃﻮب و ﯾﺎ ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﮐﻪ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﺑﻪ ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی‪،‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در دوره ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ ﻧﯿﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻃﻮل ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺗﻌﺒﯿﻪ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺗﺎ‬
‫‪4‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﻮاﺻﻞ اﻟﮑﺘﺮودی ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﺑﺎ ﻋﻤﻖ زﻣﯿﻦ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-6-10‬ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬

‫اﻧﺠﺎم ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﻃﻮل ﯾﺎ روی ﺳﻄﺢ ﺳﺎزه ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺑﻨﺪ ‪3-10‬‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ و وﻟﺖﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔﯿﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪،‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻧﻘﺎﻃﯽ از ﺳﺎزه را ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺧﻮردﮔﯽﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪111‬‬
‫ﺑﺪون اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی و ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان‪ ،‬ﻣﻨﻔﯽﺗﺮﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻮردﮔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان درون ﺧﺎک ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت ﻫﺮ‬
‫ﭼﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﮕﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺎزه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 4-6-10‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺮﮔﺮدان‬

‫در ﻣﮑﺎنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮدان ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً در ﮐﻨﺎر ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻗﻄﺎر ﺑﺮﻗﯽ ‪ dc‬ﯾﺎ ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﭘﺘﺎﺳﯿﻞ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ وﺟﻮد ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎﯾﯽ را ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖﺗﺮ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ اﺛﺮ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ روی ﺳﺎزه ﺿﺮوری‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﯿﺪان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﯾﺎ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬اﺛﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﺎرﮐﺮد ﻗﻄﺎر ﺑﺮﻗﯽ را ﻣﯽﺗﻮان از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻃﻮل ﻣﺪت ﮐﺎر ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫و ﭘﺲ از آن ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫‪ 5-6-10‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در درﺳﺘﯽ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﺎزه ﺷﮑﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﺤﻞ ﻗﻄﻌﯽ )ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ(‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-5-10‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 7-10‬ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی وﯾﮋه‬

‫‪ 1-7-10‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﭼﻨﺪﯾﻦ روش و ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺧﺎص ﻧﯿﺰ ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ ﯾﮏﺳﺮی اﻃﻼﻋﺎت اﺿﺎﻓﯽ و ﺟﺰﯾﯽﺗﺮ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ روشﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد آﻣﻮزش دﯾﺪه و ﺑﺎ اﺑﺰار و وﺳﺎﯾﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺧﺎص اﯾﻦ روشﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫اﺑﺰارﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﻓﻘﻂ در دﺳﺘﺮس ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎران ﻣﺘﺨﺼﺺ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﺎلﻫﺎﯾﯽ از اﯾﻦ روشﻫﺎ در ﺑﺨﺶﻫﺎی ‪ 2-7-10‬ﺗﺎ‬
‫‪ 4-7-10‬ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 2-7-10‬روش ﭘﯿﺮﺳﻮن‬
‫از اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﺮای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻋﯿﻮب ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﯿﮕﻨﺎل ‪ ac‬ﺑﯿﻦ ﻟﻮﻟﻪ و زﻣﯿﻦ‬
‫دور‪ 2‬ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﯽﺷﻮد و آﻧﮕﺎه اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ دو اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪوداً ‪ 6‬ﻣﺘﺮ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬دو اﭘﺮاﺗﻮر در اﻣﺘﺪاد ﻃﻮل ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺪم ﻣﯽزﻧﻨﺪ و اﺗﺼﺎﻻت ﺿﺮوری ﺑﺎ ﺧﺎک را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ؛ ﯾﺎ ﻫﺮ دو در ﯾﮏ‬
‫اﻣﺘﺪاد روی ﻟﻮﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﯾﺎ ﭘﻬﻠﻮ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮی ﻫﻢ و ﯾﮑﯽ از آﻧﻬﺎ روی ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪.‬‬

‫‪1 - Pearson survey‬‬

‫‪2 - Remote earth‬‬

‫‪112‬‬
‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ وﺟﻮد ﻋﯿﻮب در ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻮده و ﯾﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﯽء ﻓﻠﺰی در‬
‫ﻣﺠﺎورت ﻟﻮﻟﻪ اﺷﺎره داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺮﮐﺖ در ﯾﮏ اﻣﺘﺪاد‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اوﻟﯿﻪ ﻋﯿﻮب اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ‬
‫اﻓﺰاﯾﺸﯽ در اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ )ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻃﺮﯾﻖ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺻﻮﺗﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﺷﻮد( ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام از اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎ از‬
‫ﺑﺎﻻی آن ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺼﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﯾﮏﺳﺮی ﻋﯿﻮب ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻫﻢ رخ داده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺟﺎﯾﯽﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت در‬
‫ﻣﻮرد ﻋﯿﻮب ﺧﺎﺻﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً روش ﺣﺮﮐﺖ ﭘﻬﻠﻮ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮای ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻃﯽ ﮐﺮدن ﮐﻞ ﻣﺴﯿﺮ‬
‫ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﮔﺰارش ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﻤﺎﻣﺎً ﺑﻪ اﭘﺮاﺗﻮر ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ از روشﻫﺎی ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 3-7-10‬روش ﺗﻀﻌﯿﻒ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺷﺒﯿﻪ روش ﭘﯿﺮﺳﻮن اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ از ﯾﮏ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ ردﯾﺎب ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮری از ﺧﻂ‪،‬‬
‫ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﺗﺰرﯾﻖ ﺳﯿﮕﻨﺎل ‪ ac‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﻪ وﺟﻮد ﺗﺨﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻮده و ﯾﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻠﺰی دﯾﮕﺮی اﺷﺎره دارد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 4-7-10‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻓﻮاﺻﻞ ﮐﻮﺗﺎه‬
‫اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﻄﺢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻋﻤﺎل ﺷﺪه در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ‬
‫روش ﻣﯽﺗﻮان ﻧﻮاﺣﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮ از ﭘﺪﯾﺪه ﺗﺪاﺧﻞ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﯿﻮب ﭘﻮﺷﺶ را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک در ﻓﻮاﺻﻞ‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ )ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻤﻖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ وﻟﺖﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻧﯿﻢ ﭘﯿﻞ و ﯾﮏ ﮐﺎﺑﻞ ﺳﯿﺎر‪ ،‬ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ‪ 3‬روی ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬از روی ﻣﻨﺤﻨﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را ﮐﻪ‬
‫در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻮﺿﻌﯽ داﻧﺴﯿﺘﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮد‪ .‬در ﻃﻮل ﻣﺪت اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﻣﯽﺗﻮان از روش ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-3-10‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺠﻢ‬
‫زﯾﺎد ﻣﯿﺰان دادهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮای رﺳﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪1 - Current attenuation survey‬‬

‫‪2 - Close interval potential survey‬‬
‫‪3 - Test point‬‬

‫‪113‬‬
 ‫‪3‬‬
‫راهاﻧﺪازی‪ ،1‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری‪ 2‬و ﻧﮕﻬﺪاری‬ ‫‪-11‬‬

‫‪ 1-11‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در آﻧﻬﺎ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻨﻈﻢ اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮریﮐﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﭼﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﭼﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎص )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬
‫و ﻏﻮﻃﻪور‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺑﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﯽ( ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﻣﺆﺛﺮ در ﺣﺎل ﺑﻬﺮهﺑﺮداری اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﻮرد اﺑﺰار و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ و روش اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ‪ ،‬در ﺑﺨﺶ ‪ 10‬ﺷﺮح داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﺑﻪ اﻋﻤﺎل و ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺻﺤﯿﺢ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺠﺎور ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺳﺎزه ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪،‬‬
‫ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-11‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻫﻨﮕﺎم راهاﻧﺪازی‬

‫‪ 1-2-11‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم راهاﻧﺪازی‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ‪ -‬ﺳﺎزه در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه و ﺗﺎ ﻣﺪﺗﯽ ﭘﺲ از اﻋﻤﺎل ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‬
‫در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد و ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮔﺮدد و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺳﺎزه از ﻣﻘﺎدﯾﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪) (1‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﻣﻨﻔﯽﺗﺮ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮏ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬
‫و ﻧﺘﺎﯾﺞ‪ ،‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ از آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻻزم ﮐﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺶ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻏﯿﺮﻋﺎدی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮﯾﻌﺎً اﻗﺪام ﺷﻮد؛ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در ﻧﻘﺎط اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه‬
‫اﺗﺼﺎل ﻣﻌﮑﻮس ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﯽ ﻓﻨﯽ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮ )ﻣﺜﻼً ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ( در ﻣﻮارد زﯾﺮﺿﺮورت ﺑﯿﺸﺘﺮی ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻋﺪم ﮐﺎرﮐﺮد ﯾﮏ ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﻣﻮﺟﺐ از دﺳﺖ دادن ﮐﻞ ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﻋﺪم ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮدار‪ ،4‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺮق ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻦ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﻣﺸﺘﺮک ﺑﺎ ﮔﺮوه ﺛﺎﻟﺚ‪ ،‬ﺷﮏ وﺗﺮدﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﺷﻔﺘﮕﯽﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،5‬ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺼﺎل‪ ،‬از ﺳﺎزهﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه دﯾﮕﺮ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Commissioning‬‬
‫‪2 - Operation‬‬
‫‪3 - Maintenance‬‬
‫‪4 - Operator‬‬
‫‪5 - Electrical storm‬‬

‫‪114‬‬
‫ﺛﺒﺖ داﺋﻤﯽ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ و ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی دورهای ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ دادهﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ وﺳﯿﻠﻪ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﺑﺮای ﺑﺎزﻧﮕﺮی دورهای اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﻮد ﺗﺎ از‬
‫ﮐﺎرﮐﺮد درﺳﺖ و رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺶ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶﻫﺎی ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ و راﯾﺎﻧﻪای ﻧﻤﻮدن اﻃﻼﻋﺎت و‬
‫دادهﻫﺎی ﺛﺒﺖ ﺷﺪه و ﺑﻪﻣﻮارد اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪودهﻫﺎی ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻻزم ﻣﺒﺬول ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 2-2-11‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ وﯾﮋه ﻧﻘﺎط دور از ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﯾﺎ ﻣﻮاﺿﻊ آﻧﺪی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎدﯾﺮی ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ دﻟﺨﻮاه را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ )ﺑﻪ ﺟﺪول ‪ 1‬ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮای ﺗﺜﺒﯿﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﭼﻨﺪ روز ﺑﺮای ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻮب‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﻟﺨﺖ و‬
‫ﯾﺎ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺿﻌﯿﻒ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺣﺎﺻﻠﻪ از آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﯾﺎ ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی‬
‫ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪه‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن در ﻫﺮ اﻧﺸﻌﺎب و ﯾﺎ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺛﺒﺖ ﺷﻮﻧﺪ و‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﻧﯿﺰ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی داﺋﻤﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 1-2-11‬ﺗﺪوﯾﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ در آن ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬از اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻼت ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ داده ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﺎوی ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‬
‫ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﻣﺴﯿﺮ ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺬﮐﻮر اراﺋﻪ‬
‫ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺸﺎﻧﯽ از ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه و ﻫﺮ ﺳﺎزه دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ اﺛﺮ ﺗﺪاﺧﻞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-2-11‬ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور ﺛﺎﺑﺖ‬

‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از روﺷﻦ ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‪ ،‬در ﻧﻘﺎط ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن آﻧﺪﻫﺎی ﺗﮑﯽ ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه و در ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪاری ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدد‬
‫)ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-4‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﻌﺪی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺎزه در آب درﯾﺎ و ﯾﺎ آب ﻣﺼﺐ‪ ،‬ﻏﻮﻃﻪور ﺑﻮده و ﻧﯿﺰ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺪار اﮐﺴﯿﮋن ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﮐﺖ و ﻣﯿﺰان آﻟﻮدﮔﯽ آب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در آب درﯾﺎی‬
‫ﺗﻤﯿﺰ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ از ﺳﺎزه ﻟﺨﺖ ﮐﻪ داﺋﻤﺎً ﻏﻮﻃﻪور اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﻮﺷﺸﺪار ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮﯾﻊﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ﻓﻠﺰی در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺟﺰر و ﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺪ‪،‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﮐﺎراﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮای ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن ﮐﺎﻣﻞ در آن ﻧﺎﺣﯿﻪ را ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻏﻮﻃﻪور داﺋﻤﯽ زﯾﺎن وارد آورد ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪115‬‬
 ‫‪ 4-2-11‬ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﯽ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از روﺷﻦ ﮐﺮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن در آﻧﺪﻫﺎی ﺗﮑﯽ ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﻮد و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ از ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺜﻼً ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﯿﭻ اﻧﺤﺮاف ﺟﺮﯾﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺪداً ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﯾﮏ ﻣﺎه‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺗﮑﺮار‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬در ﻫﺮ ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺗﮏ ﺗﮏ و ﻧﯿﺰ ﮐﻞ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﺣﺴﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ آن ﻧﺼﺐ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪای در ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺎﯾﺪ در ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫و ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﻓﯽ در ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻮزﯾﻊ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻨﺤﻨﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داد ﮐﻪ آﯾﺎ اﻟﮑﺘﺮود ﺣﺴﺎس در وﺿﻌﯿﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و آﯾﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬درﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟ اﮔﺮ ﺑﯿﺶ‬
‫از ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﺣﺴﺎس ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ ﻫﺮ ﮐﺪام ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ ﭘﯿﺶ و ﭘﺲ از روﺷﻦ‬
‫ﻧﻤﻮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ دادهﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﻮاد اﻟﮑﺘﺮوﭘﻮزﯾﺘﯿﻮ و ﺷﯿﺐﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ 1‬دور آﻧﺪﻫﺎ‬
‫اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﯽ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ اﯾﺪهآل‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻼﺋﻢ ارﺳﺎل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﺣﺴﺎس‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫روﺷﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﺪوده‪ 50‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ رواداری‪ 2‬وﺳﯿﻊﺗﺮی )ﻣﺜﻼً ‪ 100‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ( را ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﭘﺎﯾﻪای ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ 3-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری‬

‫‪ 1-3-11‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﮐﺎراﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ در ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم دوره راهاﻧﺪازی ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫)ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-2-11‬رﺟﻮع ﺷﻮد( و اﮔﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪ 2-3-11‬ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫‪ 1-2-3-11‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻨﻮع ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﺰﯾﯿﺎت روش ﮐﺎر ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاری اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺴﺎس ﺑﻮده و‬
‫ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ اﺟﺰای در دﺳﺘﺮس ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎزرﺳﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Gradients‬‬
‫‪2 - Tolerance‬‬
‫‪3 - Operation and Maintenance‬‬

‫‪116‬‬
‫ﺗﻨﺎوب و ﮔﺴﺘﺮش ﺑﺎزرﺳﯽ و اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ از ﻗﺒﯿﻞ اﺣﺘﻤﺎل اﺧﺘﻼل ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی دﯾﮕﺮ‬
‫)ﺧﺎﮐﺒﺮداری‪ ،‬راهﺳﺎزی ﺑﺮای ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی( و اﻣﮑﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﺳﺎزه )ﯾﮏ ﺷﺒﮑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ داده ﺷﻮد وﻟﯽ ﯾﮏ اﺳﮑﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﻧﻈﺮ ﺳﺎزهای ﺑﺮای ﺳﺎلﻫﺎی ﻣﺘﻤﺎدی ﺑﺪون ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ( ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎی ﺗﻘﺴﯿﻢ ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﻪ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﻧﯿﺰ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ در ﺣﺎل ﮐﺎر ﺑﻮدن آﻧﺪﻫﺎ را ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺛﺒﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺨﻤﯿﻨﯽ از ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف آﻧﺪﻫﺎ را‬
‫اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ در ﻣﻮاردی ﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﺟﻮش و ﭘﯿﭻ ﺷﺪه ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ و اﮔﺮ آﻧﺪﻫﺎ‬
‫ﺑﺮای ﺑﺎزرﺳﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮ آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﻇﺎﻫﺮی ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-2-3-11‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻋﯿﻮب‬

‫اﮔﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻋﻠﺖ آن ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫اﻟﻒ – ﺑﻪدﻻﯾﻞ زﯾﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺻﻔﺮ ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺰان ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ آﻧﺪﻫﺎ و اﺣﺘﻤﺎل ﺿﺮورت ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﻬﺎ‬ ‫‪−‬‬

‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ اﺗﺼﺎﻻت آﻧﺪ‪ -‬ﮐﺎﺗﺪ‪ ،‬ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ ﯾﺎ آﻧﺪ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﺧﺎک اﻃﺮاف آﻧﺪ‬ ‫‪−‬‬

‫آﺛﺎر آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﺮ روی آﻧﺪﻫﺎ‬ ‫‪−‬‬

‫ب – ﺑﻪدﻻﯾﻞ زﯾﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﺗﺼﺎل ﻓﻠﺰی ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﺳﺎزهای ﮐﻪ ﺟﺪﯾﺪاً ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺠﺰا ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻌﯿﻮب‬ ‫‪−‬‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﮐﻪ ﺳﺒﺐ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﺮﯾﻊ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ اﮐﺴﯿﮋن ﻣﺤﻠﻮل در آب )ﻣﺜﻼً در ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ‬ ‫‪−‬‬

‫ﻣﻘﺪار آﻟﻮدﮔﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ( ﻣﯽﺷﻮد‬

‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎزه‬ ‫‪−‬‬

‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﯾﺎ ﺻﺪﻣﻪ دﯾﺪن ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬ ‫‪−‬‬

‫‪ 3-3-11‬ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫‪ 1-3-3-11‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری وﺳﺎﯾﻞ از ﻗﺒﯿﻞ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺒﺪلﻫﺎ‪ ،‬روﻏﻦ ﻣﺒﺪلﻫﺎ‪ ،‬ﮐﻠﯿﺪﻫﺎی ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن و ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬در‬
‫اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪ .‬روش ﻧﮕﻬﺪاری ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺬﮐﻮر‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ روشﻫﺎی ﻧﮕﻬﺪاری آﻧﻬﺎ در ﻣﻮارد دﯾﮕﺮ‬

‫‪117‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻬﺎت وﯾﮋه در ﺧﺼﻮص اﯾﻤﻨﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻄﺮﻧﺎک و ﻧﮕﻬﺪاری ﺿﻤﺎﺋﻢ‬
‫ﻓﻠﺰی‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 1‬ﺑﺎﯾﺪ اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﮐﻠﯿﻪ ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه را ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎ ﯾﺎ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﯾﺎ ﺑﻪ آﻧﺪﻫﺎ ﯾﺎ‬
‫ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ ﮐﻪ ﻋﺎﯾﻖﻫﺎی ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ ﺳﺎﻟﻢ‬
‫ﺑﻮده و اﺗﺼﺎﻻت ﺗﻤﯿﺰ و ﻣﺤﮑﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﺎﯾﻖ ﺑﻮدن ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی آﻧﺪ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارﻧﺪ‪ .‬ﮐﺎﺑﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اﺗﺼﺎل ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﯾﺎ ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ داﺋﻤﯽ ﻧﺼﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﯾﺪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-3-3-11‬ﻋﯿﺐﯾﺎﺑﯽ‬
‫اﮔﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ و ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﯾﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻗﺒﻠﯽ ﻧﻮع ﻋﯿﺐ را ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ زﯾﺮ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺳﺎزد‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ از زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی روﺷﻦ ﻣﯽﮔﺮدد ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﺗﺼﺎل ﻣﻌﮑﻮس اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺪیﺗﺮﯾﻦ ﻋﯿﺐ ﺑﻮده و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در زﻣﺎﻧﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻢ ﺧﺴﺎرات ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ را ﺑﻪ ﺳﺎزه‬
‫وارد آورد‪.‬‬
‫ب‪ -‬وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺻﻔﺮ ﯾﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ و ﺟﺮﯾﺎن ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﻓﯿﻮز ‪ ac‬ﯾﺎ اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﮑﺮد دﯾﮕﺮ وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪−‬‬

‫از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮق ‪ac‬‬ ‫‪−‬‬

‫از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﻣﺒﺪل‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪−‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﻮز در ﺣﺪود ‪ 2‬وﻟﺖ در وﻟﺖﻣﺘﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﯿﺮوی ﻣﺤﺮﮐﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ )‪ (emf‬ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه‬
‫ﻓﻮﻻدی و ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ ذﻏﺎﻟﯽ در ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج ‪ -‬وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻢ وﻟﯽ ﺻﻔﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪:‬‬
‫ﺧﺮاب ﺷﺪن آﻧﺪﻫﺎ ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺧﺸﮏ ﺑﻮدن ﺧﺎک اﻃﺮاف ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﯾﺎ ﻋﺪم ﻏﻮﻃﻪوری ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﺪﻫﺎ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺎزﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ در اﻃﺮاف آﻧﺪﻫﺎ‬ ‫‪−‬‬

‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﺑﺮﺧﯽ از اﺗﺼﺎﻻت ﺑﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﺗﮑﯽ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪی‬ ‫‪−‬‬

‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪن اﺗﺼﺎل ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‬ ‫‪−‬‬

‫د ‪ -‬وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻋﺎدی‪ ،‬و ﺟﺮﯾﺎن ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺟﺪا ﺷﺪن رﺷﺘﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی آﻧﺪ ﯾﺎ ﮐﺎﺗﺪ‬ ‫‪−‬‬

‫از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﻓﯿﻮز ‪ dc‬ﯾﺎ آﻣﭙﺮﺳﻨﺞ ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪−‬‬

‫از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺪی‬ ‫‪−‬‬

‫‪1 - BS5493 , BS5345‬‬

‫‪118‬‬
 ‫ﻫـ ‪ -‬ﺟﺮﯾﺎن و وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻢ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻨﺘﺮل روی ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه در وﺿﻌﯿﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫‪−‬‬

‫از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪−‬‬

‫ﻣﻌﯿﻮب ﺑﻮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮق رﺳﺎﻧﯽ‬ ‫‪−‬‬

‫و‪ -‬وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎﻟﯽ زﯾﺎد اﺳﺖ‬

‫ﮐﻨﺘﺮل روی ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه در وﺿﻌﯿﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎﻻ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪−‬‬

‫ز‪ -‬وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻋﺎدی‪ ،‬وﻟﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪:‬‬
‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪن اﺗﺼﺎل ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪ اﺗﺼﺎل و ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫‪−‬‬

‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺪﯾﺪ ﻫﻮاﮔﯿﺮی ﺧﺎک در ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﯾﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ ﯾﺎ زﻫﮑﺸﯽ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺑﯿﺶ از‬ ‫‪−‬‬

‫اﻧﺪازه‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﺮﯾﻊ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ اﮐﺴﯿﮋن ﻣﺤﻠﻮل در آب ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدﯾﺪه )ﻣﺜﻼً ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺳﻄﺢ آﻟﻮدﮔﯽ و ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن آب(‬

‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻌﯿﻮب‪ ،‬ﻣﺜﻼً اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه در ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻮاﻧﻊ ﻋﺎﯾﻖ ﮐﻨﻨﺪه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﯾﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪی واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫‪−‬‬

‫از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی روی ﻗﺴﻤﺖ دﯾﮕﺮی از ﻫﻤﺎن ﺳﺎزه ﯾﺎ روی ﺳﺎزه ﺛﺎﻧﻮﯾﻪای ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه‬ ‫‪−‬‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﺪﻣﺎت وارده ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻆ‬ ‫‪−‬‬

‫اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎزه ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎس اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻠﺰی‬ ‫‪−‬‬

‫آﺛﺎر ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻧﺎﺷﯽ از دﯾﮕﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬ ‫‪−‬‬

‫آﺛﺎر ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب ﺳﺮﮔﺮدان روی ﺳﺎزه‬ ‫‪−‬‬

‫ح ‪ -‬ﺟﺮﯾﺎن و وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻋﺎدی‪ ،‬وﻟﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪن اﺗﺼﺎل ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻧﻘﺎﻃﯽ دورﺗﺮ از ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫‪−‬‬

‫ﮐﺎﻫﺶ ﻫﻮاﮔﯿﺮی ﺧﺎک ﯾﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﻧﻘﻄﻪ آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫‪−‬‬

‫ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺪه‪ 1‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺣﺬف ﺷﺪه ﯾﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺪهاﻧﺪ ﯾﺎ اﺗﺼﺎل ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ و ﺳﺎزهﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻗﻄﻊ‬ ‫‪−‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫آﺛﺎر ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب ﺳﺮﮔﺮدان روی ﺳﺎزه‬ ‫‪−‬‬

‫ط‪ -‬ﺟﺮﯾﺎن و وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻋﺎدی‪ ،‬وﻟﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﮐﻢ و زﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ −‬ﺣﻀﻮر ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﺳﺮﮔﺮدان‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی رﯾﻠﯽ و ﯾﺎ آﺛﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ زﻣﯿﻦ‪.‬‬

‫‪1 - Rote of Flow‬‬

‫‪119‬‬
 ‫‪ 4-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬

‫‪ 1-4-11‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫ﮔﺮﭼﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﺧﺎص ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻪ ﻫﺮ‬
‫ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺳﺎزهﻫﺎی ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺪه رﻋﺎﯾﺖ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎی زﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏﻣﺎﻫﻪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬ﺧﺎک در ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺛﺒﺖ ﮔﺮدد )ﺑﻪ وﯾﮋه‬
‫در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫در ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎی زﻣﺎﻧﯽ ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬ﺧﺎک در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬و ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن در ﻫﺮ اﺗﺼﺎل‪،‬‬ ‫ب‪-‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺛﺒﺖ ﮔﺮدد‪ .‬در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزه اوﻟﯿﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﯾﺎ در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه روی‬
‫ﺳﺎزه ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﯾﺪه ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ از ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺷﻮد ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﯾﺎدداﺷﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻗﺮاﺋﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در زﻣﺎن ﻧﺼﺐ اﺗﺼﺎلﻫﺎ‬
‫ﯾﺎ آﻧﺪﻫﺎ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺳﺮوﯾﺲدﻫﯽ و ﺳﻼﻣﺘﯽ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﺸﻤﯽ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﻧﮕﻬﺪاری ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﺳﺎﯾﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ واﺳﻨﺠﯽ‪ 1‬ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-4-11‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫‪ 1-2-4-11‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫روشﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن و ﻣﺜﻼً اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺪل‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﮐﻪ ﻣﺘﺪاولﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺮق اﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺮار زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﯾﮏﻣﺎﻫﻪ و ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﻋﻤﻠﮑﺮد رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺶ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺒﺪلﻫﺎی ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ و ﺑﺎزدﯾﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ و وﻟﺘﺎژﻫﺎی ﺧﺮوﺟﯽ آﻧﻬﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺛﺒﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬ﺧﺎک در‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﯾﺎ ﻧﻘﺎط اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬در وﺳﻂ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺎط اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن و در ﻧﻘﺎط اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و‬
‫ﺛﺒﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺤﺮاف از ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدی ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ب ‪ -‬در ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎی زﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬ﺧﺎک در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺼﻮص آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ و ﻧﯿﺰ در ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼً در ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻢ )دورهﻫﺎی ﯾﮏﻣﺎﻫﻪ(‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-7-10‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‬
‫ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﮐﻞ ﺳﺎزه ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ در آﻧﺠﺎ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی اوﻟﯿﻪ ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ روی آﻧﻬﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮای ﺧﻨﺜﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻗﺎﻋﺪه ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬ﺧﺎک اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺛﺒﺖ‬
‫ﺷﺪه در زﻣﺎن ﻧﺼﺐ اﺗﺼﺎلﻫﺎ و ﯾﺎ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Calibration‬‬

‫‪120‬‬
‫در ﻣﻮرد ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات و وﺳﺎﯾﻞ آزﻣﺎﯾﺶ و ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺳﺮوﯾﺲدﻫﯽ و‬
‫ﺻﺪﻣﻪدﯾﺪﮔﯽﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﯽ ﭼﺸﻤﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ و ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﻧﮕﻬﺪاری ﻻزم ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬وﺳﺎﯾﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ واﺳﻨﺠﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ج ‪ -‬در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 10‬ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺳﺎزه‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﯾﮏ ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎ‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-7-10‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ 2-2-4-11‬ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ‬
‫ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺮوج ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻄﻠﻮب اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺴﺘﻌﺪ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﺻﻮرت اﻓﻘﯽ ﻧﺼﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫زﻣﺎنﻫﺎی ﺧﺎﺻﯽ از ﺳﺎل ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﺧﺎک اﻃﺮاف آﻧﻬﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮای ﻫﻤﺎن وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﯽ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺛﺮ را ﻣﯽﺗﻮان ﯾﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه و ﯾﺎ ﺑﺎ آب دادن ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﺧﻨﺜﯽ ﻧﻤﻮد‪ .‬در‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﺧﺎک ﯾﮏ ﻣﺸﮑﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﯾﺎ ﻋﻤﻮدی ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺧﯿﺲ ﺑﻮدن‬
‫داﺋﻤﯽ ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻧﺪازه و اﺑﻌﺎد و ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ آن ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ آﻧﺪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬ﺑﺮای ﯾﮏ وﻟﺘﺎژ ﻣﻌﯿﻦ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺗﻬﻮﯾﻪ )ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﺧﺎک ﯾﺎ ﻟﻮﻟﻪ(‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-1-6‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻻﯾﻪﻫﺎی ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-12‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ در ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺼﺐ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺬاﮐﺮه ﺑﺎ ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ ﺳﺎزهﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﯾﺎدآوری اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل ﺧﺴﺎرتﻫﺎی وارده ﺑﻪ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ در اﺛﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﺗﺬﮐﺮ داده ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺪاﺧﻞ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ وارد ﺷﺪن ﺻﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 5-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور‬

‫‪ 1-5-11‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏﻣﺎﻫﻪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ -‬ﺳﺎزه در ﺗﻌﺪادی از ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل )روﺗﯿﻦ( ﻗﺮاﺋﺖ و ﯾﺎدداﺷﺖ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و در ﺻﻮرت وﺟﻮد وﺳﺎﯾﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن ﻧﯿﺰ ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل وارد ﺷﺪن ﺧﺴﺎرات‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از اﻣﻮاج آب و ﻟﻨﮕﺮاﻧﺪازی ﻗﺎﯾﻖﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ اﺟﺴﺎم ﺷﻨﺎور‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶ روی ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد؛‬
‫اﻟﺒﺘﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ آﻧﺪی را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ از آب ﺑﯿﺮون آورده و ﻣﯿﺰان اﺗﻼف آﻧﺪ را ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﯽ ﻗﺮار داد‪.‬‬

‫‪121‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ روی ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺳﺎزه ﻏﻮﻃﻪور ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ]ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﻤﻊ ﮐﻮﺑﯽ‬
‫)ﭘﺎﯾﻪ ﮐﻮﺑﯽ( روی آﻧﻬﺎ ﺟﻮش داده ﺷﺪهاﻧﺪ[‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ را ﻧﻤﯽﺗﻮان اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺖ؛ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ از ﻣﯿﺰان اﺗﻼف آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪﻫﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎ ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ ﮐﻮﺗﺎه و در زﻣﺎن ﭘﺎﯾﯿﻦ رﻓﺘﻦ آب )ﺟﺰر( ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬در ﻏﯿﺮ اﯾﻦﺻﻮرت ﺑﺎزرﺳﯽ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻏﻮاﺻﯽ ﺿﺮوری ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫آﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﺎزه اﺗﺼﺎل دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﻣﺪت زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮی ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻧﯿﺰ‪ ،‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎ ﭘﺲ از اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف رﺳﯿﺪﻧﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮای دوری از ﻋﻤﻠﯿﺎت زﯾﺮآﺑﯽ )ﻏﻮاﺻﯽ( در ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از آﻧﺪﻫﺎی ﮐﺎﺑﻞدار ﯾﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﺟﻮش ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی‬
‫ﻓﻮﻻدی اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان آﻧﻬﺎ را در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از آب‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-1-7‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﮔﺰﯾﻨﻪ‬
‫دﯾﮕﺮ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﺷﺪﯾﺪ آب درﯾﺎ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎزدﻫﯽ آﻧﺪﻫﺎ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-5-11‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ از دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ ﯾﮏﺑﺎر ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﻣﯿﺰان ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺄﻣﯿﻦ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺑﻬﺮهﺑﺮداری )ﺑﺮای ﯾﮏ دوره ‪ 6-12‬ﻣﺎﻫﻪ(‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن ﮐﺎﻫﺶ داده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺒﺪل ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﮐﺎﻫﺶ ﻧﯿﺎﺑﺪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ وارد ﺷﺪن ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﺑﻪﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در آﯾﻨﺪه‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ اﻓﺰاﯾﺶ داده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ 1‬آب ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر )اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ( ﯾﺎ‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺨﺼﻮص ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺟﺮﯾﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه در ﺳﻄﺢ و ﻣﯿﺰاﻧﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدد‪،‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ آب را ﺟﺒﺮان ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ آب ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﺿﺮوری ﻣﯽﮔﺮدد ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺎر اﺿﺎﻓﯽ‪ 2‬ﺑﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات وارد ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏﺑﺎر در ﻣﺎه اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﺪه و در ﺧﻮرﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺟﺰر و ﻣﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎﯾﺪ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺑﻌﺪی‪ ،‬در ﺳﻄﻮح اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺟﺰر و ﻣﺪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ در ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺪودی از ﻧﻘﺎط ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎﻫﯿﺎﻧﻪ در ﻃﯽ اوﻟﯿﻦ ﺳﺎل‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﯾﻦ ﻣﺪت‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻌﺎدل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﯿﻦ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ‪ 2-3‬ﻣﺎه اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﺗﺼﺎلﻫﺎی ﻣﺠﺰا ﮐﻨﻨﺪه )اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻘﯽ( ﺧﻂ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺮ ‪ 3‬ﻣﺎه ﯾﮏﺑﺎر ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Resistivity‬‬
‫‪2 - Overloading‬‬

‫‪122‬‬
‫در ﺳﺎزهﻫﺎی ﺑﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی و ﻋﺮﺷﻪ ﺑﺘﻨﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‬
‫ﻫﺮ ﺷﻤﻊ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺠﺰا ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﭘﺲ از ﺣﺪود ‪ 12‬ﻣﺎه ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬و ﻣﻌﻤﻮﻻً اﮔﺮ دﻟﯿﻞ ﺧﺎﺻﯽ )ﻣﺜﻼً وارد آﻣﺪن ﺻﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه( ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﮑﺮار ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺷﮑﻞ ﺳﺎزه‬
‫ﻃﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎ دارای ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺮﺷﻪﻫﺎی ﻓﻮﻻدی اﺳﮑﻠﻪﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﻊﻫﺎی ﻓﻮﻻدی ﺟﻮش‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ(‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل اﺗﺼﺎﻻت ﺿﺮوری ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮق ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪاری ﻧﯿﺎز دارد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-3-11‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی آﻧﺪی ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﮐﺎﻣﻞ‬
‫دورهای دارﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﯿﺰان ﺑﺎر آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-2-5-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی از ﺟﻨﺲ ﺗﯿﺘﺎﻧﯿﻮم‬
‫ﭘﻼﺗﯿﻨﻪ ﺷﺪه ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬دارای ﻋﻤﺮی ﺑﯿﺶ از ‪ 5‬ﺳﺎل ﺑﻮده و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ آﻧﻬﺎ از روی ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع زﯾﺎدی از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ و ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی اﺗﺼﺎل در ﻣﻌﺮض ﺻﺪﻣﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 6-11‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﯽ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬

‫‪ 1-6-11‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﯽﻫﺎی دورهای و ﻣﻨﻈﻢ از آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮای ﺣﺼﻮل اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺗﺪاوم ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻄﻠﻮب آﻧﻬﺎ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در‬
‫ﺑﺴﯿﺎری از وﺳﺎﯾﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد زﯾﺮا ﺑﺎزرﺳﯽ آﻧﺪﻫﺎ در واﺣﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ‪،‬‬
‫اﻏﻠﺐ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن آﻧﻬﺎ از ﺳﺮوﯾﺲ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻓﻠﺰ ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ و ﻫﻢ ﺑﺎ ﺑﺎزرﺳﯽ ﭼﺸﻤﯽ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬
‫ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﯾﯽﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف و ﻋﻤﺮ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻨﺎوب اﺑﻌﺎد آﻧﻬﺎ را ﭘﺲ از ﺗﻤﯿﺰﮐﺎری ﺳﻄﺤﯽ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-6-11‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‬

‫‪ 1-2-6-11‬ﮐﻨﺘﺮل دﺳﺘﯽ‬
‫ﮐﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﺧﺮوﺟﯽ آﻧﺪﻫﺎ و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در دورهﻫﺎی ﻣﻨﻈﻢ )ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و در اﺑﺘﺪا‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت دورهﻫﺎی ﯾﮏﻣﺎﻫﻪ اﺳﺖ( اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮریﮐﻪ ﯾﮏ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﻠﯽ از اﻧﺤﺮافﻫﺎ و ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪123‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ‪ ،‬آب درﯾﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺎه ﻧﯿﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺤﺴﻮس‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﻧﻘﺎط دور از آﻧﺪﻫﺎ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﯽاﻓﺘﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ رﺳﻮﺑﺎت آﻫﮑﯽ روی ﺳﺎزه و در ﻧﺰدﯾﮑﯽ آﻧﺪﻫﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬
‫‪ -1-7-5‬ب رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬در ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺮار داده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر )ﺑﻪﺟﺰ در‬
‫ﻣﻮاردیﮐﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺎﻓﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( ﺑﺎﯾﺪ در دوره اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﭼﻨﺪﯾﻦ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﺎط‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﻧﻘﺎط داﺋﻤﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ آﻧﺪﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺠﺰا )ﺗﮑﯽ( ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﻮد ﺗﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻣﻄﻠﻮب ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-2-6-11‬ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر )اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ(‬

‫وﺳﺎﯾﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻓﻠﺰ ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻣﻄﻠﻮب و ﺛﺎﺑﺖ و ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن در اﻟﮑﺘﺮود‬
‫ﺣﺴﺎس‪ 1‬اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ؛ و اﮔﺮ راهاﻧﺪازی اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺤﯿﺢ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ اﻃﻤﯿﻨﺎن را ﺑﻪ وﺟﻮد آورد ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎ در ﮐﻠﯿﻪ‬
‫ﻣﻮاﺿﻊ در داﻣﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-5-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺮای ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺪاوم‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻨﺘﺮل و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺿﺮوری اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﺣﺴﺎس ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﯾﮏ‬
‫وﻟﺖﻣﺘﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ واﺣﺪﻫﺎی ﭘﺎﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎر در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ و واﺣﺪﻫﺎی‬
‫ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت دورهای ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ از ﻋﻤﻠﮑﺮد درﺳﺖ آﻧﻬﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Sensing Electrode‬‬

‫‪124‬‬
 ‫اﯾﻤﻨﯽ‬ ‫‪-12‬‬

‫‪ 1-12‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﭘﺎرهای از اﺣﺘﯿﺎطﻫﺎی اﯾﻤﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺗﺠﻬﯿﺰات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ؛ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪوﯾﮋه ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﺷﻮکﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در اﺛﺮ ﻣﻌﺎﯾﺐ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮﯾﺎن‪،‬‬
‫ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺼﺎﻋﺪ ﻫﯿﺪروژن‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﺟﺮﻗﻪ در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک و ﻣﺴﻤﻮﻣﯿﺖﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺼﺎﻋﺪ ﮔﺎز ﮐﻠﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺪه‬
‫و در ﻣﻮرد اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﺮای ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﯾﻦ ﺧﻄﺮات ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-12‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات ﻣﻨﺪرج در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ارﺟﺎع داده ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﯿﺰ‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎی وﯾﮋه ﯾﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-12‬ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﺷﻮکﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫‪ 1-3-12‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎﻟﯽ ﯾﮏﺳﻮ )‪ (dc‬ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب )‪ (ac‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺒﺪل ﮐﺎﻫﻨﺪه و ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺒﺪل ﺑﺎﯾﺪ دارای ﺳﯿﻢﭘﯿﭽﯽ ﻣﻀﺎﻋﻒ ﺑﻮده و ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺒﺪلﻫﺎ )در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﻋﺎﯾﻖ ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ( و ﮐﻠﯿﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻓﻠﺰی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-7-5‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎل ﻣﺪار ﺧﺮوﺟﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺿﺮوری ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ ﻣﺪار ﺗﻮﺳﻂ اﺛﺮ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﯾﺎ آﻧﺪ‬
‫ﻏﻮﻃﻪور و اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻏﯿﺮ از ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻣﺒﺪل دارای ﻋﺎﯾﻖ‬
‫ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻣﺠﺰا )ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ (1‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺒﺪل ﺑﺎﯾﺪ دارای ﭘﺮده ﻓﻠﺰی ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﺳﯿﻢﭘﯿﭽﯽﻫﺎ ﺑﻮده و ﯾﺎ ﺑﯿﻦ‬
‫ﺳﯿﻢﭘﯿﭽﯽﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺮ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﻣﺠﺰای ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻏﯿﺮ اﯾﻦﺻﻮرت‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺗﺼﺎل‬
‫زﻣﯿﻦ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ و ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ در ورودی ﯾﺎ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻻی‬
‫ﻣﺒﺪل )وﻟﺘﺎژ اﺻﻠﯽ( و ﺧﺮوﺟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬اﺟﺎزه دﻫﺪ ﻓﯿﻮزﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﯾﺎ ﮐﻠﯿﺪﻫﺎ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮق ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻧﻮع ﺑﺮق ﺗﺤﻮﯾﻠﯽ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻘﺮرات ﺳﯿﻢﮐﺸﯽ ‪ IEE‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﮔﺮدد ﮐﻪ آﯾﺎ ﺑﺮق ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارای اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﻟﮑﺘﺮود زﻣﯿﻦ در ﻣﺤﻞ ورودی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ؟ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﺸﻮرت ﺷﻮد ﮐﻪ آﯾﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ وﺳﯿﻠﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪.‬‬

‫از ﺟﻤﻠﻪ ‪1 - Bs 3535‬‬

‫‪125‬‬
‫وﺳﺎﯾﻞ ﺟﺪاﺳﺎزی ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﺗﻌﺒﯿﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻠﯿﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﻓﺎز ﺑﻪﺻﻮرت‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ از ﻋﺪم اﻣﮑﺎن اﺗﺼﺎلﻫﺎی ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬وﺳﺎﯾﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﺿﺎﻓﯽ در ﻣﺒﺪل ‪-‬‬
‫ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﺧﻮدﮐﺎر )اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ(‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﯾﺎ ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ در ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-3-12‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺮ روی ﺳﺎزهﻫﺎی ﻣﺪﻓﻮن‬

‫در ﻣﻮرد ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز ﺧﻄﺮ ﺑﺮای اﻧﺴﺎن و ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮات وﻟﺘﺎژ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎک ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤﻖ و اﺑﻌﺎد ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎک‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه و‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در ﺧﺎک ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد؛ ﺑﻪ ﻃﻮریﮐﻪ وﻟﺘﺎژ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪه ﺑﯿﻦ ﭘﺎﻫﺎی اﻧﺴﺎن ﯾﺎ ﺣﯿﻮاﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل و ﺣﻔﻆ ﺗﻐﯿﯿﺮات وﻟﺘﺎژ در ﺳﻄﺢ اﯾﻤﻦ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات زﯾﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺘﯽاﻟﻤﻘﺪور ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از‪ 50‬وﻟﺖ )‪ (dc‬ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب ‪ -‬آﻧﺪﻫﺎ و ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺗﻮده‪ 1‬زﻏﺎﻟﯽ‪ 2‬اﻃﺮاف آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 900‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ زﯾﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺳﻬﻢ‬
‫ﮐﻮﭼﮑﯽ از وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﯽ در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ج ‪ -‬ﺳﯿﻢﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻄﻤﺌﻨﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﮐﺎﻣﻼً ﻋﺎﯾﻖ ﺷﺪه و در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﺻﺪﻣﺎت ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﯾﮏ ﺣﺼﺎر ﺳﯿﻤﯽ ﺑﺎ ﺳﺘﻮنﻫﺎی ﭼﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﻤﯽ از ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز ﺧﻄﺮ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺳﯿﻢﻫﺎی ﺣﺼﺎر ﺣﺘﯽ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪای از ﺑﺴﺘﺮ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﺑﯿﻦ ﺳﯿﻢﻫﺎی ﺣﺼﺎر و ﺧﺎک ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪهای از ﮐﻞ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﺧﺎک را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺄﯾﯿﺪی‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﮔﺮ ﯾﮏ ﺣﺼﺎر ﺳﯿﻤﯽ ﺑﺎ ﺳﺘﻮنﻫﺎی ﭼﻮﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﺼﺐ‬
‫ﯾﮏ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن داده ﺷﻮد و ﭘﺎﯾﻪ ﭼﻮﺑﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﯾﮏ ﭘﺎﯾﻪ ﻓﻠﺰی ﺗﻌﻮﯾﺾ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪ 3-3-12‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﯾﻤﻨﯽ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻏﻮﻃﻪور‬

‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺪی در آب ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﮔﺮان ﯾﺎ ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺧﻄﺮ در آبﻫﺎی‬
‫ﺷﯿﺮﯾﻦ )ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ( ﺑﯿﺶ از آب درﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻏﻮاﺻﺎن در ﻓﻮاﺻﻞ ﺣﺪود ‪ 1-2‬ﻣﺘﺮی‬
‫آﻧﺪﻫﺎی ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎﻟﯽ و در ﺣﺎل ﮐﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ از ﺷﻮک اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ دارای اﻫﻤﯿﺖ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﯿﺎت زﯾﺮ آﺑﯽ )ﻏﻮاﺻﯽ( ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻤﯿﺰﮐﺎری ﺑﺪﻧﻪ ﮐﺸﺘﯽ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﺸﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﻄﻊ‬
‫ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﻣﻘﺮرات اﯾﻤﻨﯽ ﻏﻮاﺻﯽ‪ 3‬ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1 - Backfill‬‬
‫‪2 - Carbonaceous‬‬
‫‪3 - BS 7430‬‬

‫‪126‬‬
 ‫‪ 4-3-12‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﯾﻤﻨﯽ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﯽ‬
‫ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ورود ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی آب ﻫﻨﮕﺎم روﺷﻦ ﺑﻮدن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق آﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻼﺣﻈﺎت اﯾﻤﻨﯽ ﺑﻪﮐﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-12‬ﻣﻌﺎﯾﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪی ﯾﺎ اﺻﻼﺣﯽ‬

‫اﺗﺼﺎل ﻋﻤﺪی ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪی ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ )ارت( ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺮق‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻄﺮﻧﺎک ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻄﺮ‪ ،‬ﺑﻪوﯾﮋه در اﻃﺮاف اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻓﺮﻋﯽ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻻ دارای اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎل و ﺗﻤﺎس ﺑﯿﻦ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻓﻠﺰی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻼفﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ( و ﺳﺎزهﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺪه‪،‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی در ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻄﺮآﻓﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻄﺮ ﺟﺪی ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ اﺗﺼﺎﻻت آن و در ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻄﺎی اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻓﺎز ﺑﺎ‬
‫زﻣﯿﻦ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎر ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-5-2-9‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ وﻟﺘﺎژ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮکﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬آﺗﺶﺳﻮزی ﯾﺎ داغ ﺷﺪن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ و ﻧﯿﺰ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎ ﮔﺮدد‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻄﺮات ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت وﺟﻮد اﺗﺼﺎلﻫﺎی ﺑﯿﻦ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﺧﻄﺮات ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم‬
‫ﺑﺮای رﻓﻊ ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-7-5‬و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 1‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬از ﺗﻌﺒﯿﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﺟﺮﯾﺎن در اﺗﺼﺎلﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻی ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣﯽرود‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪ ،‬و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎ دﻗﯿﻘﺎً ﺑﺮای ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﻃﺮاﺣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎﻻت و ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫راﺑﻂﻫﺎی آن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻄﺮ و ﺧﺮاﺑﯽ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﯾﯽﮐﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﯿﻦ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ و ﺳﺎزهﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از آﻧﻬﺎ دوری ﮔﺮدد‬
‫و ﯾﺎ از روشﻫﺎی دﯾﮕﺮ )ﻣﺜﻼً ﻧﺼﺐ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮ روی ﺳﺎزه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد( ﺗﺎ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮردﮔﯽ ﺗﺪاﺧﻠﯽ اﺟﺘﻨﺎب ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 5-12‬وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب اﻟﻘﺎﯾﯽ‬

‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎوب ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﯿﺪانﻫﺎ‪ ،‬اﺟﺴﺎم ﻫﺎدی‬
‫دﯾﮕﺮی را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻨﺎوﺑﯽ در ﻫﺎدی اﺧﯿﺮ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد؛ ﭘﺲ اﮔﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮازی و زﯾﺮ ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ﻓﺸﺎر ﻗﻮی‬
‫ﻫﻮاﯾﯽ ﯾﺎ ﺧﻂ ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ راهآﻫﻦ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ را ﻗﻄﻊ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎء ﺷﺪه ﺑﻪ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد ﺟﺮﯾﺎن در ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺰرﮔﯽ وﻟﺘﺎژی ﮐﻪ در ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺎدی ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد از ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬اﺑﻌﺎد و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دو ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫ب ‪ -‬ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن در ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی ﺑﻮدن ﺑﺎر‪ ،‬ﯾﺎ وﺿﻌﯿﺖﻫﺎی ﺧﻄﺎ در ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج ‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎک‬ ‫د‪-‬‬

‫‪1 - BS 6651‬‬

‫‪127‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺧﻂ ﻫﻮاﯾﯽ دارای ﻧﻘﻄﻪ ﺧﻨﺜﯽ زﻣﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل ﺑﺎر ﯾﺎ ﺧﻄﺎ در ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺎری‬
‫ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺎدی ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ ﮐﻪ از ﻧﻮع اﻟﻘﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﻫﺪاﯾﺘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ و وﻟﺘﺎژﻫﺎی اﻟﻘﺎﯾﯽ و ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺻﻼﺣﯿﺘﺪار ﭘﯿﮕﯿﺮی ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﯾﮏ ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ‪ 3‬ﻓﺎز ﻫﻮاﯾﯽ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺘﻌﺎدل‪ ،‬در ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﺎدی‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽرﺳﺪ ﮐﻪ وﻟﺘﺎژ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ‬
‫در ﺳﺎزهای ﮐﻪ )ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ( ﺑﻪﻃﻮل ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 3‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻮازی آن اﺳﺖ‪ ،‬اﻟﻘﺎء ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﺮق ﯾﮏ ﻓﺎز ﻧﺎ ﻣﺘﻌﺎدل ﻣﺜﻼً‬
‫ﺑﺮق راهآﻫﻦ ﺑﺎ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬ﯾﺎ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ )ارت( ﻣﻌﯿﻮب‪ ،‬ﺣﺘﯽ در ﻃﻮلﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎه ﻫﻢ وﻟﺘﺎژﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک اﯾﺠﺎد ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ وﻟﺘﺎژﻫﺎی اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ وﻟﺘﺎژ ﺗﺎ ﺣﺪ اﯾﻤﻦ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ روشﻫﺎ ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ وﻟﺘﺎژﻫﺎی اﻟﻘﺎﯾﯽ‪ ،‬اﯾﺠﺎد اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ )ارت( در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬
‫)ﺑﺎﺣﺪاﮐﺜﺮ وﻟﺘﺎژ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﺻﻔﺤﺎت اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ )ارت(‪ ،‬ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‪ ،‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬
‫ﯾﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﺳﯿﻤﯽ ﯾﺎ ﺗﺴﻤﻪای ﻣﻤﺘﺪ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻣﯿﻦ و ﻣﻘﺪار وﻟﺘﺎژی ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺷﻮد ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺗﺼﺎل‬
‫زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﺣﺪ اﯾﻤﻦ ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺮای اﺻﻼح ﺳﯿﺴﺘﻢ از ﻣﻮاد ﻏﯿﺮ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای اﺗﺼﺎل ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﯾﮏ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺠﺰا ﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﯿﻞ ﻗﻄﺒﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﺎﻋﺚ آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻧﮕﺮدد‪ .‬اﮔﺮ از آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ اﺗﺼﺎل زﻣﯿﻦ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ 12‬ﻣﺎﻫﻪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن اﯾﺠﺎد وﻟﺘﺎژ‬
‫اﻟﻘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪﻧﺤﻮی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻗﻮس اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ روی اﺗﺼﺎلﻫﺎی ﻋﺎﯾﻘﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﭘﯿﻞﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺘﯽ زﻣﯿﻨﯽ‪،‬‬
‫ﭘﯿﻞﻫﺎی ﻗﻄﺒﯽ ﺷﻮﻧﺪه‪ 1‬ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ دﯾﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی اﺗﺼﺎلدﻫﻨﺪه اﯾﻦ وﺳﺎﯾﻞ و ﺧﻮد اﺗﺼﺎلﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﻧﺪازه‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺮای ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻄﺎ و ﻣﺪت زﻣﺎن ﮐﺎرﮐﺮد ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﭘﯿﻞﻫﺎی ﻗﻄﺒﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮای ﺣﻤﻞ ﻣﺤﻠﻮل‬
‫ﻗﻮی ﺳﻮد ﺳﻮزآور )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﺪﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ‪ (30 °C‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮﮐﺮدن ﭘﯿﻞﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﺧﺎص ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 6-12‬ﺗﺼﺎﻋﺪ ﮔﺎزﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک‬

‫‪ 1-6-12‬ﺗﺼﺎﻋﺪ ﻫﯿﺪروژن‬

‫‪ 1-1-6-12‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن و ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاﻗﻊ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺎ آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ‪ ،‬ﻗﻄﺒﯽﺷﺪن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ‪ ،‬ﺳﺒﺐ‬
‫ﺗﺼﺎﻋﺪ ﻫﯿﺪروژن روی ﺳﺎزه ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎزن ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﮐﻪ ﻫﯿﺪروژن ﺟﻤﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﺧﻄﺮ اﻧﻔﺠﺎر‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮای اﺟﺘﻨﺎب از اﯾﻦ ﺧﻄﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﮐﻠﯿﻪ ﻃﺮاﺣﯽﻫﺎ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺎز‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1 - Polarize‬‬

‫‪128‬‬
‫در ﻣﻮاردیﮐﻪ ﺗﺼﺎﻋﺪ ﻫﯿﺪروژن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻄﺮ اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺼﺎﻋﺪ ﻫﯿﺪروژن در ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﮐﻤﺘﺮ از ‪ -1‬وﻟﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﮐﻠﺮور ﻧﻘﺮه )در ﻣﻮرد ﺳﺎزه ﻓﻮﻻدی در آب درﯾﺎ(‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-6-12‬ﺗﺼﺎﻋﺪ ﮔﺎز ﮐﻠﺮ‬

‫در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن اﻋﻤﺎﻟﯽ در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ‪ ،‬واﮐﻨﺶ آﻧﺪی ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮔﺎز ﮐﻠﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬آب درﯾﺎ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﻤﯽ ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﮔﺎز ﮐﻠﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﯿﭙﻮﮐﻠﺮﯾﺖ ﺳﺪﯾﻢ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن‪ ،‬ﮐﻠﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﺎز‪،‬‬
‫ﻣﺘﺼﺎﻋﺪ ﺷﺪه و ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﺑﺮای ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺎزرﺳﯽ و ﺗﻌﻤﯿﺮات و ﻧﮕﻬﺪاری ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﺨﺰنﻫﺎ ﯾﺎ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺑﺴﺘﻪ دارای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی داﺧﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاﻗﻊ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺨﺰن ﭘﯿﺶ از ورود ﺑﺮای ﺗﻌﻤﯿﺮات‬
‫ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ آﻧﺪﻫﺎ ﻓﻌﺎل و ﻏﻮﻃﻪور ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﮐﻠﺮ در آب ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪه در ﻣﺨﺰن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪﻫﻢ‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ آب‪ ،‬ﺳﺒﺐ آزاد ﺷﺪن ﮔﺎز ﮐﻠﺮ در ﻫﻮا ﮔﺸﺘﻪ و ﻣﻮﺟﺒﺎت ﻧﺎراﺣﺘﯽﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ‪ ،‬ﭘﯿﺶ از ورود‬
‫ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﻗﻄﻊ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮدﮐﺎر و ﯾﺎ دو ﺳﻄﺤﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﺳﺎزه ‪ -‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ را در ﻣﺤﺪوده ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻫﯿﭙﻮﮐﻠﺮﯾﺖ و ﮔﺎز ﮐﻠﺮ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯿﺰان رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 7-12‬ﻧﺼﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻄﺮﻧﺎک‬

‫‪ 1-7-12‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺎر ﮐﺮدن ﻫﯿﺪروﮐﺮﺑﻦﻫﺎ و ﯾﺎ ﻣﻮاد ﭘﻮدری‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل از ﮔﺎزﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺨﺎرات ﯾﺎ ﭘﻮدرﻫﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﮐﻪ )ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺤﯿﻂ‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺟﺮﻗﻪ ﯾﺎ ﻗﻮس اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺸﺘﻌﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺟﺮﻗﻪ و اﻧﻔﺠﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت‪ ،‬اﺳﮑﻠﻪﻫﺎی ﺑﺎرﮔﯿﺮی‪ ،‬ﮐﺸﺘﯽﻫﺎی ﺑﺎری و ﺗﺎﻧﮑﺮﻫﺎ ﻧﯿﺰ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪن ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل در آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات اﯾﻤﻨﯽ ﺧﺎص آن ﺳﺎزه ﯾﺎ ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل اﻧﺠﻤﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺮرات ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده و ﺑﺎزرﺳﯽ آﻧﺪﻫﺎ در ﮐﺸﺘﯽﻫﺎ را ﺗﺪوﯾﻦ ﻧﻤﻮده ﮐﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺄﯾﯿﺪﯾﻪ ﻻزم اﺧﺬ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از ﺧﻄﺮات اﻧﻔﺠﺎر ﮐﻪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﺎﺷﺪ و اﻗﺪاﻣﺎت ﺿﺮوری ﮐﻪ ﺑﺮای اﺟﺘﻨﺎب از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد در ﺑﻨﺪ ‪ 2-7-12‬ﺗﺎ‬
‫‪ 10-7-12‬ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Hazardous Area‬‬

‫‪ -2‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ‪ BS5501, BS683‬و ‪ BS5345‬ﻗﺴﻤﺖ دوم‬

‫‪129‬‬
 ‫‪ 2-7-12‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﻗﻄﻊ ﻋﻤﺪی ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻋﻤﺪی ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎﻻت‪ ،‬و ﯾﺎ ﻫﺮ ﻣﺤﻞ دﯾﮕﺮی در ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﺗﺼﺎﻻت در ﺧﺎرج از ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻄﺮﻧﺎک و ﯾﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ از ﻗﻄﻊ ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪی و ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از آن ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮقرﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬
‫ﯾﮏ ﮐﻠﯿﺪ ﺿﺪ آﺗﺶ ﺑﺮای ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.(1‬‬

‫‪ 3-7-12‬اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه )اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻘﯽ(‬

‫اﺗﺼﺎﻻت ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮﻗﯽ ﻋﻤﺪی ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪی در ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﻋﺎﯾﻘﯽ ﺗﻮﺳﻂ اﺑﺰارﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﯾﺎ ﺷﮑﺴﺘﮕﯽﻫﺎی ﻋﺎﯾﻘﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ وﻟﺘﺎژ در ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ رﻋﺪ و ﺑﺮق ﯾﺎ ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮق رﺳﺎﻧﯽ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪ ،‬اﯾﺠﺎد‬
‫ﺧﻄﺮ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺑﺮوز اﯾﻦ ﺧﻄﺮات‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت ﻋﺎﯾﻘﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن ﺧﺎرج از ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک ﻧﺼﺐ‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ و در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﻗﻮس و ﺟﺮﻗﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻗﺪاﻣﺎت زﯾﺮ ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد‪:‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺖدار اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺟﺎﺳﺎزی ﺷﺪه در ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺴﺘﻪ و ﺿﺪ آﺗﺶ‪ ،‬ﯾﺎ ﻗﺮار دادن آن در ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪ‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎک‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﺮﻗﮕﯿﺮ ﯾﺎ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺟﺮﻗﻪ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی زﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﺟﻨﺲ روی ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه در اﻣﺘﺪاد اﺗﺼﺎل ﻋﺎﯾﻘﯽ ﯾﺎ ﭘﯿﻞ ﻗﻄﺒﯽ‬
‫ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه در اﻣﺘﺪاد اﺗﺼﺎل ﻋﺎﯾﻘﯽ ﯾﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮﻗﯽ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫اﺑﺰارﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻄﺢ اﺗﺼﺎل ﻋﺎﯾﻘﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-7-12‬اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮﻗﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮﻗﯽ ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪی در اﺛﺮ ﺑﻪﻫﻢ وﺻﻞ ﺷﺪن اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻧﻘﺎط ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﻗﺮاﺿﻪﻫﺎی‬
‫ﻓﻠﺰات‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪای ﺳﯿﻢ و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺘﺤﺮک‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮوز ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ اﯾﻦ ﺧﻄﺮات ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ وﻟﯽ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ اﺗﺼﺎل‬
‫ﮐﻠﯿﻪ ﻗﻄﻌﺎت و ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮای ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه اﻗﺪام‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ 5-7-12‬ﻗﻄﻊ اﺗﺼﺎل اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺟﺪا ﺷﺪن ﯾﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‬

‫ﻫﺮ ﮐﺪام از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ را در ﺧﻮد دارد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪن‪ ،‬ﺟﺪا ﺷﺪن ﯾﺎ ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ‬
‫در ﺷﺒﮑﻪ ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺪه و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺟﺮﻗﻪ و ﻗﻮس اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﯾﺠﺎد ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ در‬
‫اﯾﻦﺻﻮرت‪ ،‬در زﻣﺎن ﺗﻌﻤﯿﺮات‪ ،‬اﻧﺠﺎم اﺻﻄﻼﺣﺎت ﯾﺎ ﺗﻌﻤﯿﺮ در ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺷﺒﮑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺒﺪل ‪ -‬ﯾﮏﺳﻮﮐﻨﻨﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد و ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺮای ﺑﺮﻗﺮاری ﺟﺮﯾﺎن از ﯾﮏﺳﻮ ﺑﻪ ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻣﺤﻞ ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ اﯾﺠﺎد‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﮑﻢ و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﺳﻮی ﻣﺤﻞ ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﺗﺎ ﮐﺎرﻫﺎی‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬اﻧﺠﺎم و ﺳﭙﺲ ﺟﺮﯾﺎن دوﺑﺎره ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد؛ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺪون ﮔﺎز ﺑﻮده و ﺧﻄﺮی وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ‪ BS5501, BS683‬و ‪ BS5345‬ﻗﺴﻤﺖ دوم‬

‫‪130‬‬
 ‫‪ 6-7-12‬ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺮﻗﯽ‬
‫ﮐﻠﯿﻪ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻪ در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺿﺪ آﺗﺶ ﺑﻮده و ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﮑﺎنﻫﺎﯾﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ .(1‬ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی وﺳﺎﯾﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺿﺪ آﺗﺶ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات‪،‬‬
‫ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﮐﺪام از ﻣﺪارﻫﺎی ورودی ﺑﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻠﯿﺪ دوﭘﻞ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫در زﻣﺎن ﺗﻌﻤﯿﺮات و ﻏﯿﺮه‪ ،‬اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ دو ﭘﻞ ﻗﻄﻊ ﻣﯽﮔﺮدد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-7-12‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺎﺑﻠﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ را ﺣﻤﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری ﻧﺼﺐ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪن آن در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎک‪ ،‬ﺑﺪون ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﮐﺎﺗﺪی ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺎﺑﻞﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ از ﭘﺎرﮔﯽ ﺗﺼﺎدﻓﯽ آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 7-7-12‬وﺳﺎﯾﻞ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫وﺻﻞ ﮐﺮدن ﯾﺎ ﺟﺪا ﮐﺮدن اﺑﺰار و وﺳﺎﯾﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﺟﺮﻗﻪ ﯾﺎ ﻗﻮس اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎ در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﺎﯾﺪ دارای اﯾﻤﻨﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻼً ﺑﻪ ﺳﺎزه وﺻﻞ ﺷﺪه و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎزرﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﮐﻪ ﻓﻀﺎ ﺑﺪون ﮔﺎزﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫وﺳﺎﯾﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺗﺴﺖ ﻣﺘﻌﺎرف را ﻣﺠﺎز ﺳﺎزد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎی ﻣﺮﺟﻊ و داﺋﻢ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و ﮐﺎﺑﻞﻫﺎی آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎک ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ را ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد‪.‬‬

‫‪ 8-7-12‬آﻧﺪﻫﺎی داﺧﻞ ﺗﺠﻬﯿﺰات‬

‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮﻗﯽ ﻏﯿﺮﻋﻤﺪی آﻧﺪﻫﺎی اﻋﻤﺎل ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﯾﻊ داﺧﻞ ﻇﺮوف ﺗﺤﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽرود‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ داده ﺷﻮد ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ آﻧﺪ ﻏﻮﻃﻪور ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺪار‬
‫آﻧﺪ ﺑﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺪار ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ ﯾﺎ دﺳﺘﯽ ﻗﻄﻊ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 9-7-12‬آﻧﺪﻫﺎی ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﮑﻪ ﮐﺎر ﻋﺎدی ﯾﮏ آﻧﺪ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه ﺧﻄﺮﻧﺎک ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ آﻧﺪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻤﯽ ﯾﺎ ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از آﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺎزه‬
‫آﻫﻨﯽ ﺗﻤﺎس ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن اﯾﺠﺎد ﺟﺮﻗﻪ وﺟﻮد دارد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد‪ .(.‬در ﻣﻮرد آﻧﺪﻫﺎی روی )‪ (Zn‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﻄﺮ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪ 10-7-12‬ﻧﺼﺐ راﻫﻨﻤﺎ ﺟﻬﺖ ﭘﺮﺳﻨﻞ‬

‫در ﻣﺤﻞﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز ﻫﺮ ﮐﺪام از ﺧﻄﺮات ﺑﯿﺎن ﺷﺪه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼً راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺷﻮﻧﺪ و‬
‫اﻋﻼﻣﯿﻪﻫﺎی اﻋﻼم ﺧﻄﺮ )ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﻣﺤﮑﻢ و ﺑﺎ دوام( در ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﮐﺘﺒﯽ و ﻣﺠﻮزﻫﺎی‬
‫ﮐﺎر رﺳﻤﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﮐﺘﺎﺑﭽﻪﻫﺎی ﺑﻬﺮهﺑﺮداری درج ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ BS5501, BS5345‬و ﻗﺴﻤﺖ دوم ‪BS4683‬‬

‫‪2 - BS 5510‬‬

‫‪131‬‬
 ‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻧﺪازه ‪ pH‬و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ‬

‫‪pH‬‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻧﺪازه‬ ‫‪-1‬‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ )ﯾﺎ ﻗﻠﯿﺎﯾﯿﺖ( اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی آﺑﯽ‪ ،‬و ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻓﻠﺰات ﺑﻪ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﻫﯿﺪروژن و ﭘﺎﯾﺪاری ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻻﯾﻪﻫﺎی اﮐﺴﯿﺪی‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ‬ ‫‪pH‬‬ ‫روی ﺳﻄﺢ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه رﻓﺘﺎر ﻓﻠﺰات ﻣﺪﻓﻮن ﯾﺎ ﻏﻮﻃﻪور در آن اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬اﻧﺪازه‬
‫اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬راﺑﻄﻪ ﮐﺎرﺑﺮدی و ﻣﻌﺘﺒﺮ زﯾﺮ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫] ‪pH = −Log10[H +‬‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﯾﻮنﻫﺎی ﻫﯿﺪروژن ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮔﺮم ﯾﻮن در ﯾﮏ ﻟﯿﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ‪H +‬‬

‫ﯾﮏ ﻣﻘﯿﺎس ﻋﺪد ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺰﯾﻪ ﯾﻮﻧﯽ آب ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ = ‪pH + pOH‬‬

‫ﻏﻠﻈﺖ ﯾﻮن ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬در دﻣﺎی ‪ 25 o C‬ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪pOH‬‬ ‫اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ در‬ ‫‪pH‬‬ ‫ﺷﺒﯿﻪ‬ ‫‪pOH‬‬ ‫ﮐﻪ‬
‫ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺪد ‪ 14‬اﺳﺖ‪ .‬آب ﺧﺎﻟﺺ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﺎوی ﯾﻮن ﻫﯿﺪروژن و ﻫﯿﺪروﮐﺴﯿﺪ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در واﻗﻊ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﺧﻨﺜﯽ در ﻣﻘﯿﺎس ‪ pH‬در دﻣﺎی ‪ 25 o C‬ﺑﺎ اﻧﺪازه ‪ 7 ،pH‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ pH‬در ﻣﺤﺪوده ‪ 0‬ﺗﺎ ‪ 14‬واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی اﺳﯿﺪی دارای ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ pH‬ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ﻧﻘﻄﻪ ﺧﻨﺜﯽ و‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﻗﻠﯿﺎﯾﯽ دارای ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ pH‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻧﻘﻄﻪ ﺧﻨﺜﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻟﮕﺎرﯾﺘﻢ در ﺗﻮاﻟﯽ اﻋﺪاد ﻣﺬﮐﻮر ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ‬ ‫‪-2‬‬

‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎی ﯾﮏ ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﺒﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎﮐﻨﻨﺪه ﯾﻮن ﺳﻮﻟﻔﺎت )‪ (SRB‬اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ اﺣﯿﺎ‬
‫)ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎی ﮐﻢ( رﺷﺪ ﮐﺮده و در ﺷﺮاﯾﻂ اﮐﺴﯿﺪ ﺷﻮﻧﺪﮔﯽ )ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎی زﯾﺎد( ﻋﻤﻼً ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎی ﺧﺎک ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﭘﻼﺗﯿﻦ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود ﮐﺎﻟﻮﻣﻞ اﺷﺒﺎع ﯾﺎ ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮود‬
‫دﯾﮕﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ دو اﻟﮑﺘﺮود در ﺧﺎک ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ pH‬ﺧﺎک ﻧﯿﺰ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫) ‪E H = E p + E r + 60 ( pH − 7‬‬

‫ﮐﻪ ‪ = EH‬ﻋﺒﺎرت از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ در ﻣﻘﯿﺎس ﻫﯿﺪروژن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ ، mV‬و ‪ = Ep‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪(mV‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺮﺟﻊ دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ‪. Ev‬‬
‫ﺑﺮای ﻧﺴﺒﺖ اﻟﮑﺘﺮود اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﯿﺪروژن )‪ Ev‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ +250‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﺑﺮای اﻟﮑﺘﺮود ﮐﺎﻟﻮﻣﻞ(‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺪول )‪ (6‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺧﻨﺜﯽ‪ EH ،‬ﻣﻌﺮف ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد اﺳﺖ‪) .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪.(7‬‬

‫‪132‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ -7‬ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد در اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫)‪EH (mv‬‬ ‫درﺟﻪ ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ‬

‫‪< 100‬‬ ‫ﺷﺪﯾﺪ‬
‫‪ ≤ 200‬و ‪> 100‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪ ≤ 400‬و ‪> 100‬‬ ‫ﮐﻢ‬
‫‪> 400‬‬ ‫ﻏﯿﺮ ﺧﻮرﻧﺪه‬

‫اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ‪ pH‬ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ‪ 5/5-8/5‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ‪ ،‬ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺣﯿﺎ ﮐﻨﻨﺪه ﯾﻮن ﺳﻮﻟﻔﺎت‪ ،‬ﻓﻘﻂ‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده ‪ pH‬ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻋﻤﻠﯽ و آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﻧﯿﺰ ﻧﻮع و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺣﺴﮕﺮﻫﺎی‪ 1‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﺣﯿﺎ در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ 2‬ﺷﺮح داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1 - Probes‬‬
‫ﻣﺜﻼً ‪2 - BS1377‬‬

‫‪133‬‬
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬
1- Cathodic Protection , Part 1. Code of Practice for Land and Marin Applications , BS 7361 , 1991.

134
 In the Name of God
Islamic Republic of Iran
Ministry of Energy
Iran Water Resources Management CO.
Deputy of Research
Office of Standard and Technical Criteria

Guideline for Cathodic Protection of

Pipelines and Steel Structures

Feb 2005 Publication No. 217

135
 ‫اﯾﻦ ﻧﺸﺮﯾﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »راﻫﻨﻤﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎی ﻓﻮﻻدی«‪ ،‬اﺻﻮل و ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬راهاﻧﺪازی و ﻧﮕﻬﺪاری‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی را ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮده و‬
‫روشﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻤﺎل‬
‫ﺟﺮﯾﺎن و آﻧﺪ ﻓﺪاﺷﻮﻧﺪه را ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار داده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬