You are on page 1of 54

                              

1.4. Fəaliyyət xətləri


Azərbaycan dili üzrə məzmun standartları müəyyənləşdirilərkən aşağıdakı fəaliyyət istiqamətləri
ilə əlaqəlilik nəzərə alınmışdır:
 Problemin həlli
 Mühakiməyürütmə və əsaslandırma
 Ünsiyyət
 Tədqiqetmə
 Tətbiqetmə 
1.5. Məzmun standartları
I sinif
I sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi sadə fikrə münasibət bildirir;
 müşahidələrə əsaslanan danışığında, dialoji nitqində sadə nitq etiketlərindən və mimikalardan
istifadə edir;

 mətndəki yaxınmənalı sözləri izah edir və cümlədə işlədir;


 kiçikhəcmli mətni düzgün oxumaqla məzmununu nəql edir, əsas fikri müəyyənləşdirir;
 nəzm və nəsri fərqləndirir;
 hərfləri sözləri və kiçikhəcmli mətnləri hüsnxət qaydalarına uyğun yazır, müşahidə xarakterli
mətn qurur əməli yazılar yazır;
 səs və hərfi fərqləndirir, sözləri hecalara ayırır, böyük və kiçik hərfi fərqləndirir, ad, əlamət,
hərəkət bildirən sözləri, məqsəd və intonasiyaya görə cümlələri tanıyır və fərqləndirir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar


1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi sadə fikrin mahiyyətini şərh edir.
1.1.2. Dinlədiyi fikrə münasibətini bildirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Müşahidə etdiyi əşya, hadisələr haqqında və şəkillər üzrə danışır.
1.2.2. Dialoqlarda sadə nitq etiketlərindən istifadə edir.
1.2.3. Nitqini müvafiq mimika və jestlərlə müşayiət edir.
2.Oxu
Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndə rast gəldiyi yeni əşya və hadisələri adlandırır.
2.1.2. Mətndəki müəyyən olunmuş sözləri yaxınmənalı sözlərin köməyi ilə izah edir.
2.1.3. Mətndə öyrəndiyi yaxınmənalı sözləri cümlədə işlədir.
2.1.4. Mətndən sadə bədii ifadələri seçir.
2.2. Oxu texnikası və ilkin oxu bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Kiçikhəcmli mətnləri düzgün tələffüz etməklə oxuyur.
2.2.2. Müxtəlif bədii mətnləri (nəzm, nəsr) fərqləndirir.
2.2.3. Mətnin şəkilli planını tutur.
2.2.4. Mətndəki əsas fikri müəyyənləşdirir və sadə formada ifadə edir.
2.2.5. Mətnnin məzmununu nəql edir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Yazı texnikasına və ilkin yazı bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Hərflərin elementlərini və konfiqurasiyasını müəyyən olunmuş xətt boyunca düzgün yazır
və bitişdirir.
3.1.2. Əl yazısı şəklində olan sözləri və kiçikhəcmli mətnləri üzündən köçürür.
3.1.3. Şəklə uyğun cümlələr qurub yazır.
3.1.4. Bir neçə cümlədən ibarət müşahidə xarakterli rabitəli mətn yazır.
3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən sadə əməli yazılar (açıqca) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Səs və hərfi fərqləndirir.
4.1.2. Sözləri hecalara ayırır.
4.1.3. Böyük və kiçik hərfləri fərqləndirir.
4.1.4. Hərfləri əlifba sırası ilə sadalayır.
4.1.5. Ad, əlamət və hərəkət bildirən sözləri tanıyır və fərqləndirir.
4.1.6. Cümləni tanıyır və əsas əlamətlərini sadalayır.
4.1.7. Məqsəd və intonasiyaya görə cümlələri fərqləndirir.
II sinif
II sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirlə bağlı münasibətini əsaslandırır;
 müşahidə etdikləri, eşitdikləri, oxuduqları haqqında danışığında, dialoji nitqində situasiyaya
uyğun nitq etiketlərindən, jest və mimikalardan istifadə edir;
 mətndəki yaxınmənalı və əksmənalı sözləri fərqləndirir, frazeoloji ifadələrin mənasını izah
edir;
 kiçikhəcmli mətni düzgün və sürətli oxuyur, əsas fikrə münasibət bildirir, mətni hissələrə
ayırır, bədii mətni janrlara görə fərqləndirir;
 hüsnxət və orfoqrafiya qaydalarına əməl etməklə müşahidə və təəssüratlar əsasında kiçikhəcmli
esse və sadə əməli yazılar yazır;
 sait və samit səsləri fərqləndirir, sözlərin sətirdən-sətrə keçirilməsi, böyük hərflə yazılması
qaydalarını tətbiq edir, ad, əlamət, hərəkət bildirən sözləri qruplaşdırır, onların yazılış və
tələffüzünü müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən
 istifadə edir, cümləni digər nitq vahidlərindən fərqləndirir, məqsəd və intonasiyaya görə
qurduğu cümlələri müvafiq durğu işarələri ilə tamamlayır.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar


1. Dinləyib- anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Sual verməklə dinlədiyi fikrin mahiyyətini aydınlaşdırır.
1.1.2. Dinlədiyi fikirlə bağlı münasibətini əsaslandırır.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və oxuduqları haqqında danışır.
1.2.2. Dialoqlarda vəziyyətə uyğun nitq etiketlərindən istifadə edir.
1.2.3. Nitq situasiyalarından asılı olaraq müvafiq jest və mimikalardan istifadə edir.
2. Oxu
Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndə rast gəldiyi yeni əşya və hadisələrin adlarını müvafiq məna qrupuna aid edir.
2.1.2. Mətndə verilmiş yaxınmənalı və əksmənalı sözləri fərqləndirir.
2.1.3. Mətndə frazeoloji ifadələrin mənasını izah edir.
2. 2. Oxu bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri tələffüz normalarına uyğun düzgün və sürətli oxuyur.
2.2.2. Kiçikhəcmli bədii mətnləri janrlara görə fərqləndirir.
2.2.3. Mətnin hissələrinə başlıqlar verməklə məzmununa aid sadə plan tutur.
2.2.4. Mətnin məzmununu tərtib etdiyi plana uyğun nəql edir.
2.2.5. Mətndəki əsas fikri həyatla əlaqələndirir.
3.Yazı
Şagird:
3.1. Yazı bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət və orfoqrafiya normalarına riayət edir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni üzündən köçürür.
3.1.3. Marağına uyğun seçdiyi nəzm nümunəsini əzbərdən yazır.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında kiçikhəcmli esse yazır.
3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən sadə əməli yazılar (məktub, açıqca, elan)
yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Sait və samit səsləri fərqləndirir.
4.1.2. Sözlərin sətirdən-sətrə keçirilməsi qaydalarını tətbiq edir.
4.1.3. Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları (şəxs və coğrafi adlar) məqamına uyğun
tətbiq edir.
4.1.4. Mətndə rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və tələffüzünü müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən
istifadə edir.
4.1.5. Ad, əlamət, hərəkət bildirən sözləri qruplaşdırır.
4.1.6. Cümləni digər nitq vahidlərindən fərqləndirir.
4.1.7. Tələb olunan məqsəd və intonasiyaya görə cümlə qurur və müvafiq durğu işarələri ilə
tamamlayır.
III sinif
III sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirləri müqayisəli təhlil etməklə mövqeyini şərh edir;
 müşahidə etdiklərinə, eşitdiklərinə, oxuduqlarına münasibət bildirməklə nəql edir, dialoqlarda
iştirak edir, situasiyaya uyğun jest və mimikalardan istifadə edir;
  sözlərin həqiqi və məcazi mənasını, çoxmənalı sözləri fərqləndirir;
 müvafiq mətni düzgün sürətli və intonasiya ilə oxuyur, bədii və elmi-kütləvi mətnləri
fərqləndirir, mətnin məzmununu tərtib etdiyi plana uyğun nəql edir, əsas fikri həyatla
əlaqələndirir;
 hüsnxət və orfoqrafiya qaydalarına əməl etməklə təsvir və nəqli xarakterli inşa və sadə əməli
yazılar yazır;
 sait və samit səsləri xüsusiyyətinə görə fərqləndirir, sözlərin böyük hərflə yazılmasına dair
qaydaları tətbiq edir,
 yeni sözlərin mənasını müəyyənləşdirmək üçün lüğət və sorğu kitablarından istifadə edir;
 qrammatik mənalarına görə sözləri qruplaşdırır;
 cümlədə sözlərin düzgün ardıcıllığını müəyyənləşdirir, baş və ikinci dərəcəli üzvlərin rolunu
sadə şəkildə izah edir;
 məqsəd və intonasiyanı dəyişməklə cümləni müxtəlif məqamlarda işlədir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi fikirləri müqyaisəli təhlil edir.
1.1.2. Dinlədiyi fikirləri təhlil etməklə mövqeyini şərh edir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Müşahidə etdiklərini, eşitdiklərini və oxuduqlarını müqayisə etməklə nəql edir.
1.2.2. Eşitdiyi, oxuduğu bədii nümunələri dialoq şəklində təqdim edir.
1.2.3. Ədəbi-bədii nümunələri ifa edərkən müvafiq situasiyaya uyğun jest və mimikalardan
istifadə edir.
2. Oxu
Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndə rast gəldiyi yeni əşya və hadisələrin xarakterik əlamətlərini adlandırır.
2.1.2.Mətndəki çoxmənalı sözləri fərqləndirir.
2.1.3. Sözlərin həqiqi və məcazi mənasını fərqləndirir
2.2. Oxu bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri düzgün, sürətli, intonasiya ilə (cümlə növlərinə görə) oxuyur.
2.2.2. Bədii və elmi-kütləvi mətnləri fərqləndirir.
2.2.3. Mətnin geniş planını tutur.
2.2.4. Mətndəki əsas fikrə münasibətini bildirir.
2.2.5. Mətnin əsas hissələrini seçib nəql edir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Yazı bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Hüsnxət və orfoqrafiya qaydalarına riayət etməklə səliqəli və sürətlə yazır.
3.1.2. Sadə redaktə işləri aparmaqla mətni köçürür.
3.1.3. Verilmiş mətnin planını tutur və məzmununu yazır.
3.1.4. Təsvir və nəqli xarakterli inşalar yazır.
3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən əməli yazılar (məktub, elan, anket,
dəvətnamə) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Sait və samit səsləri xüsusiyyətlərinə görə fərqləndirir.
4.1.2.Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları (bayramlar və tarixi günlər) məqamına
uyğun tətbiq edir.
4.1.3.Rast gəldiyi yeni sözlərin mənasını, yazılış və tələffüzünü müəyyənləşdirmək üçün lüğət və
sorğu kitablarından istifadə edir.
4.1.4. Qrammatik mənalarına görə (isim, sifət, fel, say) sözləri qruplaşdırır.
4.1.5. Cümlənin formalaşmasında baş və ikinci dərəcəli üzvlərin rolunu sadə şəkildə izah edir.
4.1.6. Cümlədə sözlərin düzgün ardıcıllığını müəyyən edir.
4.1.7. Məqsəd və intonasiyanı dəyişməklə verilmiş cümləni müxtəlif məqamlarda işlədir.
IV sinif
IV sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirlər barədə yekun rəy bildirir və onu əlavələrlə inkişaf etdirir;
 müşahidə etdikləri, eşitdikləri, oxuduqları fakt və hadisələr haqqında məzmuna uyğun jest və
mimikalardan istifadə etməklə təqdimatlar edir, dialoji mətnlər qurur;
 mətndəki terminləri, obrazlı ifadələri fərqləndirir;
 müvafiq mətni düzgün sürətli və intonasiya ilə oxuyur, bədii və elmi-kütləvi mətnlər haqqında
kiçik təqdimatlar edir, verilmiş mətnə dair yaradıcı plan tərtib edir, məzmununu yaradıcı şəkildə
davam etdirir, mətnin ideyasını müəyyənləşdirir və obrazları sadə şəkildə səciyyələndirir;
 orfoqrafiya qaydalarına riayət edir, sadə əməli və kiçikhəcmli mühakimə xarakterli yazılar
yazır;
 sadə fonetik təhlil aparır, sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları tətbiq edir, sözlərin
mənasını müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən, ensiklopediyadan istifadə edir, sözləri qrammatik
mənalarına görə qruplaşdırır;
 cümlənin düzgün qurulmasında baş və ikinci dərəcəli üzvlərin yerini müəyyən edir, məqsəd və
intonasiyaya görə cümlənin növlərinə aid təqdimatlar edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar


1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi eyni məsələlər barədə müxtəlif fikirləri ümumiləşdirməklə yekun rəy bildirir.
1.1.2. Dinlədiyi fikirləri əlavələri ilə inkişaf etdirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1.Müşahidə etdiyi, oxuduğu, eşitdiyi fakt və hadisələr haqqında kiçik təqdimatlar edir.
1.2.2. Dialoji mətnlər qurur və təqdimatlar edir.
1.2.4. Nitqini canlı və obrazlı etmək məqsədi ilə məzmuna müvafiq jest və mimikalardan istifadə
edir.
2. Oxu
Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndəki hadisələri həyat hadisələri ilə müqayisə edir.
2.1.2. Mətndəki terminləri fərqləndirir.
2.1.3. Mətndəki obrazlı ifadələri fərqləndirir.
2.2. Oxu vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri düzgün, sürətli, intonasiya ilə (obrazların xarakterinə uyğun) oxuyur.
2.2.2. Bədii və elmi-kütləvi mətnlər haqqında kiçik təqdimatlar edir.
2.2.3. Verilmiş mətni genişləndirmək, dəyişdirmək və ya davam etdirmək məqsədi ilə yaradıcı
plan tutur.
2.2.4. Mətnin məzmununu genişləndirir, dəyişdirir, yaradıcı şəkildə davam etdirir.
2.2.5. Mətnin ideyasını müəyyənləşdirir və obrazları sadə şəkildə səciyyələndirir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Yazısında orfoqrafiya normalarına riayət edir və əsas durğu işarələrindən yerində istifadə
edir.
3.1.2. İxtisar və əlavələr etməklə mətni üzündən köçürür.
3.1.3. Verilmiş mətni genişləndirərək məzmununu yazır.
3.1.4. Mühakimə xarakterli kiçikhəcmli rəy, esse, inşa yazır.
3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən əməli yazılar (məktub, elan, ərizə,
dəvətnamə) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Sadə fonetik təhlil aparır.
4.1.2. Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları (bəzi mürəkkəb adlar) məqamına uyğun
tətbiq edir.
4.1.3. Mətndəki yeni sözlərin və adların mənasını, yazılışını müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən,
ensiklopediyadan istifadə edir.
4.1.4. Sözləri qrammatik mənalarına görə (bağlayıcı, qoşma) fərqləndirir.
4.1.5.Cümlənin düzgün qurulmasında baş və ikinci dərəcəli üzvlərin yerini müəyyən edir.
4.1.6. Cümlə və onun növləri ilə əlaqədar kiçik təqdimatlar edir.
4.1.7. Cümlənin məqsəd və intonasiyasına görə növünü müəyyənləşdirir.

1.2. Məzmun xətləri


Məzmun xətti – fənn üzrə ümumi təlim nəticələrinin reallaşdırılmasını təmin etmək üçün
müəyyən edilən məzmunun zəruri hissəsidir.
Məzmun xətləri şagirdlərin öyrənəcəyi məzmunu daha aydın təsvir etmək üçün müəyyən olunur
və onu sistemləşdirmək məqsədi daşıyır.
Mövcud dünya təcrübəsinin öyrənilməsi və təhlili əsasında riyaziyyat təliminin aşağıdakı
məzmun xətləri təyin edilmişdir:
 Ədədlər və əməllər
 Cəbr və funksiyalar
 Həndəsə
 Ölçmə
 Statistika və ehtimal

1.4. Fəaliyyət xətləri


Standartlar tərtib edilərkən onların hər birində riyazi proseslərin elementləri kimi fəaliyyət
yönümlü aşağıdakı 5 xəttin daxil edilməsi çox vacibdir:
 Problemlərin həlli
 Mühakiməyürütmə və isbatetmə
 Ünsiyyətqurma
 Əlaqələndirmə
 Təqdimetmə
1.5. Məzmun standartları
I sinif
I sinfin sonunda şagird:
 say və ədəd anlayışlarını, onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 toplama və çıxma əməllərinin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 toplama və çıxmaya aid sadə hesablamaları yerinə yetirir, onlardan məsələ həllində istifadə
edir və təxminetmə bacarığı nümayiş etdirir;
 ədədi və dəyişəni olan sadə ifadələr haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir;
 ədədi bərabərsizliklər və tənliklər haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir;
 müəyyən əlamətlərdən asılı olaraq kəmiyyət və keyfiyyət dəyişiklikləri haqqında mühakimələr
yürüdür;
 əşyaları əlamətlərinə və fəzadakı vəziyyətlərinə görə müqayisə edir;
 sadə həndəsi fiqurları tanıyır və verilmiş əlamətlərə görə onların təsnifatını aparır;
 eyni adlı kəmiyyətləri müqayisə edir;
 standart və standart olmayan ölçü vahidlərindən istifadə edir;
 əşyalar və hadisələr haqqında məlumatlar toplayır;
 toplanmış məlumatlara əsasən proqnozlar verir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar 
1. Ədədlər və əməllər
Şagird:
1.1. Say və ədəd anlayışlarını, onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.1.1. 20 dairəsində bir-bir düzünə və tərsinə sayır.
1.1.2. 20 dairəsində iki-iki ritmik sayır.
1.1.3. 20 dairəsində ədədləri oxuyur və yazır.
1.1.4. Hər bir ədədə uyğun əşya qrupunu müəyyən edir.
1.1.5. Əşyalar çoxluğundan tələb olunan sayda əşyanı ayırır.
1.1.6. 20 dairəsində ədədlər arasındakı münasibətləri ">", "<", "=" işarələri ilə yazır.
1.1.7. Ədədləri model, sxem, diaqram, qrafik və riyazi ifadələrlə təsvir edir.
1.1.8. Sayı 10-dan 20-yə qədər olan əşyalar qrupunu onluq və təklik tərkibinə ayırır.
1.1.9. Sıra saylarından istifadə edir.
1.2. Toplama və çıxma əməllərinin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.2.1. Toplamanı iki qrupun əşyalarının birgə sayılması kimi modelləşdirir.
1.2.2. Çıxma əməlini qrupun əşyalarının bir hissəsinin götürülərək qalığın müəyyənləşdirilməsi
kimi modelləşdirir.
1.2.3. «Əlavə etmək», «artırmaq», «cəm», «oldu» ifadələrini toplama ilə, «üstündən götürmək»,
«azaltmaq», «fərq», «qaldı» ifadələrini isə çıxma əməli ilə əlaqələndirərək əşyalar çoxluğu ilə
nümayiş etdirir.
1.2.4. «Ədəd (dənə) çox», «ədəd (dənə) az» ifadələrini toplama və çıxma ilə düzgün
əlaqələndirir.
1.2.5. Toplama və çıxma əməllərinin komponentlərinin və nəticələrinin adlarını bildiyini
nümayiş etdirir.
1.2.6. Toplama və çıxma əməllərinin komponentləri və nəticələri arasındakı əlaqələrdən
hesablamalarda istifadə edir.
1.3. Toplama və çıxmaya aid sadə hesablamaları yerinə yetirir, onlardan məsələ həllində
istifadə edir və təxminetmə bacarığını nümayiş etdirir.
1.3.1. İki qrupun əşyaları arasında sayca müqayisə aparır və müqayisənin nəticəsini "çoxdur",
"azdır", "bərabərdir" sözlərinin köməyi ilə ifadə edir.
1.3.2. Sıfrın necə alındığını əşyalar üzərində nümayiş etdirir.
1.3.3. 20 dairəsində toplama və çıxma əməllərini müxtəlif üsullarla (yazılı, şifahi, sətirdə,
sütunda, saymaqla) yerinə yetirir.
1.3.4. Toplama və çıxmaya aid müxtəlif növ sadə məsələləri həll edir.
1.3.5. Həyati problemlərin həllində təxminetmə bacarığı nümayiş etdirir.
2. Cəbr və funksiyalar
Şagird:
2.1. Ədədi və dəyişəni olan sadə ifadələr haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
2.1.1. Sadə ədədi ifadələri oxuyur və yazır.
2.1.2. Sadə ədədi ifadələrin qiymətini hesablayır.
2.1.3. Şifahi şəkildə söylənmiş riyazi fikri yazılı ifadə edir.
2.1.4. Dəyişəni olan ifadələr haqqında ilkin təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
2.2. Ədədi bərabərsizliklər və tənliklər haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
2.2.1. Sadə ədədi bərabərsizliklərlə bağlı mühakimələr yürüdür.
2.2.2. Tənliklər haqqında ilkin təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir. 
2.3. Müəyyən əlamətlərə (kəmiyyət və keyfiyyət) görə dəyişikliklər haqqında mühakimələr
yürüdür.
2.3.1. Əlamətlərinə görə (forma, ölçü və rəng) dəyişmələri müəyyən edir.
2.3.2. Sabit və dəyişən kəmiyyətləri fərqləndirir.
3. Həndəsə
Şagird:
3.1. Əşyaları əlamətlərinə və fəzadakı vəziyyətlərinə görə müqayisə edir.
3.1.1. Əşyaları əlamətlərinə (ölçüsünə, formasına, rənginə) görə fərqləndirir.
3.1.2. Əşyanın fəzada vəziyyətini müəyyənləşdirir.
3.1.3. Əşyanın yerinin dəyişdirilməsinə aid praktik tapşırıqları yerinə yetirir.
3.2. Sadə həndəsi fiqurları tanıyır və verilmiş əlamətlərə görə onların təsnifatını aparır.
3.2.1. Sadə həndəsi fiqurlar formasında olan əşyaları tanıyır.
3.2.2. Sadə həndəsi fiqurları əlamətlərinə (rənginə, formasına, ölçüsünə) görə təsnif edir.
3.2.3. Məsələlərin həllində və sxematik təsvirində sadə həndəsi fiqurlardan istifadə edir.
4. Ölçmə
Şagird:
4.1. Eyni adlı kəmiyyətləri müqayisə edir.
4.1.1. Hadisələrin vaxtını müqayisə edir.
4.1.2. Əşyaların uzunluqlarını müqayisə edir.
4.1.3. Əşyaların kütləsini müqayisə edir.
4.1.4. Qabların tutumlarını müqayisə edir.
4.2. Standart və şərti ölçü vahidlərindən istifadə edir.
4.2.1. Uzunluğun ölçülməsində şərti ölçü vahidlərindən istifadə edir.
4.2.2. Verilmiş parçanın uzunluğunu ölçür.
4.2.3. Uzunluğu verilmiş parçanı çəkir.
4.2.4. Tam saatları müəyyən edir.
4.2.5. Pul vahidlərindən (manat, qəpik) hesablamalarda istifadə edir.
4.2.6. Əşyanın kütləsini tərəzinin köməyi ilə kiloqramla ifadə edir.
4.2.7. Tutumun ölçülməsində standart və şərti ölçü vahidindən istifadə edir.
5. Statistika və ehtimal
Şagird:
5.1. Əşyalar və hadisələr haqqında məlumatlar toplayır.
5.1.1. Verilmiş obyektlərə (əşya, şəkil, diaqram) aid suallar tərtib edir.
5.1.2. Suallar əsasında topladığı məlumatları təqdim edir.
5.2. Məlumatlar əsasında proqnozlar verir.
5.2.1. Təkrarlanan (dövri) sadə proseslərdə qanunauyğunluğu müəyyən edir.
5.2.2. Müəyyən əlamətə görə verilmiş əşyalar və ədədlər çoxluğunda nizamı pozan (çatışmayan)
elementi islah (bərpa) edir.
II sinif
II sinfin sonunda şagird:
 ədəd anlayışını, ədədin strukturunu, ədədlər arasındakı münasibətləri başa düşdüyünü nümayiş
etdirir;
 hesab əməllərinin mənasını və onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 100 dairəsində ədədlər üzərində şifahi və yazılı toplama və çıxmaya, vurma və bölməyə aid
sadə hesablamaları yerinə yetirir, təxminetmə bacarığını nümayiş etdirir;
 ədədi və dəyişəni olan sadə ifadələrin qiymətini hesablayır;
 ifadələri müqayisə edir, tənliklər haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir;
 asılı kəmiyyətlərin dəyişməsi haqqında mühakimələr yürüdür;
 istiqamət və məsafə haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir;
 sadə həndəsi fiqurları tanıyır və təsvir edir;
 eyni adlı kəmiyyətlərin müqayisəsini aparır;
 alətlər vasitəsilə kəmiyyətlərin ölçüsünü vahidlərlə ifadə edir;
 müxtəlif üsul və formalarla topladığı məlumatları təqdim edir;
 toplanmış məlumatlara əsasən proqnozlar və şərhlər verir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar


1. Ədədlər və əməllər
1.1. Ədəd anlayışını, ədədin strukturunu, ədədlər arasındakı münasibətləri başa düşdüyünü
nümayiş etdirir.
1.1.1. 100 dairəsində ədədləri oxuyur və yazır.
1.1.2. 100 dairəsində ədədləri onluq tərkibinə ayırır.
1.1.3. 100 dairəsində ədədləri müxtəlif formalarda təsvir edir.
1.1.4. 100 dairəsində ədədlərin müqayisəsinin nəticəsini ">", "<", "=" işarələri ilə ifadə edir.
1.1.5. 100 dairəsində düzünə və tərsinə iki-iki, üç-üç, dörd-dörd, beş-beş ritmik sayır.
1.1.6. Ədədin cüt və təkliyini müəyyənləşdirir.
1.2. Hesab əməllərinin mənasını və onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.2.1. Vurma və bölməni müxtəlif yollarla modelləşdirir.
1.2.2. "Dəfə çox", "dəfə az" ifadələrini uyğun olaraq vurma və bölmə əməlləri ilə düzgün
əlaqələndirir.
1.2.3. Vurmanın yerdəyişmə xassəsindən hesablamalarda istifadə edir.
1.2.4. Toplama və çıxma əməlləri arasındakı qarşılıqlı əlaqəni nümunələrlə izah edir.
1.2.5. Vurma və bölmə əməlləri arasındakı qarşılıqlı əlaqəni nümunələrlə izah edir.
1.2.6. Toplama və çıxma, vurma və bölmə əməlləri arasındakı qarşılıqlı əlaqələrdən
hesablamalarda istifadə edir.
1.2.7.Vurma və bölmə əməllərinin komponentləri və nəticələri arasındakı əlaqələrdən
hesablamalarda istifadə edir.
1.2.8.Vurma əməlini ədədin bərabər toplananlarının cəmi kimi modelləşdirir.
1.2.9. Bölmə əməlini ədədin bərabər ədədlərin çıxılması kimi modelləşdirir.
1.2.10. Toplamanın qruplaşdırma xassəsindən hesablamalarda istifadə edir.
1.3. 100 dairəsində ədədlər üzərində şifahi və yazılı toplama və çıxmaya, vurma və bölməyə aid
sadə hesablamaları yerinə yetirir, təxminetmə bacarığını nümayiş etdirir.
1.3.1.100 dairəsində toplama və çıxma əməllərini müxtəlif üsullarla şifahi yerinə yetirir.
1.3.2. 100 dairəsində ədədləri yazılı toplayır və çıxır.
1.3.3. 2, 3, 4 və 5-ə vurma və bölmə cədvəllərindən hesablamalarda istifadə edir.
1.3.4. Məsələ həllində əməlin seçilməsini əsaslandırır.
1.3.5. Toplama və çıxmaya aid ikiəməlli, vurma və bölməyə aid isə sadə məsələləri həll edir.
1.3.6. Həyati problemlərin həllində təxminetmə bacarığını nümayiş etdirir.
2. Cəbr və funksiyalar
Şagird:
2.1. Ədədi və dəyişəni olan ifadələr haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
2.1.1.Mötərizəsiz, mötərizəli və ədədi ifadələri oxuyur və yazır.
2.1.2. Mötərizəli və mötərizəsiz ədədi ifadələrin qiymətini hesablayır.
2.1.3. Sözlərlə verilmiş müvafiq fikri riyazi ifadə edir və riyazi ifadələri sözlərlə oxuyur.
2.1.4. Məsələyə uyğun riyazi ifadə və riyazi ifadəyə uyğun məsələ qurur.
2.1.5. Dəyişənin verilmiş qiymətlərində ifadənin qiymətini hesablayır.
2.2. İfadələri müqayisə edir, tənliklər haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
2.2.1. Ədədi ifadələrin müqayisəsini ">", "<", "=" işarələrlə ifadə edir.
2.2.2. Hesab əməllərinə aid tənliklər haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
2.3. Asılı kəmiyyətlər arasındakı əlaqəni müəyyən edir.
2.3.1.Qiymət, miqdar, dəyər arasındakı asılılığa dair məsələ həll edir.
2.3.2. Asılı kəmiyyətlərdən birinin dəyişməsinin digərinə təsirini şərh edir.
3. Həndəsə
Şagird:
3.1. İstiqamət və məsafə haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1.Həndəsi fiqurlar üzərində konstruktiv bacarıqları nümayiş etdirir.
3.1.2. Kub, düzbucaqlı prizma, silindr, kürə, konus formalı əşyaları qruplaşdırır.
3.2. Sadə həndəsi fiqurları tanıyır.
3.2.1.Bucaq haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
3.2.2.Müxtəlif əlamətlərə görə həndəsi fiqurları təsnif edir.
4. Ölçmə
Şagird:
4.1. Eyni adlı kəmiyyətlərin müqayisəsini aparır.
4.1.1. Əşyaları uzunluğuna, kütləsinə, hadisələri vaxta görə müqayisə edir.
4.1.2. Tutum anlayışını şərh edir.
4.1.3. Qabların tutumunun müqayisəsini aparır.
4.2. Ölçü vahidlərindən və alətlərindən istifadə edərək kəmiyyətləri ölçür.
4.2.1. Şərti ölçü vasitələrindən istifadə etməklə ölçmələr aparır.
4.2.2. Müvafiq alət və vahidləri seçməklə uzunluğu, kütləni və tutumu ölçür.
4.2.3. Vaxtı saat və dəqiqə ilə təyin edir.
4.2.4. Pul vahidlərindən hesablamalar və mübadilə zamanı istifadə edir.
4.2.5. Kəmiyyətlərin ölçülməsinə aid məsələləri həll edir.
5. Statistika və ehtimal
Şagird:
5.1. Müxtəlif üsul və formalarla topladığı məlumatları təqdim edir.
5.1.1. Suallar əsasında topladığı məlumatlara şərhlər verir.
5.2. Toplanmış məlumatlara əsasən proqnozlar və şərhlər verir.
5.2.1. Ədədlər, əşyalar və hadisələr ardıcıllığında qanunauyğunluğu müəyyən edir.
5.2.2. Hadisələrin baş verməsi ilə bağlı "ola bilməz", “ola bilər”, “mütləq”, “yəqin ki”
ifadələrindən istifadə etməklə fikir yürüdür.
III sinif
III sinfin sonunda şagird:
.
 ədəd anlayışını, ədədin strukturunu, ədədlər arasındakı münasibətləri, ədədin hissəsi anlayışını
başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 hesab əməllərinin mənasını, xassələrini və onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü nümayiş
etdirir;
 hesab əməllərini yerinə yetirərkən təxminetmə bacarığı nümayiş etdirir;
 riyazi ifadə anlayışlarını başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 ədədi ifadələri müqayisə edir və tənlik anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 sadə funksional asılılıqları başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 istiqamət və məsafə anlayışları ilə bağlı sadə məsələləri sxematik təsvir əsasında həll edir;
 sadə həndəsi fiqurların xassələrini bildiyini nümayiş etdirir;
 eyni adlı kəmiyyətlərin müqayisəsinin nəticəsini şərh edir;
 ölçü vahidlərindən və alətlərindən istifadə edərək kəmiyyətləri ölçür;
 məlumatların təhlili üçün müxtəlif üsul və formalardan istifadə edir;
 proqnozlar verməklə ehtimal anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar


1. Ədədlər və əməllər
Şagird:
1.1. Ədəd anlayışını, ədədin strukturunu, ədədlər arasındakı münasibətləri, ədədin hissəsi
anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.1.1. 1000 dairəsində ədədləri oxuyur və yazır.
1.1.2. 1000 dairəsində ədədlərin yazılışında hər bir mərtəbədəki rəqəmə görə mərtəbə
vahidlərinin sayını və mərtəbə qiymətini müəyyən edir.
1.1.3. 1000 dairəsində ədədlərin müqayisəsinin nəticəsini ">", "<", "=" işarələrlə ifadə edir.
1.1.4. 1000 dairəsində ədədləri mərtəbə toplananlarının cəmi şəklində göstərir.
1.1.5. 1000 dairəsində ədədləri müxtəlif ekvivalent formalarda təsvir edir.
1.1.6. 1000 dairəsində düzünə və tərsinə on-on, yüz-yüz ritmik sayır.
1.1.7.Verilmiş rəqəmlərin köməyi ilə müxtəlif üçrəqəmli ədədlər düzəldir.
1.1.8. Tamın hissəsi anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.2. Hesab əməllərinin mənasını, xassələrini və onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü
nümayiş etdirir.
1.2.1. Vurma və bölmənin müxtəlif mənalarını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.2.2.Vurmanın paylama xassəsindən hesablamalarda istifadə edir.
1.2.3.Vurmanın qruplaşdırma xassəsindən hesablamalarda istifadə edir.
1.2.4. Cəmin ədədə bölünməsi qaydasını şərh edir.
1.2.5. Cəmin ədədə bölünməsi qaydasından hesablamalarda istifadə edir.
1.2.6. Qalıqlı bölməni yerinə yetirir.
1.2.7. Qalıqlı bölmənin mahiyyətini şərh edir.
1.2.8. Hesab əməlləri arasında qarşılıqlı əlaqəni izah edir.
1.2.9. Hesab əməlləri arasında qarşılıqlı əlaqədən çalışmaların həllində istifadə edir.
1.3. Hesab əməllərini yerinə yetirərkən təxminetmə bacarığını nümayiş etdirir.
1.3.1. 1000 dairəsində şifahi toplama və çıxmanı yerinə yetirir.
1.3.2. 1000 dairəsində yazılı toplama və çıxmanı yerinə yetirir.
1.3.3. Hesablamalar zamanı təxminetmə bacarığını nümayiş etdirir.
1.3.4. Hesablamaların nəticəsinin yoxlanılmasında əməllər arasındakı qarşılıqlı əlaqədən istifadə
edir.
1.3.5. 1000 dairəsində ikirəqəmli və üçrəqəmli ədədləri birrəqəmli ədədə vurma və bölmə
əməllərini yerinə yetirir.
1.3.6. Sadə və ən çoxu üçəməlli məsələləri həll edir.
1.3.7. Ədədin hissəsini tapır.
2. Cəbr və funksiyalar
Şagird:
2.1. Riyazi ifadə anlayışlarını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mötərizəsiz və mötərizəli ədədi ifadələrin hesablanmasında əməllər sırasından düzgün
istifadə edir.
2.1.2. Dəyişəni olan ifadələri yazır, oxuyur.
2.1.3. Dəyişənin verilmiş qiymətlərində ifadənin qiymətini hesablayır.
2.1.4. Məsələyə uyğun ifadə və ifadəyə uyğun məsələ qurur.
2.1.5. Münasibətlərin doğruluğunu təmin edən simvolları müəyyənləşdirir.
2.2. Ədədi ifadələri müqayisə edir və tənlik anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.2.1. Ədədi ifadələrin müqayisəsinin nəticəsini ">", "<","=" işarələrinin köməyi ilə yazır.
2.2.2. "Məchul", "tənlik", "tənliyin həlli" anlayışlarını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.2.3. Sadə tənlikləri həll edir.
2.3. Sadə funksional asılılıqları başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.3.1. Dəyişəni olan ifadənin qiymətinin dəyişənin qiymətindən asılı olduğunu başa düşdüyünü
nümayiş etdirir.
2.3.2. Kəmiyyətlər arasındakı sadə asılılıqları başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
3. Həndəsə
Şagird:
3.1. İstiqamət və məsafə anlayışları ilə bağlı sadə məsələləri təsvirlər əsasında həll edir.
3.1.1. Həndəsi fiqurların sadə yerdəyişmələri haqqında təsəvvürü olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.2. Əşyaların və həndəsi fiqurların müxtəlif tərəflərdən görünüşləri haqqında təsəvvürü
olduğunu nümayiş etdirir.
3.2. Sadə həndəsi fiqurların xassələrini bildiyini nümayiş etdirir.
3.2.1. Sadə müstəvi fiqurları tanıdığını nümayiş etdirir.
3.2.2. Sadə müstəvi fiqurları xətkeşin köməyi ilə çəkir.
3.2.3. Sadə fəza fiqurlarının bəzi xassələrini bildiyini nümayiş etdirir.
4. Ölçmə
Şagird:
4.1. Eyni adlı kəmiyyətlərin müqayisəsinin nəticəsini şərh edir.
4.1.1. Kütlənin, uzunluğun, tutumun, vaxtın müqayisəsinin nəticəsini şərh edir.
4.2. Ölçü vahidlərindən və alətlərindən istifadə edərək kəmiyyətləri ölçür.
4.2.1. Kəmiyyətlərin vahidləri arasındakı əlaqələrdən hesablamalarda istifadə edir.
4.2.2. Ölçmənin dəqiqliyini artırmaq üçün daha kiçik vahidlərdən istifadə edir.
4.2.3. Çoxbucaqlının tərəflərinin uzunluqları cəmini hesablayır.
4.2.4. Vaxtı və vaxt aralığını müəyyənləşdirir.
5. Statistika və ehtimal
Şagird:
5.1. Məlumatların təhlili üçün müxtəlif üsul və formalardan istifadə edir.
5.1.1. Müşahidə, ölçmə və təcrübə yolu ilə məlumatları toplayır.
5.1.2. Toplanmış məlumatları cədvəl və diaqramların köməyi ilə təqdim edir.
5.1.3. Toplanmış məlumatların təhlili əsasında nəticələr çıxarır.
5.2. Proqnozlar verməklə ehtimal anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
5.2.1. Müşahidə və sınaqlar əsasında hadisələrin baş verməsi ilə bağlı ehtimal irəli sürür. 
IV sinif
IV sinfin sonunda şagird:
 ədəd anlayışını, ədədin strukturunu, ədədlər arasındakı münasibətləri başa düşdüyünü nümayiş
etdirir, sadə kəsrləri tanıyır və şərhlər verir;
 hesab əməllərinin mənasını, xassələrini və onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü nümayiş
etdirir və onlardan istifadə edir;
 ədədlər üzərində hesab əməllərini yerinə yetirərkən və məsəslə həlli zamanı təxminetmə
bacarıqları nümayiş etdirir;
 riyazi ifadələrdən istifadə edir və şərhlər verir;
 ədədi ifadələrin müqayisəsini aparır və sadə tənlikləri həll edir;
 sadə funksional asılılıqları riyazi ifadə edir və şərhlər verir;
 istiqamət və məsafə anlayışları ilə bağlı sadə məsələləri sxematik təsvir əsasında həll edir və
şərhlər verir;
 sadə həndəsi fiqurların bəzi xassələrini bilir və onlardan çalışmaların həllində istifadə edir; 
 eyni adlı kəmiyyətlərin müqayisəsini aparır və müqayisənin nəticəsini şərh edir;
 ölçü vahidlərindən və alətlərindən istifadə edərək kəmiyyətləri ölçür və nəticəni qiymətləndirir;
 məlumatların təhlili üçün müvafiq metod seçir və tətbiq edir;
 toplanmış məlumatlara əsasən proqnozlar verir, sadə ehtimal anlayışını başa düşür və tətbiq
edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar


1. Ədədlər və əməllər
Şagird:
1.1. Ədəd anlayışını, ədədin sturukturunu, ədədlər arasındakı münasibətləri başa düşdüyünü və
sadə kəsrləri tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. 1000000 dairəsində ədədləri oxuyur və yazır.
1.1.2. Mərtəbə və sinif anlayışlarına əsasən ədədin yazılışında rəqəmin qiymətini
müəyyənləşdirir.
1.1.3. 1000000 dairəsində ədədlərin müqayisəsinin nəticəsini ">", "<", "=" işarələrinin köməyi
ilə yazır.
1.1.4. 1000000 dairəsində ədədləri mərtəbə toplananlarının cəmi şəklində göstərir.
1.1.5. 1000000 dairəsində ədədləri müxtəlif ekvivalent formalarda təsvir edir.
1.1.6. Sadə kəsrləri modelləşdirir.
1.1.7. Məxrəcləri eyni olan kəsrləri müqayisə edir.
1.1.8. Kəmiyyətin hissələrini kəsrlərin köməyi ilə təsvir edir.
1.2. Hesab əməllərinin xassələrini və onlar arasındakı əlaqəni başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.2.1. Hesab əməllərinin xassələrindən hesablamalarda istifadə edir.
1.2.2. Məsələlərin həllində hesab əməlləri arasındakı əlaqələrdən istifadə edir.
1.2.3. Birrəqəmli, ikirəqəmli, üçrəqəmli ədədlərə yazılı vurma və bölmə alqoritmlərini bildiyini
nümayiş etdirir.
1.2.4. Qalıqlı bölməni yerinə yetirir.
1.3. Hesab əməllərini yerinə yetirərkən təxminetmə bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.1. Çoxrəqəmli ədədlər üzərində şifahi və yazılı hesablamalar aparır.
1.3.2. Hesablamaların nəticəsinin yoxlanılmasında əməllər arasındakı qarşılıqlı əlaqədən istifadə
edir.
1.3.3. Ədədin hissəsini və hissəsinə görə ədədi tapır.
1.3.4. Sadə və ən çoxu dördəməlli mürəkkəb məsələləri həll edir.
1.3.5. 1000000 dairəsində ədədləri tələb olunan mərtəbələrə qədər yuvarlaqlaşdırır. 
1.3.6. Hesab əməllərinin nəticələrini təxmini müəyyən edir.
2. Cəbr və funksiyalar
Şagird:
2.1. Hesablamalarda riyazi ifadələrdən istifadə edir.
2.1.1. Riyazi ifadələrin qiymətinin hesablanmasında əməllər sırasından istifadə edir.
2.1.2. Münasibətlərin doğruluğunu təmin edən simvolları müəyyənləşdirir.
2.1.3. Ədədlərdən, dəyişənlərdən və simvollardan istifadə edərək hesab əməllərinin köməyi ilə
müxtəlif riyazi ifadələr tərtib edir.
2.2. Ədədi ifadələrin müqayisəsini aparır və sadə tənlikləri həll edir.
2.2.1. Ədədi ifadələrin müqayisənin nəticəsini ">", "<", "=" işarələrin köməyi ilə yazır.
2.2.2. Sadə tənlikləri həll edir.
2.2.3. Məsələni riyazi modelləşdirərkən tənliklərdən istifadə edir.
2.2.4. Kəmiyyətlərin müqayisəsi zamanı bərabərsizliklərdən istifadə edir.
2.3. Sadə funksional asılılıqları riyazi ifadə edir.
2.3.1. Asılı dəyişənlərdən birinin dəyişməsinin digərinə necə təsir etdiyini şərh edir.
2.3.2. Sadə funksional asılılıqları həyati məsələlərlə əlaqələndirir.
2.3.3. Müxtəlif kəmiyyətlər (qiymət, miqdar, dəyər, sürət, zaman, gedilən yol, əmək
məhsuldarlığı, işin müddəti, işin həcmi) arasındakı funksional asılılıqları şərh edir.
2.3.4. Kəmiyyətlər arasındakı asılılıqları hərflərin köməyi ilə düstur şəklində ifadə edir.
3. Həndəsə
Şagird:
3.1. İstiqamət və məsafə anlayışları ilə bağlı sadə məsələləri təsvirlər əsasında həll edir.
3.1.1. Əşya və fiqurların yerdəyişmələri haqqında təsəvvürlərini şərh edir.
3.1.2. Kub, düzbucaqlı prizma, silindr, kürə, konusun açılış şəkillərini müəyyənləşdirir.
3.1.3. Əşya və fiqurların müxtəlif tərəflərdən görünüşlərini təsvir edir.
3.2. Sadə həndəsi fiqurların xassələrini bildiyini nümayiş etdirir.
3.2.1. Çoxbucaqlının perimetri və sahəsi anlayışlarını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
3.2.2. Sadə həndəsi fiqurların təsnifatını aparır.
3.2.3. Həndəsi fiqurlardan çalışmaların həllinin modelləşdirilməsində istifadə edir.
4. Ölçmə
Şagird:
4.1. Eyni adlı kəmiyyətlərin müqayisəsinin nəticəsini şərh edir.
4.1.1. Kütlənin, uzunluğun, tutumun, vaxtın, perimetrin, sahənin müqayisəsinin nəticəsini şərh
edir.
4.1.2. Eyni sahəyə malik olan müxtəlif ölçülü fiqurlar haqqında şərhlər verir.
4.2. Ölçü vahidlərindən və alətlərindən istifadə edərək kəmiyyətləri ölçür.
4.2.1. Uzunluğu, kütləni, tutumu, perimetri, sahəni, bucağı müvafiq vahidlər və alətlərin köməyi
ilə müəyyənləşdirir.
4.2.2. Eyni adlı kəmiyyətlərin vahidləri arasındakı əlaqədən hesablamalarda istifadə edir.
4.2.3. Vaxtı saat, dəqiqə və saniyə dəqiqliyi ilə təyin edir.
4.2.4. Pul vahidlərindən məsələ həllində istifadə edir.
4.2.5. Uzunluq, kütlə, tutum, perimetr, sahə, bucaq ölçmələrinə dair məsələlər həll edir.
4.2.6. Sürət anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
5. Statistika və ehtimal 
Şagird:
5.1. Məlumatların təhlili üçün müxtəlif üsul və formalardan istifadə edir.
5.1.1. Müxtəlif üsullarla topladığı məlumatları şərh edir.
5.1.2. Məlumatlar əsasında, mühakimə yürüdür.
5.2. Proqnozlar verməklə ehtimal anlayışını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
5.2.1. Ehtimalın doğruluğuna inanmaq üçün təcrübələr aparır.
5.2.2. Hadisənin baş vermə ehtimalı haqqında mühakimələr yürüdür.

1.2. Məzmun xətləri


Kurikulumda təsbit olunmuş məqsəd və vəzifələri aşağıdakı məzmun xətləri vasitəsilə həyata
keçirmək nəzərdə tutulur :
 Cəmiyyət və təsviri incəsənət
 Təsviri və dekorativ yaradıcılıq
 Estetik reaksiya
1.4. Fəaliyyət xətləri
Kurikulumda fənnin məzmunu bacarıqlar şəklində ifadə olunmuş standartların vasitəsilə verilir.
Bacarıqlar isə şagirdin müxtəlif fəaliyyətləri nəticəsində əldə olunur və onların köməyi ilə
nümayiş etdirilir. Buna görə Təsviri incəsənət fənni üzrə məzmun standartları
müəyyənləşdirilərkən, aşağıdakı fəaliyyət xətləri ilə əlaqəlilik nəzərə alınmışdır:

 təsviretmə
 tətbiqetmə
 məlumat mənbələrindən istifadə;
 əlaqələndirmə
 müqayisə və təhliletmə
 sistemləşdirmə və təsnifetmə
 proqnozlaşdırma
 problemin həlli
 təqdimetmə
 dəyərləndirmə

1.5. Məzmun standartları


I sinif
I sinfin sonunda şagird:
 təsviri və dekorativ sənətin əsas növlərini sadalayır;
 Azərbaycanın görkəmli təsviri incəsənət nümayəndələrini (Bəhruz Kəngərli, Əzim Əzimzadə,
Səttar Bəhlulzadə, Fuad Əbdürrəhmanov) ən məşhur əsərlərini sadalayır;
 sadə təsvir alətlərindən (karandaş, fırca, flamaster, kömür) və bədii ifadə vasitələrindən (xətt,
cizgi, ton) istifadə edir;
 sadə həndəsi fiqurlar çəkir, kiçik kompozisiyalar qurur; 

 verilmiş sadə formalı əşyaların xüsusiyyətlərini şərh edir, rəng çalarlarına ayırır.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar


1. Cəmiyyət və təsviri incəsənət
Şagird:
1.1. Təsviri və dekor sənətin əsas növlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Təsviri sənətin əsas növlərini (qrafika, rəngkarlıq, heykəltəraşlıq) sadalayır.
1.1.2. Dekorativ – tətbiqi sənətin əsas növlərini (xalçaçılıq, misgərlik, milli geyim) sadalayır.
1.1.3. Azərbaycnın görkəmli təsviri sənət nümayəndələrini (Bəhruz Kəngərli, Əzim Əzimzadə,
Səttar Bəhlulzadə, Fuad Əbdürrəhmanov) və onların ən məşhur əsərlərini sadalayır.
2.Təsviri və dekorativ yaradıcılıq
Şagird:
2.1.Təsviri sənət üzrə zəruri sadə təsvir alətlərindən istifadə bacarıqları nümayiş etdirir.
2.1.1. Sadə təsvir alətlərindən (karandaş, qələm, fırça, flamaster, kömür) təyinatına görə istifadə
edir.
2.1.2. Sadə bədii ifadə vasitələrindən (xətt, cizgi, ton) istifadə qaydalarını mənimsədiyini
nümayiş etdirir.
2.1.3. Əsas rəngləri tanıyır, onları sadalayır.
2.1.4. Sadə və rəngli karandaşlarla səthi təsvir yaradır.
2.2. Sadə tərtibat və dizayn bacarıqları nümayiş etdirir.
2.2.1. Müxtəlif növ xətlərdən sadə həndəsi fiqurlar cəkir, plastik materialdan sadə fiqurlar
düzəldir, hazır fiqurlardan kiçik kompozisiyalar qurur.
3. Estetik reaksiya
Şagird: 
3.1. Verilmiş sadə təsviri və dekorativ sənət nümunələrinə münasibət bildirir.
3.1.1. Verilmiş sadə formalı təsvir və əşyaları şərh edir.
3.1.2. Verilmiş əsərlərdə rəng çalarlarını ayırır və adlandırır.
II sinif
II sinfin sonunda şagird:
 təsviri və dekorativ sənətin əsas növ və janrlarını fərqləndirir;
 Azərbaycanın görkəmli təsviri sənət nümayəndələrini (Mirzə Qədim İrəvani, Mikayıl
Abdullayev, Maral Rəhmanzadə, Cəlal Qaryağdı) ən məşhur əsərlərini sadalayır;
 sadə bədii təsvir (rəngli kağız, karton) və ifadə (forma, rəng, işıq-kölgə) vasitələrindən istifadə
etməklə rəngli təsvirlər yaradır;
 sadə həndəsi fiqurlardan ritmik dekorativ kompozisiya qurur;
 verilmiş sadə əşyaları məzmun və formasına, rəsm əsərlərini rəng çalarlarına görə izah edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Cəmiyyət və təsviri incəsənət
Şagird:
1.1. Təsviri və dekor sənətin əsas növlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Təsviri sənət növ və əsas janrlarını (animalist, mənzərə, natürmort) sadalayır.
1.1.2. Dekorativ-tətbiqi sənətin əsas növlərini (tikmə, zərgərlik, dulusçuluq) nümunələrə görə
fərqləndirir.
1.1.3. Azərbaycnın görkəmli təsviri sənət nümayəndələrini (Mirzə Qədim İrəvani, Mikayıl
Abdullayev, Maral Rəhmanzadə, Cəlal Qaryağdı) və onların ən məşhur əsərlərini tanıyır.
2. Təsviri və dekorativ yaradıcılıq 
2.1. Təsviri sənət üzrə bədii ifadə vasitələrindən istifadə bacarıqları nümayiş etdirir.
2.1.1. Təsvir alətləri (sadə və rəngli karandaşlar, flamasterlər) vasitəsilə sadə təsvirlər yaradır.
2.1.2. Sadə bədii ifadə vasitələrindən (rəng, işıq-kölgə, həcm) istifadə qaydalarını mənimsədiyini
nümayiş etdirir.
2.1.3. Sadə əşyaları nisbi dəqiqliklə təsvir edir.
2.1.4. Əsas rənglərdən alınmış çalarları adlandırır.
2.2. Sadə tərtibat və dizayn bacarıqları nümayiş etdirir.
2..2.1. Sadə materiallardan (rəngli kağız, karton, parça, təbiət materialları) həndəsi fiqurlardan və
təbiət formalarından ritmik, dekorativ kompozisiya tərtib edir.
3. Estetik reaksiya
Şagird:
3.1. Təsviri və dekorativ sənət nümunələrinə münasibət bildirir.
3.1.1. Verilmiş sadə təsvirləri, əşyaları məzmun və forma baxımından şərh edir.
3.1.2. Verilmiş əsərdə rəng çalarlarını izah edir.
III sinif
III sinfin sonunda şagird:
 təsviri və dekorativ sənətin növ və janrlarını nümunələrə görə fərqləndirir;
 Azərbaycanın görkəmli təsviri və dekorativ sənət nümayəndələrini (Qəzənfər Xalıqov, Ələkbər
Rzaquliyev, Tokay Məmmədov, Lətif Kərimov, Toğrul Nərimanbəyov) və onların ən məşhur
əsərlərini fərqləndirir;
 rənglərdən və bədii ifadə vasitələrindən istifadə edərək sadə təsviri və dekorativ
kompozisiyalar qurur;
 sadə dekorativ kompozisiyaları məişət predmetlərinə tətbiq edir;
 verilmiş sadə və mürəkkəb əşyaları, məzmun və formasına, rəsm əsərlərində rəngləri
emosional məna çalarlarına görə şərh edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Cəmiyyət və təsviri incəsənət
Şagird:
1.1. Təsviri və dekor sənətin əsas növlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Təsviri incəsənətin növ və janrlarını (portret, məişət) nümunələr əsasında fərqləndirir
1.1.2. Dekorativ-tətbiqi sənətin əsas növlərini (ağac üzərində oyma, keramika, metal üzərində
döymə) nümunələrə görə fərqləndirir.
1.1.3.Azərbaycanın görkəmli təsviri və dekorativ sənət nümayəndələrini (Qəzənfər Xalıqov,
Ələkbər Rzaquliyev, Tokay Məmmədov, Lətif Kərimov, Toğrul Nərimanbəyov) və onların ən
məşhur əsərlərini fərqləndirir.
2. Təsviri və dekorativ yaradıcılıq
Şagird:
2.1.Təsviri sənət üzrə bədii ifadə vasitələrindən istifadə bacarıqları nümayiş etdirir.
2.1.1. Təsvir alətləri (rəngli karandaşlar, flomaster və sulu boyalar) vasitəsilə sadə təsvirlər
yaradır.
2.1.2. Təsviri və dekorativ kompozisiyalarda bədii ifadə vasitələrindən (kolorit, ton, siluet)
istifadə bacarıqları nümayiş etdirir.
2.1.3. Sadə üçölçülü əşyaları naturadan nisbi dəqiqliklə təsvir edir.
2.1.4. Rənglərdən istifadə edərək sadə kompozisiyalar qurur.
2.2. Sadə tərtibat və dizayn bacarıqları nümayiş etdirir.
2.2.1. Sadə dekor (bəzək) kompozisiyaları məişət predmetlərinə tətbiq edir.
3. Estetik reaksiya
Şagird:
3.1. Təsviri və dekorativ sənət nümunələrinə münasibət bildirir. 
3.1.1. Verilmiş sadə və mürəkkəb əşyaları məzmun və forma baxımından şərh edir.
3.1.2. Verilmiş əsərlərdə rəngləri məna çalarlarına görə şərh edir.
IV sinif
IV sinfin sonunda şagird:
 təsviri və dekorativ sənətin növ və janrlarına aid kiçik təqdimatlar edir;
 Azərbaycanın görkəmli təsviri və dekorativ sənət nümayəndələrini (Salam Salamzadə, Elbəy
Rzaquliyev, Cəfər Müciri, Tahir Salahov, Ömər Eldarov) və onların ən məşhur əsərlərini
fərqləndirir;
 əşya və hadisələri praktik yolla təsvir edir;
 əşyaların xarici səthində bəzək kompozisiyaları yaradır;
 real əşya və hadisələri mücərrəd formada təsvir edir;
 verilmiş əşyanın məzmun və forması arasındakı əlaqəni şərh edir, rəsm əsərindəki rəngləri
emosional məna çalarlarına görə müqayisə edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Cəmiyyət və təsviri incəsənət
Şagird:
1.1. Təsviri və dekorativ sənətin əsas növlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Təsviri və dekorativ sənət növlərini əsas xüsusiyyətlərinə görə şərh edir.
1.1.2. Təsviri və dekorativ sənətin növ və janrları barədə kiçik təqdimatlar edir.
1.1.3. Azərbaycanın görkəmli təsviri və dekorativ sənət nümayəndələrini (Salam Salamzadə,
Elbəy Rzaquliyev, Cəfər Müciri, Tahir Salahov, Ömər Eldarov) və onların ən məşhur əsərlərini
fərqləndirir.
2. Təsviri və dekorativ yaradıcılıq
Şagird:
2.1. Təsviri sənət üzrə bədii ifadə vasitələrindən istifadə bacarıqları nümayiş etdirir. 
2.1.1. Fırçadan istifadə etməklə sulu boyalar (akvarel və quaş) vastəsilə sadə təsvirlər, dekorativ
kompozisiyalar yaradır.
2.1.2. Bədii ifadə vasitələrindən istifadə etməklə sadə təsvirlər və dekorativ kompozisiyalar
yaradır.
2.1.3. Sadə üçölçülü əşyaları naturadan və yaddaşdan nisbi dəqiqliklə təsvir edir.
2.1.4. Əşya və hadisələri praktik yolla təsvir edir.
2.2. Sadə tərtibat və dizayn bacarıqları nümayiş etdirir.
2.2.1. Müxtəlif əşyaların xarici səthində bəzək kompozisiyaları yaradır.
2.2.2. Real əşya və hadisələri mücərrəd formada təsvir edir.
3. Estetik reaksiya
Şagird:
3.1. Təsviri və dekorativ sənət nümunələrinə münasibət bildirir.
3.1.1. Verilmiş əsərlərdə və əşyalarda məzmun və forma arasındakı əlaqəni şərh edir.
3.1.2. Verilmiş əsərlərdə rəngləri emosional məna çalarlarına görə müqayisə edir.
Məzmun xətti aşağıdakı alt-xətləri əhatə edir:
 Fərd, ailə, cəmiyyət və dövlət
 Cəmiyyətin sosial-iqtisadi həyatı
 İnsan hüquqları və vətəndaşlıq
1.4. Fəaliyyət xətləri
Kurikulumda fənnin məzmunu bacarıqlar şəklində ifadə olunmuş standartların köməyi ilə verilir.
Bacarıqlar isə şagirdin müxtəlif fəaliyyətləri nəticəsində əldə olunur və onların köməyi ilə
nümayiş etdirilir. Buna görə standartlar müəyyənləşdirilərkən aşağıdakı fəaliyyət xətləri ilə
əlaqəlilik nəzərə alınmışdır:
 Mühakiməyürütmə və əsaslandırma
 Əlaqələndirmə
 Tədqiqetmə
 Problemin həlli
 Təqdimetmə

Fəaliyyət xətləri məzmunun mənimsənilməsinin, ondan istifadə olunmasının, fənnin öz


daxilindəki mövzularla və digər fənlərin mövzuları ilə əlaqə yaratmağın ən yaxşı yollarıdır.
Fəaliyyət xətləri fənni bir-birilərindən təcrid olunmuş bilik və bacarıqlar toplusu kimi yox, bütöv
bir tam kimi başa düşməyə kömək göstərir.
1.5. Məzmun standartları
I sinif
I sinfin sonunda şagird:
• müşahidə etdiyi varlıqların və təbiət hadisələrinin mahiyyətini anladığını nümayiş etdirir;
• sadə coğrafi bilik və bacarıqlara malik olduğunu nümayiş etdirir;
• canlılar aləmi haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
• ekoloji bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir;
• insanı sosial varlıq kimi dərk etdiyini nümayiş etdirir;
• sadə iqtisadi bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir;
• dövlət rəmzlərini tanıdığını nümayiş etdirir;
• hüquqi mədəniyyətə malik olduğunu nümayiş etdirir;
• ünsiyyət mədəniyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
• insan mənəviyyatını şərtləndirən amilləri anladığını nümayiş etdirir;
• mənəviyyatın formalaşmasında dinin rolunu anladığını nümayiş etdirir;
• mənəvi borc haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
• sağlamlığın mühafizəsi və sağlam həyat tərzi haqqında bilik və bacarıqlara malik olduğunu
nümayiş etdirir;
• həyat və sağlamlıq üçün təhlükə törədən mənbələrə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir; 
• fövqəladə hallar barəsində ilkin təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar 
1. Təbiət və biz
Şagird:
1.1. Müşahidə etdiyi varlıqların və təbiət hadisələrinin mahiyyətini anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Varlıqları, hadisələri sadə şəkildə təsvir edir.
1.1.2. Varlıqları, hadisələri xarakterik əlamətlərinə görə fərqləndirir.
1.2. Sadə coğrafi bilik və bacarıqlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Coğrafi obyektləri (dağ, təpə, dərə, düzənlik, çay, göl) əlamətlərinə görə fərqləndirir.
1.2.2. Yaşadığı ərazinin sadə coğrafi təsvirini verir.
1.3. Canlılar aləmi haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.3.1. Canlılar aləminə aid olan varlıqları (bitki, heyvan, insan) tanıyır.
1.3.2. Canlıların yaşamasını şərtləndirən amilləri sadalayır.
1.4. Ekoloji bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
1.4.1. Ətraf mühitin (evin, sinifin, həyətin, havanın, suyun) təmiz saxlanmasının vacibliyini sadə
şəkildə şərh edir.
2. Fərd və cəmiyyət
Şagird:
2.1. İnsanı sosial varlıq kimi dərk etdiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. “Fərd”, “ailə” və “kollektiv” anlayışları barədə təsəvvürlərini bildirir.
2.1.2. Birgə fəaliyyətin faydasını nümunələr əsasında izah edir.
2.1.3. Ailədə və kollektivdə üzərinə düşən vəzifələri sadalayır.
2.2. Sadə iqtisadi bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Gün rejimi haqqında təsəvvürlərini sadə şəkildə ifadə edir.
2.2.2. “Büdcə” anlayışını sadə şəkildə izah edir.
2.2.3. Azərbaycan Respublikasının pul nişanlarını tanıyır.
2.3. Dövlət rəmzlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
2.3.1. Azərbaycan Respublikasının Dövlət rəmzlərini sadə şəkildə izah edir.
2.4. Hüquqi mədəniyyətə malik olduğunu nümayiş etdirir. 
2.4.1. Məktəbin daxili nizam-intizam qaydalarını sadalayır.
2.4.2. Şagird hüquqlarını sadalayır.
3. Mənəviyyat
Şagird:
3.1. Ünsiyyət mədəniyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1. İnsanlararası ünsiyyət etiketlərinə (salamlaşmaq, özünütəqdim, müraciət, müraciətə cavab,
xudahafizləşmək) əməl edir.
3.1.2. Etiketdənkənar davranışları fərqləndirir.
3.2. İnsan mənəviyyatını şərtləndirən amilləri anladığını nümayiş etdirir.
3.2.1. Şəxsiyyəti formalaşdıran mənəvi keyfiyyətləri (düzlük, doğruçuluq, çalışqanlıq,
səmimilik) sadə şəkildə şərh edir.
3.2.2. Mənəviyyata zidd xüsusiyyətlərə (yalançılıq, paxıllıq, xəbərçilik) münasibət bildirir.
3.3. Mənəviyyatın formalaşmasında dinin rolunu anladığını nümayiş etdirir.
3.3.1. Təsvirlərdə dini rəmzləri (ibadətgahlar, nişanlar, dini kitablar, əşyalar) fərqləndirir.
3.3.2. Dinlər haqqında ilkin təsəvvürlərini sadə şəkildə izah edir.
3.4. Mənəvi borc haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.4.1. Mənəvi borc (böyüklərə hörmət, kiçiklərə və xəstələrə qayğı) haqqında təsəvvürlərini ifadə
edir.
4. Sağlamlıq və təhlükəsizlik
Şagird:
4.1. Sağlamlığın mühafizəsi və sağlam həyat tərzi haqqında bilik və bacarıqlara malik
olduğunu nümayiş etdirir.
4.1.1. Sağlam həyat tərzinin şərtlərini (təmizkarlıq, düzgün qidalanma, yuxu və istirahət)
sadalayır. 
4.1.2. Hava durumuna uyğun geyim seçiminin əhəmiyyətini sadə formada əsaslandırır.
4.2. Həyat və sağlamlıq üçün təhlükə törədən mənbələrə dair bilik və bacarıqlar nümayiş
etdirir.
4.2.1. Həyat və sağlamlıq üçün təhlükə törədə bilən məişət alət və avadanlıqlarını (elektrik və
qaz cihazları, alışdırıcı, kəsici və deşici alətlər) sadalayır.
4.2.2. Ətrafdakı şübhəli əşyalara toxunmağın və tanımadığı insanlarla ünsiyyətin təhlükəsini izah
edir.
4.2.3. Sadə yol hərəkət qaydalarını (səki və yolun kənarı ilə hərəkət etmək, svetoforun işarələrinə
əməl etmək) sadalayır.
4.2.4. Nəqliyyat vasitələrini (lift, eskalator, avtomobil, avtobus, qatar, gəmi, təyyarə) tanıyır.
4.3. Fövqəladə hallar barəsində ilkin təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Təbii fövqəladə hadisələri (daşqın, subasma, qasırğa, ildırım, zəlzələ, torpaq sürüşməsi,
qar uçqunu) və texnogen qəzaları (partlayış, yanğın, böyük nəqliyyat qəzası, ətraf mühitin zəhərli
maddələrlə çirklənməsi) təsvirlərdə tanıyır.
4.3.2. Mülki-müdafiə siqnallarını və qəzalardan mühafizə vasitələrini (əleyhqaz, respirator,
yanğınsöndürmə balonu, su, qum) tanıyır.
4.3.3. Yerli şəraitə uyğun süni yaradılmış ekstremal vəziyyətlərdə su, qum, respiratordan istifadə
bacarıqları nümayiş etdirir.
II sinif
II sinfin sonunda şagird:
 varlıq və hadisələri xarakterik əlamətlərinə görə qruplaşdırır və müvafiq avadanlıqlardan
sərbəst istifadə edir;
 coğrafi obyektlərin (dağ, təpə, dərə, düzənlik, çay, göl) yaranma səbəblərini izah edir;
 canlılar aləminə aid olan varlıqları spesifik xüsusiyyətlərinə görə fərqləndirir;
 ətraf mühiti çirkləndirən mənbələri şərh edir;
 “fərd”, “ailə” və” kollektiv” anlayışlarını, özünün ailədə və kollektivdəki vəzifələrini şərh edir;
 şəxsi büdcəsini tərtib edir və müvafiq hesablamalar aparır;
 dövlətin əlamətlərini tanıdığını nümayiş etdirir;
 məktəbdaxili nizam-intizam qaydalarını izah edir;
 özünün və yoldaşlarının hüquqlarını bilir;
 insanlararası ünsiyyət etiketlərinə dair bilik və bacarıqlarını nümayiş etdirir;
 şəxsiyyəti formalaşdıran mənəvi keyfiyyətlərə münasibət bildirir;
 mənəviyyatın formalaşmasında dinin rolunu izah edir;
 müxtəlif dinlərin ümumi cəhətlərini şərh edir;
 insanlara qayğı göstərməyin mənəvi borc olması barədə fikirlərini şərh edir;
 mənəvi borc haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 sağlam həyat tərzi və yoluxucu xəstəliklər barədə fikirlərini şərh edir;
 məişətdə və ətraf mühitdə insan sağlamlığı üçün zəruri olan təhlükəsizlik qaydalarını izah edir;
 təbii və texnogen qəzalardan mühafizə vasitələrini bilir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Təbiət və biz
Şagird:
1.1. Müşahidə etdiyi varlıqların və təbiət hadisələrinin mahiyyətini anladığını nümayiş
etdirir.
1.1.1. Varlıqları, hadisələri xarakterik əlamətlərinə görə qruplaşdırır.
1.1.2. Varlıq və hadisələri öyrənmək üçün müvafiq avadanlıqlardan sərbəst istifadə edir.
1.1.3. Suyun təbiətdə dövranını sadə şəkildə təsvir edir.
1.2. Sadə coğrafi bilik və bacarıqlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Coğrafi obyektlərin (dağ, təpə, dərə, düzənlik, çay, göl) yaranma səbəblərini izah edir.
1.2.2. Üfüqün cəhətlərini təyin edir.
1.3. Canlılar aləmi haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.  
1.3.1. Canlılar aləminə aid olan varlıqları (bitki, heyvan, insan) təsvir edir.
1.3.2. Tanıdığı canlıları spesifik xüsusiyyətlərinə görə fərqləndirir.
1.4. Ekoloji bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
1.4.1. Ətraf mühiti çirkləndirən mənbələri ayırd edir.
1.4.2. Təqdim olunmuş materiallarda ətraf mühitə münasibəti qiymətlən-dirir.
2. Fərd və cəmiyyət
Şagird:
2.1. İnsanı sosial varlıq kimi dərk etdiyini nümayiş etdirir.
2.1.1.” Fərd”, “ailə” və” kollektiv” anlayışlarını fərqləndirir.
2.1.2. Özünün və yoldaşlarının kollektiv daxilindəki fəaliyyətinə münasibət bildirir.
2.1.3. Ailədə və kollektivdə vəzifələrin əhəmiyyətini izah edir.
2.2. Sadə iqtisadi bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Gün rejiminin nümunəsində vaxtdan səmərəli istifadə etdiyini nümayiş etdirir.
2.2.2. Verilmiş şərtlərə uyğun şəxsi büdcəsini tərtib edir.
2.2.3. Milli pulla müvafiq hesablamalar aparır.
2.3. Dövlət rəmzlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
2.3.1. Dövlətin əlamətlərini (ərazi, ordu, milli pul, rəhbər, paytaxt) tanıyır.
2.4. Hüquqi mədəniyyətə malik olduğunu nümayiş etdirir.
2.4.1. Məktəbin daxili nizam-intizam qaydalarının mahiyyətini sadə formada izah edir.
2.4.2. Özünün və yoldaşlarının hüquqlarının pozulması hallarına münasibət bildirir.
3. Mənəviyyat
Şagird:
3.1. Ünsiyyət mədəniyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir. 
3.1.1. İnsanlararası ünsiyyət etiketlərinə (yoldaşını təqdim etmək, hal-əhval tutmaq, təbrik
etmək, kömək təklif etmək) əməl edir.
3.1.2. Etiketdənkənar davranışlara tənqidi münasibət bildirir.
3.2. İnsan mənəviyyatını şərtləndirən amilləri anladığını nümayiş etdirir.
3.2.1. Şəxsiyyəti formalaşdıran mənəvi keyfiyyətləri (mərhəmət, ailəyə və vətənə məhəbbət,
düşmənə nifrət, səhvini etiraf etmək) şərh edir.
3.2.2. Mənəviyyata zidd xüsusiyyətlərə (kin, nifrət, laqeydlik) münasibət bildirir.
3.3. Mənəviyyatın formalaşmasında dinin rolunu anladığını nümayiş etdirir.
3.3.1. Nümunələr əsasında müxtəlif dinlərin mövcudluğunu izah edir.
3.3.2. Dinlərin ümumi cəhətlərini izah edir.
3.4. Mənəvi borc haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.4.1. Mənəvi borc (dəstək olmaq, mərhəmət, şəfqət və yardım göstərmək) haqqında biliklərini
izah edir.
4. Sağlamlıq və təhlükəsizlik
Şagird:
4.1. Sağlamlığın mühafizəsi və sağlam həyat tərzi haqqında bilik və bacarıqlara malik
olduğunu nümayiş etdirir.
4.1.1. Sağlam həyat tərzi haqqında mülahizələrini şərh edir.
4.1.2. Yoluxucu xəstəliklərdən (qrip, angina) qorunma yollarını sadə formada şərh edir.
4.2. Həyat və sağlamlıq üçün təhlükə törədən mənbə və obyektləri tanıyır və nəzərə alır.
4.2.1. Məişətdə istifadə olunan qaz və elektrik avadanlıqlarının, habelə alışdırıcı, deşici və kəsici
alətlərin hansı hallarda təhlükə mənbəyinə çevrildiyini sadə formada təsvir edir.
4.2.2. Ətrafda həyat üçün təhlükəli olan yer və obyektləri (gəzinti qadağan olunan yerlər, elektrik
və qaz qurğuları) sadalayır.
4.2.3. Zəruri yol hərəkət qaydalarını (piyada keçid nişanları olan və olmayan yerlərdə) izah edir. 
4.2.4. Nəqliyyat vasitələrində (lift, eskalator, avtomobil, avtobus, qatar) təhlükəsizlik qaydalarını
(minmək, düşmək, pəncərədən boylanmamaq, qolunu çıxarmamaq, sallanmamaq) izah edir.
4.3. Fövqəladə hallar barəsində ilkin təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Fövqəladə halları əlamətlərinə görə (təbii, texnogen) fərqləndirir.
4.3.2. Qəzalardan mühafizə vasitələrini təyinatına görə izah edir.
4.3.3. Yerli şəraitə uyğun süni yaradılmış ekstremal vəziyyətlərdə (zəlzələ, subasma, yanğın,
partlayış təhlükəsi zamanı həyəcan siqnalı) özünümühafizə bacarıqları nümayiş etdirir.
III sinif
III sinfin sonunda şagird:
• varlıq və hadisələr arasındakı əlaqələri şərh edir, maddələrin və hadisələrin təbiətini öyrənmək
üçün kiçik təcrübələr aparır və nəticələri izah edir;
• coğrafi obyektləri əlamətlərinə görə fərqləndirir;
• sadə əşyaların və evinin planını çəkir;
• canlılar arasındakı əlaqəni, ətraf aləmin dərk edilməsində duyğu orqanlarının rolunu izah edir;
• ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasında bitki örtüyünün rolunu izah edir;
• təbiətimizin qorunmasında Azərbaycan dövlətinin rolunu izah edir;
• “cəmiyyət” anlayışı və onun tərkibi barədə fikirlərini şərh edir;
• mövcud resurslardan (ərzaq, su, qaz, elektrik enerjisi) qənaətlə istifadə, “gəlir”, “xərc” və “ailə
büdcəsi” anlayışları barədə fikirlərini şərh edir;
• Azərbaycanın dövlət rəmzlərini tanıdığını nümayiş etdirir;
• “qayda” və “qanun” anlayışlarının fərqini izah edir;
• uşaq hüquqları haqqında müvafiq sənədləri sadalayır;
• ünsiyyət zamanı nəzakət qaydalarına əməl edir;
• digər xalqların ünsiyyət qaydalarına tolerant yanaşır;
• mənəviyyata zidd xüsusiyyətlərə münasibət bildirir; 
• müxtəlif dinlərin peyğəmbərlərini və səmavi kitablarını tanıyır, dinlərin təbliğ etdiyi dəyərləri
şərh edir;
• mənəvi borc haqqında biliklərini həyat təcrübəsi incəsənət əsərləri əsasında şərh edir;
• sağlam həyat tərzinə zidd olan vərdişlərin, mövsümə görə yayılan xəstəliklərdən qorunma
yollarını şərh edir;
• məişətdə istifadə olunan qaz, elektrik avadanlıqlarından vaxtı ötmüş qida məhsullarından
istifadənin təhlükəli olması barədə fikirlərini şərh edir;
• nəqliyyat vasitələrindən təhlükəsizlik qaydaları barədə bilik və bacarıqlarını nümayiş etdirir; 
• fövqəladə halları səciyyəvi xüsusiyyətlərinə görə izah edir və qəzalardan mühafizə qaydalarını
bilir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Təbiət və biz
1.1. Müşahidə etdiyi varlıqların və təbiət hadisələrinin mahiyyətini anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Varlıqlar, hadisələr arasındakı əlaqələri sadə formada şərh edir.
1.1.2. Maddələrin və hadisələrin təbiətini öyrənmək üçün kiçik təcrübələr aparır və nəticələri
izah edir.
1.1.3. “Zaman”, “məkan” və “hərəkət” anlayışlarını sadə şəkildə izah edir.
1.2. Sadə coğrafi bilik və bacarıqlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Coğrafi obyektləri (dəniz, okean, ada, materik) əlamətlərinə görə fərqləndirir.
1.2.2. Azərbaycanın sadə coğrafi təsvirini verir.
1.2.3. Sadə əşyaların və evinin planını çəkir.
1.3. Canlılar aləmi haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.3.1. Bitkiləri və heyvanları səciyyəvi əlamətlərinə görə qruplaşdırır.
1.3.2. Canlılar arasındakı əlaqəni izah edir. 
1.3.3. Ətraf aləmin dərk edilməsində duyğu orqanlarının rolunu izah edir.
1.4. Ekoloji bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
1.4.1. Ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasında bitki örtüyünün rolunu şərh edir.
1.4.2. Təbiətimizin qorunmasında Azərbaycan dövlətinin rolunu izah edir.
2. Fərd və cəmiyyət
Şagird:
2.1. İnsanı sosial varlıq kimi dərk etdiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Fərd-ailə və fərd-kollektiv münasibətlərini şərh edir.
2.1.2. “Cəmiyyət” anlayışı haqqında təsəvvürlərini ifadə edir.
2.1.3. Cəmiyyətin tərkibi (ailə, kollektiv) barədə biliklərini sadə şəkildə şərh edir.
2.2. Sadə iqtisadi bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Mövcud resurslardan (ərzaq, su, qaz, elektrik enerjisi) qənaətlə istifadə barədə fikirlərini
ifadə edir.
2.2.2. “Gəlir” və “xərc”, ailə büdcəsi, anlayışlarını sadə şəkildə izah edir.
2.2.3. Digər dövlətlərin pul nişanlarını tanıyır.
2.3. Dövlət rəmzlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
2.3.1. Verilmiş əlamətlərə uyğun olaraq Azərbaycan dövlətini təsvir edir.
2.4. Hüquqi mədəniyyətə malik olduğunu nümayiş etdirir.
2.4.1. “Qayda” və “qanun” anlayışlarının fərqini sadə şəkildə izah edir.
2.4.2. Uşaq hüquqları haqqında müvafiq sənədləri (Uşaq Hüquqları Konvensiyası, Uşaq
Hüquqları Bəyannaməsi, Uşaq Hüquqları haqqında Azərbaycan Qanunu) sadalayır.
3. Mənəviyyat
Şagird:
3.1. Ünsiyyət mədəniyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1. Ünsiyyət zamanı nəzakət qaydalarına (müsahibini sonadək dinləmək, sözü kəsməmək,
müsahibinə təşəkkür etmək) əməl edir. 
3.1.2. Başqa xalqların ünsiyyət qaydalarındakı milli ünsiyyət etiketlərimizə uyğun gəlməyən
fərqliliklərə tolerant yanaşır.
3.2. İnsan mənəviyyatını şərtləndirən amilləri anladığını nümayiş etdirir.
3.2.1. Şəxsiyyəti formalaşdıran mənəvi keyfiyyətləri (sadəlik, təvazökarlıq, səbrlilik, iradəlilik,
çətin vəziyyətlərdə özünü itirməmək) şərh edir.
3.2.2. Mənəviyyata zidd xüsusiyyətlərə (lovğalıq, qorxaqlıq, xəyanət) münasibət bildirir.
3.3. Mənəviyyatın formalaşmasında dinin rolunu anla¬dığını nümayiş etdirir.
3.3.1. Dinin mahiyyətini sadə formada şərh edir.
3.3.2. Dinlərin təbliğ etdiyi dəyərləri şərh edir.
3.3.3. Peyğəmbərləri və səmavi kitabları tanıyır.
3.4. Mənəvi borc haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.4.1. Mənəvi borc haqqında biliklərini nümunələr (həyati, bədii və təsviri sənət əsərləri)
əsasında şərh edir.
4. Sağlamlıq və təhlükəsizlik
Şagird:
4.1. Sağlamlığın mühafizəsi və sağlam həyat tərzi haqqında bilik və bacarıqlara malik
olduğunu nümayiş etdirir.
4.1.1. Ətraf mühitdə orqanizmə mənfi təsir göstərən amilləri, sağlam həyat tərzinə zidd olan
vərdişləri izah edir.
4.1.2. Mövsümə görə geniş yayılan xəstəliklərdən qorunma yollarını izah edir.
4.2. Həyat və sağlamlıq üçün təhlükə törədən mənbə və obyektləri tanıyır və nəzərə alır.
4.2.1. Məişətdə istifadə olunan qaz və elektrik avadanlıqlarından, habelə alışdırıcı, deşici və
kəsici alətlərdən təhlükəsiz istifadə qaydalarını sadalayır.
4.2.2. Vaxtı ötmüş qida məhsullarından, dərman preparatlarından icazəsiz istifadənin həyat üçün
təhlükəli olduğunu izah edir.
4.2.3. Zəruri yol nişanlarını (xəbərdarlıq, qadağan, məlumatverici) fərqləndirir. 
4.2.4. Nəqliyyat vasitələrində (gəmi, təyyarə) təhlükəsizlik qaydalarını (göyərtənin kənarlarına
yaxınlaşmamaq, xilasedici gödəkçədən və təhlükəsizlik kəmərindən istifadə, ayaqüstə
durmamaq, mobil telefondan və digər texniki vasitələrdən istifadə etməmək) izah edir.
4.3. Fövqəladə hallar barəsində ilkin təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Fövqəladə halları səciyyəvi xüsusiyyətlərinə görə izah edir.
4.3.2. Qəzalardan mühafizə vasitələrindən istifadə qaydalarını şərh edir.
4.3.3. Yerli şəraitə uyğun süni yaradılmış ekstremal vəziyyətlərdə (əleyhqaz, yanğınsöndürmə
balonu) özünümühafizə bacarıqları nümayiş etdirir.
IV sinif
IV sinfin sonunda şagird:
• varlıq və hadisələrin mahiyyəti haqqında kiçik təqdimatlar edir;
• coğrafi obyektləri xəritədə göstərir, yaşadığı məhəllənin planını çəkir;
• bitki, heyvan və mikroorqanizmin insan həyatında rolunu, insan orqanlarının funksiyalarını
sadə şəkildə izah edir;
• ekologiyanın sağlamlaşdırılması, qorunması ilə bağlı kiçik təqdimatlar edir;
• insanı sosial varlıq kimi səciyyələndirən cəhətlər barədə təqdimatlar edir;
• “vergi”, “dövlət bücəsi” və “sığorta” anlayışlarını sadə şəkildə izah edir;
• ”qənaət”, “israf” anlayışlarını müqayisə edir;
• dövlət orqanlarının (təhsil, səhiyyə, vergi, daxili işlər, məhkəmə) funksiyalarını izah edir;
• öz hüquqlarını uşaq hüquqları sənədləri baxımından şərh edir;
• ünsiyyət mədəniyyətinə aid kiçik təqdimatlar edir;
• müzakirə və diskussiyalarda mənəvi keyfiyyətləri nümayiş etdirir;
• dini dəyərləri xurafatdan fərqləndirir;
• ailə və vətən qarşısında mənəvi borcla bağlı kiçik təqdimatlar edir; 
• sağlamlığa mənfi təsir göstərən əsəbilik və digər emosional gərginlikləri nümunələrlə izah edir;
• məişətdə istifadə olunan qaz və elektrik avadanlıqlarından təhlükəsiz istifadə qaydalarını izah
edir
• yol hərəkəti və nəqliyyatdan istifadə qaydaları ilə bağlı kiçik təqdimatlar edir;
• fövqəladə hallar zamanı tibbi yardım barədə biliklərini şərh edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Təbiət və biz
Şagird:
1.1. Müşahidə etdiyi varlıqların və təbiət hadisələrinin mahiyyətini anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Varlıq və hadisələrin mahiyyəti haqqında kiçik təqdimatlar edir.
1.1.2. Təbii resurslardan, təbiət hadisələrindən (“işıq”, “səs” və “enerji”) istifadədə elmin rolunu
izah edir.
1.1.3. Azərbaycanda mövcud olan enerji mənbələri haqqında kiçik təqdimatlar edir.
1.2. Sadə coğrafi bilik və bacarıqlara malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Coğrafi obyektləri xəritədə göstərir.
1.2.2. Yerin təbii zonalarını sadə şəkildə təsvir edir.
1.2.3. Yaşadığı ərazinin, məhəllin planını çəkir.
1.3. Canlılar aləmi haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.3.1. Canlı və cansız təbiət arasındakı əlaqələri izah edir.
1.3.2. Bitki, heyvan və mikroorqanizmlərin insan həyatında rolunu izah edir.
1.3.3. İnsan orqanlarının funksiyalarını sadə şəkildə izah edir.
1.4. Ekoloji bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
1.4.1. Yaşadığı ərazidə ekologiyanın sağlamlaşdırılması üçün kiçik layihələr hazırlayıb təqdim
edir.
1.4.2. Ekologiyanın qorunması ilə bağlı kiçik təqdimatlar edir. 
2. Fərd və cəmiyyət
Şagird:
2.1. İnsanı sosial varlıq kimi dərk etdiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Cəmiyyətdə fərd, ailə, kollektivin rolunu sadə şəkildə izah edir.
2.1.2. İnsanı sosial varlıq kimi səciyyələndirən cəhətlər barədə kiçik təqdimat hazırlayır.
2.1.3. Ailə və kollektivdə üzərinə düşən vəzifələr haqqında təqdimatlar hazırlayır.
2.2. Sadə iqtisadi bilik və bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. “Qənaət” və “israf “ anlayışlarını müqayisə edir.
2.2.2. “Vergi”, “Dövlət büdcəsi” və “Sığorta” anlayışlarını sadə şəkildə izah edir.
2.2.3. Milli pul nişanları ilə digər dövlətlərin pul nişanlarını fərqləndirir.
2.3. Dövlət rəmzlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
2.3.1. Dövlət orqanlarının (təhsil, səhiyyə, vergi, daxili işlər, məhkəmə) funksiyalarını izah edir.
2.4. Hüquqi mədəniyyətə malik olduğunu nümayiş etdirir.
2.4.1. Müvafiq situasiyalarda qanun və qaydalara əməl edir.
2.4.2. Öz hüquqlarını uşaq hüquqları haqqında müvafiq sənədlər baxımından şərh edir.
3. Mənəviyyat
Şagird:
3.1. Ünsiyyət mədəniyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1. Tənqidi münasibətdə nəzakət qaydalarına (şəxsiyyətə toxunmamaq, kobud ifadələr
işlətməmək, sərt formada etiraz etməmək, qəbuledilməz təkliflərə “yox” demək ) riayət edir.
3.1.2. Ünsiyyət mədəniyyətinə həsr olunmuş kiçik təqdimatlar edir.
3.2. İnsan mənəviyyatını şərtləndirən amilləri anladığını nümayiş etdirir.
3.2.1. Bədii əsər, film və tamaşa qəhrəmanlarının nümunəsində mənəvi keyfiyyətləri izah edir. 
3.2.2. Yiyələnmiş olduğu mənəvi keyfiyyətləri müzakirə və diskussiyalarda nümayiş etdirir.
3.3. Mənəviyyatın formalaşmasında dinin rolunu anladığını nümayiş etdirir.
3.3.1. İslam dininin böyük şəxsiyyətlərini tanıyır.
3.3.2. İslam peyğəmbərinin həyat və fəaliyyəti haqqında kiçik təqdimatlar edir.
3.3.3. Dini dəyərlərlə xurafatı fərqləndirir.
3.4. Mənəvi borc haqqında təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.4.1. Ailə və Vətən qarşısında mənəvi borcla bağlı kiçik təqdimatlar edir.
4. Sağlamlıq və təhlükəsizlik
Şagird:
4.1. Sağlamlığın mühafizəsi və sağlam həyat tərzi haqqında bilik və bacarıqlara malik
olduğunu nümayiş etdirir.
4.1.1. Əsəbi halların və digər emosional gərginliklərin insan sağlamlığına mənfi təsirini izah
edir.
4.1.2. Nümunələr əsasında sağlamlığın qorunmasına aid kiçik təqdimatlar edir.
4.2. Həyat və sağlamlıq üçün təhlükə törədən mənbə və obyektləri tanıyır və nəzərə alır.
4.2.1. Məişətdə istifadə olunan qaz və elektrik avadanlıqlarından, habelə alışdırıcı, deşici və
kəsici alətlərdən təhlükəsiz istifadə qaydalarını izah edir.
4.2.2. Müvafiq nişanlara (yüksək gərginlik, minalanmış sahə, yanğın təhlükəsi, radioaktivlik,
zəhərli maddə, torpaq sürüşməsi, uçqun, daşqın və çimərlik nişanları) görə həyat üçün təhlükə
mənbələrini fərqləndirir.
4.2.3. Yol hərəkəti və nəqliyyatdan istifadə qaydaları ilə bağlı kiçik təqdimatlar edir.
4.2.4. Nəqliyyat vasitələrindən istifadə zamanı təhlükəsizlik qaydalarına riayət edir.
4.3. Fövqəladə hallar barəsində ilkin təsəvvürlərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
4.3.1. Fövqəladə halların nəticələrinə dair kiçik təqdimatlar edir. 
4.3.2. Qəza zamanı ilkin tibbi yardım barədə biliklərini şərh edir.
4.3.3. Yerli şəraitə uyğun süni yaradılmış ekstremal vəziyyətlərdə mühafizə və tibbi yardım
bacarıqları nümayiş etdirir.

1.2. Məzmun xətləri


Milli və dünya təcrübəsinin öyrənilməsi, onların müqayisəsi, təhlil edilməsi nəticəsində
«Texnologiya» fənninin aşağıda qeyd olunan məzmun xətləri müəyyənləşdirilmişdir ki, bu da
şagirdlərin əldə edəcəyi bilik və bacarıqları daha aydın təsvir etmək, onu sistemləşdirmək
məqsədinə xidmət edir:
 Emal texnologiyaları
 Texnika elementləri
 Məişət mədəniyyəti
 Qrafika
Bütün fənlərdə olduğu kimi, texnologiya fənninin məzmunu sinifdən-sinfə, konsentrik əsasda
sadədən mürəkkəbə, asandan çətinə prinsipi üzrə getdikcə zənginləşsə də, məzmun xətləri
dəyişməz qalır.

1.4. Fəaliyyət xətləri


“Texnologiya” fənni üzrə məzmün standartları müəyyənləşdirilərkən aşağıdakı fəaliyyət xətləri
nəzərə alınmışdır:
 Problem həlli.
 Təhliletmə və əsaslandırma.
 Mühakiməyürütmə.
 Əlaqələndirmə.
 Təqdimetmə.
1.5. Məzmun standartları
ISİNİF
I sinfin sonunda şagird:
 sadə emal texnologiyalarını tanıyır, emal prosesinə hazırlıq görür, təhlükəsizlik və sanitariya-
gigiyena qaydalarına əməl etməklə sadə məmulatlar hazırlayır, onları təqdim edir; 
 texnoloji maşınları və texnoloji vasitələri təsnif edir, onları ayrılıqda bir-birindən fərqləndirir;
 özünəxidmət, bitkilərə qulluq və mədəni davranış qaydalarını sadə formada izah edir;
 zəruri məişət texnikalarından istifadə bacarıqları nümayiş etdirir;
 sadə əşyaları qrafik təsvir edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar
1. Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1. Emal texnologiyalarını və vasitələrini tanıyıb anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Müvafiq emal texnologiyalarını (ölçmə, kəsmə, yapma, birləşdirmə, qatlama, tikmə)
sadalayır.
1.1.2. Sadə emal texnologiyalarını fərqləndirir.
1.1.3. Emal vasitələrini sadalayır.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Hazırlanacaq məmulata görə iş yerini təşkil edir.
1.2.2. Məmulatın hazırlanması üçün uyğun emal vasitələri seçir.
1.2.3. Məmulatın hazırlanması ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
1.2.4. Hazırlanacaq məmulatın materialına uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3.Verilmiş materiallardan (kağız, karton, parça, plastilin) müxtəlif məmulatlar
hazırlayır.
1.3.1. Məmulatların detallarını hazırlayır.
1.3.2. Detalları birləşdirməklə sadə məmulat (məmulatlar) hazırlayır.
1.3.3. Məmulatların hazırlanmasında sadə tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların qrup tərəfindən hazırlanması prosesində birgə fəaliyyət və əməkdaşlıq
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.5. Məmulatın hazırlanmasında müvafiq təhlükəsizlik və gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.3.6. Hazırladığı məmulatı təqdim edir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1.Texnoloji maşınlar və texnoloji vasitələr haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş
etdirir.
2.1.1. Verilmiş təsvirlərdə texnoloji maşınları (nəqliyyat, yük, məişət) və texnoloji vasitələri (əl
alətləri, mexaniki alətlər) adlandırır.
2.1.2. Texnoloji maşınları və vasitələri sadalayır.
2.1.3. Məişət texnikalarını sadalayır.
3. Məişət mədəniyyəti 14
Şagird:
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən ilkin bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Özünəxidmət və sanitariya-gigiyena qaydaları haqqında fikirlərini sadə formada şərh edir.
3.1.2. Otaq bitkilərinə qulluq qaydalarını şərh edir.
3.1.3. Yemək masası arxasında davranış qaydaları ilə bağlı fikirlərini bildirir.
3.1.4. Müxtəlif təyinatlı (səhər, nahar, şam, qonaq, bayram) yemək süfrələri və onların
atributlarını sadalayır.
3.1.5. Səhər süfrəsini tərtib edir.
4. Qrafika
Şagird:
4.1. Əşyaları qrafik təsvir edir.
4.1.1. Əşyaların ayrı-ayrı hissələrinin qrafik təsvirini çəkir.
4.1.2. Çəkilmiş ayrı-ayrı hissələri birləşdirməklə əşyanın tam təsvirini çəkir.
II S İ N İ F
II sinfin sonunda şagird:
 sadə emal texnologiyalarını və vasitələrini tanıdığını nümayiş etdirir;
 emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir;
 verilmiş materiallardan (kağız, karton, parça, plastilin) sadə məmulatlar hazırlayır;
 texnoloji maşınlar və texnoloji vasitələr haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 məişətdə zəruri hesab edilən ilkin bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir;
 sadə əşyaları qrafik təsvir edir 
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar
1. Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1. Emal texnologiyalarını və vasitələrini tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Emal texnologiyalarını nümayiş etdirilən təsvirlərdə tanıyır.
1.1.2. Müvafiq emal texnologiyalarını (ölçmə, kəsmə, yapma, birləşdirmə, qatlama, tikmə)
təyinatına görə sadə formada izah edir.
1.1.3. Emal vasitələrinin funksiyalarını şərh edir.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Hazırlanacaq məmulata görə iş yerini təşkil edir.
1.2.2. Məmulatın hazırlanması üçün uyğun emal vasitələri seçir.
1.2.3. Məmulatın hazırlanması ardıcıllığını müəyyənləşdirir. 
1.2.4. Hazırlanacaq məmulatın materialına uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3. Verilmiş materiallardan (kağız, karton, parça, plastilin) müxtəlif məmulatlar
hazırlayır.
1.3.1. Məmulatların detallarını hazırlayır.
1.3.2. Detalları birləşdirməklə məmulat (məmulatlar) hazırlayır.
1.3.3. Məmulatların hazırlanmasında sadə tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların qrup tərəfindən hazırlanması prosesində birgə fəaliyyət və əməkdaşlıq
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.5. Məmulatın hazırlanmasında müvafiq təhlükəsizlik və gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.3.6. Hazırladığı məmulatı təqdim edir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1. Texnoloji maşınlar və texnoloji vasitələr haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş
etdirir.
2.1.1. Texnoloji maşınları (nəqliyyat, yük, məişət) bir-birindən fərqləndirir.
2.1.2. Texnoloji vasitələri (əl alətləri, mexaniki alətər) bir-birindən fərqləndirir.
2.1.3. Məişət texnikalarını bir-birindən fərqləndirir.
3. Məişət mədəniyyəti
Şagird:
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən ilkin bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Özünəxidmət və sanitariya-gigiyena qaydalarını izah edir.
3.1.2. Bitkilərə qulluq qaydalarını şərh edir.
3.1.3. Yemək masası arxasında davranış qaydalarını izah edir.
3.1.4. Yemək süfrəsinin növlərinə uyğun olaraq qabları, alət və ləvazimatları seçir.
3.1.5. Nahar süfrəsini tərtib edir.
4. Qrafika
Şagird:
4.1. Əşyaları qrafik təsvir edir.
4.1.1. Verilmiş ölçülərə əsasən nişanlama işləri aparır.
4.1.2. Hazırlanacaq məmulatın təsvirini çəkir.
III S İ N İ F
III sinfin sonunda şagird:
 emal texnologiyalarının mahiyyətini anladığını nümayiş etdirir;
 emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir;
 verilmiş materiallardan (kağız, karton, parça, plastilin) müxtəlif məmulatlar hazırlayır;
 texnoloji maşınlar və texnoloji vasitələr haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 məişətdə zəruri hesab edilən ilkin bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif əşyaları qrafik təsvir edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar
1.Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1. Emal texnologiyalarını və vasitələrini tanıyıb anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Müxtəlif emal texnologiyalarına aid iş proseslərini mərhələlər üzrə izah edir.
1.1.2. Mərhələlər üzrə iş prosesində zəruri emal vasitələrinin əhəmiyyətini izah edir.
1.1.3. Emal vasitələrinin funksiyalarını şərh edir və təyinatını müəyyənləşdirir.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Hazırlanacaq məmulata görə iş yerini təşkil edir.
1.2.2. Məmulatın hazırlanması üçün uyğun emal vasitələri seçir.
1.2.3. Məmulatın hazırlanması ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
1.2.4. Hazırlanacaq məmulatın materialına uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3. Verilmiş materiallardan (kağız, karton, parça, plastilin) müxtəlif məmulatlar
hazırlayır.
1.3.1. Məmulatların detallarını hazırlayır.
1.3.2. Detalları birləşdirməklə müxtəlif məmulat (məmulatlar) hazırlayır.
1.3.3. Məmulatların hazırlanmasında sadə tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların qrup tərəfindən hazırlanması prosesində birgə fəaliyyət və əməkdaşlıq
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.5. Məmulatın hazırlanmasında müvafiq təhlükəsizlik və gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.3.6. Hazırladığı məmulatı (məmulatları) təqdim edir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1. Texnoloji maşınlar və texnoloji vasitələr haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş
etdirir. 
2.1.1. Texnoloji maşınları (nəqliyyat, yük, nəqledici, elektron, məişət) bir-birindən fərqləndirir. 
2.1.2. Texnoloji vasitələri (əl alətləri, mexaniki alətər, elektrik alətləri) bir-birindən fərqləndirir.
2.1.3. Məişət texnikalarından istifadə qaydalarını izah edir.
3. Məişət mədəniyyəti
Şagird:
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən ilkin bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Özünəxidmət və sanitariya-gigiyena tələblərinin insan həyatında əhəmiyyətini izah edir.
3.1.2. Bitkilərin insan sağlamlığının mühafizəsində rolunu şərh edir.
3.1.3. Yemək masası ətrafında davranış bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.1.4. Yemək süfrəsinin növlərinə uyğun olaraq qabları, alət və ləvazimatları seçir və düzgün
yerləşdirir.
3.1.5. Şam süfrəsini tərtib edir.
4. Qrafika
Şagird:
4.1. Əşyaları qrafik təsvir edir.
4.1.1. Müstəvi və həcmli fiqurların hissələrinin ölçülərə əsasən təsvirini çəkir.
4.1.2. Hissələri birləşdirməklə əşyanın tam şəklini çəkir.
IV S İ N İ F
IV sinfin sonunda şagird:
 emal texnologiyalarının mahiyyətini anladığını nümayiş etdirir;
 emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir;
 verilmiş materiallardan (kağız, karton, parça, plastilin, oduncaq, ərzaqlar) müxtəlif məmulatlar
hazırlayır;
 texnoloji maşınlar və texnoloji vasitələr haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 məişətdə zəruri hesab edilən ilkin bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif əşyaları qrafik təsvir edir;

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar


1.Emal texnologiyaları
Şagird:
1.1. Emal texnologiyalarını və vasitələrini tanıyıb anladığını nümayiş etdirir. 
1.1.1. Müxtəlif emal texnologiyaları və vasitələri ilə bağlı kiçik təqdimatlar edir.
1.1.2. Tanıdığı emal texnologiyalarının tətbiq edildiyi istehsal sahələri (zavod, fabrik, kombinat)
haqqında məlumata malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.3. Emal vasitələrinin funksiyalarını şərh edir, təyinatını müəyyənləşdirir və təqdimatlar edir.
1.2. Emal prosesinə hazırlıq işlərini yerinə yetirir.
1.2.1. Hazırlanacaq məmulata görə iş yerini təşkil edir.
1.2.2. Məmulatın hazırlanması üçün uyğun emal vasitələri seçir.
1.2.3. Məmulatın hazırlanması ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
1.2.4. Hazırlanacaq məmulatın materialına uyğun emal texnologiyası seçir.
1.3. Verilmiş materiallardan (kağız, karton, parça, plastilin, oduncaq, ərzaqlar) müxtəlif
məmulatlar hazırlayır.
1.3.1. Məmulatların detallarını hazırlayır.
1.3.2. Detalları birləşdirməklə müxtəlif məmulat (məmulatlar) hazırlayır.
1.3.3. Məmulatların hazırlanmasında sadə tərtibat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.4. Məmulatların qrup tərəfindən hazırlanması prosesində birgə fəaliyyət və əməkdaşlıq
bacarıqları nümayiş etdirir.
1.3.5. Məmulatın hazırlanmasında müvafiq təhlükəsizlik və gigiyena qaydalarına əməl edir.
1.3.6. Hazırladığı məmulatı (məmulatları) təqdim edir.
2. Texnika elementləri
Şagird:
2.1. Texnoloji maşınlar və texnoloji vasitələr haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş
etdirir.
2.1.1. Texnoloji maşınların təsnifatını aparır və onlar haqqında kiçik təqdimatlar edir.
2.1.2 Texnoloji vasitələrin təsnifatını aparır və onlar haqqında kiçik təqdimatlar edir.
2.1.3. Məişət texnikalarından istifadə bacarıqları nümayiş etdirir.
3. Məişət mədəniyyəti
Şagird:
3.1. Məişətdə zəruri hesab edilən ilkin bacarıqlara yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Özünəxidmət qaydalarına riayət olunması barədə kiçik təqdimatlar edir.
3.1.2. Bitkilərin ətraf aləmdə rolu və əhəmiyyəti haqqında kiçik təqdimatlar edir. 
3.1.3. Yemək masası ətrafında qrup tərkibində davranış bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.1.4. Müxtəlif variantlı yemək süfrələri tərtib edir.
3.1.5. Qonaq və bayram süfrələrini tərtib edir.
4. Qrafika
Şagird:
4.1. Əşyaları qrafik təsvir edir.
4.1.1. Hazırlanacaq məmulatın texniki rəsmlərini və eskizlərini oxuyur.
4.1.2. Müstəvi və həcmli fiqurların hissələrinin təsvirini çəkərkən sadə dizayn bacarıqları
nümayiş etdirir.

1.2. Məzmun xətləri


Musiqi fənni üzrə milli və dünya təcrübəsinin öyrənilməsi, onların muqayisəsi, təhlil edilməsi
nəticəsində musiqi təliminin aşağıda qeyd olunan məzmun xətləri müəyyənləşdirilmişdir:
 Musiqi aləmi
 Emosional dəyərləndirmə
 Musiqi fəaliyyəti

Bütün fənlərdə olduğu kimi, musiqi fənninin məzmunu sinifdən-sinfə konsentrik əsasda sadədən
mürəkkəbə, asandan-çətinə prinsipi üzrə getdikcə zənginləşsə də, məzmun xətləri dəyişməz qalır.

1.4. Fəaliyyət xətləri


Musiqi fənnində aşağıdakı fəaliyyət xətləri mövcuddur:
1. Xorla oxumaq;
2. Dinləmə;
3. Musiqili-ritmik hərəkətlər;
4. Uşaq musiqi alətlərində çalmaq;
5. İmprovizasiya.
1.5. Məzmun standartları
ISİNİF
I sinfin sonunda şagird:
 ifa etdiyi və dinlədiyi uşaq mahnılarının müəlliflərini tanıyır;
 əsas musiqi janrları (mahnı, rəqs, marş) və musiqi ifadə vasitələri (temp, ritm) haqda təsəvvürə
malik olduğunu nümayiş etdirir;
 inlədiyi musiqi əsərlərində ifadə olunan əhvali-ruhiyyəni sadə formada şərh edir, melodiyaların
ritm və tempinə uyğun hərəkətlər nümayiş etdirir;
 xor tərkibində birsəsli (unison) oxuyur;
 sadə uşaq musiqi alətlərində kiçik melodiya parçalarını notla çalır və oxuyur;
 mahnı oxumaq qaydalarını bilir, sadə ölçülü dirijorluq jestlərinə əməl edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar.


1. Musiqi aləmi
Şagird:
1.1. İfa etdiyi və dinlədiyi uşaq mahnılarının müəlliflərini tanıyır.
1.1.1. Mahnı müəlliflərinin adlarını sadalayır.
1.1.2. Dinlədiyi mahnının müəllifini müəyyənləşdirir.
1.1.3. Mahnı müəlliflərini onların şəkillərindən tanıyır.
1.2. Əsas musiqi janrları (mahnı, rəqs, marş) və musiqi ifadə vasitələri (temp, ritm) haqda
təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Əsas musiqi janrları və musiqi ifadə vasitələrini sadalayır.
1.2.2. Xarakterik cəhətlərinə görə əsas musiqi janrlarını fərqləndirir. 
1.2.3. Mahnıların giriş, bənd, nəqərat hissələrini fərqləndirir.
2. Emosional dəyərləndirmə
Şagird:
2.1. Dinlədiyi musiqi əsərlərində ifadə olunan əhvali-ruhiyyəni sadə formada şərh edir,
melodiyaların ritm və tempinə uyğun hərəkətlər nümayiş etdirir.
2.1.1. Mahnının xarakterini (şən, qəmli) müəyyənləşdirir.
2.1.2. Mahnının emosional məzmununu ifa prosesində büruzə verir.
2.1.3. Musiqinin dəyişən tempinə və ritminə uyğun hərəkətlər edir.
3. Musiqi fəaliyyəti
Şagird:
3.1. Xor tərkibində birsəsli (unison) oxuyur.
3.1.1. Öyrənmək məqsədilə müəllimin oxuduğu nümunələri təkrar edir.
3.1.2. İfa etdiyi melodiyalara sadə vasitələrlə ritm tutur.
3.1.3. Xor daxilində kollektiv ifa qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində tanış olduğu mahnılardan kiçik melodiya parçalarını
çalır və oxuyur.
3.2.1. Oktava daxilində ayrı-ayrı notları çalır.
3.2.2. Qammanın I və V səslərindən istifadə etməklə öz ifasına müşayiət yaradır.
3.2.3. Bir oktava daxilində səsləri yuxarı və aşağı olaraq oxuyur.
3.3. Mahnı oxumaq qaydalarını bilir, sadə ölçülü dirijorluq jestlərinə əməl edir.
3.3.1. Düzgün mahnı oxumaq qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
3.3.2. Səsin imkanlarından düzgün istifadə edir.
3.3.3. Öz ifasını 2/4 sadə ölçülü dirijorluq hərəkətləri ilə göstərə bilir.
II S İ N İ F
II sinfin sonunda şagird:
 ifa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayış etdirir.
 əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin quruluşu haqda təsəvvürə
malik olduğunu nümayiş etdirir;
 dinlədiyi musiqi əsərlərində ifadə olunan məzmunu başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;
 sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;
 mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar.
1. Musiqi aləmi
Şagird:
1.1. İfa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi və ifa etdiyi əsərlərin bəstəkarları haqqında qısa məlumat verir.
1.1.2. Dinlədiyi musiqi əsərinin müəllifini tanıyır.
1.1.3. Uşaq mahnıları haqqında qısa məlumat verir.
1.2. Əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin sadə quruluşu haqda
təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Dinlədiyi musiqi əsərləri içərisində mahnı, rəqs, marş janrlarını müəyyən edir.
1.2.2. Müxtəlif janrlı musiqi əsərlərində sadə ifadə vasitələrini (ölçü, ritm, temp) müəyyən edir.
1.2.3. Dinlədiyi musiqi əsərlərinin quruluşunu (1, 2, 3 hissəli) müəyyənləşdirir.
2. Emosional dəyərləndirmə
Şagird:
2.1. Dinlədiyi musiqi əsərlərində ifadə olunan məzmunu qavradığını nümayiş etdirir.
2.1.1. Musiqi əsərinin müxtəlif məzmunlu emosional xarakterini izah edir.
2.1.2. İfa etdiyi mahnıların melodiyalarına sadə vasitələrlə (ayaq tappıltısı, əl çalmaq, çırtma)
ritm tutur.
2.1.3. Verilmiş musiqi nümunələrini xarakterinə uyğun ifa edir.
3. Musiqi fəaliyyəti
Şagird:
3.1. Xor tərkibində ifa bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.1.1. Müəllimin göstərişilə mahnıların melodiyasını sözlərilə və notlarla oxuyur.
3.1.2. Xor tərkibində 2 səsli (kanon) oxuyur.
3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.2.1. Oktavadakı 8 səsi 2 hissəyə ayıraraq (4 və 4) uşaq musiqi alətlərində ardıcıl olaraq notla və
notsuz çalır.
3.2.2. Uşaq zərb alətləri vasitəsilə müxtəlif musiqi kompozisiyaları müşayiət edir.
3.2.3. Uşaq musiqi alətində 4-8 xanəli sadə melodiyaları ansambl (qrup şəklində) şəklində notla
və notsuz ifa edir.
3.3. Mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
3.3.1. Mahnının ladının (major və minor) dinamik nüanslarla (mp, mf) düzgün səslənməsinə
riayət edir. 
3.3.2. Mahnını ritminə və tempinə uyğun oxuyur.
3.3.3.Öz ifasını 2/4, 3/4 ölçülü dirijorluq hərəkətləri ilə göstərə bilir.
III S İ N İ F
III sinfin sonunda şagird:
 ifa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayiş etdirir;
 əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin quruluşu haqda təsəvvürə
malik olduğunu nümayiş etdirir;
 dinlədiyi musiqi əsərlərinin emosional cəhətdən dəyərləndirdiyini nümayiş etdirir;
 xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;
 sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;
 mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların
yaradılmasında iştirak edir 
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar.
1. Musiqi aləmi
Şagird:
1.1. İfa etdiyi və dinlədiyi musiqi əsərlərini tanıdığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Mahnı yazan bəstəkarlar haqqında sadə təqdimatlar edir.
1.1.2. Öyrəndikləri əsərlər vasitəsilə bəstəkarları fərqləndirir.
1.1.3. Uşaq mahnıları haqqında kiçik təqdimatlar edir.
1.2. Əsas musiqi janrları, musiqi ifadə vasitələri və musiqi əsərlərinin quruluşu haqda
təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Musiqi janrları (mahnı, rəqs, marş, rondo, variasiya) ilə əlaqədar kiçik təqdimatlar edir. 
1.2.2. Tembrə görə Azərbaycan və Avropa musiqi alətləri (tar-gitara, kamança-skpirka, tütək
-fleyta, kanon, çəng-arfa) arasında oxşarlığı müəyyən edir.
1.2.3. İnstrumental musiqi əsərlərinin quruluşları (1, 2, 3 hissəli, rondo, variasiya) haqqında kiçik
təqdimatlar edir.
2. Emosional dəyərləndirmə
Şagird:
2.1. Dinlədiyi musiqi əsərlərini emosional cəhətdən dəyərləndirə bildiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Müxtəlif musiqi əsərlərinin emosional xarakteri barədə kiçik təqdimatlar edir.
2.1.2. Musiqi alətlərinin tembrlərinin təbiətdəki səslərə uyğunluğunu müəyyən edir (tütək-bülbül,
kontrabs-ayı, kanon-suyun şırıltısı).
3. Musiqi fəaliyyəti
Şagird: 
3.1. Xor tərkibində ifa bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.1.1. Mahnıları 2 səsli ifa edir.
3.1.2. Öz ifasına sadə formada ritmik müşayiət edir.
3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.2.1. İfa prosesində melodiyaları ritmik müşayiət edir.
3.2.2. Birinci oktava daxilində müxtəlif intervalları (prima, sekunda, tersiya) uşaq musiqi
alətlərində çalır.
3.2.3. 1oktava daxilində melodiyanı müxtəlif tempdə çalır.
3.3. Mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların
yaradılmasında iştirak edir.
3.3.1. Müxtəlif ladları (major, minor) fərqləndirərək ifa edir (oxuyur).
3.3.2. Verilən ritmə uyğun melodiyanı tanıyır.
3.3.3. Öz ifasını 2/4, 3/4, 4/4 sadə ölçülü dirijorluq hərəkətləri ilə göstərir.
IV S İ N İ F
IV sinfin sonunda şagird:
 xalq musiqisi və professional musiqi haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 musiqi alətləri və musiqi kollektivləri haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 dinlədiyi musiqi əsərlərini emosional cəhətdən dəyərləndirdiyini nümayiş etdirir;
 xor tərkibində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;
 sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqları nümayiş etdirir;
 mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların
yaradılmasında iştirak edir 
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar.
1. Musiqi aləmi
Şagird:
1.1. Xalq musiqisi və professional musiqi haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş
etdirir.
1.1.1. Professional və xalq musiqisi nümunələrini fərqləndirir.
1.1.2. Bəstəkar və xalq melodiyalarında tanıdığı intervalları müəyyən edir.
1.1.3. Azərbaycan və digər xalqların musiqi nümunələri arasında oxşar cəhətləri müəyyənləşdirir
(Yallı-Yalla, Qaytağı-Ləzginka).
1.2. Musiqi alətləri və musiqi kollektivləri haqqında biliklərə malik olduğunu nümayiş
etdirir.
1.2.1. Musiqi alətlərini və musiqi kollektivlərini (xor, rəqs, trio, ansambl) sadalayır. 
1.2.2. Milli və Avropa musiqi kollektivlərini fərqləndirir.
1.2.3. Musiqi alətləri və musiqi kollektivləri haqqında təqdimatlar edir.
2. Emosional dəyərləndirmə
Şagird:
2.1. Dinlədiyi musiqi əsərlərini emosional cəhətdən dəyərləndirə bildiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Mahnının melodiyası ilə mətnin uyğunluğunu aydınlaşdırır.
2.1.2. Musiqi əsərlərinin emosional məzmununa və xarakterinə uyğun bədii və təsviri sənət
nümunələrini müəyyən edir.
3. Musiqi fəaliyyəti
Şagird:
3.1. Xor tərkibində ifa bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.1.1. “Mahnı-marş”, “Mahnı-rəqs” tipli musiqi nümunələrinin 2 səsli ifasında iştirak edir.
3.1.2. Xor daxilində kollektiv ifa qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
3.2. Sadə uşaq musiqi alətlərində ifa bacarıqlarını nümayiş etdirir.
3.2.1. 2 və 3 hissəli və rondo quruluşlu mahnıları temp, ritm dəyişikliyinə uyğun müşayiət edir.
3.2.2. Mahnılardan bir parçanı p və f nüansları ilə ardıcıl olaraq ifa edir (oxuyur).
3.3. Mahnı ifaçılığı qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir və sadə melodiyaların
yaradılmasında iştirak edir.
3.3.1. Ladlarına (major və minor) uyğun olaraq mahnıları 2 səsli ifa edir.
3.3.2. Verilən melodik parçanı müxtəlif xarakterdə ifa edir.
3.3.3. Verilmiş musiqi parçalarından 2/4, 3/4, 4/4 ölçüləri müəyyən edir.

Rus dili
Rus dili

1.3. Направления деятельности


Реализация содержательных стандартов по русскому языку осуществляется в процессе
следующих направлений деятельности:
 решение проблемы;
 обоснование проблемы;
 общение;
 исследование;
 реализация.
1.4. Общие результаты обучения и содержательные стандарты по классам
I класс
К концу I класса учащийся:
• выражает отношение к услышанному;
• сопровождает свою речь соответствующей мимикой и жестами;
• объясняет определенные слова из текста путем подбора слов, близких по смыслу;
• определяет основную мысль текста и выражает её в простой форме;
• различает художественные тексты (проза, поэзия);
• правильно, построчно пишет элементы и конфигурации букв,
соединяет их и составляет связный текст;
• делит слова на слоги, различает заглавные и прописные буквы, знает и различает слова,
обозначающие предмет, признаки и действия, различает звуки и буквы, различает
предложения по цели высказывания и интонации
1. Аудирование и говорение
Учащийся:
1.1. Демонстрирует понимание прослушанного.
1.1.1.Комментирует смысл прослушанного.
1.1.2. Выражает отношение к услышанному.
Учащийся:
1.2. Демонстрирует владение устной речью.
1.2.1.Рассказывает о наблюдаемых предметах и событиях,
а так же об увиденном по картинкам.
1.2.2.Использует в диалогах простейшие формулы речевого этикета.
1.2.3.Сопровождает свою речь соответствующей мимикой и жестами.
2. Чтение
Учащийся:
2.1. Демонстрирует понимание значения новых слов.
2.1.1. Называет предметы и события в прочитанном.
2.1.2. Объясняет определенные слова из текста путем подбора слов, близких по смыслу.
2.1.3. Употребляет в предложении изучанные новые слова, близкие по значению.
2.1.4. Выделяет из текста простые образные выражения.
Учащийся: 
2.2. Демонстрирует владение техникой чтения и начальными навыками чтения.
2.2.1. Читает небольшие тексты, правильно произнося слова.
2.2.2. Различает художественные тексты (проза, поэзия).
2.2.3. Составляет иллюстрированный план текста.
2.2.4. Определяет основную мысль текста и выражает его в простой форме.
2.2.5. Пересказывает содержание текста.
3.Письмо
Учащийся:
3.1. Демонстрирует владение техникой письма и начальными навыками письма.
3.1.1. Правильно, построчно пишет элементы и конфигурации букв и соединяет их.
3.1.2. Правильно списывает слова и небольшие тексты, написанные рукописным
шрифтом.
3.1.3. Составляет письменный рассказ по картине.
3.1.4. Составляет связный текст по наблюдениям.
3.1.5.Пишет простые деловые записи (открытки), составленные в соответствии с уровнем
класса.
4.Языковые правила
Учащийся:
4.1. Демонстрирует усвоение необходимых языковых правил.
4.1.1. Различает звуки и буквы.
4.1.2. Делит слова на слоги.
4.1.3. Различает заглавные и прописные буквы.
4.1.4. Перечисляет буквы в алфавитном порядке.
4.1.5.Знает и различает слова, обозначающие предмет, признаки и действия.
4.1.6. Определяет тип предложения и перечисляет его основные признаки.
4.1.7. Различает предложения по цели высказывания и интонации.
II класс
К концу II класса учащийся:
• обосновывает свое отношение к услышенному;
• использует в диалогах соответствующие ситуации речевые этикеты, а также
определенные жесты и мимику;
• различает в тексте слова, близкие и противоположные по смыслу, объясняет смысл
фразеологических выражений;
• читает тексты правильно, бегло и в соответствии с нормами произношения, различает по
жанрам небольшие художественные тексты;
• придерживается простых норм правописания и орфографии, списывает печатные тексты,
пишет небольшие эссе на основе наблюдений и впечатлений;
• различает гласные и согласные звуки, применяет правила переноса слов, правописания
заглавных букв, использует словарь для определения, написания и произношения новых
слов, различает предложение от других речевых единиц, составляет предложения по цели
высказывания и интонации, расставляет нужные знаки препинания.
1. Аудирование и говорение
Учащийся:
1.1. Демонстрирует понимание прослушанного.
1.1.1. С помощью вопросов выясняет суть услышанного.
1.1.2. Обосновывает свое отношение к услышанному.
Учащийся:
1.2. Демонстрирует владение устной речью.
1.2.1. Рассказывает о своих наблюдениях, об услышанном и прочитанном.
1.2.2.Использует в диалогах нужные речевые формулы.
1.2.3. В зависимости от речевых ситуаций использует определенные жесты и мимику.
2.Чтение
Учащийся:
2.1. Демонстрирует понимание значения новых слов.
2.1.1.Распределяет в тексте по смысловым группам новые слова, обозначающие предметы
и события.
2.1.2. Различает в тексте слова близкие и противоположные по смыслу.
2.1.3. Объясняет смысл фразеологических выражений.
Учащийся:
2.2. Демонстрирует владение навыками чтения.
2.2.1.Читает тексты правильно, бегло и в соответствии с
нормами произношения.
2.2.2. Различает по жанрам небольшие художественные тексты.
2.2.3. Озаглавливая части текста, составляет простой план по
содержанию.
2.2.4. Выражает отношение к основной мысли текста.  
2.2.5. Выбирая основные части, пересказывает текст.
3.Письмо
Учащийся:
3.1. Демонстрирует владение навыками письма.
3.1.1. Придерживается простых норм правописания и орфографии.
3.1.2. Списывает печатные тексты.
3.1.3. Пишет наизусть поэтические произведения, выбранные
по интересующей его теме.
3.1.4. Пишет небольшие эссе на основе наблюдений и впечатлений.
3.1.5. Пишет простые деловые документы (письмо, открытка, объявление), составленные в
соответствии с речевым уровнем учащихся.
4.Языковые правила
Учащийся:
4.1. Демонстрирует усвоение необходимых языковых правил.
4.1.1. Различает гласные и согласные звуки.
4.1.2.Применяет правила переноса слов.
4.1.3.Применяет правила правописания заглавных букв (имена собственные и
географические названия).
4.1.4. Использует словарь для определения значения, написания и произношения новых
слов.
4.1.5. Группирует слова, обозначающие предмет, признаки и действия.
4.1.6. Отличает предложение от других речевых единиц.
4.1.7.Составляет предложения по цели высказывания и интонации, расставляет нужные
знаки препинания.
III класс
К концу III класса учащийся:
• анализирует прослушанный текст и объясняет свою позицию;
• сравнивая, пересказывает наблюдаемое, услышанное и прочитанное, представляет в
форме диалога образцы художественного произведения, при исполнении использует
мимику и жесты, соответствующие ситуации;
• различает прямой и переносный смысл слов и многозначные слова;
• правильно и бегло, с интонацией читает соответствующие тексты, различает
художественные и научно-популярные тексты, высказывает свое отношение к основной
мысли текста, выделяет его главные части;
• соблюдая нормы чистописания, орфографии, пишет сочинения описательно-
излагательного характера;
• группирует слова по тематическим и грамматическим признакам;
• для определения значений новых слов использует словари и справочники;
• применяет правила правописания заглавных букв, различает некоторые части речи и в
простой форме, излагает их основные признаки, определяет правильный порядок слов в
предложении;
• различает гласные и согласные по произношению и написанию;
• меняя цель и интонацию, употребляет данное предложение в различных ситуациях.
1.Аудирование и говорение
Учащийся:
1.1. Демонстрирует понимание прослушанного 
1.1.1. Проводит сравнительный анализ прослушанного.
1.1.2. Анализирует прослушанный текст и комментирует свою позицию.
Учащийся:
1.2. Демонстрирует владение устной речью.
1.2.1. Сравнивая, пересказывает наблюдаемое, услышанное и прочитанное.
1.2.2.Представляет в форме диалога образцы художественного произведения.
1.2.3. При исполнении отрывков художественной литературны использует мимику и
жесты, соответствующие ситуации.
2.Чтение
Учащийся:
2.1. Демонстрирует понимание значения новых слов.
2.1.1.Называет характерные признаки новых предметов и ситуаций в тексте.
2.1.2. Различает в тексте многозначные слова.
2.1.3. Различает прямой и переносный смысл слов.
Учащийся:
2.2. Демонстрирует владение умений чтения.
2.2.1. Правильно и бегло, с интонацией читает соответствующие тексты (по видам
предложений).
2.2.2. Различает художественные и научно-популярные тексты.
2.2.3. Составляет обширный план текста.
2.2.4. Рассказывает содержание текста по составленному плану.
2.2.5.Связывает основную мысль с реальной жизнью.
3.Письмо
Учащийся:
3.1. Демонстрирует владение умений письма.
3.1.1.Пишет аккуратно и со скоростью, соблюдая нормы чистописания, орфографии.
3.1.2. Переписывает текст, выполняя простейшее редактирование.
3.1.3. Составляет план к данному тексту и записывает его.
3.1.4. Пишет сочинения описательно-излагательного характера.
3.1.5.Пишет простые деловые записки (письмо, объявление, 
анкету, пригласительные), составленные в соответствии с уровнем класса.
4. Языковые правила
Учащийся:
4.1. Демонстрирует усвоение необходимых языковых правил.
4.1.1. Различает гласные по произношению и написанию.
4.1.2.Применяетправила правописания заглавных букв в соответствующих ситуациях
(праздничные и исторические дни).
4.1.3.Использует словари и справочники для определения значения, произношения и
правописания новых слов.
4.1.4. Группирует слова по грамматическим признакам (существительное, прилагательное,
глагол, числительное).
4.1.5. В простой форме излагает роль главных и второстепенных членов в формировании
предложений.
4.1.6. Определяет правильный порядок слов в предложении.
4.1.7. Меняя цель и интонацию, употребляет данное предложение в различных ситуациях.
IV класс
К концу IV класса учащийся:
• развивает прослушанное своими дополнениями и собственными высказываниями,
подводит итоги;
• делает небольшие презентации об увиденном , услышанном и прочитанном, составляет
диалоги и представляет, используя при этом соответствующие мимику, жесты для
придачи речи живости и образности;
• выделяет образные выражения и термины в тексте;
• правильно, бегло и с интонацией, в соответствии с характерами образов, читает
предлагаемые тексты; делает небольшие презентации на художественные и научно-
популярные тексты, составляет творческий план с целью расширения, изменения или
продолжения текста; определяет идею текста и в элементарной форме характеризует
образы;
• придерживается орфографических правил и уместно использует основные знаки
препинания; пишет небольшой отзыв;
• делает простой фонетический анализ, в соответствующих ситуациях применяет правила
написания заглавных букв, использует словари и энциклопедии для определения значения
новых слов и названий в тексте, объясняет грамматическое значение слов;
• определяет место главных и второстепенных членов для построения правильного
предложения.
1.Аудирование и говорение
Учащийся:
1.1. Демонстрирует понимание прослушанного.
1.1.1. Обобщая услышанное об одной и той же проблеме, делает итоговое заключение.
1.1.2. Развивает прослушанные суждения мысли своими дополнениями.
Учащийся:
1.2. Демонстрирует владение устной речью.
1.2.1.Делает небольшие презентации о наблюдаемых, услышанных и прочитанных фактах
и событиях.
1.2.2. Составляет диалоги и представляет их.
1.2.3. Использует соответствующую мимику и жесты для придачи речи живости и
образности.
2. Чтение
Учащийся:
2.1. Демонстрирует понимание значения новых слов.
2.1.1.Сравнивает события текста с событиями реальной жизнью.
2.1.2. Различает термины в тексте.
2.1.3. Различает образные выражения в тексте.
Учащийся:
2.2. Демонстрирует владение навыками чтения.
2.2.1. Правильно, бегло и с интонацией, согласно характеру образов, читает предлагаемые
тексты.
2.2.2. Делает небольшие презентации на художественные и научно-популярные тексты.
2.2.3. Составляет творческий план с целью расширения, изменения или продолжения
текста.
2.2.4. Расширяет, изменяет и творчески дополняет содержание текста.
2.2.5. Определяет идею текста и в простой форме характеризует образы.
3. Письмо
Учащийся:
3.1. Демонстрирует владение навыками письма.
3.1.1. Придерживается орфографических правил и уместно использует основные знаки
препинания.
3.1.2. Списывает текст, дополняя и сокращая его.
3.1.3. Расширяет данный текст и передаёт в письменной форме его содержание.
3.1.4. Пишет небольшой отзыв, эссе, сочинение–рассуждение.
3.1.5. Пишет простые деловые записки (письмо, объявление, заявление,  
пригласительные), составленные в соответствии с уровнем класса.
4. Языковые правила
Учащийся:
4.1. Демонстрирует усвоение необходимых языковых правил.
4.1.1. Делает простой фонетический анализ.
4.1.2. В соответствующих ситуациях применяет правила написания заглавных букв (в
некоторых сложных названиях).
4.1.3.Использует словари и энциклопедии для определения значения новых слов
иназваний в тексте.
4.1.4. Различает грамматические значение слов (союзы и предлоги) в предложении.
4.1.5. Определяет место главных и второстепенных членов для построения правильного
предложения.
4.1.6. Делает небольшие презентации о предложении и видах предложения.
4.1.7.Определяет вид предложения по цели высказывания и интонации.

Ingilis dili
1.5. Məzmun standartları I sinif I sinfin sonunda şagird:
 təqdim olunan nitq nümunələrini başa düşdüyünü nümayiş etdirir;
 ilkin tələffüz vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir;  öyrəndiyi nitq nümunələrindən
istifadə edərək ünsiyyət qurmaq bacarıqlarının nümayiş etdirir. Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-
standartlar 1. Dinləyib-anlama Şagird: 1.1. Təqdim olunan nitq nümunələrini başa düşduyünü
nümayiş etdirir. 1.1.1. Sadə müraciətlərə əməl edir. 1.1.2. Adını eşitdiyi əşyaları şəkillərdə seçir
və göstərir. 1.1.3. Əşyaları eşitdiyi əlamətlərinə görə fərqləndirir. 2. Danışma Şagird: 2.1. İlkin
tələffüz bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir. 2.1.1. Dinlədiyi səs, səs birləşmələri və sadə
sözləri təkrar edir. 2.1.2. Dinlədiyi söz birləşmələri və sadə cümlələri təkrar edir. 2.1.3.
Öyrəndiyi səs, səs birləşmələri və sadə sözləri tələffüz edir. 2.1.4. Öyrəndiyi söz birləşmələri və
sadə cümlələri tələffüz edir. 2.2. Öyrəndiyi nitq nümunələrindən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq
bacarıqlarını nümayiş etdirir. 2.2.1. Şəkildə əks olunan əşyaları və ətrafdakıları adlandırır. 2.2.2
Adlandırdığı əşyaların əlamətlərini (həcm, rəngi) sadalayır. 18 2.2.3. Şəkildə əks olunan əşyaları
və ətrafdakıları öyrəndiyi sözlər əsasında təsvir edir. 2.2.4. Öyrəndiyi söz, söz birləşmələri və
nitq edtiketlərindən istifadə edərək ünsiyyət qurur. II sinif II sinfin sonunda şagird:  təqdim
olunan nitq nümunələrini başa düşdüyünü nümayiş etdirir;  düzgün tələffüz vərdişlərinə
yiyələndiyini nümayiş etdirir;  öyrəndiyi nitq nümunələrindən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq
bacarıqlarını nümayiş etdirir;  hərf elementləri üzrə dünzgün yazı bacarıqları nümayiş etdirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar 1. Dinləyib -anlama Şagird: 1.1. Təqdim olunan nitq
nümunələrini başa düşdüyünü nümayiş etdirir. 1.1.1. Müraciətlərə əməl edir. 1.1.2. Adını eşitdiyi
əşya və hadisələri şəkillərdə seçir və göstərir. 1.1.3. Əşya və hadisələri eşitdiyi əlamətlərinə görə
fərqləndirir. 2. Danışma Şagird: 2.1. Düzgün tələffüz bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Dinlədiyi söz və söz birləşmələrini təkrar edir. 2.1.2. Dinlədiyi sadə cümlələri təkrar edir.
2.1.3. Öyrəndiyi söz və söz birləşmələrini tələffüz edir. 2.1.4. Öyrəndiyi sadə cümlələri tələffüz
edir. 2.2. Öyrəndiyi nitq nümunələrindən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq bacarıqları nümayiş
etdirir. 2.2.1. Müxtəlif məzmunlu şəkillərdə əks olunan əşya və hadisələri (ailə, məktəb)
adlandırır. 2.2.2. Adlandırdığı əşyaların əlamətlərini (forma və kəmiyyət) sadalayır. 19 2.2.3.
Şəkildə əks olunan əşya və hadisələri öyrəndiyi sözlər əsasında təsvir edir. 2.2.4. Öyrəndiyi
sözlərdən və sadə nitq etiketlərindən istifadə edərək ünsiyyət qurur. 4. Yazı Şagird: 4.1. Hərf
elementləri üzrə düzgün yazı bacarıqları nümayiş etdirir. *4.1.1 Hərf elementlərini düzgün yazir.
III sinif III sinfin sonunda şagird:  təqdim olunan nitq nümunələrini, o cümlədən nitq etiketlərini
başa düşüdüyünü nümayiş etdirir;  düzgün tələffüz vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir ; 
sadə nitq nümunələrindən və nitq etiketlərindən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq bacarıqları
nümayiş etdirir ;  ünsiyyət qurmaq bacarıqları nümayiş etdirir ;  ilkin oxu bacarıqları nümayiş
etdirir. Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar 1. Dinləyib-anlama Şagird: 1.1. Təqdim
olunan nitq nümunələrini və nitq etiketlərini başa düşdüyünü nümayiş etdirir. 1.1.1. Tapşırıq
xarakterli müraciətlərə əməl edir. 1.1.2. Dinlədiyi mətnlərə aid sadə tapşırıqları yerinə yetirir.
1.1.3. Eşitdiyi mətndə nitq etiketlərini fərqləndirir. 2. Danışma Şagird: 2.1. Düzgün tələffüz
bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir. 2.1.1. Kiçikhəcmli nitq nümunələrini düzgün tələffüz
edir. 2.1.2. Öyrəndiyi cümlələri düzgün intonasiya ilə tələffüz edir. 20 2.2. Sadə nitq
nümunələrindən və nitq etiketlərindən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq bacarıqlarını nümayiş
etdirir. 2.2.1. Müxtəlif məzmunlu şəkillərdə əks olunan əşya, hadisə və situasiyaları (mənzil,
yaşadığı yer) adlandırır. 2.2.2. Adlandırdığı əşyaların əlamətlərini (keyfiyyəti, görünüşü)
sadalayır və məkanını göstərir. 2.2.3. Şəkildə əks olunan əşya, hadisə və situasiyalları öyrəndiyi
sözlər əsasında təsvir edir. 2.2.4. Öyrəndiyi dil materiallarından istifadə edərək ünsiyyət qurur. 3.
Oxu Şagird: 3.1. İlkin oxu bacarıqları nümayiş etdirir. 3.1.1. Hərf, hərf birləşmələri və sözləri
düzgün oxuyur. 3.1.2. Söz birləşmələri və cümlələri düzgün oxuyur. 3.1.3. Kiçikhəcmli mətnləri
düzgün intonasiya ilə oxuyur və məzmununu başa düşdüyünü nümayiş etdirir. 4. Yazı Şagird:
4.1. İlkin yazı bacarıqları nümayiş etdirir. 4.1.1. Hərf, hərf birləşmələri və sözləri düzgün yazır.
4.1.2. Öyrəndiyi söz birləşmələri və cümlələri düzgün yazır. IV sinif IV sinfin sonunda şagird: 
Kiçikhəcmli sadə mətnlərin məzmununu başa düşdüyünü nümayiş etdirir;  Düzgün tələffüz
vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir;  Nitq nümunələrindən və nitq etiketlərindən istifadə
edərək ünsiyyət qurmaq bacarıqlarını nümayiş etdirir; 21  Oxu bacarıqlarını nümayiş etdirir; 
Sadə yazı bacarıqlarını nümayiş etdirir. Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar 1. Dinləyib-
anlama Şagird: 1.1. Kiçikhəcmli sadə mətnlərin məzmununu başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
1.1.1. Sinifdaxili münasibətləri əhatə edən müraciətlərə əməl edir. 1.1.2. Mətnin məzmununa aid
sualları tərtib edir. 1.1.3. Verilmiş mətndə yeni sözləri müəyyən edir. 2. Danışma Şagird: 2.1.
Düzgün tələffüz bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir. 2.1.1. Cümlələri və nitq etiketlərini
düzgün tələffüz edir. 2.1.2. Nitqində tələffüz qaydalarına yiyələndiyini nümayiş etdirir. 2.2. Nitq
nümunələrindən və nitq etiketlərindən istifadə edərək ünsiyyət qurmaq bacarıqlarını nümayiş
etdirir. 2.2.1. Zaman və məkanla bağlı anlayışları adlandırır. 2.2.2. Əşya, hadisə və situasiyaları
müxtəlif əlamətlərini təsvir edir, onlara münasibət bildirir. 2.2.3. Əşya, hadisə və situasiya ilə
bağlı sual vermək bacarıqlarını nümayiş etdirir. 2.2.4. Öyrəndiyi dil materiallarından istifadə
edərək ünsiyyət qurur. 3. Oxu: Şagird: 3.1. Oxu bacarıqlarını nümayiş etdirir. 3.1.1. Kiçikhəcmli
mətnləri düzgün və sürətli oxuyur. 3.1.2. Oxuduğu mətnin məzmununu başa düşdüyünü nüayiş
etdirir. 4. Yazı Şagird: 22 4.1. Sadə yazı bacarığını nümayiş etdirir. 4.1.1.Eşitdiyi sözləri və sadə
cümlələri düzgün yazır. 4.1.2. Kiçikhəcmli mətnləri yazır.

1.2. Məzmun xətləri


İnformatika fənni üzrə məzmun xətti ümumi təlim nəticələrinin
reallaşdırılmasını təmin etmək üçün müəyyən edilən əsas məzmunun zəruri
hesab edilən tərkib hissəsidir. Bu məzmun xətləri şagirdlərin öyrənəcəyi
materialı daha aydın təsvir etmək üçün müəyyən olunur və onu
sistemləşdirmək məqsədi daşıyır.
Mövcud dünya təcrübəsinin öyrənilməsi və təhlili əsasında informatika fənni
təliminin aşağıdakı məzmun xətləri müəyyənləşdirilmişdir:
 İnformasiya və informasiya prosesləri
 Formallaşdırma, modelləşdirmə, alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma
 Kompüter, informasiya və kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri
 Cəmiyyətin informasiyalaşdırılması

1.4. Fəaliyyət xətləri


İnformatika fənni üzrə məzmun standartlarının reallaşdırılması aşağıdakı
fəaliyyət xətləri üzrə həyata keçirilir:
 Problemin həlli
 Mühakimə yürütmə və əsaslandırma
 İnformasiya mübadiləsi və məsləhətləşmə
 Tədqiqetmə və tətbiqetmə
 Təqdimetmə

1.5. Məzmun standartları


I sinif
I sinfin sonunda şagird:
 sadə informasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya mənbələri
haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 oxşar obyektlər sırasından əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını nümayiş
etdirir;
 sadə hadisələr, hərəkətlər ardıcıllığını anladığını nümayiş etdirir;
 sadə məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir.
 kompüter haqqında sadə biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 kompüterdə sadə əməliyyatları icra edir;
 kompüterdə sadə şəkillər və fiqurlar çəkir;
 kompüterdə sadə mətnlər yığır;
 cəmiyyətdə informasiya və informasiya vasitələrinin əhəmiyyətini anladığını
nümayiş etdirir.

1. İnformasiya və informasiya prosesləri


Şagird:
1.1. Sadə informasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya
mənbələri haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1. Verilmiş sadə informasiyaları şərh edir.
1.1.2. Sadə informasiyaları təsvir formalarına görə fərqləndirir.
1.1.3. İnformasiyadan istifadə üsullarını sadə formada izah edir.
1.1.4. Müxtəlif informasiya mənbələrinə aid nümunələr göstərir.
1.2. Oxşar obyektlər sırasından əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını
nümayiş etdirir.
1.2.1. Verilmiş informasiya əlamətlərinə görə əşyaları fərqləndirir.
1.2.2. Verilmiş əşyanın əlamətlərini şərh edir.
1.2.3. İki və daha çox əşya arasında münasibətləri (oxşar, fərqli, az, çox, ağır,
yüngül, böyük, kiçik, uzun, qısa, qarşıda, arxada, yuxarıda, aşağıda, sağda,
solda, ortada) müəyyən edir.
2. Formallaşdırma, modelləşdirmə, alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma
Şagird:
2.1. Sadə hadisələr, hərəkətlər ardıcıllığını anladığını nümayiş etdirir.
2.1.1. Hadisələr, hərəkətlər ardıcıllığına aid nümunələr göstərir.
2.1.2. Sadə hərəkəti, hadisəni ardıcıllıq baxımından hissələrə ayırır.
2.1.3. Sadə hərəkətlər ardıcıllığını nümunələr əsasında izah edir.
2.2. Sadə məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir.
2.2.1. “Doğru” və “yalan” mülahizələri fərqləndirir.
2.2.2. Sadə mühakimələrin inkarını qurur.
2.2.3. Təqdim olunanlar arasından mümkün hərəkət variantlarını göstərir.
3. Kompüter, informasiya - kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri
Şagird:
3.1. Kompüter haqqında sadə biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1. Kompüterin əsas hissələrini ona tanış olan oxşar əşyalarla (televizor,
telefon, pult) müqayisə edir.
3.1.2. Kompüterlə iş prosesində tələb olunan ümumi təhlükəsizlik texnikası
qaydalarını sadalayır.
3.1.3. Kompüterin əsas hissələrinin təyinatını sadə formada izah edir. 
3.2. Kompüterdə sadə əməliyyatları icra edir.
3.2.1. Kompüteri işə salır, sadə menyuları seçir, bağlayır.
3.2.2. Kompüterin sadə qurğuları ilə (klaviatura və maus) davranır, onların
düymələrindən istifadə edir.
3.2.3. Kompüterdəki sadə proqramları (kalkulyator, bloknot, sadə qrafiki və
mətn redaktorları, sadə oyunlar) işə salır və bağlayır.
3.2.4. Kalkulyator proqramında sadə hesab əməliyyatlarını yerinə yetirir.
3.2.5. Kompüterdə oyun tipli sadə proqramlarla işləyir.
3.2.6. Kompüterin sadə qurğuları ilə iş zamanı texniki təhlükəsizlik
qaydalarına riayət edir.
3.3. Kompüterdə sadə şəkillər və fiqurlar çəkir.
3.3.1. Alətlər qutusundakı sadə alətlərdən və rənglər qutusundakı rənglərdən
istifadə bacarığı nümayiş etdirir.
3.3.2. Şəkil və fiqurların elementlərini çəkir.
3.3.3. Sadə şəkillər və fiqurlar (düz və əyri xətt, dördbucaqlı) çəkir.
3.3.4. Çəkdiyi şəkilləri yadda saxlayır.
3.3.5. Çəkdiyi şəkilləri iş masasında müxtəlif formalarda yerləşdirir.
3.4. Kompüterdə sadə mətnlər yığır.
3.4.1. Kompüterdə böyük, kiçik hərfləri, rəqəmləri və durğu işarələrini yığır.
3.4.2. Kompüterdə söz və söz birləşmələrini yığır.
3.4.3. Kompüterdə sadə mətnləri yığır.
3.4.4. Redaktə xarakterli sadə tapşırıqları yerinə yetirir.
4. Cəmiyyətin informasiyalaşdırılması
Şagird:
4.1. Cəmiyyətdə informasiya və informasiya vasitələrinin əhəmiyyətini
anladığını nümayiş etdirir.
4.1.1. İnformasiya vasitələrini sadalayır.
4.1.2. İnformasiyanın əhəmiyyətini sadə formada şərh edir.
4.1.3. İnformasiya vasitələrinin rolunu izah edir.
II sinif
II sinfin sonunda şagird:
 informasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya mənbələri
haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 obyektlər qrupundakı əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını nümayiş etdirir;
 sadə hadisələr, hərəkətlər ardıcıllığını anladığını nümayiş etdirir;
 sadə məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir;
 kompüter haqqında ümumi biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 kompüterdə əməliyyatları icra edir;
 kompüterdə müxtəlif şəkillər çəkir;
 kompüterdə mətnlər yığır;
 cəmiyyətdə informasiya proseslərinin əhəmiyyətini anladığını nümayiş
etdirir.

1. İnformasiya və informasiya prosesləri


Şagird:
1.1. İnformasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya
mənbələri, informasiyanın ötürülməsi vasitələri haqqında təsəvvürə
malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1. Cansız və canlı təbiətdəki informasiyalara aid misallar göstərir.
1.1.2. İnformasiyanın ötürülmə vasitələrini sadalayır.
1.1.3. Verilmiş informasiyaların təsvir formalarını və mənbələrini izah edir.
1.1.4. İnformasiya mübadiləsi prosesini sadə misallarla izah edir.
1.2. Obyektlər qrupundakı əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını nümayiş
etdirir.
1.2.1. Müxtəlif obyektlər qrupundan oxşar və fərqli əşyaları seçir.
1.2.2. Müxtəlif obyektlər qrupundakı əşyaların oxşar və fərqli əlamətlərini izah
edir.
1.2.3. Müxtəlif obyektlərin içərisindən oxşar əlamətlərinə görə əşyaları
qruplaşdırır və adlandırır.
2. Formallaşdırma, modelləşdirmə, alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma
Şagird:
2.1. Sadə hadisələr, hərəkətlər ardıcıllığını anladığını nümayiş etdirir.
2.1.1. Şərh olunan hərəkətlər, hadisələr ardıcıllığını hissələrə ayırır.
2.1.2. Təbii hadisələrin başvermə ardıcıllığını nümunələr əsasında şərh edir.
2.1.3. Sadə hərəkətlər, hadisələr ardıcıllığında buraxılan səhvləri
müəyyənləşdirir.
2.2. Sadə məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir.
2.2.1. “Doğru”, “yalan”, “qeyri-müəyyən” mülahizələrə aid misallar göstərir.
2.2.2. Verilmiş mühakimələrin “doğru”, “yalan” və ya “qeyri-müəyyən”
olduğunu müəyyənləşdirir.
2.2.3. Sadə və qısa yolları seçməklə hərəkət variantlarını müəyyənləşdirir.
3. Kompüter, informasiya - kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri
Şagird:
3.1. Kompüter haqqında ümumi biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1. Kompüterin əsas hissələrinin təyinatını izah edir.
3.1.2. Kompüterlə iş prosesində tələb olunan ümumi qaydaları və texniki
təhlükəsizlik qaydalarını izah edir.
3.2. Kompüterdə əməliyyatları icra edir.
3.2.1. Klaviatura və mausla iş üzrə sadə bacarıqlar nümayiş etdirir. 
3.2.2. Kompüterdə sadə əməliyyatları (proqram pəncərələrini açıb-bağlamağı,
bükməyi, böyüdüb-kiçiltməyi) iş prosesində icra edir.
3.2.3. Kompüterdəki sadə proqramların (kalkulyator, bloknot, sadə qrafiki və
mətn redaktorları, sadə oyunlar) idarəetmə panelində dəyişiklər edir.
3.2.4. Kalkulyator proqramında müvafiq hesab əməliyyatlarını yerinə yetirir.
3.2.5. Kompüterdə oyun tipli proqramlarla işləyir.
3.2.6. Kompüterdə müvafiq mərhələdə iş zamanı texniki təhlükəsizlik
qaydalarına riayət edir. 
3.3. Kompüterdə müxtəlif şəkillər çəkir.
3.3.1. Alətlər qutusundakı əsas alətlərdən və rənglər qutusundakı rənglərdən
istifadə bacarığı nümayiş etdirir.
3.3.2. Müxtəlif şəkillər və fiqurlar çəkir.
3.3.3. Çəkdiyi şəkil və fiqurlar üzərində sadə redaktə işlərini yerinə yetirir.
3.3.4. Çəkdiyi şəkillərə mətnlər daxil edir.
3.3.5. Kompüterin yaddaşındakı şəkilləri ekrana çıxarır.
3.4. Kompüterdə mətnlər yığır.
3.4.1. Müəllimin təklif etdiyi müvafiq mətni yığır.
3.4.2. Mətnlərdə hərflərin ölçüsünü, formasını, rəngini dəyişir.
3.4.3. Yığdığı mətnlərdə müvafiq redaktələr edir.
3.4.4. Yığdığı mətni kompüterin yaddaşında saxlayır.
4. Cəmiyyətin informasiyalaşdırılması
Şagird:
4.1.Cəmiyyətdə informasiya proseslərinin əhəmiyyətini anladığını
nümayiş etdirir.
4.1.1. İnformasiya mənbələrini sadalayır və onları fərqləndirir.
4.1.2. İnformasiya proseslərini və onların əhəmiyyətini sadə formada izah edir.
4.1.3. İnformasiya vasitələrinin tətbiq sahələrini nümunələr əsasında şərh edir.
III sinif
III sinfin sonunda şagird:
 informasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya mənbələri,
informasiyanın ötürülməsi vasitələri haqqında təsəvvürə malik olduğunu
nümayiş etdirir;
 obyektlər qrupundakı əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını nümayiş etdirir;
 hərəkətlər ardıcıllığını söz və işarələrlə təsvir etmək (alqoritmləşdirmək)
bacarığı nümayiş etdirir;
 məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir;
 kompüter haqqında ümumi biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 kompüterdə əməliyyatları icra edir;
 kompüterdə müxtəlif şəkillər çəkir;
 kompüterdə mətnlər yığır;
 cəmiyyətin inkişafında informasiya prosesləri və informasiya
texnologiyalarının əhəmiyyətini anladığını nümayiş etdirir.

1. İnformasiya və informasiya prosesləri


Şagird:
1.1. İnformasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya
mənbələri, informasiyanın ötürülməsi vasitələri haqqında təsəvvürə
malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1. Təbiət və cəmiyyətdəki informasiyalara, informasiya proseslərinə aid
nümunələr göstərir.
1.1.2. Təbiət və cəmiyyətdəki informasiyaların qarşılıqlı əlaqəsini nümunələrlə
izah edir.
1.1.3. Müvafiq şəraitə uyğun informasiyanın müxtəlif ötürülmə vasitələrini
seçir.
1.1.4. Təbiət və cəmiyyətdəki informasiyaların oxşar və fərqli cəhətlərini izah
edir.
1.2. Obyektlər qrupundakı əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını nümayiş
etdirir.
1.2.1. Obyektlər qrupundakı əşyaların ümumi əlamətlərini müəyyən edir.
1.2.2. Oxşar obyektlər qrupundakı əşyaların ümumi əlamətlərini izah edir.
1.2.3. Qrupdakı obyektlərin əlamətlərini kəmiyyət baxımından müəyyən edir.
2. Formallaşdırma, modelləşdirmə, alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma
Şagird:
2.1. Hərəkətlər ardıcıllığını söz və işarələrlə təsvir etmək
(alqoritmləşdirmək) bacarığı nümayiş etdirir.
2.1.1. Hərəkəti, hərəkətlər ardıcıllığını söz və işarələrlə təsvir etməyin
mümkünlüyünü izah edir.
2.1.2. Söz, işarə və sadə sxemlərlə təsvir edilmiş hərəkət fəaliyyətini təqdim
edir.
2.1.3. Sadə hərəkət fəaliyyətini (xətti, budaqlanan və dövri) icra edir.
2.2. Məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir.
2.2.1. “Hamısı”, “heç biri”, “bəzisi” sözləri daxil olan mülahizələr söyləyir.
2.2.2. Məqsədəuyğun yolu müəyyənləşdirmək üçün müxtəlif variantlar seçir.
2.2.3. Verilmiş informasiya əsasında obyekti təsvir edir.
3. Kompüter, informasiya - kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri
Şagird:
3.1. Kompüter haqqında ümumi biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1. Kompüterin əsas qurğularının (klaviatura, maus, monitor, sistem bloku)
funksiyalarını ümumi şəkildə şərh edir.
3.1.2. Kompüterin əsas qurğuları ilə iş zamanı tələb olunan ümumi qaydaları
və texniki təhlükəsizlik qaydalarını izah edir.
3.2. Kompüterdə əməliyyatları icra edir.
3.2.1. Klaviatura və mausla işləmək bacarıqları nümayiş etdirir.
3.2.2. Kompüterdə zəruri əməliyyatları (iş masasında qovluq yaratmaq,
hesablamalar aparmaq, proqram pəncərəsinin elementləri ilə iş) icra edir.
3.2.3. Əlavə məlumatlar almaq üçün kompüterdəki sadə proqramların
(kalkulyator, bloknot, sadə qrafiki və mətn redaktorları, sadə oyunlar) arayış
menyusundan istifadə edir.
3.2.4. Kompüterin yaddaşından istifadə etməklə kalkulyator proqramında sadə
hesab əməliyyatlarını yerinə yetirir.
3.2.5. Kompüterdə sadə öyrədici tipli proqramlarla işləyir.
3.2.6. Müvafiq mərhələdə iş zamanı texniki təhlükəsizlik qaydalarına riayət
edir.
3.3. Kompüterdə müxtəlif şəkillər çəkir.
3.3.1. Alətlər qutusundakı alətlərdən istifadə bacarığı nümayiş etdirir.
3.3.2. Rənglər qutusunda yeni rəng çalarları yaradır.
3.3.3. Şəkil çəkilən səhifənin müvafiq parametrlərini müəyyənləşdirir.
3.3.4. Müxtəlif şəkillərin (mozaikalar, naxışlar) çəkilməsində müvafiq
əməliyyatları (fraqmentlər kəsib götürmək və ya surətini çıxarmaq) yerinə
yetirir.
3.3.5. Çəkdiyi şəkilləri çap etmək üçün müvafiq parametrləri müəyyənləşdirir.
3.4. Kompüterdə mətnlər yığır.
3.4.1. Yığdığı və ya hazır mətnlər üzərində müvafiq əməliyyatları (mətnin bir
hissəsini kəsib götürmək, surətini çıxarmaq, mətnə şəkillər daxil etmək, zəruri
hallarda müəyyən sözləri tapıb yenisi ilə əvəz etmək) yerinə yetirir.
3.4.2. Müxtəlif mətnlərdən istifadə etməklə yeni mətn (mətnlər) yaradır.
3.4.3. Mətn yığılan səhifənin müvafiq parametrlərini müəyyənləşdirir.
3.4.4. Sadə formatlaşdırma bacarıqları nümayiş etdirir.
4. Cəmiyyətin informasiyalaşdırılması
Şagird:
4.1. Cəmiyyətin inkişafında informasiya prosesləri və informasiya
texnologiyalarının əhəmiyyətini anladığını nümayiş etdirir.
4.1.1. Ətraf aləmdəki informasiya mübadiləsinin əhəmiyyətini sadə
nümunələrlə izah edir.
4.1.2. Müvafiq mərhələdə istifadə etdiyi kompüter proqramlarının əhəmiyyətini
izah edir.
4.1.3. İnternetdən istifadə etməklə informasiya əldə edir.
IV sinif
IV sinfin sonunda şagird:
 informasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya mənbələri,
informasiyanın ötürülməsi vasitələri haqqında təsəvvürə malik olduğunu
nümayiş etdirir;
 obyektlər qrupundakı əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını nümayiş etdirir;
 sadə alqoritmləri anladığını nümayiş etdirir;
 məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir;
 kompüter haqqında ümumi biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 kompüterdə əməliyyatları icra edir;
 kompüterdə müxtəlif şəkillər çəkir;
 kompüterdə mətnlər yığır;
 cəmiyyətin inkişafında informasiya prosesləri və informasiya
texnologiyalarının əhəmiyyətini anladığını nümayiş etdirir.

1. İnformasiya və informasiya prosesləri


Şagird:
1.1. İnformasiyalar, informasiyaların təsvir formaları, informasiya
mənbələri, informasiyanın ötürülməsi vasitələri haqqında təsəvvürə
malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1. Cəmiyyətdə və texniki sahələrdəki informasiyaya, informasiya
proseslərinə aid nümunələr göstərir.
1.1.2. Cəmiyyətdə və texniki sahələrdəki informasiyaların qarşılıqlı əlaqəsini
nümunələrlə izah edir.
1.1.3. İnformasiya ötürülməsinin müxtəlif üsul və vasitələrini şərh edir.
1.1.4. Müvafiq şəraitə uyğun informasiyanın ötürülməsi vasitələrindən istifadə
edir.
1.2. Obyektlər qrupundakı əşyaları əlamətlərinə görə tanıdığını nümayiş
etdirir.
1.2.1.Müxtəlif qrupdakı əşyaları əlamətlərinə görə ümumiləşdirir.
1.2.2. Obyektlər qrupundan olan əşyaların əlamətlərini cədvəl şəklində təqdim
edir.
1.2.3. Qrupdakı obyektlərin əlamətlərini keyfiyyət baxımından izah edir.
2. Formallaşdırma, modelləşdirmə, alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma
Şagird:
2.1. Sadə alqoritmləri anladığını nümayiş etdirir.
2.1.1. Alqroritmin, alqroritmləşdirmənin mahiyyətini və təyinatını sadə formada
izah edir.
2.1.2. Xətti və budaqlanan alqoritmləri sadə nümunələrlə izah edir.
2.1.3. Dövri alqoritmləri sadə nümunələrlə nümayiş etdirir.
2.2. Məntiqi mühakimələri anladığını nümayiş etdirir.
2.2.1. Verilmiş mülahizələri “əgər – onda, əks halda” məntiqi ilə təsvir edir.
2.2.2. Verilmiş vəziyyət və situasiyalarda “əgər – onda, əks halda” qaydası ilə
sadə ardıcıllıqlar qurur.
2.2.3. Verilmiş “və”, “və ya” “deyil” mülahizələrinə uyğun olaraq sxemlər tərtib
edir.
3. Kompüter, informasiya - kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri
Şagird:
3.1. Kompüter haqqında ümumi biliklərə malik olduğunu nümayiş etdirir.
3.1.1. Kompüterin əsas və əlavə (printer, kolonkalar, mikrofon) qurğularını və
onların funksiyalarını şərh edir.
3.1.2. Kompüterin əsas və əlavə qurğuları ilə iş zamanı tələb olunan ümumi
qaydaları və təhlükəsizlik qaydalarını izah edir.
3.2. Kompüterdə əməliyyatları icra edir.
3.2.1. Printerlə işləmək bacarıqları nümayiş etdirir.
3.2.2. Kompüterdə müvafiq əməliyyatları (faylları yadda saxlamaq, fayl və
qovluqların adını dəyişdirmək, onları silmək, çap etmək) icra edir.
3.2.3. Kompüterdəki sadə proqramların bütün menyularından istifadə edir.
3.2.4. Kalkulyator proqramında müvafiq əməliyyatları yerinə yetirir.
3.2.5. Kompüterdə öyrədici tipli proqramlarla iş bacarığı nümayiş etdirir.
3.2.6. Müvafiq mərhələdə iş zamanı texniki təhlükəsizlik qaydalarına riayət
edir.
3.3. Kompüterdə müxtəlif şəkillər çəkir.
3.3.1. Müxtəlif şəkillərin çəkilməsində müvafiq əməliyyatları (digər şəkillərdən
fraqmentlər kəsib götürmək və ya surətini çıxarmaq) yerinə yetirir.
3.3.2. Verilmiş rəsmləri, mozaikaları, sadə naxışları qurur, onlara müxtəlif
formalarda mətnlər daxil edir.
3.3.3. Çəkdiyi şəkillərin atributlarını dəyişir.
3.3.4. Çəkdiyi şəkilləri müxtəlif formalara salmaqla nümayiş etdirir.
3.3.5. Çəkdiyi şəkillərdən istifadə etməklə layihələr hazırlayır.
3.4. Kompüterdə mətnlər yığır.
3.4.1. Müəllimin diktəsi ilə kompüterdə mətn yığır.
3.4.2. Yığdığı mətndə formatlaşdırma elementlərini (mətni səhifələmək, mətni
müxtəlif formalara salmaq, mətnə marker qoymaq, abzası müəyyənləşdirmək)
tətbiq edir.
3.4.3. Mətni çap etmək üçün müvafiq parametrləri müəyyənləşdirir.
3.4.4. Yaddaşdakı hazır mətnlər üzərində redaktə edir.
4. Cəmiyyətin informasiyalaşdırılması
Şagird:
4.1. Cəmiyyətin inkişafında informasiya prosesləri və informasiya
texnologiyalarının əhəmiyyətini anladığını nümayiş etdirir.
4.1.1. Müvafiq mərhələdə informasiya prosesləri və texnologiyalarının tətbiq
sahələrini və əhəmiyyətini şərh edir.
4.1.2. Cəmiyyətdə informasiya mübadiləsinin əhəmiyyəti barədə kiçik
təqdimatlar edir. 
4.1.3. İnternet vasitəsilə əldə etdiyi informasiyalardan istifadə edir.

1.2 Məzmun xətləri


Fiziki tərbiyə fənni biri-biri ilə qarşlıqlı əlaqəli olan və biri-birini üzvü sürətldə
tamamlayan:
 İnformasiya təminatı və nəzəri biliklər;
 Hərəki bacarıqlar və vərdişlər;
 Hərəki qabiliyyətlər;
 Şəxsiyyətin mənəvi-iradi xüsusiyyətlərinin formalaşması kimi məzmun
xətlərindən ibarətdir 
Ayrıca götürülmüş hər bir dərs, eləcədə bütövlükdə fiziki tərbiyə prosesi qeyd 
olunan məzmun xətlərinin qarşılıqlı əlaqəsi üzərində qurulmalıdır.
1.4. məzmun standartları
I sinf
I sinfin sonunda şagird:
 sağlamlığın möhkəmləndirilməsində hərəki fəaliyyətin, düzgün gün rejiminin
əhəmiyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 müxtəlif təyinatlı oyunları və oyun qaydalarını bildiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif idman növləri və avadanlıqları haqqında məlumata malik olduğunu
nümayiş etdirir;
 hərəkətləri sadə üsullarla icra edir;
 müxtəlif təyinatlı oyunlarıa dair zəruri bacarıqları mənimsədiyini nümayiş
etdirir;
 hərəki fəaliyyət prosesində zəruri fiziki hazırlığa malik olduğunu nümayiş
etdirir;
 hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranış nümayiş etdirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartları
1. İnformasiya təminatı və nəzəri biliklər
Şagird:
1.1. Hərəki fəaliyyət, onun təşkili, icra qaydaları haqqında məlumata
malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1. Hərəki fəaliyyətə daxil olan oyunları tanıyır.
1.1.2. Sağlamlığın möhkəmləndirilməsində gün rejiminin əhəmiyyətini
haqqında sadə məlumat verir.
1.1.3.Orqanizmin möhkəmləndirilməsində gigiyenik tələblərə əməl etməyin
əhəmiyyəti haqqında məlumat verir.
1.1.4. İştirak etdiyi oyunların qaydaları haqqında məlumat verir.  
1.1.5. Komanda yoldaşları ilə ünsiyyət qurmaq və əməkdaşlıq etməyin
zəruriliyi haqqında məlumat verir.
2. Hərəki bacarıqlar və vərdişlər
Şagird:
2.1. Hərəki bacarıqlara və vərdişlərə yiyələnməyini nümayiş etdirir.
2.1.1.Hərəkətləri müvafiq komandalara və nümunələrə uyğun yerinə yetirir.
2.1.2.Müxtəlif təyinatlı, ayrı-ayrı idman növlərinin elementlərindən ibarət
oyunlarda iştirak edir.
2.1.3. Oyun, alət və avadanlıqlardan istifadə zamanı müvafiq təhlükəsizlik
qaydalarına əməl edir.
3. Hərəki qabiliyyətlər
Şagird:
3.1. Hərəki fəaliyyət prosesində zəruri fiziki hazırlığa malik olduğunu
nümayiş etdirir.
3.1.1. Hərəki fəaliyyət zamanı çeviklik nümayiş etdirir.
3.1.2 Hərəkətlərin və oyunların icrası zamanı bədənin əyilmə qabiliyyətini
nümayiş etdirir.
3.1.3. Qaçış və oyun zamanı yaş qrupuna müvafiq sürət nümayiş etdirir.
3.1.4. Hərəkətlərin və oyunların icrası prosesində sürət-güc nümayiş etdirir.
3.1.5. Hərəkətlərin və oyunların icrası zamanı qüvvə nümayiş etdirir.
3.1.6. Hərəkətlərin davamlı və təkrar icrası zamanı dözümlülük nümayiş
etdirir.
4. Şəxsiyyətin mənəvi-iradi keyfiyyətlərinin formalaşması
Şagird:
4.1. Hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranış nümayiş etdirir.
4.1.1 Komanda yoldaşları ilə ünsiyyət qurur və əməkdaşliq edir.
II sinif
II sinfin sonunda şagird:
 sağlamlığın möhkəmləndirilməsində hərəki fəaliyyətin, düzgün gün rejiminin
əhəmiyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 müxtəlif təyinatlı oyunları və oyun qaydalarını bildiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif təyinatlı oyunlara dair zəruri bacarıqları mənimsədiyini nümayiş
etdirir;
 hərəki bacarıqları mənimsədiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif idman növləri və avadanlıqları haqqında məlumata malik olduğunu
nümayiş etdirir;
 hərəki fəaliyyət prosesində yaş qrupuna müvafiq zəruri fiziki hazırlığa malik
olduğunu nümayiş etdirir;
 hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranış nümayiş etdirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. İnformasiya təminatı və nəzəri biliklər
Şagird:
1.1. Hərəki fəaliyyət, onun təşkili, icra qaydaları haqqında məlumata
malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1.Hərəki fəaliyyətə daxil olan hərərkət komplekslərini tanıyır.
1.1.2.Sadə gün rejiminin tərtibi qaydaları haqqında məlumat verir
1.1.3.Orqanizmin möhkəmləndirilməsinin sadə üsul, vasitələri və gigiyenik
tələbləri sadalayır.
1.1.4.Oyun prosesində tələb olunan təhlükəsizlik qaydalarını sadalayır.
1.1.5.Hərəki fəaliyyət zamanı davranış qaydaları haqqında məlumat verir.
1.1.6.Mübarizlik və rəqibə hörmət haqqında məlumata malik olduğunu
nümayiş etdirir.
2. Hərəki bacarıqlar və vərdişlər
Şagird:
2.1.Hərəki bacarıqlara və vərdişlərə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Sıra, ümuminkişaf hərəkətlərini icra edir.
2.1.2. Səhər gimnastika komplekslərini yerinə yetirir.
2.1.3.Ayrı-ayrı idman növlərinin elementlərindən ibarət oyunlarda iştirak edir.
2.1.4.Oyun zamanı müvafiq təhlükəsizlik və özünümühafizə qaydalarına əməl
edir.
3. Hərəki qabiliyyətlər
Şagird:
3.1. Hərəki fəaliyyət prosesində zəruri fiziki hazırlığa malik olduğunu
nümayiş etdirir.
3.1.1.Hərəki fəaliyyət zamanı çeviklik nümayiş etdirir.
3.1.2.Hərəkətlərin və oyunlarının icrası zamanı bədənin əyilmə qabiliyyəti
nümayiş etdirir.
3.1.3. Qaçış zamanı yaş qrupuna müvafiq sürət nümayiş etdirir.
3.1.4.Hərəkətlərin və oyunların icrası prosesində sürət-güc nümayiş etdirir.
3.1.5.Hərəkətlərin və oyunların icrası zamanı qüvvə nümayiş etdirir.
3.1.6. Hərəkətlərin davamlı və təkrar icrası zamanı dözümlülük nümayiş
etdirir.
4. Şəxsiyyətin mənəvi-iradi keyfiyyətlərinin formalaşması
Şagird:
4.1. Hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranış nümayiş etdirir.
4.1.1.Hərəkətlərin icrası prosesində diqqəti cəmləşdirmək keyfiyyəti nümayiş
etdirir.
4.1.2. Komanda üzvləri ilə ünsiyyət qurur və səmərəli əməkdaşlıq edir. 
III sinif
III sinifin sonunda şagird:
 sağlamlığın möhkəmləndirilməsində hərəki fəaliyyətin, düzgün gün rejiminin
əhəmiyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 müxtəlif təyinatlı oyunları və oyun qaydalarını bildiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif idman növləri və avadanlıqları haqqında məlumata malik olduğunu
nümayiş etdirir;
 hərəki bacarıqları mənimsədiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif təyinatlı kollektiv oyunlara dair zəruri bacarıqları mənimsədiyini
nümayiş etdirir;
 hərəki fəaliyyət prosesində yaş qrupuna müvafiq zəruri fiziki hazırlığa malik
olduğunu nümayiş etdirir;
 hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranış nümayiş etdirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. İnformasiya təminatı və nəzəri biliklər
Şagird:
1.1. Hərəki fəaliyyət, onun təşkili, icra qaydaları haqqında məlumata
malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1. Hərəki fəaliyyətin orqanizmə müxtəlif təsirlərini sadə şəkildə izah edir.
1.1.2. Gün rejiminin tərtibində əsas amilləri sadalayır.
1.1.3. Orqanizmin möhkəmləndirilməsində istifadə olunan vasitələr və
gigiyenik tələblər haqqında məlumat verir.
1.1.4.Hərəki qabiliyyətlərin inkişafı üçün istifadə olunan oyunları fərqləndirir.
1.1.5.Müxtəlif idman növlərinə aid əşya və alətlərin təyinatı və istifadə
qaydaları haqqinda məlumat verir.
1.1.6.Oyun prosesində tələb olunan zəruri təhlükəsizlik və özünümühafizə
qaydalarını sadalayır.
1.1.7. Komandalı fəaliyyət, fərdi mübarizə zamanı təqdir olunan davranış
haqqında məlumat verir.
1.1.8. Komandalı fəaliyyət zamanı yoldaşlarına mənəvi-iradi dayağın
əhəmiyyəti haqqında məlumat verir.
2. Hərəki bacarıqlar və vərdişlər
Şagird:
2.1. Hərəki bacarıqlara və vərdişlərə yiyələndiyi nümayiş etdirir.
2.1.1. Sıra, ümuminkişaf hərərkətləri icra edir. 
2.1.2. Məqsədli tərtib olunmuş səhər gimnastika komplekslərini və ev tapşırığı
hərəkətlərini yerinə yetirir.
2.1.3. İdman növlərinə aid alət və avadanlıqlarından istifadə və oyun zamanı
təhlükəsizlik, özünümühafizə qaydalarına əməl edir.
2.1.4. Ayrı-ayrı hərəki qabiliyyətlərin inkişafı üçün müxtəlf təyinatlı oyunlar,
estafetlər, kombinə edilmiş estafetlərdə iştirak edir.
2.1.5. Müxtəlif idman növlərinə aid hərəkətləri yerinə yetirir, müvafiq əşya və
avadanlıqlardan istifadə edir.
3. Hərəki qabiliyyətlər
Şagird:
3.1. Hərəki fəaliyyət prosesində zəruri fiziki hazırlığa malik olduğunu
nümayiş etdirir.
3.1.1. Hərəki fəaliyyət zamanı çeviklik nümayiş etdirir.
3.1.2. Hərəkətlərin və oyunların icrası zamanı bədənin əyilmə qabiliyyəti
nümayiş etdirir.
3.1.3. Qaçış zamanı yaş qrupuna müvafiq sürət nümayiş etdirir.
3.1.4. Hərəkətlərin və oyunların icrası prosesində sürət-güc nümayiş etdirir.
3.1.5. Hərəkətlərin və oyunların icrası zamanı qüvvə nümayiş etdirir.
3.1.6. Hərəkətlərin davamlı və təkrar icrası zamanı dözümlülük nümayiş
etdirir.
4. Şəxsiyyətin mənəvi-iradi keyfiyyətlərinin formalaşması
Şagird
4.1.Hərəki fəaliyyət zamanı təqdir olunan davranış, yoldaşları ilə
əməkdaşlıq nümayiş etdirir.
4.1.1. Hərəkətlərin icrası və oyun prosesində rəqiblə qaydalar çərçivəsində
davranmaqla cəsarət və mübarizlik göstərir.
4.1.2.. Ümumi mənafe naminə həmrəylik nümayiş etdirir.
IV sinif
IV sinfin sonunda şagird:
 sağlamlığın möhkəmləndirilməsində hərəki fəaliyyətin, düzgün gün rejiminin
əhəmiyyəti haqqında təsəvvürə malik olduğunu nümayiş etdirir;
 müxtəlif təyinatlı oyunları və oyun qaydalarını bildiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif idman növləri və avadanlıqları haqqında məlumata malik olduğunu
nümayiş etdirir;
 hərəki bacarıqları mənimsədiyini nümayiş etdirir;
 müxtəlif təyinatlı oyunlara dair zəruri bacarıqları mənimsədiyini nümayiş
etdirir;

 hərəki fəaliyyət prosesində zəruri fiziki hazırlığa malik olduğunu nümayiş


etdirirlər;
 hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranış nümayiş etdirir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar


1. İnformasiya təminatı və nəzəri biliklər
Şagird:
1.1. Hərəki fəaliyyət, onun təşkili, icra qaydaları haqqında məlumata
malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.1. Hərəki fəaliyyətin fiziki hazırlığın formalaşmasında əhəmiyyəti haqqında
məlumat verir.
1.1.2. Gün rejiminin tərtibində əsas amilləri fərqləndirir.
1.1.3. Orqanizmin möhkəmləndirilməsində istifadə olunan vasitələr və
qiqiyenik tələblər haqqında məlumat verir.
1.1.4. Sürət istiqamətli oyunları fərqləndirir.
1.1.5. Sürət-gücü inkişaf etdirən oyunları tanıyır.
1.1.6. Çeviklik tələb edən oyunlar və oyun qaydaları haqqında məlumat verir.
1.1.7. Bədənin əyilmə qabiliyyəti, qüvvə və dözümlülüyü inkişaf etdirən
hərərkətlər, oyunlar və kombinələşmiş estafetlər haqqında məlumata malik
olduğunu nümayiş etdirir.
1.1.8. Hərəki fəaliyyət zamanı istifadə edəcəyi özünümühafizə, təhlükəsizlik
üsullarını sadalayır.
2. Hərəki bacarıqlar və vərdişlər
Şagird:
2.1. Hərəki bacarıqlara və vərdişlərə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Sıra və ümuminkişaf hərəkətlərini yerinə yetirir; müxtəlif təyinatlı
ümuminkişaf hərəkətlərini yerinə yetirir.
2.1.2. Çeviklik qabiliyyətini inkişaf etdirən oyunları, estafetləri,
kombinəolunmuş estafetləri və xüsusi hərərkətləri zəruri rejimdə və həcmdə
yerinə yetirir.
2.1.3. Bədədnin əyilmə qabiliyyətinin oyunları estafetləri, kombinəolunmuş
estafetləri və xüsusi hərərkətləri zəruri rejimdə və həcmdə yerinə yetirir.
2.1.4. Sürət qabiliyyətinin oyunları estafetləri, kombinəolunmuş estafetləri və
xüsusi hərərkətləri zəruri rejimdə və həcmdə yerinə yetirir.
2.1.5. Sürət-güc qabiliyyətinin oyunları estafetləri, kombinəolunmuş estafetləri
və xüsusi hərərkətləri zəruri rejimdə və həcmdə yerinə yetirir.
2.1.6. Qüvvə qabiliyyətinin oyunları estafetləri, kombinəolunmuş estafetləri və
xüsusi hərərkətləri zəruri rejimdə və həcmdə yerinə yetirir.
2.1.7. Dözümlülük qabiliyyətinin oyunları estafetləri, kombinəolunmuş
estafetləri və xüsusi hərərkətləri zəruri rejimdə və həcmdə yerinə yetirir.
2.1.8. Hərəkətlərin icrası və oyun zamanı təhlükəsizlik və özünümühafizə
qaydalarını əməl edir. 
3. Hərəki qabiliyyətlər
Şagird:
3.1. Hərəki fəaliyyət prosesində zəruri fiziki hazırlığa malik olduğunu
nümayiş etdirir.
3.1.1. Hərəkətlərin və oyunların icrası prosesində sürət-güc nümayiş etdirir.
3.1.2. Hərəki fəaliyyət zamanı çeviklik nümayiş etdirir.
3.1.3 Hərəkətlərin və oyunların icrası zamanı bədənin əyilmə qabiliyyəti
nümayiş etdirir.
3.1.4. Qaçış zamanı yaş qrupuna müvafiq sürət nümayiş etdirir.
3.1.5 Hərəkətlərin və oyunların icrası zamanı qüvvə nümayiş etdirir.
3.1.6. Hərəkətlərin davamlı və təkrar icrası zamanı dözümlülük nümayiş
etdirir.
4. Şəxsiyyətin mənəvi-iradi keyfiyyətlərinin formalaşması
Şagird:
4.1. Hərəki fəaliyyət mədəniyyəti nümayiş etdirir.
4.1.1. Hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranış nümayiş etdirir.
4.1.2. Hərəkətlərin icrası prosesində əzmkarlıq və qətiyyət nümayiş etdirir.
4.1.3. Həlledici vəziyyətlərdə yoldaşlarına dəstək olmaq keyfiyyətləri nümayiş
etdirir.

You might also like