İNSAN FİZYOLOJİSİ Selin Hoca /selinhoca

SİSTEMLER
İNSANDA SİNİR SİSTEMİ- BEYİN

www.selinhoca.com
 İNSANDA SİNİR SİSTEMİ

İNSANDA SİNİR SİSTEMİ

İnsanda sinir sistemi merkezi sinir
sistemi (MSS) ve çevresel sinir
sistemi (ÇSS) olmak üzere ikiye
ayrılır.

A) MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ

✔ Beyin ve omurilikten oluşur.
✔ Duyu nöronları ile gelen uyarıları
değerlendirerek uyarılara uygun
cevap oluşturur.
✔ Ara nöronlardan oluşmuştur.

Selin Hoca 2 /selinhoca

 MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ - BEYİN

1) BEYİN
✔ Kafatası kemikleri ile korunan merkezi sinir sistemi organıdır.
✔ Deneyimler (depolanmış bilgi) , şimdiki ve gelecek olaylar
hakkında bilinçli deneyim oluşturabilen tek organdır.
✔ Ön, orta ve arka olmak üzere üç kısımda incelenir.

Beyin Zarları: Beyin, bağ dokudan oluşmuş 3 zarla korunur.

Kafatası altında bulunan bu zarlara meninges denir.
✔ Sert Zar: Beyinin en dışında bulunan zardır. Beyni mekanik
etkilerden, yaralanma ve zedelenmelerden korur.
✔ Örümceksi Zar: Sert zar ile ince zar arasında bulunur. Sert
zar ile ince zarı birbirine bağlar.
✔ İnce Zar: En içteki zardır. Beynin tüm girinti ve çıkıntılarına
girmiştir. Yapısında bol miktarda kan damarı vardır. Bu kan
damarları beynin beslenmesini sağlar.

Selin Hoca 3 /selinhoca

 MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ - BEYİN

BOS (Beyin – Omurilik Sıvısı)

✔ Örümceksi zar ile ince zar arasında bulunarak beyin ve omuriliği
sarar.
1) Ön Beyin
✔ Kan basıncının etkisi ile kılcal damarlardan çıkmış bir sıvıdır.
✔ Beynin en büyük kısmıdır. Bu nedenle büyük beyin de
Görevleri
denir.
✔ Beyin ile omuriliği darbe ve sarsıntılara karşı korur.
✔ Diğer beyin bölümlerini üsten örter.
✔ Beyin ve omurilikte metabolizma sonucu oluşmuş atık
✔ Uç beyin ve ara beyin olmak üzere iki kısımda incelenir.
maddelerin kana geçmesini sağlar.
✔ Beyin ve omuriliğin beslenmesi için gerekli maddeleri kandan
a) Uç Beyin
alarak süzer.
✔ Merkezi sinir sisteminin iyon dengesinin sağlanmasında rol
✔ Önden arkaya doğru uzanan bir yarıkla sağ ve sol olmak
oynar.
üzere iki yarım küreye ayrılmıştır.
✔ Bu yarım küreler aksonlarla birbirine bağlıdır.

Üstteki bağ  nasırlı cisim

Alttaki bağ  beyin üçgeni

✔ Beyin yarım kürelerini enine ayıran derin bir yarık bulunur.

Bu yarığa rolando yarığı denir.

Selin Hoca 4 /selinhoca

 MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ - BEYİN

Beyin Yarım Kürelerinin Enine Kesitinin Yapısı

✔ Dış kısmı boz, iç kısmı ak maddeden oluşmuştur.

✔ Ak madde: Miyelinli sinirlerin aksonlarından meydana
gelmiştir. Bu bölgenin beyaz olmasının sebebi lipitçe zengin 1) Merkezi sinir sisteminin organlarından biri olan beyin ile
miyelinlerin bulunmasıdır. ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
✔ Boz madde: Miyelinsiz nöron gövdelerinden oluşmuştur. Bu A) Ön, orta ve arka olmak üzere üç kısımda incelenir.
bölgeye korteks (kabuk) denir. Beynin kabuk kısmı çok sayıda B) BOS tarafından beslenir.
kıvrıma sahiptir. Bu kıvrımlar boz maddenin yüzey alanını artırır. C) Enine kesitinde dış kısmında ak, iç kısmında boz madde
bulunur.
Uç Beyinin Görevleri D) Örümceksi zar, ince ve sert zar arasında bulunur.
✔ Zeka E) Geçmiş, şimdiki ve gelecek ile ilgili olayları birleştirerek yeni
✔ Hafıza deneyimler oluşturabilir.
✔ Yazı yazma
✔ İstemli hareket etme
✔ Duyu organlarından gelen bilgilerin değerlendirilmesi 2) Uç beyni zarar görmüş bir kedide,
✔ Öğrenme I. Düşmanlarından kaçabilme
✔ Karar verme II. Avını yakalayabilme
✔ Bilinçli davranış III. Acıkma
✔ Duyusal olarak çevrenin farkında olma gibi görevleri vardır. verilen olaylardan hangisi gerçekleşebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Beyin yarım küreleri vücudun zıt tarafını kontrol eder. D) I ve II E) II ve III

Selin Hoca 5 /selinhoca

 MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ - BEYİN

b) Ara Beyin
✔ Beyin yarım küreleri arasında kalır. Epitalamus, talamus ve
hipotalamus olmak üzere 3 kısımdan oluşmuştur.
Hipotalamus: Homeostasinin sağlanmasında görevlidir.
Epitalamus: Talamusun arka kısmında bulunur. İnce bir uzantısı
Görevleri
vardır. Bu uzantı epifiz bezi (pineal bez)’dir. Epifiz bezi
✔ Termostat görevi yaparak vücut sıcaklığını düzenler.
melatonin hormonu salgılar.
✔ Susama merkezi içerir. Vücudun su dengesinin
düzenlenmesinde görev yapar. (OB ve idrar miktarını
Talamus:Duyu organlarından gelen bilgilerin toplanma ve dağılım
ayarlama)
merkezidir.
✔ Uykunun devam etmesini sağlar.
✔ Açlık, tokluk ve iştahın düzenlenmesinde rol oynar.
✔ Koku duyusu dışındaki tüm duyular burada sınıflandırılır. Uç
✔ Korku, hiddet ve heyecanın düzenlenmesini sağlar.
beyinde bulunan duyu merkezlerine iletir. Koku ise talamusa
✔ Üreme ve cinsel davranışları düzenler.
uğramadan direkt uç beyindeki değerlendirme merkezine geçer.
✔ Kan basıncını ve kalbin ritim atışını düzenler.
✔ Ayrıca uyanık durumdan uykuya geçişi sağlar.
✔ Çevresel sinir sisteminin duyu ile ilgili aktivitelerini düzenler.
✔ Hipofiz bezini kontrol ederek hormonal denge üzerinde
etkilidir. Hipofiz bezinin arka lobundan salgılanan hormonlar
hipotalamusta üretilir. Ayrıca hipotalamusta üretilen özel
hormonlar hipofiz bezinin ön lobundan hormon salgılanmasını
kontrol eder.
✔ Karbonhidrat ve yağ metabolizmasını ayarlar.

Selin Hoca 6 /selinhoca

 MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ - BEYİN

2) Orta Beyin
✔ Ara beyin ile pons arasında bulunan bölgedir.
✔ Beynin bu bölümünden ön beyin ile arka beyin arasında
bağlantı kuran sinirler geçer.
3) Aşağıdakilerden hangisi hipotalamusun görevlerinden
biri değildir?
Görevleri
A) İştah düzenlemesi yapar.
✔ Görme ve işitme ile ilgili refleksleri düzenler.
B) İdrar miktarını ayarlar.
Yan taraftan yaklaşan bir cismin görüntüsünü beyin daha
C) Yutma ve çiğneme gibi refleksleri düzenler.
oluşturmadan kafa o yöne döner.
D) Hipofiz bezinin çalışmasını kontrol eder.
Fazla ışıkta göz bebeğinin küçülmesi, az ışıkta büyümesi
E) Uyku durumun devamını sağlar.
Ses duyan köpeğin kulaklarının dikilmesi
✔ Kas tonusu ve vücut duruşunu düzenleyen merkezler bulunur.
4) Duyuların sınıflandırılmasını sağlayan beyin bölgesi
talamustur.
Aşağıdaki duyulardan hangisi değerlendirme merkezine
iletilmeden önce talamustan geçmez?
A) Görme duyusu
B) Tat duyusu
C) Dokunma duyusu
D) İşitme duyusu
E) Koku duyusu

Selin Hoca 7 /selinhoca

 MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ - BEYİN

b) Pons (Varoli Köprüsü)

3) Arka Beyin
✔ Orta beyinle omurilik soğanı arasında bulunur.
✔ Beyincik, pons ve omurilik soğanından meydana
✔ Enine tabakalaşmış kalın sinir demetlerinden oluşur.
gelmiştir.
✔ Sadece memelilerde bulunur.
a) Beyincik
Görevleri
✔ Arka kafa çukurunun içinde omurilik soğanının üstünde
✔ Beyinciğin yarım kürelerini birbirine bağlar.
bulunan iki yarım küreden meydana gelmiş bölgedir.
✔ Omurilik soğanındaki solunum merkezi ile birlikte çalışır.
✔ Dış kısmı boz, iç kısmı ak maddeden oluşmuştur.
✔ Hareket ve denge merkezidir.
✔ İskelet sistemi, kulak ve görme merkezinden bilgileri alarak
koordinasyonlu bir şekilde hareket etmemizi sağlar.

Beyinciği hasar görmüş bir insanda;

✔ Ayakta dururken ya da yürürken sallanma
✔ Bir cisme doğru uzanan elin dengesiz hareketetmesi
✔ Hareket eden bir cismi izleyememesi gibi belirtiler ortaya
çıkmıştır.

✔ Bebekler ancak beyincik geliştikten sonra oturma ,

ayakta durma ve yürüme gibi faaliyetler gösterebilir.

Selin Hoca 8 /selinhoca

 MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ - BEYİN

c) Omurilik Soğanı
✔ Beyinciğin altında, omurilik ile pons arasında bulunur.
✔ Dış kısmı ak, iç kısmı boz oluşmuştur. Bu yapısı ile
omuriliğe benzer.
✔ Omuriliğin başlangıç yeri şeklindedir. 5) Aşağıda merkezi sinir sisteminin bölümlerinden birinin
✔ Beyinden çıkan sinirler burada çapraz yapar. Bu durum özellikleri verilmiştir.
beynin sağ tarafının vücudun sol tarafını; sol tarafının da ✔ Beyinden çıkan sinirlerin çapraz yaptığı bölgedir.
vücudun sağ tarafını kontrol etmesini sağlar. ✔ Beyin sapının yapısına katılır.
✔ Dış kısmı miyelinli akson, iç kısmı hücre gövdelerinden
Görevleri oluşmuştur.
✔ Solunum , sindirim, dolaşım gibi yaşamsal olayların Özelliği verilen MSS bölgesi aşağıdakilerden hangisidir?
düzenlenmesini sağlar. A) Pons B) Hipotalamus C) Orta beyin
✔ Yutma, kusma, hapşırma, öksürme gibi refleksleri kontrol D) Omuilik soğanı E) Beyincik
eder.
6) Aşağıdaki reflekslerden hangisinin kontrol bölgesi orta
beyindir?
A) Göze aniden cisim geldiğinde gözün kapanması
✔ Orta beyin, pons ve omurilik soğanının tamamına beyin sapı B) Bebeğin annesinden süt emmesi
denir. Beyin kabuğuna doğru uzanan ve beyin kabuğundan C) Ağıza alınan lokmanın çiğnenmesi
omuriliğe doğru giden tüm sinirler beyin sapından geçmek D) Öksürme
zorundadır. E) Besinlerin yutulması

Selin Hoca 9 /selinhoca