STRUKTURA SATA:

Uvodni dio sata:

 Ponoviti kapacitivni metod mjerenja tj. mogućnost promjene kapacitivnosti jednog

pločastog kondenzatora.

 Zatim prodiskutovati sa učenicima šta znaju o mjerenju nivoa neke tekućine u

rezervoaru i da li smo do sada spominjale neke od načina mjerenja!

Učenike uputiti o potrebama mjerenja nivoa, koji je neophodan u savremnim procesima

jednostavnog i automatizovanog nadziranja, upravljanja i izvršavanja radnih zadataka u
procesu proizvodnje, te u savremenom načinu življenja.

Izvršiti najavu nastavne jedinice: KAPACITIVNI NIVOMJER

Glavni dio sata:

 Pojasniti učenicima da kapacitivni nivomjer u zavisnosti od izvedbe može biti

izveden na više načina.

 Prikazati na video projektoru prvi način izvedbe

Može biti izveden na više načina. Jedan od načina prikazan je na slici.

 Objasniti princip rada

Rade na principu da se kondenzator može formirati između sonde i zida posude.
(dielektrik je tečnost čiji nivo mjerimo)

Princip mjerenja za tekućine

 Između elektrode i zida spremnika postoji kapacitet koji ovisi o nivou.
 Prazni spremnik ima manji kapacitet, a puni spremnik veći kapacitet
 Promjena kapaciteta linearno ovisi o nivou H.

Kapacitivnost ovog kondenzatora se mijenja sa promjenom nivoa tečnosti, zato što sve
uobičajene tečnosti imaju dielektričnu konstantu veću od konstante za vazduh. Sonda se
povezuje na RF predajnik smješten spolja na rezervoaru. Prenos vrijednosti izmjerenog
nivoa može biti u različitim formama a prijemni uredaj može biti npr. PC računar, grafički
zapisnik, sistem za prenos i kontrolu- upravljanje, PLC itd.

 Navesti gdje se mogu koristiti ovi senzori

Ovi senzori su korisni za mjerenje nivoa "vodenih" tečnosti, organskih tečnosti , veziva ,
maziva , tečnih hemikalija kao što je kalcijum oksid.

 Prikazati na video projektoru drugi način izvedbe

 Objasniti princip rada

Kod sljedećeg načina koji će biti ovdje opisan koristi se

princip promjenljive površine. Senzor ovakvog kapacitivnog
nivomjera može se, u opštem slučaju, predstaviti u formi
koaksijalnog cilindričnog kondenzatora.
Posuda 3 od električki vodijivog materijala, koja sadrži mjerni
medijum, služi kao jedna spojna tačka pretvarača, dok drugu
predstavlja metalna šipka smještena u posudu i prekrivena
izolacijom 2.
Izolacioni materijal ponaša se kao dielektrik, pri čemu se kapacitet
mijenja linearno sa visinom mjerenog medijuma, to jest

gdje je ε dielektrična probojnost materijala-izolatora,

h je visina tečnosti ili čvrstog materijala u posudi,
d1 je prečnik metalne šipke,
dok je d2 unutrašnji prečnik posude.

 Prodiskutovati osjetljivost ovakvog nivomjera!

Na osnovu relacije, može se zaključiti da je osjetljivost ovakvog kapacitivnog mjernog
pretvarača tim veća što je veća dielektrična probojnost tečnosti i što je manja veličina
parametra izolacionog prekrivača šipke. Posljednji uslov istovremeno definiše i njegovu
minimalnu debljinu.

 Prikazati na video projektoru još jedan način izvedbe

 Objasniti princip rada

Još jedan način, ako je vodljivost tečnosti dovoljno

velika, njena površina može se koristiti kao jedna
elektroda kondenzatora. Druga elektroda je fiksna
referentna ploča P2, paralelna sa površinom tečnosti.
Ovakav pretvarač nivoa prikazan je na slici.
Pomoćna elektroda P1 postavljena je na fiksnom rastojanju od referentne elektrode i
električki je izolirana od nje. Ako se između tečnosti i elektrode P1 dovede naizmjenični
napon, na elektrodi P2 pojaviće se naizmjenični potencijal između nule i P1 koji se mijenja
sa nivoom tečnosti. Ovaj potencijal dat je relacijom

gdje je Ea primijenjeni potencijal,

C1 kapacitet izmedu P1 i P2, koji je konstantan,
C2 je kapacitet između P2 i površine tečnosti. Vrijednost ovog kapaciteta obrnuto je
proporcionalna razmaku izmedu površine tečnosti i P2.

 Prodiskutovati osjetljivost ovakvog nivomjera!

Izlazni napon smanjuje se sa rastom nivoa tečnosti.

Završni dio sata:

Dakle nivo u nekom rezervoaru (spremniku) može se mjeriti pomoću kapacitivne

metode.

 Izvršiti ponavljanje gradiva tj načine koje smo spomenuli u današnjoj nastavnoj

jedinici. Koristiti prikaze tj. skice načina mjerenja kapacitivnim nivomjerom.
Učenici treba da učestvuju aktivno u ponavljanju uz pomoć nastavnika.

 Najaviti nastavnu jedinicu „Tempeeraturni senzori“ za slijedeći čas.

Nastavnik: Pregledao:
_______________________ _______________________