You are on page 1of 84

By die Hoofpostcantoor a s nuusblad geregistreer

Gallon gmders
tadic it on the shoulder.
not in the teeth

alio n s Miles Ahead Designvii


educes maintenance costs and < ows Tinisn gra<
he, toothed circle on any grader the case-harc ed shoulder oUhe
i the centre of transmission of circle. Shoes, fact never touch
ower to the blade. On ordinary the circle tee The result is very
raders the whole thrust of the low wear, a maximum relia-
lade is taken on tw o or three bility, in thi! riticai area. Lost
ircle teeth, causing accelerated motion is rad ly reduced, along
/ear, lost motion in the blade and with blade c ter and the need
equent need for maintenance, for regular re; jstment. A Galion
alion's superb design takes care grader can ish-grade to an
f these problems from the very accuracy of Inch even after
utset. Instead of blade shock hundreds o f ' rking hours with-
eing transmitted to the circle out adjustme Yet another ex-
ïeth, the entire thrust is taken on amole of hov alion does a little
!.r

3 r

na aksíe..satísfaksie Lexinqloii
TOASTED
Vir satisfaksie na die aksie, rook 'n Lexington,
want Lexington gee alies waarna 'n man soek
in 'n sigaret-vol, ryk geur, puik geroosterde tabak,
diep bevredigende rookgenot

Lexington ...vol-ja smaakvol LEX 171A

PARATUS • DECEMBER 1970 ]


AANDAG
MOTOREIENAARS

MONUMENTPARK MOTORS
te h /v Springbok- en Olifantstraat, Monument Park,
kondig met genoeë aan die opening van hulle spaar-
onderdele-afdeling vanaf 1 Desember 1970.

'n Yolle reeks yan onderdele is ycmaf

7.30 vm. tot 9 nm. beskíkbaar

U is welkom om ons te besoek en u probleme te


bespreek.

r w i s ' W rsÊkÍ * MN * 0 ( i r GÓffl

2 PARATUS • DESEMBER 1970


Lugvaartkundige
Ambagte
Daar bestaan verskeie vakatures vir gekwalifiseerde ambagsmanne in die
volgende ambagte by ons fabriek te Kempton Park.

MONTEURS:
LUGRAME, MOTORE EN KOMPONENTE
MONTEURS:
ELEKTRIES EN WSTRVMENTE
PLAATMETMLWERKERS
AVIONIESE TEGNICI
Vorige ondervinding en 'n vakleerlingskap sai 'n sterk aanbeveling wees.

ONS BIED:
★ Pensioen- en mediese voordele.
★ Behuisingsmoontlikhede en 'n huisaankoopskema.
★ Kafeteria fasiliteite.
★ 'n Jaarlikse bonus.
★ Mededingende lone.

Skakei asseblief 975-9111 uitbreiding 2275 of rig u aansoek skrifteiik aan:


DIE G R O EP B ESTU U R D ER : P ER SO N EEL,
ATLAS V LIEG TU IG K O R P O R A SIE VAN S.A. (EDM S) BPK.,
POSBUS 11,
KEMPTON PARK.

PARATUS • DECEMBER 1970


Toegif
metelke
Ford 17M

s s s s H s s ^ ÍÍS S s ^ Í '

U FORD 17M

Tenminste 10Z
meerkrag metelkeïïM!
Osar's vir jou 'n toegif! F o rd 1 7 W l-se d a n; 1 J -iite r-e n jin vergroot to t Weelde. Die smaakvol kleurige
2 lite r—rpk. verhoog van 81.5 to t 93 (12% meer). binne-afwerking. Die salige
Minstens 10% meer krag met
elke Ford 17M. En dit as F o rd 1 7 m De L u x e : 2 -lite r-e n jin —rpk. ver­ sitgerief. Die gladloopvering.
hoog van 93 to t 102.5 (10% meer).
'n gratis ekstra by a/ die Maak 'n draai by u
F o rd 1 7 M R S : 2 -lite r-e n ]in —rpk. verhoog van Ford-handelaar. Sê horn u wii
ander opwindende kenmerke 102.5 to t 113 (10% meer).
wat die 17IVI so gou sy die 17M sien . . . en
F o rd 1 7 M - s ta s ie w a : 2 -lite r-e n jin —rpk. ver­
wenwaarde gegee het. hoog van 93 to t 102.5 (10% meer).
daardie ekstra vuur voel.
Ons gun u ekstra krag. Gun A s u dit nie doen nie, sal u
uself ekstra gerief.
Die motormet wenwaarde uself altyd verwyt.

F O R D 17M
V Z S /B -K 1 4 S n S 9 A

PARATUS • DESEMBER 1970


Brooke Marine Ltd
TELEPHONE LOWESTOFT 5221 TELEX 9 71 45 CABLES BROOKCRAFT LOWESTOFT
SHIPBUILDERS • ENGINEERS ■ DESIGNERS • CONSULTING NAVAL ARCHITECTS

S PEC IALISED S H IPS FOR THE BRITISH M IN IS T R Y OF


DEFENCE, BRITISH C O M M O N W E A L T H A N D FOREIGN NAVIES

STRIKE CRAFT
and
DEFENCE
VESSELS

‘Garian’ one of eight 107 ft fast patrol craft


designed and built for O verseas Navies.

/ lií
168' Strllce Craft, now under
development for a fo Wgn navy.

40'-0" Ocean Pirate class police boat, one


of three designed and built for the West Indies.

H.M.A F.V. Seal one of three 120' Long Range Fast Patrol
Craft designed for service in the Royal Air Force as a
recovery, rescue and support craft.

LO W ESTO FT
SU FFO LK
A Dowsett Company, EN GLAN D
Established 1874.
IN W O R K IN G A S S O C IA T IO N W IT H
DORMAN LONG (AFRICA) LIMITED
PARATUS • DECEMBER 1970 5
Caltex brins
more
nader...
Op breë snelweë en kronkelende paad-
jies . . . op plase en in fabrieke . . . langs
vaarwaters, en op síralerroetes in die lug ..
versnel Caltex-brandstowwe en -smeer-
miriHpk die pas om die weg te baan
vir 'n Suid-Afrika wat met rasse
*/ * X skrede vooruitgaan. Intussen, onn
konferensietafels, in navorsings-
laboratoriunns en by Caltex se
( CALTEX ) multimiljoen-rand-raffinadery
buite Kaapstad, span Caitex 'n
magdom van kennis en onder-
vinding in om te beplan en voor-
bereidings te tref vir die Suid-Afrika
van die toekoms, waar energie selfs 'n nog
groter rol moet speel.
@ ) 7I27/IA

0 PARATUS • DESEMBER 1970


m.

We took our first steps in slippers . .


About 40 years ago. From felts to urethane plastics. From furniture to car
Feltex Limited started manufacturing slippers. We seats. From upholstery fillers to suitings, ladies fashion
set our sights high. Toddled forwards. Grew upwards. garments and elegant shoes. Eyen cotton wool.
Spread sideways. And we're stii! expanding. Broadening our horizons.
Today, Feltex is a group of wholly owrsed South Taking bigger steps. Each day more people come to know
African Companies involved in everything from slippers to and trust the Feltex trademark,
Car Transporters.
Feltex Limited — 40 years old and still growing
We're also manufacturing carpets. Organising re­ strong . . . from the past we gain our tradition — in ths
movals. Printing in colour. And buying land. future lies our destiny.
In fact, Feltex Limited now make just about every­
thing you can think of. We'fl never grow too big for our boots I

CARPETS Van Dyck • Flortime Needlepunch


URETHANE FOAM Lifetimer • Flex-O-Tex • Flex-0-Foam
PHARM ACEUTICALS Grants SABS! and Silverleaf Cotton W ools. Partsx
Sanitary Towels
TEXTILES Hextex, Algoatex & Veldspun Worsted Cloth
KNITWEAR Danco Fully fashioned
g Í R g ia r E y ji
FOOTWEAR Melotred • Slip-Ons • Melo-Pedic
HOUSEHOLD Van Huisen General Household products
INDUSTRIAL Felts • Waddings etc, Steps forward into the future.

Foissrib & vteoáates S S7

PARATus • m c m s E a is
"We live here too.”
A statement by
Mr. K.LG .G eeiing,
Managing Director,
Shell South Africa (Pty) Limited

A major problem facing society today is how cleaner sea. Our production wells, our refineries
to enjoy and harness the benefits of technology and chemical plants and our distribution network
w ith ou t irreparably damaging man's environ­ embody the most advanced technical develop­
ment. W e at Shell share this concern; w e accept ments for reducing w ater and air pollution. In
our particular responsibility for achieving this fact, because w e believe that prevention is
desirable balance. better than cure. Shell conduct a continuous
research programme aimed specifically at en ­
vironmental conservation.
This research is not carried out in isolation.
For example the motor industry has confibuted
by developing more accurate and efficient car-
buration in car engines and Shell have evolved a
premium petrol capable of maintaining this
improved equipment in top condition.
Together these developments result in more
efficient fuel combustion, so limiting the harmful
content of exhaust gases. This new product,
high-performance Supershell, is now available
in South Africa — as are our clean-burning fuels
for industrial furnaces and commercial heating,
non-toxic solvents for control of factory effluent
and specially constituted chemical products for
use in garden, field and home.
Although the ultimate responsibility for con­
serving our environment rests upon the com ­
munity as a whole, not on industry alone, w e at
In our efforts to combat pollution at sea. Shell Shell have deliberately
pioneered the "Load on Top" procedure for chosen to participate actively
tanker cleaning. More than 80 per cent of the in solving the problem.
world's tankers have followed this course to a W e live here too.

PARATUS • DESEMBER 1970


Paratus Voorheen fkOMMANDO
Official Magazine of the South African Defence Force
Die Ampteiike maandblad van die Suid-Afrikaanse Weermag

CONTENTS
Christmas Greetings — Min. of Defence ............................... 10
Kersgroete — KG, SAW ........................................................... 11
Voorligting vir B evelvoerders.................................................... 12
In die wegskaal: Regsaantekeninge (1) ............................... 1&
Voortrekker prepares for Cape to Rio r a c e ............................... 18
Opleiding: Is dit die moeite werd? ............................................. 23
Die Verdedigingsinspektoraat .................................................... 24
17 Gun Salute for Mr. Basie van R en sbu rg.............................. 26 Vol. 22 No. 12 Desember 1970
School Cadets Corps: Wynberg Boys’ High School ................. 31
Dienspiig (6) — Gewetensbesviiare weens Godsdienstige Oorwe
ginge ................................................................................ 34 DIE REDAKTEUR SÊ
„Aksie” hierdie b r i e f .................................................................. 37 g A I E hartlik dankie vir al die talle
Krygstaalkrismis .................................................................. 37 kaartjies met Kers- en Nuwejaarswen-
se wat ons hier by PARATU S ontvang
Letters to the Editor/Briewe aan die redakteur ................. 39
het. Met hulle pragtige ontwerpe het die
Navy and A ir force display at Aloe Fjord .............................. 40 kaartjies feitlik sender uitsondering 'n
42 A O P ................................................................................ 43 nuwe betekenis aan die ou-ou boodskap
Terroristewapens (2 ): Die A K 4 7 ............................................. 46 van Liefde en Vrede verleen.
Lukin Scholarship 1971 ........................................................... 49 Langs hierdie weg wil al die lede van
die PARATUS-redaksie graag hulle spe-
Afskeid van komdt. J. J. G. B. Knoetze ...................................... 51
siale allerbeste wense vir ’n Geseende
Begrafnisse ......................................................................... 53 Kersfees en ’n Voorspoedige Nuwejaar
Film of the Month — Shangani Patrol ...................................... 55 oordra aan almal in die Suid-Afrikaanse
Wits Command Raises Funds .. ............................................. 59 Weermag. Ons rig hierdie wense veral
Die Veiligheid van ons land hang van JOU af ........................ 61 aan ons KG en sy opper- en senior offi-
siere wat steeds soveel van hulle waar-
New Sergeant-Major of the A r m y ............................................. 61
devolle tyd opoffer om ons te help om ’n
Laat die Wiele Rol .................................................................. 63 lesenswaardige weermagtydskrif uit te
Les Kay — a Man among men ............................................. 65 gee. Ons wense gaan egter ook na elke
Medaljeparade op Krugersdorp ............................................. 70 ander Weermaglid, ja selfs die jongste
weerman, omdat elke leser vir ons ’n
„Haai Ou’s dit was bak!” ........................................................... 73
BBP is.
Registrasie gedurende 1971 vir Dienspiig ............................... 79
Fotoverslae oor Desember
Die maand Desember was koorsagtig
van bedrywigheid in die SAW.
EDITORIAL COMMITTEE REDAKSIE Die PARATUS-fotograwe het hard ge-
werk om soveel as moontlik van die
Chairman; Senior Redakteur: onthale en parades en ander geleenthede
BBIG H. DE V. DU TOIT, SM KMDT 1. D. VAN DER WALT op film vas te lê. In die Januarie-uit-
?\/lembers: Redakteur: gavre gaan ons poog om ’n beeld te lewer
COL J . E. LOUW
LT M. J. ROOTHMAN van alles wat voor Kersfees gebeur
COL 0 . A. SMITH Fotoredakteur; het . . .
SERB. A. J. J. DE WITT
CAPT G. N. BRITS, SM
COL D. O. STRATFORD. SM
Posadres: Privaatsak 1S8, Pretoria. Our cover . . .
Straatadres; 149/1S7 Noordvaalgebou, Vermoulenstr.,
COL J. 0 . POTGIETER
Pretoria. Foon 2 0 m .
This month our cover shows the SA
COL p. M. J. McGREGOR Navy yacht “ Voortrekker” preparing for
Intekengeld: R1.20 per jaar.
COL Í. A HCNNING the Cape to Rio race due to start next
CMDT J. W . I/VESSELS ALLEEN-ADVERTENSIEVERTEENWOORDIGER:
A. F. Kolbe tEdms) Bpk., 405 Pan AMcan-huls, month. We are all very optimistic about
CMDT H. J. VAN BURK h/v Bree- en Troyostraat, Johannesburg. its chances and wish the crew everything
CMDT M. J. BUITENDAG Foon 23-8216. Posbus 1352. of the best.

PARATUS • DECEMBER 1970


C l^ rísítm asi # r e e t ín g s í
'J'HROUGHOUT the year our daily tasks
seldom afford us the opportunities
of a few moments of meditation.
But when Christmas comes, the world
is once again reminded of an everlasting
peace in which every individual and
the world can share.
I know that for the members of the
South African Defence Force this will
also be true. Towards the end of this
year your thoughts w ill also dwell brief­
ly on -everything that took p!a"e diir'n^
the past months of your activities.
Your devoted service in and outside
every military base played a decisive
role to uphold the honour and safety
and stability of our country.
When opportunity presented itself
during the past year, all three arms
of the SADF proved their Immense va­
lue to the country, also as peacetime
instruments of assistance in emergen­
cies. I commend those members invol­
ved for their exemplary service during
Operation Drought, the floods at East
London and various other instances
where human lives were at stake.
It also benefits us to remember those
men who died during the year in the
service of our country, while we ex­
press our sincere condolence with those
who lost loved ones.
We do not know what the future
w ill place on our way.
Developements in many parts of the
globe show clearly that we are living in a
dangerous world. We shall have to be
strong and stand guard over our free­
Mr P. W. Botha dom and will defend our Republic in
the interests of the free world.
Min of Defence Your personal effort, in carrying out
your duty on land, the air and at sea
is vital for the SADF and our country.
I believe in your devotion. I be­
lieve in your w ill to dedicate yourself
to serve in the SADF as a symbol of our
nationhood.
Mrs. Botha Joins me in wishing every­
one of you and your families a happy
Christmas and a prosperous New
Year. #

PARATUS • DESEMBEB 1970


XO
^erágroete
Q N S staan voor die einde van die eer-
ste dekade van ons nuwe Republiek
van Suid-Afrika. Net soos vir ons land
en volk, het die afgelope dekade vir
die Weermag in die teken van opbou
en groei gestaan, Hieraan het ons diens-
pligtiges, ons onderoffisiere, adjudant-
offisiere en offisiere op alle vlakke met
inspanning en toewyding meegedoen.
Gedurende die grootste deel van hier-
die dekade was dit my voorreg en my
eer om as kmdt-genl ook aan die ont-
wikkelingsproses te kon meedoen. Die
wyse waarop alle elemente en afdelings
van die Weermag hul bydrae en opoffe-
ringe gelewer het, het vir my steeds tot
inspirasie gedien. Ek wil graag van hier-
die geleentheid gebruik maak om elke
soldaat, elke lugmagman, elke vlootman,
elke Weermagsvrou en elke burgerlike
werknemer opreg daarvoor te bedank.
Ons het bewapen, hervorm en ge-
skep. Dit is deurlopende prosesse wat
in die afgelope 10 jaar voorkeur moes
geniet en wat in die volgende 10 jaar
voortgesit sal word. Vorentoe sal die
klem egter in ’n belangrike mate ver-
skuif na die menslike inhoud van ons
Weermag.
Salarisse is miv 1 Jan 1971 aansienlik
verbeter waarvoor ons ons Regering op­
reg dankbaar is, ’n Tienjaarprogram
vir die omskepping van ons militêre ba-
sisse in prestige-basisse tov werk- en
woongeriewe is ook reeds goedgekeur.
Geriewe vir die beoefening van sport
en vir vryetydsbesteding is daarby in-
gesluit.
Stappe sal geneem word om kommuni-
kasie tussen die verskillende vlakke van
die militêre hierargie te verbeter en die
saamhorigheidsgevoel tussen die Weer-
magsdele. die Sentrale Organe en tussen
beroepsoldaat, dienspligtige en vrywil-
liger in alle vertakkinge van ons W eer­
mag te verstewig. Eendrag Maak Mag!
Waar ons met groot getalle van ’n
nuwe geslag jong mense te doen het sal
ons op elke vlak moet besin oor die
General R. C. Hiemstrci, SSÁ, SM,
wyse van die uitoefening van ons leier-
skap en die verbetering van ons mens­ KG, SAW
like verhoudinge. Daar is geen beter tyd
om hiermee te begin as juis in die
komende Kersgety nie.
Dit is my en my eggenote se bede
dat hierdie Kersgety vir alle lede van
ons Weermag en hul gesinne, familie-
lede en vriende, ’n tyd van ingetoe
vreugde en groot seën sal wees en dat
die jaar 1971 elkeen afsonderlik en ons
Weermag gesamentlik na nuwe hoogtes
sal voer. Laat dit ons leuse wees: Ons
dien Suid-Afrika, •

PARATUS • DECEMBER 1970


11
TaUe offisíere
se groot geloof
in huUeself en
in hiille saak is
deiur hiexdie
voorlígting en
toekomsblik
onderskraag. . .

Voorlígtíng
vír Bevelvoerders

íQFFISIERE praat met groot lof oor die positiewe uit- ban, Pretoria, Kimberley en Windhoek toegespreek.
werking van die v y f voorligtingskonferensies vir Die KG het offisiere op die konferensies verwelkom
bevelvoerders in die Suid-Afrikaanse Weermag wat ge- en verduidelik dat dit die doel is om bevelvoerders in
durende November gehou is. ’n Voliediger kennis oor die te lig oor die aard en omvang van die bedreiging wat
Republiek se verdedigingsituasie kweek nie net ’n groot Suid-Afrika in die gesig staar. Verder word ’n evaiuasie
vertroue in die Opperbevel nie, maar motiveer ook offi- van die situasie verstrek en die toekomsbeleid verduide­
siere om hulle eie taak met groter toewyding aan te pak. lik wat daarop gegrond is.
D it was die eerste keer in die geskiedenis van die Hierbenewens het genl Hiemstra gesê dat ander be-
SAW dat daar so ’n grootskaalse poging aangewend is langrike aspekte soos bv. die dienspligstelsel en mense-
om eenheidsbevelvoerders en senior offisiere van die verhoudinge in die SW A ook bespreek sal word.
Staande Mag, Burgermag en Kommando’s deeglik in te Die Minister van Verdediging het die Republiek se
lig oor die eise van ons tyd. internasionale posisie kem agtig verduidelik met spesiale
Die Minister van Verdediging, mnr. P. W. Botha, verwysing na die rol wat Russiese en Sjinese kommunisme
en die Kommandant-Generaal van die Suid-Afrikaanse in Afrika speel. Mnr. Botha het ook verwys na die mags-
Weermag, genl R. C. Hiemstra, vergesel van ses van sy vakuum in die Indiese Oseaan en die spesiale paraat-
opperoffisiere en die Voorsitter van die Krygstuigraad heidseise wat dit aan S.A. stel.
het groot sametrekkings van offisiere in Kaapstad, Dur­ (Vervolg op bi. 15)

12 PARATUS • DESEMBER 1970


r - . í.i

Sowat 500 offisiere vul die stadsaal op Voortrekkerhoogte


tydens die derde van vyf voorligtingskonferensies. in die voor-
ste ry sit mnr P. W. Botha, die IVIinister van Verdediging (tweede
van regs) en genl R. C . Hiemstra, die Kommandant-Generaal
SAW tderde van links) en drie van die s e s opperoffisiere wat
die konferensie toegespreek het, naamlik It-genI W. R. van der
Riet, V-Adm H. H. Biermann en it-gen! C. A. Fraser.

Gedurende die teepouse het


offisiere gebruik gemaak van
die kans om die generaals met
vrae te bestook. Op hierdie
foto is It-genI H. P. Laubscher,
V-Adm H. H. Biermann en geni
R. C . Hiemstra, KG, SAW , in
drukke gesprek met 'n paar
offisiere.

PARATUS • DECEMBER 1970 -| 3


W^ve made quite a splash!

í;ÍSK®5íwí.íí<^S0^Sí

B y saving 386 million litres of water a y e a r! And doing there's less drain on the Rand Water Board and more
it com puter-w ise! Already water-conscious for a long precious water for other industrial and domestic utilization.
time, AE& CI decided to step up its research on conser­ AE& CI's products, too, are helping to save w ater:
vation in every possible form. A bright boffin suggested chlorine and aluminium sulphate for municipalities and
we let our computer tackle the problem. So data from a industry to sterilize and clarify impure w ater: polythene
mathematical model was fed into the computer and out and PVC for the farmer to conserve it by meanseans oiof dam
aarr
popped the answer. Valves were opened and closed and linings, irrigation furrows and mulching
Hey Presto — the trick w as accomplished. Result? covers. Yes, AE&CI have made quite a
Sen satio n al! Now second grade effluent water re­ splash — in more w ays than one. m
cycled at our Modderfontein Factory saves as much as
386 million litres of potable water a year. This means A F R IC A N E X P L O S IV E S AND C H E M IC A L IN D U S T R IE S L IM IT E D

CAL 4 - 13 -8

14 PARATUS DESEMBER 1970


Voorligtíng
vír
Bevelvoerders
Heelwat voedsel vir nadenke is in die loop van die .
oggend verskaf, maar teen die middagete is ook ’n Q
heerlike bord kos in ruim tente agter die sta d sa a l^
bedien en offisiere kon die inneriike versterk.

Tydens sy verwysing na die diens- dat offisiere al hierdie inligting vir hul- the role of generators, are henceforth
pligstelsel hel die Minister spesiaal ge- leself moet verwerk sodat elkeen sy eie going to pulse with renewed power to
wag pcmaak van die besondere eise wat taak meer gemotiveerd moet kan aan- lead and to inspire. For this is what
gestel word aan almal wat in bevel van pak en deurvoer, het beslis nie op dowe motivation is all about. A superb tech­
dienspligtiges gestel word. Die diens- ore geval nie. Na elke konferensie het nology and our sophisticated armaments
pligstelsel beoog veel meer as blote offisiere besiel na hulle eenhede vertrek. count for every little unless the man be­
militêre opleiding. Goeie landsburgers Hulle was bly dat die KG hulle gevra het hind the button or trigger of his weapon
meet gekweek word. Daarom doen die om op „oordeeIkundige wyse” hulle nuwe is a motivated soldier with moral
Minister ’n beroep op offisiere om kennis ook aan ander verantwoordelike strength and firm belief in a just cause.
elkeen sy c;e konsep van dissipline weer mense oor tedra. Daar is glo ’n ou Oosterse gesegde wat
in oënshou te neem. Dissipline meet Feitlik alle offisiere se gunstige reak- sê dat verandering die enigste kon-
spruit uit die inspirerende voorbeeld. sie word saamgevat in die bedankings- stante ding in die lewe is. Ons aanvaar
Ware dissipline kan nooit vermag word toespraak deur hoofkommandant W. S. dat verandering ’n meetbare verskil
bloot dour vrees in te boesem nie. Dreyer, kommandogroepbevelvoerder no is wat ’n organisme ondervind of onder-
Lt-genl. C. A. Fraser, SSA, SM, Bevel- 27, na die konferensie in Durban op 18 gaan in verhouding tot ’n besondere om-
voerende Generaal, Gesamentlike Ge- November. Daarom haal ons dit volledig gewing.
vegsmagte, het die ideologie agter en die aan; Ons het vandag kon verneem wat die
wese van die onkonvensionele bedrei- “ I am deeply conscious of the privilege omvang van veranderings is in ons eie
ging aan die offisiere verduidelik. ’n extended to me to express, on behalf of besondere organisasie: Die Suid Afri-
Kennis van die motivering en die teg- all assembled here on this unique oc­ kaanse Weermag.
niek van die onkonvensionele terroris casion, a few words of gratitude to Die oorheersende indruk is die ver-
word aangewend om teenmaatreëls te our Minister, our Commandant General, bysterende snelheid waarmee dit geskied
bedink en te ontwikkel. Die tegniek the Supreme Command, Professor het naamlik slegs een dekade en die
van die bekamping van die onkonven­ Samuels and their staffs. verbysterende planne vir die volgende
sionele aanslag het sedert die begin van There is a deep felt urge in all of us dekade.
die oorloë in Algerië en Vietnam aan- to believe in something, for a meaning Dit pas ons om hulde te bring aan
sienlik verbeter. to our way of life, a hunger to believe ons Minister en ons Opperbevel vir
Lt-genl W. B. van der Riet, SM MC, in something when the day of battle hierdie visie en daadkrag wat daarmee
Hoof van Verdedigingstaf, het aan o ffi­ comes for us. gepaard gegaan het. Aan hulle wat hulle
siere verduidelik hoe die aard en om- Oliver Cromwell understood this when verbeeldingskrag gebruik het en hulle
vang van die bedreiging teen Suid-Afri- he said: planne en gedagtes die toekoms inge-
ka steeds dopgehou en na waarde geskat „Give me a man who knows what he stoot het: A lle Eer!
word. fights for and loves what he knows.” Ons geloof in onsself en in ons saak is
Teen hierdie agtergrond het die Hoof Mao Tse-tung also underlined this deur hierdie voorligting en toekoms-
van die Leër, lt-genl W. P. Louw, SM, when he once said; blik onderskraag. Die onus is nou op my
die Bevelvoerder Maritieme Verdedi- „The contest of force is not only a en u om aan die tweede pilaar van
ging en Hoof van die Vloot, V-Adm H. contest of military and economic krag te voorsien. Duisende jong manne
H. Biermann, SSA, OBE, en die Hoof power, but also one of the power and se lewens is in ons hande toevertrou.
van die Lugmag, lt-genl J. P. Verster, morale of man” . Tereg kan daar dus ge eis word dat
SM, verduidelik hoe elkeen van hulle hul Morale has two main pillars: leierskap op alle peile sal voldoen aan
onderskc'e weermagsdeel se gereedheid Character or normal strength and be­ Oliveira Salazar se omskrywing van die
volgens die eise van die tyd handhaaf. lief. B elief in yourself, belief in a militêre deugde naamlik: dapperheid,
Prof. H. J. Samuels, Voorsitter van cause. Morale must enable us to face getrouheid en vaderlandsliefde.
Krygstuigraad en Krygkor, het geskets the fear of death and injury. It must V ir u, die Agbare Minister van Ver-
watter dramatiese vordering daar ge- enable us to transcend the instinct of dediging, mnr. P. W. Botha, Generaal
maak is met die voorsiening van wapens self-preservation and self-interest. Hiemstra, Lede van die Opperbevel,
en ammunisie. Om offisiere se mening This form of briefing, which we be­ Prof. Samuels en u gevolg is ons bede
van die weermagsituasie goed af te rond, lieve, is the first of its kind, has con­ dat die Allerhoogste u sal seen, en nog
het lt-genl H. P. Laubscher, SSA, SM, die tributed immeasureably to our know­ lank vir ons sal bewaar. Baie dankie vir
Hoof van Weermagadministrasie, ’n refe- ledge of what the fight is about. It is, al u opofferings, vir die vertroue in ons
raat gelewer oor die evolusie van die at the same time, an unprecedented dis­ gestel. Baie dankie vir u besoek alhier.
organisasie in die SAW. play of trust and from this series of Ons wens u ’n voorspoedige terug-reis
Genl Hiemstra, KG, SAW, se beroep briefings, a large number of men in toe.

PARATUS DECEMBER 1970 15


Regsaantekeninge ( I)

EGSAANGELEENTHEDE bly altyd interessant, ’n feit wat weer eens beklemtoon


R word deur die wysigingswet op Verdediging, 1970 (W et No 28 van 1970), ’n
relatiewe kort maar tog uiters belangrike stuk wetgewing wat ingrypende veranderings
meebring.
Dit was veral interessant om te let dat ’n dienspligtige wat aan die kommando’s
toegewys is nou verplig kan word om tot 90 dae onderbroke o f ononderbroke
diens, of tydperke van hoogstens 90 dae altesaam, in sy eerste diensjaar te verrig.
Daarna volg die voorsiening v ir die gebruiklike 19 dae diens in die daaropvolgende
jare, maar met die veiligheidsmaatreël daarby dat die tydperke van diens van
’n lid, altesaam, nie 345 dae gedurende sy hele verpligte dienstermyn van
sestien jaar mag oorskry nie. Vantevore kon dienspligtiges tot hoogstens 60
dae diens in die eerste jaar verplig word.
’n Ander baie interessante bepaling is dat die Minister nou tydelike kom-
missierang in die SAW kan toeken waar slegs die Staatspresident vantevore
kommissierang, met inbegrip van tydelike kommissierang, in die SAW
kon toeken. Die W et is ook nou so gewysig dat ’n akte van kommissie
met die replika van die handtekening van die Staatspresident of die
Minister, na gelang die geval, uitgereik kan word en dat daar geen
nodigheid nou meer bestaan vir die persoonlike ondertekening daarvan
deur die Staatspresident of die Minister nie. Hierdie maatreël sal die
werkslas van beide aansienlik verlig.
Onthou sal word dat slegs lede wat na 1 Januarie 1964 met pensioen
afgetree het of aftree, in die SM Mediese Voortsettingsfonds kan
deel en dat geen sodanige hulp ten opsigte van die lede wat voor 1
Januarie 1964 met pensioen afgetree het, bestaan nie. Die hoofwet
is nou so gewysig dat dit toelaat vir die instelling, bestuur en beheer
van ’n afsonderlike mediese fonds ook vir laasgenoemde groep
persone.
Oudgediendes in hierdie groep is besonder dankbaar dat daar
ook aan hulle gedink word en talle navrae is reeds in hierdie
verband ontvang. So ’n bietjie geduld asseblief! Die konsep-
regulasies i$ reeds opgestel en sal so gou doenlik deurgevoer
word. Soortgelyke fondse word ook vir oudgediendes van die
SA Polisie en Gevangenisse beoog.
Almal sal onthou dat ’n lid se onderworpenheid aan die
Reglement van Dissipline eintlik deur artikel 104 van die
W et gereël word. A lle regskursusse begin mos gewoonlik
met ’n uitleg van hierdie artikel, nie waar nie? Daarin
word ook die soorte strawwe aangestip waaraan lede
onderhewig is indien hulle sou oortree.
Sekere van die strafbepalings is nou verander waarvan
die volgende voorbeelde genoem mag word:
a. „Verbeuring van diens of van rangsansiënniteit”
word nou bloot eenvoudig „degradering in rangs-
ansiënniteit” .
b. „Degradering na ’n laer kommissierang” word
nuut ingevoeg. ’n Offisier kan na ’n laer kommissie­
rang gedegradeer word maar vanselfsprekend nie
na ’n manskapsrang nie omdat hy sy kommissierang
mag behou vir solank dit die Staatspresident

PARATUS o DESEMBER 1970


16
>

deur kol W. J. Fouche

Weegskaal
of die Minister mag behaag. Die kommissie van ’n offisier word egter ook nou
geag ingetrek te wees sodra ’n vonnis van kassering of ontslag uit die SAW bekrag-
tig word waar dit vantevore deur ’n formele handeling deur die Staatspresident
self ingetrek moes word.
c. Bykomend word „degradering tot die geledere of na ’n laer rang of graad”
nou „degradering na ’n laer rang, na onderoffisiersrang of na die geledere” .
d. Die bewoording „verbeurings en terughoudings” word vervang deur die
woorde „boetes en onthoudings van soldy en toelaes” .
e. „Ernstige berisping” word geskrap, want per slot van rekening, wat is die
verskil tussen ’n ernstige berisping en ’n berisping, vir sover dit ’n strafmaatreël
aanbetref? „Vermaning” , as sulks, word om dieselfde redes geskrap. Dit is
ook verblydend dat hierdie niksbeduidende vonnis nie meer op ’n lid se
rekord aangeteken gaan word nie. Nogtang moet ’n lid se gedrag sodanig
wees dat hy nooit berispe of vermaan hoef te word nie.
Statuutreg is een van die belangrikste bronne van wetgewing. Alvorens ’n
wet oor enige regskrag beskik, moet dit aan die wye publiek bekend-
gemaak of gepromulgeer word. Gewoonlik geskied sodanige promulgasie
deur publikasie in die Staatskoerant.
Benewens die bekendmaking aan die publiek, moet daar ook bepaal
word vanaf we Ike datum die betrokke wet dan werklik in werking
tree. Dikwels word in die W et bepaal dat dit in werking tree op ’n
datum wat die Staatspresident by Proklamasie in die Staatskoerant
mag vasstel. Dikwels gebeur dit dan ook dat ’n besondere Wet vir
maande of selfs jare op die wetboek staan voordat dit in werking
gestel word.
In ander gevalle word uitdruklik in ’n W et bepaal dat dit op ’n
definitiewe toekomstige datum, of dat verskillende artikels van ’n
wet op verskillende maar definitiewe toekomstige datums, in
werking tree. Soms swyg ’n wet oor die inwerkingtreding en
word dit effektief vanaf datum van promulgasie. A s dit op ’n
bepaalde dag in werking tree, word dit effektief vanaf midder-
nag van die dag wat die bepaalde dag voorafgaan.
Baie interessante vrae ontstaan dikwels in hierdie verband.
’n Ou Transvaalse Wet, Wet no. 13 van 1886, het, bv, voor-
siening gemaak v ir die toelating van geneeshere om in
Transvaal te praktiseer. ’n Vorige W et, W et no. 12 van
1886, het weer op sy beurt die omstandighede neergelê
waarkragtens ’n geneesheer se sertifikaat om aldus te
praktiseer, weens wangedrag ingetrek mag word. Ongeluk-
kig, egter, is die promulgasie van W et No. 12 van 1886
vertraag tot ’n datum twee maande na die promulgasie
van W et No. 13 van 1886.
’n Sekere dr Johnson se sertifikaat is kragtens W et
No. 12 van 1886 weens wangedrag ingetrek, welke
intrekking hy betwis het op gronde daarvan dat
laasgenoemde W et geen regskrag het nie omdat dit
gepromulgeer is op ’n datum nadat die latere W et
waarkragtens hy sy sertifikaat ontvang het, naamlik
W et No. 13 van 1886, reeds gepromulgeer was en
in werking getree het. (Vervolg op bl. 80.)

PARATUS DECEMBER 1970


17
Voortrekker under sail,
when she w as still
ketch rigged as Bruce
Dalling sailed her in the
Transatlantic Singlehand­
ed Race.

3 «/ « * '> ' . ^ .jmmBKm i *ac8S*


■SwMïï ■«' jw » <"■!> j, -wi , SSyv^-

rj?w^w»agr
- » ; » ~ ‘ --------- S f c ^ ..*;-.^«sr
^ -------------------- / %
d « a 2 ^ * - j- - c - '- : r - -
^ J H C .. - -

- '7 ^ ^ " j ï A yacht heels over in


0
' ,. 1 «» " *. a gijjf breeze and digs
into the sea, while
the water breaks and
cream s away from her
bow.

PARATUS • OESEMBER 1970


18 19
16.30 hours on January 16th next year, some 63 of the Bay-Cape Town race and the Lourenco Marques-Durban
world’s finest ocean racing yachts will surge across the race, both of which saw her first across the line and first
starting line at Granger Bay, Cape Town, under way for on corrected time.
Rio de Janeiro, Brazil and more than three weeks of gruel­ Last month, however, she was high and dry on the
ling Transatlantic sailing. quay at the Minesweeping base of the Simonstown naval
They will be competing in the first Cape to Rio ocean dockyard where a team of expert shipwrights put the finish­
yacht race, brainchild of the Royal Cape Yacht Club and ing touches to her before relaunching her at the beginning
an idea that has fired the imagination of yachtsmen and of this month.
sailing enthusiasts around the world.
Amongst them w ill be one of the most successful inter­ Minor alterations to Voortrekker’s cabin below decks
national ocean racers of recent years, the 15m (50ft) Voor- were essential. She was designed in 1967 as a singlehander,
trekker, formerly Bruce Balling’s singlehanded ketch, now and for the Cape to Rio she must sleep a crew of six.
the proud, sloop-rigged baby of the South African Navy. The Voortrekker and her crew. Captain James Mac-
World-famous for her near victory and prestigious se­ Norton, radio operator and navigator; Petty Officer Bertie
cond place in the last singlehanded Transatlantic race, Voor- Reed, mate; Petty Officer Les Fella, foredeckhand; Chief
trekker was first across the line and second on handicap Petty Officer Karl (Essie) Esterhuizen, foredeckhand; and
in the Cherbourg-Solent, France to UK ocean race last year, Warrant Officer Mike Avery, caterer and cook; are now
and on her return, with an SA naval crew, won a collection being put through their paces by their skipper, bearded
of trophies for her performances in the Simonstown-Mossel and experienced. Commander Micky Thomas.
YOORTREKKER PREPARES
FOR THE CAPE TO RIO RACE

Crew of the yacht Voortrekker, from left to


right, WO Mike Avery, Captain Jam es Mac-
Norton, CPO Karl (E ssie) Esterhuizen,
PO Les Fella, PO Bertie Reed.

Commander Micky Thomas, who will


skipper the SA Navy’s yacht Voortrekker
jl in the Cape To Rio ocean yacht race in
Y January next year. He is seen at the Royal
Cape Yacht club with several of the
yachts that will participate, in the back­
ground.

Voortrekker under sail

20 PARATUS • DESEMBER 1970


A ll are Cape yachtmen with backgrounds in dinghy is no leisurely cruise, particularly in the company of top
sailing, and ocean racing off the Cape Coast. international yachtsmen.
Commander Thomas is giving none of his strategies Watch must be kept around the clock, every inch of
away, but he says, Voortrekker will sail north west from sail must be used to get the maximum speed from the wind,
Cape Town with the South East Trade Winds to a point and the conditions can be tough.
some 20° north, and then follow the Trades south west in Anyone who has tried to sleep as a ship leaps, plunges,
an arc to Rio de Janeiro. shudders and creaks through heavy seas; has gone aloft on
the masthead to rescue a wildly swinging halyard or simply
Winds are expected to be fresh at that time of the felt the spray whip across his face as another swell breaks
year, and should blow force 3 to force 8 most of the way, green across the bow, will know what it means to spend
which should give Voortrekker an average speed of up to weeks at sea, damp to the skin, every muscle attuned to
nine or ten knots, allowing her to complete the voyage in constant motion.
25 days or less. But he w ill know also, as our Cape to Rio crew will
She w ill carry a battery of sails including a mainsail, know, the exhilaration of rapid sail changes, the surge o f a
genoa, working, storm and Yankee jib sails, and four giant freshening wind, the quick excitement of a sail on the
spinnakers. Stores which are a vital weight factor, will be horizon — behind you!
carefully chosen to ensure maximum food value at minimum And at the end, before the support ship SAS Tafelberg,
weight. The crew will subsist on tinned meats and fish, claims them fo r the return voyage, the men of Voortrekker
dried vegetables, dried fruit, one egg a day and other sound w ill have seen and sampled the delights of one of the
basic foods. world’s most beautiful cities, Rio de Janeiro — at Carnival
By the time the race begins, boat and men should be time.
in top racing trim. They will need to be, for an ocean race Good luck boys! #

iiiv

PARATUS • DECEMBER 1970


21
South A frican Defence Force
Training of Technical Munitions officers

in the S.A. Army, Permanent Force

A P P LIC A T IO N S for the abovementioned training are invited from


white male citizens of the Republic of South Africa and South
West Africa, who are:
(a ) medically fit;
(b ) preferably not older than 30 years of age;
(c ) in possession of the matriculation certificate which includes
the subjects Physical Science and Mathematics; and
(d ) in the case of minors, in possession of their parents’/
guardians’ consent to undergo the training.
The training is of four years duration and candidates who are
selected for the training, will be appointed as candidate officers on a
commencing salary of R1560 per annum. On successful completion
of the first year’s training, they w ill be appointed as temporary
second lieutenants with a commencing salary of R2040 per annum
and promoted to the rank of temporary lieutenant after a further
two years’ training. On successful completion of the course, candidates
will be appointed as professional Technical Munitions Officers with
commencing salary of R2700 with progression prospects to R5400 per
annum, plus a risk allowance of one rand per day.
Candidates selected for the training w ill be required to enter
into an agreement with the Government, assisted by their parents or
guardians in the case o f minors, whereby they undertake to serve in
the Permanent Force for at least five years on successful completion
of their training.
Members enjoy, interalia, the following additional benefits:
* Free medical attention (also for dependants), even in re­
tirement.
* Vacation, sick and study leave on Public Service basis.
^Exceptionally favourable pension benefits, adequate outfit allo­
wance, substantial annual holiday bonus and also a group
life insurance scheme.
Further particulars regarding the training may be obtained from
the Quartermaster General, Poynton Building, Pretoria, (telephone
37711), and applications together with certified true copies of
educational certificates, must be forwarded so as to reach the under­
mentioned address not later that 30 December, 1970.
Candidates who are in the service of Government departments or
the S.A. Railways and Provincial Administrations, are required to
Director General, Personnel,
apply through the heads o f their departments.
Defence Headquarters,
Applicants will be required to appear at Government expense,
before an Officers Selection Board on a date which w ill be notified # Private Bag 159,
Pretoria.
PARATUS • DESEMBER 1970
22
IS DIT DIE

MOEITE WERD?

deur E. P. S. Odendaa

^ P L E I D IN G vorm tans die kern van nie, het ons net informasie beskikbaar langde aanmoediging. Dan moet ons ook
die vredestydse aktiwiteite van ons gestel en nie opgelei nie. Na die afloop onthou dat persone slegs sal leer indien
Weermag. Enorme bedrae geld word van ’n kursus m oet die studente daartoe hulle weet WAABOM.
spandeer om die SAW slaggereed te kry in staat wees om ’n handeling beter te MOTIVERING
en so te hou. Instrukteurs spandeer baie verrig as voor die kursus of lesmg. Traagheid en belangeloosheid van se­
van hul vrye tyd aan die voorbereiding Die doel van hierdie artikel is om u kere studente kan soms toegeskryf word
van lesings of demonstrasies, maar; IS in staat te stel om u opleiding te eva- aan die standaard van ’n kursus o f die
DIT DIE MOEITE WEED? Hier word lueer deur ’n ondersoek van die faktore gebrekkige tegniek van die instrukteur
nie betoog vir ontwapening nie. Hierdie wat bydra tot effektiewe opleiding. Dit — soms beide. Soms sal ons vincl dat
artikel beoog iets van kardinale belang sal dus raadsaam wees indien ons tyd die studente wonder of die kursus van
— dit is ’n eerlike antwoord op die een afsonder om na dié faktore te kyk. enige waarde vir hul sal wees. Die op-
vraag, B E TA AL U OPLEIDING? HOE LEER ONS lossing lê grotendeels daarin opgesluit
Baie van ons is geensins kostebewus Alhoewel persone in die opleidingswê- dat elke kursus in ’n speslfieke behoefte
nie, U lioef nie ’n ekonoom te wees om reld kan verskil t.o.v. sekere fasette van moet voorsien en die student moet voor-
te besef dat ’n swak lesing veel meer kos die leerproses, sal u saamstem dat „leer” berei om ’n toekomstige taak te doen of
as ’n goeie nie. Ons as instrukteurs sal en „onderrig” nie sinoniem is nie. Voor- pos te vul.
die SAW baie verleentheid en geld be- dat enige persoon se gesindheid kan Dit is die plig van die instrukteur
spaar indien ons besef dat ons beste nie verander moet hy „iets” geleer word. om die voordele van ’n kursus aan die
altyd DIÉ beste is nie. Elkeen van ons Dit moet aanvaar word dat elke mens studente te „verkoop” . Die student weer
kan beter doen. Om die beste resultaat homself leer en wel teen sy eie tempo. sal sy beste lewer slegs indien hy weet
met opleiding te bereik is dit nie nodig Die tempo sal wissel van persoon tot per­ wat met die kursus beoog word en hoe
om oor die modernste hulpmiddels te soon en sal afhang van ouderdom, aan- hy as individu daarby gaan baat.
beskik nie, (dit help soms) wat wel no- leg, vermoë en vorige ondervinding. W IE L E I OP
ciig is, is positiewe denke en entoesias- Verder word dit ook nog beïnvloed deur D it is nie so dringend noodsaaklik dat
me. Entoesiasme is aansteeklik — laat die metode van aanbieding, die ma- die instrukteur 'n meester van die vak
ons met ’n epidemic begin! teriaal wat aangebied word en veral die moet wees nie (bedoelende die vak waar-
Die doel van opleiding is om gesind- verhouding tussen instrukteur en kursus- in hy instruksie gee). Dit is ongelukkig
hede te verander. Indien ons nie dié ganger. so dat die vakkenner nie altyd ’n goeie
doel voor oë hou nie, kan ons liewer Menige kursus het al misluk of sy instrukteur is nie — „hy ken die werk
ons opleiding staak. Ons opleiding nioet effek verloor deurdat ’n instrukteur na- maar kan dit nie oordra nie.”
dus net in een toets slaag — en dit is; gelaat het om te verseker dat die stu­ W at dan moet van ’n instrukteur ver-
die optrede van ons studente na afloop dent elke „stap” onder 4ie knie kry of wag word?
van die lesing of kursus. Die doel van ’n deurdat die instrukteur nie besef dat H y moet oor die vermoë beskik om ’n
kursus moet dus spesifiek en meetbaar persone beter leer wanneer elke stap op- saak duidelik te stel; geduldig en simpa-
wees — ons moet ’n baie eenvoudige gevolg word met ’n onmiddellike „be- tiek wees; oor ’n sin van humor beskik;
vraag kan beantwoord — kan die stu­ kragtiging” nie. Bekragtiging is nie straf goed kan praat en oor leierskapeien-
dent die wapen, die instrument of ’n omdat ’n persoon fouteer het nie — dit skappe beskik; hulpmiddels kan voorbe-
groep studente effektief beheer en aan- is die oplos van ’n probleem; die onmid­ rei en wie gaan die projektor herstel of
wend. Indien ons nie in ons doel slaag dellike nasien van ’n antwoord; die ver- (Vervolg op bladsy 70)

PARATUS DECEMBER 1970


23
Die
Verdedigingsliispektoraat
deur genl-maj L. H. Groenewald, SM

T I IE Verdedigingsinspektoraat (V I)
van die Suid-Afrikaanse Weermag
kan op baie toepaslike wyse aan die le-
ser voorgestel word aan die hand van
’n bekende versie van Rudyard Kipling:
„1 keep six honest serving men,
(They taught me all I know). i f ______... ......
Their names are Why and What and
When,
And Where and How and Who.”

WAAROM

Waarom is daar ’n Verdedigingsinspek­


toraat?
Reeds meer as ’n eeu gelede het be-
paalde nyweraars in die dinamiese En-
gelse en Amerikaanse nywerheidswêrel-
de van daardie tyd begin besef dat die
voorspoed van hulle ondernemings afge-
hang het van verhoogde produksie sen­
der ’n vermeerdering van middele. Hier-
die persone, asook diegene wat hulle op-
gevolg het, het derhalwe gaandeweg by
wyse van navorsing en studie die doel-
treffendheid van hulle werkers probeer
verhoog deur hulle werkmetodes te o
vereenvoudig en definitiewe tydstandaar- 1959 noodsaaklik om wetenskaplike be- Kapi P. de Beer, SALM, ’n lid van die VI,
de vir take was te stel. Die uitvloeisel stuurstegnieke toe te pas; by wyse van besig met die ontwerp van ’n nuwe
van hierdie pogings staan vandag be- die stigting van ’n inspektoraat. Lugmag-versieningsvorm.
kend as beweging- en tydstudie, of
werkstudie. W AT
Beweging- en tydstudie word vir ge- Wat is die Verdedigingsinspektoraat?
ruime tyd reeds deur bedryfskonsul- Die V I bestaan uit lede van die SAW
tante en individue in Suid-Afrika toege- wat in Organisasie en Metode (O en M)
pas. Veral by die myne aan die Wit- opgelei is. Tans is daar 22 lede, waarvan
watersrand sedert voor die afgelope 8 Leëroffisiere, 10 Lugmagoffisiere en 4
wêreldoorlog. Wetenskaplike bestuur is Vlootoffisiere is. Die Leërgroep, bene-
gedurende en na die tweede wêreld- wens hulle gemeenskaplike 0 en M-kwali-
oorlog op ’n aansienlike skaal in Suid- fikasie, is verteenwoordigend van korpse Kapt J. J. M ellet, SALM, (h e el re g s) ver-
Afrika toegepas en het bygedra tot die soos Artillerie, Pantser, Infanterie, en die duidelik aan 'n groep o ffisie re van die VI
behoud van betreklike Jong nywerhede ADK. Onder die Lugmagoffisiere is daar die betekenis van ’n akkommodasieprojek-
wat moes worstel om voort te bestaan tegniese offisiere, vlieëniers, uitrustings- model. Die model wys w aar al die ver-
teen oorweldigende buitelandse wedywe- offisiere, administratiewe offisiere en ’n skillende afdelings van die Weermag in
ring. lugverkeersleier. In die Vlootgroep is die VHK-hoofgebou en omgewing gehuis-
Hoofsaaklik as gevolg van die steeds daar offisiere met algemene ondervin- ves Is. Die penne op die model het ver-
toenemende mannekragtekort en die ding sow el aan wal as ter see. Die besit skillende kleure en elke kleur verteen-
strewe na verhoogde doeltreffendheid, van ’n wye diensagtergrond is om van- woordig ’n afdeling. Die ander offisiere is,
asook paraatheid in die aangesig van selfsprekende redes nuttig vir die mili- vinr, kapt D. J. Jacobs, ADK, kdr F. A.
bykans dreigende wêreldtoestande, vind Gerber, SA V, en kapt D. A. van der Merwe,
die SAW dit derhalwe ook vroeg in (Vervolg op bladsy 69) SAPK.

PARATUS • DESEMBER 1970


24
"I keep six honest serving men
(They taught me all I know)
Their names are Why and What and When
And Where and How and Who"

Brig L. L. Gordon, D FC, SALM , die hoofin-


0 spekteur van die Verdedigingsinspektoraat.

PARATUS • DECEMBER 1970 £5


17 Gun Salute
fo r
M r Basie van Rensburg
TJLOEM FONTEIN listened witii sadness to the boom of a
17-gun salute on Friday, November 13 at the funeral of
Mr „Basie” van Rensburg, Minister of Posts and Telegraphs.
Numerous political leaders, hundreds o f military personeel,
police, members of the diplomatic corps, dignitaries and
friends participated in the funeral. The Prime Minister, Mr
John Vorster, and all members of the Cabinet except one
were present.
On learning of Mr van Rensburg’s sudden death on No­
vember 11, the Prim e Minister paid the following tribute;
“ He served his country with great distinction. The Cabinet
has lost a capable Minister, the country a valued citizen and
the Free State a popular leader.
The mammoth task of organising the impressive funeral
was undertaken by the South African Defence Force and
more than 1,000 members of the Arm y and A ir Force
participated.
W ith less than two days in which to act, the chief of
Defence Force Administration with his various staff officers,
co-ordinated the numerous facets o f the ceremony. The
arrangements included a marching escort, armoured escort, The eight bearers, Maj GenI H. A . Kotze,
artillery battery fo r the gun salutes, gun carriage, trans­ SM ; Ma] GenI J. H. Robbertze, SM , DSO;
port of vehicles, military personnel and V IP ’s as well as Ma] GenI R. C . J. van der BijI, SM ; Maj
military personnel to undertake radio communications, me­ GenI G. H. F. Markgraaff, SM ; GenI C . J.
dical services, catering and streetlining. Joubert, SM ; Maj GenI L. H. Groenewald,
Long before the service in the historic twin-steeple mother SM ; Ma] GenI J. G. du Preez, SM ; and
church of the NG K in Bloemfontein, crowds were standing Maj Gen! R. F. Armstrong, SM , are formed
ten deep on the sidewalks in the vicinity of the church. up outside the church a s the hearse
Twelve hundred people filled the church and loudspeakers arrives.
o

20 PARATUS • DESEMBER 1970 £7


17 Gun Salute for
Mr Basie yan Rensburg

ÊT-^s :>•■■, '.<■:/

\ y VI

PARATUS • DESEMBER 1970


28
The three C hiefs of Staff, Lt GenI C . A. outside enabled hundreds more to listen to the service.
Fraser, S S A S M (representing the Chief A fte r the service the coffin, borne by eight Major Generals

i
of the A rm y); Lt GenI J. P. Verster, SMj
and Vice Admiral H, H. Bierman, SSA ,
OBE, in the open landrovers. In the back­
of the Army and A ir Force, was taken to a waiting gun
carriage. The armoured escort comprised a Ferret and eight
VA90 Armoured Cars manned by 4 Field Regiment. Fifty-
ground, also in a landrover, the Comman­ three airmen served as the Guard of Honour outside the
dant General, SADF, can be seen, church, and members of I Special Service Battalion formed
the Guard of Honour at the cemetry.
BOTTOM LEFT: The South African Air The 400 strong marching escort consisted of troops from I
Force Band that played the funeral march. Special Service Battalion, I Para Battalion, 17 Field Squad­
The armoured escort can be seen behind ron, Services School and the South African A ir Force.
them. The narrowness of the streets prevented a march to the
cemetry, necessitating the use of motor transport along the
4i mile route to the cemetry. The Commandant General,
GenI R. C. Hiemstra, SSA, SM, and his three Chiefs of the
Arms of the Services were in four open Landrovers imme­
FAR LEFT: The bearers march alongside
diately in front of the gun carriage.
the gun carriage bearing the coffin shortly
after leaving the church. Immediately the cortege began its journey to the ceme­
try a minute gun salute consisting of 17 guns was fired.
The A ir Force Band played the funeral march. A fter the
The 400 strong marching escort is seen In coffin was lowered a Salute of Internment of 17 rounds
the midst of the throngs of people who was fired at five second intervals followed by the last post
turned out to watch the im pressive cere­ and reveille played by trumpeters o f the South African
mony. A ir Force Band, closing a solemn and impressive ceremony®

nw Vi
! , ' ."V/J '»

1 ^ 1 —
' ...'I

PARATUS • DECEMBER 1970 £9


Packed with Power and Reliability
S p e c if ic a t io n s o »™ ™
— to get you there and back A utom atic cho ke, therm ostat
te m p e r a tu re c o n t r o l, f u lly -
regulated g enerator. Sound-
sealed and sea -tig h t from top
40 H.P. favourite for its power and toughness. Also an to prop, sm ooth and eco ­
nom ical. Fu ll-th ro ttle R .P .M .
agile, fast-stepping motor for skiers or an ideal all­ range 4,000-5,000. in three
m odels: H and -start, Electric-
round performer for economy minded family boaters. start and Push-button electric-
start.
In pairs, it is perfect for off-shore fishing rigs.

> cr
> c r - 1 'Í/ 1l y r f g j L J C OUTBOARD MOTORS
STERN DRIVE. SPARES AND ACCESSORIES
D IS T R IB U T E D B Y :

AUTOLEC LTD. P.O. BOX 2964, JOHANNESBURG.


C A P E P R O V IN C E : C A P E T O W N : O U TBO A RD ENGINE CO. OF S.A . (P T Y ) LTD ., 95 Loop Street • PO R T E L IZ A B E T H :
B O A TS & FiTTIN G S (P T Y ) LTD ., 42 Frederick Street- -EA ST LO N D O N : G ID D Y'S, 59 Cambridge Street • N A T A L!
D U R B A N : BA RLO W S E LE C T R IC A L 8 EN G IN EERIN G CO. LTD .. 312 Sydney Road • O R A N G E F R E E S T A T E ;
B LO E M FO N TE IN : A U TO LEC (O .F.S.) LTD ., Henry Street • T R A N S V A A L ; P R E T O R IA : A U TO R ITE NORTHERN (P T Y )
LTD 381 Church Street East. A LD ER SO N & FLITTON (P T Y ) LTD ., 4-5 Pretorlus Street • V E R E E N IG IN G : W ILLIA M S
■' HUNT LTD ., 12 Voortrekker Street • JO H A N N E S B U R G : A U TO LEC M ARIN E LTD ., 20 Kruis Street.

y & H • AU/1735

PARATUS DESEMBER 1970


30
School Cadets Corps (3)

Wynberg
Boys’ High Shool
»PH E Cadet Corps started at Wynberg
in 1899 a few months prior to the
Anglo-Boer War. The founder and first
Officer Commanding was Daniel A lex­
ander Bethune. Shortly after his appoint­
ment at the school in 1898, he persuad­
ed the Trustees to build an Armoury
and to acquire sufficient carbines to
equip a detachment. Warrant Officer
Windrum was detailed from the Military
Camp to assist in the training and ar-
Wynberg Cadet Corps, 1969. (Continued on page 33)

PARATUS • DECEMBER 1970 ó


31
U enjin se beskermengel

...

■m m -

&>eryL

(Hy bByaan nooil 'ri foul nie)


O m beske rtne n ge l v ir 'n rn o to te n jm s ts s itu a sie s soos h is rd íe ve rg fik s h e íd verander nie.
1 & w ee s, IS 0 'n m a klike ta a k n ie, e n aan p a sba a rh eíd, En BP S u p e r V is J u is d a a ro m het h y soveel sne!-
J y ’s d e u rs n ty d op d ie n s. S o d ra ]y b u ite n g e w o o n fik s en aartpasbaer. h eids- e n a fs ta n d s re k o rd s o p g e s je f
reken jy kg n inSar b ie tjie u its p a n , srt (S o u o o k v ir u g e g é ld h e t as si d te - H y's d e u re iity d tfo u o p die n s. H y h et
íe m a n d d ie e rijin aan d ie g a n g en jy 's s e lfd e v e e le is e n d s to e tse inoes d e u t- d ie u ith o u v e rm o ë o m w a t v a a h o m
w e e r yo ! in d ie tu ig . m a a k í) D ie heel b eia n grikste is, h ie r- v e rw a g w /ord, u it íe y o e r.
A s d ie o iie h o m n ie b aie v in n íg b y d ie o lte b e h o u sy ideale k o n d is ia , f n d ls p restes w á t d ie d e s k u n d ig e s
te m p ê i'a íu u rw is s e ljn g e v a n k o u d to ! tnaak n ie saak aan hoeveel ríru k e n w il hê. 'n O iís w a t v ir h o m s e i! kan
w a rm a a n p a s nie, gaan d ie e njín te m p e ra tu u fu iie rs te s h y b lo o tg e s te l instaán
so n d e r b e s k e im in g b e tra p w o fd , w o fd n ie . W a t u o o k a l aan va n g, u saf En v if u e n jiri
O m k a lm in b eh e e r te b iy v a n u ite r- nQoít 8 P S u p e r V s y g oa a rd h e id !a a t
LB-LPE 6216/2

PARATUS DESEMBER 1970


32
Wynberg Cadet Corps, about 1903. rangements were made for the new Commissioned in the Cape Town
Corps to practice at the Maitland (Wol- Highlanders and served in the SWA
temade) butts. A few years later, a Mor­ 1914, 1915. Seconded to the A rgyle and
ris tube range was initiated in an un­ Sutherland Highlanders and wounded
derground storm-water drain on the in France, 1916. A fter convalescence
far side of the playing fields. returned to France where he was
awarded the MC for gallantry on 18th
The strength, in those days, was ne­ April, 1918. Killed in action, 6th June,
ver more than eighty, as only boys of 1918.
twelve years and over were accepted in­
to the detachment. Big events then Between 1923 and 1930 the Cadet
were ten-day camps at such places as Corps included, among many others of
Worcester and Somerset Strand. A great whom we have no trace, members such
occasion was the inspection of the Ca­ as the famous Jock van Niekerk, Sholto

Wynberg det Detachment on the Parade, Cape


Town, by Lord Roberts.
Douglas, MC, DFC, eventually Comman­
dant of the Cape Town Highlanders, H.
de Villiers-Hamman, the world authority
Later WO Brennan replaced WO on nervous deseases, Chris and Ossie
Boys' Windrum and a band was also started
under staff Sergeant Cross.
Newton Thompson, A. W. Solomon, now
with the Provincial Administration, who
The Anglo-Boer War caused much ex­ obtained a DFC for raising a submarine
in the Mediterranean and W ing Com­
High School citement in the Cadet Corps as the now
redundant Lee-Metford rifles were issued
to School Detachments.
mander Gordon Key, OBE, DFC, now a
Director of Syfret’s Trust.
In 1930 the Cadet Corps was disband­
The first World W ar naturally had a ed to be remobilized in 1939 by Lt D.
stimulating effect on the Cadet Corps, Marais. W orld War I I also gave it a new
but it was rather depleted as many pu­ lease of life. Again many pupils from
(Continued from page 31) pils, some as young as 151 years, left the school saw service and the school’s
the school to take up arms. Many dis­ swimming bath stands as a Memorial to
tinguished themselves, and it is due to those who were killed in action.
Mr. E. T. Littlewood that we have a When Mr Bowden took over the
carefully compiled Roll of Honour to Headmastership of the school after the
the pupils who saw service. Over 400 retirement o f Mr Clegg in 1947, the Ca­
pupils saw service in His Majesty’s For­ det Corps received special attention
ces, of whom 43 did not return. The again as Mr Bowden was a keen mili­
School’s Memorial Gates are to their me­ tarist, having seen service as a Com­
mory. mandant himself. Since then our cadet
A remarkable family of this period Corps had in its ranks the Springbok
was the Scott brothers, of whom there Rugby footballers, Lionel Wilson, Dave
were six. Particularly S. Scott, G. Scott, Stewart and Doug Hopwood.
C. Scott and A. Scott distinguished The Cadet Corps has been under the
themselves in the military service. For command of Capt W. Lennox since 1964,
example, the eldest, S. Scott, has the with a strength of approximately 400
following record: Cadets.#

PARATUS DECEMBER 1970


33
Gewetensbesware W eens
Godsdíenstíge Oorwegínge
„Want die Owerheid ís ’n dienaaz
van God, jou ten goede. Maar as jy
kwaad doen, vrees dan; want hy dra
die swaard nie verniet nie, want hy
is ’n dienaar van God, ’n wreker, "om
die een wat kwaad doen te stra£” —
Rom 13:4 deur ds S. Ozrevech

0 N S konstateer met dankbaarheid en trots die feit dat die note van die klavier streel as om ’n jaar te offer om te
duisende seuns van ons volk die afgelope tyd hulle vry- leer om paraat te wees om sy land te verdedig.
w illiglik aangemeld het vir hulle diensplig — opleiding in Ons was onlangs in gesprek met ’n vader van ’n jong seun;
die Leer, die Vloot en die Lugmag. Dit staan in skrille kon- ’n getroue volksman wat worstel met ’n skynbare botsing van
tras met dit jeug van die VSA, waar konskripsie-kaarte in lojaliteite ten opsigte van verpligte militêre diens. Die bot­
die openbaar deur jongmanne verbrand word en op dié wyse sing het gegroei uit sy kontak met ’n besondere sekte wat
verraad gepleeg word teen hulle duur-verworwe erfenis. in ons omgewing aktief is.
Daar is ongetwyfeld ook in ons land diegene wat in hierdie Die botsing ontstaan vir hom hierin:
opsig hulle verantwoordelikheid probeer ontduik. Daar is on- Enersyds is daar die verpligting om militêre opleiding te
gelukkig moeders wat liewer sien dat hul seun se vingers ondergaan wat op die jeug gelê word, met die moontlikheid

. . . want hy dra die swaard nie vernlet nie . . .

^ f ■
dat hulle later in ’n opstand of oorlog LEW E is ’n gawe van God en die mens Vra ’n mens hoe dit dan nou te ver-
die wapens sal moet opneem. Hy erken is nie vry om dit te neem nie. klaar is, dan lui die antwoord dat die
(Jie goddelike roeping van die owerheid, Die owerheid moet soms die mens ter Owerheid uit homself die bevoegdheid
en hy voel hom verplig tot gehoorsaam- dood veroordeel omdat hy hom aan die nie sou hê nie, maar dat hy as ’n die­
heid aan hulle bevele. beeld van God soos in sy medemens ge- naar van God geroep is om as plaasver-
Andersyds, staan hom die Skrifwoord openbaar en daarom aan die Majesteit vanger van die God van Orde op aarde,
voor die Gees dat ’n mens God meer ge- van God self vergryp het. In hierdie sin in belang van die regsorde te handel.
hoorsaam moet wees as die mense. In- word die gebod opgehef en ondergeskik En waar God die reg het om lewe te
dien die owerheid dus van ’n mens eis gemaak aan die plig van die owerheid. neem, omdat Hy dit ook gee, en vrymag-
wat God se W et hom verbied om te doen, So lui dit in die Ou Testament. En so tig daaroor beskik — soos Hy dan ook
dan het hy eintlik geen keuse om V IR staan dit ook in die Nuwe Testament: wel by elke geboorte en by elke sterf-
God en TEEN die owerheid te kies nie. Wanneer die Apostel Paulus oor die bed doen — daar het Hy dieselfde vry-
Dit is vir hom duidelik dat God in die amp van die Owerheid skryf, sê hy let- heid en bevoegdheid aan sy plaasver-
sesde gebod ons verbied om dood te terlik in Rom. 13: 4: vanger gegee. Dit is die gedagte wat Je­
maak — hoe kan ons dan mense tot „W ant die Owerheid is ’n dienaar van sus tot die regsprekende Pilatus uit-
diensplig dwing? God jou ten goede. Maar as jy kwaad spreek:
Daar is hier dus ’n eerlike soeke na doen vrees dan, want hy dra die „Jy sou geen mag oor My gehad het,
sekerheid en ’n opregte gewetensbe- swaard nie vem iet nie, want hy is ’n as dit jou nie van Bo gegee was nie.”
swaar. En dit verdien om emstig getoets dienaar van God, ’n wreker, om die een V ir die Skrifgelowige staan dit dus vas
te word. En die Christen gebruik elke wat kwaad doen te straf.” dat ingeval die Goddelike reg geskend
maal die Woord van God as norm in sy God gee dus aan die Owerheid die word, die Owerheid die roeping het om
toetsing. swaard in die hand- Nie as ’n onskuldige na die swaard te gryp, en in ernstige
Ons kan miskien die beste begin met ornament nie of slegs ’n simbool nie, gevalle, selfs met die swaard te dood.
hierdie toetsing, deur op te merk dat die maar om dit te gebruik as die goddelike Die skending van die gereg kan binne
W et van die Here vir alle mense, en dus regsorde geskend word. Die Owerheid die grense en in die boesem van die volk
ook vir die Owerheid as individue geld. ontvang daarmee ’n bevoegdheid wat aan geskied — Of dit kan van buite af ge-
Hulle staan met hulle onderdane almal geen ander enkele mens geskenk word skied, deurdat ’n vreemde mag sy be-
onder die Hoe W et van God: nie en wat reëlreg teen die sesde gebod
JY MAG DIE DOODSLAAN NIE. in gaan — omdat dit die gebod ophef. (V e r r o lg op bladsy 74)
En dit is so: Indien één van hulle hom
hieraan skuldig sou maak, sou hy ter- . . . want hy is 'n dienaar van God
stond voor die regbank gedaag word om
sy regverdjge straf vir sy daad te ont-
vang. Dit geld vir alle individuele per- t m m Ê Ê Ê Ê Ê Ê Ê is Ê Ê iÊ Ê Ê Ê Ê Ê m
sone.
GELD DIT NOU OOK V IR DIE OWER­
HEID AS INSTITUUT?
As ons op die fondament van Gods Woord
staan, dan kan ons hierdie vraag met ’n
besliste NEE antwoord.
Die owerheid is ingestel om die oor-
spronklike bloedwraak te vervang. In die
vroeë tyd het een van die naaste bloed-
verwante ’n misdaad wat teen sy naas-
bestaande gepleeg is, eiemagtig gewreek.
’n Mens dink onwillekeurig aan die woes-
teling Lamech, wat sy wraak met ’n pas-
gesmede swaard in sy hand staan en uit-
gil: „Want Kaïn sal sewemaal gewreek
word en Lamech sewe-en-sewentig maal.”
(Gen. 4: 24.) Met so ’n situasie, waarin
elke man sy eie regter was, kon die
samelewing uiteraard nie rustig ontwik-
kel nie.
Daar was ’n vaste regs-orde nodig,
waaraan elkeen hom moes hou en waar-
deur gepleegde misdade nie na willekeur,
maar volgens die beginsels van Godde­
like reg gestraf word. Om nou hierdie
regsorde te handhaaf, het God die ower­
heid ingestel. Dat dit die plek van die
willekeurige bloedwraak inneem, blyk
duidelik uit die woorde van die instelling
daarvan wat ná die sondvloed plaasge-
vind het:
„H y wat die blood van ’n mens vergiet,
sy bloed sal deur die mens vergiet
word, want God het die mens na Sy
beeld gemaak.” (Gen. 9: 6.)
Volgens die kanttekeninge sien dit
tereg op die owerheid en die strafuit-
oefende plig van die owerheid. Hulle
word deur God daarmee belas, want die

PARATUS • DECEMBER 1970 35


34
CLARK
L in iE ATLAS
MAST SYSTEM
A lightweight lattice mast
for speedy erection up to
150 feet in remote locations

For further information contact:


TELECOMMUNrCATIONS
AND ELECTRONICS DIVISION
DOWSON & DOBSON LTD.

P.O. B O X 7764, JOHANNESBURG.


TELEPHONE 836-1301
Or any of our branches throughout
Southern Africa.

PARATUS • DE8EMBER 1970


36
..AKSIE
híerdíe brief!
deiii: D. E. Reitmann
Q N S is almal vertalers, of ons dit nou ..action taken” vertaal met „afgehandel” .
besef o f nie. As ons ’n woor^ o f uit- ’n Mens moet sover moontlik wegkom
drukking in Engels ken, maar nie weet van die Engelse bewoording en net die
wat goeie Afrikaans daarvoor is nie, kom betekenis vertaal. soos blyk uit die vol­
ons voor ’n vertalersprobleem te staan. gende paar moeiliker gevalle:
W ie van ons ondervind dit nie daagliks take voucher action = bewyse opstel,
nie? take hastening action = aanmaan, ’n
Nou is dit ongelukkig so dat sekere aanmaning stuur,
woorde en uitdrukkinge net eenvoudig take disciplinary action = tugmaat-
nie vertaal wil wees nie. Hulle het deur reëls neem.
gebruik so vasgewortel geraak dat dit Dit is nou genoeg van die aksie wat ons
soms syn of hulle nie uitgeroei en deur teen ..action” het.
goeie Afrikaans vervang kan word nie. Nog ’n onkruid wat erger as kakiebos
’n Tipiese voorbeeld van hierdie ver- is om uit te roei, is die foutiewe gebruik
skynsel is „action” en „take action” . In van w ie in gevalle soos: Die man wie
die Weermagstaal kom hulle gedurig dit gesê het . . . (betreklike voornaam-
voor en vir menige vertaler skep hulle woord). Dit is waarskynlik die invloed
onoplosbare probleme. Nou is daar geen van Engels waar ’n verskil gemaak word
beswaar teen die woord „aksie” as soda- tussen „the man who . . . ” en ..the
nig nie. Dit is goeie Afrikaans, mits dit table, which . . . ” . Dit is verbasend
in die regte verband gebruik word. Ons hoe dikwels hierdie tout voorkom. selfs
kan tot aksie oorgaan, ons kan praat by ontwikkelde persone van wie ’n mens
van die mooi aksie van ’n atleet of van dit glad nie sou verwag nie. Die moeilik-
’n toneelstuk met te min aksie, ons kan Korrekte Afrikaans vir „take action” is heid is natuurlik dat ’n mens se taalge-
’n aksie teen iemand hê, en so meer. „stappe doen” , ..optree” of ..handel” . bruik op gewoonte berus en as jou aan-
Maar die probleem lê by die ..action” Maar ons moet nie van die eenvoudige dag nie pertinent daarop gevestig word
in verband met dokumente, vorms. sta­ wegskram nie en waarom kan ons nie nie. gaan jy salig onbewus van jou fout
te, boekhou, ensovoorts. „the following action is to be taken” daarmee voort.
In hierdie verband sien en hoor ’n vertaal met „die volgende moet gedoen In hierdie gevalle gebruik Afrikaans
mes so dikwels ,.aksie neem” , wat na- word” nie? Die opskrif van die kolom wat, afgesien daarvan of dit op persone,
tuurlik ’n onding is in Afrikaans. Som- ..action by” kan ons vertaal met „optre- diere of dinge betrekking het. Dus: die
mige probeer die probleem omseil deur de deur” in die geval van notules. en as persoon wat . . . . die hond wat . . . ,
„handeling neem” te gebruik, en dit is alles wat in verband met ’n dokument
maar net sulke onmoontlike Afrikaans. gedoen moet word, gedoen is, kan ons (vervolg op bladsy 79)

Krygstaalkrismis
J N die feesgety gaan dit sommer gewone verweer in hierdie gevalle Dans van 17 Tentopslaanregiment
baie goed met die SAW, en die is dat Afrikaans dan „iomp” is. Ook reg, maar te lank, is:
welwillendheid dring selfs deur tot Dis ’n eienskap van Engels dat 17 Tentopslaanregimentsdans.
die muwwe woordeboekreuk van die mens, binne perke, ’n rits woorde Ligteskopgraafeskadron k o n
taalkantore. W ie kan anders as om langs mekaar skryf. Dis ’n eien­ hulle probleme op dieselfde wyse
met ’n mate van opwinding te lees skap van Afrikaans dat jy eers opgelos het. Hul eenheid se naam
van die „17 SA Tent Opslaan Regi­ woorde logics in groepe saamstel, is baie lank, maar daarmee moet
ment Dans” van 5 Desember, of die en die groepe dan met die woord- hul maar genoeë neem. Seksie Tik­
..Jaarlikseligteskopgraafeskad r o n- jies „se” en „van” koppel. Die re- sters se probleem is, soos gewoon-
afsluitingsfunksie” op 4 Desember? sultaat hiervan is ’n duidelike een- lik, van onieke aard. Indien hnlle
Of wie kan M l staan teenoor so ’n betekenisbeskrywing. Dit is so mak- sou skryf „Seksie Tiksters Braai
uitnodiging: „Braai VIeis van Sek- lik dat mens dit as ’n formule kan Vleis” sou die taal nog krom wees
sie Tiksters op 31 November 1970” ? nitdnib; maar hul uitnodiging sou besondere
Die magtige SAW staan verplet- Eenheidsnaam (se) Geleentheid byval vind. Hulle kan dns skryf:
ter op die slagveld van aanmekaar- OF Geleentheid (van) Eenheids­ „Vleisbraai, Tiksterseksie”
en losskrywe, en tevergeefs kramp naam of
snellergeëelte vingers saam om die OF Geleentheid (van die) Een­
balpuntpen — hy bly magtiger at, heidsnaam ..Tikstersafdeling se Vleisbraai”
die swaard. Volgens hierdie formule kon 17 Dis nou genoeg. Hier kom ons
Die taalgedroggies wat hierbo ge- Tentopslaanregiment hul funksie eie uitnodiging nou net van ons
noem is, spruit uit die onvermoë genoem het: Seksie Tiksters terug. Sentrale
van skrywers om te besef dat Afri- 17 Tentopslaanregiment se Dans Krygs Taal Buro Einde van Die
kaanse nie Engels is nie, en die of: Jaar Partytjie SAW H i k «

PARATUS DECEMBER 1970


37
The whole of South Africa is yours
to enjoy in Opel Kadett comfort and
style, mile after mile economy and
dependability—and that's not all—
— Kadett offers you 45 Big car refine­

THINK YOUNG ments that cost no extra (like a


spacious interior, body contoured
seats and 22 cubic foot boot).
AND GO PLACES
Everything you ever wanted in a car
is waiting for you to enjoy at your
Kadett dealer—go, discover what
'Think young' motoring can do for
you.

Durban
South Coast ■■

Knysna
Wilderness
George
Pietermaritzburg
Drakensberg hh
it
1
Kaapstad N2 Bloemfontein
Windhoek
S.W.A East London ^73
Kruger I Lourenco ort Elizabeth 285
National | Marques
Park

Í Cry*!al KEO/S

PARATUS • DESEMBER 1B70


38
BRIEWE LETTERS
ÁAN DIE TO THE
REDÁKTEUR EDITOR

In the regal ranks of thick white china; Aan die hele personeel van veral Saal
Washing Dishes Heard the trumpets. 28 en Saal 14 waar hy gelê het, ons in­
■£ AM at present undergoing my Natio­ Proud and painful. nige dank. By elke geleentheid wat ons
nal Service in the SA Navy, and am And strained towards the intimations vanaf Kimberley gehad het om hom te
aboard an anti-submarine frigate in Of something finer. besoek, kon ons onderhoude voer met
Simonstown. die dokters en susters in bevel. Ons
I have struggled dink veral aan dr. Foreman, suster H o­
When I was detailed three months In the greasy sinks.
ago to become a permanent scullery lier en suster Du Preez. Ons het dit
The oily waves o f non-pacific seas; opreg waardeer.
hand I was at first angered at the degra­ And seen the crash
dation of washing dishes fo r my living, Ons wens ook die bevelvoerder wat
And grind saam met die groep dienspligtiges weg
and I said some very hasty, very bitter
O f bitter battles — was na die grenspos te bedank vir sy
things about National Service, which 1
Heroic deeds at Sunday morning teas. vinnige optrede daar in die vreemde en
had, up to then, enjoyed immensely.
I have wept in besonder ook ons dank aan dr. Mur­
But then I suddenly realized exactly
Amidst the carnage ray wat daar so vinnig en bekwaam op-
how this Defence Force operates. It is
O f shattered cups and broken spoons getree het.
like a machine, built by master crafts­
and knives; Daarbenewens wens ons ook die be­
men, to perform a certain task, and
velvoerder van Potchefstroom en die
although some of the levers and cog­ I have longed to join
The sacred few, bevelvoerder van die Nr. I Militêre Hos-
wheels in that machine are larger than
The pudding plates and saucers pitaal Voortrekkerhoogte te bedank vir
others, they are all absolutely essential,
Who gladly gave their lives. die wyse waarop hulle ons as ouers in
and they all have their own functions
kennis gestel en gedurig op hoogte ge-
— to work towards the smooth and
I have plucked a poppy hou het van ons seun se toestand gedu-
flawless running of that machine, our
A t the silent tombs rende daardie kritieke dae toe hy so
country’s Defence Force. And although
The weedy graves of public refuse dumps uiters kritiek was en ons in groot span­
my own job seems nothing at all, espe­
I have served my country. ning verkeer het. Ons kon te enige tyd
cially when taken on its own, it fits per­
John Pitt met hulle in verbinding tree en hulle
fectly into the whole pattern of Naval
Simonstown het ons altyd met die grootste verdraag-
organisation, and the intricate and
saamheid en hoflikheid behandel.
complex administration of a warship.
Mnr. en mev. C. D. Kruger
I have attempted to put this idea into
more effective words by the use of
Bale Dankie Kimberley
poetry, and I would be very grateful in­ 0 N S as ouers van sktr H. S. A. Kruger
deed if you could find the space to pu­ (Hennie) wat vanaf 10 Junie tot Encapsulation
blish it in your excellent magazine, 14 Augustus in die Nr. I Militêre Hos-
which I personally read regularly every article on encapsulation by Col
pitaal, Voortrekkerhoogte was weens ’n
month. I feel that in this way the baie ernstige aanval van meningitis en C. F. Vermeulen in the October is­
thousands o f trainees in military camps daarna neuritis w il hiermee ons innige sue of „Paratus” was most interesting.
and bases at this moment might imder- dank betuig aan die spesialiste, dokters, However, there is one aspect on which
stand just a slight bit more easily, susters en verpleegsters wat ons seim I would like to comment and which I
exactly what it is all about. op so ’n bekwame wyse bygestaan het hope you w ill publish fo r readers to
tydens sy ernstige siekte. note.
THE M ACHINE Ons is sterk bewus van die feit dat dit The author says: „Encapsulation Is
— naas die Allerhoogste — slegs aan merely a word describing the technique
In the last three months I have washed hulle almal se snelle optrede, intense whereby an object is embedded in a
almost half-a-million dishes. ondersoeke en toegewyde verpleging te hardened clear resin block, thereby pre­
I have marched. danke was dat hy in so ’n mate herstel serving it virtually for evermore” and
Immortal, het dat hy nog saam met ons kan wees. (Continaed on page 80)

PARATUS • DECEMBER 1970


39
Navy and Air Force

. y \
The two divers who participated in the
" , '< 1 air-sea rescue.
-V #-
'4 •-Í ir
f

BOTTOIVi LEFT: The “ iniured" diver is


hoisted to the helicopter.
• ' ' '

i The Hercules flies slowly over the dam


before dropping “supplies” .
o

« I

PARATUS • DESEMBER 1970


40
display at
Aloe Fjord

irrHE W A TE R C A R N IV A L at Aloe
Fjord on Saturday, November 28, Members of the SA D F were at strategic A
once again proved that the SADF is points and in constant radio contact w it h y
ready for any emergency. each other. The control tower can be seen
The morning and early afternoon was in the background.
mainly devoted to water sport as enacted
by the different clubs. There were yacht­
ing, skiing, diving boat races, a life sav­
ing display and parachute jumping.
A part of the huge crowd watching the
These items delighted the thousands
Air Force display.
of visitors and prepared the ground for
the SA Navy display (an air-sea res­
cue) and the S A A F flying display.
Just after 1600 hours a helicopter
made its appearance over the water. Its
crew had to rescue an “ injured” diver
that had been dropped by boat earlier.
Another diver was dropped into the wa­
ter to fasten the “ injured” one to the
hoist. The “ injured” ciiver was then
hoisted to the helicopter very carefully
and then the other one followed.
A ll in all a very impressive rescue,
made possible by long practice and pre­
cision work.
After that a Hercules moved slowly
and very low over the dam, dropping
“ supplies” that could be picked up by
“ survivers” of a plane crash or ship­
wreck.
A Buccaneer and four Mirages put up
an excellent air display. Breath-taking
manoeuvres had the spectators gasping,
and many of them said: “ How can they
do it and yet stay in perfect control of
their machines?”
The tents in which the competitors
were housed were also erected by the
SADF. k-'-r -A .
As in many other national activities
the SADF contributed significantly to
the success of the Water Carnival.#

PARATUS DECEMBER 1970


41
Ever wondered why
ROLLS-ROYCE
is 0houshold name!
Here are so m e
o f the re a so n s
1907 Rolls-Royce Silver Ghost makes 15.000
mile run with independent road-testobservers.
1919 Rolls-Royce powered Vickers aircraft
makes first non-stop transatlantic flight.
1931 Rolls-Royce Supermarine seaplane
breaks world speed record for Great Britain.
1938 Rolls-Royce drives Thunderbolt car to
world land speed record of 357 mph.
1940 Rolls-Royce Merlin engines pov»er
Spitfires and Hurricanes in the Battle of
Britain.
1945 Rolls-Royce Derwent turbojets power
Gloster Meteor first jet aircraft to world
speed record.
1953 Rolls-Royce Dart is first propjet engine
to enter regular airline service.
1958 Rolls-Royce Avon-powered Comet 4
is first jet airliner on Atlantic air service.
1960 Rolls-Royce powers Short SC-1 world'»
first true VTOL aircraft.
1960 Rolls-Royce power Boeing 707 and
Handley Page Victor first turbo fan aircraft
to enter service.
1964 Rolls-Royce aero engines mark up 50
million hours accumulated civil and military
experience,
1968
I3BB Hons-Hoyce
Rolls-Royce uiympus
Olympus power Angio-
Anglo-
French CONCORDE supersonic civil airliner,
and in 1369
Rolls-Royce Eagle diesel engines set new Soemg/BJ
heavy-duty trouble free record* for transport
operators and other users.

Rolls-Royce Is organised Into three


Divisions - Aero, Automobile and Oil
Engine - with 18 subsidiary oompanles
throughout the world. Rolls-Royce turbine
aero engines have been chosen by more
than 130 airlines and 40 armed forces.
Rolls-Royce diesel engines are working
in over 100 countries wherever extra
heavy-duty power Is required.

E A G L E 220
GROSVENORIHDUSTRIALENGINESITD
P.O. Box 99, Johannesburg. Phone Tel. 834-7561
'ROILS DIESEL » PETROL EHGIMES AND AT JOHANNESBURG * DURBAN (VINCENT b PULLAR)
ROLLS-ROYCE AERO ENGINES * MOTOR CARS
EAST LONDON (ALPHEUS W ILLIAMS) • PORT ELIZABETH
INDUSTRIAL GAS TURBINES
(STEEL & DIESEL) • BLOEMFONTEIN (GALLION) • WINDHOEK
D IE S E L S ROCKET MOTORS • NUCLEAR
PROPULSION. (HYDRODYNE)
Krnym’s is m

PARATUS t DESEMBER 1970


42
Notes on the history of No 42 Air Observation Post Flight,
6th South African Armoured Division,
Central Mediterranean Forces
by S. P. de Baillon

Q O LO N E L H. Roos, the present South an outline of events to refresh my me­ allied armies been followed, it should
African Military, A ir and Naval A t­ mory as to dates, etc. I hope that this have been an artillery unit. It was of­
tache in Portugal, where the author of account w ill be of interest not only to ficially classified as such in the Division,
these notes has now retired, once men­ ex-officers and men, who served with as will be shown below.
tioned casually in conversation that he the flight, but also to serving personnel Although the smallest unit in the
had gained his “ A O P Wings” with the in the Defence Force. Perhaps it may Division, 42 A O P Flight, — as it formed
42nd Squadron SAAF, which is now a even make an addition to 42 Squadron part of HOSA detachment artillery —
reconnaissance squardon. It is evident archives! had the honour of leading, with its
that this squadron was, so to speak, the I must thank Colonel Roos both for Austers flying overhead, the 6th SA
“ child” of, and got its designation from having inspired me to put pen to paper, Armoured Division’s Victory parade,
No 42 AOP Flight, 6th SA Armoured to write this article for “ Paratus” and which took place on the Monza racetrack,
Division, which was formed — and dis­ also for having made my task the easier. near Milan, on 14th May 1945.
banded — during the Italian campaign SPECIAL FEATURES: There were no casualties in the unit,
in World War II. Rightly or wrongly, I As far as I know, this flight was the mainly due to the fact that the flight
consider myself the “ founder” of this only operational unit to be formed in was only in the field for a very short
flight. the field by the Union Defence Forces period, April and May, when enemy re­
Through circumstances that I will de­ in World War II. sistance was already beginning to flag.
scribe I was not only instrumental in The flight was the smallest unit of our Operationally the unit was a law unto
forming this unit, but was also respon­ combat formations. itself, as w ill shortly be shown.
sible for its operational side. It was a SAAF unit, of which all ope­ An A ir Intelligence Officer was post­
As it is now a guarter of a century rational personnel, except the 00, be­ ed to the flight a distinction not en­
since this took place. Colonel Roos was longed to the A ir Force. Had the accep­ joyed by any other allied A O P Flight.
kind enough to obtain from war diaries ted pattern of AO P flights in all other (Continued op page 45)

4th May 1945:


A photograph of the flight’s personnel, taken at Milan Aerodrome.

. M- * . i
a

\ ^ f - r 2 ^

PARATUS • DECEMBER 1970


43
Die Komatsu DTSS-Graaf...
die manne uiat horn ken,bElaai horn met lof.
Hulle beiaai horn natuurlik ook met swaarder dinge
as lof, maar met die seker wete dat die 175 Cummins
Dieselenjin enigiets op grootmaat kan skep an laai -
2,6-3 kub. jaart. Dinge word mos vir hulle speelmaklik
gemaak deur 'n enkele hefboom wat alle emmerbe-
wegings beheer, deur twee vertragingspedale vir
breukgedeeites van 'n beweging, slingerbande vir vin-
li:,,, niger werkverrigting en deur tw eepedaalstuur en
-rembeheer. Eintlik is daar slegs een ding wat die
........ KOMATSU D 75 S GRAAF nie sal
laai nie - u bedryfskoste.
Dan is daar ook die D55
S-3 van 1,8-2 kub. jaart
vir kleiner take.

KO M ATSU

DiENS; K O M A TS U is g e rug ste un deur 'n landswye diens-


organisasie w at on de r fab riekstoe sig aksiegereed bly om u
K O M ATSU te hou waar d it h o o r t . . . op die w erkterrein.
Gerugsteun, veroprei en versien deur ILLIN G S (P TY ) LTD.
JO H A N N ESBU RG : Posbus 196 Isando, Teletoin 975-3631: D URBA N :
Posbus991, telefoon 75450/79133/74391. K A A P S T A D : Posbus 137,
Beilville. telefoon 978311, PORT E LIZ A B E T H : Posbus 2363, telefoon 48521.
SPRIN G S: Posbus 619, telefoon 564977. S .W .A FR IK A : Posbus 161,
Windhoek, telefoon 4404. BLOEM FONTEIN : Posbus 1454, teletoon 71047.
P E T E R S B U R G : Posbus 321. telefoon 3131.
^AMÍ6. rÁtÏQUHÁri AND dlSHO' jf]/

PARATUS • DESEMBER 1970


44
42 AOP
(Continued from page 43) it might distort the picture if I started However, between the date of my post­
by criticising the lack of precise instruc­ ing and that when all the elements of
The reason for this w ill also be shown. tions given me at the time. Nobody the new flight — administrative and
I was, in fact, the AIO , in question. I seemed to know anything. Luckily, how­ ground personnel, Motor Transport and
ha(i been with 7 Wing, SA A F from the ever, all turned out well in the long run, Stores, ground crew and mechanics —
landing in Sicily until we reached and the flight became operational on had been gathered together at the
R IM IN I aerodrome towards the end of the 15th of April. former Italian aerodrome, 5 kms from
1944. To justify the foregoing, I feel that LUCCA, I was made to realise, — espe­
The senior SAAF AIO , Major — now the reader should appreciate the most cially in the absence of an operational
Sir Keith Acutt, — instructed me, be­ important problems: commanding officer, — how great had
tween postings, to visit neighouring been the responsibility thrust upon me
Captain Morton, who was acting as OC
British AOP flights operating in the for what was really all that mattered —
from the formation of the flight, was a
sector, just north of Florence, with the the operational side. A fter all, the only
non-operational officer, who was, in fact,
8th Army, British Expeditionary force. justification for such a unit in the field
our Adjutant. He had collected the
The object of this exercise was that was that it should be fully efficient and
I should make a complete report for vehicles, stores and ground personnel
that had been allocated to the flight, sufficiently flexible to fulfil its role
Pretoria of how these units operated, under all circumstances. As far as I was
but until just before we became opera­
and the use of these flights in directing concerned, nothing else mattered, and I
tional there were neither aircraft nor
artillery fire, and to collect any books, was determined that 42 AOP
pilots! The OC was posted to the unit
pamphlets and literature relevant to flight should be able to cope with all
on April 7th, just one week before we
this subject. The officers of these units that was expected of it. It would, in
became operational. He was acting-Ma­
proved themselves most hospitable and fact, be a model flight of its kind, even
helpful, doing everything is their pow­ jor Brereton-Stiles, a SA officer, pre­
viously seconded to a British commando if I had to use completely unorthodox
er to facilitate my task and supplying methods.
unit in another theatre of war. He and I
me with a mass of documents, which I decided that operationally we would
I sent back with my report through the were the only two officers with any
active AOP experience. run the unit more or less on the lines
usual channels, in this case, advanced of a fighter-bomber squadron, of which
HQSAAF. Of the six SAAF, pilots allocated to the I had had experience. The reason for this
This was the last I thought I would unit on March 13th, bringing with them was that during the Italian campaign 7
hear about this pleasant interlude, which four Auster V aircraft — ex-Union in­
Wing Spitfires had met with practically
had both been a change from routine and structors itching to be sent “ up north” , no fighter opposition, it was therefore
had allowed me a closer peep at the with one possible exception, none had re­ decided to turn these fighter aircraft in­
front lines than had been possible when ceived his “ baptism o f fire” or for that to fighter-bombers, to strafe and bomb
operating from fighter aircraft airstrips. matter had had any field experience enemy HQs, transport and tactical sites
However, in a very short time my report whatsoever. But that is only half the — bridges, etc. In those days, helicop­
was to catch up with me. I was flabber­ story.
ters were not used as they are today. I
gasted to receive in February 1945, a The usual procedure in allied AOPs argued that if it were possible for Spit­
posting to N r 42 AOP Flight, SAAF, a was to employ artillery officers who fire pilots, flying at about five times the
unit, which, so far as I knew, did not through their training were used to di­ speed of our Austers, to give their opera­
exist. It did, in fact, only exist on paper, rect and correct shoots, and to teach tions officer, on debriefing, all the “ dope”
being officially “ established” at SA A F them to fly light aircraft, thus ensuring on enemy ground formations, emplace­
Advanced Transport Camp at BARI on that there would be no problems in di­ ments, anti-aircraft guns, etc, there was
3rd January. recting guns from the sky through RT.
no reason why our new AOP flight
A t this stage it is important to re­ In our case this procedure was reversed. should not work on similar lines.
member and to understand the “ climate” We had been allocated A ir Force pilots
To achieve this I “ set my sights high”
of the moment. Here was the 6th A r­ whom we were expected to train in no
and tried to gather round our new for­
moured Division, which had been advan­ time at all in the “ art of gunnery” . Any
mation all the elements calculated to
cing through Italy either “ blind” or with gunner will appreciate how difficult was
make it 100 per cent efficient. I indent­
the aid of borrowed A O P fligths. Its ad­ the problem with which we were faced.
ed fo r a caravan, to serve as a mobile
vance had been up the centre of Italy — Lastly, I — an air intelligence officer “ Ops” room. This was supplied in record
ROME on June 6th 1944, ORVIETO and — was posted to the unit with no speci­ time by a British royal engineers and
then FLORENCE. This covered the left fic instructions about my functions. Such mechanical engineers unit at MONTE-
flank o f the 8th Arm y BEF and also re­ a posting to A O P was completely un­ C A TIN I. Apart from the standard RT
presented the right flank of the Am eri­ heard of, as none of the other allied sets, fitted in Austers, I envisaged a
can 5th Arm y under which the SA forces flights had an AIO on their strength, second communications network with
were serving, on the Division’s left. However, it dawned upon me that the VH F sets in the aircraft, to ensure com­
I fee l sure that a swift decision had reason for this might be that someone plete security in transmission and to
been made by the powers that be that higher up had remembered that prior to keep us “ au fait” with the situation at
the 6th Division must have its own AOP joining the South African A ir Force I the front while denying to the enemy
flight. In the light of what transpired it had been a gunner and therefore in a the ability to listen in to instructions
was definitely a case of “ here are the position to cope with a new untrained given out “ in plain” over our RT circuit,
tools; now get on with the job!” I real­ air force unit that would have to do its which it was easy fo r them to intercept.
ised shortly after my posting that the best in directing the divisional artillery Unfortunately, due probably to the very
higher authorities, who had taken the fire. A t the beginning of the war I had short time that the flight was in action
desision, had made no effort whatso­ been a French liaison officer attached — two months — these sets were never
ever to discover the proper working of to the 61st medium regt Royal Artillery, supplied.
an A O P flight, despite my detailed re­ BEF, the Denbighshire Yeomanry, with However, by March 15th, we had some
port. which I had fought through the Belgian aircraft and the pilots had arrived. They
I knew that there were many thorny and French campaigns until evacuation were Lts G. N. Cock, R. Jeapes, H. B.
problems to be faced and overcome, but from Dunkirk and return to Britain. . (Continued on page 71)
PARATUS DECEMBER 1970
45
DIE AK 47

deur kmdt J. J. P. Erasmus

^^EKER die mees gedugte wapen in die hande van ’n ter- so dat slegs die loop vervang moet word om dit te omskep
roris, is die A K 47 geweer. Waar Komunistiesgeïn- in ’n 5.56mm kaliber.
spireerde terroriste ook al hul verskyning maak in die vrye Die A K se grootste voordeel lê waarskynlik in sy be-
wêreld, daar vind mens die A K , of „Avtomat Kalashnikov” . troubaarheid. Amerikaanse toetse en waarnemings in Viet­
Die Busse het die geweer ontvsferp nadat hulle tydeiis nam en Israel het bewys dat die A K uitstekend fungeer,
die tweede Wêreldoorlog aan die verkeerde kant van die onder swak toestande. Modder, stof, hitte, koue en swak
Duitse „Sturmgewehr” beland het. ammunisie het blykbaar min uitwerking op die AK. Dit
Die A K is dan ook baie soos die stormgeweer. Daar is vereis ’n minimum onderhoud en pas dus so reg in die
wel verskille by die sluitmeganisme, maar dit neem ’n ken­ kraam van Terroriste.
ner om die wapens met ’n oogopslag te onderskei. Alhoewel die A K effens swaar is, is dit kort en gevolglik
Die A K 47 gebruik ook ’n patroon wat feitlik die iden- baie handig in bosse. Modelle met opvoubare kolwe hanteer
tiese ballistiese vermoëns het van die Duitse Sturmgewehr. soos submasjiengewere en word veral in voertuie gebruik.
Die A K se patroon staan bekend as die 7.62mm m43, of,
meer korrek, as die 7.62x39mm. Dit is baie swakker gelaai VERGELYKENDE D A TA
as die 7.C 2x51mm NAVO patroon, nl omtrent 1500 vt/lbs
energie teenoor die 7.62x51 se ± 2500 vt lbs. Die hoofvoor- A K 47 R1 M16 (V S A )
deel van die laer krag is die feit dat die geweer amper niks Gewig .................... 10 lbs 9 lbs 6.3 lbs
skop nie en dat kort sarsies doeltreffend gevuur kan word. Lengte ................... 34 dm 40 dm 39 dm
Die patroon is kragtig genoeg, aangesien slegs 58 vt/lbs ener­ Magasyn ............... 30 skote 20 skote 20 skote
gie genoeg is om ’n militêre verlles te veroorsaak. Mens slaan Kaliber .................. 7.62x39mm 7.62x51mm 5.56x45mm
ook nie ’n vlieg dood met ’n voorhamer nie. Doeltreffende af-
Baie lande glo dat die 5.56mm patroontjie die patroon stand ..................... 400 x 600 X 400 X
van die toekoms is. Die VSA gebruik dit reeds al ’n geruime Gewig van 100 pa-
tyd. Ook hiervoor is die A K gereed. Die Russe het reeds trone ..................... ± 3.5 lbs ± 5.3 lbs ± 2.5 lbs
’n 5.56mm koeël in die 7.62x39 doppie van die A K gelaai en Tipe vuur ............. enkel/outo- enkel enkel/outo-
die resultaat was baie bevredigend. Die A K se ontwerp is maties maties #

Op meegaande foto's word geïllustreer hoe handig die AK 47


met sy kort loop in boswêreld is.
■ W - ' i

^■1
r;-*

~4

-t*

"*T ' ,v<-


■4;
M's

'í^ ife

a -T,;'^-*' '■ *’ ♦*'?*;’ ' ) » - 'k ïK . i ~<'W w a *|pi||Pi|Pij f ^ t ^ ^ X ' . ’ .M J


■ : rÁ - ï i i ' ' ,í * r J* í l - iá í^ ¥ * l^ - . J á ■i ' , U ' l ^ _i
nnnouming the G-cvlinder land-Rouer
Drive it anywhere you dare.
• j..W h i’re four cy lindetï. went before power for sticky situation^. Cor the
n o w 51 X g o a s
And even bei’
jeiter And it comes in a va>;t \ariety o f '
• The four-t.ylindc'r’ job won Land- bodv shapes and si7fi lor e\er\
‘ R'j'.'er ’15 repi-'fátior h ' ,bei"q un­ purpose, and e v w situation.
stoppable. It's still available as un­ If you VP got a <;ix-cylindc‘r job
. . ^stoppable as ever. But, the new 2.6 to do, w e've iiot d si\-i >iindf-r
X ' i litre 6-C)'linder engine has t \ en more job to do It.

C lo w s - (.o y k o r, Johannesburg and branches. K in g s le y & IM arais, Pretoria, Witbank. Laykor-K ennis Motors, Carletonville. Leykor-Baker's Garage. Pietersburg.
L e y ko r-B D M Diesel Centre, Tzaneen. L eykor-C oligny Motors. Coligny. Oas;s M otors (P ty) Ltd., Messina. L e v k o r-R o d e ric k & B o th a , Bloem fontein, W elkom .
A tkinsons-Leykor. Kroonstad. A tkirtsons-Leykor. Bethlehem. Leyland M o to r Corporation Ltd.. Swaziland. Leyland M o to r C orporation Ltd.. Lesotho. L e y k o r-
R o d e rio k & B ro o k L td ., Kimberley. U pin g to n U nion Garage. Upington. L e y k o r-H a rris o n s , Port Elizabeth and branches, L e y k o r - M a n n in g & P a tte rs o n ,
East London and branches. Leykor-U m tata M otors, Umtata. R o b b s -L e y k o r, Cape Town and branches. Leykor-Laing, Caledon. B randse Diensstasie, Vredendal.
L e y ko r-JB 's M otors, Malmesbury. Leykor-Bergrivier Motors, Laaiplek. Leykor-Bergrivier M otors, Vredenburg. Zebra M otors, Piketberg. Leykor-A lbertyn B Uys,
Paart. Leykor- Wetkom Garage, Oudtshoorn. Leykor- Van der Stel, Springbok. Standard Garage, Swellendam. C aM n la-L syko r Sentrum. Calvinia. Prins-Leykor.
Ceres. L e y k o r-T e rry 's , W indhoek, M arientai, Walvis Bay L e y k o r-S u p e r M o to r s , O tjiw arongo. M c C a r th y L e y k o r, Durban, Pieterm aritzburg and branches.
LB-LPE1322

PARATUS • DESEMBER 1970


48
4V R P on th e ball
A VEHICLE RESERVE P A R K is really on the ball as the
” sign and ball near the Park’s entrance suggests. Their
effic’ -'ncy and abilities were demonstrated recently during
“ Operation Fodder” — the ambitious operation which has
saved thousands of head of livestock from starvation in
drought-stricken areas. 4VRP under the command of Cmdt
W. D. Mohr (right) provided men and vehicles to assist
in the transporation of drought-relief fodder from farms
to collection points from where it was railed to depots in
areas hardest hit by the drought.

Lukin Scholarship: 1971


iT H E Department of Defence announces that an amount of
approximately R400 is available from the Lukin Scho­
Hitch-Hiking
larship Fund for the award of bursaries fo r the year 1971. |>HQ is strongly opposed to hitch-hiking by National
Scholarships are awarded annually to the sons of citi­
zens of the Republic of South Africa who served in the Servicemen in view of the unfavourable impression it
1914-1918 war in the land, air or naval forces of the United creates in so far as die SADF is concerned, and in view of
Kingdom, or in the event of no application being received the proven danger to life and hmb not only to the hitch­
from such candidates, to the sons of citizens who have hiker himself, but also to the motorist who, by sudden stop­
served or who are serving in the Permanent Force. ping or evasive action^ himself becomes a danger to other
The purpose of the award is to assist candidates to road users.
qualify for entry into the Permanent Force or fo r a profes­ Hitch-hikers will therefore not by action of arm or hand
sional, technical or commercial career. “ thumb” lifts or stand within a distance of four feet of the
Awards w ill be made early in 1971 and completed appli­ edge of a tarred road wherever this is possible.
cation forms should reach the Director General Personnel,
Defence Headquarters, Potgieter Street, Pretoria, not later They should remember that they expose themselves to
than 22 January 1971. disciplinary action where disregard of the above is evident.

PARATUS • DECEMBER 1970


49
S-N-l-A-S
HELICOPTERS
O Y E R 2 0 0 0 S O L D T O D A T E

ALOUEHEII
DJÍNN
5 Seater
2 Seater

S X 330
ÁLOUETTE III
20 SEATER
7 Seater

SUPERFRELON
30 Seater

THE FINEST RANGE OF HELICOPTERS IN THE WORLD

Represented by
OFEMA
PRESIDENT CENTRE, 265 Pretorius Street, PRETORIA.
Phone 26052

50 PARATUS • DESEMBER 1970


jy m Transvaalse Staatsartillerie het onlangs tydens ’n g€
sellige byeenkoms in die offisiersklub by Verdedigingí
hoofkwartier afskeid geneem van sy vorige bevelvoerdei
kmdt J. J. G. B. Knoetze. Op die foto onder verskyn kmd
en mev. Knoetze in die middel. Regs op die foto staan kmd
G. Geertsema, die Burgermageenheid se nuwe bevelvoerdei
en mev. Geertsema. Die egpaar links op die foto is kmdt ei
mev. S. J. Kritzinger.
Die offisiere van verskeie ander Pretoriase Burgermaj
eenhede en van die Staande Mag het die geselligheid bygt
v?oon. Op die foto bo verskyn vlnr kmdte B. V. Blignaut, G
Geertsema, W. G. Chapman en maj. P. J. Lourens.
Die nuwe bevelvoerder van die Transvaalse Staatsarti
lerie, kmdt Geertsema is reeds sedert 1954 aan die eenhei
verbonde. In die burgerlike lewe is hy hoof van die Afdelin
Bevolkingsensus van die departement van Statistiek. i
RADIOKOM
CORRESPONDENCE COLLEGE
presents

H O M E S T U D Y C O U R S E S IN

ELECTRONIC ENGINEERING
by RCA INSTITUTES INC
NEW YORK USA

IV Please send me further information on the following electronics training


programmes
ng H

Electronics Fundamentals
Television Servicing
Colour Television
Communications Electronics
Semiconductor Electronics
Solid State Electronics

H A D Í O K O M 1969 (PTY) LTD


GEORGE S T /H E N D R IK V E R W O E R D
FERNDALE DRIVE Name

RANDBURG
TVL
Tel. 485712
P.O. BOX 3 1 2 3 5 B R A A M F O N T E IN ,
JHB.

52 PARATUS • DESEMBER 1970


Begrafnísse

I ^ I E foto toon die begrafnis van vlug-


sersant T. E. Scheepers wat onlangs
te Atlanta, VSA, ooríede is. Hy was ’n
boordtegnikus by 28 Eskader. Vlugsersant
Scheepers laat 'n v r o u en vier kinders
E g te r.

S e r s a n t B. GOUWS ís op 2 9 Augustus
1970 te Voortrekkerhoogte oorlede. Hy
was 'n wagbevelvoerder en hondemeester
íe LMB Waterkloof en alombemind deur
sy makkers. Hy laat ’n vrou en se s kinders
agter. Meegaande foto is tydens sersant
Gouws se begrafnis geneem.

PARATUS • DECEMBEB 1970 53


Die
Geoktrooíeerde
Rekenmeester
is die
man wat bo gaan
uitkom
The
c .J i( s .a ) Chartered
Accountant
Waarom kry jy nie ’n eksemplaar
van die nuwe boekie „Jou
is the
Loopbaan as Geoktrooieerde
man on his way
Rekenmeester” nie?
Skryf aan: to the top
Posbus 964, Johannesburg.

C.JL(S.IL)
Why not get a copy of the new
booklet “Your Career as a
Chartered Accountant”?
Write to:
P.O. Box 964, Johannesburg.

54 PARATOS • DESEMBEB 1970


'■ / < y - , í
1 -. I'liu 's liiuncn <. vicioii<i attack i,n m j r i - - ' n o ,. . ,i. .
sci*ne from Shanijini Paiin..

Monday, 4th December, 1893, be-


^ tween dawn and approximately 11
a.m., thirty-four men died in a clearing
in the bush that was the lonely wilder­
ness of Rhodesia. They died violently
from the assegais and bullets of a horde
of Matabele warriors. These thirty-four
men, under the command of Major Allan
Wilson, were destined to go down in
history as the Shangani Patrol. Sur­
rounded by the enemy, they died
courageously — in the highest traditions
of Victorian honour and bravery. Many
of them came from good families, and
they had been to the great public
schools of England. They had come to
Africa because they found life in Eng­
land stuffy and unexciting. They wanted
the opportunities to farm, prospect for
gold, trade and fight. A few o f them
were born in the old Cape Colony, but
they too were imbued with the same
traditions and ethics. And when the
odds turned against them they stood
firm and died steadfast.
How did this tragedy come about?
A clash between the thousands of
white settlers who had gone to Matabele-
land after the signing of the Rudd Con­
cession, which gave the right to the
British South Africa Company to look
for gold, and the Matabele nation over
the rights o f the Mashonas, a tribe in a
neighbouring territory, developed into
Cont. on page 57

7wu~ artt ihredientid by iwaia-

Film of the month ' .. b e ie w arriors.

PARATUS • DECEMBER 1970


55
Geskenke-Keurlys VANJAAR lETS
BESOm ERS

VIR PA
Van Jagter tot W ildliefhebber, P. J. Schoeman.
R2.15
Die Man Sonder Skaduwee, J. Scholtz. R1.65
Deur Persone Onbekend, Rein Pretorius. R1.95.

YtR MA
Ek en die Yanks, Susie McDermid. R2.05
Tussen Twee Riviere, Aletta Liibbe. R1.90
Ek Het My Lief, 0. Hassencamp. R1.20
N a Elke Lente, Tryna du Toit. R1.95

VtR OUBOET en OUSUS


Jantie, Annette Spence. R2.40
Waterbobbejaan, Ben Venter. R1.95
Die Malans Maak Amok, Cornelia Kruger. R1.70
Die Kapenaar, Elm ar Steyn. R1.75
Kerskaartjies geteken en
YIR DtE KLEINTJIES hewoord deur kinders
Die Twaalfuur-Stokkie, Dalene Matthee. R1.35 — 45c PER PAKKIE VAN 5
Uit My Kindertyd, gediggies deur M. Cochrane.
R1.40 ^ Oorspronklik
Padda in die W ye Wêreld, T. G. Nel. R1.75
Vossie en Silwie, C. Olivier. Rl.OO.
★ Eg Suid-Airikaans
(Al die pi7 se is posvry) ^ 5 Ontwerpe in kleur

BESTELVORM
Transvaler-Boekhandel, Posbus 8124, Johannesburg.
Stuur my asb. die volgende boeke en/of hueveelheid Kerskaartjies v/aarvoor ek ’n posorder/tjek vir
R ................. insluit.
.................. pakkies Kerskaarte teen 45c per pak.
en/of boeke NAAM ,
ADRES

(B g/D j

50 PARATUS • DESEM BER f970


(Contd from page 55)
a war — the first Matabele War. It
wasn’t long before advancing troops
occupied Bulawayo, Lobengula’s capital. Major Allan Wilson (Brian
But the king had fled, and it soon O ’Shaugnessy) is in­
became clear that there could be no ' ' " formed by one of his offi­
end to the war until Lobengula was cers (Roland Robinson)
captured. And so the Administrator of that Major Forbes is a
the British South Africa Company, Dr “textbook Major.”
Leander Starr Jameson, sent out a
column of men, under the command of
Major Patrick Forbes to bring in
Lobengula, who had fled northwards
into the desolate country that lay be­
tween Bulawayo and the Zambezi river.
Major Forbes’s orders were to capture
the king with the minimum of delay.
Every single factor — economic, poli­
Major Allan Wilson (Brian
tical, financial and human — pointed
O ’Shaugnessy) empha­
towards the need for haste. There was
sis e s a point to his
a lack of supplies, and many of the
friend, American scout,
volunteer soldiers were reluctant to go
Burnham (Will Hutchins).
any further. But the king had to be
dealt with, and quickly.
What happened to the column gene­
rally, and Major Allan Wilson’s patrol
in particular, is now brought to the h r - ^
screen for the first time by RPM Film
Studios in their new film SHANGANI
PATROL. r:-.-
Due for release soon, SHANGANI
PATR OL was produced and directed by
Roscoe C. Behrman and David Millin,
the same team who won the Loerie Film
Award last year for co-producing the
spectacular MAJUBA. The screenplay
for the film was adapted by Adrian
Steed from the novel “ A Time to Die” The seven survivors of the Shangani Patrol rise to meet their
fate seconds before the final onslaught of the Matabele. They
by Robert Cary.
Being a true story with the ill-fated are Max Rosenfels, Roland Robinson, Ian Yulf, Patrick Myn-
event not eighty years ago, the film has hardt, Brian O ’Shaugnessy, Jam es White and Julius Rosenfels.
sparked tremendous c o n t r o v e r s y
throughout Southern Africa.
Many of the members of the Patrol
have relatives today who have been
brought up on rumours and conjecture
of what really happened to their un­
doubtedly brave ancestors. But, as there
was no survivor, the facts will never
fully be known.
The film was shot entirely on location
in the Marula district, some 60 miles
from Bulawayo. Shooting was completed
in the scheduled six weeks — an incred-
ib !j feat for a major roadshow produc­ _ _ _ _ _
tion.
David Millin and Roscoe C. Behrmann
gathered some of South Africa’s finest
acting talents for the film — in addition
to Brian O’Shaughnessy, Adrian Steed,
Patrick Mynhardt, James White, Ian
Yule, Anthea Cross and a host of other
top names, the RPM film-makers brought
an American T V star, W ill Hutchins,
to take the part of Burnham, who was
in reality a United States citizen adven­
turing in Africa.
Some 600 Rhodesian Africans were
recruited for the film as well as a squad
of BSA Police.
David Millin, in a characteristic quest
for authenticity, used only the exciting
African veld as a backdrop for the film
(Continued on page 70)

PARATUS • DECEMBER 1970 57


Fraser & Chalmers Equipment
Extend Seasonal Greetings to all our Friends
May the coming year be one of peace,
good health and Good Fortune.
Fraser & C h alm ers Equipm ent (Pty) Lim ited
Manufacturers and Suppliers of Engineering and Mining Equipment
Cotts House, 22 Ameshoff Street, Braamfontein. Telephone; 725-2450
P.O . B o x 619, Johannesburg, SO UTH A F R IC A .
T e le g ra p h ic A d d re ss " F r a q u ip '

D urb a n ; P.O. Box 478 , Tel. 351351 East Lon d o n; P.O. Sox 186, Tel. 6401

Cape T o w n : P.O. Box 894 , Tel. 512181 W e ikom : P.O. B o x 465, Tei. 25927

P ieterm aritzburg: P.O. B o x 230, Tel. 2 3 3 6 9 or 24533 S alisbury: P.O. Box 72, Tel. 22071

P ort Elizabeth; P.O. Box 2 0 8 5 , Tel. 42371 B u la w a yo : P.O. Box 8106, Tei. 6 2 3 2 3

W indhoek; P.O. Box 1223,Tel. W indhoei; 4303 A MEMBER OF THE Boiswana: P.O. Box 388, Francistown, Tei. 602
MITSHELl COTTS
mosp

ADMARK 3140

58 PARATUS • DESEMBER 1970


W its Command
Raises Funds

A T a cocktail party on 18th November, There is also ’n coupon which enables o


^ 1970 the selling of a brochure, which one to obtain a soundtrack of “ Shangani The Minister of Defence, the Hon Mr. P.
is expected to be the main fund raiser Patrol” at a special price. Each record W. Botha and Brig H. R. M eintjies, SM,
for the fund raising drive for the Wit- sold in this way means a donation to the O C Wits Command, page through the
watersrand Command Recreation Trust fund. Mention must be made that for brochure after the Minister had bought
Fund, was launched. The party was at­ every record sold anywhere a donation one from Brig M eintjies.
tended by the producer, director, and will be made to the Brandwag fund..
members of the cast of “ Shangani Pat­ 100,000 brochures have been printed,
rol” of which film premieres were held the selling of which has gone well since
in Johannesburg, Germiston, Springs the street selling was launched on 28th
and Krugersdorp in aid of the fund. November. The thanks of the organisers
The brochure includes a programme go to the cadets and scholars of the Wit-
for the film as well as interesting arti­ watersrand area for their enthusiastic
cles and photographs. Also inside the help in this. A t a formal mess held at
brochure is a crossword puzzle with a Brakpan on 24th November copies of TOP LEFT:
first prize of a trip to the East for two. the brochure were sold by Brig. H. K. Brig H. R. Meintjies, SM, O C W its Com­
The first entry is free and each entry mand, se lls a copy of the brochure to
Meintjies SM, OC Wits Command, to
thereafter costs 50c. There are three General R. C. Hiemstra, SSA , SM , Com­
the Commandant General, SADF, and
entry forms in the brochure. The other mandant General, SADF.
the Minister of Defence.
prizes include a refrigerator, motorcycle
and strings of cultured pearls. Proceeds Phase 2 of the fund raising will be
from the crossword go to the fund. Inunchod early in 1971.®

PARATUS • DECEMBER 1970 5 9


DE JONGH'S General Spares &
ENGiNEERING & Accessories
MOTOR Co. (Pty.) Ltd. WHOLESALE ÍPTY.) LTD.
99 Burger St. P.O. Box 16073
PRETORIA-NORTH 210 Du Toit Street-
Phone 5-3811 PRETORIA
A G EN TS FOR:

LEYLAND
A.E.C. TRUCKS
ALBION and
SCAMMEL BUSES
and Phone 2-991 I — P.O. Box 1101
EARTH MOVING MACHINES
STO CKISTS of all;

CLAYTON DEWANDRE
BRAKE SPARES

for . . .
SPECIALISING IN ALL HEAVY
VEHICLE REPAIRS ALL YOUR MOTORING REQUIREMENTS

Use Philips Qualify COMPONENTS


Catalogues available: SEMI-CONDUCTORS
NO. 1: VALVES FERROX MATERIAL
NO. 2: LOUDSPEAKERS LOUDSPEAKERS
NO. 3: WIRES and CABLES VARIABLE TRANSFORMATORS
NO. 4 : CAPACITORS CAPACITORS and RESISTORS
NO. 5 and 5a: RESISTORS TRANSMITTING and SPECIAL QUALITY
NO. 6 and 6a: SERVICE AIDS TUBES

Head Office:
PHtUPS , 109 PRITCHARD STREET
JOHANNESBURG
(Pty) Ltd
TELEPHONE 23-1902
I
BLOEMFONTEIN JOHANNESBURG
109 Pritchard Street,
23 Alexandra Avenue, BRANCHES:
P.O. Box 789. TeL 7-7701. P.O. Box 23156. Tel. 23-1902.
DURBAN PORT ELIZABETH CAPE TOWN
PRETORIA
27 Ordnance Road, 40 M ain Street, 33 Waterkant Street, 139 Paul Kruger Street,
P.O. Box 3250. Tel. 31-1931. P.O. Box 3429. Tel. 4-8586. P.O. Box 504. Tel. 3-5031. P.O. Box 2160. Tel. 3-1763.

PARATUS • DESEMBER 1970


60
Die Veíligheid van
ons land hang van
JOUaf

Ds Minnaar wat die toespraak gelewer


het in die middel, saam met dr A. J. van ▲
Zyl wat die bedankings gedoen het aan W
s y regterkant en ds J. F. Dreyer.

i^ E D U R E N D E ’n treffende toespraak
^ by die SAW Tegniese Instituut te
Lyttelton oor die subtiele en geslepe
manier waarop die kommuniste te werk
gaan om die Westerse beskawing te
ondermyn, het ds D. E. du T. Minnaar,
wat so pas van ’n besoek aan die Ooste
en agter die Ystergordyn teruggekeer
het, gesê dat die kommuniste sterk
aksent op twee feite lê: Wapensterkte en
indoktrinasie.
Volgens ds Minnaar lê ons slegs klem
op wapensterkte, terwyl ons ons geeste-
like weerbaarheid teen sulke alomvat- Ken jou vyand. Ons ken slegs die jou beskikking waarteen niemand be-
tende indoktrinasie, wat die veiligheid wapens waarmee hy ons aanval, maar stand is nie.
van ons land en sy toekoms bedreig, nie die geestelike krag en die swak Ds Minnaar het sy toespraak afgesluit
skandelik verwaarloos. punte in sy skanse nie. deur te beklemtoon dat ons nie die
Drie belangrike punte waaraan ons Ken jouself. Elke mens het ’n prys, kwantiteit het nie, daarom moet ons
meer aandag moet bestee, is deur ds en hy moet daarvan bewus wees. manne met kwaliteit oplei om ons teen
Minnaar genoem: Ken jou God. Geloof stel wapens tot die euwel van Kommunisme te beveilig.

New Sergeant-Major

of the Army
GT-MAJ O. 0. Snyman, PPM, recently
S became the highest ranking NCO in
the SADF when he took over as Sgt-Maj
of the Army.
A veteran of 31 years service, he is
the second man to hold this rank since
it was created in 1969.
He joined the Permanent Force in
1939, after serving for a few months
in the Special Services Battalion.
Although he did not see active service
during the war, hundreds of volunteers
passed through his hands before being
sent up North. In 1945 he was posted
to the Middle East and the following
year he was sent to an Amoured Divi­
sion Equipment Park in Italy, where he
met and married his wife.
A fter holding a number of posts, he
took over as Sgt-Maj of the Military
Academy, a position he held for 12 years
before taking up his present position.

PARATUS • DECEMBER 1970 0 '|


CONSOLIDATED FINE SPINNERS
& WEAVERS LIMITED
P.O. BOX 17, JACOBS, NATAL

Contractors to the Defence Force


HOLDERS of the S.Á.B.S. Mark
for Bobbin Brand drills
Bobbin Brand denims
Bobbin Brand coHonduclcs

Fineweave bleached and unbleached sheeting.

Also manufacturers of poplins, sheeting, shrouding, calico, flannelette, filament


body linings, industrial grey cloths, etc.

Let IRIS keep a watchful "eye" on your premises


IRIS (infra-red intruder system)
was originally designed for tactical
military situations but its usefulness
in protecting factory and commercial
premises has become a key factor
in hundreds of installations
overseas.

IRIS throws a beam of invisible


light between a transmitter and
sensor vshich if broken triggers an
alarm at the monitoring unit. Each
link has a range of up to 200 metres
and any number of links may be
connected to a central monitoring
unit. The beam can be reflected by
using mirrors so that a large area
can be criss-crossed for greater
protection.

For full details contact: IRIS has a built-in "fail safe"


mechanism. Any interference such
MARCONI SOUTH AFRICA LTD. as destruction of the components or
disconnection of the battery, etc.,
Corner Van Dyk and Falkirk Roads, Industrial Sites, Benoni.
will automatically record a warning
Private Bag 1038 Phone 52-7771
at the monitoring unit.
M e m b e r of G i . C . - M s tc o n i E lec tro n ics Lim ited

PARATUS • DESEMBER 1970


62
Laat die wiele rol

ONG M ANNE word elke dag van elke Drywer moes tog immers die vragmotor
J jaar opgelei om ons vaderland te
vercledig sou dit nodig wees. Dit is geen
bestuur het. Geen vragmotor of enigc
ander voertuig tot die beste van my ken-
nuus nie. Almal weet dit. Almal weet nis is iets werd sonder die drywer nie.
ook dat hulle in sovele rigtings opgelei In die tyd van nood of oorlog is hier-
word dat dit nie hier genoem kan word die persoon, die drywer, van net soveel
nie — dit is ’n boek op sy eie. waarde as jy wat die kanon beman, as
Min word egter gepraat of geskryf jy wat agter ’n geweer lê en vuur, as jy
oor die ooglopende eenvoudige taak om wat veldslae beplan. Wat jy ook al
’n drywer op te lei en wat sy pligte en doen, jy het vervoer nodig om al die t
verantwoordelikhede eintlik behels. Die duisende verskeie tipes voorrade, ens. te
algemene toenadering is: Hy is maar kry waar jy dit nodig het om jou veld-
net ’n drywer van ’n voertuig — ’n lek- slag van stapel te stuur.
ker lui werkie. A1 wat liy doen is cm op A l jou goedopgeleide kannoniere
en a£ van A na B te ry en dit is sy werk! skutters, radiobedieners of wat ook al
Hoe oningelig is die meerderheid van beteken totaal niks as jy hierdie man Hierdie palmboom is deur die vervoer-
ons makkers! wat almal aanvaar as net ’n ou drywer- seksie geplant. Die boom weeg ongeveer
Het ons makkers al stil gesit en hier- tjie, nie daar is nie met sy voertuig wat drie ton en w as dus nie maklik hanteer-
die saak al mooi oordink? Waar kom jou H Y in orde en slaggereed moet hou. baar nie.
rantsoene vandaan — jou brief van nig Dit is nie nodig om verder hieroor te
Annie, jou ammunisie om mee te oefen gesels nie. Dink verder self, Dit maak
op die skietbaan, jou uitrusting en kle- geen saak hoe u redeneer of wat u ook
rasie of enige ander benodigheid wat al wil beplan — die drywer met sy voer­
ook al. Ons weet dit kom van verskeie tuig kom in alle gevalle in die prentjie.
depots, maar hoe het dit daar gekom en Kyk na hom, leer hom ken en leer om Ter bestryding van padongelukke is hier­
hoe het dit by jou of jou eenheid ge­ sy geweldige verantwoordelike taak te die bord opgerig. Let op die mylafstande.
kom? Met ’n vragmotor. Mooi so, maar Kan ander eenhede se borde hierdie oor-
hoe het die vragmotor hier gekom? ’n (Vervolg op bladsy 67) tref?

: t-
I'l11
|I m
lI

M Im H

PARATUS DECEMBER 1970 63


FIELD AVIATION SOUTH AFRICA
(PTY.) LIMITED
WISHES PARATUS and it’s readers
HAPPY XMAS and a PROSPEROUS
FUTURE
WENS PARATUS en sy lesers 'n
GESEËNDE KERSFEES en YOOR-
SPOEDIGE TOEKOMS TOE
ENGINEERING D IV IS IO N — AER O N A UTICA L ENGINEERS A N D
CONSULTANTS RAND AIRPORT, GERMISTON.

For a! AIRCRAFT, ENGINE, PROPELLERS, ACCESSORIES, INSTRUMENTS


AND ELECTRICAL REQUIREMENTS
STO CKISTS OF:
Airborne, Aro, Bendix, Bosch, De Havilland, Delco Remy, Douglas, Eastern Industries, Eiseman, Garwin, Hamilton
Standard, Hartzell, Hymatic, Jack & Heinz, Lear Romec, Lockheed, Marvel, Schebler, M cCauley, Pesco, Plessey,
Pratt & Whitney, Rolls Royce Continental, Red Caps, Scintilla, Strato Power, Thompson, Woodward and Champion
Spark Plugs, Kollsman Instruments, Portable Electric Runiflray Lighting.

Introduction to pleasure
RITMEESTKR

RITMEESTER
SENIOR . . .
Smoothly
^ ^ ^ ^ £ EST} blended to

SENIOR
satisfy the
man who
appreciates
the distinctive
taste of
good cigars.
In a flat
Pocket Pack.

10 for 52c
Superb quality Mellow
Mild Mavourful and cool
burning ^ Individually cello-
wrapped.

Ask for
R IT M E E S T E R S E N IO R
m THE FLAT POCKET PACE

PARATUS • DESEMBER 1970


64
LES KAY - A MAN AMONG MEN
A TRIBUTE TO THE LATE LT COL LESLEY DOVETON KAY, DSO.
KILLED IN ACTION 25 YEARS AGO
BY MAJ L. A. CROOK, CFA
a n y people, rather mistakenly, look adequately covered and many were the A few days later, after moving forward
M upon Gunners as having a “ soft
number” . They picture guns sited way
instances when guns were deployed with­
in yards of the front lines.
to an area just South of Bagnoregio in
the later afternoon, two batteries already
behind the front lines, far from danger, Typical of the aggressive and spirited had trails on the ground when the second
and i m a g i n e shells being hurled support supplied by the regiment, of the Guards Battalions moved up
thousands of yards forward into enemy generated by Col Kay’s enthusiasm — through the gun positions to protect the
positions. and which set the pattern for the whole Gunners’ left front. One of their machine
campaign, was the action North of Route guns was actually sited to the left rear
Whilst this is perhaps true of heavy
and superheavy regiments, the function 6, beyond S. di Morolo, in early June, of RHQ! Fire opened at only 1,900 yards
1944. To quote N eil Orpen: “ Only shat­ range. Between 18.15 hours and last
of field artillery — to quote an official
tered elements of the enemy were en­ light no less than 20 regimental targets
handbook — is “ to provide intimate fire
countered during the day, and way ahead had been registered.
support” . Today, in fact, field regiments
are more aptly described as “ close-sup- beckoned the Eternal City of Rome. But South of Lucignano on 4th July, the
everywhere the Germans had demolished unit suddenly came under heavy enemy
port artillery” .
whatever they could and mined the fire after the N.M.R. had renewed con­
No one believed in this maxim more highways and byways. Pushing slowly tact with the Germans. Recce parties
than Lt Col Lesley Doveton Kay, DSO, forward, the regiment with recce parties hurried forward to look for suitable gun
Officer Commanding 1/6 Field Regiment well forward with the advance infantry areas, and shortly afterwards the guns
(P A O C F A ) SAA, from 1st October, 1943, platoon, dropped into action before the were moved, coming into action again
to 21st October, 1944. leading Battalion had passed through, ahead of most of the leading infantry,
Les Kay, as he was known by all, saw whilst just ahead the Natal Mounted with only a troop of reconnaissance
that the role of his 25 pounders in the Rifles captured a party of the enemy tanks and a section of Bren carriers
rapid advances of the Italian Campaign, laying mines within 200 yards of the as protection in front of them. A ll the
was to provide the closest possible sup­ gun area. The guns had been deployed tenets of the School of A rtillery at Pot-
port to the forward troops. He spared w ell forward — opening ranges were chefstroom were thrown to the winds —
neither himself nor his men to ensure within a thousand yards — and the recce in fact had to be ignored in view of the
that this was done; fearless himself, he party of 3/17 Battery had actually to bad terrain, described as worse than the
handled the regiment boldly but with clear enemy from the gun area with Valley of a Thousand Hills, in which
good judgement. Invariably he sited tommy guns and then remove a few fighting took place. What would the
OP’S himself to ensure that ground was hastily laid mines.” (Continued on page 67)

PARATUS • DECEMBER 1970 65


Gewaarborgde
Onderdele
en Toebehore

VAN DER WALTSTR. 77 • PRETORIA


TEL. 39531 POSBUS 742

FOR THE M OST COMPREHENSIVE


DRURYWICKNAHLIMITED
RA N G E OF
^ Paper end Sf-af-ionery T h e leading s u p p lie rs a n d d is trib u to rs o f
★ Office Furniture th e m o s t c o m p re h e n s iv e ra n g e o f w o r ld -
fa m o u s m a k e s o f m a c h in e to o ls an d s m a ll
ÍK Drawing Office Stafionery and to o ls , o f s c ie n tific in s tru m e n ts an d p re c i­
Equipmefit- sion m e a s u rin g a n d re c o rd in g e q u ip m e n t.
S u p p liers a n d m a n u fa c tu r e r s o f in d u s tria l
ÍK Pfan Prints and Photocopies p ro cess a n d te m p e r a tu r e c o n tro l e q u ip ­
m e n t and m a te r ia ls h a n d lin g p la n t. T h e y
ÍK "Ultra Simplex" Photocopiers a re also a s s o c ia te d in S o u th A fr ic a w it h
★ "Copystar" Systems Copiers R a n s o m e a n d M a rie s Bsearinge a rin g c
Coomm pp a n y
Limited and Efco
if : Fountain Pens F u r n a c e s L im it e d o f
★ Cards and Gift Wrap, En g lan d .
Etc., Etc.
IN PRETORIA

VISIT DRURY WICKMAN LIMITED
D. CLARK P.O. B ox 3 92 3 , JO H AN N ES B U R G . Tef. 836 .37 7 1 .
C ape Town
W alvis Bay
Durban



W. D. Hearn, Box 184, Maitland.
W. D. Hearn. Box 637.
L. A. Brazier & Sons, Box 19 92.
Tel. 5 1 -6 1 2 7
Tel. 28 29
Tel. 3 5 2412

(Pty.) LM. B loem fontein—


Port Elizabeth —
S. G .T a p p in . Box 177.
Eastern Province Engineers
Box 21 42. Sydenham .
Tel. 3 5 75 & 81 972

T e l.4 -6 6 0 6

374 PROES STREET ---------------------------- — ----- — — ------------------7m

PRETORIA

PARATUS • DESEMBER 1970


66
where 1/6 Fd was Depot Field regiment day at a field hospital. The Survey
Les Kay fo r a month, that the CO discovered officer. Captain Les Elliott, was also
that many of the Royal A rtillery officers wounded in the head but fortunately not
(Continued from page 65) had double-barrelled surnames. Promptly too seriously. Bombardier Rupert Hurly,
School’s instructors have said of the he made himself known as Lt Col Dove- a Survey NCO who was also in the room
move forvifard just after 06.00 hours on ton-Kay, to his evident amusement when at the time, was untouched.
16th July from a position north-west of he was so introduced. Ironically, the farmhouse, which served
Castle di Brolio when the unit found Busy as he was, warrant officers and as 12 Brigade HQ, and which stood in
that the only infantry protection ahead men were never forgotten, however, for the fields behind Stanco, was not shelled
of them were two Guardsmen prodding he always found time to slip back to in all the time it was so used except
the road for mines! That day local pro­ the unit and visit the Batteries, perhaps by an airburst followed almost imme­
tection from the OP’s was eventually spending a couple of hours in a gun pit diately by the shell which caused the
provided by men from the gun detach­ chatting with the detachment. death of L t Col Kay at the age of only 28.
ments and from the attached Ack-Ack News of his death was received by
Officers and men regarded him with
unit! a saddened regiment at 5 o’clock that
Leslie Doveton Kay was born on 2nd an affection amounting almost to
reverence and would do anything he afternoon. No regiment could have asked
June, 1916, and in mid-February, 1936, for a better commander.
he joined the Special Service Battalion asked. It can truly be said, however,
that he had done first what he asked The enemy guns responsible had for­
as a private. The following month he tunately been located and at 11,30 hours
became a cadet in the Cadet Company, of those under him. A t Ceccano, for
instance, where 6 SA Armoured Division on 23rd October they were subjected to
SSB, thereafter becoming a Permanent a regimental concentration of 240 rounds
Force Cadet from September, 1936, to first went into action, communication
between FOO’s and guns became in­ in what all ranks regarded as a last
the end of March, 1938. He was com­ salute to their Commanding Officer who
missioned as Second Lieutenant (on pro­ creasingly difficult. The leading infantry
was held up by enemy fire and L t Col was being buried at Galluzo, a few miles
bation) in the General Duties Branch, South of Florence. His death was all
SA Permanent Force, posted to the SA Kay went forward to the leading com­
pany himself organising communications the sadder for the fact that he died with­
Artillery for duty at the A rtillery School, out knowing that he had been awarded
Voortrekkerhoogte, and confirmed in his so as to ensure continuous artillery
support. the DSO, news of which only reached
appointment as Second Lieutenant — the regiment after his death.
all on A pril 1, 1938. Again at Imprunetta a stretch of road
leading to the front was continually Later re-interred, he rests today among
For a month in mid-1939 he was acting other South Africans in the well-tended
battery commander of 2 OVS Veldartil- harassed by the enemy. For two days
the German gun could not be located. military cemetery of Roccezano Girone,
lerie, Bethlehem, and on 1st January, oast of Florence. #
1940, became a temporary lieutenant L t Col Kay was shelled when travelling
and acting captain whilst filling a cap­ along this stretch of road but promptly
tain’s post in the Field Arm y Artillery.
By July he was an instructor at Potchef-
stopped his jeep and located the of­
fending weapon, silencing it with fire Loot die wiele rol
stroom with the rank of temporary cap­ from his regiment. (V e rv o lg va n b ia d s y 6 3 )
tain, and in December was BC 18 Light Due in no small measure to his
magnificent leadership, ability and un­ waardeer. Miskien sal hy dan ook meer
Battery and an acting major, being re­ besef hoe belangrik hy regtig is en hoe
posted early in 1941 as BC ‘A ’ Battery, derstanding, the Regiment had from the
beginning shown at all times an extra­ lewensbelangrik dit is dat hy, en sy
6 Field Regiment. voertuig, gedurig (in vrede sowel as tyd
He left South Africa for the Middle ordinary aggressiveness, anticipation and
enterprise. During those months in van nood) slaggereed moet wees.
East on 2nd April, 1942, to take over Die vervoerseksie van die Lugafweer
as Second-in-Command of 4 Field Regi­ Italy, the CO was ably supported by his
second-in-command, Major Ronnie Mc- te Youngsfield staan vir min eenhede in
ment, SAA in the Western Desert, and die Weermag terug. Administratief sowel
participated in the last few months of William, who showed exceptional skill
in deploying the regiment and in select­ as in die praktiese onderhoud, opleiding
the Desert Campaign. en alles te make met vervoer hoef ons
It was here that he first made contact ing gun positions in often difficult
country. nie bang te wees vir kompetisie nie. Ons
with part of the unit he was later to is nie volmaak nie. Ons tekortkominge
command, when 1st Battery, CFA was When the Division advanced on two
besef ons, maar daagliks probeer ons
detached to 2nd SA Brigade, under com­ roads from June until the capture of verbeter en voorkom ons die herhaling
mand of 4 Field Regt, for a few weeks. Florence in the first week of August, van foute. By ons bly vervoer en die be-
Back in South Africa in January, 1943, central control of artillery was not al­ langrikheid daarvan in hierdie moderne
lie was appointed temporary Lt-Col and ways possible. In addition to his normal eeu ons eerste en grootste beliing.
Officer Commanding, 6 Field Regt, duties as Direct Support regimental Ten tye van die skrywe van hierdie
leaving fo r the desert again in April. commander at 12 SA Motorised Infantry artikel is ’n totaal van 66,408 myl afgelê
On 1st July he was appointed to com­ Brigade HQ., L t Col Kay as CRA’s repre- sonder dat ’n ongeluk begaan is.
mand a “ new” Field A rtillery soon to sensative, had the additional responosi- Die totale mylafstand afgelê vir die
be formed and known as 1/6 Field Regi­ bility of co-ordinating the fire support jaar 1970 kom te staan op 166,773 myl.
ment (PA O C F A ) SAA. of the medium regiment as well. The ’n Prestasie weereens, veral as in aan-
Lt Col Kay was a man with a puckish task was carried out with efficiency and merking geneem word dat die elements;
sense of humour and delighter in the exactitude, reflecting outstanding loyalty in die Kaapse winter die bestuur van n
unorthodox. Many of his officers still and conscientious devotion to duty. voertuig op besige paaie me ’n makiike
remember with delight the mess evenings laaK maak nie.
Sadly, he was not to reap the fruits
at Khatatba, Egypt, when Col Kay of victory. On 21 October whilst he was Om die lewe meer kleur te gee en om
marched them over to a nearby Salt works busy organising and co-ordinating what ’n gewoonlik eentonige omgewmg by
which boasted a light railway complete voertuigparke meer aantreklik te maak
was to be the most impressive South
with steam locomotive. The whistle African Artillery concentration of the plant ons blomme, bou rotstuine en selfs
blasts as he and his officers chuffed up war, a shell burst outside the window Ó ton palmbonie. Ons is nie net trots op
and down the line echoed on many a of the farmhouse room in which he was ons vervoer nie, maar ook op ons voer-
night through the still desert air. It was working. Splinters struck and mortally tuigpark. „Alta Pete” is en bly ons
whilst at the R A Base Depot at Almaza, wounded him and he died later in the leuse 9

PARATUS • DECEMBER 1970 67


BREWED IN
SOUTH AFRICA

PARATUS • DESEMBER 1970


68
INSPEKTORAAT
(Vervolg van bladsy 25) hoogde weerbaarheid vir ons land inhou, Dit is belangrik om te weet dat die
word aan u eie verbeelding oorgelaat! benadering in werkstudie positief is, om-
têre O en M-offisier en (}it maak hom ook dat dit nie in die dissiplinêre sin kri-
HOE/WANNEER ties staan teenoor werkprestasies en me­
meer aanvaarbaar as hy by eenhede van
sy eie of dié van ’n vervsfante korps ’n Hoe en wanneer bevorder die Verde­ todes nie, en ook omdat dit nie die doel
projek waarneem. Om dié rede geniet digingsinspektoraat doeltreffendheid in is om blaam op persone of organisasies
Leërlede ook die vergunning om die die SAW? te plaas nie. Werkstudie is objektief in
kenteken te dra van die korps vs^aarin Doeltreffendheid beteken dat persone die sin dat dit eerder ’n studie van die
hulle laas gedien het; alhoev?el hulle as in die uitvoering van hulle werk die betrokke werk vereis as van die per­
vakkundiges in werklikheid lede van beste gebruik maak van alle middele soon wat die taak verrig — daar is geen
die AD K is. tot hulle beskikking en dat vir sover partydigheid, vooroordeel of guns nie
Benevpens hulle vakkundige en diens- dit gehalte en hoeveelheid betref, die en geen gevolgtrekkings word gemaak
kvsralifikasies, is bykans die helfte van resultate van hulle pogings aanneemlik anders as deur middel van die ontle-
die huidige staf graduandi en studeer is. Dit beteken verder dat die regte ding van feite nie. Werkstudie en die
etlikes tans verder. ding, op die regte manier, deur die toepassing daarvan beoog nie groter in-
regte persoon, op die regte plek en in die spanning deur die personeel nie. Soos
WAT/WAAR Harrington Emerson eenkeer gesê het:
regte tyd gedoen word. Om hierdie doel-
Wat doen die Verdedigingsinspektoraat stellings te kan bereik, word die tegniek „Efficiency does not consist in extreme
van werkstudie, onder andere deur die effort, but in the elimination of undesir­
en v?aar doen hy dit?
Die doel van die V I is die bevorde- V I aangewend. able effort and waste of all kinds.” Die
ring van doeltreffendheid in die SAW. Werkstudie is, soos die woord aandui, benadering in werkstudie stem ooreen
Deur die toepassing van werkstudie, het ’n studie van werk in die wydste sin van met dié in ’n wetenskap in die benade-
die V I die SAW net in die afgelope jaar die woord. Dit is die georganiseerde ling van feite; die ontleding en sintese;
R1.25 miljoen bespaar. Sodanige bespa- toepassing van gesonde verstand om een- die ondersoek na die ware oorsaak en
ring v?ord egter net as ’n byproduk van voudiger en beter metodes van werk te gevolg; en die mening van meetbare
verhoogde doeltreffendheid gesien en vind en om deur middel van meting, ’n faktore.
beslis nie as die einddoel nie. ’n Ken- behoorlike en billike tyd vir die verrig-
merkende voorbeeld is die vormbeheer- ting van ’n bepaalde taak vas te stel. WIE
projek. Voor aanvang van die projek was Die fundamentele doel is om die opti-
daar byna 3,000 geregistreerde vorms in male gebruik te verseker van die ma- W ie verseker die welslae van die Ver­
die SAW. Na afloop van die ondersoek, is teriaal en mannekrag tot die beskikking dedigingsinspektoraat se pogings om die
die getal met meer as twee derdes ver- van ’n organisasie vir die verrigting van SAW se doeltreffendheid te verhoog?
minder na ongeveer 800. Dit het ’n ge- die taak waarmee dit belas is. As gevolg van die invloed van die
paardgaande besparing in bergingsruim- Daar moet egter beklemtoon word dat menslike element op die toepassing en
te en ’n doeltreffender benutting van werkstudie op sigself nie ’n doel is nie, die resultate van werkstudie kan dit eg­
die oorblywende vorms tot gevolg gehad. maar slegs ’n middel tot ’n doel. Werk­ ter nie as ’n suiwer wetenskap beskou
In sommige gevalle het die herontwerp studie vervang ook nie die ander tegnieke word nie. Mense reageer nie op dieself-
van net een vorm die uitstakeling van wat ontwerp is om produktiwiteit en de wyse as masjiene nie en die simpatieë
tot tien verwante vorms teweeggebring. doeltreffendheid te verhoog nie en is en antipatieë van die manne en vroue
Na afloop van ’n ander ondersoek, dié ook nie belangriker as, bv. wetenskap- wat die werk doen, asook dié van die toe-
na die voertuiglogboekstelsel, is die nuwe like opleiding, aanlegtoetse, goeie toesig- sighouers, moet deurgaans in oorweging
rigmagtigingstelsel van vervoerbeheer in- houding of aansporingstelsels nie. geneem word by die toepassing van
gestel. Laasgenoemde stelsel het ’n kon- Alhoewel die tegnieke van werkstudie werkstudie. Die heel beste organisasie,
serwatief berekende jaarlikse besparing hulle oorsprong in die nywerheid het, die eenvoudigste metodes en die mo-
van R50,000 tot gevolg gehad. is die beginsels algemeen en ewe toe- demste toerusting kan nie iets voort-
Tans werk die V I saam met ’n mede- paslik op alle terreine waar menslike in- bring tensy die personeel in die orga­
direktoraat, Elektroniese Dataverwer- spanning vir die produksie van goedere nisasie begerig is om saam te werk nie.
king (E D V ), aan die rekenoutomatisering o f dienste aangewend word. Hulle kan en Dit is normaal vir mense om ’n
van die verrekening van voorrade in is ook met sukses toegepas op fabrieke, hekel aan werkstudie te hê sodra dit
die SAW. Dit is ’n omvangryke taak pakhuise, hospitale, plase, weermagte, op hulle eie werk toegepas word en
wat, na beraming, nog ’n paar jaar in die huis, banke en kantore. Op ny- weerstand teen die toepassing daarvan
beslag sal neem. werheidsgebied mag die hoofdoel wel die kan dan altyd verwag word. Daar is ver-
Die omvang en aard van die projek- produksie van een of ander verbruiks- skeie redes vir hierdie wrewel en ’n uit-
te wat deur die V I behartig word, is artikel wees wat aan ’n voorafbepaalde eensetting daarvan mag moontlik daar-
velerlei en uiteenlopend en kan vanself- standaard moet voldoen. Op die gebied toe bydra dat weerstand uit die weg ge-
sprekend nie binne die bestek van ’n van administrasie en operasies is die ruim word. Sommige van die redes is
enkele artikel bevredigend behandel produkte verskillend, maar nie minder soos volg;
word nie. Kortliks sluit hulle in die outo- belangrik nie, want weermagslede is ver- Die instinktiewe vrees vir die onbe-
matisering van burgermagsoldy, vereen- antwoordelik vir die produksie van re- kende. Die vrees vir die onbekende is
voudiging van diensplipproepmetodes, kords, rekeninge, briewe, verslae, oe- oorwegend by alle lewende wesens en
vaarbelyning van werkwinkelprosesdures feninge, ens, wat ook aan vasgestelde dit staan in nou verband met selfbe-
in die Leër en Lugmag en verbetering standaarde moet voldoen. Net soos in die houd. Alhoewel die onbekende ’n uitda-
van die Vloot se bevoorradingsprosedure nywerheid, kan die metodes van produk­ ging aan die avontuurlustige bied, Sc>
vir die tipe-12-fregatte. Op die lewensbe- sie wat betrokke is by die uitvoering van die onderliggende gevoel van vrees of
langrike gebied van lugverdediging, het die laasgenoemde weermagspligte ont- onsekerheid steeds teenwoordig wees.
’n ondersoek deur die lugverdedigings- leed, verbeter en gemeet word. Met in- Vrees vir die onbekende blyk duidelik
deskundige van die V I ’n tydsverbete- agneming van hierdie analogie is dit uit die gebrek aan vertroue, wat veral
ring van meer as die helfte bewerkstellig duidelik dat daar groot geleenthede vir opmerklik is by die ouer geslag ten op-
by die opstel van ’n mobiele radarstasie. die toepassing van werkstudietegnieke sigte van, byvoorbeeld die vliegtuig, of ’n
Wat hierdie bydrae in terme van ver­ in alle vertakkings van die SAW bestaan. (Vervolg op bladsy 76)

PARATUS • DECEMBER 1970


69
MEDALJEPARADE
OP KRUGERSDORP
Film of the Month word, veral daar so veel van die diens-
pligtiges nie die doel in hul opleiding
stra gloeilamp en ’n doek om die gloei­
lamp mee te hanteer.
kan sien nie. Sy lesingmateriaal sal gereed wees
(Continued from page 55)
Opleidingspersoneel moet gedurig op vir uithandiging — die regte hoeveel-
— the only set which was built on loca­ die uitkyk wees vir nuwe tegnieke, heid en in die regte volgorde. Voor die
tion was a Pioneer Fort, modelled from idees en die toepassing daarvan; hulle lesing sal ons die groot verskil opmerk
an old photograph lent by die Rhodesian nuei oplet na enige onbevredigende — ons sal hom in ’n stoel aantref, ont-
Archives. Some 700 costumes were made, toestande wat deur opleiding verbeter spanne, gereed, voorbereid en SELF-
including the costumes for the Matabele, kan word; kursusse van buite-instansies VERSEKERD.
an authentic Maxim gun constructed en ander Staatsdepartemente bestudeer Met die aankoms van die studente by
and nearly 650 assegais and shields built en waardeer; opleidingsprogramme ge­ die „lesinglokaal” sal hy almal groet,
for the film. durig aanpas by veranderde toestande plekke aanwys indien nodig en BETYDS
The entire cast and crew were housed en behoeftes; uitslae van kursusse eva- BEGIN. Die professionele persoon skep
on location by a Rhodesian family, the lueer. ’n indruk van kalmte en beheersdheid.
Rosenfels, who put three of their Ons moet besef dat opleiding leef en Hy neem ’n gemaklike posisie in, glim-
300,000 acre farms at the disposal of dag na dag verander; ONS MOET LEEF lag en laat sy oë oor die studente dwaal
the unit. E N VERANDER — ontwikkel idees en voordat hy begin om te praat — duide-
“ Between the Rosenfels and the un­ verbeter tegnieke. Wees goed voorbereid; lik en effektief.
stinting co-operation of the Rhodesian en oefen elke lesing of demonstrasie Bo en behalwe hierdie paar punte sal
Government, we were treated to incred­ voordat ciit aangebied word, ’n Instruk­ die goeie instrukteur altyd na sy gehoor
ible hospitality,” comments Mr. David teur is so korrek met sy voorbereiding kyk en vir hulle kyk maar nooit deur
Millin. “ The Rhodesian Government soos ’n akteur in sy spel voor die kame- hulle nie. Hy behou gedurige „oog-kon-
spent four months recruiting the 600 ras. As mens kan ons nie perfek wees in tak” . Sy spraak is opgewek en duidelik;
Matabele, and the Rosenfels family, aside ons optrede nie, maar ons kan tog pro­ hy praat met ’n oop mond en vermy die
from feeding us like kings, even erected beer. woordjies — ek, my — hy gee krediet
a restaurant and pub in the middle of aan ander. Sy idees klink nie na sy eie
the bush.” • DIE GOEIE INSTRUKTEUR ondervinding nie. Die kort oomblik stilte
Hy is die een tussen die baie wat elke nou en dan word benut om ’n stelling
lesing perfek oordra nadat dit behoorlik te benadruk, of om die student se aan-
Opleldlng beplan is. Hy sal toesien dat elke lesing
in sy doel slaag. Die onderwerp sal die
dag op lets te vestig. Spraaktempo, be-
klemtoning en stemhoogte word afgewis-
(V ervolg van bladsy 23) metode sowel as die plek van aanbieding sel. Sy lesings eindig op ’n hoë noot en
bepaal. Sy hulpmiddels sal gereed wees hy gebruik nooit die term; ,,dit sal al
die gloeilamp vervang indien hy ’n pro- vir gebruik en daar sal plek wees wees” nie.
bleem ondervind gedurende sy lesing? vir elke student. Wanneer films gebruik Die instrukteur is 'n spesiale persoon
Bo en behalwe dit moet hy ook oor die word sal hy die projektor voor gebruik in die SAW. Hy is verantwoordelik vir
buitengewone gawe beskik om homself nagaan en die film die vorige dag reeds die slaggereedheid van ons soldate. Dit
te kan ontleed, kritiseer en verbeter. voorvertoon, H y sal onthou dat die klank is hy wat ander moet besiel met ’n wil
A1 sou ons ook oor al hierdie eien- in ’n lee vertoonkamer effens harder as om te veg en om ander voor te berei
skappe beskik sal ons as instrukteur normaal moet wees en die versterker 5 vir ’n nuwe toekoms — ’n nuwe lewe.
faal indien ons die student nie met en- tot 10 minute voor die tyd aanskakel. Is u die term INSTRU KTEU R waardig?
toesiasme kan besiel nie. Entoesiasme Die besondere persoon sal bewapen wees Indien wel — is u instruksie die moeite
moet deur die instrukteur ,,gebruik” met ’n flitslig en skroewedraaier, ’n ek- werd? •

PARATUS • DESEMBER 1970


70
fy d e n s ’n medaljeparade van Kommandogroep 17 op Krugers- J. A. Smith (Delmas-kommando), t/kmdt E. H. Gouws (Wesrand-
dorp het genl-maj G. D. Moodte, SM, die De Wet-dekorasie kommando), maj J. C . O. de Villiers (Springs-kommando), maj
aan nege persone oorhandig. Op die foto bo verskyn vlnr F Bouwer (Vanderbijlpark-kommando), maj P. A. Hattingh
genl-maj G. D. Moodie, SM , kmdt E. S. van Zyl (Krugersdorp- (Vanderbi)lpark-kommando), maj S. A. de Leeuw (Wesrand-
kommando), kmdt D. J. Burger (De Deur-kommando), kmdt kommando) en It H. B. van der Walt (Vanderbijlpark-kommando)

42 ÁOP
(Continued from page 45) As we started our advance with the difficulty in locating new advanced land­
Guest, E. A. Cox, Maartens and J. L. van division, I had the most interesting duty ing grounds made itself felt until the
der Merwe. They contacted neighbour­ o f attending briefings and of being given flight left the mountainous areas south
ing British AOP flights for initial train­ the “ task of the day” . These briefings of BOLOGNA. It is interesting to note
ing and, using gridded maps, flew recce were at divisional level and generally that several good landing strips, some
sorties over the divisional front, to ac­ took place at some point convenient to under construction, had to be by-passed
quaint themselves with the zones on the British 8th and the US 5th armies. owing to the speed of the pursuit. The
which they might be required to ob­ A ll units of the British and. DS armies end of A pril marked the conclusion of
serve a shoot. About A pril 15th we be­ and the SA division to be involved sent NO 42 AOP S AA F’s effective participa­
came operational and capable of fulfil­ liaison officers. W e had to make an early tion in the chase and of the Italian cam­
ling our role in the division. start with our jeeps and our map boards, paign, as far as we were concerned,
It looked then, having regard to the etc, to reach our rendezvous point on much to the chagrin of the late Major-
terrain through which we were about to time, as all south-to-north roads had be­ General W. H. Evered Poole, CB, DSO
advance — narrow valley and mountains come completely congested, and US mih- commanding the division, who was se­
— very much as if our air observations tary police on traffic duty had no idea cretly eager to pursue the Germans
would be limited to sending up a single of the meaning of the priority with his armour right into their home­
aircraft at a time, to observe and direct signs painted on our vehicles. land, via Austria, either through the
a single shoot. I f the (livision’s advance Before the attack, which developed in­ BRENNER PASS or through UNDINE
continued rapidly, it would soon leave to the rout of the enemy from his de­ and KLAGENFURT, as these routes were
the mountainous country of central Italy, fences north of CASTIGLIONE, in­ now very near.
to enter the broad, flat PO valley, where cluding MT VIGESE, PO INT 826, MT This concludes the account of how 42
all the division’s armour would be de­ SOLE, MT C A PR AR A and MT ABELLE, AOP flight became the “ eyes” of the
ployed on a wider front. I had realised in which the 6th SA division was so to 6th Armoured Division.
that this would involve sending up seve­ distinguish itself, 42 AOP flight had On May 3rd the flight moved via TRE­
ral Austers at a time, both to direct our little opportunity to prove its worth, VISO and VERONA to M IL A N airport,
artillery fire and to help our armour, though our constant Auster cover sorties where it was to remain while the Divi­
had we met German opposition, but may have discouraged the enemy’s shell sion was in this sector. In the meantime
German resistance had almost ceased and mortar fire. Certain it is that A A I had been posted to advanced HQ SAAF
to exist by the time we reached San Gio­ fire, which plagued our fighter aircraft and left all my new friends with the
vanni, a landing strip south of BOLOG­ during sorties, was absent when our greatest regret.
NA, from which we were to operate. In­ Austers were airborne. They dared not The 6th Armoured Division, with 42
cidentally, this is where the flight’s per­ shoot, as any slight puff of smoke would AOP flight, remained in the M ILA N
sonnel had the opportunity to see a shot- have given away their position to these area until the beginning of June, when
down enemy aircraft within a few hun­ low-flying aircraft and brought imme- they were moved to the L A K E MAG-
dred yards of our landing strip. A Ger­ cliate reprisals. GIORE AREA, and it was there that the
man Jv 87 had fallen victim to South On the 19th A pril it became essential flight was wound up in August, 1945.
African A A fire. Both occupants, clearly for the flight to occupy a landing strip Here are a few sidelines that may be
visible amid the wreckage, were dead. on the west side of the SETTA valley, of interest:
It struck me as odd to see that they near GRIZZANA. As the advance gained German Flag.
were wearing ordinary army marching impetus, the enemy began to show more One of these was foun^ at Milan
boots instead of the usual air force movement, enabling pilots to see and aerodrome, previously in German occu­
fleece lined boots. Could this be a sign report on their increased activity. With pation. I asked all the officers of the
of the times?! the speed of the enemy withdrawal, the (Continued on page 74)

PARATUS DECEMBER 1970


71
^Ons out|ie
is opgeroep.
En ons is trots daarop.
Want die leër stel hoë eise aan enige
m otor wat hy i<oop.
Dit meet kragtig en taai wees.
Ekonomies en makliií om in stand te
hou.
Suinig met petrol en kwistig met myle.
En nie te duur om aan te skaf nie.
Ons is bly om te kan sê dat Volks­
wagen aan al hierdie vereistes voldoen.
Ons flukse 1500-enjin sien kans vir
enigiets w at die harde militêre lewe kan
opdis.
En dit is goeie nuus vir alle moontlike
Volkswagen-kopers.
W ant as die leër ons grootman nie kan
onderkry nie, sal u dit nog minder regkry.

VOLKSWAGEN 1500

PN B3308B/A

72 PARATUS • DESEMBER 1970


Studente Besoek Grensposte
deiur C. A. Roode
was ’n baie opgewonde 47 mans en dames van die Die entoesiasme van die gehoor het sake soms ingewik-
Normaalkollege se voortrekkerkommando wat die bus keld gemaak op die verhoog. Die program het egter goed
na Waterklooflughawe volgepak het onder die vrolike sing gevlot en byval gevind.
van , Na die aand se program het almal gesellig verkeer. Plat-
„AUes kom uit kiste voetjie was die aangenaamste vermaak waaraan almal, offi-
net die terroriste nie ... ” siere inkluis, deelgeneem het.
P ille teen lugsiek was ruim ’n halfuur voor die tyd reeds ge- Die afskeid het sommige asters swaar geval.
sluk. V ir menigeen was dit die eerste ervaring van vliegtuig Die volgende mikpunt was nog ’n grenspos. Dit was ’n
ry. Die papiersakke is vroegtydig gereed gehou, maar daar belewenis om so laag oor die vallei te vlieg. Die vliegtuig
was gelukkig geen nocjigheid voor n,ie, het bietjie stamperig gery en hierdie keer het party bietjie
Eindelik was ons regtig op pad na ons bestemming „ie- meer groenerig gevoel.
wers op die grens” .
Elkeen het ’n beurt gekry om voor in die stuurkajuit na (vervolg op Wadsy 75)
al die metertjies, wystertjies, hefboompies, knoppies en talle
ander goedjies wat die vlieënier alles moet dophou en beheer,
te gaan kyk en te bewonder.
Die „alle gordels vas” -liggies het verskyn. Ons was daar!
Buite wag ’n kring vriendelike manne ons in. Die ver-
welkoming was Iiartlik en ons was sommer tuis. Dit het eers
skaam-skaam, versigtig betragtend, almal-baie-op-hulle-plek
gegaan. Die dames het skelmpies geloer, die Weermagmanne
het gekyk en gekyk. Soveel mooi asters en dit hier ver op die
grens!
’n Heerlike, keurige ete, mooi gedekte tafels, mooi ver-
sorgde spyskaart en netjiese, vriendelike jong manne wat
ons bedien. Alles so fyn en elegant. Ons het beslis die ete
geniet.
Haai ou’s dit was bak!
Vir die eerste keer in ons dames se lewens bestyg ons
die hoe cop vragmotors van die Weermag. Stof en wind kon
die geesdrif nie demp nie. Waarskuwings om die stemme te
spaar vir die aand se konsert het op dowe ore geval.
Effens teleurgesteld omdat ons nie in tente slaap nie,
maar ook bly oor die gerief van onderdak, beddens en bad,
het ons die nuwe, ongebruikte slaapkwartiere, bedoel vir die
verpleegsters van die hospitaal, betrek. Ons het weelderig ge-
slaap.
Dit was ’n interessante middag. Die voortrekkeroffi-
siere, wat in die BBP-motor gery het, is deur die bevelvoe-
rende offisier en sy vrou onthaal. Die res van die geselskap
het, sommige met die oë, ander met klinkende munt, hulle
verryk met allerlei snuisterye wat die inboorlinge vervaardig.
Gewapen met tromme, lepels, visse, voëls, maskers, kieries
en boeldjies van hout het die groep afgesit na die rivier toe.
Die pont was daar, maar alles tevergeefs; geen verlof om oor
die rivier te gaan nie. ’n Paspoort is hiervoor nodig, want
oorkant die rivier is dit andermansgrond.
Terug in die kamp was die koeldrank verfrissend. Maar
nog meer verfrissend was die jeugdige jolige klompie dames
wat vrolik man vir man hul singende kring binnetrek.
Die streng stem van die offisier klink meteens op: „A1
die manskappe moet dadelik gaan eet.” Geen reaksie; wie is
nou honger vir kos? Die „honger van die hart en oë” was
groter.
Die aand was opwindend en verrassend. Wie sou ooit kon
droom dat een van ons voortrekkerdamesoffisiere kaplaks die
kolonel op die vcrhoog sou soen? Dit was darem haar ver- Die pont w as daar maar ons kon nie oorgaan nie, w ant ander-
jaardag. kant die rivier is andermansiand.

PARATUS DECEMBER 1970


73
Raadsbeskikking van God ingaan, DIE
Díensplíg OWERHEID V ERPLIG IS OM HIERDIE 42 AOP
SKENDING TE VOORKOM OF TE VER-
(Vervolg van bl. 35) YDEL. Daartoe het God hom die swaard (Continued from page 71)
in die hand gegee. Die Swaard neem vir
voegdheid oorskry en ’n ander se gebied die landsverclediging dan by ons die vorm flight to sign and date it in indelible
probeer annekseer — aan van die Weermag: die Leër, die ink, to preserve it as a memento, to be
P R IN S IP IE E L IS A L B E I GEVALLE
Vloot en die Lugmag. given to the SA War Museum, when that
IDENTIES. Natuurlik sal ’n owerheid wat hom
Teen die skending van die gereg binne should be established. Unfortunately, I
van sy diepe verantwoordelikheid be-
die grense, waak die Polisie en die Jus- wus is, alles in sy vermoë doen om, had not noticed that it was made of a
tisie. sonder om die nasionale waardigheid wool-type material and when, two years
Teen die skending van buite, v/aak die prys te gee, ’n oorlog met sy verskriklike after my return to the Union, I went to
Vloot, die Leër en die Lugmag. W ie kon- ellende te vermy. Indien dit egter nie unfold it, it had become a sieve. The
sekwent is en beswaar maak teen mili- moontlik blyk nie, is hy VERPLIG om
moth had had this souvenir, not the
têre diens, moet dit eweseer teen die die land en sy vryheid met wapens in
Polisiediens maak, want in albei gevalle die vuis te verdedig OMDAT D IT ERF- museum!
keer die Owerheid die swaard teen die GOED IS W A T H ULLE V A N GOD IN US Officers at Milan Aerodrome.
oortreder. PAND GEKRY H ET EN WAARVOOR
Vry algemeen word deur almal toege- HULLE SWARE VERANTWOORDELIK- One day, when I was duty officer at
stem dat die Owerheid die plig het om HEDE DRA. the aerodrome, the phone rang and I
huis en haard en die lewe van die burge- En juis omdat dit die plig van die was informed that two Dakota plane loads
ry deur die sterke arm van die Polisie owerheid is, het hy die REG om die of V IP American officers would land
te beskerm. Hoe is dit moontlik om dan landsburgers op die roep vir die be- that afternoon. Could we lodge and feed
nie in te sien dat die owerheid hierdie skerming van hulle kosbaarste besit. them, or, alternatively, make arrange­
plig ook sou he ten opsigte van die volks- Hierin het die owerheid geen beny- ments fo r their accommodation? I
lewe en die volksbesit nie? denswaardige taak nie. M AAR H Y MOET explained that we were only a very
Die regsorde van God gaan tog seker- OPSTAAN TEE N ELKE SKENDING small unit in temporary occupation of
lik nie slags oor die individu alleen nie. V A N DIE GODDELIKE REGSORDE the aerodrome, and that all we could
Daar is ook Goddelike ordinansies oor die MET BETREKKING TOT DIE VOLKS­ do was to put up from four to six o ffi­
volkslewe: Paulus het op die Areopagus LEWE. cers. I “ passed the buck” to the Town
te Athene gesê dat God uit een bloed al ’n Skeepskaptein wat sy skip laat oor- Major’s office in Milan. The planes ar­
die nasies van die mensdom gemaak rompel deur seerowers sonder om ’n vin- rived late in the afternoon. W e kept the
het om oor die hale aarde te woon . . . ger te verroer, word nie alleen in oneer few that were to be billeted in our mess
en terstond laat hy daarop volg: van sy amp onthef nie, maar ontvang ’n and sent the remainder off to Milan.
„terwyl Hy vooraf bepaalde tye en die sware en regverdige straf. En indien die There was something very strange about
grense van hulle woonplek vasgestel owerheid die skip van die staat op dié those officers: First of all, they all had
het.” (Hand. 17; 26.) manier in die hande van sy vyande laat the rank of Major, or above. Secondly,
Elke nasie het ’n land wat God vir val, sou hy onmiddellik van sy verant- they did not look like any officers that
Horn bestem het en wat vir hulle dan woordelike amp onthef moet word en we had previously seen, though they
ook onder God se leiding ten deel geval die geskiedenis sal ’n verskriklike oordeel were dressed in brand-new American bat­
het. V ir elke volk geld die belofte wat oor hulle vel wat hulle name vir ewig tle dress with insignia of rank. Their
in die Tien Gebooie vir Israel uitgedruk aan die skandpaal sal spyker. pale faces seemed strange, and even
is: DIE LA N D W A T DIE HERE JOU Dit is natuurlik nie altyd ’n uitge- stranger was the total absence of rows
GOD A A N JOU GEE! maakte saak of ’n oorlog ter handhawing of medal ribbons; only one or two
In hierdie land wat God aan hom gee, van die Goddelike reg van die volk uit- sported the odd decoration. Further,
moet elke volk homself in vryheid en gevoer word nie. Dit het te dikwels in none of them would talk after deplaning.
selfstandigheid kan ontwikkel. Want elke die geskiedenis gebeur dat dit nie s6 They would not say whence they had
volk het besondere talente en begaafd- was nie. Maar in ons Vaderland dink die come or to what unit they belonged.
hede. Hierdie talente mag in hulle ont- owerheid beslis nie daaraan om met ’n Eventually our South African hospitality
plooiing nie deur vreemde oorheersing moondheid in die strydperk te tree ter in the mess, and especially our “ ISH” ,
belemmer word nie. wille van territoriale of politieke of eko- South African issue brandy o f which we
Volgens God se wêreldplan, of volgens nomiese voordeel nie. Dit gaan hier ter fortunately happened to have a good
Sy Raadsbeskikking, moet elke volk ten lande eenvoudig om die afweer van ’n supply at the time, did the trick. When
voile uitgroei, sodat elke volk op hierdie ongeregverdigde aanslag op ons land en after several tots, both before and after
wyse ’n bydrae kan lewer vir die toe- ons vryheid — GODGEGEWE ERFENIS- supper, they did talk, what they had to
komstige eeu van die nuwe aarde wan- SE! say nearly knocked us flat! These “ offi­
neer God Sy eer moet ontvang van alle Uit hierdie oogpunt moet die opleiding cers” were all disguised civilians, the
nasies, alle geslagte en alle tale. Elke van ons Jeug tot militêre weerbaarheid heads or senior members of various US
volk het in sy ontwikkeling ’n enkele gesien word en moet elke OUER en elke state departments, who were doing a sur­
noot om te skryf op die musiekblad van JONG M AN dit as ’n eer en ’n voorreg vey of all allied fronts in Europe, to
die eeue. En wanneer hierdie komposi- beskou om daaraan deel te hê. En dit is gather information on logistics and to
sie, deur die samewerking van alle vol- die plig en voorreg van elkeen van ons see that stock of ammunition and other
kere van die aarde voltooi is, word dit om te bid vir die persone wat ons Jeug war materials was still left after the
met die wederkoms ’n lofpsalm of himne hiertoe oplei; om te bid vir ons kweke- “ cease fire ” . When we asked why this
tot Sy eer. linge; en om te bid dat die Almagtige
was taking place then, only a week or so
DIT IS DIE REGSORDE V A N GOD IN God ons sal bewaar van oorlog. En hier­
after “ V E ” (Victory Europe) day, came
HIERDIE WÊRELD! in meet ons op God alleen vertrou:
the answer: “ My son, this is being done
Met ystere noodsaaklikheid volg dan „SODAT DIE ERW E V A N ONS VA-
in case we have to have a smack at the
hieruit dat, wanneer die regsorde be- DERS V IR DIE KINDERS ERWE
dreig word deur ’n vreemde of vyandige ELY; KNEGTE V A N DIE ALLER- . . . soon” ! We could not believe our ears,
mag, wat ons land van sy godgegewe vry­ HOOGSTE, TE E N DIE HELE WÊ- and I leave you to guess which o f our
heid w il beroof en daarmee teen die RELD V R Y.”# allies they were talking about! #

PARATUS • DESEMBER 1970


74
D» wos bak!
(vervolg van bladsy 73)

Ons bestemming was vir ons ’n groot verrassing. Ons


het in tente in die kamp geslaap, wonderlik! Alles was so
mooi ingerig dat ons baie welkom gevoel het. Ons gashere
het dan ook alles in hulle vermoë gedoen om ons tuis te laat
voel.
Ons het die voorreg gehad om hulle kombuis te besig-
tig. Dit is ’n agtermekaar plek. Die manne wat vir die kos-
voorbereiding verantwoordelik is, kan baie trots op hul kos-
kook en broodbak wees. Die etes was elke keer iets beson-
ders, veral die heerlike, tuisgebakte warm brode. Die braai-
vleis was sappig en geurig, om nie van Sondagmiddag
se hoendervleis te praat nie!
Die atmosfeer in hierdie kamp was streng militêr. Wat
ons besonder opgeval het, was die paraatheid van die kamp.
Alles is oombliklik in gereedheid. Dit laat mens onwillekeu-
I , ' ^
rig koud om die hart word om te dink dat ons so salig onbe-
wus van die harde werklikheid op ons grense dag vir dag 'n Groepie van die dames by een van die Landrovers.
leef.
Ons almal en veral die dames, het veral ons ernstige items besonder op- een van ons ’n innige belewenis. Die
baie diep onder die indruk gekom van bouend en aangrypend gevind. paar dames het die erediens mooi afge-
die groot verantwoordelikheid wat daar Elkeen wat opgetree het, het ook sy rond met hul sang.
op ons SA Weermak rus om ons binne- beste gelewer. Dit was dan ook met ’n ge­ Die afskeid was maar swaar.
landse veiligheid te beskerm teen vyan- voel van trots wat almal die volkslied ’n Paar myl van die lughawe af jaag
dige indringing van buite. Ons was be­ aan die einde gesing het. die voorste landrovers meteens by ons
sonder aangegryp deur die hele gees In beide kampe is die kanselbybels verby, terug kamp toe. Wat nou? Elk­
van miiitêre gereedheid. met baie opregte waardering ontvang. een se brein het vrugbaar begin werk
Bewus van die dreigende gevare, was Ons het ’n wilde rit na die brulsand en party word hoendervleis oor hul eie
dit vanselfsprekend dat die getrrr in of skreesand onderneem. Die paadjie gedagtes. Met groot oë en kloppende
tannie Ita se tas ’n tydbom moes wees. vleg sanderig en vol kort draaie tussen harte word navraag gedoen. Waar? Wan-
„Haai mense, dis ’n tydbom!” die bosse deur. Die bestuurders ry met neer? Hoeveel?
Die tas word versigtig genader en van verbasende spoed en die leuse was vas- Glo dit as u wil; die vliegtuig het ’n
’n redelik veilige afstand word die arm klou, koes en uithou. Langs die rivier lê pap wiel gehad.
ver uitgetrek om ’n kledingstuk uit te die pragtige wit duine. As mens daarop Heerlike gedagte! Nou kon ons meer
lig. Trrrrrr, klink dit uit die tas. Die loop maak dit sulke skreegeluide. Na ’n geniet van die kamp se gasvryheid. Die
kledingstuk word vinnig gelos. „A g tan­ lang ent se worsteling deur die fyn sand middagete wat blitsig voorberei is, was
nie, dis die wekker wat afgaan” stel swem die manne lekker in die rivier ter- goed genoeg vir ’n koning en ons het ko-
almal gerus. „Maar ek het geen wekker wyl die dames langoog toekyk. Die te- ninklik geëet.
saamgebring nie!” rugreis was net so dol en vaal van die Ons wonder nou nog oor die pap wiel,
Nouja, dan is dit ’n tydbom. Die tas stof het almal lafenis in die swembad maar ons was baie bly dat dit nie tydens
word weer genader. Met ’n groot poging gaan soek. ons vertrek uit Pretoria gebeur het nie.
van bravado storm ons die tas en lig Sondagoggend se diens was vir elk­ Laat middag het ons weer lughawe
die boonste klere af . . . Ewe onskuldig toe vertrek. Die wagte by die lughawe
lê die batterywaaiertjie en trrrrr . . . het die laaste bietjie sang en vrolikheid
Die nagevolge van die bomskok was totdat ons vertrek het, baie geniet. Ons
Sondagoggend nog duidelik kenbaar toe het veilig op Swartkopslughawe aange-
tannie Ita ons al om halfses uit die bed kom, moeg maar gelukkig.
jaag — tot ontsteltenis van almal wat ’n Hartlike woord van dank aan die
iaat in die bed gekom het m die midder- S.A. Weermag vir die wonderlike ge-
nagtelike swem. leentheid om die grensposte te besoek.
Dan was daar Kieste, die lieftalige Ons was besonder beïndruk deur die
blouapie wat uit elke tas gekies en ge- paraatheid, streng (Jissipline, mooi gees
keur het na hartelus en selfs die bed- en fyn optrede van die manne teenoor
dens en arms waarin hy wou slaap uit- ons dames. Die hele groep het dit ge­
gesoek het. Hy het gesorg vir baie pret niet en volgens die dames was dit een
maar ook soms ergernis as hy die films van die wonderlikste naweke wat hulle
se pakkies afskeur of die asters se mooi- nog ooit beleef het.
maakgoedjies uitpak en blink goedjies Hou hoog die vaandel. Ons is trots
wegdra. op ons SAW. Ons dink aan hulle en waar-
Die konsert die middag en aand het deer nou beter die groot taak wat hulle
ook hoogtepunt van pret en erns gehad. verrig.
Die honde in die gehoor en Kieste het „Kom lê jou hand in myne vriend, dan
gesorg vir ’n paar moeilike oomblikke sing ons hart dieselfde lied op voordag-
op die verhoog. Wessel Pieters het dit hoogtes van die vreugde, dan bid ons
amper ontgeld toe een van die groot saam dieselfde bede in nagvalleie van
honde dreigend nadergestaan het toe die smart. Bewaar, O God, Suid-Afrika.”
hy die plaasgeluide nageboots het. Die Bewaar, o God, die Bepubliek van
gehoor was baie waarderend en het Suid-Afrika •

PABATUS • DECEM BER 1970


75
Inspekforacif
(V ervolg van bl. 69)
hospitaal ensovoorts. Hulle is van me-
ning dat dit soms veiliger is om die on-
bekende te vermy.
Die vrees vir kritiek. Mense is bang vir
werkstudie omdat hulle oortuig is dat
swakhede in hulle werkprestasie moont-
lik aan die lig gebring sal word. Werk­
studie vereis ’n intieme ontleding van
die werk terwyl dit gedoen word en die
man wat die werk doen, voel byna altyd
asof dit hyself is wat ondersoek word.
Mense hou nie daarvan om gekritiseer
te word nie en veral nie oor die wyse
waarop hulle hulle werk doen nie.
Die vrees vir werkloosheid. Daar word
dikwels met regverdiging beweer dat
die getal personeel wat benodig word
om ’n bepaalde werk te doen, as ge-
volg van werkstudie verminder sal
moet word. Terselfdertyd glo lede soms
dat senior poste hergradeer en range
verlaag kan word. Hierdie bewerings het
’n rampspoedige uitwerking op die hou-
ding van lede. Werkstudie is vir hulle
iets wat vermy behoort te word, selfs
JLSSISTENT- met geweld, omdat deelname aan werk­
studie eintlik vir hulle beteken dat hul­
LUGVERKEERLEIER le meehelp om hulle eie posisies, asook
V erskeie Poste — Verskeie Sentra die van hulle vriende, in gevaar te stel.
Verset teen verandering. Mense is
VEEEISTES: dikwels meer geneig om ’n ou werk-
(1; MatrikuJasie- (of g-elykwaardige) seT’tifikaat. metode aan te kleef, soms tot hulle na-
(ii> Vviskunde op minstens die vlak van iunlorsertiflkaat.
PLÍGTE: Assistent-lugverkeerleiers ontvang ’n vierjarlge opleiding-s- deel, as om hulle roetine te verander.
kursus om te kwaliflseer as lugverkeerleíers. Lugverkeerleiers is ver- Werk kan gewoontevormend wees en
antwoordeUk vir die veilige, ordelike en vinnige beweging van lug-
verkeer op en in die omgewing van vliegvelde en op die lugroetes. tensy ’n verandering grondig gemotiveer
Aanvangsalaris sal bepaal word op grond van toepaslike kwalifikasies en geregverdig is, werk mense nie gewil-
en ondervinding.
Aansoeke/navrae aan die Sekretaris van Vervoer, Pretoria. liglik saam om die verandering teweeg
Teleíoon 39111 x 89 Pretoria. te bring nie. Die verandering van ’n
prosedure skyn vir baie mense onnodig
ALeEMENE INLIGTINa te wees. Hulle hou vol dat die ou be-
Aansoeke moet gedoen word op vorms Z.83 wat van enige Staats- proefde metode in die verlede ewe doel-
kantoor verkrygbaar is. Afskrifte van en nie oorspronklike getuig- treffend was.
skrifte en sertiíikate nie, moet ingedien word.
n. Sluitingsdatum vir die ontvangs van aansoeke is 28 Januarie 197?. Die ondervinding het egter geleer dat
ni. BY DIE INDIENING VAN AAN80HKE MOET A PPLIK A N TE VER- die effektiefste wyse om verset teen ver­
WYSINGSNOMMEE Kom/12/70 VEBSTRBK.
VZ1832
andering, vrees vir die onbekende en vir
kritiek uit die weg te ruim, bewerkstel-
lig is deur die personeel se aktiewe deel­
name aan werkstudie. Indian wenke vir
verbeterings van personeellede self kan
kom, sal hulle uit die aard van die saak
geneig wees om werkstudie te steun:
Niemand staan onverskillig teenoor sy
eie idees nie.-®

The war veteran was having a


hard time being questioned by the
ladies from the local social club
and was rapidly running out of
patience.
“ Where did you get that scar
from?” asked one old dame.
“ A bomb,” he grunted.
“ Good heavens, did it explode?”
“ No madam,” he said, unable to
control himself any longer “ it stole
up and bit me.”

PABATUS DESEMBER 1970


76
Meegande foto toon die tïpe omgewing waarin die professioneie middel van hierdie beheerpaneel sorg hy dat genoeg stoom
offisier-ingenieur dikwels beweeg. Hierdie manskap beheer die verskaf word vir die spoed wat deur die bevelvoerder aangevra
hoofstoomketels van ’n President-kias fregat en versorg die word. Die stoomketels lewer sowat 100,000 kg stoom per uur
stoom vir die boofmasjiene wat 22,000 kilowatt ontwikkel. Deur teen ’n temperatuur van 450 grade Celsiu s.

Suid-A frikaanse W eerm ag


Opleídíng van professioneie Olfisier-lngeníeurs vir die S.A. Leër en S.A. Vioot Staande Mag
A ANSOEKE word ingewag van kandidate wat alreeds ge- geval van die Vloot), met ’n salaris van K2040 per jaar in ’n
matrikuleer het of wat in Desember 1970 die matriek- tydelike hoedanigheid aangestel.
eksamen sal aflê en wat begerig is cm vir ingenieursoplei- By suksesvolle voltooiing van hul graadstudies, word
ding in of die S.A. Leër of die S.A. Vloot, in aanmerking te hulle in ’n permanente hoedanigheid as assistent-ingenieurs
kom. aangestel en tot die rang van Luitenant (Onderluitenant in
Die opleiding behels een jaar suiwer militêre opleiding die geval van die V lo o t), met ’n salaris van R3240 per jaar be-
aan verskillende opleidingsinrigtings gedurende 1971, ge- vorder (met vooruitsigte op verbetering eersdaags).
volg deur minstens vyf jaar akademiese opleiding vanaf Lede genict ook onder meer, die volgende bykomende
Februarie 1972 aan die Universiteit van Stellenbosch vir die voordele;
B.Sc., B.Ing.-grade in of die elektrotegniese 6f die meganiese * Kostelose mediese diens (ook vir afhanklikes) selfs na
rigting. aftrede.
Kandidate moet — * Vakansie-, siekte- en studieverlof op Staatsdiens-
(a) blanke tweetalige burgers van die Republiek van grondslag.
Suid-Afrika of van Suidwes-Afrika en ongetroud * Besonder gunstige pensioenvoordele, toereikende aan-
wees; vanklike uitrustingstoelae, ’n stewige jaarlikse va-
kansiebonus, asmede ’n groeplewensverseke-
(b) by Januarie 1971 minstens 17 jaar oud wees en by ringskema.
Februarie 1972 nog nie ouer as 21 jaar nie; Nadere besonderhede aangaande die opleiding is van
(c) in beeit wees van ’n matriekstrtifikaat met matriek- die Hoof van die Leër, Leërhoofkwaritier, Potgieterstraat,
vrystelling en wat die vakke Afrikaans, Engels en Pretoria, of Hoof van die Vloot, Vloothoofkwartier, Simon-
Wiskunde insluit; stad (na gelang van die weermagsdeel waarin die kandidaat
(d) medies geskik wees; begerig is om ’n loopbaan te volg) verkrygbaar. Aansoeke
met voile besonderhede van kwalifikasies (gewaarmerkte
(e) in die geval van minderjariges, hul ouers/voogde se afskrifte van sertifikate word verlang) moet die betrokke
skriftelike toestemming he om die opleiding te adres voor of op 30 Desember 1970 bereik.
ondergaan. Kandidate in diens van Staatsdepartemente of die S.A.
Suksesvolle kandidate word as kancjidaatoffisiere (adel- Spoorweë en Provinsiale Administrasies moet hul aansoeke
borste in die geval van die V loot), met ’n beginsalaris van langs amptelike dienskanale indien.
R1560 per jaar aangestel. Dit sal van applikante vereis word om op staatskoste
By suksesvolle voltooiing van hul tweede akademiese op ’n datum wat verstrek sal word, voor ’n offisierskeurraad
jaar, word hulle as Tweede Luitenante (Vaandrigte in die te verskyn#

PARATUS • DECEMBER 1970


77
W IT H THE COM PLIM ENTS OF

M H e M c h Á e i '^

UNIFORM CLOTHING MANUFACTURERS


UNIFORM-KLEREVERVAARDIGERS
260 Commissioner St., Johannesburg/Commissionerstr. 260, Johannesburg
P.O. Box/Posbus 481 Phone/Foon 23-8121
Tel. Add./Tel. Ad.; “ HELP”

REPUBLIC W IDE A N D LO CA L REMOVAL SERVICE

ELLIOTT
• D A M A G E A N D PILFERING ELIMINATED •
Furniture is packed into 7 ' x 7 ’ x 5 ’ sealed pallet boxes at your residence and it remains
untouched until redelivery from storage.
• STORE THE MODERN W A Y — STORE THE ELLIOTT W A Y •
TEL. 792221 P.O. BOX 2997 PRETORIA

Gebruikte Motors

[H A1A K
IH E W G I L L >
VOORTREKKERWEG 684 - PRETORIA

O 0 O o o
HOOGSTE iNRUILPRYSE IN PRETORIA — DEMONSTRASIES TE ALLE TYE

7g PARATUS • DESEMBER 1970


RegscKiiitekeninge
(Vervolg van bladsy 16)

S uíd-A fríkaanse Die hof het beslis dat die sertifikaat


wel ingetrek kan word en het bevestig
dat ’n besondere wet nie ongeldig is
omdat dit gepromulgeer is na die datum
W eerm ag van promulgasie van ’n lateie W et
waarna eersgenoemde verwys nie. (John­
son teen Koloniale Sekretaris, 1910
T P D ).
Die vraag het ook al ontstaan of ’n
handeling ingevolge ’n W et wat gepro­
mulgeer is, maar nog nie in working
Registrasíe gedurende 1971 vir gestel is nie, regsgeldig is. ’n Ordon-
nansie is, bv, op 6 Des 1957 goedgekeur
en op 31 Des 1957 gepromulgeer om ’n
dienspiig ín die jaar later naamlik op 1 Jan 1959 in
werking te tree. Op 30 A pril 1958 het
die Administrateur sekere regulasles
Suíd-Áfríkaanse Weermag ingevolge dife Ordonnansie afgekondig,
dws voor die inwerkingtreding daarvan.
Was die afkondiging van die regalasies
wettig? Die antwoord is bevestigend,
maar onthou moet word dat die regula-
sies slegs saam met die Ordonnansie in
PERSONE WAT YERPLIG IS OM MNSOEK OM RE6ISTRASIE TE DOEN werking kan tree, naamlik op 1 Januarie
1. Die volgende persone is verpllg om aansoek te doen om registrasie: 1959. Kragtens artikel 14 van die Inter
pretasiewet, 1957, kan alles vooraf ge­
(a) A lle blanke manlike burgers van die RSA wat in die jaar 1955 gebore is. doen word wat nodig is om die betrokke
W et of Ordonnansie, wat die geval ook
(b ) A lle blanke manlike persone wat in die jaar 1955 gebore is, nie SA burgers a! mag wees, te implementeer en gereed
is nie maar reeds vyf jaar in die RSA of SW A gedomisilieer is. te maak vir inwerkingstelling, bv deur
(c ) A lle blanke manlike burgers wat in die jare 1946 tot 1954 gebore is en die nodige aanstellings te maak, vorms
vantevore nagelaat het om te registreer. te laat druk, kennisgewings uit te reik,
ens. Kennlsgewing, voorts, aan die pu-
(d ) A lle blanke manlike persone wat in die jare 1946 tot 1954 gebore is, nie bliek op 1 Oktober dat gegewens wat
SA burgers is nie maar reeds vyf jaar in die RSA of SWA gedomisilieer kragtens ’n wet wat op 1 November in
is en nagelaat het om gedurende 1970 te registreer. werking tree, voor 1 Desember ver-
strek moet word, is nie ultra vires nie
(e ) A lle blanke manlike persone tussen die ouderdomme 16 en 25 jaar, wat en kan afgedwlng word.
gedurende die jaar burgers van die RSA word o f gedurende die jaar vyf Groete tot volgende keer #
jaar lank in die RSA of SW A gedomisilieer is moet binne 30 dae na plaas-
vinding van sodanige gebeurtenis wat op hem betrekking mag hê, regis­
treer.
„Áksíe" hierdre brief
(Vervolg van bladsy 37)
6ENEESKUNDI6E GESKIKTHEID die tafel wat . . . , die koning wat . . .
2. Persone wat van mening is dat hulle geneeskundig ongeskik vlr dienspiig is, en selfs: die Here wat vir ons so goed
is nogtans verplig om te registreer en kan later die kwessie van geneeskundige is. U it laasgenoemde voorbeeld blyk dit
ongeskiktheid laat ondersoek. duidelik dat diegene wat meen dat dit
neerhalend is om wat in verband met
EN WANNEER REGISTRASIE UITGEYOER WORD hooggeplaastes, soos ’n generaal of mi­
nister, te gebruik, onder ’n wanindruk
3. Aansoek om registrasie moet GEDURENDE DIE TYD PE B K 1 JAN U ARIE 1971 verkeer.
TOT 28 FEBRUARIE 1971 by die volgende instansies gedoen word: W ie word wel gebruik in gevalle soos:
(a ) Skoliere; by hulle skoolhoofde (Laerskole uitgesonder) die man vir wie . . . , die persoon met
(b ) Nie-skoliere: by enige van die volgende instansies — wie . . . , die vrou aan wie . . . ’ enso-
( i ) Die Registrasiebeampte, SAW, Presasgebou, Privaatsak 281, hoek van voorts (na ’n voorsetsel). En dit is heel-
Scheiding- en Christinastraat, Pretoria. temal korrek om te vra: W ie het dit vir
(i i ) Bevelvoerders van militêre kommandemente. jou gesê?
(iii) Stasiebevelvoerders, SA Polisie in die RSA of/en SWA. Ten slotte net nog ’n voorbeeld van
’n interessante taalverskynsel waarteen
DOEL VAN REGISTRASIE gewaak moet word, ’n Mens hoor so dik-
wels: Met die gevolg is dat . . . Dit is
4. Registrasie geskied slegs vir Weermagsdoeleindes en raak nie ’n persoon se ver- ’n vermenging van twee uitdrukkinge
pligting om hom as kieser of vir die bevolkingsregister te registreer nie. wat dieselfde betekenis het, naamlik:
Die gevolg is dat . . . en: met die ge­
PERSONE WAT NALAAT OM TE REGISTREER volg dat . . . Die taalkundige benaming
v ir hierdie verskynsel is kontaminasie.
5. Persone wat nalaat om te registreer is aan ’n misdryf skuldig en by skuldig- Laat ons maar mooi loop om nie in hier­
bevinding strafbaar met ’n boete van hoogstens R200 of gevangenisstraf van die en dergelike vanggate in die taal-
hoogstens ses maande. veld te beland n ie.#

PARATUS DECEM BER 1970


79
foods. Rich, fattening foods should be
Briewe NOTICE OF RETURN avoided at first and gradually introduc­
(Vervolg van bladsy 39) ed into his diet.
also “ By this means the specimen is Do not allow him on the roads unac­
preserved in its natural shape and colour
forever.” companied as he has almost completely
I have had discussions with experts forgotten traffic. The best method of
who have experimented with this method rehabilitation in this respect is to tie
of preservation. They assure me that him to a pole and run around him
some or the materials used in this pro­
with a wheelbarrow until his screams
cess become discoloured in ten to fifteen
years. have subsided to a whimper.
Perhaps it would be fair to direct a Do all his purchasing for him, gently
warning to readers not to embed valu­ establishing in his mind that threaten­
able items in this manner until they
have established definitely the period ing, arguing and bargaining with shop­
for which the material to be used is keepers is taboo in civilisation.
guaranteed to remain clear. His language may be a little embarras­
Col Vermeulen gives the warning: “ Do
sing at first, but in a relatively short
not let the embedments which you have
made, lie in direct sunlight.” This is the time he can be taught to speak English
crux of the matter. It is exposure to J )E A R Parents, again. Never ask him why the boy down
light which causes the discolouration. the road has a higher rank than he, and
N eville Gomm Bloemfontein Very soon your soldier-son will once
more be in your midst, dehydrated, de­ never make flattering remarks about
the A ir Force or Navy as you w ill only
KERSWENSE moralised and eager to assume his
have to begin the English lesson once
„Hiermee wens die lede van die place in society as a human being entitled
SAMVD, 1 M ilitêre Hospitaal, Voortrek- to liberty and justice whilst engaged more.
kerhoogte, alle lede van die SA Weer- in a somewhat delayed pursuit of hap­ For the first few months be parti­
mag en hul families ’n geseënde Kers- cularly careful when he is in the com­
fees en voorspoedige Nuwejaar toe.” piness.
pany of women (any age). A fte r seeing
“The members of the SAMNS, 1 M ili­ In making joyous preparations to them wooed on the screen by hand­
tary Hospital, Voortrekkerhoogte, wish welcome him back to civilisation, you some men, he thinks he is a master
all the members of the SAD Force and must make allowances for his environ­ of the art himself. His intentions are
their families a merry Christmas and mental situation fo r the past 12 months. good and w ill be sincere but dishonour­
prosperous New Year.” Therefore, show no alarm if he prefers able.
Waarnemende Bevelvoerder to sit on the floor instead of a chair,
1 Militêre Hospitaal Keep in mind that beneath his tanned
always kicks his boots against the steps
before entering the house, wears a to­ and rugged exterior there beats a heart
J ^ IE Hoofbetaalmeester, SAW en per- of gold. Treasure it as it is very probab­
wel and sandals when visiting the neigh­
soneel wens alle lede by alle betaal- ly the only thing of value that he has
bours, has a fit at the sight of bully
punte ’n geseënde Kersfees en voor­ left. Treat him with kindness, tole­
beef and always salutes anyone who
spoedige Nuwejaar toe. rance and the occasional quart of beer
looks important, even the postman. He
The Chief Paymaster, SADF and per­ and you have every chance o f rehabili­
w il always snap to attention at 8 o’clock
sonnel wish al members at all pay points tating him into the man you once knew.
in the morning.
a joyous Christmas and a prosperous M. D. DAEMIN
New Year His diet should, for the first few
Hoofbetaalmeester, SAW Pretoria weeks at least, consist of healthy simple Rehabilitation Officer.

PACKING tel 77171 «^/of 82081 P.O. Box/Posbus 130 yERpAKKIMG

STORAGE BERGING
■ S ^S Q N
PTY. LW, OORSESE
OVERSEAS
YERSKEPINGS
SHIPMENTS mmmm m m m i i l P I
REMOVALS , B im m m m m rn VERYOER
REPUBLIC REPUBLIEK-
WIDE WYD
S.W.A. and S.W.A. en
Protectorates Prote^ctorate
• BLOEMFONTEIN

PARATUS DESEMBER 1970


80
Gilda Karstens van Durban PARATUS • DESEMBER 1970 |||

Foto deur H. Weigel


\^ d e le u r
Die sigaret van ons tyd,
met dieklassieke
Suid“Afr ikaanse smaak

\kndeleiif FILTER DE LUXE

adverto4669/a

\\/ PARATUS • DESEMBER 1970

Printed for the Governm ent Printer. Pretoria, by Voortrekkerprs Ltd.. P.O. Box 8124. Johannesburg.

Gedruk vir die Staatsdrukker. Pretoria, deur Voortrekkerpers Beperk. Posbus 8124. Johannesburg. V/li 75750 I.

You might also like