2018-11-08

Pojęcia podstawowe
Koszty księgowe – faktyczne, udokumentowane
wydatki pieniężne
Elementy teorii kosztów  Zakup surowców, płace, opłaty za energię etc.
produkcji  Amortyzacja – odpisy z wartości środków
trwałych

Koszty księgowe nie obejmują wydatków

inwestycyjnych (zakup aktywów trwałych).

Czy koszty księgowe są jedynymi kosztami w

analizie ekonomicznej?

Pojęcia podstawowe c.d. Koszty ukryte

Koszty alternatywne wykorzystania zasobów
Kosztem podjętej działalności jest utrata możliwości przedsiębiorstwa – niełatwe do określenia, w
alternatywnego wykorzystania zaangażowanych zasadzie możliwe jedynie do oszacowania.
środków – koszt alternatywny
Rozpatrywane alternatywy muszą być Np.: Przedsiębiorstwo posiada halę
porównywalne, jeśli chodzi o poziom ryzyka. produkcyjną, którą mogłoby wynająć.
Koszty ekonomiczne są pojęciem szerszym od
Np.: Kapitał finansowy zaangażowany w
kosztów księgowych
przedsiębiorstwo mógłby przynosić zyski w
postaci odsetek od lokat bankowych.

Pojęcie zysku Koszty w krótkim okresie

Zysk = przychody – koszty Krótkookresowa analiza kosztów – podział

Koszty księgowe - zysk księgowy
Koszty ekonomiczne – zysk ekonomiczny
Analizy w ekonomii prowadzone są
wyłącznie w oparciu o koszty ekonomiczne
kosztów na koszty stałe i zmienne.
TC(Q)  FC(Q)  VC(Q)
Koszty całkowite TC(Q) (total cost) –
całkowite koszty ekonomiczne ponoszone
przy realizacji określonej wielkości produkcji
Q.

1
 2018-11-08

Koszty w krótkim okresie c.d. Koszty w krótkim okresie c.d.

Koszty zmienne VC(Q) (variable cost) –
Koszty stałe FC(Q) (fixed cost) – całość kosztów
niezależnych od wielkości produkcji. całość kosztów zależnych od wielkości
produkcji.
Przykłady: podatek od nieruchomości, raty Koszty zmienne rosną wraz ze wzrostem
leasingowe, czynsz za wynajem biura, abonament skali produkcji, choć w różnym tempie.
telefoniczny, raty kredytu, wynagrodzenie
pracowników nieprodukcyjnych (personelu Przykłady: koszty surowców i produktów
administracyjnego) etc. pośrednich, wynagrodzenia pracowników
bezpośrednio produkcyjnych, koszty nośników
energii etc.

Koszty przeciętne
Graficzny obraz kosztów: TC, FC, VC
Koszty przeciętne odnoszą się do średnich
TC
FC
TC
kosztów wytworzenia pojedynczej jednostki
VC produkcji.
VC

TC(Q)  FC(Q)  VC(Q) / Q

TC(Q) FC(Q) VC(Q)
FC
 
Q Q Q
AC(Q)  AFC(Q)  AVC(Q)
Q

Koszty przeciętne c.d. Koszty przeciętne c.d.

Przeciętny koszt stały AFC(Q) (average
Całkowity koszt przeciętny AC(Q) (average fixed cost) – mówi o tym, ile kosztu stałego
cost) – średni koszt wytworzenia jednej przypada na jedną jednostkę produkcji przy
jednostki produkcji przy danym jej danym jej poziomie.
poziomie, in. koszt jednostkowy.
FC(Q)
TC(Q) AFC(Q) 
AC(Q)  Q
Q

2
 2018-11-08

Koszty przeciętne c.d. Koszt marginalny

Koszt marginalny MC(Q) (marginal cost) – in.
Przeciętny koszt zmienny AVC(Q) (average koszt krańcowy, to koszt zwiększenia
variable cost) – mówi o tym, ile kosztu produkcji o jedną jednostkę, czyli inaczej
zmiennego przypada na jedną jednostkę koszt dodatkowej jednostki produkcji.
produkcji przy danym jej poziomie.
ΔTC(Q)
VC(Q) MC(Q) 
AVC(Q)  ΔQ
Q dTC(Q)
MC(Q) 
dQ

Graficzny obraz AFC Graficzny obraz AVC

FC FC(Q) VC
VC
Obraz kosztów
przeciętnych AC
jest tworzony
analogicznie.

Q1 Q2 Q3 Q
AFC Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Q
AVC
AVC
AFC(Q1) AVC(Q1)=AVC(Q5)

AFC(Q2) AVC(Q2)=AVC(Q4)
AFC(Q)
AFC(Q3) AVC(Q3)

Q1 Q2 Q3 Q Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Q

Graficzny obraz AC, AVC i AFC Graficzny obraz MC

TC
AC AC TC

AVC
AFC AVC

Q
MC MC
AC
Optimum
AFC technologiczne

Q Q

3
 2018-11-08

Koszty w długim okresie Korzyści skali – obraz graficzny

W długim okresie wszystkie koszty są LAC

zmienne, brak kosztów stałych.
Minimalna skala
Powiększające się rozmiary produkcji mogą efektywności
LAC(Q)
zaowocować korzyściami skali (lub też
niekorzyściami skali)
Uzyskiwanie korzyści skali – rodzaj
działalności, wielkość produkcji
Korzyści skali Stabilizacja kosztów Niekorzyści skali Q

Technologiczne źródła korzyści skali Marketingowe korzyści skali

Specjalizacja i podział pracy,
Niepodzielność czynników produkcji (huta,
obrabiarka, etc.)
Produkcja wielofazowa (bez przesyłania
półfabrykatów – mniejsze koszty administracyjne,
transportu, magazynowania)
Wykorzystanie odpadów w produkcji ubocznej
Działalność BiR
Hurtowe zakupy
Wolniejszy wzrost kosztów pakowania i
transportu
Specjalizacja w zakresie zaopatrzenia i zbytu
Koszty marketingowe (reklama, badanie rynku
etc.) niższe w przeliczeniu na jednostkę
produkcji

Niekorzyści skali
Finansowe korzyści skali Menedżerskie
niekorzyści skali
Geograficzne
Łatwiejszy dostęp do kredytu niekorzyści skali
Niższe koszty kredytu
Większa dostępność różnych form
finansowania (emisja akcji, obligacji itp.)