ΤΟ ΠΑΛΑΜΑΡΙ ΤΗΣ ΣΚΥΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ

ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ

Όνομα: Χολέβα Βασιλική

Εξάμηνο: Η’
Μάθημα: Το Αιγαίο κατά την 3η χιλιετία
π.Χ
Διδάσκων: Βλαχόπουλος Ανδρέας
ΠΑΛΑΜΑΡΙ I  ΠΧ II
ΠΑΛΑΜΑΡΙ II  ΠΧ III
ΠΑΛΑΜΑΡΙ III  ΠΧ III
ΠΑΛΑΜΑΡΙ IV  ΜΧ
Διαμόρφωση της αρχαίας ακτής στο Παλαμάρι κατά την 3η και 2η
χιλιετία.
ΒΔ οχύρωση.
 ΒΔ άκρο της οχύρωσης. Αγωγοί μέσω των οποίων
διοχετεύονταν στην τάφρο οι αποχετεύσεις της πόλης.
Προμαχώνες Ε’ και Στ’.
Νότια οχύρωση.
Προμαχώνας Ζ’.
Νότια οχύρωση. Προμαχώνες Στ’ και Ζ’.
Νότια οχύρωση. Αψιδωτά κτίσματα υπό το τείχος και επάλληλα
στρώματα κατοίκησης.
Ευρήματα ΠΚ II από
το Παλαμάρι I.
Ωοειδής κεφαλή παραλλαγής Καψάλων. Παριανό μάρμαρο, 6,5 εκ. ΠΚ II
 Πλακόστρωτος δρόμος. Δυτικά του προμαχώνος Στ’,
εξωτερικά και εσωτερικά του τείχους, αποτελεί τμήμα του
κεντρικού δρόμου που ανηφόριζε προς την πόλη.
Τομέας Β’.
Δρόμος ανάμεσα σε οικία Γ και οικίες Α, Β και Δ.
Τομέας Β’. Μεγαρόσχημη οικία Δ.
Τομέας Β’. Φούρνος στην αυλή της Μεγαρόσχημης οικίας Γ.
Λιθόκτιστος πειόσχημος
αποχετευτικός αγωγός,
τύπου Πολιόχνης. Από
κτήριο κοντά στον
Προμαχώνα Δ. (0,25μ
εσωτερικό πλάτος)
Τομέας Β’. Τμήμα εργαστηριακού χώρου βορείως της οικίας Γ.
Τομέας Β’. Δάπεδο Δ1. ΠΑΛΑΜΑΡΙ II.
Τομέας Β’. Παλαμάρι II.
Άωτο τροχήλατο αγγείο Συριακής προέλευσης. Οικία Γ.
 Διπλή λαβή μελανού
στιλπνού αγγείου, με
ελικοειδείς απολήξεις. ΠΧ III.

Πρόχους τύπου Φυλακωπής

I-ii, οικία Γ, ΠΧ III.
Αμφορέας από οικία Δ.
ΠΧ III. Τέτοιου τύπου
αμφορέας έχει βρεθεί
και στη Πολιόχνη.
Α) Γραπτή πρόχους οικία Γ
Β) Ωοειδές τροχήλατο αγγεία
Γ) Όστρακο
ανθρωπομορφικού αγγείου,
τύπου Τροίας, οικία Δ.
Δ) Πυραμοειδής σφραγίδα
ΠΑΛΑΜΑΡΙ IV
Μινυακή Κύλιξ οικία Α1, τομέας Γ.
 Εξειδίκευση

 Παραγωγή τοπικής κεραμικής

 Κατεργασία οψιανού
 Παραγωγή σφραγίδων
 Σημεία κεραμέων
 Κατεργασία μετάλλων
ΝΔ άκρο της οχύρωσης. Υπολείμματα επεξεργασίας οψιανού εντός
του αγωγού που διατρέχει το τείχος.
Πήλινες Σφραγίδες.
 Σφράγισμα και ενσφράγιστη
λαβή.

Μολύβδινα αντικείμενα
 1. Αιχμή δόρατος, 2. Εγχειρίδιο, 3,
4 και 5. Σμίλες

1 και 2: Αιγαιακού τύπου.

Παράλληλα: Κυκλάδες, Πολιόχνη (Κόκκινη περίοδος),
Θερμή και Τροία.
 Ενδείξης για την επεξεργασία μετάλλων (χαλκού και
μολύβδου) στον οικισμό του Παλαμαριού

 Μετάλλινα αντικείμενα
 Σκωρία χαλκού
 Ίχνη μεταλλευτικής δραστηριότητας στο Βόρειο άκρο του
οικισμού: α) Απόκρημνο τμήμα
β) Εκτεθειμένο σε Βόρειους ανέμους, οι οποίοι
είναι απαραίτητοι για την εκκαμίνευση.
γ) Πηγή γλυκού νερού, για την έκπλυση του
μεταλλεύματος.
(Εντοπίστηκε λάξευμα με κατάλοιπα ψηγμάτων χαλκού,
σκωριών και καμένου χώματος)
Ιγδίο ύψους 0,35 μ. Δίπλα του βρέθηκε κρουστικό εργαλείο (30
εκ.) με ίχνη χαλκού στην κρουστική επιφάνεια. ΠΑΛΑΜΑΡΙ II
1-2: Σφυριά από ανδεσίτη, 3: τμήμα στομίου χοάνης, 4: λίθινη
διπλή μήτρα (ΠΑΛΑΜΑΡΙ II), 5: μήτρα.
 Μετάλλινα ευρήματα από το Παλαμάρι:

 Περόνες
 Οπείς
 Βελόνες
 Ελάσματα
 Σμίλες
 Εγχειρίδιο
 Αιχμή δόρατος
 Γενικά χαρακτηριστικά επιγραμματικά:

Καλά οργανωμένο κέντρο

Πολεοδομική οργάνωση
Στοιχεία πρώιμου αστικού πολιτισμού
Σημαντικός σταθμός διακίνησης αγαθών στο
Αιγαίο, κυρίως μετάλλων
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Θεοχάρη, Μ.Δ.-Παρλαμά, Λ. 1997. Παλαμάρι Σκύρου. Η Οχυρωμένη Πόλη
της Πρώιμης Χαλκοκρατίας. Στο Ντούμας, Χρ.Γ.- La Rosa (επιμ.), Η
Πολιόχνη και η Πρώιμη Εποχή του Χαλκού στο Βόρειο Αιγαίο. Διεθνές
Συνέδριο 22-25 Απριλίου 1996 Αθήνα. Αθήνα, 344-356.
Καραπασχαλίδου, Α.Αν. 2005. Σκύρος. Στο Βλαχόπουλος, Α.Γ. (επιμ.),
Αρχαιολογία. Νησιά του Αιγαίου. Εκδόσεις Μέλισσα, Αθήνα, 168-173.
Παρλαμά, Λ. 1984. Η Σκύρος στην Εποχή του Χαλκού. Αθήνα, 88-94.
Παρλαμά, Λ. 1987. Το Τέλος της Πρώιμης Χαλκοκρατίας στο Παλαμάρι της
Σκύρου. Σχέσεις και Προβλήματα Χρονολογήσεως. ΑΔ 42 Α’, 1-7.
Παρλαμά, Λ. 1992. Προϊστορική Σκύρος. Αρχαιολογία 42, 20-23.
Παρλαμά, Λ. 1996. Σκύρος Cycladum et Sporadum Extima. Στο
Σταμπολίδης, Ν.Χρ. (επιμ.), Φως Κυκλαδικόν, Τιμητικός Τόμος στη μνήμη
του Νίκου Ζαφειρόπουλου. Ίδρυμα Νικολάου Π. Γουλανδρή-Μουσείο
Κυκλαδικής Τέχνης. Αθήνα, 44-53.
Παρλαμά, Λ. 2006. Το Έργο της Επιτροπής Έρευνας, Προστασίας και
Ανάδειξης του Προϊστορικού Οικισμού στο Παλαμάρι της Σκύρου. Στο τόμο
Το έργο των Επιστημονικών Επιτροπών Αναστήλωσης, Συντήρησης και
Ανάδειξης Μνημείων ΥΠ.ΠΟ Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. Αθήνα, 305-315.
Παρλαμά, Λ. 2007. Παλαμάρι Σκύρου. Παρατηρήσεις στην Εξέλιξη του
Οικισμού κατά την 3η χιλιετία π.Χ. και Προβλήματα Αστικοποίησης. Στο
Σημαντώνη-Μπουρνιά, Ε. Λαιμού, Α.Α. Μενδώνη, Λ.Γ. Κούρου, Ν. (επιμ.),
Αμύμονα Έργα.Τιμητικός Τόμος για τον Καθηγητή Βασίλη Κ.
Λαμπρινουδάκη. Αθήνα, 25-48.
Παρλαμά, Λ. 2009. Παλαμάρι Σκύρου. Η Ανασκαφή της Οχύρωσης 2000-
2007. Στον Τιμητικό Τόμο για τον Ιωάννη Τουράτσογλου, Κερμάτια Φιλίας,
τ. 2. Εκδόσεις Σήμα, Αθήνα, 227-241.
Παρλαμά, Λ. Θεοχάρη, Μ. Μπονάτσος, Στ. Ρωμανού, Χρ. Μάνος, Ι. 2010.
Παλαμάρι Σκύρου: η Πόλη της Μέσης Χαλκοκρατίας. Στο Philippa-
Touchais, A. et al. (επιμ.), MESOHELLADIKA. Η Ηπειρωτική Ελλάδα στη
Μέση Εποχή του Χαλκού. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου Αθήνα 8-12
Μαρτίου 2006. Αθήνα, 281-289.
Σαπουνά-Σακελλαράκη, Ε. 1997. Σκύρος. ΤΑΠΑ, Αθήνα.
Theochari, M. Parlama, L. Hatzipouliou, E. 1993. Κεραμεική της Πρώιμης
Χαλκοκρατίας III από το Παλαμάρι της Σκύρου. Στο Zerner, C. Zerner, P. and
Winter, J. (edits.), Proceeding of the International Conference . Wace and
Blegen. Pottery as Evidence of Trade in the Aegean Bronze Age 1939-1989.
Held at the American School of Classical Studies at Athens, Athens
December 2-3 1989. J.C. Gieben, Publisher Amsterdam, 187-193.
Χατζηπούλιου, Ε. 1997. Εξειδικευμένες Δραστηριότητες στο Παλαμάρι της
Σκύρου στο Τέλος της Τρίτης Χιλιετίας. Στο Στο Ντούμας, Χρ.Γ.- La Rosa
(επιμ.), Η Πολιόχνη και η Πρώιμη Εποχή του Χαλκού στο Βόρειο Αιγαίο.
Διεθνές Συνέδριο 22-25 Απριλίου 1996 Αθήνα. Αθήνα, 357-361