B¶ng hÖ thèng ho¸ c¸c t¸c phÈm th¬ ViÖt Nam hiÖn ®¹i.

(NV9)

T¸c phÈm - ThÓ th¬ - - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c Néi dung c¬ b¶n NghÖ thuËt
T¸c gi¶ PTB§ - T¸c dông
§ång chÝ - Tù do- biÓu - §îc viÕt ®Çu n¨m 1948, sau khi t¸c gi¶ tham gia chiÕn dÞch ViÖt Bµi th¬ ca ngîi t×nh ®ång chÝ, ®ång - H×nh ¶nh th¬ méc m¹c, gi¶n dÞ, cã
c¶m, tù sù, B¾c (thu ®«ng 1947). In trong tËp “§Çu sóng tr¨ng treo” (1966) ®éi thiªng liªng cña nh÷ng ngêi lÝnh søc gîi c¶m lín.
ChÝnh H÷u miªu t¶ - Hoµn c¶nh ®ã gióp cho ta hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ cuéc sèng chiÕn vµo thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn -Sö dông bót ph¸p t¶ thùc, cã sù kÕt
®Êu gian khæ cña nh÷ng ngêi lÝnh vµ ®Æc biÖt lµ t×nh ®ång chÝ, chèng Ph¸p. hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè hiÖn thùc vµ
®ång ®éi thiªng liªng cao c¶. l·ng m¹n
Bµi th¬ vÒ KÕt hîp thÓ - ViÕt n¨m 1969 khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®ang trong gian H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe trªn - Giäng ®iÖu ngang tµng, phãng
tiÓu ®éi xe th¬ 7 ch÷ vµ ®o¹n v« cïng ¸c liÖt. N»m trong chïm th¬ ®îc tÆng gi¶i NhÊt tuyÕn ®êng Trêng S¬n trong nh÷ng kho¸ng pha chót nghÞch ngîm.
kh«ng kÝnh- thÓ t¸m ch÷ cuéc thi th¬ B¸o V¨n nghÖ (1969) ®îc ®a vµo tËp th¬ “VÇng tr¨ng n¨m chèng MÜ víi t thÕ hiªn ngang, - H×nh ¶nh th¬ ®éc ®¸o, ng«n tõ cã
Ph¹m TiÕn (tù do)- BiÓu quÇng löa” tinh thÇn l¹c quan, dòng c¶m, bÊt tÝnh khÈu ng÷ gÇn víi v¨n xu«i.
DuËt c¶m, tù sù, - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp em hiÓu thªm vÒ cuéc kh¸ng chiÕn chÊp khã kh¨n nguy hiÓm vµ ý chÝ - Nhan ®Ò ®éc ®¸o.
miªu t¶ gian khæ, ¸c liÖt cña d©n téc vµ tinh thÇn dòng c¶m, l¹c quan cña chiÕn ®Êu gi¶i phãng MiÒn Nam.
nh÷ng ngêi lÝnh trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n.
§oµn ThÊt ng«n tr- - Gi÷a n¨m 1958, Huy CËn cã chuyÕn ®i thùc tÕ dµi ngµy ë vïng Bµi th¬ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a - ¢m hëng th¬ võa khoÎ kho¾n s«i
thuyÒn ®¸nh êng thiªn (7 má Qu¶ng Ninh. Tõ chuyÕn ®i thùc tÕ nµy, hån th¬ Huy CËn míi c¶m høng vÒ thiªn nhiªn vò trô vµ næi, võa ph¬i ph¬i bay bæng.
c¸- Huy ch÷)- BiÓu thùc sù n¶y në trë l¹i vµ dåi dµo c¶m høng vÒ thiªn nhiªn ®Êt níc, c¶m høng vÒ lao ®éng vµ cuéc sèng - C¸ch gieo vÇn cã nhiÒu biÕn ho¸
CËn. c¶m, miªu t¶ vÒ lao ®éng vµ niÒm vui cña con ngêi tríc cuéc sèng míi. Bµi th¬ míi. Qua ®ã, béc lé niÒm vui, niÒm linh ho¹t c¸c vÇn tr¾c xen lÉn vÇn
®îc viÕt vµo th¸ng 10/1958. In trong tËp “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng” tù hµo cña con ngêi lao ®éng ®îc lµm b»ng, vÇn liÒn xen víi vÇn c¸ch.
(1958) chñ thiªn nhiªn vµ lµm chñ cuéc - NhiÒu h×nh ¶nh tr¸ng lÖ, trÝ tëng t-
- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu thªm vÒ h×nh ¶nh con ngêi sèng cña m×nh. îng phong phó.
lao ®éng míi, niÒm vui, niÒm tù hµo cña nhµ th¬ ®èi víi ®Êt níc vµ
cuéc sèng míi.
BÕp löa- KÕt hîp 7 ch÷ - §îc viÕt n¨m 1963, khi t¸c gi¶ ®ang lµ sinh viªn häc ngµnh LuËt Gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm ®Çy xóc ®éng - H×nh tîng th¬ s¸ng t¹o “BÕp löa”
B»ng ViÖt vµ 8 ch÷- BiÓu ë níc ngoµi (Liªn X« cò). Bµi th¬ ®îc ®a vµo tËp “H¬ng c©y- BÕp vÒ ngêi bµ vµ t×nh bµ ch¸u, ®ång thêi mang nhiÒu ý nghÜa biÓu tîng.
c¶m, miªu t¶, löa” (1968) tËp th¬ ®Çu tay cña B»ng ViÖt- Lu Quang Vò. thÓ hiÖn lßng kÝnh yªu tr©n träng vµ - Giäng ®iÖu vµ thÓ th¬ phï hîp víi
tù sù, nghÞ - Hoµn c¶nh nµy cho ta hiÓu thªm t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc vµ gia biÕt ¬n cña ch¸u ®èi víi bµ vµ còng c¶m xóc håi tëng vµ suy ngÉm.
luËn. ®×nh cña t¸c gi¶ qua nh÷ng kØ niÖm cô thÓ vÒ ngêi bµ vµ bÕp löa. lµ ®èi víi gia ®×nh, quª h¬ng, ®Êt n-
íc.
Khóc h¸t ru Chñ yÕu lµ 8 - §îc viÕt n¨m 1971, khi t¸c gi¶ ®ang c«ng t¸c ë chiÕn khu miÒn ThÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng con cña ngêi Giäng ®iÖu ngät ngµo, tr×u mÕn,
nh÷ng em ch÷- BiÓu T©y Thõa Thiªn. mÑ d©n téc Tµ-«i g¾n víi lßng yªu n- mang ©m hëng cña lêi ru.
bÐ lín trªn c¶m, tù sù - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu ®îc t×nh yªu con g¾n liÒn víi íc, tinh thÇn chiÕn ®Êu vµ kh¸t väng
lng mÑ- t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc cña ngêi ngêi phô n÷ d©n téc Tµ-«i. vÒ t¬ng lai.
NguyÔn
Khoa §iÒm
¸nh tr¨ng ThÓ th¬ 5 ch÷- - §îc viÕt n¨m 1978, 3 n¨m sau ngµy gi¶i phãng miÒn Nam thèng Nh mét lêi nh¾c nhë cña t¸c gi¶ vÒ - Nh mét c©u chuyÖn riªng cã sù kÕt
-NguyÔn BiÓu c¶m, tù nhÊt ®Êt níc. In trong tËp th¬ cïng tªn cña t¸c gi¶. nh÷ng n¨m th¸ng gian lao cña cuéc hîp hµi hoµ gi÷a tù sù vµ tr÷ t×nh.
Duy sù. - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng trong hoµ b×nh ®êi ngêi lÝnh g¾n bã víi thiªn nhiªn - Giäng ®iÖu t©m t×nh, tù nhiªn, hµi
víi ®Çy ®ñ c¸c tiÖn nghi hiÖn ®¹i khiÕn con ngêi dÔ quªn ®i qu¸ ®Êt níc. Qua ®ã, gîi nh¾c con ngêi hoµ, s©u l¾ng.
 khø gian khæ khã kh¨n; hiÓu ®îc c¸i giËt m×nh, tù vÊn l¬ng t©m cã th¸i ®é ©n nghÜa thuû chung víi - NhÞp th¬ tr«i ch¶y, nhÑ nhµng, thiÕt
®¸ng tr©n träng cña t¸c gi¶ cña t¸c gi¶. thiªn nhiªn víi qu¸ khø. tha c¶m xóc khi trÇm l¾ng suy t.
- KÕt cÊu giäng ®iÖu t¹o nªn sù ch©n
thµnh, cã søc truyÒn c¶m s©u s¾c.
Con cß- ThÓ th¬ tù do- - §îc s¸ng t¸c 1962, in trong tËp “Hoa ngµy thêng- Chim b¸o Tõ h×nh tîng con cß trong nh÷ng lêi - VËn dông s¸ng t¹o h×nh ¶nh vµ
ChÕ Lan BiÓu c¶m, tù b·o” (1967) h¸t ru, ngîi ca t×nh mÑ vµ ý nghÜa giäng ®iÖu lêi ru cña ca dao.
viªn sù, miªu t¶. cña lêi ru ®èi víi ®êi sèng cña mçi - Liªn tëng, tëng tîng phong phó,
con ngêi. s¸ng t¹o.
- H×nh ¶nh biÓu tîng hµm chøa ý
nghÜa míi cã gi¸ trÞ biÓu c¶m, giµu
tÝnh triÕt lÝ.
Mïa xu©n - Th¬ 5 ch÷ - §îc viÕt vµo th¸ng 11/1980, khi t¸c gi¶ ®ang n»m trªn giêng C¶m xóc tríc mïa xu©n cña thiªn -ThÓ th¬ 5 ch÷ cã ©m hëng nhÑ
nho nhá- - BiÓu c¶m, bÖnh kh«ng bao l©u tríc khi nhµ th¬ qua ®êi. T¸c phÈm ®îc in nhiªn vµ ®Êt níc, thÓ hiÖn t×nh yªu nhµng, tha thiÕt, giµu chÊt nh¹c vµ
Thanh H¶i miªu t¶. trong tËp th¬ “Th¬ ViÖt Nam 1945- 1985” NXB-GD Hµ Néi. tha thiÕt víi cuéc ®êi vµ íc nguyÖn g¾n víi c¸c lµn ®iÖu d©n ca.
- §îc s¸ng t¸c vµo hoµn c¶nh ®Æc biÖt ®ã, bµi th¬ gióp cho ngêi ch©n thµnh gãp mïa xu©n nho nhá - H×nh ¶nh tiªu biÓu, sö dông biÖn
®äc hiÓu ®îc tiÕng lßng tri ©n, thiÕt tha yªu mÕn vµ g¾n bã víi ®Êt cña ®êi m×nh vµo cuéc ®êi chung, ph¸p chuyÓn ®æi c¶m gi¸c vµ thay
níc víi cuéc ®êi; thÓ hiÖn íc nguyÖn ch©n thµnh ®îc cèng hiÕn cho ®Êt níc. ®æi c¸ch xng h« hîp lÝ.
cho ®Êt níc, gãp mét mïa xu©n nho nhá cña m×nh vµo mïa xu©n
réng lín cña ®Êt níc.
ViÕng l¨ng Th¬ 8 ch÷ - N¨m 1976, sau khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ kÕt thóc th¾ng NiÒm xóc ®éng thµnh kÝnh, thiªng - Giäng ®iÖu trang träng, tha thiÕt,
B¸c- ViÔn - BiÓu c¶m, lîi, ®Êt níc thèng nhÊt, l¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh còng võa liªng, lßng biÕt ¬n, tù hµo pha lÉn s©u l¾ng.
Ph¬ng miªu t¶ kh¸nh thµnh, ViÔn Ph¬ng ra th¨m miÒn B¾c, vµo l¨ng viÕng B¸c ®au xãt cña t¸c gi¶ khi vµo l¨ng - NhiÒu h×nh ¶nh Èn dô ®Ñp, giµu
Hå. Bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c” ®îc s¸ng t¸c trong dÞp ®ã vµ in trong viÕng B¸c tÝnh biÓu tîng võa gÇn gòi th©n
tËp th¬ “Nh m©y mïa xu©n” (1978) quen, võa s©u s¾c.
- Hoµn c¶nh ®ã gióp ta hiÓu ®îc tÊm lßng thµnh kÝnh vµ niÒm xóc
®éng s©u s¾c cña nhµ th¬, cña ®ång bµo miÒn Nam, cña d©n téc
ViÖt Nam ®èi víi B¸c Hå kÝnh yªu.
Sang thu- Th¬ 5 ch÷- -ViÕt vµo n¨m 1977, ®îc in lÇn ®Çu trªn b¸o V¨n nghÖ, sau ®îc in C¶m nhËn tinh tÕ vÒ nh÷ng chuyÓn - Dïng nh÷ng tõ ng÷ ®éc ®¸o, c¶m
H÷u ThØnh BiÓu c¶m, trong tËp th¬ “Tõ chiÕn hµo ®Õn thµnh phè” biÕn nhÑ nhµng mµ râ rÖt cña ®Êt trêi nhËn tinh tÕ s©u s¾c.
miªu t¶. tõ h¹ sang thu, qua ®ã béc lé lßng - Tõ ng÷, h×nh ¶nh gîi nhiÒu nÐt ®Ñp
yªu thiªn nhiªn g¾n bã víi quª h¬ng vÒ c¶nh vÒ t×nh.
®Êt níc cña t¸c gi¶.
Nãi víi Tù do- BiÓu - Sau 1975. Lµ lêi t©m t×nh cña ngêi cha dÆn con - ThÓ th¬ tù do thÓ hiÖn c¸ch nãi cña
con- Y Ph- c¶m, miªu t¶ - In trong tËp th¬ “ViÖt Nam 1945- 1985” thÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng con cña ngêi ngêi miÒn nói, h×nh ¶nh phãng
¬ng miÒn nói, vÒ t×nh c¶m tèt ®Ñp vµ kho¸ng võa cô thÓ võa giµu søc kh¸i
truyÒn thèng cña ngêi ®ång m×nh vµ qu¸t võa méc m¹c nhng còng giµu
mong íc con xøng ®¸ng víi truyÒn chÊt th¬.
thèng ®ã. - Giäng ®iÒu thiÕt tha tr×u mÕn, lêi
dÉn d¾t tù nhiªn.
HÖ thèng ho¸ c¸c t¸c phÈm truyÖn ViÖt Nam. (NV9)
 T¸c phÈm- T¸c gi¶
ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X-
¬ng- NguyÔn D÷
ChuyÖn cò trong phñ chóa
TrÞnh (Vò trung tuú bót)-
Ph¹m §×nh Hæ
Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (håi
14)- Ng« gia v¨n ph¸i
TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du
ChÞ em Thuý KiÒu- TrÝch
TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du
C¶nh ngµy xu©n- TrÝch TruyÖn
KiÒu cña NguyÔn Du
M· Gi¸m Sinh mua KiÒu-
TrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn
Du
KiÒu ë lÇu Ngng BÝch- TrÝch
TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du
Lôc V©n Tiªn Cøu KiÒu
NguyÖt Nga- TrÝch truyÖn Lôc
V©n Tiªn cña NguyÔn §×nh
ChiÓu
Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n- TrÝch
TruyÖn Lôc V©n Tiªn cña
NguyÔn §×nh ChiÓu
Lµng- Kim L©n
ThÓ lo¹i- PTB§
- TruyÖn truyÒn k×.
- Tù sù, biÓu c¶m
- Tuú bót
- ThÓ chÝ- TiÓu thuyÕt lÞch
sö
- Tù sù, miªu t¶
- TruyÖn th¬ N«m
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.
-Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m
(næi bËt lµ miªu t¶)
- Tù sù, miªu t¶ (næi bËt lµ
miªu t¶)
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m
- Tù sù, biÓu c¶m, miªu t¶
(næi bËt lµ biÓu c¶m)
- TruyÖn th¬ N«m.
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m
- TruyÖn th¬ N«m.
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m
- TruyÖn ng¾n
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m
HCST (xuÊt xø) Néi dung
- ThÕ kØ 16 Kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp t©m hån truyÒn thèng
cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam, niÒm c¶m th-
¬ng sè phËn bi kÞch cña hä díi chÕ ®é
phong kiÕn.
- ThÕ kØ 18 Ph¶n ¸nh ®êi sèng xa hoa v« ®é, sù nhòng
nhiÔu nh©n d©n cña bän vua chóa quan l¹i
phong kiÕn thêi vua Lª chóa TrÞnh suy tµn.
- TK 18 H×nh ¶nh ngêi anh hïng d©n téc NguyÔn
HuÖ- Quang Trung víi chiÕn c«ng thÇn tèc
®¹i ph¸ qu©n Thanh; sù thÊt b¹i th¶m h¹i
cña qu©n Thanh vµ sè phËn bi ®¸t cña vua
t«i Lª Chiªu Thèng ph¶n níc h¹i d©n.
- TK 18- 19 - Thêi ®¹i, gia ®×nh vµ cuéc ®êi cña
NguyÔn Du.
- Tãm t¾t TruyÖn KiÒu.
- Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o.
- TK 18- 19 - Tr©n träng ngîi ca vÎ ®Ñp cña chÞ em
Thuý KiÒu, dù c¶m vÒ sè phËn nh©n vËt.
-> c¶m høng nh©n v¨n s©u s¾c.
- TK 18- 19 Bøc tranh thiªn nhiªn, lÔ héi mïa xu©n t-
¬i ®Ñp, trong s¸ng.
- TK 18- 19 - Bãc trÇn b¶n chÊt xÊu xa, ®ª tiÖn cña M·
Gi¸m Sinh, qua ®ã lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc tµn
b¹o chµ ®Ñp lªn s¾c tµi vµ nh©n phÈm cña
ngêi phô n÷.
- Hoµn c¶nh ®¸ng thîng téi nghiÖp cña
Thuý KiÒu
- TK 18- 19 C¶nh ngé c« ®¬n, buån tñi vµ tÊm lßng
thuû chung, hiÕu th¶o cña Thuý KiÒu.
- TK 18- 19 Kh¾c ho¹ nh÷ng phÈm chÊt ®Ñp ®Ï cña hai
nh©n vËt: Lôc V©n Tiªn tµi ba dòng c¶m,
träng nghÜa khinh tµi; KiÒu NguyÖt Nga
hiÒn hËu, nÕt na, ©n t×nh.
- TK 18- 19 Sù ®èi lËp gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c, gi÷a
nh©n c¸ch cao c¶ vµ nh÷ng toan tÝnh thÊp
hÌn, ®ång thêi thÓ hiÖn th¸i ®é quÝ träng vµ
niÒm tin cña t¸c gi¶
- N¨m 1948. Thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai
chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®¨ng lÇn ë n¬i t¶n c khi nghe tin ®ån lµng m×nh theo
®Çu trªn t¹p chÝ V¨n nghÖ n¨m 1948. giÆc, truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª s©u
NghÖ thuËt
-TruyÖn truyÒn k× viÕt b»ng ch÷ H¸n; kÕt
hîp c¸c yÕu tè hiÖn thùc vµ yÕu tè hoang
®êng k× ¶o víi c¸ch kÓ chuyÖn, x©y dùng
nh©n vËt rÊt thµnh c«ng.
- Tuú bót ch÷ H¸n, ghi chÐp theo c¶m
høng sù viÖc, c©u chuyÖn con ngêi ®-
¬ng thêi mét c¸ch cô thÓ, ch©n thùc,
sinh ®éng
TiÓu thuyÕt lÞch sö ch¬ng håi viÕt b»ng
ch÷ H¸n; c¸ch kÓ chuyÖn nhanh gän,
chän läc sù viÖc, kh¾c ho¹ nh©n vËt
chñ yÕu qua hµnh ®éng vµ lêi nãi.
- TruyÖn th¬ N«m lôc b¸t.
- Ng«n ng÷ cã chøc n¨ng biÓu ®¹t, biÓu
c¶m vµ thÈm mÜ.
- NghÖ thuËt tù sù: dÉn chuyÖn, x©y
dùng nh©n vËt, miªu t¶ thiªn nhiªn…
- Bè côc chÆt chÏ, hoµn chØnh; bót ph¸p
íc lÖ tîng trng; ng«n ng÷ tinh luyÖn,
giµu c¶m xóc; khai th¸c triÖt ®Ó biÖn
ph¸p tu tõ
Tõ ng÷ bót ph¸p miªu t¶ giµu chÊt t¹o
h×nh.
NghÖ thuËt t¶ thùc, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch
nh©n vËt b»ng viÖc miªu t¶ ngo¹i h×nh,
cö chØ vµ ng«n ng÷ ®èi tho¹i.
NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh, miªu t¶
néi t©m, sö dông ng«n ng÷ ®éc tho¹i,
®iÖp tõ, ®iÖp cÊu tróc…
Ng«n ng÷ gi¶n dÞ méc m¹c mang mµu
s¾c Nam Bé; x©y dùng nh©n vËt qua
hµnh ®éng, cö chØ lêi nãi.
Ng«n ng÷ giµu c¶m xóc, kho¸ng ®¹t,
b×nh dÞ, d©n d·; nghÖ thuËt kÓ chuyÖn
theo m« tÝp d©n gian, miªu t¶ nh©n vËt
qua hµnh ®éng, lêi nãi; c¶m høng thiªn
nhiªn tr÷ t×nh, d¹t dµo…
X©y dùng cèt truyÖn t©m lÝ, t×nh huèng
truyÖn ®Æc s¾c; miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt
s©u s¾c, tinh tÕ; ng«n ng÷ nh©n vËt sinh

LÆng lÏ Sa Pa- NguyÔn Thµnh
Long
ChiÕc lîc ngµ- NguyÔn Quang
S¸ng
Nh÷ng ng«i sao xa x«i- Lª
Minh Khuª
BÕn quª- NguyÔn Minh Ch©u
- Hoµn c¶nh ®ã gióp ta hiÓu ®îc cuéc
sèng vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn, ®Æc biÖt
lµ nÐt chuyÓn biÕn míi trong t×nh c¶m
cña ngêi n«ng d©n ®ã lµ t×nh yªu lµng
g¾n bã, thèng nhÊt víi t×nh yªu ®Êt níc.
- TruyÖn ng¾n - §îc viÕt vµo mïa hÌ n¨m 1970, lµ kÕt
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, qu¶ cña chuyÕn thùc tÕ ë Lµo Cai cña
nghÞ luËn. t¸c gi¶, khi miÒn B¾c tiÕn lªn x©y dùng
CNXH, x©y dùng cuéc sèng míi. Rót tõ
tËp “Gi÷a trong xanh” (1972).
- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu
®ùîc cuéc sèng, vÎ ®Ñp cña nh÷ng con
ngêi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng
®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc.
- TruyÖn ng¾n. - §îc viÕt n¨m 1966, khi t¸c gi¶ ®ang
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, ho¹t ®éng ë chiÕn trêng Nam Bé, t¸c
nghÞ luËn. phÈm ®îc ®a vµo tËp truyÖn cïng tªn.
- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu ®îc
cuéc sèng chiÕn ®Êu vµ ®êi sèng t×nh
c¶m cña ngêi lÝnh, cña nh÷ng gia ®×nh
Nam Bé - t×nh cha con s©u nÆng vµ cao
®Ñp trong c¶nh ngé Ðo le cña chiÕn
tranh.
- TruyÖn ng¾n. - ViÕt n¨m 1971, khi cuéc kh¸ng chiÕn
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. chèng MÜ cña d©n téc ®ang diÔn ra ¸c
liÖt. In trong tËp truyÖn ng¾n cña Lª
Minh Khuª, NXB Kim §ång, Hµ Néi
2001.
- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu
h¬n vÒ cuéc sèng chiÕn ®Êu vµ vÎ ®Ñp
t©m hån cña nh÷ng n÷ thanh niªn xung
phong trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n trong
nh÷ng n¨m chèng MÜ.
- TruyÖn ng¾n. - In trong tËp “BÕn quª” cña NguyÔn
- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. Minh Ch©u n¨m 1985
B¶ng hÖ thèng ho¸ c¸c t¸c gi¶ v¨n häc (NV 9)
s¾c thèng nhÊt víi lßng yªu níc vµ tinh
thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi n«ng d©n.
Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ sÜ, c« kÜ
s míi ra trêng víi ngêi thanh niªn lµm viÖc
mét m×nh t¹i tr¹m khÝ tîng trªn nói cao Sa
Pa. Qua ®ã, truyÖn ca ngîi nh÷ng ngêi lao
®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp, cèng
hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc.
C©u chuyÖn Ðo le vµ c¶m ®éng vÒ hai cha
con: «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ
th¨m nhµ vµ ë khu c¨n cø. Qua ®ã truyÖn
ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn
c¶nh chiÕn tranh.
Cuéc sèng chiÕn ®Êu cña 3 c« g¸i TNXP
trªn mét cao ®iÓm ë tuyÕn ®êng Trêng S¬n
trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh chèng MÜ cøu
níc. TruyÖn lµm næi bËt t©m hån trong
s¸ng, giµu m¬ méng, tinh thÇn dòng c¶m,
cuéc sèng chiÕn ®Êu ®Çy gian khæ, hi sinh
nhng rÊt hån nhiªn l¹c quan cña hä.
Qua c¶m xóc vµ suy ngÉm cña nh©n vËt
NhÜ vµo lóc cuèi ®êi trªn giêng bÖnh
truyÖn thøc tØnh ë mäi ngêi sù tr©n träng
nh÷ng gi¸ trÞ vµ vÎ ®Ñp b×nh dÞ, gÇngòi cña
cuéc sèng cña quª h¬ng.
®éng, giµu tÝnh khÈu ng÷, thÓ hiÖn c¸
tÝnh cña nh©n vËt; c¸ch trÇn thuËt linh
ho¹t, tù nhiªn.
TruyÖn x©y dùng t×nh huèng hîp lÝ, c¸ch
kÓ chuyÖn hîp lÝ, tù nhiªn; miªu t¶ nh©n
vËt tõ nhiÒu ®iÓm nh×n; ng«n ng÷ ch©n
thùc giµu chÊt th¬ vµ chÊt ho¹; cã sù kÕt
hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh víi b×nh luËn.
NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ, tÝnh c¸ch
nh©n vËt, ®Æc biÖt lµ nh©n vËt trÎ em;
x©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê mµ
tù nhiªn.
Sö dông vai kÓ lµ nh©n vËt chÝnh; c¸ch
kÓ chuyÖn tù nhiªn, ng«n ng÷ sinh ®éng
trÎ trung; nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nh©n
vËt s¾c tinh tÕ, s¾c s¶o.
- T¹o t×nh huèng nghÞch lÝ; trÇn thuËt
qua dßng néi t©m nh©n vËt; miªu t¶ t©m
lÝ tinh tÕ; h×nh ¶nh giµu tÝnh biÓu tîng;
ng«n ng÷ vµ giäng ®iÖu giµu chÊt suy t.
 T¸c gi¶ TiÓu sö §Æc ®iÓm, phong c¸ch s¸ng t¸c. T¸c phÈm chÝnh
NguyÔn D÷ Sèng ë thÕ kØ 16, thêi k× chÕ ®é - Lµ nhµ v¨n lçi l¹c, lµ häc trß xuÊt s¾c cña NguyÔn BØnh Khiªm. TruyÒn k× m¹n lôc: viÕt b»ng ch÷
phong kiÕn ®ang tõ ®Ønh cao cña sù H¸n; ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng
thÞnh vîng cuèi TK 15, b¾t ®Çu l©m - Lµ ngêi më ®Çu cho dßng v¨n xu«i ViÖt Nam, víi bót lùc giµ dÆn, truyÖn k× l¹ ®îc lu truyÒn.
vµo t×nh tr¹ng lo¹n l¹c suy yÕu. Thi th«ng minh vµ tµi hoa.
®Ëu cö nh©n, ra lµm quan mét n¨m
råi lui vÒ sèng Èn dËt ë quª nhµ
nu«i mÑ giµ, ®ãng cöa viÕt s¸ch.
Ph¹m §×nh - Sinh 1768, mÊt 1839; tªn ch÷ lµ Lµ mét nho sÜ sèng trong thêi chÕ ®é phong kiÕn ®· khñng ho¶ng trÇm -Vò trung tuú bót (Tuú bót viÕt
Hæ Tïng Niªn hoÆc B×nh Trùc, hiÖu träng nªn cã t tëng muèn Èn c vµ s¸ng t¸c nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng, trong nh÷ng ngµy ma)- T¸c phÈm
§«ng D· TiÒu. Quª §an Loan- §- kh¶o cøu vÒ nhiÒu lÜnh vùc: v¨n häc, triÕt häc, lÞch sö, ®Þa lÝ… ch÷ H¸n, ®îc viÕt ®Çu thÕ kØ 19.
êng An- H¶i D¬ng (nay lµ Nh©n - Tang th¬ng ngÉu lôc.
QuyÒn- B×nh Giang- H¶i D¬ng);
Sinh ra trong mét gia ®×nh khoa
b¶ng, cha tõng ®ç cö nh©n, lµm
quan díi triÒu Lª.
Ng« gia v¨n Mét nhãm c¸c t¸c gi¶ thuéc dßng Lµ dßng hä næi tiÕng vÒ khoa b¶ng vµ lµm quan. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (t¸c
ph¸i hä Ng« Th× ë lµng T¶ Thanh Oai, phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n ghi chÐp
huyÖn Thanh Oai tØnh Hµ T©y. vÒ sù thèng nhÊt cña v¬ng triÒu
Trong ®ã cã hai t¸c gi¶ chÝnh lµ nhµ Lª vµo thêi ®iÓm T©y S¬n
Ng« Th× ChÝ (1758- 1788) lµm quan diÖt TrÞnh tr¶ l¹i B¾c Hµ cho vua
díi thêi Lª Chiªu Thèng vµ Ng« Lª)
Th× Du (1772- 1840) lµm quan díi
thêi NguyÔn.
NguyÔn Du - Tªn ch÷ lµ Tè Nh, hiÖu lµ Thanh Lµ ngêi cã kiÕn thøc s©u réng, am hiÓu v¨n ho¸ d©n téc vµ v¨n ch¬ng - T¸c phÈm ch÷ H¸n: Thanh Hiªn
Hiªn (1765- 1820), quª ë x· Tiªn Trung Quèc. Cuéc ®êi tõng tr¶i, ®i nhiÒu, tiÕp xóc nhiÒu ®· t¹o cho thi tËp, B¾c hµnh t¹p lôc, Nam
§iÒn, huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ NguyÔn Du mét vèn sèng phong phó vµ niÒm c¶m th«ng s©u s¾c víi trung t¹p ng©m.
TÜnh. nh÷ng ®au khæ cña nh©n d©n. NguyÔn Du lµ mét thiªn tµi v¨n häc, lµ - T¸c phÈm ch÷ N«m: TruyÖn
- ¤ng sinh ra trong mét gia ®×nh quÝ ®¹i thi hµo d©n téc, lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi vµ lµ mét nhµ nh©n KiÒu, V¨n chiªu hån, V¨n tÕ sèng
téc cã nhiÒu ®êi lµm quan vµ cã ®¹o chñ nghÜa lín. hai c« g¸i Trêng Lu…..
truyÒn thèng v¨n häc, cha «ng lµ
NguyÔn NghiÔm lµm ®Õn chøc tÓ t-
íng. B¶n th©n «ng còng thi ®Ëu tam
trêng vµ lµm quan díi triÒu Lª vµ
NguyÔn. Cã cuéc ®êi tõng tr¶i, tõng
ch¹y vµo Nam theo NguyÔn ¸nh, bÞ
b¾t giam råi ®îc th¶. Khi lµm quan
díi triÒu NguyÔn ®îc cö lµm ch¸nh
 sø ®i Trung Quèc 2 lÇn, nhng lÇn
thø 2 cha kÞp ®i th× bÞ bÖnh mÊt t¹i
HuÕ.
NguyÔn §×nh Sinh 1822 mÊt 1888, quª cha ë - Lµ tÊm g¬ng s¸ng ngêi vÒ lßng yªu níc vµ tinh thÇn bÊt khuÊt chèng D¬ng Tõ - Hµ MËu, TruyÖn Lôc
ChiÓu Phong §iÒn- Thõa Thiªn HuÕ, quª giÆc ngo¹i x©m. ¤ng lµ nhµ th¬ lín cña d©n téc, nhµ th¬ yªu níc. V©n Tiªn, V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn
mÑ ë lµng T©n Kh¸nh, phñ T©n - Th¬ v¨n cña «ng mang phong c¸ch cña ngêi d©n Nam Bé, lµ vò khÝ Giuéc, V¨n tÕ Tr¬ng §Þnh…
B×nh, tØnh Gia §Þnh (nay lµ TP Hå chiÕn ®Êu s¾c bÐn.
ChÝ Minh). XuÊt th©n tõ mét gia
®×nh quan l¹i nhá, cuéc ®êi «ng gÆp
nhiÒu bÊt h¹nh, khæ ®au nhng víi ý
chÝ vµ nghÞ lùc m¹nh mÏ, sèng v¬n
lªn sè phËn, cã Ých cho ®êi.
ChÝnh H÷u Tªn thËt lµ TrÇn §×nh §¾c (1926- - Lµ nhµ th¬ qu©n ®éi, tham gia c¶ hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ TËp th¬: §Çu sóng tr¨ng treo
2007) quª ë Can Léc- Hµ tÜnh. N¨m chèng MÜ. ¤ng ®îc nhµ níc trao tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n (1966)
1946 «ng gia nhËp trung ®oµn thñ häc nghÖ thuËt (2000)
®«. - Th¬ «ng thêng viÕt vÒ ngêi lÝnh vµ chiÕn tranh, víi c¶m xóc dån nÐn,
ng«n ng÷ vµ h×nh ¶nh chän läc, hµm sóc.
Ph¹m TiÕn - Sinh n¨m 1941 mÊt 2007, quª ë - Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. VÇng tr¨ng quÇng löa (1970), Th¬
DuËt Thanh Ba- Phó Thä. - Th¬ «ng thêng thêng tËp trung thÓ hiÖn h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ trong cuéc mét chÆng ®êng (1971) ë hai ®Çu
kh¸ng chiÕn chèng MÜ víi giäng ®iÖu s«i næi, trÎ trung hån nhiªn, tinh nói (19981) TuyÓn tËp Ph¹m TiÕn
nghÞch mµ s©u s¾c. DuËt (2007)...
Huy CËn Tªn thËt lµ Cï Huy CËn (1919- - Lµ mét trong nh÷ng c©y bót næi tiÕng trong phong trµo Th¬ míi, ®ång Löa thiªng (1940), Vò trô ca
2005), quª ë lµng ¢n Phó- Vò thêi lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu cña nÒn th¬ HiÖn ®¹i ViÖt (1942), Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng
Quang- Hµ TÜnh. Nam. Huy CËn ®îc tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ VHNT (1996) (1958), §Êt në hoa (1960)…
- C¶m høng chÝnh trong trong s¸ng t¸c cña «ng lµ c¶m høng vÒ thiªn
nhiªn, vò trô vµ c¶m høng vÒ con ngêi lao ®éng.
B»ng ViÖt Tªn khai sinh lµ NguyÔn ViÖt B»ng - Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ.
TËp th¬: H¬ng c©y- BÕp löa (B»ng
sinh 1941, quª ë Th¹ch ThÊt- Hµ Tõng lµ Chñ tÞch Héi liªn hiÖp VHNT Hµ Néi. ViÖt - Lu Quang Vò)
T©y. - Th¬ cña B»ng ViÖt thêng khai th¸c nh÷ng kØ niÖm vµ gîi íc m¬ cñaNh÷ng g¬ng mÆt, nh÷ng kho¶ng
tuæi trÎ víi giäng th¬ trÇm l¾ng, mît mµ, trong trÎo, ttrµn ®Çy c¶m xóc.
trêi (1973). Kho¶ng c¸ch gi÷a lêi
(1983), C¸t s¸ng (1986), BÕp löa-
Kho¶ng trêi (1988)
NguyÔn Khoa Sinh n¨m 1943, quª ë x· Phong - Lµ nhµ th¬ trëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ, tõng lµ Trêng ca MÆt ®êng kh¸t väng,
§iÒm Hoµ- Phong §iÒn tØnh Thõa Thiªn- Tæng th kÝ Héi nhµ v¨n ViÖt Nam, tõ n¨m 2000 «ng gi÷ c¬ng vÞ Uû §Êt níc….
HuÕ. viªn Bé ChÝnh TrÞ, Trëng ban t tëng v¨n ho¸ Trung ¬ng.
- Th¬ «ng giµu chÊt suy t, dån nÐn c¶m xóc, thÓ hiÖn t©m t cña ngêi trÝ
thøc tham gia vµo cuéc chiÕn ®Êu cña nh©n d©n.
NguyÔn Duy Tªn khai sinh lµ NguyÔn Duy NhuÖ - Lµ nhµ th¬ qu©n ®éi, trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu n- C¸c tËp th¬ C¸t tr¾ng, ¸nh
 sinh n¨m 1948, quª ë Qu¶ng X¸ íc. §îc trao gi¶i NhÊt cuéc thi th¬ B¸o V¨n nghÖ n¨m 1972- 1973. tr¨ng…
nay lµ phêng §«ng VÖ, thµnh phè
- Th¬ «ng thêng giµu chÊt triÕt lÝ, thiªn vÒ chiÒu s©u néi t©m víi nh÷ng
Thanh Ho¸. tr¨n trë day døt suy t.
Kim L©n Tªn khai sinh lµ NguyÔn V¨n Tµi
- Lµ nhµ v¨n cã së trêng viÕt truyÖn ng¾n, lµ ngêi am hiÓu vµ g¾n bã víi Con chã xÊu xÝ, Nªn vî nªn
(1920- 2007), quª ë Tõ S¬n, tØnh
n«ng th«n vµ ngêi n«ng d©n. chång, Vî nhÆt…
B¾c Ninh.. - §Ò tµi chÝnh trong s¸ng t¸c cña Kim L©n lµ sinh ho¹t lµng quª vµ c¶nh
ngé cña ngêi n«ng d©n sau luü tre lµng.
NguyÔn Sinh 1925 mÊt 1991, quª ë Duy - Lµ c©y bót chuyªn viÕt truyÖn ng¾n vµ kÝ tõ thêi kh¸ng chiÕn chèng - KÝ: B¸t c¬m cô Hå (1952, Giã
Thµnh Long Xuyªn, tØnh Qu¶ng Nam. thùc d©n Ph¸p. bÊc giã nåm (1956)…
- TruyÖn cña «ng thêng giµu chÊt th¬ trong trÎo, nhÑ nhµng, thÓ hiÖn - TruyÖn: ChuyÖn nhµ chuyÖn x-
kh¶ n¨ng c¶m nhËn ®êi sèng phong phó. ëng (1962) Trong giã b·o (1963)
TiÕng gäi (1966), Gi÷a trong
xanh (1972)…
NguyÔn Sinh n¨m 1932, quª ë huyÖn Chî - Lµ mét nhµ v¨n Nam Bé, am hiÓu vµ g¾n bã víi m¶nh ®Êt Nam Bé. §Êt löa, C¸nh ®ång hoang, Mïa
Quang S¸ng Míi, tØnh An Giang. - S¸ng t¸c cña «ng chñ yÕu tËp trung viÕt vÒ cuéc sèng vµ con ngêi giã chíng, ChiÕc lîc ngµ…
Nam Bé trong chiÕn tranh vµ sau hoµ b×nh.
ChÕ Lan Viªn Tªn khai sinh lµ Phan Ngäc Hoan - ¤ng lµ nhµ th¬ xuÊt s¾c cña nÒn th¬ ca hiÖn ®¹i ViÖt nam. ®îc nhµ n- Hoa ngµy thêng,chim b¸o b·o;
(1920- 1989), quª ë Cam Lé- íc truy tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ VHNT (1996) §iªu tµn; Di c¶o….
Qu¶ng TrÞ nhng lín lªn ë B×nh - Th¬ «ng giµu chÊt triÕt lÝ chøa ®ùng nhiÒu suy tëng ®Ëm tÝnh trÝ tuÖ vµ
§Þnh. hiÖn ®¹i.
Thanh H¶i Tªn khai sinh lµ Ph¹m B¸ Ngo·n - Lµ nhµ th¬ c¸ch m¹ng tham gia hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ Nh÷ng ®ång chÝ trung kiªn
(1930- 1980), quª ë Phong §iÒn, chèng MÜ, lµ mét trong nh÷ng c©y bót cã c«ng x©y dùng nÒn v¨n häc (1962), HuÕ mïa xu©n, DÊu vâng
tØnh Thõa thiªn - HuÕ c¸ch m¹ng miÒn nam tõ nh÷ng ngµy ®Çu. Trêng S¬n (1977), Mïa xu©n ®Êt
- Th¬ Thanh H¶i thêng ca ngîi t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, ca ngîi sù nµy (1982)
hy sinh cña nh©n d©n miÒn Nam vµ kh¼ng ®Þnh niÒm tin vµo chiÕn
th¾ng cña c¸ch m¹ng.
ViÔn Ph¬ng Tªn khai sinh lµ Phan Thanh ViÔn - Lµ mét trong nh÷ng c©y bót cã mÆt sím nhÊt cña lùc lîng v¨n nghÖ Nh m©y mïa xu©n (1978) M¨t
(1928- 2005) quª ë Chî Míi- An gi¶i phãng MiÒn Nam thêi k× chèng MÜ. s¸ng häc trß, Nhí lêi di chóc...
Giang. - Th¬ ViÔn Ph¬ng thêng nhÑ nhµng, giµu chÊt tr÷ t×nh s©u l¾ng.
H÷u ThØnh Tªn khai sinh lµ NguyÔn H÷u ThØnh - Lµ nhµ th¬- chiÕn sÜ viÕt hay, viÕt nhiÒu vÒ con ngêi, cuéc sèng n«ng TËp th¬ Tõ chiÕn hµo ®Õn thµnh
sinh n¨m 1942 quª ë Tam D¬ng - th«n, vÒ mïa thu. phè…
VÜnh Phóc. - Th¬ «ng Êm ¸p t×nh ngêi vµ giµu søc gîi c¶m. NhiÒu vÇn th¬ thu cña
H÷u ThØnh mang c¶m xóc b©ng khu©ng vÊn v¬ng tríc ®Êt trêi trong
trÎo ®ang biÕn chuyÓn nhÑ nhµng.
Y Ph¬ng Tªn khai sinh lµ Høu VÜnh Síc sinh - Lµ nhµ th¬ ngêi d©n téc Tµy. ¤ng cã nhiÒu bµi viÕt vÒ quª h¬ng m×nh, Ngêi hoa nói(kÞch b¶n s©n khÊu,
n¨m 1948, quª ë huyÖn Trïng d©n téc m×nh. 1982), TiÕng h¸t th¸ng Giªng(th¬,
Kh¸nh, tØnh Cao B»ng. -Th¬ «ng hån nhiªn mµ trong s¸ng, ch©n thËt mµ m¹nh mÏ. C¸ch t duy 1986), Löa hång mét gãc(th¬,
trong th¬ «ng ®éc ®¸o, giµu h×nh ¶nh, thÓ hiÖn phong c¸ch cña ngêi 1987),Nãi víi con...
 miÒn nói.
Lª Minh Khuª Sinh n¨m 1949, quª ë TÜnh Gia - - Bµ thuéc thÕ hÖ nh÷ng nhµ v¨n b¾t ®Çu s¸ng t¸c trong thêi k× kh¸ng Nh÷ng ng«i sao xa x«i, Nh÷ng
Thanh Ho¸. chiÕn chèng MÜ. §¹t gi¶i thëng VH quèc tÕ mang tªn v¨n hµo Hµn ng«i sao, tr¸i ®Êt, dßng
Quèc Byeong Ju Lee(2008) s«ng(tuyÓn tËp truyÖn ng¾n)...
- Lµ nhµ v¨n cã së trêng viÕt truyÖn ng¾n víi ngßi bót miªu t¶ t©m lÝ
tinh tÕ s¾c s¶o, ®Æc biÖt lµ t©m lÝ nh©n vËt phô n÷.
NguyÔn Minh Sinh n¨m 1930- mÊt n¨m 1989, quª - ¤ng lµ c©y bót xuÊt s¾c cña v¨n häc hiÖn ®¹i, lµ hiÖn tîng næi bËt cña D©u ch©n ngêi lÝnh, Cá lau, M¶nh
Ch©u ë huyÖn Quúnh Lu, tØnh NghÖ An. v¨n häc ViÖt Nam thêi k× ®æi míi, «ng ®îc Nhµ níc truy tÆng Gi¶i th- tr¨ng cuèi rõng…
ëng Hå ChÝ Minh vÒ VHNT (2000)
- TruyÖn cña «ng thêng mang ý nghÜa triÕt lÝ mang ®Ëm tÝnh nh©n sinh.

HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ truyÖn hiÖn ®¹i ViÖt Nam (tãm t¾t, t×nh huèng truyÖn, ng«i kÓ) - (NV9)
TruyÖn Tãm t¾t T×nh huèng T¸c dông Ng«i kÓ T¸c dông
Lµng (Kim l©n) - Trong kh¸ng chiÕn, «ng Hai- ngêi lµng Chî DÇu, buéc ph¶i rêi Tin xÊu vÒ lµng T×nh yªu lµng Ng«i thø 3, Kh«ng gian truyÖn ®îc
lµng. ë n¬i t¶n c, «ng lu«n nhí vµ tù hµo vÒ lµng m×nh, «ng vui chî DÇu theo giÆc vµ t×nh yªu níc theo c¸i më réng h¬n, tÝnh kh¸ch
víi nh÷ng tin kh¸ng chiÕn qua c¸c b¶n th«ng tin. ¤ng lÊy lµm vui ®· lµm «ng Hai d»n ®îc biÓu hiÖn nh×n vµ quan cña hiÖn thùc dêng
vÆt, khæ së ®Õn khi râ nÐt vµ s©u giäng ®iÖu nh ®îc t¨ng cêng h¬n;
síng vµ h·nh diÖn vÒ tinh thÇn anh dòng kh¸ng chiÕn cña d©n sù thËt ®ù¬c s¸ng s¾c. cña nh©n ngêi kÓ dÔ dµng linh
lµng... tá. vËt «ng Hai ho¹t ®iÒu khiÓn m¹ch kÓ.
- GÆp nh÷ng ngêi díi xu«i lªn, qua trß chuyÖn nghe tin lµng m×nh
theo ViÖt gian, «ng Hai s÷ng sê võa xÊu hæ võa c¨m.
- ChØ khi tin nµy ®îc c¶i chÝnh, «ng míi trë l¹i vui vÎ, phÊn chÊn
vµ cµng tù hµo vÒ lµng cña m×nh.
LÆng lÏ Sa Pa - TruyÖn kÓ vÒ mét chuyÕn ®i thùc tÕ ë Lµo Cai cña ngêi ho¹ sÜ vµ Cuéc gÆp gì bÊt PhÈm ch©t cña Ng«i thø 3, §iÓm nh×n trÇn thuËt ®Æt
(NguyÔn Thµnh cuéc sèng, c«ng viÖc cña ngêi thanh niªn trÎ trªn ®Ønh Yªn S¬n. ngê gi÷a ba ngêi c¸c nh©n vËt ®- ®Æt vµo vµo nh©n vËt «ng ho¹ sÜ,
Long) Qua trß chuyÖn, ngêi ho¹ sÜ vµ c« g¸i biÕt anh thanh niªn lµ “ngêi trªn ®Ønh Yªn S¬n îc béc lé râ nÐt nh©n vËt cã ®o¹n lµ c« kÜ s, lµm
c« ®éc nhÊt thÕ gian”, anh lµm c«ng t¸c khÝ tîng kiªm vËt lÝ ®Þa 2600m. ®Æc biÖt lµ nh©n «ng ho¹ sÜ. cho c©u chuyÖn võa cã
cÇu. vËt anh thanh tÝnh ch©n thùc, kh¸ch
niªn quan, võa t¹o ®iÒu kiÖn
- Víi t×nh yªu cuéc sèng, lßng say mª c«ng viÖc anh thanh niªn thuËn lîi lµm næi bËt
®· t¹o cho m×nh mét cuéc sèng ®Ñp vµ kh«ng c« ®¬n... chÊt tr÷ t×nh.
- Cuéc gÆp gì vµ trß chuyÖn vui vÎ cña b¸c l¸i xe, ngêi ho¹ sÜ, c«
kÜ s trÎ vµ anh thanh niªn vÒ cuéc sèng, c«ng viÖc...Anh thanh
niªn biÕu quµ cho b¸c l¸i xe, tÆng hoa cho c« g¸i tríc c¨n nhµ gän
gµng, ng¨n n¾p víi bµn ghÕ, tñ s¸ch, biÓu ®å, thèng kª ®· lµm cho
nh÷ng ngêi kh¸ch thÝch thó vµ hÑn ngµy sÏ trë l¹i...
- Chia tay nhau, nhng h×nh ¶nh vÒ con ngêi, cuéc sèng cña anh
thanh niªn ®· ®Ó l¹i trong hä niÒm c¶m phôc vµ mÕn yªu...
ChiÕc lîc ngµ TruyÖn kÓ vÒ t×nh c¶m cha con «ng S¸u trong chiÕn tranh chèng ¤ng S¸u vÒ th¨m Lµm cho c©u Ng«i thø C©u chuyÖn trë nªn ch©n
(NguyÔn Quang MÜ. ¤ng S¸u xa nhµ ®i kh¸ng chiÕn, m·i cho ®Õn khi con g¸i (bÐ vî con, con kiªm chuyÖn trë nªn nhÊt; Nh©n thùc h¬n, gÇn gòi h¬n
S¸ng) Thu) lªn 8 tuæi «ng míi cã dÞp vÒ th¨m nhµ vµ th¨m con víi tÊt c¶ quyÕt kh«ng nhËn bÊt ngê, hÊp vËt ngêi kÓ qua c¸i nh×n vµ giäng
lßng mong nhí cña m×nh... ba; ®Õn lóc nhËn th× dÉn nhng vÉn chuyÖn xng ®iÖu cña chÝnh ngêi
- Khi gÆp «ng S¸u, bÐ Thu kh«ng chÞu nhËn «ng lµ cha cña m×nh, ®· ph¶i chia tay; ch©n thùc v× “t«i” (b¸c chøng kiÕn c©u chuyÖn.
®Õn lóc hy sinh «ng phï hîp víi l« Ba)
v× vÕt sÑo trªn mÆt ®· lµm cho «ng kh«ng gièng víi ngêi cha S¸u vÉn kh«ng ®îc gÝc cuéc sèng
trong bøc ¶nh mµ em ®· biÕt. BÐ Thu ®· c xö víi «ng S¸u nh mét gÆp l¹i bÐ Thu lÇn thêi chiÕn tranh
ngêi xa l¹... nµo vµ tÝnh c¸ch c¸c
- §Õn lóc bÐ Thu nhËn «ng S¸u lµ ngêi cha th©n yªu cña m×nh th× nh©n vËt.
còng lµ lóc «ng ph¶i chia tay con trë l¹i chiÕn khu, t×nh c¶m cha Nguyªn nh©n ®-
con trogn bÐ Thu trçi dËy mét c¸ch m·nh liÖt, thiÕt tha. Tríc lóc îc lÝ gi¶i thó v×
chia tay, bÐ Thu dÆn «ng S¸u lµm cho m×nh mét chiÕc lîc b»ng (c¸i thÑo)
ngµ voi...
- Nhí lêi dÆn cña con, ë chiÕn khu, «ng S¸u ®· dµnh t×nh c¶m th-
¬ng yªu cña m×nhh ®Ó lµm mét chiÕc lîc ngµ tÆng con g¸i yªu
cña m×nh. Nh÷ng trong mét trËn cµn, «ng ®· hy sinh. Tríc lóc
nh¾m m¾t, «ng ®· trao c©y lîc cho mét ngêi ®ång ®éi nhê vÒ trao
tËn tay cho bÐ Thu...
Nh÷ng ng«i sao xa - TruyÖn kÓ vÒ ba c« g¸i TNXP lµ Thao, Ph¬ng §Þnh vµ Nho; c¶ Mét lÇn ph¸ bom HiÖn râ cuéc Ng«i thø Phï hîp víi néi dung
x«i (Lª Minh ba ngêi lµm thµnh mét tæ trinh s¸t mÆt ®êng t¹i mét träng ®iÓm ¸c næ chËm, Nho bÞ sèng sinh ho¹t, nhÊt; Ngêi t¸c phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn
Khuª) liÖt trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n nh÷ng n¨m ®¸nh Mü... søc Ðp, Thao vµ Ph- chiÕn ®Êu hµng kÓ chuyÖn thuËn lîi ®Ó miªu t¶ vµ
- C«ng viÖc cña tæ rÊt nguy hiÓm, lu«n lu«n ®èi mÆt víi c¸i chÕt ¬ng §Þnh rÊt lo ngµy trªn cao xng “t«i” biÓu hiÖn thÕ giíi t©m
nhÊt lµ trong mçi lÇn ph¸ bom... l¾ng vµ ch¨m rÊt ®iÓm v« cïng hån, nh÷ng c¶m xóc suy
tËn t×nh. BÊt ngê cã ¸c liÖt, hiÓm nghÜ cña nh©n vËt.
- Tæ trinh s¸t ë trong mét c¸i hang, díi ch©n cao ®iÓm, c¸ch xa mét trËn ma ®¸ ®æ nguy cã thÓ hy
®¬n vÞ. Cuéc sèng n¬i träng ®iÓm, mÆc dï nguy hiÓm nhng hä xuèng trªn cao sinh bÊt cø lóc
vÉn vui nhén, hån nhiªn yªu ®êi víi nh÷ng gi©y phót thanh th¶n, ®iÓm khiÕn hä vui nµo, nhng t©m
m¬ méng vµ ®Æc biÖt lµ hä rÊt yªu th¬ng g¾n bã víi nhau trong t¬i trë l¹i. hån 3 TNXP
t×nh ®ång ®éi... vÉn thanh th¶n
- Trong mét lÇn ®i ph¸ bom, kh«ng may Nho bÞ th¬ng, c« ®· ®îc vui t¬i, hä vÉn
chÞ Thao, Ph¬ng §Þnh tËn t×nh ch¨m sãc víi mét t×nh c¶m yªu th- kiªn cêng.
¬ng cña nh÷ng ngêi ®ång ®éi trong khãi löa ¸c liÖt cña chiÕn
tranh...
BÕn quª (NguyÔn Sau bao n¨m tõng ®Æt ch©n lªn nhiÒu miÒn ®Êt kh¸c nhau, cuèi Mét ngêi bÖnh Rót ra nh÷ng Ng«i thø 3, Kh«ng gian truyÖn ®îc
Minh Ch©u) cïng NhÜ bÞ cét chÆt vµo giêng bÖnh, mäi sinh ho¹t ®Òu ph¶i nhê nÆng, s¾p chÕt, tr¶i nghiÖm vÒ ®Æt vµo më réng h¬n, tÝnh kh¸ch
sù gióp ®ì cña ngêi kh¸c mµ chñ yÕu lµ vî con anh. Vµo mét kh«ng ®i ®©u ®îc, cuéc ®êi m×nh, nh©n vËt quan cña hiÖn thùc dêng
buæi s¸ng ®Çu thu, NhÜ nh×n qua cöa sæ, ng¾m nh÷ng b«ng hoa nghÜ l¹i cuéc ®êi vÒ qui luËt cuéc NhÜ. nh ®îc t¨ng cêng h¬n.
b»ng l¨ng, ng¾m c¶nh bªn kia bê s«ng Hång. Trß chuyÖn vµ m×nh vµ hoµn c¶nh sèng. T©m
hiÖn t¹i. tr¹ng vµ t×nh
quan s¸t, NhÜ chît nhËn ra sù tÇn t¶o, chÞu ®ùng, hy sinh ®Çy t×nh c¶m ®èi víi quª
 th¬ng cña Liªn. C¶nh thiªn nhiªn ë quª h¬ng khiÕn anh båi håi h¬ng, gia ®×nh.
vµ khao kh¸t ®îc ®Æt ch©n lªn b·i båi bªn kia s«ng, nhng kh«ng
thÓ. NhÜ nhê TuÊn, con trai thø hai cña m×nh sang bªn kia s«ng hé
anh, nhng ®øa con trai l¹i sa vµo ®¸m ch¬i ph¸ cê thÕ trªn hÌ phè
vµ cã thÓ sÏ lì chuyÕn ®ê ngang duy nhÊt trong ngµy .

HÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø cña c¸c v¨n b¶n Ng÷ v¨n 9
TT T¸c phÈm LuËn ®iÓm- luËn cø c¬ b¶n
(®o¹n trÝch)
1 ChuyÖn ngêi * Gi¸ trÞ néi dung:
con g¸i Nam - Gi¸ trÞ hiÖn thùc:
X¬ng + T¸c phÈm ®Ò cËp tíi sè phËn bi kÞch cña mét ngêi phô n÷ díi chÕ ®é phong kiÕn qua nh©n vËt Vò N¬ng.
(NguyÔn + Ph¶n ¸nh hiÖn thùc vÒ x· héi phong kiÕn ViÖt Nam bÊt c«ng, v« lÝ.
D÷) - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o:
+ Ca ngîi, tr©n träng vÎ ®Ñp cña ngêi phô n÷ th«ng qua h×nh tîng nh©n vËt Vò N¬ng.
+ Th¬ng c¶m cho sè phËn ®au khæ bi kÞch cña ngêi phô n÷ díi chÕ ®é p/k qua nh©n vËt Vò N¬ng.
+ Lªn tiÕng tè c¸o x· héi phong kiÕn bÊt c«ng tµn b¹o.
+ §Ò cao nh©n nghÜa “ë hiÒn gÆp lµnh” qua phÇn kÕt thóc cã hËu.
* Nh©n vËt Vò N¬ng:
- Vò N¬ng lµ ngêi phô n÷ thuú mÞ, nÕt na, l¹i thªm t dung tèt ®Ñp.
+ Khi chång ë nhµ nµng hÕt mùc gi÷ g×n khu«n phÐp, gia ®×nh ªm Êm hoµ thuËn.
+ Khi chång ®i lÝnh nµng ë nhµ nu«i d¹y con th¬, ch¨m sãc mÑ giµ.
+ Tríc sau vÉn trän t×nh, vÑn nghÜa, thuû chung.
- Vò N¬ng cã sè phËn ®au khæ, oan khuÊt..
+ Sèng c« ®¬n trong c¶nh thiÕu phô v¾ng chång.
+ BÞ chång nghi oan, ruång rÉy vµ ®¸nh ®uæi ®i.
+ Tù vÉn ë bÕn s«ng Hoµng Giang.
2 ChuyÖn cò * Thãi ¨n ch¬i xa xØ, v« ®é cña chóa ThÞnh V¬ng (TrÞnh S©m) vµ c¸c quan hÇu cËn trong phñ chóa.
trong phñ - Chóa cho x©y dùng nhiÒu cung ®iÖn, ®×nh ®µi ë c¸c n¬i ®Ó tho¶ m·n ý thÝch “®i ch¬i ng¾m c¶nh ®Ñp”, ý thÝch ®ã cø triÒn miªn, nèi tiÕp ®Õn
chóa TrÞnh kh«ng cïng, hao tiÒn tèn cña.
(Ph¹m §×nh - Nh÷ng cuéc rong ch¬i cña chóa ThÞnh V¬ng diÔn ra thêng xuyªn “th¸ng 3, 4 lÇn” huy ®éng rÊt ®«ng ngêi hÇu h¹, c¸c néi thÇn, c¸c quan hé
Hæ) gi¸ nh¹c c«ng...bµy ra nhiÒu trß gi¶i trÝ lè l¨ng vµ tèn kÐm.
- Thó ch¬i c©y c¶nh: trong phñ chóa víi bao nhiªu “tr©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch” ®iÓm xuyÕt bµy vÏ ra h×nh non bé tr«ng nh bÕn bÓ
®Çu non...
* Thãi tham lam, nhòng nhiÔu cña quan l¹i trong phñ chóa.
- Dïng thñ ®o¹n “nhê giã bÎ m¨ng” ra do¹ dÉm, cíp bãc cña d©n.
- LËp mu ®ªm ®Õn cho tay ch©n sai lÝnh lÎn vµo “lÊy ph¨ng ®i, råi buéc cho téi ®em giÊu vËt cung phông ®Ó do¹ giÉm lÊy tiÒn”.
 - Ngang ngîc “ph¸ nhµ, huû têng” cña d©n ®Ó khiªng hßn ®¸ hoÆc c©y cèi mµ chóng cíp ®îc.
3 Hoµng Lª * H×nh tîng ngêi anh hïng ¸o v¶i NguyÔn HuÖ- Quang Trung.
nhÊt thèng - NguyÔn HuÖ lµ ngêi cã lßng yªu níc nång nµn.
chÝ (Ng« gia + C¨m thï vµ cã ý chÝ quyÕt t©m diÖt giÆc
v¨n ph¸i) + Lêi chØ dô.
- Quang Trung lµ ngêi quyÕt ®o¸n, trÝ th«ng minh s¸ng suèt, cã tµi mu lîc vµ cÇm qu©n.
+ Tù m×nh “®èc suÊt ®¹i binh” ra B¾c, tuyÓn mé qu©n sÜ vµ më cuéc duyÖt binh lín, ®Ých th©n dô tíng sÜ, ®Þnh kÕ ho¹ch tÊn c«ng vµo ®óng
dÞp TÕt Nguyªn §¸n.
+ Cã tµi ph¸n ®o¸n, tµi ®iÒu binh khiÓn tíng.
+ ChiÕn thuËt linh ho¹t, xuÊt quû nhËp thÇn, biÕt tËp trung vµo nh÷ng
kh©u hiÓm yÕu, then chèt.
+ Cã tÇm nh×n chiÕn lîc, tríc khi tiÕn c«ng ®¸nh giÆc ®· ®Þnh ®îc ngµy chiÕn th¾ng.
-> NguyÔn HuÖ- Quang Trung tiªu biÓu cho truyÒn thèng yªu níc, nh©n nghÜa, anh hïng d©n téc.
* Bé mÆt bän x©m lîc, bän b¸n níc vµ sù thÊt b¹i cña chóng.
- B¶n chÊt kiªu c¨ng, tù phô nhng rÊt hÌn nh¸t cña bän x©m lîc, thÓ hiÖn qua nh©n vËt T«n SÜ NghÞ vµ mét sè tíng cña y.
- Sè phËn bi ®¸t cña bän vua quan b¸n níc h¹i d©n.
4 ChÞ em Thuý * Giíi thiÖu kh¸i qu¸t nÐt ®Ñp chung vµ riªng cña hai chÞ em Thuý V©n vµ Thuý KiÒu.
KiÒu + VÎ ®Ñp vÒ h×nh d¸ng (mai cèt c¸ch), vÎ ®Ñp vÒ t©m hån (tuyÕt tinh thÇn)-> hoµn mÜ “mêi ph©n vÑn mêi”
(TruyÖn + Mçi ngêi cã vÎ ®Ñp riªng.
KiÒu- * Nhan s¾c cñaThuý V©n:
NguyÔn Du) + VÎ ®Ñp cao sang, quÝ ph¸i “trang träng kh¸c vêi”: khu«n mÆt, nÐt ngµi, tiÕng cêi, giäng nãi, m¸i tãc, lµn da ®îc so s¸nh víi tr¨ng, hoa, m©y
tuyÕt-> vÎ ®Ñp phóc hËu ®oan trang.
+ VÎ ®Ñp gÇn gòi víi thiªn nhiªn, hoµ hîp víi thiªn nhiªn-> sè phËn b×nh lÆng su«n sÎ.
* VÎ ®Ñp cña Thuý KiÒu:
+ §Ñp s¾c s¶o, mÆn mµ (trÝ tuÖ vµ t©m hån), ®Ñp nghiªng níc, nghiªng thµnh.
+ §Ñp ®Õn nçi thiªn nhiªn ph¶i ghen ghÐt, ®è kÞ-> sè phËn ®au khæ, tru©n chuyªn, sãng giã.
+ Thuý KiÒu lµ con ngêi ®a tµi, hoµn thiÖn, xuÊt chóng.
+ Tr¸i tim ®a sÇu, ®a c¶m.
5 C¶nh ngµy * Khung c¶nh mïa xu©n b¸t ng¸t, trµn ®Çy søc sèng.
xu©n + NÒn xanh ngót m¾t, ®iÓm vµi b«ng lª tr»ng-> mµu s¾c hµi hoµ, sèng ®éng míi mÎ, tinh khiÕt.
(TruyÖn + Bót ph¸p íc lÖ cæ ®iÓn: pha mµu hµi hoµ.
KiÒu- * Kh«ng khÝ lÔ héi ®«ng vui, n¸o nhiÖt, nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng.
NguyÔn Du) - LÔ t¶o mé
- Héi ®¹p thanh
*C¶nh thiªn nhiªn buæi chiÒu ®Ñp nhng tho¸ng buån cã d¸ng ngêi bu©ng khu©ng, bÞn rÞn, xao xuyÕn.
6 M· Gi¸m * M· Gi¸m Sinh vµ b¶n chÊt cña y.
Sinh mua + ¦a chng diÖn, ch¶i chuèt, mÆc dï ®· ngoµi 40: trang phôc, diÖn m¹o.
KiÒu + ThiÕu v¨n ho¸, th« lç, sç sµng: nãi n¨ng céc lèc, hµnh ®éng, cö chØ sç sµng “ngåi tãt”.
 (TruyÖn + Gian x¶o, dèi tr¸, ®ª tiÖn, bØ æi, t¸ng tËn l¬ng t©m-> tªn bu«n thÞt b¸n ngêi.
KiÒu- * C¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu.
NguyÔn Du) + Nhôc nh·, ª chÒ: “Ngõng hoa bãng thÑn tr«ng g¬ng mÆt dµy”
+ §au ®ín, tñi hæ.
7 KiÒu ë lÇu * Thiªn nhiªn hoang v¾ng, bao la ®Õn rîn ngîp; sù c« ®¬n tr¬ träi, cay ®¾ng, xãt xa cña Thuý kiÒu.
Ngng BÝch * T©m tr¹ng ®au buån, lo l¾ng sî h·i cña Thuý KiÒu: nçi buån trµo d©ng, lan to¶ vµo thiªn nhiªn nh tõng ®ît sãng.
(NguyÔn + Cöa bÓ chiÒu h«m: b¬ v¬, l¹c lâng.
Du) + ThuyÒn ai thÊp tho¸ng xa xa: v« ®Þnh.
+ Ngän níc míi sa, hoa tr«i: t¬ng lai mê mÞt, kh«ng søc sèng.
+ TiÕng sãng: sî h·i, dù c¶m vÒ cuéc sèng.
+ Buån tr«ng: ®iÖp tõ-> nçi buån d»ng dÆc, triÒn miªn, liªn tiÕp...
8 Lôc V©n * H×nh ¶nh Lôc V©n Tiªn - ngêi anh hïng nghÜa hiÖp
Tiªn cøu - Lµ anh hïng tµi n¨ng cã tÊm lßng v× nghÜa vong th©n.
kiÒu NguyÖt - Lµ con ngêi chÝnh trùc, hµo hiÖp, träng nghÜa khinh tµi, tõ t©m nh©n hËu.
Nga (TruyÖn - Lµ ngêi cã lý tëng sèng sèng cao ®Ñp : “ Nhí c©u kiÕn nghÜa bÊt vi, Lµm ngêi thÕ Êy còng phi anh hïng”.
Lôc V©n * H×nh ¶nh KiÒu NguyÖt Nga:
Tiªn- - Lµ c« g¸i khuª c¸c, thuú mÞ nÕt na, cã häc thøc .
NguyÔn - Lµ ngêi rÊt mùc ®»m th¾m vµ träng ©n t×nh.
§×nh ChiÓu)
9 Lôc V©n * Nh©n vËt Ng ¤ng:
Tiªn gÆp n¹n - Cã tÊm lßng l¬ng thiÖn , sèng nh©n nghÜa .
(TruyÖn Lôc - Cã mét cuéc sèng trong s¹ch, ngoµi vßng danh lîi.
V©n Tiªn- * Nh©n vËt TrÞnh H©m:
NguyÔn - Lµ ngêi cã t©m ®Þa ®éc ¸c, gian ngoan x¶o quyÖt.
§×nh ChiÓu) - Lµ kÎ bÊt nh©n, bÊt nghÜa.
10 §ång chÝ * H×nh ¶nh ngêi lÝnh thêi k× ®Çu kh¸ng chiÕn.
(ChÝnh H÷u) - Hä lµ nh÷ng ngêi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh, ra ®i tõ nh÷ng miÒn quª nghÌo khã “níc mÆn ®ång chua”, “®Êt cµy lªn sái ®¸”.
- §Êt níc cã chiÕn tranh, hä s½n sµng cÇm sóng lªn ®êng, ®Ó l¹i sau lng quª h¬ng, c«ng viÖc vµ t×nh c¶m nhí th¬ng cña ngêi th©n .
- Hä lµ nh÷ng ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng tr¶i qua nh÷ng gian khæ, thiÕu thèn cña cuéc ®êi ngêi lÝnh.
- §Ñp nhÊt ë hä lµ t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi s©u s¾c, th©n thiÕt.
* T×nh ®ång chÝ cña nh÷ng ngêi lÝnh (chñ ®Ò chÝnh)
- C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ cña nh÷ng ngêi lÝnh.
+ T×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi b¾t nguån s©u xa tõ sù t¬ng ®ång vÒ c¶nh ngé xuÊt th©n nghÌo khã.
+ T×nh ®ång chÝ ®îc n¶y sinh tõ sù cïng chung nhiÖm vô, s¸t c¸nh bªn nhau trong chiÕn ®Êu.
+ T×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi n¶y në vµ trë thµnh bÒn chÆt trong sù chan hoµ, chia sÎ mäi gian lao còng nh niÒm vui, ®ã lµ mèi t×nh tri kØ cña
nh÷ng ngêi b¹n chÝ cèt.
- BiÓu hiÖn vµ søc m¹nh cña t×nh ®ång chÝ.
+ §ång chÝ, ®ã lµ sù c¶m th«ng s©u xa nh÷ng t©m t, nçi lßng cña nhau.
 + §ång chÝ lµ cïng nhau chia sÎ nh÷ng thiÕu thèn, gian khæ cña cuéc ®êi ngêi lÝnh.
+ T×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng “tay n¾m lÊy bµn tay” cö chØ mµ nh÷ngngêi lÝnh nh ®îc tiÕp thªm søc m¹nh vît qua mäi gian khæ.
+ VÎ ®Ñp cña t×nh ®ång chÝ: “§ªm nay rõng hoang s¬ng muèi....§Çu sóng tr¨ng treo”
11 Bµi th¬ vÒ * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh:
tiÓu ®éi xe - H×nh ¶nh ®éc ®¸o “ Nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh” lµ mét h×nh ¶nh thùc, bom ®¹n chiÕn tranh ®· lµm cho nh÷ng chiÕc xe biÕn d¹ng.
kh«ng kÝnh - Lµ mét h×nh tîng th¬ ®éc ®¸o cña thêi chiÕn tranh chèng MÜ.
(Ph¹m TiÕn * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe.
DuËt) - T thÕ hiªn ngang, tinh thÇn dòng c¶m coi thêng gian khæ hiÓm nguy.
+ Ung dung, hiªn ngang.
+ Th¸i ®é bÊt chÊp khã kh¨n gian khæ, hiÓm nguy.
- T©m hån s«i næi, t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi g¾n bã th©n thiÕt.
+ T¸c phong rÊt lÝnh, s«i næi, nhanh nhÑn, tinh nghÞch, l¹c quan yªu ®êi.
+ G¾n bã th©n thiÕt nh anh em mét nhµ: Chung b¸t ®òa nghÜa lµ gia ®×nh ®Êy.
- ý chÝ quyÕt t©m chiÕn ®Êu v× gi¶i phãng MiÒn Nam, thèng nhÊt Tæ Quèc.
12 §oµn thuyÒn * C¶nh biÓn vµo ®ªm vµ ®oµn thuyÒn ra kh¬i ( 2 khæ ®Çu ).
®¸nh c¸ - Bøc tranh léng lÉy hoµnh tr¸ng vÒ c¶nh thiªn nhiªn trªn biÓn.
(Huy CËn) - §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ lªn ®êng ra kh¬i cïng cÊt cao tiÕng h¸t.
* VÎ ®Ñp cña biÓn c¶ vµ cña nh÷ng ngêi lao ®éng ( 4 khæ th¬ tiÕp )
- Thiªn nhiªn bõng tØnh, cïng hoµ nhËp vµo niÒm vui cña con ngêi
- VÎ ®Ñp lung linh huyÒn ¶o cña biÓn, c¶nh ®¸nh c¸ ®ªm trªn biÓn.
- Bµi h¸t c¶m t¹ biÓn kh¬i hµo phãng, nh©n hËu, bao dung.
- Kh«ng khÝ lao ®éng víi niÒm say mª, hµo høng, khoÎ kho¾n, thiªn nhiªn ®· thùc sù hoµ nhËp vµo nhau, hç trî cho nhau, t¹o thµnh søc
m¹nh trong cuéc chinh phôc biÓn c¶.
* C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ trong buæi b×nh minh ( khæ cuèi )
- C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ sau mét ®ªm lao ®éng khÈn tr¬ng.
- TiÕng h¸t diÔn t¶ sù phÊn khëi cña nh÷ng con ngêi chiÕn th¾ng.
13 BÕp löa * Håi tëng vÒ bµ vµ t×nh bµ ch¸u.
(B»ng ViÖt) - Sù håi tëng b¾t ®Çu tõ h×nh ¶nh th©n th¬ng vÒ bÕp löa.
- Thêi Êu th¬ bªn bµ lµ mét tuæi th¬ nhiÒu gian khæ , thiÕu thèn nhäc nh»n
- KØ niÖm vÒ bµ vµ nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ lu«n g¾n víi h×nh ¶nh bÕp löa.
- ¢m thanh cña tiÕng chim tu hó.
* Nh÷ng suy ngÉm vÒ bµ vµ h×nh ¶nh bÕp löa.
- Cuéc ®êi bµ khã nhäc, lËn ®Ën , chÞu ®ùng nhiÒu mÊt m¸t.
- Sù tÇn t¶o , ®øc hy sinh ch¨m lo cho mäi ngêi cña bµ.
- BÕp löa tay bµ nhãm lªn mçi sím mai lµ nhãm lªn niÒm yªu th¬ng, niÒm vui sëi Êm, san sÎ vµ cßn “ Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi
nhá”; ngän löa bµ nhen lµ ngän löa cña søc sèng, lßng yªu th¬ng vµ niÒm yªu th¬ng bÊt diÖt.
* Nçi nhí mong cña ngêi ch¸u ®èi víi bµ còng lµ ®èi víi gia ®×nh, quª h¬ng vµ ®Êt níc.
- Cuéc sèng sung síng ®Çy ®ñ vµ trµn niÒm vui.
 - Kh«ng ngu«i quªn nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ ë víi bµ vµ t×nh c¶m Êm ¸p cña bµ víi lßng biÕt ¬n...
14 ¸nh tr¨ng * H×nh ¶nh vÇng tr¨ng trong c¶m xóc cña t¸c gi¶.
(NguyÔn - VÇng tr¨ng lµ mét h×nh ¶nh cña thiªn nhiªn t¬i m¸t, mét vÎ ®Ñp b×nh dÞ vµ vÜnh h»ng cña vò trô.
Duy) - Tr¨ng lµ ngêi b¹n tri kØ cña thêi th¬ Êu vµ nh÷ng ngµy chiÕn ®Êu ë rõng
- Hoµn c¶nh sèng thay ®æi, con ngêi quen víi tiÖn nghi hiÖn ®¹i, ®iÖn ®· lµm lu mê ¸nh tr¨ng, tr¨ng trë thµnh ngêi dng qua ®êng.
- BÊt ngê ®Ìn ®iÖn t¾t, vÇng tr¨ng ®ét ngét hiÖn ra qua « cöa sæ, ®¸nh thøc bao kØ niÖm t ëng ®a l·ng quªn trong lßng ngêi, khiÕn cho con ngêi
c¶m thÊy “rng rng” mét nçi nhí kh¾c kho¶i vµ da diÕt ®èi víi qu¸ khø b×nh dÞ, méc m¹c mµ thiªng liªng.
* Suy t cña t¸c gi¶ mang ý nghÜa nh©n sinh s©u s¾c.
- VÇng tr¨ng kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ vÇng tr¨ng thiªn nhiªn mµ nã ®· trë thµnh mét biÓu tîng cho nh÷ng g× thuéc vÒ qu¸ khø cña con ngêi.
- Bíc qua thêi chiÕn tranh, sèng trong c¶nh hoµ b×nh, cuéc sèng cña con ngêi ®æi thay, ngËp ch×m trong h¹nh phóc,
kh«ng Ýt ngêi ®· v« t×nh l·ng quªn qu¸ khø.
- Trong kho¶nh kh¾c hiÖn t¹i, h×nh ¶nh vÇng tr¨ng ®ét ngét xuÊt hiÖn trong ®ªm ®iÖn t¾t ®· ®¸nh thøc trong t©m hån con ngêi bao kØ niÖm...
- Con ngêi ngì ngµng ®Õn th¶ng thèt, råi rng rng hoµi niÖm, ®Ó ®äng l¹i cuèi cïng lµ nçi niÒm day døt, ©n hËn: “giËt m×nh” soi l¹i m×nh, suy
ngÉm vÒ qu¸ khø, cÇn sèng cã tr¸ch nhiÖm víi qu¸ khø, vÒ hiÖn t¹i, vÒ sù v« t×nh v« nghÜa ®¸ng tr¸ch giËn.
- “GiËt m×nh” nh¾c nhë kh«ng ®îc phÐp l·ng quªn qu¸ khø, cÇn cã tr¸ch nhiÖm víi qu¸ khø, coi qu¸ khø lµ ®iÓm tùa cho hiÖn t¹i, lÊy qu¸ khø
®Ó soi vµo hiÖn t¹i. Sèng thuû chung, nghÜa t×nh víi qu¸ khø. §ã lµ mét ®¹o lÝ truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam: ®¹o lÝ thuû chung, ©n t×nh,
nghÜa t×nh.
15 Khóc h¸t ru * Khóc ca thø nhÊt lµ tiÕng ru khi mÑ ®Þu con gi· g¹o.
nh÷ng em bÐ - Tr¸i tim yªu th¬ng mªnh m«ng cña ngêi mÑ nghÌo.
lín trªn lng - H¹t g¹o hËu ph¬ng, h¹t g¹o cña mÑ nÆng t×nh nÆng nghÜa.
mÑ (NguyÔn * Khóc ca thø hai lµ tiÕng ru khi mÑ tØa b¾p trªn nói Ka-li.
Khoa §iÓm) - Ngêi mÑ cÇn cï vµ ®¶m ®ang võa ®Þu con, võa lµm rÉy.
- T×nh yªu th¬ng, niÒm tù hµo cña mÑ ®èi víi cu Tai
- MÑ nh©n hËu, lßng mÑ bao la mang nÆng t×nh lµng nghÜa xãm.
* Khóc ca thø 3 lµ khóc ca chiÕn ®Êu.
- C¶ gia ®×nh mÑ cïng ra trËn, mang tÇm vãc anh hïng.
- MÑ ®Þu con ra trËn, ®i tiÕp tÕ, ®i t¶i ®¹n v× sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt níc.
* GiÊc m¬ t×nh th¬ng, giÊc m¬ vÒ Êm no, h¹nh phóc, giÊc m¬ chiÕn th¾ng-> t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, ý chÝ chiÕn ®Êu cho ®éc lËp tù do
vµ kh¸t väng thèng nhÊt níc nhµ.
16 Con cß (ChÕ * §o¹n 1: H×nh ¶nh con cß qua nh÷ng lêi ru b¾t ®Çu ®Õn b¾t ®Çu ®Õn víi tuæi Êu th¬.
Lan Viªn) - H×nh ¶nh con cß tõ lêi h¸t ru gîi lªn cuéc sèng thanh b×nh, gîi lªn cuéc sèng lam lò, vÊt v¶, cùc nhäc xa kia.
- H×nh ¶nh con cß ®· ®Õn víi t©m hån tuæi Êu th¬ mét c¸ch v« thøc.
- Con ®îc ®ãn nhËn t×nh yªu vµ sù che chë cña ngêi mÑ.
* §o¹n 2: H×nh ¶nh con cß trong tiÒm thøc cña tuæi th¬ vµ trong mçi bíc ®êng kh«n lín cña con ngêi.
- C¸nh cß tõ trong lêi ru ®· ®i vµo tiÒm thøc cña tuæi th¬, trë nªn gÇn gòi th©n thiÕt vµ sÏ theo cïng con ngêi ®Õn suèt cuéc ®êi.
- H×nh ¶nh con cß ®· gîi ý nghÜa biÓu tîng vÒ lßng mÑ, vÒ sù d×u d¾t, n©ng ®ì dÞu dµng vµ bÒn bØ cña ngêi mÑ.
- C¸nh cß ®· trë thµnh b¹n ®ång hµnh cña con ngêi trªn suèt chÆng ®êng ®êi tõ tuæi Êu th¬ trong n«i ®Õn khi trëng thµnh.
* §o¹n 3: Tõ h×nh ¶nh con cß, suy ngÉm vµ triÕt lý vÒ ý nghÜa cña lêi ru vµ lßng mÑ ®èi víi cuéc ®êi mçi con ngêi.
 - H×nh ¶nh con cß ®îc nhÊn m¹nh ë ý nghÜa biÓu tîng cho tÊm lßng ngêi mÑ, lóc nµo còng ë bªn con ®Õn suèt cuéc ®êi.
- Qui luËt cña t×nh c¶m cã ý nghÜa bÒn v÷ng, réng lín vµ s©u s¾c “ Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ, §i hÕt ®êi lßng mÑ vÉn theo con.”
- NghÜ vÒ con cß trong ca dao, nghÜ vÒ cuéc ®êi con mai sau, ngêi mÑ nghÜ vÒ th©n phËn, sè phËn nh÷ng con cß nhá bÐ ®¸ng th¬ng, ®¸ng
träng.
17 Mïa xu©n * Mïa xu©n cña thiªn nhiªn, ®Êt trêi ( khæ ®Çu )
nho nhá - Mïa xu©n thiªn nhiªn xø HuÕ t¬i ®Ñp, rén r· vµ trµn ®Çy søc sèng.
(Thanh H¶i) - T©m tr¹ng n¸o nøc, x«n xao, say sa, ng©y ngÊt tríc søc xu©n.
* Mïa xu©n cña ®Êt níc ( khæ 2,3 )
- H×nh ¶nh “ngêi cÇm sóng”, “ngêi ra ®ång” biÓu trng cho hai nhiÖm vô chiÕn ®Êu vµ lao ®éng x©y dùng ®Êt níc. - - Søc sèng bÒn v÷ng cña
®Êt níc bèn ngh×n n¨m qua bao vÊt v¶, gian lao vÉn vît lªn vµ mçi mïa xu©n vÒ ®îc tiÕp thªm søc sèng ®Ó bõng dËy víi nhÞp diÖu hèi h¶, s«i
®éng.
* T©m niÖm cña nhµ th¬ d©ng trän “ mïa xu©n nho nhá” cña m×nh cho ®Êt níc, cho cuéc ®êi ( cßn l¹i )
- Kh¸t väng ®îc hoµ nhËp vµo cuéc sèng cña ®Êt níc, cèng hiÕn phÇn tèt ®Ñp - dï nhá bÐ cña m×nh cho cuéc ®êi chung, cho ®Êt níc.
- §iÖu Nam ai, Nam b×nh mªnh mang, tha thiÕt ®îc cÊt lªn ngîi ca quª h¬ng ®Êt níc, thÓ hiÖn niÒm tin yªu, g¾n bã s©u nÆng .
18 Sang thu * TÝn hiÖu cña sù chuyÓn mïa tõ cuèi h¹ sang ®Çu thu.
(H÷u ThØnh) - Ngän giã se nhÑ nhµng, mang theo h¬ng æi, mµn s¬ng gi¨ng qua ngâ.
- Nh©n ho¸ lµn s¬ng: mïa thu mang ®Ëm hån ngêi víi t©m tr¹ng ngì ngµng, b©ng khu©ng (bçng, h×nh nh)
* Sù vËt ë thêi ®iÓm giao mïa.
- Dßng s«ng kh«ng cuån cuén d÷ déi vµ gÊp g¸p nh nh÷ng ngµy ma lò mïa h¹, mµ ªm ¶, dÒnh dµng, s«ng ®anh l¾ng l¹i, ®ang trÇm xuèng
trong trong l÷ng lê nh ngÉm nghÜ, suy t .
- T¬ng ph¶n víi s«ng, chim l¹i b¾t ®Çu véi v·, h¬ng thu l¹nh lµm cho chóng ph¶i khÈn tr¬ng chuÈn bÞ cho chuyÕn bay tr¸nh rÐt .
- §¸m m©y nh mét d¶i lôa trªn bÇu trêi nöa ®ang cßn lµ mïa h¹, nöa ®· nghiªng vÒ mïa thu. BÇu trêi mét nöa thu. §¸m m©y mïa h¹ ®ang
nhuèm s¾c thu.
* Suy ngÉm triÕt lý sang thu cña hån ngêi.
- VÉn lµ n¾ng ma, sÊm chíp, b·o d«ng nh mïa h¹, nhng møc ®é ®· kh¸c.
- Sang thu kh«ng nh÷ng dÞu n¾ng, bít ma mµ còng tha vµ nhá dÇn, kh«ng ®ñ søc lay ®éng nh÷ng hµng c©y cæ thô khi ®· tr¶i qua hai mïa
xu©n, h¹.
- Còng gièng nh “ hµng c©y ®øng tuæi ”, khi con ngêi ®· tõng va ch¹m, nÕm tr¶i trong cuéc sèng th× sÏ v÷ng vµng h¬n, chÝn ch¾n h¬n tríc
mäi t¸c ®éng bÊt thêng cña ngo¹i c¶nh.
19 Nãi víi con * T×nh yªu th¬ng cña cha mÑ, sù ®ïm bäc cña quª h¬ng ®èi víi con.
(Y Ph¬ng) - Kh«ng khÝ gia ®×nh trµn ®Çy niÒm vui vµ h¹nh phóc, con lín lªn tõng ngµy trong t×nh yªu th¬ng cña mäi ngêi .
- Con lín lªn trong cuéc sèng lao ®éng, trong thiªn nhiªn th¬ méng vµ nghÜa t×nh cña quª h¬ng; ®©y lµ n¬i che chë, ®ïm bäc vµ nu«i dìng
con ngêi tõ t×nh c¶m ®Õn lèi sèng.
* Ca ngîi nh÷ng ®øc tÝnh cao ®Ñp cña ngêi miÒn nói vµ thÓ hiÖn mong íc cña ngêi cha qua lêi t©m t×nh víi con.
- Ca ngîi nh÷ng ®øc tÝnh cao ®Ñp cña “ngêi ®ång m×nh”: sèng thuû chung n¬i ch«n rau c¾t rèn, cuéc sèng m¹nh mÏ vµ trµn ®Çy niÒm tin.
- Ngêi cha muèn truyÒn vµo con lßng chung thuû víi quª h¬ng, biÕt chÊp nhËn vµ vît qua mäi khã kh¨n thö th¸ch b»ng niÒm tin cña m×nh.
Cuéc sèng dï cã ®ãi nghÌo, con ngêi dÉu “ th« s¬ da thÞt”, nhng kh«ng hÒ nhá bÐ vÒ t©m hån. Hä biÕt lo toan vµ mong íc, biÕt tù lùc, tù cêng
x©y dùng quª h¬ng, duy tr× nh÷ng tËp qu¸n tèt ®Ñp.
 - Ngêi cha mong muèn con m×nh ph¶i tù hµo vÒ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña quª h¬ng, lÊy ®ã lµm hµnh trang ®Ó v÷ng bíc trªn ®êng ®êi .
-> Søc sèng , vÎ ®Ñp ®¸ng yªu vµ t©m hån cña mét d©n téc miÒn nói.
20 ViÕng l¨ng * Nçi niÒm xóc ®éng khi vµo l¨ng viÕng B¸c.
B¸c (ViÔn - C¸ch xng h« “con” vµ “B¸c” rÊt gÇn gòi, th©n th¬ng võa tr©n träng thµnh kÝnh; Thay tõ “viÕng” b»ng tõ “th¨m” nh dïng lÝ trÝ ®Ó chÕ ngù
Ph¬ng) t×nh c¶m, cè k×m nÐn nçi xóc ®éng.
- H×nh ¶nh hµng tre quanh l¨ng B¸c hiÖn lªn trong mµn s¬ng sím, mét h×nh ¶nh th©n thuéc cña quª h¬ng ViÖt Nam. Mét t×nh c¶m võa th©n
quen võa tù hµo bëi c©y tre lµ biÓu tîng cña con ngêi ViÖt Nam víi b¶n lÜnh, søc sèng bÒn bØ, kiªn cêng.
* Tù hµo, t«n kÝnh vµ lßng biÕt ¬n s©u l¾ng khi vµo l¨ng viÕng b¸c.
- Sù vÜ ®¹i cña B¸c Hå (nh mÆt trêi) võa thÓ hiÖn ®îc sù t«n kÝnh cña nh©n d©n, cña nhµ th¬ ®èi víi B¸c.
- NiÒm xóc ®éng, lßng thµnh kÝnh cña nh©n d©n, cña nhµ th¬ ®èi víi B¸c:
* T×nh c¶m cña t¸c gi¶, cña nh©n d©n
- Kh«ng gian yªn tÜnh thiªng liªng vµ ¸nh s¸ng thanh khiÕt, dÞu nhÑ: Èn dô “vÇng tr¨ng s¸ng dÞu hiÒn” n©ng niu giÊc ngñ b×nh yªn cña B¸c;
t©m hån cao ®Ñp, s¸ng trong vµ nh÷ng vÇn th¬ trµn ®Çy ¸nh tr¨ng cña Ngêi.
- NiÒm xóc ®éng thµnh kÝnh vµ nçi xãt ®auv× ra ®i cña B¸c: LÝ trÝ th× tin r»ng b¸c vÉn cßn sèng m·i víi non sèng ®Êt níc nh trêi xanh m·i m·i
nhng tr¸i tim l¹i kh«ng thÓ kh«ng ®au nhãi, xãt xa v× sù ra ®i cña B¸c.
* T©m tr¹ng vµ íc mong cña t¸c gi¶ khi ph¶i rêi l¨ng B¸c.
- T©m tr¹ng lu luyÕn cña nhµ th¬ muèn ®îc ë m·i bªn l¨ng B¸c: nçi xãt th¬ng trµo níc m¾t.
- Nçi xãt th¬ng nh nÐn gi÷a t©m hån, lµm n¶y sinh bao íc muèn tha thiÕt vµ ch©n thµnh.
21 Lµng- Kim * ¤ng Hai lµ ngêi n«ng d©n cÇn cï chÊt ph¸c, t×nh t×nh xëi lëi, vui chuyÖn: ¤ng hay lam hay lµm, hay kÓ vÒ lµng
L©n * Lµ ngêi yªu lµng thiÕt tha, mÆn mµ, s©u s¾c g¾n víi t×nh yªu níc vµ t×nh c¶m kh¸ng chiÕn.
(Nh©n vËt + Tù hµo, h·nh diÖn vÒ lµng: thêng xuyªn khoe lµng cho ®ì nhí, thêng xuyªn quan t©m ®Õn lµng, nghÜ ®Õn nh÷ng ngµy ho¹t ®éng kh¸ng
«ng Hai) chiÕn gi÷ lµng cïng anh em.
+ QuyÕt t©m kh¸ng chiÕn, tin tëng vµo sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña cô Hå, kh«ng muèn rêi lµng ®i t¶n c.
+ O¸n giËn, ®au khæ khi nghe tin lµng Chî DÇu theo giÆc: bÏ bµng, ®au ®ín; «ng xÊu hæ, tñi th©n, lóc nµo còng lo l¾ng, chét d¹, n¬m níp; thï
lµng; trß chuyÖn víi ®øa con nhá vîi bít nçi khæ ®au, trót g¸nh nÆng mÆc c¶m vµ ®Ó thæ lé t×nh yªu c¸ch m¹ng.
+ Vui mõng phÊn khëi khi nghe tin lµng ®îc minh oan: mÆt vui t¬i, r¹ng rì h¼n lªn, mua quµ cho con; lËt ®Ët sang nhµ «ng Thø, ®i lªn nhµ
trªn, bá ®i n¬i kh¸c, móa c¸i tay lªn mµ khoe nhµ «ng bÞ ®èt, lµng «ng bÞ ch¸y-> thµ mÊt m¸t, hi sinh ®Ó ®¸nh ®æi danh dù cho lµng.
-> ¤ng hai tiªu biÓu cho h×nh ¶nh ngêi n«ng d©n ViÖt Nam yªu lµng, t×nh yªu Êy g¾n bã vµ thèng nhÊt víi t×nh yªu n íc vµ t×nh c¶m kh¸ng
chiÕn trong buæi ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p.
22 LÆng lÏ Sa * Anh lµ ngêi sèng vµ lµm viÖc trong mét hoµn c¶nh ®Æc biÖt:
Pa- NguyÔn - Lµ “ngêi c« ®éc nhÊt thÕ gian”: sèng mét m×nh trªn ®Ønh Yªn S¬n, quanh n¨m suèt th¸ng sèng gi÷a “bèn bÒ chØ c©y cá vµ m©y mï l¹nh
Thµnh Long lÏo”, c« ®¬n ®Õn møc “thÌm ngêi” qu¸ ph¶i kiÕm kÕ dõng xe qua ®êng ®Ó ®îc gÆp ngêi.
( Nh©n vËt - C«ng viÖc cña anh lµ “lµm c«ng t¸c khÝ tîng kiªm vËt lÝ ®Þa cÇu”, c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i tØ mØ, chÝnh x¸c “®o giã, ®o ma, ®o n¾ng, tÝnh m©y,
Anh thanh chÊn ®éng mÆt ®Êt”
niªn) * Anh lµ ngêi cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ say mª víi c«ng viÖc.
- Lu«n say mª c«ng viÖc vµ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh bëi anh ý thøc ®îc c«ng viÖc m×nh lµm gióp Ých cho s¶n xuÊt vµ chiÕn ®Êu
cña Tæ Quèc.
- Kiªn tr× kh«ng ng¹i gian khæ, khã kh¨n mÆc dï sèng trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt: lµm viÖc mét m×nh trªn nói cao, gian khæ nhÊt lµ lÇn ghi vµ
 b¸o vÒ lóc mét giê s¸ng.
- Th¹o viÖc vµ lµm viÖc mét c¸ch tØ mØ vµ chÝnh x¸c: kh«ng nh×n m¸y ch¸u nh×n giã lay l¸, nh×n sao trêi cã thÓ nãi ®îc m©y, tÝnh ®îc giã.
* Lµ ngêi gi¶n dÞ, khiªm tèn, lÆng lÏ cèng hiÕn cho ®Êt níc, cho cuéc ®êi.
+ Sèng gi¶n dÞ “Cuéc ®êi riªng cña anh thanh niªn thu gän l¹i mét gãc tr¸i gian víi chiÕc giêng con, mét chiÕc bµn häc, mét gi¸ s¸ch”.
+ Sèng víi lÝ tëng vµ hoµi b·o phôc vô ®Êt níc” “...khi ta lµm viÖc, ta víi c«ng viÖc lµ ®«i, sao gäi mét m×nh ®îc?
+ Khiªm tèn kh«ng ®Ó cho ho¹ sÜ vÏ m×nh vµ giíi thiÖu nh÷ng con ngêi lao ®éng kh¸c
* Lµ ngêi cã t©m hån nh¹y c¶m, trong s¸ng vµ cã cuéc sèng hÕt søc phong phó.
+ Lu«n cëi më, ch©n thµnh, quan t©m, chu ®¸o víi mäi ngêi: tÆng vî b¸c l¸i xe cñ tam thÊt, tÆng hoa cho c« g¸i, biÕu mäi ngêi lµn trøng ®Ó
¨n tra-> tÊm lßng nh©n hËu.
+ Tæ chøc cuéc sèng ng¨n n¾p, phong phó: ®äc s¸ch, trång hoa, nu«i gµ...
-> Anh lµ ngêi tiªu biÓu cho nh÷ng con ngêi lÆng lÏ cèng hiÕn cho ®Êt níc ë miÒn lÆng lÏ Sa Pa, lµ h×nh ¶nh tèt ®Ñp cña thÕ hÖ trÎ- nh÷ng
con ngêi míi trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc.
23 ChiÕc lîc *Nh©n vËt bÐ Thu.
ngµ (NguyÔn - KÝnh yªu, t«n thê ngêi cha cña m×nh.
Quang S¸ng) + L¹ lïng, sî h·i vµ xa l¹ ®èi víi ngêi cha: nghe gäi con bÐ giËt m×nh, trßn xoe m¾t nh×n, ng¬ ng¸c, l¹ lïng, t¸i mÆt ®i, vôt ch¹y vµ thÐt lªn.
+ Kiªn quyÕt kh«ng chÞu nhËn ba v× Thu ®· kh¾c ghi trong lßng h×nh ¶nh vÒ ng¬× cha trong tÊm h×nh.
- T×nh yªu cha s©u s¾c vµ m·nh liÖt.
+ Gi÷ m·i h×nh ¶nh vÒ ngêi cha ®Ñp vµ hoµn h¶o nªn quyÕt kh«ng gäi “ba”, nãi træng, hÊt trøng c¸, cù tuyÖt, xa l¸nh cha.
+ N»m im, l¨n lén, thë dµi khi nghe bµ ngo¹i lÝ gi¶.
+ LÆng lÏ ®øng ë gãc nhµ, ®«i m¾t buån víi vÎ nghÜ ngîi s©u xa.
+ CÊt tiÕng gäi ba nh xÐ ruét: “ Ba...a...a...ba”. TiÕng gäi “ba” nh thÐt sau 3 ngµy, sau 8 n¨m k×m nÐn trong lång ngùc, trong tr¸i tim chan
chøa t×nh yªu th¬ng, lµ tiÕng gäi ba lÇn ®Çu vµ còng lµ lÇn cuèi cïng- thËt c¶m ®éng vµ ®au ®ín.
+ H«n cha cïng kh¾p, h«n lªn c¶ vÕt thÑo trªn mÆt ba, vÕt thÑo - thñ ph¹m g©y nghi ngê, chia rÏ t×nh c¶m cha con, vÕt th¬ng chiÕn tranh.
- Lµ c« bÐ ng©y th¬, ¬ng ng¹nh, cóng cái. m¹nh mÏ vµ s©u s¾c.
+ Sù ng©y th¬, ch©n thµnh cña ®øa bÐ 8 tuæi, ®øa trÎ Nam bé trong hoµn c¶nh chiÕn tranh ¸c liÖt.
+ Døt kho¸t, r¹ch rßi, quyÕt liÖt: nhÊt quyÕt kh«ng gäi “ba”, ph¶n øng m¹nh mÏ...
+ Kiªu h·nh vÒ mét t×nh yªu, niÒm tù hµo dµnh cho ngêi cha cña m×nh, ngêi cha chôp h×nh chung víi m¸.
+ TËn hëng mét c¸ch vå vËp, hèi tiÕc c¸i t×nh cha con m¸u mñ trong giê phót ng¾n ngñi lóc chia tay.
* Nh©n vËt «ng S¸u: Lµ ngêi cha th¬ng yªu con v« cïng.
- ¤ng h¸o høc, chê ®îi gi©y phót ®îc gÆp con vµ khao kh¸t ®îc nghe tiÕng gäi “ ba” cña ®øa con.
+ C¸i t×nh cha con cø n«n nao trong con ngêi anh, kh«ng chê xuång cËp bÕn anh nhón ch©n nh¶y thãt lªn, anh bíc véi vµng nh÷ng bíc dµi,
võa bíc võa khom lng ®a tay ®ãn chê con.
+ Anh mong ®îc nghe mét tiÕng gäi “ba” cña con bÐ, nh÷ng con bÐ ch¼ng bao giê chÞu gäi.
- T×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó gÇn gòi con, th¬ng yªu con.
+ Suèt ngµy anh ch¼ng ®i ®©u xa, lóc nµo còng vç vÒ con.
+ Anh ngåi im gi¶ vê kh«ng nghe chê nã gäi “ Ba v« ¨n c¬m”
+ Trong b÷a c¬m, anh g¾p trøng c¸ cho con.
- Hôt hÉng, ®au khæ khi con kh«ng nhËn m×nh lµ cha.
 + Anh kh«ng gh×m næi xóc ®éng, vÕt thÑo dµi bªn m¸ ®á öng, giÇn giËt, giäng lÆp bÆp, run run; Ba ®©y con...
+ Anh ®øng s÷ng, nh×n theo con, nçi ®au ®ín khiÕn mÆt anh sÇm l¹i, hai tay bu«ng xuèng nh bÞ g·y.
+ Anh quay l¹i nh×n con võa khe khÏ l¾c ®Çu cêi. Cã lÏ v× khæ t©m ®Õn nçi kh«ng khãc ®îc nªn ph¶i cêi vËy th«i.
- Bùc m×nh tríc sù th¸i qu¸ cña bÐ Thu, qu¸ th¬ng con «ng kh«ng åim næi c¶m xóc vµ ®· ®¸nh con: Gi¹n qua kh«ng kÞp suy nghÜ, anh
vung tay ®¸nh vµo m«ng con bÐ vµ hÐt lªn: - Sao mµy cøng ®Çu qu¸ vËy, h¶?
- H¹nh phóc tét cïng, nhí th¬ng tét ®é khi con nhËn ra anh lµ “ ba” trong tiÕng thÐt; anh «m con “rót kh¨n lau níc m¾t råi hån lªn m¸i tãc
con”
- Vµo chiÕn trêng:
+ Hèi hËn, day døt v× ®¸nh con.
+ Dån toµn bé niÒm say mª, t×nh yªu th¬ng ®Ó lµm chiÕc lîc cho con, anh kh¾c lªn chiÕc lîc dßng ch÷” Yªu nhí tÆng Thu, con cña ba” dßng
ch÷ chøa bao nhiªu t×nh c¶m s©u nÆng cña ngêi cha.
+ Tríc khi hy sinh, «ng nhê b¹n m×nh chuyÓn c©y lîc ®Õn cho bÐ Thu. ChiÕc lîc lµ biÓu tîng cña t×nh phô tö, lµ chiÕc lîc yªu th¬ng.
24 BÕn quª- * Hoµn c¶nh Ðo le cña nh©n vËt NhÜ: tõng ®i nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi nhng vµo nh÷ng ngµy cuèi ®êi l¹i bÞ buéc chÆt vµo giêng bÖnh.
NguyÔn * T©m tr¹ng cña NhÜ trong buæi s¸ng ®Çu thu n¬i bÕn quª:
Minh Ch©u - C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµo mét buæi s¸ng ®Çu thu ë bÕn quª. §ã lµ vÎ ®Ñp gi¶n dÞ nhng trêng cöu, c¸i ®Ñp cña quª h¬ng .
- Mét kh«ng gian cã chiÒu s©u , réng vµ sèng ®éng l¹ thêng: hoa b»ng l¨ng tÝm, tia n¾ng sím, mµu vµng thau, mµu xanh non cña b·i båi th©n
thuéc nh da thÞt, h¬i thë cña ®Êt ®ai mµu mì.
- Kh«ng gian vµ nh÷ng c¶nh s¾c Êy c¶nh s¾c Êy vèn quen thuéc, gÇn gòi, nhng l¹i rÊt míi mÎ víi NhÜ, tëng chõng nh lÇn ®Çu tiªn anh c¶m
nhËn ®îc tÊt c¶ vÎ ®Ñp vµ sù giµu cã cña nã.
* NhÜ c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp t©m hån cña vî m×nh. Anh hiÓu r»ng gia ®×nh lµ ®iÓm tùa v÷ng ch¾c nhÊt cña cuéc ®êi mçi con ngêi.
- Sù kh¾c khæ ,vÊt v¶ cña Liªn qua c¸i ¸o v¸,vµ nh÷ng ngãn tay gÇy guéc cña chÞ: “lÇn ®Çu tiªn NhÜ ®Ó ý thÊy Liªn ®ang mÆc tÊm ¸o v¸”
- T×nh yªu th¬ng , sù tÇn t¶o vµ ®øc hy sinh thÇm lÆng cña Liªn.
- Thùc sù thÊu hiÓu vµ sù biÕt ¬n s©u s¾c ngêi vî cña m×nh: “Suèt ®êi anh chØ lµm em khæ t©m... mµ em vÉn nÝn thinh ”
* NhÜ c¶m nhËn ®îc sù quan t©m, t×nh yªu th¬ng, lßng nh©n hËu cña cô gi¸o KhuyÕn vµ lò trÎ con hµng xãm.
* NhÜ khao kh¸t muèn ®Æt ch©n lªn b·i båi bªn kia s«ng.
- Khao kh¸t muèn t×m ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ gÇn gòi nhng ®Ých thùc vµ s©u xa trong cuéc sèng n¬i quª h¬ng mµ con ngêi v× nh÷ng bång bét vµ
nh÷ng ham muèn xa vêi lóc cßn trÎ ®· bá qua.
- Kh«ng thùc hiÖn ®îc niÒm khao kh¸t anh ®µnh nhê con trai nhng ®øa con kh«ng hiÓu ®· thùc hiÖn mét c¸ch miÔn cìng vµ l¹i sa vµo ®¸m
ph¸ cê thÕ trªn hÌ phè, cã thÓ bÞ lì chuyÕn ®ß ngang duy nhÊt trong ngµy.
- Hµnh ®éng cuèi cïng cña NhÜ thÓ hiÖn t©m tr¹ng gi»ng xÐ ®au khæ võa tuyÖt väng, bÊt lùc võa thóc dôc, thøc tØnh mäi ng êi híng tíi nh÷ng
gi¸ trÞ ®Ých thùc cña cuéc sèng.
* ý nghÜa triÕt lÝ: t¸c phÈm chøa ®ùng nh÷ng nhËn thøc s©u s¾c vÒ cuéc ®êi, cuéc sèng vµ sè phËn con ngêi chøa ®Çy nh÷ng ®iÒu bÊt thêng,
nh÷ng ®iÒu nghÞch lý, ngÉu nhiªn, vît ra ngoµi nh÷ng dù ®Þnh vµ íc muèn, c¶ nh÷ng hiÓu biÕt vµ toan tÝnh cña ngêi ta(vßng vÌo, chïng
ch×nh)
* Nh÷ng tr¶i nghiÖm cña ®êi ngêi: bÕn ®Ëu b×nh yªn nhÊt, ®Ñp ®Ï nhÊt, chç dùav÷ng ch¾c nhÊt cña ®êi ngêi lµ gia ®×nh vµ quª h¬ng.
25 Nh÷ng ng«i * Nh÷ng c« g¸i TNXP trong tæ trinh s¸t mÆt ®êng.
sao xa x«i - Hoµn c¶nh sèng vµ chiÕn ®Êu n¬i tuyÕn löa ®· g¾n bã hä thµnh mét khèi.
(Lª Minh + Hoµn c¶nh sèng v« cïng gian khæ, ¸c liÖt: ®ãng qu©n ë mét c¸i hang gi÷a mét vïng träng ®iÓm.
 Khuª) + C«ng viÖc ph¶i m¹o hiÓm víi c¸i chÕt, lu«n c¨ng th¼ng thÇn kinh, ®ßi hái sù dòng c¶m vµ b×nh tÜnh hÕt søc: ch¹y trªn cao ®iÓm gi÷a ban
ngµy, ph¬i m×nh ra gi÷a vïng träng ®iÓm ®¸nh ph¸ cña m¸y bay ®Þch...
- Hä ®Òu cã phÈm chÊt chung cña nh÷ng chiÕn sÜ TNXP ë chiÕn trêng.
+ Tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao ®èi víi nhiÖm vô .
+ Lßng dòng c¶m kh«ng sî hy sinh .
+ Cã t×nh ®ång ®éi g¾n bã.
- Hä lµ nh÷ng c« g¸i trÎ yªu ®êi, dÔ rung c¶m, l¾m íc m¬ vµ thÝch lµm ®Ñp cho cuéc sèng.
- Mçi ngêi cã mét tÝnh c¸ch vµ së thÝch riªng:
+ ChÞ Thao tõng tr¶i, ch¨m chÐp bµi h¸t dï giäng chua vµ h¸t sai nhÞp.
+ Nho v« t hån nhiªn, thÝch thªu thïa.
+ Ph¬ng §Þnh m¬ méng, thÝch h¸t vµ ngåi bã gèi m¬ mµng, hay soi g¬ng.
* Nh©n vËt Ph¬ng §Þnh.
- Lµ ngêi con g¸i nh¹y c¶m, hån nhiªn vµ thÝch m¬ méng.
+ Thêng sèng víi kû niÖm n¬i thµnh phè quª h¬ng m×nh, cã mét thêi häc sinh hån nhiªn, sèng v« t bªn mÑ. Nh÷ng kû nÖm Êy võa lµ niÒm
khao kh¸t, gióp Ph¬ng §Þnh cã ®ñ nghÞ lùc vît lªn mäi khã kh¨n thö th¸ch.
+ Gi¸p mÆt víi ®¹n bom, quen víi sù nguy hiÓm vÉn gi÷ ®îc nÐt hån nhiªn con g¸i: hay h¸t vµ thÝch h¸t, hay chó ý ®Õn h×nh thøc b¶n th©n...
+ Mét c¬n ma ®· trªn cao ®iÓm còng lµm sèng dËy trong c« bao kØ niÖm...
- Lµ mét thanh niªn xung phong rÊt dòng c¶m, gan d¹, s½n sµng hy sinh ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô: Mét m×nh ph¸ qu¶ bom trªn ®åi, b×nh
tÜnh trong c¸c thao t¸c ch¹y ®ua víi thêi gian ®Ó vît qua c¸i chÕt “ThØnh tho¶ng lìi xÎng ch¹m vµo qu¶ bom . Mét tiÕng ®éng s¾c ®Õn gai ng-
êi, cøa vµo da thÞt t«i. T«i rïng m×nh vµ bçng thÊy t¹i sao m×nh lµm qu¸ chËm . Nhanh lªn mét tÝ! Vá qu¶ bom nãng. Mét dÊu hiÖu ch¼ng
lµnh.”
- Ph¬ng ®Þnh yªu mÕn nh÷ng ngêi ®ång ®éi vµ c¶ ®¬n vÞ m×nh, ®Æc biÖt c« dµnh t×nh yªu vµ niÒm c¶m phôc cho tÊt c¶ nh÷ng ng êi chiÕn sÜ
mµ h»ng ®ªm c« gÆp trªn träng ®iÓm cña con ®êng vµo mÆt trËn.
-> Ph¬ng §Þnh tiªu biÓu cho thÕ hÖ thanh niªn thêi kh¸ng chiÕn chèng Mü: dòng c¶m, cã t©m hån trong s¸ng, chÝnh hä ®· lµm nªn th¾ng lîi
cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü vÜ ®¹i cña d©n téc.

T¸c phÈm V¨n häc trung ®¹i

T¸c phÈm- T¸c gi¶ ThÓ lo¹i- PTB§ H/ c¶nh s¸ng t¸c (xuÊt xø) Néi dung NghÖ thuËt
ChuyÖn ngêi con g¸i - TruyÖn truyÒn k×. - ThÕ kØ 16 Kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp t©m hån -TruyÖn truyÒn k× viÕt b»ng
Nam X¬ng- NguyÔn - Tù sù, biÓu c¶m truyÒn thèng cña ngêi phô n÷ ch÷ H¸n; kÕt hîp c¸c yÕu tè
D÷ ViÖt Nam, niÒm c¶m th¬ng sè hiÖn thùc vµ yÕu tè hoang ®-
phËn bi kÞch cña hä díi chÕ ®é êng k× ¶o víi c¸ch kÓ chuyÖn,
phong kiÕn. x©y dùng nh©n vËt rÊt thµnh
c«ng.
ChuyÖn cò trong phñ - Tuú bót - ThÕ kØ 18 Ph¶n ¸nh ®êi sèng xa hoa v« - Tuú bót ch÷ H¸n, ghi chÐp
chóa TrÞnh (Vò trung ®é, sù nhòng nhiÔu nh©n d©n theo c¶m høng sù viÖc, c©u
tuú bót)- Ph¹m §×nh cña bän vua chóa quan l¹i chuyÖn con ngêi ®¬ng thêi
Hæ phong kiÕn thêi vua Lª chóa mét c¸ch cô thÓ, ch©n thùc,
TrÞnh suy tµn. sinh ®éng
Hoµng Lª nhÊt thèng - ThÓ chÝ- TiÓu - TK 18 H×nh ¶nh ngêi anh hïng d©n TiÓu thuyÕt lÞch sö ch¬ng
chÝ (håi 14)- Ng« gia thuyÕt lÞch sö téc NguyÔn HuÖ- Quang Trung håi viÕt b»ng ch÷ H¸n; c¸ch
v¨n ph¸i - Tù sù, miªu t¶ víi chiÕn c«ng thÇn tèc ®¹i ph¸ kÓ chuyÖn nhanh gän, chän
qu©n Thanh; sù thÊt b¹i th¶m läc sù viÖc, kh¾c ho¹ nh©n
h¹i cña qu©n Thanh vµ sè phËn vËt chñ yÕu qua hµnh ®éng
bi ®¸t cña vua t«i Lª Chiªu vµ lêi nãi.
Thèng ph¶n níc h¹i d©n.
TruyÖn KiÒu- NguyÔn - TruyÖn th¬ N«m - TK 18- 19 - Thêi ®¹i, gia ®×nh vµ cuéc ®êi- TruyÖn th¬ N«m lôc b¸t.
Du - Tù sù, miªu t¶, cña NguyÔn Du. - Ng«n ng÷ cã chøc n¨ng
biÓu c¶m. - Tãm t¾t TruyÖn KiÒu. biÓu ®¹t, biÓu c¶m vµ thÈm
- Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ mÜ.
nh©n ®¹o. - NghÖ thuËt tù sù: dÉn
chuyÖn, x©y dùng nh©n vËt,
miªu t¶ thiªn nhiªn…
ChÞ em Thuý KiÒu- -Tù sù, miªu t¶, biÓu - TK 18- 19 - Tr©n träng ngîi ca vÎ ®Ñp cña - Bè côc chÆt chÏ, hoµn
TrÝch TruyÖn KiÒu cña c¶m (næi bËt lµ miªu chÞ em Thuý KiÒu, dù c¶m vÒ chØnh; bót ph¸p íc lÖ tîng
NguyÔn Du t¶) sè phËn nh©n vËt. trng; ng«n ng÷ tinh luyÖn,
-> c¶m høng nh©n v¨n s©u s¾c. giµu c¶m xóc; khai th¸c triÖt
®Ó biÖn ph¸p tu tõ
C¶nh ngµy xu©n- - Tù sù, miªu t¶ (næi - TK 18- 19 Bøc tranh thiªn nhiªn, lÔ héi Tõ ng÷ bót ph¸p miªu t¶
TrÝch TruyÖn KiÒu cña bËt lµ miªu t¶) mïa xu©n t¬i ®Ñp, trong s¸ng. giµu chÊt t¹o h×nh.
NguyÔn Du
M· Gi¸m Sinh mua - Tù sù, miªu t¶, - TK 18- 19 - Bãc trÇn b¶n chÊt xÊu xa, ®ª NghÖ thuËt t¶ thùc, kh¾c ho¹
KiÒu- TrÝch TruyÖn biÓu c¶m tiÖn cña M· Gi¸m Sinh, qua ®ã tÝnh c¸ch nh©n vËt b»ng viÖc
KiÒu cña NguyÔn Du lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc tµn b¹o miªu t¶ ngo¹i h×nh, cö chØ
chµ ®Ñp lªn s¾c tµi vµ nh©n vµ ng«n ng÷ ®èi tho¹i.
phÈm cña ngêi phô n÷.
- Hoµn c¶nh ®¸ng thîng téi
nghiÖp cña Thuý KiÒu
KiÒu ë lÇu Ngng BÝch- - Tù sù, biÓu c¶m, - TK 18- 19 C¶nh ngé c« ®¬n, buån tñi vµ NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh,
TrÝch TruyÖn KiÒu cña miªu t¶ (næi bËt lµ tÊm lßng thuû chung, hiÕu th¶o miªu t¶ néi t©m, sö dông
NguyÔn Du biÓu c¶m) cña Thuý KiÒu. ng«n ng÷ ®éc tho¹i, ®iÖp tõ,
®iÖp cÊu tróc…
Lôc V©n Tiªn Cøu - TruyÖn th¬ N«m. - TK 18- 19 Kh¾c ho¹ nh÷ng phÈm chÊt ®Ñp Ng«n ng÷ gi¶n dÞ méc m¹c
KiÒu NguyÖt Nga- - Tù sù, miªu t¶, ®Ï cña hai nh©n vËt: Lôc V©n mang mµu s¾c Nam Bé; x©y
TrÝch truyÖn Lôc V©n biÓu c¶m Tiªn tµi ba dòng c¶m, träng dùng nh©n vËt qua hµnh
Tiªn cña NguyÔn §×nh nghÜa khinh tµi; KiÒu NguyÖt ®éng, cö chØ lêi nãi.
ChiÓu Nga hiÒn hËu, nÕt na, ©n t×nh.
Lôc V©n Tiªn gÆp - TruyÖn th¬ N«m. - TK 18- 19 Sù ®èi lËp gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i Ng«n ng÷ giµu c¶m xóc,
n¹n- TrÝch TruyÖn Lôc - Tù sù, miªu t¶, ¸c, gi÷a nh©n c¸ch cao c¶ vµ kho¸ng ®¹t, b×nh dÞ, d©n d·;
V©n Tiªn cña NguyÔn biÓu c¶m nh÷ng toan tÝnh thÊp hÌn, ®ång nghÖ thuËt kÓ chuyÖn theo
§×nh ChiÓu thêi thÓ hiÖn th¸i ®é quÝ träng m« tÝp d©n gian, miªu t¶
vµ niÒm tin cña t¸c gi¶ nh©n vËt qua hµnh ®éng, lêi
nãi; c¶m høng thiªn nhiªn
tr÷ t×nh, d¹t dµo…

T¸c gi¶ trung ®¹i

T¸c gi¶ TiÓu sö §Æc ®iÓm, phong c¸ch s¸ng t¸c. T¸c phÈm chÝnh
NguyÔn D÷ Sèng ë thÕ kØ 16, thêi k× chÕ ®é - Lµ nhµ v¨n lçi l¹c, lµ häc trß xuÊt s¾c cña NguyÔn BØnh TruyÒn k× m¹n lôc: viÕt b»ng
phong kiÕn ®ang tõ ®Ønh cao Khiªm. ch÷ H¸n; ghi chÐp t¶n m¹n
 cña sù thÞnh vîng cuèi TK 15,
b¾t ®Çu l©m vµo t×nh tr¹ng lo¹n
l¹c suy yÕu. Thi ®Ëu cö nh©n,
ra lµm quan mét n¨m råi lui vÒ
sèng Èn dËt ë quª nhµ nu«i mÑ
giµ, ®ãng cöa viÕt s¸ch.
Ph¹m §×nh - Sinh 1768, mÊt 1839; tªn ch÷
Hæ lµ Tïng Niªn hoÆc B×nh Trùc,
hiÖu §«ng D· TiÒu. Quª §an
Loan- §êng An- H¶i D¬ng
(nay lµ Nh©n QuyÒn- B×nh
Giang- H¶i D¬ng); Sinh ra
trong mét gia ®×nh khoa b¶ng,
cha tõng ®ç cö nh©n, lµm quan
díi triÒu Lª.
Ng« gia v¨n Mét nhãm c¸c t¸c gi¶ thuéc
ph¸i dßng hä Ng« Th× ë lµng T¶
Thanh Oai, huyÖn Thanh Oai
tØnh Hµ T©y. Trong ®ã cã hai
t¸c gi¶ chÝnh lµ Ng« Th× ChÝ
(1758- 1788) lµm quan díi thêi
Lª Chiªu Thèng vµ Ng« Th× Du
(1772- 1840) lµm quan díi thêi
NguyÔn.
NguyÔn Du - Tªn ch÷ lµ Tè Nh, hiÖu lµ
Thanh Hiªn (1765- 1820), quª
ë x· Tiªn §iÒn, huyÖn Nghi
Xu©n, tØnh Hµ TÜnh.
- ¤ng sinh ra trong mét gia
®×nh quÝ téc cã nhiÒu ®êi lµm
quan vµ cã truyÒn thèng v¨n
häc, cha «ng lµ NguyÔn
NghiÔm lµm ®Õn chøc tÓ tíng.
nh÷ng truyÖn k× l¹ ®îc lu
- Lµ ngêi më ®Çu cho dßng v¨n xu«i ViÖt Nam, víi bót lùc giµ truyÒn.
dÆn, th«ng minh vµ tµi hoa.
Lµ mét nho sÜ sèng trong thêi chÕ ®é phong kiÕn ®· khñng -Vò trung tuú bót (Tuú bót
ho¶ng trÇm träng nªn cã t tëng muèn Èn c vµ s¸ng t¸c nh÷ng viÕt trong nh÷ng ngµy ma)-
t¸c phÈm v¨n ch¬ng, kh¶o cøu vÒ nhiÒu lÜnh vùc: v¨n häc, triÕt T¸c phÈm ch÷ H¸n, ®îc viÕt
häc, lÞch sö, ®Þa lÝ… ®Çu thÕ kØ 19.
- Tang th¬ng ngÉu lôc.
Lµ dßng hä næi tiÕng vÒ khoa b¶ng vµ lµm quan. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (t¸c
phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n ghi
chÐp vÒ sù thèng nhÊt cña v-
¬ng triÒu nhµ Lª vµo thêi
®iÓm T©y S¬n diÖt TrÞnh tr¶
l¹i B¾c Hµ cho vua Lª)
Lµ ngêi cã kiÕn thøc s©u réng, am hiÓu v¨n ho¸ d©n téc vµ v¨n - T¸c phÈm ch÷ H¸n: Thanh
ch¬ng Trung Quèc. Cuéc ®êi tõng tr¶i, ®i nhiÒu, tiÕp xóc Hiªn thi tËp, B¾c hµnh t¹p
nhiÒu ®· t¹o cho NguyÔn Du mét vèn sèng phong phó vµ niÒm lôc, Nam trung t¹p ng©m.
c¶m th«ng s©u s¾c víi nh÷ng ®au khæ cña nh©n d©n. NguyÔn - T¸c phÈm ch÷ N«m: TruyÖn
Du lµ mét thiªn tµi v¨n häc, lµ ®¹i thi hµo d©n téc, lµ danh KiÒu, V¨n chiªu hån, V¨n tÕ
nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi vµ lµ mét nhµ nh©n ®¹o chñ nghÜa lín. sèng hai c« g¸i Trêng Lu…..
 B¶n th©n «ng còng thi ®Ëu tam
trêng vµ lµm quan díi triÒu Lª
vµ NguyÔn. Cã cuéc ®êi tõng
tr¶i, tõng ch¹y vµo Nam theo
NguyÔn ¸nh, bÞ b¾t giam råi ®-
îc th¶. Khi lµm quan díi triÒu
NguyÔn ®îc cö lµm ch¸nh sø ®i
Trung Quèc 2 lÇn, nhng lÇn thø
2 cha kÞp ®i th× bÞ bÖnh mÊt t¹i
HuÕ.
NguyÔn Sinh 1822 mÊt 1888, quª cha ë - Lµ tÊm g¬ng s¸ng ngêi vÒ lßng yªu níc vµ tinh thÇn bÊt D¬ng Tõ - Hµ MËu, TruyÖn
§×nh ChiÓu Phong §iÒn- Thõa Thiªn HuÕ, khuÊt chèng giÆc ngo¹i x©m. ¤ng lµ nhµ th¬ lín cña d©n téc, Lôc V©n Tiªn, V¨n tÕ nghÜa
quª mÑ ë lµng T©n Kh¸nh, phñ nhµ th¬ yªu níc. sÜ CÇn Giuéc, V¨n tÕ Tr¬ng
T©n B×nh, tØnh Gia §Þnh (nay lµ - Th¬ v¨n cña «ng mang phong c¸ch cña ngêi d©n Nam Bé, lµ §Þnh…
TP Hå ChÝ Minh). XuÊt th©n tõ vò khÝ chiÕn ®Êu s¾c bÐn.
mét gia ®×nh quan l¹i nhá, cuéc
®êi «ng gÆp nhiÒu bÊt h¹nh,
khæ ®au nhng víi ý chÝ vµ nghÞ
lùc m¹nh mÏ, sèng v¬n lªn sè
phËn, cã Ých cho ®êi.

HÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø

TT T¸c phÈm LuËn ®iÓm- luËn cø c¬ b¶n

(®o¹n
trÝch)
1 ChuyÖn ng- * Gi¸ trÞ néi dung:
êi con g¸i - Gi¸ trÞ hiÖn thùc:
Nam X¬ng + T¸c phÈm ®Ò cËp tíi sè phËn bi kÞch cña mét ngêi phô n÷ díi chÕ ®é phong kiÕn qua nh©n vËt Vò N¬ng.
(NguyÔn + Ph¶n ¸nh hiÖn thùc vÒ x· héi phong kiÕn ViÖt Nam bÊt c«ng, v« lÝ.
 D÷) - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o:
+ Ca ngîi, tr©n träng vÎ ®Ñp cña ngêi phô n÷ th«ng qua h×nh tîng nh©n vËt Vò N¬ng.
+ Th¬ng c¶m cho sè phËn ®au khæ bi kÞch cña ngêi phô n÷ díi chÕ ®é p/k qua nh©n vËt Vò N¬ng.
+ Lªn tiÕng tè c¸o x· héi phong kiÕn bÊt c«ng tµn b¹o.
+ §Ò cao nh©n nghÜa “ë hiÒn gÆp lµnh” qua phÇn kÕt thóc cã hËu.
* Nh©n vËt Vò N¬ng:
- Vò N¬ng lµ ngêi phô n÷ thuú mÞ, nÕt na, l¹i thªm t dung tèt ®Ñp.
+ Khi chång ë nhµ nµng hÕt mùc gi÷ g×n khu«n phÐp, gia ®×nh ªm Êm hoµ thuËn.
+ Khi chång ®i lÝnh nµng ë nhµ nu«i d¹y con th¬, ch¨m sãc mÑ giµ.
+ Tríc sau vÉn trän t×nh, vÑn nghÜa, thuû chung.
- Vò N¬ng cã sè phËn ®au khæ, oan khuÊt..
+ Sèng c« ®¬n trong c¶nh thiÕu phô v¾ng chång.
+ BÞ chång nghi oan, ruång rÉy vµ ®¸nh ®uæi ®i.
+ Tù vÉn ë bÕn s«ng Hoµng Giang.
2 ChuyÖn cò * Thãi ¨n ch¬i xa xØ, v« ®é cña chóa ThÞnh V¬ng (TrÞnh S©m) vµ c¸c quan hÇu cËn trong phñ chóa.
trong phñ - Chóa cho x©y dùng nhiÒu cung ®iÖn, ®×nh ®µi ë c¸c n¬i ®Ó tho¶ m·n ý thÝch “®i ch¬i ng¾m c¶nh ®Ñp”, ý thÝch ®ã cø triÒn miªn,
chóa TrÞnh nèi tiÕp ®Õn kh«ng cïng, hao tiÒn tèn cña.
(Ph¹m §×nh - Nh÷ng cuéc rong ch¬i cña chóa ThÞnh V¬ng diÔn ra thêng xuyªn “th¸ng 3, 4 lÇn” huy ®éng rÊt ®«ng ngêi hÇu h¹, c¸c néi thÇn,
Hæ) c¸c quan hé gi¸ nh¹c c«ng...bµy ra nhiÒu trß gi¶i trÝ lè l¨ng vµ tèn kÐm.
- Thó ch¬i c©y c¶nh: trong phñ chóa víi bao nhiªu “tr©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch” ®iÓm xuyÕt bµy vÏ ra h×nh non bé tr«ng
nh bÕn bÓ ®Çu non...
* Thãi tham lam, nhòng nhiÔu cña quan l¹i trong phñ chóa.
- Dïng thñ ®o¹n “nhê giã bÎ m¨ng” ra do¹ dÉm, cíp bãc cña d©n.
- LËp mu ®ªm ®Õn cho tay ch©n sai lÝnh lÎn vµo “lÊy ph¨ng ®i, råi buéc cho téi ®em giÊu vËt cung phông ®Ó do¹ giÉm lÊy tiÒn”.
- Ngang ngîc “ph¸ nhµ, huû têng” cña d©n ®Ó khiªng hßn ®¸ hoÆc c©y cèi mµ chóng cíp ®îc.
3 Hoµng Lª * H×nh tîng ngêi anh hïng ¸o v¶i NguyÔn HuÖ- Quang Trung.
nhÊt thèng - NguyÔn HuÖ lµ ngêi cã lßng yªu níc nång nµn.
chÝ (Ng« + C¨m thï vµ cã ý chÝ quyÕt t©m diÖt giÆc
gia v¨n + Lêi chØ dô.
ph¸i) - Quang Trung lµ ngêi quyÕt ®o¸n, trÝ th«ng minh s¸ng suèt, cã tµi mu lîc vµ cÇm qu©n.
+ Tù m×nh “®èc suÊt ®¹i binh” ra B¾c, tuyÓn mé qu©n sÜ vµ më cuéc duyÖt binh lín, ®Ých th©n dô tíng sÜ, ®Þnh kÕ ho¹ch tÊn
c«ng vµo ®óng dÞp TÕt Nguyªn §¸n.
+ Cã tµi ph¸n ®o¸n, tµi ®iÒu binh khiÓn tíng.
+ ChiÕn thuËt linh ho¹t, xuÊt quû nhËp thÇn, biÕt tËp trung vµo nh÷ng
kh©u hiÓm yÕu, then chèt.
 + Cã tÇm nh×n chiÕn lîc, tríc khi tiÕn c«ng ®¸nh giÆc ®· ®Þnh ®îc ngµy chiÕn th¾ng.
-> NguyÔn HuÖ- Quang Trung tiªu biÓu cho truyÒn thèng yªu níc, nh©n nghÜa, anh hïng d©n téc.
* Bé mÆt bän x©m lîc, bän b¸n níc vµ sù thÊt b¹i cña chóng.
- B¶n chÊt kiªu c¨ng, tù phô nhng rÊt hÌn nh¸t cña bän x©m lîc, thÓ hiÖn qua nh©n vËt T«n SÜ NghÞ vµ mét sè tíng cña y.
- Sè phËn bi ®¸t cña bän vua quan b¸n níc h¹i d©n.
4 ChÞ em * Giíi thiÖu kh¸i qu¸t nÐt ®Ñp chung vµ riªng cña hai chÞ em Thuý V©n vµ Thuý KiÒu.
Thuý KiÒu + VÎ ®Ñp vÒ h×nh d¸ng (mai cèt c¸ch), vÎ ®Ñp vÒ t©m hån (tuyÕt tinh thÇn)-> hoµn mÜ “mêi ph©n vÑn mêi”
(TruyÖn + Mçi ngêi cã vÎ ®Ñp riªng.
KiÒu- * Nhan s¾c cñaThuý V©n:
NguyÔn + VÎ ®Ñp cao sang, quÝ ph¸i “trang träng kh¸c vêi”: khu«n mÆt, nÐt ngµi, tiÕng c êi, giäng nãi, m¸i tãc, lµn da ®îc so s¸nh víi
Du) tr¨ng, hoa, m©y tuyÕt-> vÎ ®Ñp phóc hËu ®oan trang.
+ VÎ ®Ñp gÇn gòi víi thiªn nhiªn, hoµ hîp víi thiªn nhiªn-> sè phËn b×nh lÆng su«n sÎ.
* VÎ ®Ñp cña Thuý KiÒu:
+ §Ñp s¾c s¶o, mÆn mµ (trÝ tuÖ vµ t©m hån), ®Ñp nghiªng níc, nghiªng thµnh.
+ §Ñp ®Õn nçi thiªn nhiªn ph¶i ghen ghÐt, ®è kÞ-> sè phËn ®au khæ, tru©n chuyªn, sãng giã.
+ Thuý KiÒu lµ con ngêi ®a tµi, hoµn thiÖn, xuÊt chóng.
+ Tr¸i tim ®a sÇu, ®a c¶m.
5 C¶nh ngµy * Khung c¶nh mïa xu©n b¸t ng¸t, trµn ®Çy søc sèng.
xu©n + NÒn xanh ngót m¾t, ®iÓm vµi b«ng lª tr»ng-> mµu s¾c hµi hoµ, sèng ®éng míi mÎ, tinh khiÕt.
(TruyÖn + Bót ph¸p íc lÖ cæ ®iÓn: pha mµu hµi hoµ.
KiÒu- * Kh«ng khÝ lÔ héi ®«ng vui, n¸o nhiÖt, nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng.
NguyÔn - LÔ t¶o mé
Du) - Héi ®¹p thanh
*C¶nh thiªn nhiªn buæi chiÒu ®Ñp nhng tho¸ng buån cã d¸ng ngêi bu©ng khu©ng, bÞn rÞn, xao xuyÕn.
6 M· Gi¸m * M· Gi¸m Sinh vµ b¶n chÊt cña y.
Sinh mua + ¦a chng diÖn, ch¶i chuèt, mÆc dï ®· ngoµi 40: trang phôc, diÖn m¹o.
KiÒu + ThiÕu v¨n ho¸, th« lç, sç sµng: nãi n¨ng céc lèc, hµnh ®éng, cö chØ sç sµng “ngåi tãt”.
(TruyÖn + Gian x¶o, dèi tr¸, ®ª tiÖn, bØ æi, t¸ng tËn l¬ng t©m-> tªn bu«n thÞt b¸n ngêi.
KiÒu- * C¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu.
NguyÔn + Nhôc nh·, ª chÒ: “Ngõng hoa bãng thÑn tr«ng g¬ng mÆt dµy”
Du) + §au ®ín, tñi hæ.
7 KiÒu ë lÇu * Thiªn nhiªn hoang v¾ng, bao la ®Õn rîn ngîp; sù c« ®¬n tr¬ träi, cay ®¾ng, xãt xa cña Thuý kiÒu.
Ngng BÝch * Nçi nhí th¬ng Kim Träng, vµ niÒm xãt th¬ng cho cha mÑ.
(NguyÔn * T©m tr¹ng ®au buån, lo l¾ng sî h·i cña Thuý KiÒu: nçi buån trµo d©ng, lan to¶ vµo thiªn nhiªn nh tõng ®ît sãng.
Du) + Cöa bÓ chiÒu h«m: b¬ v¬, l¹c lâng.
 + ThuyÒn ai thÊp tho¸ng xa xa: v« ®Þnh.
+ Ngän níc míi sa, hoa tr«i: t¬ng lai mê mÞt, kh«ng søc sèng.
+ TiÕng sãng: sî h·i, dù c¶m vÒ cuéc sèng.
+ Buån tr«ng: ®iÖp tõ-> nçi buån d»ng dÆc, triÒn miªn, liªn tiÕp...
8 Lôc V©n * H×nh ¶nh Lôc V©n Tiªn - ngêi anh hïng nghÜa hiÖp
Tiªn cøu - Lµ anh hïng tµi n¨ng cã tÊm lßng v× nghÜa vong th©n.
kiÒu - Lµ con ngêi chÝnh trùc, hµo hiÖp, träng nghÜa khinh tµi, tõ t©m nh©n hËu.
NguyÖt - Lµ ngêi cã lý tëng sèng sèng cao ®Ñp : “ Nhí c©u kiÕn nghÜa bÊt vi, Lµm ngêi thÕ Êy còng phi anh hïng”.
Nga * H×nh ¶nh KiÒu NguyÖt Nga:
(TruyÖn - Lµ c« g¸i khuª c¸c, thuú mÞ nÕt na, cã häc thøc .
Lôc V©n - Lµ ngêi rÊt mùc ®»m th¾m vµ träng ©n t×nh.
Tiªn-
NguyÔn
§×nh
ChiÓu)
9 Lôc V©n * Nh©n vËt Ng ¤ng:
Tiªn gÆp - Cã tÊm lßng l¬ng thiÖn , sèng nh©n nghÜa .
n¹n - Cã mét cuéc sèng trong s¹ch, ngoµi vßng danh lîi.
(TruyÖn * Nh©n vËt TrÞnh H©m:
Lôc V©n - Lµ ngêi cã t©m ®Þa ®éc ¸c, gian ngoan x¶o quyÖt.
Tiªn- - Lµ kÎ bÊt nh©n, bÊt nghÜa.
NguyÔn
§×nh
ChiÓu)

HÖ thèng ho¸ t¸c phÈm VH hiÖn ®¹i

T¸c phÈm ThÓ th¬ - - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c Néi dung c¬ b¶n NghÖ thuËt
- T¸c gi¶ PTB§ - T¸c dông
§ång chÝ - Tù do- biÓu - §îc viÕt ®Çu n¨m 1948, sau khi t¸c gi¶ tham gia chiÕn dÞch Bµi th¬ ca ngîi t×nh ®ång chÝ, - H×nh ¶nh th¬ méc m¹c, gi¶n dÞ,
c¶m, tù sù, ViÖt B¾c (thu ®«ng 1947). In trong tËp “§Çu sóng tr¨ng treo” ®ång ®éi thiªng liªng cña nh÷ng cã søc gîi c¶m lín.
ChÝnh H÷u miªu t¶ (1966) ngêi lÝnh vµo thêi k× ®Çu cña cuéc -Sö dông bót ph¸p t¶ thùc, cã sù
- Hoµn c¶nh ®ã gióp cho ta hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ cuéc sèng kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè hiÖn
chiÕn ®Êu gian khæ cña nh÷ng ngêi lÝnh vµ ®Æc biÖt lµ t×nh thùc vµ l·ng m¹n
®ång chÝ, ®ång ®éi thiªng liªng cao c¶.
Bµi th¬ vÒ KÕt hîp thÓ - ViÕt n¨m 1969 khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®ang trong H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe - Giäng ®iÖu ngang tµng, phãng
tiÓu ®éi xe th¬ 7 ch÷ vµ gian ®o¹n v« cïng ¸c liÖt. N»m trong chïm th¬ ®îc tÆng gi¶i trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n trong kho¸ng pha chót nghÞch ngîm.
kh«ng thÓ t¸m ch÷ NhÊt cuéc thi th¬ B¸o V¨n nghÖ (1969) ®îc ®a vµo tËp th¬ nh÷ng n¨m chèng MÜ víi t thÕ - H×nh ¶nh th¬ ®éc ®¸o, ng«n tõ
kÝnh- (tù do)- BiÓu “VÇng tr¨ng quÇng löa” hiªn ngang, tinh thÇn l¹c quan, cã tÝnh khÈu ng÷ gÇn víi v¨n
Ph¹m TiÕn c¶m, tù sù, - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp em hiÓu thªm vÒ cuéc kh¸ng dòng c¶m, bÊt chÊp khã kh¨n xu«i.
DuËt miªu t¶ chiÕn gian khæ, ¸c liÖt cña d©n téc vµ tinh thÇn dòng c¶m, l¹c nguy hiÓm vµ ý chÝ chiÕn ®Êu gi¶i - Nhan ®Ò ®éc ®¸o.
quan cña nh÷ng ngêi lÝnh trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n. phãng MiÒn Nam.
§oµn ThÊt ng«n tr- - Gi÷a n¨m 1958, Huy CËn cã chuyÕn ®i thùc tÕ dµi ngµy ë Bµi th¬ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a - ¢m hëng th¬ võa khoÎ kho¾n
thuyÒn êng thiªn (7 vïng má Qu¶ng Ninh. Tõ chuyÕn ®i thùc tÕ nµy, hån th¬ c¶m høng vÒ thiªn nhiªn vò trô vµ s«i næi, võa ph¬i ph¬i bay bæng.
®¸nh c¸- ch÷)- BiÓu Huy CËn míi thùc sù n¶y në trë l¹i vµ dåi dµo c¶m høng vÒ c¶m høng vÒ lao ®éng vµ cuéc - C¸ch gieo vÇn cã nhiÒu biÕn ho¸
Huy CËn. c¶m, miªu t¶ thiªn nhiªn ®Êt níc, vÒ lao ®éng vµ niÒm vui cña con ngêi tr- sèng míi. Qua ®ã, béc lé niÒm linh ho¹t c¸c vÇn tr¾c xen lÉn vÇn
íc cuéc sèng míi. Bµi th¬ ®îc viÕt vµo th¸ng 10/1958. In vui, niÒm tù hµo cña con ngêi lao b»ng, vÇn liÒn xen víi vÇn c¸ch.
trong tËp “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng” (1958) ®éng ®îc lµm chñ thiªn nhiªn vµ - NhiÒu h×nh ¶nh tr¸ng lÖ, trÝ tëng
- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu thªm vÒ h×nh ¶nh con lµm chñ cuéc sèng cña m×nh. tîng phong phó.
ngêi lao ®éng míi, niÒm vui, niÒm tù hµo cña nhµ th¬ ®èi víi
®Êt níc vµ cuéc sèng míi.
BÕp löa- KÕt hîp 7 - §îc viÕt n¨m 1963, khi t¸c gi¶ ®ang lµ sinh viªn häc ngµnh Gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm ®Çy xóc - H×nh tîng th¬ s¸ng t¹o “BÕp
B»ng ViÖt ch÷ vµ 8 ch÷- LuËt ë níc ngoµi (Liªn X« cò). Bµi th¬ ®îc ®a vµo tËp “H¬ng ®éng vÒ ngêi bµ vµ t×nh bµ ch¸u, löa” mang nhiÒu ý nghÜa biÓu t-
BiÓu c¶m, c©y- BÕp löa” (1968) tËp th¬ ®Çu tay cña B»ng ViÖt- Lu ®ång thêi thÓ hiÖn lßng kÝnh yªu îng.
miªu t¶, tù Quang Vò. tr©n träng vµ biÕt ¬n cña ch¸u ®èi - Giäng ®iÖu vµ thÓ th¬ phï hîp
sù, nghÞ luËn. - Hoµn c¶nh nµy cho ta hiÓu thªm t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc víi bµ vµ còng lµ ®èi víi gia ®×nh, víi c¶m xóc håi tëng vµ suy
vµ gia ®×nh cña t¸c gi¶ qua nh÷ng kØ niÖm cô thÓ vÒ ngêi bµ quª h¬ng, ®Êt níc. ngÉm.
vµ bÕp löa.
Khóc h¸t ru Chñ yÕu lµ 8 - §îc viÕt n¨m 1971, khi t¸c gi¶ ®ang c«ng t¸c ë chiÕn khu ThÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng con cña Giäng ®iÖu ngät ngµo, tr×u mÕn,
nh÷ng em bÐ ch÷- BiÓu miÒn T©y Thõa Thiªn. ngêi mÑ d©n téc Tµ-«i g¾n víi mang ©m hëng cña lêi ru.
lín trªn lng
mÑ- NguyÔn c¶m, tù sù - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu ®îc t×nh yªu con g¾n lßng yªu níc, tinh thÇn chiÕn ®Êu
Khoa §iÒm liÒn víi t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc cña ngêi ngêi phô n÷ d©n vµ kh¸t väng vÒ t¬ng lai.
téc Tµ-«i.
¸nh tr¨ng ThÓ th¬ 5 - §îc viÕt n¨m 1978, 3 n¨m sau ngµy gi¶i phãng miÒn Nam Nh mét lêi nh¾c nhë cña t¸c gi¶ - Nh mét c©u chuyÖn riªng cã sù
-NguyÔn ch÷- BiÓu thèng nhÊt ®Êt níc. In trong tËp th¬ cïng tªn cña t¸c gi¶. vÒ nh÷ng n¨m th¸ng gian lao cña kÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù vµ tr÷
Duy c¶m, tù sù. - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng trong hoµ cuéc ®êi ngêi lÝnh g¾n bã víi t×nh.
b×nh víi ®Çy ®ñ c¸c tiÖn nghi hiÖn ®¹i khiÕn con ngêi dÔ thiªn nhiªn ®Êt níc. Qua ®ã, gîi - Giäng ®iÖu t©m t×nh, tù nhiªn,
quªn ®i qu¸ khø gian khæ khã kh¨n; hiÓu ®îc c¸i giËt m×nh, nh¾c con ngêi cã th¸i ®é ©n nghÜa hµi hoµ, s©u l¾ng.
tù vÊn l¬ng t©m ®¸ng tr©n träng cña t¸c gi¶ cña t¸c gi¶. thuû chung víi thiªn nhiªn víi - NhÞp th¬ tr«i ch¶y, nhÑ nhµng,
qu¸ khø. thiÕt tha c¶m xóc khi trÇm l¾ng
suy t.
- KÕt cÊu giäng ®iÖu t¹o nªn sù
ch©n thµnh, cã søc truyÒn c¶m
s©u s¾c.
Lµng- Kim - TruyÖn - N¨m 1948. Thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña X©y dùng cèt truyÖn t©m lÝ, t×nh
L©n ng¾n d©n Ph¸p vµ ®¨ng lÇn ®Çu trªn t¹p chÝ V¨n nghÖ n¨m 1948. «ng Hai ë n¬i t¶n c khi nghe tin huèng truyÖn ®Æc s¾c; miªu t¶
- Tù sù, - Hoµn c¶nh ®ã gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng vµ tinh thÇn ®ån lµng m×nh theo giÆc, truyÖn t©m lÝ nh©n vËt s©u s¾c, tinh tÕ;
miªu t¶, biÓu kh¸ng chiÕn, ®Æc biÖt lµ nÐt chuyÓn biÕn míi trong t×nh c¶m thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª s©u s¾c ng«n ng÷ nh©n vËt sinh ®éng,
c¶m cña ngêi n«ng d©n ®ã lµ t×nh yªu lµng g¾n bã, thèng nhÊt víi thèng nhÊt víi lßng yªu níc vµ giµu tÝnh khÈu ng÷, thÓ hiÖn c¸
t×nh yªu ®Êt níc. tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi tÝnh cña nh©n vËt; c¸ch trÇn thuËt
n«ng d©n. linh ho¹t, tù nhiªn.
LÆng lÏ Sa - TruyÖn - §îc viÕt vµo mïa hÌ n¨m 1970, lµ kÕt qu¶ cña chuyÕn thùc Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ TruyÖn x©y dùng t×nh huèng hîp
Pa- ng¾n tÕ ë Lµo Cai cña t¸c gi¶, khi miÒn B¾c tiÕn lªn x©y dùng sÜ, c« kÜ s míi ra trêng víi ngêi lÝ, c¸ch kÓ chuyÖn hîp lÝ, tù
NguyÔn - Tù sù, CNXH, x©y dùng cuéc sèng míi. Rót tõ tËp “Gi÷a trong thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i nhiªn; miªu t¶ nh©n vËt tõ nhiÒu
Thµnh miªu t¶, biÓu xanh” (1972). tr¹m khÝ tîng trªn nói cao Sa Pa. ®iÓm nh×n; ng«n ng÷ ch©n thùc
Long c¶m, nghÞ - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu ®ùîc cuéc sèng, vÎ ®Ñp Qua ®ã, truyÖn ca ngîi nh÷ng ng- giµu chÊt th¬ vµ chÊt ho¹; cã sù
luËn. cña nh÷ng con ngêi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp, êi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch kÕt hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh víi
cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc. sèng ®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh cho b×nh luËn.
®Êt níc.
ChiÕc lîc - TruyÖn - §îc viÕt n¨m 1966, khi t¸c gi¶ ®ang ho¹t ®éng ë chiÕn tr- C©u chuyÖn Ðo le vµ c¶m ®éng vÒ NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ, tÝnh
ngµ- ng¾n. êng Nam Bé, t¸c phÈm ®îc ®a vµo tËp truyÖn cïng tªn. hai cha con: «ng S¸u vµ bÐ Thu c¸ch nh©n vËt, ®Æc biÖt lµ nh©n
NguyÔn - Tù sù, miªu - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng chiÕn trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ vµ ë vËt trÎ em; x©y dùng t×nh huèng
Quang t¶, biÓu c¶m, ®Êu vµ ®êi sèng t×nh c¶m cña ngêi lÝnh, cña nh÷ng gia ®×nh khu c¨n cø. Qua ®ã truyÖn ca ngîi truyÖn bÊt ngê mµ tù nhiªn.
S¸ng nghÞ luËn. Nam Bé - t×nh cha con s©u nÆng vµ cao ®Ñp trong c¶nh ngé t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn
Ðo le cña chiÕn tranh. c¶nh chiÕn tranh.

HÖ thèng t¸c gi¶ VH ViÖt Nam hiÖn ®¹i

T¸c gi¶ TiÓu sö §Æc ®iÓm, phong c¸ch T¸c phÈm chÝnh
ChÝnh H÷u Tªn thËt lµ TrÇn §×nh §¾c - Lµ nhµ th¬ qu©n ®éi, tham gia c¶ hai cuéc kh¸ng chiÕn TËp th¬: §Çu sóng tr¨ng treo
(1926- 2007) quª ë Can Léc- chèng Ph¸p vµ chèng MÜ. ¤ng ®îc nhµ níc trao tÆng Gi¶i th- (1966)
Hµ tÜnh. N¨m 1946 «ng gia ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt (2000)
nhËp trung ®oµn thñ ®«. - Th¬ «ng thêng viÕt vÒ ngêi lÝnh vµ chiÕn tranh, víi c¶m xóc
dån nÐn, ng«n ng÷ vµ h×nh ¶nh chän läc, hµm sóc.
Ph¹m TiÕn - Sinh n¨m (1941 – 2007), quª - Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng VÇng tr¨ng quÇng löa (1970),
DuËt ë Thanh Ba- Phó Thä.
Huy CËn Tªn thËt lµ Cï Huy CËn (1919-
2005), quª ë lµng ¢n Phó- Vò
Quang- Hµ TÜnh.
B»ng ViÖt Tªn khai sinh lµ NguyÔn ViÖt
B»ng sinh 1941, quª ë Th¹ch
ThÊt- Hµ T©y.
NguyÔn Sinh n¨m 1943, quª ë x· Phong
Khoa §iÒm Hoµ- Phong §iÒn tØnh Thõa
Thiªn- HuÕ.
NguyÔn Duy Tªn khai sinh lµ NguyÔn Duy
NhuÖ sinh n¨m 1948, quª ë
Qu¶ng X¸ nay lµ phêng §«ng
VÖ, thµnh phè Thanh Ho¸.
Kim L©n Tªn khai sinh lµ NguyÔn V¨n
Tµi (1920- 2007), quª ë Tõ
S¬n, tØnh B¾c Ninh..
MÜ. Th¬ mét chÆng ®êng (1971)
- Th¬ «ng thêng thêng tËp trung thÓ hiÖn h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ ë hai ®Çu nói (19981) TuyÓn
trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ víi giäng ®iÖu s«i næi, trÎ tËp Ph¹m TiÕn DuËt (2007)...
trung hån nhiªn, tinh nghÞch mµ s©u s¾c.
- Lµ mét trong nh÷ng c©y bót næi tiÕng trong phong trµo Th¬ Löa thiªng (1940), Vò trô ca
míi, ®ång thêi lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu cña nÒn (1942), Trêi mçi ngµy l¹i
th¬ HiÖn ®¹i ViÖt Nam. Huy CËn ®îc tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ s¸ng (1958), §Êt në hoa
Minh vÒ VHNT (1996) (1960)…
- C¶m høng chÝnh trong trong s¸ng t¸c cña «ng lµ c¶m høng vÒ
thiªn nhiªn, vò trô vµ c¶m høng vÒ con ngêi lao ®éng.
- Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong thêi k× kh¸ng chiÕn TËp th¬: H¬ng c©y- BÕp löa
chèng MÜ. Tõng lµ Chñ tÞch Héi liªn hiÖp VHNT Hµ Néi. (B»ng ViÖt - Lu Quang Vò)
- Th¬ cña B»ng ViÖt thêng khai th¸c nh÷ng kØ niÖm vµ gîi íc Nh÷ng g¬ng mÆt, nh÷ng
m¬ cña tuæi trÎ víi giäng th¬ trÇm l¾ng, mît mµ, trong trÎo, kho¶ng trêi (1973). Kho¶ng
ttrµn ®Çy c¶m xóc. c¸ch gi÷a lêi (1983), C¸t
s¸ng (1986), BÕp löa-
Kho¶ng trêi (1988)
- Lµ nhµ th¬ trëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ, Trêng ca MÆt ®êng kh¸t
tõng lµ Tæng th kÝ Héi nhµ v¨n ViÖt Nam, tõ n¨m 2000 «ng väng, §Êt níc….
gi÷ c¬ng vÞ Uû viªn Bé ChÝnh TrÞ, Trëng ban t tëng v¨n ho¸
Trung ¬ng.
- Th¬ «ng giµu chÊt suy t, dån nÐn c¶m xóc, thÓ hiÖn t©m t cña
ngêi trÝ thøc tham gia vµo cuéc chiÕn ®Êu cña nh©n d©n.
- Lµ nhµ th¬ qu©n ®éi, trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng C¸c tËp th¬ C¸t tr¾ng, ¸nh
MÜ cøu níc. §îc trao gi¶i NhÊt cuéc thi th¬ B¸o V¨n nghÖ tr¨ng…
n¨m 1972- 1973.
- Th¬ «ng thêng giµu chÊt triÕt lÝ, thiªn vÒ chiÒu s©u néi t©m
víi nh÷ng tr¨n trë day døt suy t.
- Lµ nhµ v¨n cã së trêng viÕt truyÖn ng¾n, lµ ngêi am hiÓu vµ Con chã xÊu xÝ, Nªn vî nªn
g¾n bã víi n«ng th«n vµ ngêi n«ng d©n. chång, Vî nhÆt…
- §Ò tµi chÝnh trong s¸ng t¸c cña Kim L©n lµ sinh ho¹t lµng
quª vµ c¶nh ngé cña ngêi n«ng d©n sau luü tre lµng.
NguyÔn Sinh 1925 mÊt 1991, quª ë Duy - Lµ c©y bót chuyªn viÕt truyÖn ng¾n vµ kÝ tõ thêi kh¸ng chiÕn
- KÝ: B¸t c¬m cô Hå (1952,
Thµnh Long Xuyªn, tØnh Qu¶ng Nam. chèng thùc d©n Ph¸p. Giã bÊc giã nåm (1956)…
- TruyÖn cña «ng thêng giµu chÊt th¬ trong trÎo, nhÑ nhµng,- TruyÖn: ChuyÖn nhµ chuyÖn
thÓ hiÖn kh¶ n¨ng c¶m nhËn ®êi sèng phong phó. xëng (1962) Trong giã b·o
(1963) TiÕng gäi (1966),
Gi÷a trong xanh (1972)…
NguyÔn Sinh n¨m 1932, quª ë huyÖn - Lµ mét nhµ v¨n Nam Bé, am hiÓu vµ g¾n bã víi m¶nh ®Êt §Êt löa, C¸nh ®ång hoang,
Quang S¸ng Chî Míi, tØnh An Giang. Nam Bé. Mïa giã chíng, ChiÕc lîc
- S¸ng t¸c cña «ng chñ yÕu tËp trung viÕt vÒ cuéc sèng vµ con ngµ…
ngêi Nam Bé trong chiÕn tranh vµ sau hoµ b×nh.

HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ truyÖn hiÖn ®¹i ViÖt Nam (tãm t¾t, t×nh huèng truyÖn, ng«i kÓ) - (NV9)
TruyÖn Tãm t¾t T×nh huèng T¸c dông Ng«i kÓ T¸c dông
Lµng (Kim l©n) - Trong kh¸ng chiÕn, «ng Hai- ngêi lµng Chî DÇu, buéc ph¶i rêi Tin xÊu vÒ lµng T×nh yªu lµng Ng«i thø Kh«ng gian truyÖn ®îc
lµng. ë n¬i t¶n c, «ng lu«n nhí vµ tù hµo vÒ lµng m×nh, «ng vui chî DÇu theo giÆc vµ t×nh yªu n- 3, theo c¸i më réng h¬n, tÝnh
víi nh÷ng tin kh¸ng chiÕn qua c¸c b¶n th«ng tin. ¤ng lÊy lµm vui ®· lµm «ng Hai íc ®îc biÓu nh×n vµ kh¸ch quan cña hiÖn
síng vµ h·nh diÖn vÒ tinh thÇn anh dòng kh¸ng chiÕn cña d©n d»n vÆt, khæ së hiÖn râ nÐt vµ giäng ®iÖu thùc dêng nh ®îc t¨ng
lµng... ®Õn khi sù thËt s©u s¾c. cña nh©n cêng h¬n; ngêi kÓ dÔ
- GÆp nh÷ng ngêi díi xu«i lªn, qua trß chuyÖn nghe tin lµng m×nh ®ù¬c s¸ng tá. vËt «ng dµng linh ho¹t ®iÒu
theo ViÖt gian, «ng Hai s÷ng sê võa xÊu hæ võa c¨m. Hai khiÓn m¹ch kÓ.
- ChØ khi tin nµy ®îc c¶i chÝnh, «ng míi trë l¹i vui vÎ, phÊn chÊn
 vµ cµng tù hµo vÒ lµng cña m×nh.
LÆng lÏ Sa Pa - TruyÖn kÓ vÒ mét chuyÕn ®i thùc tÕ ë Lµo Cai cña ngêi ho¹ sÜ vµ Cuéc gÆp gì bÊt PhÈm ch©t cña Ng«i thø 3, §iÓm nh×n trÇn thuËt
(NguyÔn Thµnh cuéc sèng, c«ng viÖc cña ngêi thanh niªn trÎ trªn ®Ønh Yªn S¬n. ngê gi÷a ba ngêi c¸c nh©n vËt ®Æt vµo ®Æt vµo nh©n vËt «ng
Long) Qua trß chuyÖn, ngêi ho¹ sÜ vµ c« g¸i biÕt anh thanh niªn lµ “ngêi trªn ®Ønh Yªn S¬n ®îc béc lé râ nh©n vËt ho¹ sÜ, cã ®o¹n lµ c« kÜ
c« ®éc nhÊt thÕ gian”, anh lµm c«ng t¸c khÝ tîng kiªm vËt lÝ ®Þa 2600m. nÐt ®Æc biÖt lµ «ng ho¹ sÜ. s, lµm cho c©u chuyÖn
cÇu. nh©n vËt anh võa cã tÝnh ch©n thùc,
- Víi t×nh yªu cuéc sèng, lßng say mª c«ng viÖc anh thanh niªn thanh niªn kh¸ch quan, võa t¹o
®· t¹o cho m×nh mét cuéc sèng ®Ñp vµ kh«ng c« ®¬n... ®iÒu kiÖn thuËn lîi
- Cuéc gÆp gì vµ trß chuyÖn vui vÎ cña b¸c l¸i xe, ngêi ho¹ sÜ, c« lµm næi bËt chÊt tr÷
kÜ s trÎ vµ anh thanh niªn vÒ cuéc sèng, c«ng viÖc...Anh thanh t×nh.
niªn biÕu quµ cho b¸c l¸i xe, tÆng hoa cho c« g¸i tríc c¨n nhµ gän
gµng, ng¨n n¾p víi bµn ghÕ, tñ s¸ch, biÓu ®å, thèng kª ®· lµm cho
nh÷ng ngêi kh¸ch thÝch thó vµ hÑn ngµy sÏ trë l¹i...
- Chia tay nhau, nhng h×nh ¶nh vÒ con ngêi, cuéc sèng cña anh
thanh niªn ®· ®Ó l¹i trong hä niÒm c¶m phôc vµ mÕn yªu...
ChiÕc lîc ngµ TruyÖn kÓ vÒ t×nh c¶m cha con «ng S¸u trong chiÕn tranh chèng ¤ng S¸u vÒ th¨m Lµm cho c©u Ng«i thø C©u chuyÖn trë nªn
(NguyÔn Quang MÜ. ¤ng S¸u xa nhµ ®i kh¸ng chiÕn, m·i cho ®Õn khi con g¸i (bÐ vî con, con kiªm chuyÖn trë nhÊt; Nh©n ch©n thùc h¬n, gÇn gòi
S¸ng) Thu) lªn 8 tuæi «ng míi cã dÞp vÒ th¨m nhµ vµ th¨m con víi tÊt c¶ quyÕt kh«ng nhËn nªn bÊt ngê, vËt ngêi kÓ h¬n qua c¸i nh×n vµ
lßng mong nhí cña m×nh... ba; ®Õn lóc nhËn hÊp dÉn nhng chuyÖn x- giäng ®iÖu cña chÝnh
- Khi gÆp «ng S¸u, bÐ Thu kh«ng chÞu nhËn «ng lµ cha cña m×nh, th× ®· ph¶i chia vÉn ch©n thùc ng “t«i” ngêi chøng kiÕn c©u
v× vÕt sÑo trªn mÆt ®· lµm cho «ng kh«ng gièng víi ngêi cha tay; ®Õn lóc hy v× phï hîp víi (b¸c Ba) chuyÖn.
trong bøc ¶nh mµ em ®· biÕt. BÐ Thu ®· c xö víi «ng S¸u nh mét sinh «ng S¸u vÉn l« gÝc cuéc
ngêi xa l¹... kh«ng ®îc gÆp l¹i sèng thêi
- §Õn lóc bÐ Thu nhËn «ng S¸u lµ ngêi cha th©n yªu cña m×nh th× bÐ Thu lÇn nµo chiÕn tranh vµ
còng lµ lóc «ng ph¶i chia tay con trë l¹i chiÕn khu, t×nh c¶m cha tÝnh c¸ch c¸c
con trogn bÐ Thu trçi dËy mét c¸ch m·nh liÖt, thiÕt tha. Tríc lóc nh©n vËt.
chia tay, bÐ Thu dÆn «ng S¸u lµm cho m×nh mét chiÕc lîc b»ng Nguyªn nh©n
ngµ voi... ®îc lÝ gi¶i thó
- Nhí lêi dÆn cña con, ë chiÕn khu, «ng S¸u ®· dµnh t×nh c¶m th- v× (c¸i thÑo)
¬ng yªu cña m×nhh ®Ó lµm mét chiÕc lîc ngµ tÆng con g¸i yªu
cña m×nh. Nh÷ng trong mét trËn cµn, «ng ®· hy sinh. Tríc lóc
nh¾m m¾t, «ng ®· trao c©y lîc cho mét ngêi ®ång ®éi nhê vÒ trao
tËn tay cho bÐ Thu...
Nh÷ng ng«i sao xa - TruyÖn kÓ vÒ ba c« g¸i TNXP lµ Thao, Ph¬ng §Þnh vµ Nho; c¶ Mét lÇn ph¸ bom HiÖn râ cuéc Ng«i thø Phï hîp víi néi dung
x«i (Lª Minh ba ngêi lµm thµnh mét tæ trinh s¸t mÆt ®êng t¹i mét träng ®iÓm ¸c næ chËm, Nho bÞ sèng sinh nhÊt; Ngêi t¸c phÈm, t¹o ®iÒu
Khuª) liÖt trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n nh÷ng n¨m ®¸nh Mü... søc Ðp, Thao vµ ho¹t, chiÕn kÓ chuyÖn kiÖn thuËn lîi ®Ó miªu
- C«ng viÖc cña tæ rÊt nguy hiÓm, lu«n lu«n ®èi mÆt víi c¸i chÕt Ph¬ng §Þnh rÊt lo ®Êu hµng ngµy xng “t«i” t¶ vµ biÓu hiÖn thÕ giíi
nhÊt lµ trong mçi lÇn ph¸ bom... l¾ng vµ ch¨m rÊt trªn cao ®iÓm t©m hån, nh÷ng c¶m
 - Tæ trinh s¸t ë trong mét c¸i hang, díi ch©n cao ®iÓm, c¸ch xa tËn t×nh. BÊt ngê v« cïng ¸c xóc suy nghÜ cña nh©n
®¬n vÞ. Cuéc sèng n¬i träng ®iÓm, mÆc dï nguy hiÓm nhng hä cã mét trËn ma ®¸ liÖt, hiÓm vËt.
vÉn vui nhén, hån nhiªn yªu ®êi víi nh÷ng gi©y phót thanh th¶n, ®æ xuèng trªn cao nguy cã thÓ
m¬ méng vµ ®Æc biÖt lµ hä rÊt yªu th¬ng g¾n bã víi nhau trong ®iÓm khiÕn hä vui hy sinh bÊt cø
t×nh ®ång ®éi... t¬i trë l¹i. lóc nµo, nhng
- Trong mét lÇn ®i ph¸ bom, kh«ng may Nho bÞ th¬ng, c« ®· ®îc t©m hån 3
chÞ Thao, Ph¬ng §Þnh tËn t×nh ch¨m sãc víi mét t×nh c¶m yªu th- TNXP vÉn
¬ng cña nh÷ng ngêi ®ång ®éi trong khãi löa ¸c liÖt cña chiÕn thanh th¶n vui
tranh... t¬i, hä vÉn
kiªn cêng.
BÕn quª (NguyÔn Sau bao n¨m tõng ®Æt ch©n lªn nhiÒu miÒn ®Êt kh¸c nhau, cuèi Mét ngêi bÖnh Rót ra nh÷ng Ng«i thø 3, Kh«ng gian truyÖn ®îc
Minh Ch©u) cïng NhÜ bÞ cét chÆt vµo giêng bÖnh, mäi sinh ho¹t ®Òu ph¶i nhê nÆng, s¾p chÕt, tr¶i nghiÖm vÒ ®Æt vµo më réng h¬n, tÝnh
sù gióp ®ì cña ngêi kh¸c mµ chñ yÕu lµ vî con anh. Vµo mét kh«ng ®i ®©u ®îc, cuéc ®êi nh©n vËt kh¸ch quan cña hiÖn
buæi s¸ng ®Çu thu, NhÜ nh×n qua cöa sæ, ng¾m nh÷ng b«ng hoa nghÜ l¹i cuéc ®êi m×nh, vÒ qui NhÜ. thùc dêng nh ®îc t¨ng
b»ng l¨ng, ng¾m c¶nh bªn kia bê s«ng Hång. Trß chuyÖn vµ m×nh vµ hoµn luËt cuéc cêng h¬n.
quan s¸t, NhÜ chît nhËn ra sù tÇn t¶o, chÞu ®ùng, hy sinh ®Çy t×nh c¶nh hiÖn t¹i. sèng. T©m
th¬ng cña Liªn. C¶nh thiªn nhiªn ë quª h¬ng khiÕn anh båi håi tr¹ng vµ t×nh
vµ khao kh¸t ®îc ®Æt ch©n lªn b·i båi bªn kia s«ng, nhng kh«ng c¶m ®èi víi
thÓ. NhÜ nhê TuÊn, con trai thø hai cña m×nh sang bªn kia s«ng hé quª h¬ng, gia
anh, nhng ®øa con trai l¹i sa vµo ®¸m ch¬i ph¸ cê thÕ trªn hÌ phè ®×nh.
vµ cã thÓ sÏ lì chuyÕn ®ê ngang duy nhÊt trong ngµy .

tt T¸c phÈm LuËn ®iÓm, luËn cø

1 §ång chÝ * H×nh ¶nh ngêi lÝnh thêi k× ®Çu kh¸ng chiÕn.
(ChÝnh H÷u) - Hä lµ nh÷ng ngêi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh, ra ®i tõ nh÷ng miÒn quª nghÌo khã “níc mÆn ®ång chua”, “®Êt cµy lªn sái ®¸”.
- §Êt níc cã chiÕn tranh, hä s½n sµng cÇm sóng lªn ®êng, ®Ó l¹i sau lng quª h¬ng, c«ng viÖc vµ t×nh c¶m nhí th¬ng cña ngêi th©n .
- Hä lµ nh÷ng ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng tr¶i qua nh÷ng gian khæ, thiÕu thèn cña cuéc ®êi ngêi lÝnh.
- §Ñp nhÊt ë hä lµ t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi s©u s¾c, th©n thiÕt.
* T×nh ®ång chÝ cña nh÷ng ngêi lÝnh (chñ ®Ò chÝnh)
- C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ cña nh÷ng ngêi lÝnh.
+ T×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi b¾t nguån s©u xa tõ sù t¬ng ®ång vÒ c¶nh ngé xuÊt th©n nghÌo khã.
+ T×nh ®ång chÝ ®îc n¶y sinh tõ sù cïng chung nhiÖm vô, s¸t c¸nh bªn nhau trong chiÕn ®Êu.
+ T×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi n¶y në vµ trë thµnh bÒn chÆt trong sù chan hoµ, chia sÎ mäi gian lao còng nh niÒm vui, ®ã lµ mèi t×nh tri kØ
 cña nh÷ng ngêi b¹n chÝ cèt.
- BiÓu hiÖn vµ søc m¹nh cña t×nh ®ång chÝ.
+ §ång chÝ, ®ã lµ sù c¶m th«ng s©u xa nh÷ng t©m t, nçi lßng cña nhau.
+ §ång chÝ lµ cïng nhau chia sÎ nh÷ng thiÕu thèn, gian khæ cña cuéc ®êi ngêi lÝnh.
+ T×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng “tay n¾m lÊy bµn tay” cö chØ mµ nh÷ngngêi lÝnh nh ®îc tiÕp thªm søc m¹nh vît qua mäi gian khæ.
+ VÎ ®Ñp cña t×nh ®ång chÝ: “§ªm nay rõng hoang s¬ng muèi....§Çu sóng tr¨ng treo”
2 Bµi th¬ vÒ * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh:
tiÓu ®éi xe - H×nh ¶nh ®éc ®¸o “ Nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh” lµ mét h×nh ¶nh thùc, bom ®¹n chiÕn tranh ®· lµm cho nh÷ng chiÕc xe biÕn d¹ng.
kh«ng kÝnh - Lµ mét h×nh tîng th¬ ®éc ®¸o cña thêi chiÕn tranh chèng MÜ.
(Ph¹m TiÕn * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe.
DuËt) - T thÕ hiªn ngang, tinh thÇn dòng c¶m coi thêng gian khæ hiÓm nguy.
+ Ung dung, hiªn ngang.
+ Th¸i ®é bÊt chÊp khã kh¨n gian khæ, hiÓm nguy.
- T©m hån s«i næi, t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi g¾n bã th©n thiÕt.
+ T¸c phong rÊt lÝnh, s«i næi, nhanh nhÑn, tinh nghÞch, l¹c quan yªu ®êi.
+ G¾n bã th©n thiÕt nh anh em mét nhµ: Chung b¸t ®òa nghÜa lµ gia ®×nh ®Êy.
- ý chÝ quyÕt t©m chiÕn ®Êu v× gi¶i phãng MiÒn Nam, thèng nhÊt Tæ Quèc.
3 §oµn thuyÒn * C¶nh biÓn vµo ®ªm vµ ®oµn thuyÒn ra kh¬i ( 2 khæ ®Çu ).
®¸nh c¸ - Bøc tranh léng lÉy hoµnh tr¸ng vÒ c¶nh thiªn nhiªn trªn biÓn.
(Huy CËn) - §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ lªn ®êng ra kh¬i cïng cÊt cao tiÕng h¸t.
* VÎ ®Ñp cña biÓn c¶ vµ cña nh÷ng ngêi lao ®éng ( 4 khæ th¬ tiÕp )
- Thiªn nhiªn bõng tØnh, cïng hoµ nhËp vµo niÒm vui cña con ngêi
- VÎ ®Ñp lung linh huyÒn ¶o cña biÓn, c¶nh ®¸nh c¸ ®ªm trªn biÓn.
- Bµi h¸t c¶m t¹ biÓn kh¬i hµo phãng, nh©n hËu, bao dung.
- Kh«ng khÝ lao ®éng víi niÒm say mª, hµo høng, khoÎ kho¾n, thiªn nhiªn ®· thùc sù hoµ nhËp vµo nhau, hç trî cho nhau, t¹o thµnh
søc m¹nh trong cuéc chinh phôc biÓn c¶.
* C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ trong buæi b×nh minh ( khæ cuèi )
- C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ sau mét ®ªm lao ®éng khÈn tr¬ng.
- TiÕng h¸t diÔn t¶ sù phÊn khëi cña nh÷ng con ngêi chiÕn th¾ng.
4 BÕp löa * Håi tëng vÒ bµ vµ t×nh bµ ch¸u.
(B»ng ViÖt) - Sù håi tëng b¾t ®Çu tõ h×nh ¶nh th©n th¬ng vÒ bÕp löa.
- Thêi Êu th¬ bªn bµ lµ mét tuæi th¬ nhiÒu gian khæ , thiÕu thèn nhäc nh»n
- KØ niÖm vÒ bµ vµ nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ lu«n g¾n víi h×nh ¶nh bÕp löa.
- ¢m thanh cña tiÕng chim tu hó.
* Nh÷ng suy ngÉm vÒ bµ vµ h×nh ¶nh bÕp löa.
- Cuéc ®êi bµ khã nhäc, lËn ®Ën , chÞu ®ùng nhiÒu mÊt m¸t.
- Sù tÇn t¶o , ®øc hy sinh ch¨m lo cho mäi ngêi cña bµ.
- BÕp löa tay bµ nhãm lªn mçi sím mai lµ nhãm lªn niÒm yªu th¬ng, niÒm vui sëi Êm, san sÎ vµ cßn “ Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi
 nhá”; ngän löa bµ nhen lµ ngän löa cña søc sèng, lßng yªu th¬ng vµ niÒm yªu th¬ng bÊt diÖt.
* Nçi nhí mong cña ngêi ch¸u ®èi víi bµ còng lµ ®èi víi gia ®×nh, quª h¬ng vµ ®Êt níc.
- Cuéc sèng sung síng ®Çy ®ñ vµ trµn niÒm vui.
- Kh«ng ngu«i quªn nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ ë víi bµ vµ t×nh c¶m Êm ¸p cña bµ víi lßng biÕt ¬n...
5 ¸nh tr¨ng * H×nh ¶nh vÇng tr¨ng trong c¶m xóc cña t¸c gi¶.
(NguyÔn - VÇng tr¨ng lµ mét h×nh ¶nh cña thiªn nhiªn t¬i m¸t, mét vÎ ®Ñp b×nh dÞ vµ vÜnh h»ng cña vò trô.
Duy) - Tr¨ng lµ ngêi b¹n tri kØ cña thêi th¬ Êu vµ nh÷ng ngµy chiÕn ®Êu ë rõng
- Hoµn c¶nh sèng thay ®æi, con ngêi quen víi tiÖn nghi hiÖn ®¹i, ®iÖn ®· lµm lu mê ¸nh tr¨ng, tr¨ng trë thµnh ngêi dng qua ®êng.
- BÊt ngê ®Ìn ®iÖn t¾t, vÇng tr¨ng ®ét ngét hiÖn ra qua « cöa sæ, ®¸nh thøc bao kØ niÖm t ëng ®a l·ng quªn trong lßng ngêi, khiÕn cho con
ngêi c¶m thÊy “rng rng” mét nçi nhí kh¾c kho¶i vµ da diÕt ®èi víi qu¸ khø b×nh dÞ, méc m¹c mµ thiªng liªng.
* Suy t cña t¸c gi¶ mang ý nghÜa nh©n sinh s©u s¾c.
- VÇng tr¨ng kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ vÇng tr¨ng thiªn nhiªn mµ nã ®· trë thµnh mét biÓu tîng cho nh÷ng g× thuéc vÒ qu¸ khø cña con ng-
êi.
- Bíc qua thêi chiÕn tranh, sèng trong c¶nh hoµ b×nh, cuéc sèng cña con ngêi ®æi thay, ngËp ch×m trong h¹nh phóc,
kh«ng Ýt ngêi ®· v« t×nh l·ng quªn qu¸ khø.
- Trong kho¶nh kh¾c hiÖn t¹i, h×nh ¶nh vÇng tr¨ng ®ét ngét xuÊt hiÖn trong ®ªm ®iÖn t¾t ®· ®¸nh thøc trong t©m hån con ng êi bao kØ
niÖm...
- Con ngêi ngì ngµng ®Õn th¶ng thèt, råi rng rng hoµi niÖm, ®Ó ®äng l¹i cuèi cïng lµ nçi niÒm day døt, ©n hËn: “giËt m×nh” soi l¹i m×nh,
suy ngÉm vÒ qu¸ khø, cÇn sèng cã tr¸ch nhiÖm víi qu¸ khø, vÒ hiÖn t¹i, vÒ sù v« t×nh v« nghÜa ®¸ng tr¸ch giËn.
- “GiËt m×nh” nh¾c nhë kh«ng ®îc phÐp l·ng quªn qu¸ khø, cÇn cã tr¸ch nhiÖm víi qu¸ khø, coi qu¸ khø lµ ®iÓm tùa cho hiÖn t¹i, lÊy
qu¸ khø ®Ó soi vµo hiÖn t¹i. Sèng thuû chung, nghÜa t×nh víi qu¸ khø. §ã lµ mét ®¹o lÝ truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam: ®¹o lÝ thuû
chung, ©n t×nh, nghÜa t×nh.
hµ.* Khóc h¸t ru * Khóc ca thø nhÊt lµ tiÕng ru khi mÑ ®Þu con gi· g¹o.
¤ng nh÷ng em bÐ - Tr¸i tim yªu th¬ng mªnh m«ng cña ngêi mÑ nghÌo.
lín trªn lng
Hai lµ mÑ (NguyÔn - H¹t g¹o hËu ph¬ng, h¹t g¹o cña mÑ nÆng t×nh nÆng nghÜa.
ngêi Khoa §iÓm) * Khóc ca thø hai lµ tiÕng ru khi mÑ tØa b¾p trªn nói Ka-li.
n«ng - Ngêi mÑ cÇn cï vµ ®¶m ®ang võa ®Þu con, võa lµm rÉy.
d©n - T×nh yªu th¬ng, niÒm tù hµo cña mÑ ®èi víi cu Tai
cÇn cï - ng- Kim L©n
chÊt (Nh©n vËt «ng H
ph¸c,
t×nh
t×nh
xëi lëi,
vui
chuyÖn
: ¤ng
hay
lam
hay
lµm,
hay kÓ
vÒ lµng
6
* Lµ
ngêi
yªu
lµng
thiÕt
tha,
mÆn
mµ,
s©u s¾c
g¾n víi
t×nh
yªu n-
íc vµ
t×nh
c¶m
kh¸ng
chiÕn.
+ Tù
hµo,
h·nh
diÖn vÒ
lµng:
thêng
xuyªn
khoe
lµng
cho ®ì
nhí,
thêng
xuyªn
quan
t©m
®Õn
lµng,
nghÜ
®Õn
nh÷ng
ngµy
ho¹t
®éng
kh¸ng
chiÕn
gi÷
lµng
cïng
anh
em.
+
QuyÕt
t©m
kh¸ng
chiÕn,
tin tëng
vµo sù
l·nh
®¹o
s¸ng
suèt
cña cô
Hå,
kh«ng
muèn
rêi lµng
®i t¶n
c.
+ O¸n
giËn,
®au
khæ khi
nghe
tin lµng
Chî
DÇu
theo
giÆc:
bÏ
bµng,
®au
®ín;
«ng
xÊu hæ,
tñi
th©n,
lóc nµo
còng lo
l¾ng,
chét
d¹,
n¬m
níp;
thï
lµng;
trß
chuyÖn
víi ®øa
con
nhá vîi
bít nçi
khæ
®au,
trót
g¸nh
nÆng
mÆc
c¶m vµ
®Ó thæ
lé t×nh
yªu
c¸ch
m¹ng.
+ Vui
mõng
phÊn
khëi
khi
nghe
tin lµng
®îc
minh
oan:
mÆt vui
t¬i,
r¹ng rì
h¼n
lªn,
mua
quµ
cho
con; lËt
®Ët
sang
nhµ
«ng
Thø, ®i
lªn nhµ
trªn, bá
®i n¬i
kh¸c,
móa
c¸i tay
lªn mµ
khoe
nhµ
«ng bÞ
®èt,
lµng
«ng bÞ
ch¸y->
thµ mÊt
m¸t, hi
sinh ®Ó
®¸nh
®æi
danh
dù cho
lµng.
->
¤ng
hai tiªu
biÓu
cho
h×nh
¶nh ng-
êi n«ng
d©n
ViÖt
Nam
yªu
lµng,
t×nh
yªu Êy
g¾n bã
vµ
thèng
nhÊt
víi t×nh
yªu n-
íc vµ
t×nh
c¶m
kh¸ng
chiÕn
trong
buæi
®Çu cña
cuéc
kh¸ng
chiÕn
chèng
thùc
d©n
Ph¸p.
7MÑ µLai)
nh©n
hËu,
lßng
mÑ bao
la
mang
nÆng
t×nh
lµng
nghÜa
xãm.LÆ
ng lÏ
Sa Pa-
NguyÔ
n
Thµnh
Long
* Khóc
ca thø
3 lµ
khóc
ca
chiÕn
®Êu.
- C¶
gia
®×nh
mÑ
cïng ra
trËn,
mang
tÇm
vãc anh
hïng.
- MÑ
®Þu con
ra trËn,
®i tiÕp
tÕ, ®i
t¶i ®¹n
v× sù
nghiÖp
gi¶i
phãng
miÒn
Nam,
thèng
nhÊt
®Êt n-
íc.
* GiÊc
m¬
t×nh th-
¬ng,
giÊc
m¬ vÒ
Êm no,
h¹nh
phóc,
giÊc
m¬
chiÕn
th¾ng-
> t×nh
yªu
quª h-
¬ng ®Êt
níc, ý
chÝ
chiÕn
®Êu
cho
®éc lËp
tù do
vµ kh¸t
väng
thèng
nhÊt n-
íc n
( Nh©n
vËt
Anh
thanh
niªn)
8 * Anh lµ ngêi sèng vµ lµm viÖc trong mét hoµn c¶nh ®Æc biÖt:
- Lµ “ngêi c« ®éc nhÊt thÕ gian”: sèng mét m×nh trªn ®Ønh Yªn S¬n, quanh n¨m suèt th¸ng sèng gi÷a “bèn bÒ chØ c©y
cá vµ m©y mï l¹nh lÏo”, c« ®¬n ®Õn møc “thÌm ngêi” qu¸ ph¶i kiÕm kÕ dõng xe qua ®êng ®Ó ®îc gÆp ngêi.
- C«ng viÖc cña anh lµ “lµm c«ng t¸c khÝ tîng kiªm vËt lÝ ®Þa cÇu”, c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i tØ mØ, chÝnh x¸c “®o giã, ®o
ma, ®o n¾ng, tÝnh m©y, chÊn ®éng mÆt ®Êt”
* Anh lµ ngêi cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ say mª víi c«ng viÖc.
- Lu«n say mª c«ng viÖc vµ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh bëi anh ý thøc ®îc c«ng viÖc m×nh lµm gióp Ých cho s¶n
xuÊt vµ chiÕn ®Êu cña Tæ Quèc.
- Kiªn tr× kh«ng ng¹i gian khæ, khã kh¨n mÆc dï sèng trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt: lµm viÖc mét m×nh trªn nói cao, gian
khæ nhÊt lµ lÇn ghi vµ b¸o vÒ lóc mét giê s¸ng.
 - Th¹o viÖc vµ lµm viÖc mét c¸ch tØ mØ vµ chÝnh x¸c: kh«ng nh×n m¸y ch¸u nh×n giã lay l¸, nh×n sao trêi cã thÓ nãi ®îc
m©y, tÝnh ®îc giã.
* Lµ ngêi gi¶n dÞ, khiªm tèn, lÆng lÏ cèng hiÕn cho ®Êt níc, cho cuéc ®êi.
+ Sèng gi¶n dÞ “Cuéc ®êi riªng cña anh thanh niªn thu gän l¹i mét gãc tr¸i gian víi chiÕc giêng con, mét chiÕc bµn
häc, mét gi¸ s¸ch”.
+ Sèng víi lÝ tëng vµ hoµi b·o phôc vô ®Êt níc” “...khi ta lµm viÖc, ta víi c«ng viÖc lµ ®«i, sao gäi mét m×nh ®îc?
+ Khiªm tèn kh«ng ®Ó cho ho¹ sÜ vÏ m×nh vµ giíi thiÖu nh÷ng con ngêi lao ®éng kh¸c
* Lµ ngêi cã t©m hån nh¹y c¶m, trong s¸ng vµ cã cuéc sèng hÕt søc phong phó.
®+ Lu«n cëi më, ch©n thµnh, quan t©m, chu ®¸o víi mäi ngêi: tÆng vî b¸c l¸i xe cñ tam thÊt, tÆng hoa cho c« g¸i, biÕu
mäi ngêi lµn trøng ®Ó ¨n tra-> tÊm lßng nh©n hËu.
+ Tæ chøc cuéc sèng ng¨n n¾p, phong phó: ®äc s¸ch, trång hoa, nu«i gµ...
-> Anh lµ ngêi tiªu biÓu cho nh÷ng con ngêi lÆng lÏ cèng hiÕn cho ®Êt níc ë miÒn lÆng lÏ Sa Pa, lµ h×nh ¶nh tèt Ñp cña
thÕ hÖ trÎ- nh÷ng con ngêi míi trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc.
9 ChiÕc lîc *Nh©n vËt bÐ Thu.
ngµ (NguyÔn - KÝnh yªu, t«n thê ngêi cha cña m×nh.
Quang
S¸ng) + L¹ lïng, sî h·i vµ xa l¹ ®èi víi ngêi cha: nghe gäi con bÐ giËt m×nh, trßn xoe m¾t nh×n, ng¬ ng¸c, l¹ lïng, t¸i mÆt ®i,
vôt ch¹y vµ thÐt lªn.
+ Kiªn quyÕt kh«ng chÞu nhËn ba v× Thu ®· kh¾c ghi trong lßng h×nh ¶nh vÒ ng¬× cha trong tÊm h×nh.
- T×nh yªu cha s©u s¾c vµ m·nh liÖt.
+ Gi÷ m·i h×nh ¶nh vÒ ngêi cha ®Ñp vµ hoµn h¶o nªn quyÕt kh«ng gäi “ba”, nãi træng, hÊt trøng c¸, cù tuyÖt, xa l¸nh
cha.
+ N»m im, l¨n lén, thë dµi khi nghe bµ ngo¹i lÝ gi¶.
+ LÆng lÏ ®øng ë gãc nhµ, ®«i m¾t buån víi vÎ nghÜ ngîi s©u xa.
+ CÊt tiÕng gäi ba nh xÐ ruét: “ Ba...a...a...ba”. TiÕng gäi “ba” nh thÐt sau 3 ngµy, sau 8 n¨m k×m nÐn trong lång ngùc,
trong tr¸i tim chan chøa t×nh yªu th¬ng, lµ tiÕng gäi ba lÇn ®Çu vµ còng lµ lÇn cuèi cïng- thËt c¶m ®éng vµ ®au ®ín.
+ H«n cha cïng kh¾p, h«n lªn c¶ vÕt thÑo trªn mÆt ba, vÕt thÑo - thñ ph¹m g©y nghi ngê, chia rÏ t×nh c¶m cha con, vÕt
th¬ng chiÕn tranh.
- Lµ c« bÐ ng©y th¬, ¬ng ng¹nh, cóng cái. m¹nh mÏ vµ s©u s¾c.
+ Sù ng©y th¬, ch©n thµnh cña ®øa bÐ 8 tuæi, ®øa trÎ Nam bé trong hoµn c¶nh chiÕn tranh ¸c liÖt.
+ Døt kho¸t, r¹ch rßi, quyÕt liÖt: nhÊt quyÕt kh«ng gäi “ba”, ph¶n øng m¹nh mÏ...
+ Kiªu h·nh vÒ mét t×nh yªu, niÒm tù hµo dµnh cho ngêi cha cña m×nh, ngêi cha chôp h×nh chung víi m¸.
+ TËn hëng mét c¸ch vå vËp, hèi tiÕc c¸i t×nh cha con m¸u mñ trong giê phót ng¾n ngñi lóc chia tay.
* Nh©n vËt «ng S¸u: Lµ ngêi cha th¬ng yªu con v« cïng.
- ¤ng h¸o høc, chê ®îi gi©y phót ®îc gÆp con vµ khao kh¸t ®îc nghe tiÕng gäi “ba” cña ®øa con.
+ C¸i t×nh cha con cø n«n nao trong con ngêi anh, kh«ng chê xuång cËp bÕn anh nhón ch©n nh¶y thãt lªn, anh bíc véi
vµng nh÷ng bíc dµi, võa bíc võa khom lng ®a tay ®ãn chê con.
+ Anh mong ®îc nghe mét tiÕng gäi “ba” cña con bÐ, nh÷ng con bÐ ch¼ng bao giê chÞu gäi.
- T×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó gÇn gòi con, th¬ng yªu con.
+ Suèt ngµy anh ch¼ng ®i ®©u xa, lóc nµo còng vç vÒ con.
+ Anh ngåi im gi¶ vê kh«ng nghe chê nã gäi “ Ba v« ¨n c¬m”
+ Trong b÷a c¬m, anh g¾p trøng c¸ cho con.
- Hôt hÉng, ®au khæ khi con kh«ng nhËn m×nh lµ cha.
+ Anh kh«ng gh×m næi xóc ®éng, vÕt thÑo dµi bªn m¸ ®á öng, giÇn giËt, giäng lÆp bÆp, run run; Ba ®©y con...
+ Anh ®øng s÷ng, nh×n theo con, nçi ®au ®ín khiÕn mÆt anh sÇm l¹i, hai tay bu«ng xuèng nh bÞ g·y.
+ Anh quay l¹i nh×n con võa khe khÏ l¾c ®Çu cêi. Cã lÏ v× khæ t©m ®Õn nçi kh«ng khãc ®îc nªn ph¶i cêi vËy th«i.
- Bùc m×nh tríc sù th¸i qu¸ cña bÐ Thu, qu¸ th¬ng con «ng kh«ng k×m næi c¶m xóc vµ ®· ®¸nh con: GiËn qua kh«ng
kÞp suy nghÜ, anh vung tay ®¸nh vµo m«ng con bÐ vµ hÐt lªn: - Sao mµy cøng ®Çu qu¸ vËy, h¶?
- H¹nh phóc tét cïng, nhí th¬ng tét ®é khi con nhËn ra anh lµ “ba” trong tiÕng thÐt; anh «m con “rót kh¨n lau níc m¾t
råi hån lªn m¸i tãc con”
- Vµo chiÕn trêng:
+ Hèi hËn, day døt v× ®¸nh con.
+ Dån toµn bé niÒm say mª, t×nh yªu th¬ng ®Ó lµm chiÕc lîc cho con, anh kh¾c lªn chiÕc lîc dßng ch÷” Yªu nhí tÆng
Thu, con cña ba” dßng ch÷ chøa bao nhiªu t×nh c¶m s©u nÆng cña ngêi cha.
+ Tríc khi hy sinh, «ng nhê b¹n m×nh chuyÓn c©y lîc ®Õn cho bÐ Thu. ChiÕc lîc lµ biÓu tîng cña t×nh phô tö, lµ chiÕc
lîc yªu th¬ng.