You are on page 1of 74
(HI “EL “TI a) S61 I ‘OMIOBOD “uparusns “9 3v ‘SI 4 ‘La T8S ‘OL “[.0D) €02 IIT sep & zeae ‘vaey wy (25)suod “(pL ‘EL “OT @) 82 TIT “epour ase[y “mpaugod sejoqug so] sequZep 2p -snqge op 2yuour [> sexdury ‘rejo00g “wwetoyz0u “(Oe T W9 E2V ZA) Sor II ‘(oou -Uy] {que wSeydojory) omredessep “aon Ta) Zor IT PSeuryeMy “easy “(9 RS ‘OL ET “ITT @) bg I PusER eEED “oly “QL FL ZL TEE a OT ns) g61 If ‘Sepadso sessaatp op sopodyzsax ‘sedan *(€gI-Z81 7861 ‘OTmsyD 13q) soyojo8uoBu vyo8 qeqord spur o paueq [Pq “opodgires, «(eseysury-osu0p) Buoy Uo oposuo¥-u maueg [aq “(0);420103u0F “@ 9 @) 291 AI ‘ses A oBang so9eq ered seur09 se[ Ua opensape onts “ugBog -ofod 2p upSof “QL ‘St @) Lec AL uauod exed oxreq ap elise, “042042 5 ep -uguso3s9 “O& W FI EL ‘II ‘OL ‘I a) 461 eur Bf uexpeyer A ua0r anb sor: &TOTW ‘9 TV EI ZI Ta Ths) I (as I enpens esnqureg) enpeny -veeugru22 oususBonioo on22qoipans yop 02177 -sonbusqed so 2p 4 afeuozreur -P PP vgprpen ef OF Jap ePussaid a 10d emgno ns wo sopmigur ‘onbiq [pp [eucg jp so] uspesazqos anb soy anus ‘soueumy sodnsB sossearp op suoduzon 2g -oremnur omusurs[> > er eurmopard onb vj up worm pepiszaaip eun ou on orsueBere> omajerpgns [> “(oct 89d ‘oumguiojoy tq & aan opinfard ap souozer sod eos peprpacur | eqenua anb earupdsry erouapuaose ap peruopo> wa8uo ap sip vun ap sauoned soj ap zesad B ssjem[no-or 3 Bf BarsuOD ‘oURsHFE ons22ue auoA UpTE]god ns ap sued sofem ey, anb apap apand as euseweg op oonmp owadse [2 owen ug souopes sns 9p vzsnb; -oafues { euBeeg anus o1jse> 2f9 un opuep sqosuoo opr ey 2s & ousum |p opeqususi -ar uoq seded sns ap vzaqiaq ef 4 9 olsyuar ap enue ‘onusnoua [9 £ 9uK 9p BP ezr98 5 2p [RUODEN opeupy jp s1usmpenue exqaq20 98 spuop ua ‘euaBeze9 2p pepnp e] jemyjn> 0203 outoa sun ossuaSes109 o129)0pgNS IZ ovousBops0s siguoy [2p joongns popuap ceyeures euozqns ef woo eznuzanua 2s 2puop wo ‘eusjepBeyy woo exam auau0 Ty “reayjog ap omuaureasedaq [ep auow pe apuanxo 2s £ ayang axzooas [eno ef “eprEpY 9p so1UOPY 50] 2p 0 oqupe( wes ap eyuenas B| enuanoud 2s “upifor S9 9p asoor0N [Y “seonT] ues op efuENDS e] wrueaa] 2s apuop ‘seasjog op omvoureased <9 P Woo eae ms Jp sod upiqum {oBz0/ weg of Jap O82e] of & upIs onb seyorxons seBeup!o sesosoumnu se] woo ms [> sod ‘oon -URPY OUeZD0 [2 TOD auOU [> 20d eu ‘oonstE -m sprout wer8 ap ons ‘emBeueD BUOY B[ $2 0207 Ofna ‘ousuaSezs09 op22pmpans TE ououad “wusva onaqopgns jap varfysB028 uproongry OWENEDVEAVD OloeTiuEng OwaIsoo oLoWIviawzans 1'¢ CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA rala, Peinilla, machete angosto y largo, 1 78 (Su 1, 6, B 4, 11, 12, 13, 14, 15, 40, Ce 2, Cs 6). sacramento. Compadres, padre y padrino del nifio bautizado, III 51 (B 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15). varitazo. Latigazo, I 180 (Su 10, B 11, 15). yerba, Paja, tamo, I (Su 3, 4, B zorra mochilera, Zasigiieya (Didelphis aza- rae, oppossum; colombiana), II 212 (Co 4, Su 2, B1,4, |, 14, M 1, 4). De los anteriores datos se deduce lo si- guiente: La subzona cartagenera esté integrada por algunas localidades de los departamentos de Bolfvar, Sucre, Magdalena y Atléntico, prin- cipalmente. B: 10 (B , Bl: 10, B12: 8 B14: 7, B 13: 6, B B10: 5, B 4: 4, B16: 4, B40: 2). Su: 6 (Su 1: 7, Su 10: 5, Su 4: 3, Su 3: 2, Su 2: 2, Su 6: 2). Mz 3 (M 1: 3, M4: 2, M 30: 2). At 3 (At 6:5, At 3:2, At2: 1). Mahates, La Boguilla, San Basilio, San Juan Nepomuceno, El Carmen, Mompés y San Martin de Loba. En segunda instancia, el Departamento de Sucre, encabezando con la poblacién de San Onofre, luego Told, San Benito Abad, San Pe- dro, Corozal y Majagual. Continuando con el recorrido geogréfico, en Magdalena se destacan Sitio Nuevo, El Dificil y Pedraza. En el Departamento del Atléntico las tres localidades encuestadas presentan el siguiente orden frecuencial: Manati, Luruaco y Puerto Colombia, Adiciones det subdialecto cartagencro arrebatamacho. Insalto més frecuente entre las , V 47 (Co 1, 4, 10, 30, Su 3, BI, 6). burriquete. Armazones que se colocan sobre la enjalma, I 191 (Su 3, B 13, 14, M 4, G 30). cigarrén. Cucarrén, coledptero de diversas espe- cies, If 193 (Su 1, B 10, 11, At 2, 3, M3, G 30, 31). cuchilla. Mazorca antes de ser utilizable, 1 88 (B 4, U1, 12, 13, Ce 50, NS 30). chécoro-a. Del ido (caraball) okpoko-ro: cosa rota y vieja, o del también ibo okpdkolo ‘can, small pot, used for keeping oil, etc’, envase, trasto, chéchere. (Det Casitto, 1982, 168 y 1984, 55). Vasija de calabazo © totumo usada para depositar en ella sal, huevos, etc., IV 233 (B 12, 13, Co 3). entretener. Arrullar, III 33 (Su 1, Be 12, 15, M 1, 31, G 31, 5). ‘guacho, Tipo de maraca, I 250 (B 10, 11 13, 14, A 20). hijo criado. Hijastro, I 69 (B 11, 12, 14, Su 1, G 30). mamén. Nuez, V 62 (Co 4, 11, Su 3, 10, B 14, 15, 16, M 2, 4, 30). mazo. Conjunto de gavillas, I 143 (Co Ul, Su 1, 4, B 1, ll, 14, 40, At 6, M 1, 20, Ca 10). pelao. Tratamiento de personas mayores a nifios, III 45 (Ch 10, Cu 34, B 4, 12, 15, 16). Sb “Ts IIT ‘opeznneq ogre 2p wary pp 20d epeuasaidor wis o1ouoSvpu70 onsappipgns [p ensnyy anb eonxg] wso[Sost eT (0);y20s08u08 100940 SOUISTLZOUOITY ossuaSmuvs oseppipgns jap ouvoslo oose7] “OF L ‘1 0 WH “EL ‘TL ‘I @) 192 I “ewes eT 2p eyDesoD “afar ( ¥ OE SN ‘SI 90 ‘TE WE3V OT HL + Ta ‘019% “TMS) BI IL Iqewopur ‘oxay jeumruy “azucspua “(EW 9 IV OL 9 a ‘Ol Z OS OZ V) SBI ‘A ‘Bisrowes “opesjad ‘orpuspusg ‘upymsz “(0S 5 90 ‘Te “OE HE TIN ‘9€ 7 AV OT A) 6 AI “IMUPED “MyenFos “GO TES W ‘OE ‘SE @ ‘E NS) TOE I ‘ozpenss ‘Laueg ‘oyouns “zw “HL CLT EY) Sor I “zone yp soley -aoesd Oais0o OLoTTViwzans 1'¢ ‘auze a 188) 181 CHEMPIES, mistpodoe de diversas especies © cenrest llega, myapode de See epee © cents ccna, llgeds of to es © camcpe XM esenatii 1 cng, cache chit, cneiia Tie wail 8 ecu ei (ume mr 51) “4 COMPADRES, PADRE Y PADRINO DEL NINO BAUTIZADO compo ie pra de ei Epi ahead aatither fcenel t 2 ope econ (© conse wenn 6b “ter “eBeurppry “rerum A ge AT “TeT|OO “oppbnfog ap vary jp sod epeumsaidar piso avayog ap pouop8a4 o2erpy [> ensnit aonb esojfost eT “gag ‘Ob 9 ‘b G) EZ A ‘SeIMyy ap epiqag ‘amg 4eaypog 2p pouoslas ontx7] op upwipy “wueg Ta 4 ouonmodayy wen weg ‘soreyepy ‘ooeq “In, ‘prog ‘exonueyrA ‘ompseg wes “erbog P| oBony ‘eleg eT eMeW 2p Pepredo] e sour -enuooua re8ny Jound ua :uepro auansts [> ueurmzaiap ‘sized ns sod ‘sepuancasy seasg. wi98 1 a “Z *41 @) 628 Ia 1d savor AB 2 59 Feayjog ue wuasead 2s anb epuen22. | SexouaUe sorep soy vauen Ue opusTEDL, “(bt ELE @) S6r I “OMfOBOD -upzouene “GL ‘EL ‘OL @) BL TIT Pps aseQ “apusugod “(oI EI OL 9 Ta) Tg TI ‘ensexpeyy ‘wzworis op (puis) sspous “GL TL TET) 99 I pues s9[0qiy so] sequusp ap saiue sezaqeur & soa -snqre ap squous Jp redumy ‘repo20g ~soriay0u “GL TT ‘T @) Zor 11 “eBeuspronry -vascusy (or ‘9 @) 291 AI ‘resinB A ofony s20vy ered seuro> SB Uo opensope omts “uoBog -ofod op upof “GL “EL “IE “OT @) BLT AT ‘emery “puenyf “(91 ‘st a) sez AL ‘Sopmby spumuoa ered on7eq ap selisea seng “042049 “(pL ‘TT OT €) 8E AI TIOD “oppsebulog ‘wvaylog 3a TWNOIORE CONF] oyaisos oLorTviawzans 1's a § (ee at oem CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA SUBDIALECTO SAMARIO Ubicacién geogréfica del subdialecto samario El subdialecto samario, cayo punto central es Santa Marta, limita por el norte con el por el occidente con el rio Magdalena; a lo largo de este rio hay gran cantidad de ciénagas, las cuales adquieren su ‘mayor importancia en el delta del Magdalena, donde se localiza la Ciénaga Grande de Santa Marta, la Ciénaga Pajaral y otras més, asi como el Parque Nadi halla Ja Sierra Ne- vada de Santa Marta, en la cual se encuentran nororiente de esta regi los picos Simén ry Cristébal Colén 6.775 m,), que representan las méximas altu- . Al oriente limita con la Guajira Ja influencia de con la zona . Exceptuan- este subdialecto. Por el sur sur del Departamento de Be do la Sierra Nevade, la mayor parte del te Identidad cultural del hombre samario El subdialecto samario se caracteriza por iedad poblacional. Debido nica, trataremos de caracteri- zar la poblacién por los sectores més repre- sentativos. “La poblacién de Santa Marta es funda- mentalmente mestiza y tiene su origen en Ia red de pucblos de indios que se establecieron a su alrededor durante la colonia. Entonces se consolidé también una élite, de ascendencia hhispana, con carécter paternalista” (ome y El Colombiano, pig. 158). De otra parte, los pobladores del valle que se forma entre los contrafuertes de la Sierra Nevada y la Ciénaga Grande, tienen diversas ascendencias, pues allf han llegado distintas de origen miltiple durante el Hay campesinos provenientes de otras zonas de la costa o inmigrantes europeos. 52 Su economia empezé a mejorar a partir de la explotacién del banano. En la Sierra Ne gas de Magdalena son marginados, tienen caracteristicas mestizas y han mantenido una cexplotacién artesanal de esta zona lacustre. En la Depresién Momposina confluyen habitantes del Magdalena, del Cesar y de Bo- livar, que tienen un ancestro cultural comin que se origina en la actividad de la boge, a lo largo del rfo Magdalena, y en Ia hacienda esclavista Colonial. Se encuentra también en cesta regi6n, el remanente de una élite de ori- ‘gen europeo. (camer y El Colombiano, pigs. 158.159). Léxico del subdialecto samerio calentillo, Area de otras bebidas caseras, V 254 (M 3, B 1). (en) naurar, Empezar a salir la mazorca, 1 95 (M 1, 20, 21, G 3, 31, Ce 1). puyén, Retofio de cafia, I 30, Ce 2). 252 (M 20, 21, G 3, sribilin, Juego con bolas, III 294 (M 4, 20, 21, 31, Ce 1, 2, 3, 4, G 31). Con los anteriores datos, podemos estable- cer la siguiente frecuencia: M: 5 (M 20: 3, M 21: 3, M M41). 2, M 3: 1, Ce: 4 (Ce 1: 2, Ce 2: 2, Ce 3: 1, Ce 421). G:3 (G 3:2, G 31:2, G 30: 1). Con base en los anteriores datos, podemos decir que el subdialecto samario se extiende desde Ciénas pasa por Aracataca, lidades de El Plato y El en el Departamento del Magdalena. En Cesar, llega hasta Caracolf, Valledupar, Chiriguand y La Jagua de En Guajira, toca las es “¥6C TI #109 woo oBan{ -wypigets & Zz | “eye ep ouney suphnd “og | coxozen F ayes & rezodwry so nou (2) 2p woxy yp sod epeurmsp yao cususs oxzepeypans |9p POnKRI wso[Bosy eT “WHED WTN ‘¢ 2V) ZIz II ‘(euerquiojoo ‘umssoddo ‘oexeze stydjapiq) eden ‘oyony ossoz “9 A Oz “ZW) TIT I ‘gener es ‘qunyy -azuosp [2 oad “CV ZB AV $70 TE ‘Ie Wb ‘€ TW 9 ZIV) Bbl A ‘Oqurezneg ‘orsupu “OWL WZ V ‘KO “Te “0c € ZW) OBT AT ‘eumyy somo “G 8D ‘9 VIZ $02 € TW) ZhT AI “ereypND “ados 2p ounyono “(Or 06 SED VW Z7O TO *€ W) £8 II Soqfequa soy ap soseg ‘osnd ospou Ououios orvopmipans jap souowpy -ojed 4 svoseqieg “eppeyory 2p owaisoo o1pTviawgans 1'¢ 90 EMPEZAR A SALIR LA MAZORCA (asso 1 98) 6 a flor commences aw TONO DE LA CANA on dea cme new poi cng ne eftiaditia 2 278 JUEGOS CON BOLAS (1) sind ol ow ed je eile ee vib mela, soe (ge mr 258) ‘ALESUCH 239 “WSL A “PB uossa 2p orp Jp sod epeuruuasp wo 4052 jap pout 94 osx] |p ensnjt anb vong| esojfost eT “(08.9 WZ 19D) BIZ I Tuer “pound “Qr L ‘01 ‘TSN ‘Ce “0c *$20) 60¢ 1 ‘[ooeqe: ap] empeotg “oud oovgns OW “0 ‘€ 19D) got I ‘SeTEAes ap owunltro “apd “WW 05 ‘06% € TT) LT AI ®pleq 2p eutzog u> “eusjed 2p efoy woo operoqery “oS2m{ jo swazan vind ojounsssus 40529 [ep pouosBos o2gx9] jap souorepy “@ T70) HEA ‘seroseo sepiqaq seno 9p eary -(oTmoa Fa) auqilual woo epeuozes elope ap o120ds> foppeyory Ug “SourE soj v asrep z[ons onb ‘eaued op ene woo apo] ap epiqag -eFunua VSED TE TYNOIOEE OO1KF] oxaisoo osogTviawaans 1'¢ 247 AREA DE OTRAS BEBIDAS CASERAS #9 7 102 90 “E190 937 20) #90 % OTHE OE 0h D 2S reapsppensa amusinBis ey eyuosard 3s ‘So1ep sazoyarue sof 09 opionse aq “(1790 © 9) 2 TM ‘our “oonayod oly ‘S$ % € ©) © IM ‘onseltey “(790 S$ ©) €9 IIT “BAN “waxy od airy °@ 0 € 9) 0 1 «(weed shuaSojog) enBeng -olousopion3 “@ 70 £9) 0 I '€ ‘Oh OD) HZ AT SeRBIedly “(s)eyosond “(02 Z 30'S ‘Oh ‘IE € ©) 20e II Sexes & omnBereng -ousdouod “(02 Z 2 Oy D) 91 I CurAoyy -op40d ouslon’ or22porpgns j2p onix7T “(Orr Byd ‘ounquuoyog jg A ato) “uopens -voo ns read ezed aluaureuerpour operes pqey 9 ab e[ oan jap axBuvs ef upiquren opeue og ‘oatyD [pp Bsex8 eidosd ey ua ofan] semyos { JesenSe us seproo ‘ououepnusur sepeord oagyp 9p sexzosja. u9 aasisuoa A enfens ef 2p copa ongyd yp awouo|gepnpur $9 ypUy | “smeuepy 9p sButfeg svsoures sv] s9ua ap zesod = uppearsuca ms exed sour sey ves ou A yes e20d oumsuco omfen [q -orases upoy PP 21q0s epeumye & “1pS9p BIB TeD0s v a emp 28 “up AUIUNTE FE] B oTUEND UT “egtesaqos ns soxola ou & sopeynBor a2 omt0s eumpunsct jaded um ojdam> opmeg [2 ou so| 9p wpUDIORP v ‘Tere wDeION SOPE[NOUIA soxor29s Og “BIEUDT|EA BAMYIND yj 4 sednpayea woo pepruye wer vowsnueu ‘ezpsour epuapuaose ap Sozopelqod so] apuop oeoreyy “opueqenuos [a £ orszaut0> [> owe sopepranse & opyjnouia nur [ems 010s un { ouegm os[spu Jap ssumeuqey soy ups -eueuye epusngut vproseur wun sanponut 23 vround ef ug “enfenp ang 4 eypeyory ends] FON ns 9p ‘emana £ eonyod pYOMIOD OXDU [9 ‘Souquasru sms 9p sozel soon woo “esusix> wequmey eun sod wezriowere> ag “enfen8 pepra nwo 8 ap TeNUsD afa [> wos npéBAA SOT ouslon® 21qusoy jop poanipns popseuspy cepedsg wung 4 epson mung uz] -esozqos auou Je ‘seveus ered & ‘seoeony 4 seBUIsOD 9p eI OMTOD ‘SepyEG sees UoIqE 3s ‘"eas09 vf © ep onb “sassos0u opeaso> [2 2340 "BRI, BI 2p 11H [P & seUIsON “O10! - 2p sefueHDg set ueaeIsep 25 2puop “wQ, -wojog anu> sary |p u09 TREO e2EPIOQ Yep souoPETNSs se] 2psop apuoHxs 9$ sIsSoMs OUTS [> uy "Ur QQC'T woo ‘erg enBy ap ex2:g ef A “Ur OOTT ‘uoo ‘esoy e[ 2p eo0g ‘esmae 9p “ur Q9¢Z Uo> ‘euremersig, so1ag so] ueuonouD 25 9puop feureyy eIUeg 9p BPRADN eLIAIG eI DP s9U0ID -equis9 se[ 9p opuansed asa e 21890 op anB Ag ensupuad e189 op auwams ouranxe [9 uo “ugsnBy weg ogep P e3seY PPA Pf 2P 420 | 4 c00g ap ewung “upyey vung sod opuesed 2q18eD TeYK [> Opuespiog enUNUOD 21890 TY vepuy 4 epelgodsep ‘enfenp vt op ensupug ¥] 9p sou > apsop awed wuozgns msq oufon8 os2apoipqns jap worfpiB0o8 upsroogn oufvao oxszrviaeng oyaisoo OLoWIviawsans 1'¢ CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA la siguiente distribucién: todas las localida- des encuestadas en el Departamento de la Gusjira, en el siguiente orden: Richach, Fon- seca y Carraipia, con representacién conside- rable; Barbacoas, Uribia y Palomino, en muy baja proporcién. También se extiende a algu- ‘nos puntos del Cesar, con representacién so- bresaliente en Valledupar, un poco menos en Caracolf y Codazzi y minima en La Jagua, Adiciones del subdialecto guajiro coraje. Sollozo, V 198 (G 4, 3, 31, 40, 5, Ce 1, 20, 8). cresta. Vulva, V U8 (G 4, 40, 31, 5, Ce 2,1, 20, N 30). cumbiamba. Nombre de baile antiguo y po- pular, Il 252 (G 3, 40, Ce 2, At 6). La isoglosa Iéxica del subdialecto guajiro esti determinada por el area de garrapiio. Guaraguao y similares, II 202, guairefia(s). Alpargatas, IV 27 hijo politico. Hijastro, 1 @. = sti SaUVTIMIS K OVNOVEY (ecg 1 caw) . (wuz rr 27) 26 ALPARGATAS AEA v.16 (use m2 €9) CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA L£xi00 REGIONAL DE LA GuAymA bendicién de los nitios por los padrinos y regalo del padrino al ahijado el 25 de diciembre. Celebracién de la Navidad, Ill 215 (G 3, 4, 31, 40). gancho. Armadillo (Dasypus 9-cinctus), II 211 (G 30, 40, 5). hijastra. Nuera, UL 63 (G 31, 40). hijastro. Yerno, WL 62 (G 31, 40). jolén. Del maya holom: nombre de una avis- pa. También nido o panal de una avispa silvestre, en Tabasco; hecho de lodo, en forma de paquete de tubos paralelos, pe- gado a los maderos de las casas campes- tres (Santamania). Voz africana, Pieza de fibra vegetal usada para transportar. Catabre, Es una vasija grande de una sola cinta de corteza de balso y otros drboles, cosida por los bordes. Se almacena en ella maiz en mazorca. (Det Castitto, 1984, 78). Lugar donde se guarda el mafz, I 104 (G 30, 31, 40). mampolén. (Gallo) basto, II 275 (G 4, 5). manchéngale. Agut, guatin (Dasyprocta azarae), II 209 (G 3, 30, 31). 64 menudera. Portamonedas, IV 19 (G 3, 31, 40). moscén. Ins visita, I que anuncia buenas noticias 61 (G 4, 31). negrite. Garrapatero (Crotophaga ani, Linneo), II 205 (G 4, 3, 31, 5). rienda. Létigo, 1 179 (G 31, 40, 5). Léxico aborigen regional guajiro Maya jolén La isoglosa del Uéxico regional de le Gue- jive esté dada por el Area de jolén. Lugar donde se guarda el matz, 1 104 y negrita, Ga- rrapatero (Crotophaga ani, Linneo), I 205. sree eo ope EB 12D oon woe wee ore oa gos a Z7]WW 7a VaKUVNd as ZANOG Savon . ‘ 187 GARRAPATERO (Crotophags ni, Linneo) + hee to © emce ¥ dann eas + 1 As, 2 aes @ no HE nH lH te ee Son ore a Spe ee ZH 00 ZHIL9D "€ 306 ©D ‘€ *Z © “b 20h 00 9 *4 00) 9 20-0 Fens ‘nso muamits ef cussed somone oorsuppeo oraoporpgas [p “sarouaate sayep soy upfag f “(GI @ ‘Ens “Op ¥0) zIz ‘Ct uiojoo ‘umsoddo fovreze smudiepig) (anSisez, -2popad vasox “CS 70 ‘T @ ‘Op 00) O@2 AI ‘orsueBueeg ~soxd sau “(E 8S ‘Ob 90) 16 TIL ‘2-219 ‘{vo um ‘oxsas20 oun) msn ou? “Oss 8 HOD TO a '9‘€ NS) O1Z AI “ozepeg “(oalun ap) pouous “G TS OE ZO) 0 A BUN ‘mnBuey my 2p upuerus “(La € 8S ZOE 0D) SBI AI ‘omuow Jp oupy uopsonyorus “(E70 ‘ET ‘Ob 00) 6LT AI Oprorsay “afeFof “GE 0g p09) $61 I ‘ome seedmy -unymquis “(e 05 20 ‘Oh @ b Z 90 € TV) 02 IA “tint, “or “@ 8 OE * ‘TT 90) 82 AI ‘upaze> ap efey -uoss09 “ES % © 9) WI CHA vnpenS esnqureg) enpeng ‘xpnenBoyn Josatus ootsupye orozpeipans ep o2tzyT “(eT “Bed ‘ounguoyon { aanto) ‘orons uo2 epefes ouzes ap epnma. equajnons ef so oordp ord ng -oatsenr our -tsuos ap uos eank of A aumey [gq ‘sauRqey sns ap eisIp ef us ren] operesop A osorsnd ‘upiqure) uauan op f seur ap sopensed soy omounpe [edmupd ns saz ap suze ef ap sey Buozqns ws 9p epopoue® eorgusour ey £9 euesaise ugpeioidxa UN opruamuems ey A seznsom seansorese swan uppegod ng ‘sos ap apm eun ap sgndsop ‘Soqpow set wo soBuepuey soy woun 3% sopuoned souoperqyppo se] Uy -eaIsUaND epapeues e & epusney wex8 2 ap erouasard BI woo wosI8ms A ~eusqepBeyy A re PP ua upiqurer uakngut\onb— seagjog & azong ‘ap seaxy seunBje ap pe & s9qopros orueq -85 JP sovesuyNUT soruoM[a Uos sefapess0> uD smog ‘se A eyonbes 2p sowe> soy -eurusur 3] eFuTOUOINE ef 9p UoIsaIdx> ‘urorpen 30d sezopeyreg sazafnuz ap adanso eum ap ojoquis p eyeg epeyy so A qeosner epra ns ez “paws ood [g “eueIp epia v] ap seus9p & soszon xofnun ns e A solry sns e aoaxy0 soqpou sey uo & epsanbea ap sores ap ropeuod so 1q prUT Bzany BUM eTforTesaq{ “eqopI9D A aiong [Od Bp seueges o seunfd sezzon sey jemeu GM] OUND 2uDN eUeqes op aIqMOY 1g Jousius comuppe jap 21guoy jap jounyno pupruspy “ugmMgLL ogeg [Pawar uonu renuoous sey yurmueg & eiquIojoD anu vsnuoxz Bl opus opeurararap ys9 siuppoo [e AN Ng apoqumEL =p rqEG P| Jezues[e eisey soyeg so ap xg B A QIERY OY [P B09 ‘opNg opY [> opuesproq ‘enunuos feqopi9g ap ms je ‘adeky op vues -9g ef 10d oBant ‘sors A ezoBerez owo2 embonuy 2p souopeiqod seunfye sod opuesed ~embonuy reayog anua sowum soy us 2D e] ap oY [P epsep ‘auapro0 e aUDLIO ‘Baul, wa Ise “eBuojord as joa 4 3859 [op somuaureyredap p sod enupuos NOY, Soy vapiog auaHO Ty “UgIsUDE siges9pisuoo ue seasjog 4 2xang ‘eqopz99 9p seueqes Se] esoIaeNe SYOU [> 10g “2aEqV 9p vjueueg ef 2p UpPeTTEN eI eIsey enue 3809 Bf 9p Jeeprooorow suru Jo 10d ek oad ag “ugungry oqeD Je Uo FuTEUE HOD vq “wo[O =P sutuy [> 9pHp aed wary eieg Joust osnsupyto ofoquspgns jap vax{ps3oo8 uproar YONEINI OOWLNYLLY olDeT¥IGENS OyaIsoD OLoFIViawans 1'¢ CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA B: 5 (B 1:3, B 40:2, B 18: 1, B 15: 1, B 4:1). Ce: 4 (Ce 3: 3, Ce 50: 3, Ce 4: 1, Ce 5: 1). Su: 3 (Su 3: 6, Su 4: 4, Su 6: 1). Con base en esta distribucién, se puede establecer que el subdialecto atléntico interior comprende localidades de los departamentos de Cérdoba, Bolivar, Cesar y Sucre, En el Departamento de Cérdoba se pre- senta en forma més representativa en Planeta Rica y Ayapel; en menos proporcién par- ticipan las localidades de Sahagim y Tierra ‘Alta y se alcanzan también los puntos de Cereté y Tres Palmas en forma mfnima. En el Departamento de Bolivar se extiende cesta subzona en especial por Villanueva y con frecuencia de minima representacién alcanza las localidades de San Martin de Loba, San Basilio, San Juan Nepomuceno y Mompés. En el Departamento del Cesar continéia por Chiriguand y Loma de Corredor en regu- lar proporcién y de forma mfnima llega hasta La Jagua de Ibirico y Gamarra. En el Departamento de Sucre intervienen con participacién considerable las localidades 68 de Corozal y San Benito Abad y de manera tangencial toca Ja poblacién de Majagual. Adiciones del subdialecto atléntico interior ‘aguantar. Encarcelar, prensar, VI 29 (Co 2, 3, 4, 40, B 1, 12). are. Anillo liso, IV 41 (Su 4, B 40, Ar 2). arquillo, Utensilio colgante para preservar combustibles, IV 157 (Ch 1, Co 2, 3, 4). barbasco. Material de la escoba, IV 307 (A 1, 3, Co 10, 11, 3, 4, 30, Su 1, 10, 4, B 16, 4, 40, 10). gancho. Asa, IV 197 (Co ll, 2, 4, 40, A 20, V 21). makz biche. Mazorca tierna, I 87 (Co 1, Su 4, B 4, Ce 8). srillar. Majar el arroz, 1 145 (Co 40, A 20, Su 3, 4,6, B 4, 40, M 21, G 5, N 30). La isoglosa Iéxica del subdialecto atléntico interior esth representada por el area de cis- co, Virata, VI 20, machucador. Mano del mortero, IV 185 y manal (de anjeo). Ceda- zo, IV 210. 59 WHY “PV 6 ETH oz 1A cam) 164 MANO DEL MORTERO 2 mnie om +2 @ Ad 2! crac ivan ozvas (ow ar orm) CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA Léxaco pe céapona granero. Lugar y utensilio para almacenar arroz, I 156 (Co 10, 11, 3, 30). mazorca de mats blandito (nuevo). Mazorca tiema, I 87 (Co 1, 2, 11). mojén. Armadillo (Dasypus 9-cinctus), IE 211 (Co I, 2, 4). napa. Iraca (Carludovica palmata), 1 246 (Co 1, U1, 3). quifiao, Guaraguao y similares, If 202 (Co 1, 24). Adicion del lezxico de Cérdoba chalupa, Embarcacién de pesca, VI 114 (Co 10, 40, Ch 1). La isoglosa del léxico de Cérdoba est de- terminada por el érea de granero. Lugar y utensilio para almacenar arroz, 1156 y quiftao. Guaraguao y similares, If 202. 72 = ose nt stop oe i Seana so pm pe sea op ZOWEV EVNIOVWTV VuVd SOIMSNALA 4 SHUVOL ’ (ost 1 came) 185 GUARAGUAO ¥ SIMILARES 4 soto 2 ne 1 eee omits — A pin wom sites “RSI 1 ‘exquiats 2s anb [eonk 9p] ones 2p oz0r1 “o8sspe 2p eazy jo 30d EPEP VASO 2uoMS 2p o2H491 JOP BSO[Bost eT “9% © TNS) get I BIG -wiats 98 onb [eond ap] offen 2p ozo, “oBttspa sons 3a cong] Oyaisoo osogTviawaans Te (use 1 158) 146 ‘TROZO DE TALLO QUE SE SIEMBRA ¥ mone ese ge ton lane see sem ony we pin ee ene ft esodenee ¥ plane 2 vise 2 sees Tea een re San A ts Csr ear ie Jeeta Sl sso cme vepuersgnxe A pep -envai ‘owuarureuosede ns o> ovozreq |e [en -uidso A yeumeur sojea oye un opmaine wey 7] ‘oso yar auauEepuoY muds un { ous -euoripen opnuss un austape 28 sozopapezye sns & uphedog 2p vzpsou uppelgod ef wy “eupay 2p o2t8oox2 A yepos smueiqure ossnu ns ® opeiueldsen ouvotze [ap rested ap seuns0y ‘earesuo9 [eso upPapen ng “apjagar £ osoyn8s0 rayjdso un sora uo eazosqo 9g “eouspusdaput ‘ns Fearasuo> sod eqpny e[ & sours soy op f soynpe so[ ap ,sopenSiyp,, o souiop>a sot ap ‘ose Ja s2 oto SeofupBouIs0> seopr sns uD { sonssoue sns us sepeBtesre semuaata ss e ‘waneford as anb ‘esorSiyss-onr8eur aquour ns 2p anred & peptanearo ey ‘pepiansaye ey ‘seueouze soopex ap ‘exBou uprDe[qod e] ua UeDeIsap 3g ‘soda sputap sof wos 4 ys onus sauorun se] 2p span e auowpenpex# opuermume worny ‘woperqod wex8 ej wemnsuos anb ‘soznsou soy fsomd asopupruayuea soiBoqtaud so xearsuoo voremoord & euvone> wen -owtre ve] worewzoy Soadom> anu> soruour smear ep soffy Sooue|g sof B omens ug “euaBypur ugwe|qod 2] 2p [p gpidord os ord ‘exBou ezes Bf Uo afeznsom Je uppsuedxs ef ors as sosoueded sewed 2p UopeayRENs Bf UG -soyorp 2p epuere A uopeztjeuosiadsap soeur Bf & orput Te ofmpar onb senuorur soure sot ap smaeaso ‘OunXpur [> gaxeup ‘epuoratoous B op cmnsy woo ‘epeareur Ue) [Epos UpPeoyRENsS eT “(Gh iS661 ‘oftav1g) euvoneD upPeIIND -opua 2 ap sojemano souoned soy 2uqos apze sur A uppemujnoe 2 ap sovusrureuorsuny soy uoxednapsuo ‘Soyepare saqpea A ens Bf 2p sopeprunmioa sv[ 2p eposeut ¥[ 2p peprysop BI & sopequaszua ‘saxsony sms A sEzpo[epg Jopesibuos Jp awsweradsa ‘sajoueds> soy 9p Jopeurmop s2~Ie9 |p, “ured eNO 10g -eaw[s omspur un uD ‘0/72 ‘anu2 wese> 25 A ‘ofons [ap sezaurur sezonbuz sey ap outo> yse ‘eze> ey ap A voted vy ap “exzan BI 9p soronposd ep usta soparoqu soy LL eset ys “Ustolst ‘ax Tes eBaedoasy 2p sungucjen vere {S209 P Ue eiBoU sess EL, GOOIN TOlng “soszpps> so} 2p uppedpuews ey epeureposd ony opueno “Tegl asey opuapnpar any as oruMmU a1s> ‘oBrequia wig “go0yp |p we soxBau Zep'g UE, ssiBox as ef B//] UD ord SeMAON UD upHEN -w2oues weiB woo ‘ggo] B BIUOUIDY 35 souBoLze SOAEP>s9 SO] 2p upPonponUT ud eT ‘seooeqreg op 4 oweny [pp “uen{ weg [pp sued ey u> oqo -epadse ‘9204p [sp somuTE sonued soy wifou exer B| 2p ommmopasd op sonus> wog “(99h “Bud ‘ouriquojey gq & aso) edomy & muy ‘eoupmy ssomoupuoo son 9p e[ s a18 B] 2p euoIstY 2 CourquIDOD osFIeG PUT -seujur se] u> sefeqen ered soiBau soxepss> smBosuo> wep -od spuop ‘eouyy us uoresu29u09 2s sojouedso so| ‘eismbuoo | 9p ootBooays anboy> > sod & edoing 2p sepeuodun sopepausyu> se sod sopeurzoip ‘Sorpuy soy op ouonu epides Baie iuozes auomBis ef sod seuoumBse spond 2s o1s9 fei8ou uo‘eiqed sod usu -Pdpuyd opmnsuos piso odnuB aas> «joing ‘3]o0nN, ensturEs anb sovep soy uo sopeseg oaifgood pap euquioy jp peangyno peppuspy wr oqund je aquoupeuy osu ap enaig e esatsene ofsnsony 3p upppe|god e| exsey spur ood un apuazse fants osmo ofno ‘onng ory [> wsey [eIUap “PQ eNIEPID ef v epsered eun0y ud o8>ny vagns ered sopenog oo soxruny soy u> 9fereyy ong [p 40d epupuos serquiojog 2p [esuspm20 ans ouanxs Jp ud ‘Sare[Sueyy ogeg [> wisey caused 018920 [P 23q0s [BION [9 vopI0g wou req 80D BI aIGOs “FuTEeY OD IMs OWNED Pp SHY] [> epsop apuanxd as ugrBax esq onfrond onszqoip yop vorfesBoa8 upsovong:) comspova o1ssTv1, Oxaisoo o1oTTviawaans 1'¢ rrr La poblacién rural, de ascendencia predo- minantemente ind{gena, provede en especial de los emberas y los waunanas. Sc caracterizan por su pensamiento gregario, tradicionalista, empirico en su produccién y en sus hébitos y patrones de conducta transmitidos de padres a hijos. Igualmente, se destaca en ellos el sentido sustancial que le atribuyen al trabajo, al que consideran creador de su propia exis- tencia, asi como el orgullo por su tradicién cultural y su idiosineracia, el respeto de sus familias, el gran sentido de solidaridad y el cuidado de preservar el amor filial (Cuavryo, 1995: 48). Léxico del dialecto pacifico amargo. Material de la escoba, IV 307 (Ch 1, 4,5, ©, Cal, N 1). azotador. Recogedor de arroz, I 141 (Ch 3, 30, 5). chimbilaco. Murciélago, I 207 (Ch 3, 30, 5, 0, Ca 2, 10, 1, 8, N 3, 40, 6, H 50, (en sefforita). Mazorca antes de ser utilizable, 1 88 (Ch 3, 5, 60, Ca 1, 30, N 1, 4, 40, 31, 6, H 50, P 1). gucucho, Del quechua huacche: huérfano. ‘Ademés de esta acepcién le damos la de expésite, echadizo (Tascéx). Huérfano, II 67 (Ch 3, , V GL, Ca 1, 10, 20, 21, 4, N 3, 81). hojablanca. Bihao (Heliconia bihai), 1 245 (Ch 3, 30, 4, 6, 5, Ca 1, N 3, 30, 1). merienda. Comida, cena, V 234 (Ch 3, 4, 5; V 3, 62, 63, Ca 1, 2, N 1, 3, 30, 31, 6 Am 1). naves. Hojas de la ventana, IV 118 (Ch 3, 10, 5, 6, @, V 2, 20, 21, 40, 3, 41, 42, 5, 6 60, 61, 62, Ca 2, 1, 20, 21, N 1, 3, 30). naves. Hojas de la puerta, IV 109 (Ch 10, 3, 30, 4,5, 6, ©, V 2, 20, 21, 4, 40, 3, 41, CARACTERIZACION LEXICA DE-LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA 42, 5, 6, 60, 61, 62, 63, Ca 2, 1, 10, 20, 21, N 1, 3, 30, Q 6). pareda. Traje del hombre, IV 5 (Ch 3, 30, 5, Ca 1, N 1, 3). sencillar. Cambiar (un billete 0 una moneda), VI 59. (Ch 10, 30, 4, 5, 6, 60, V 3, Ca 1). velorio y canto de alabados y chigualos. Juegos y cantos de velorio, III 121 (Ch 30, 4, 60, V3, Ca 1, 3, N 3, 30). De acuerdo con los datos anteriores, se Vz 14 (V 3:5, V 61:3, V 62: 3, V 222, V 20: : Vv 42:2,V 7, Ch 6: 5, Ca 2: 4, Ca 10: 3, Ca 20: 8: 2, Ca 80: 1, Ca 421). Ni7 (N 3: N40: 2, N 6:2, N 4: 1). 3, N 1: 7, N 30:4, N 81: 2, Atendiendo a las frecuencias anotadas, se puede concluir que el dialecto pacifico esth representado en realidad por el Departamento del Chocé, précticamente en su totalidad. ‘También conforman este subdialecto los depar- tamentos de Narifio, Cauca y Valle, de manera parcial. En el Departamento del Choc6 participan con altas frecuencias las localidades de Arus, ‘Névita, Bahia Solano, Tutunendo y i; en proporciéa baja Riosucio y de ma- nera minima se toca a la poblacién de Acandi. En el Departamento del Valle se encuentra Buenaventura como tinica localidad que per- tenece al dialecto pactfico. Sin embargo, s° aprecian otras localidades hasta donde llega esta influencia como son Cali y Florida. Tam- bién se contemplan algunos puntos a los cuales alcanza este dialecto, aunque muy esporddica- yjonBryo sopogopw ‘Teyq eruooTey) ovwg ‘sunygoloy ap vary [2 10d epeyuasoxdax yas onrfpond op2apoip [ep BND] wsopBost eT onodon oyonond somsrmypan® onsfsond ox22peap jap weBysogn oxy] “(Cad tH V9 8% ‘oF ‘Oe ETN ‘08 ‘OF ‘8 F ‘OL T 02 Z ‘89° ‘29 ‘I9 ‘09 9 ‘9 € ‘Zh ‘TP ‘OP ‘TZ “02 % A ‘09 9S ‘DE € OL ‘T.4O) PATI ‘(euxeur eyqinong) eueiny -(vivg ‘SaAENL Sozvg ‘OOINPOW, ‘OKZGHOQ ‘OIE aoaray ‘evTvyy) wooyIginond ap sods ‘eun 9p asquiou :ayedus enponb Jaq “oyadoz (CV TN 80 “@ Ts N ‘89 2 “8 9‘ € HO) oIz AI ‘eueBuEpeg “sun2000y 6L “OE ETN “Ol ‘T ¥D 09 9 ‘S ‘Zh ‘OF ‘TZ ‘EA 940) $6 1 0000 [pp wuioxs emposuy “ndozse “9 NS © N ‘OL ¥O % OL I HO) oF TA ‘por 9p apuax 25 onb uo epuaty, “ozny GW “GPO ‘ThE A099 YD) Ef AT ‘OnOD “ot2ang oxsfyr0d osg2poip jap savory “mug PT A ysoiog ‘epyoyg eT umeony ssoyund senomis soy © worpgzods> dno praueus 2p UapUoprD 9s SOMDUHD|S sounBly “seooegIeg A gpuenosy foreumy, :oquamBrs [> so ‘seysond “$01 ap oruE JP UNBas ‘aUapus.s>p u=pro ekno ‘seunson auameadp sopepyeso son uensifar 9s oe ap ouaureyedag yo Ug cuyhedog A rea Fed ‘ened 2p souorelgod se szusurepuee quer Anat ezuese Syumpy -ealig A sopez0yy ‘oewpyind 2p sapueives 2p sopepry snues vlep 28 upiqure; epuenyur -Sqo ON “onBuaxpoyy ap wen{ weg { mnbr ro;9ppIp 2189 ap sured uemnz0y anb sauoreyqod se[ Sop wos vane [pp ormamewredaq [> Uy ‘uppewrasaidaz sousur eypnur wos une oun ais ug “emis A soiqoy ‘exmeg fepuig ‘enfeq ‘eSng ‘ued ‘epnepuy ‘opfaepjoy ‘oro, ‘oBeuzeD :uos sowsg “you owaisoo oLowiviaugans V'¢ 23 BIHAO (Heliconia bihai) re tans Yon (use 1 205) ta es qu tn Neg Seer ing por mig ad Sear iirc ee cna 00 gap map go gon oF peepee pase epsesnes En cS BU = Se red op eed mug mg asi sig ose ce one syeoaeet SU SE ee hg Sete og Saco Spoon en ogee and sop om pr ope eg (ovamipe ovsajdng p up soa uopand 2 ‘28 soot sous ap snes} ropebofp © sopene 36330 open neey — SSST TT SETSG san os aon 8 ssp © ps ae ORIOTHA Id SOLNVO & S09 (et mr sem) cause wv 5) 5 ‘TRAJE DEL HOMBRE © vat sooo © vende ees wn © vei come vfs 1 decutaes oo ouneyd jap 4 oxo Jap aBne [> uop -esourqy & ‘Bus epuepecosd ap sayuexByuray woreBo]] 9p “and & XX offs [pp sepeogp sexud sey Uy “swwammpmusurepuny ‘eoneD ppp & vonuype £802 Pap Bjuoaord vouelq uopeiqod ef “XIX O18 BPP soeuy y “euewou ss sod epezs mere ‘oURIG WyHEIGOd | gRUsdUOD oF ‘OP -qind we fepodso uo ‘Souegin sorseo soy uy reves 4 eroqur sojpou sol e sepons Sur eynsor ‘oBzexpediic 2p soze] ap A seypurey par eydure vun 2p ofode woo uegeleqen sofeno soy Js anus sauesip ‘reopze op eyeo “year ‘ourypyd ap soanno soy conbed op upper ey “wagyiSourp pepisuap vfeq ap ‘sossadstp sovazoqis soyoses k sep AUDTALA Se] Uo gquDse 28 exBou uDeIgod eT] “(1g Bed "1861 ‘eBojodonuy ap ouequojeg ommnsuy ‘nofog ‘opuusuy viquojoy 2 » uprsonpost “Wl We “,9004D [ep seusdypuy,, ‘ororeavyy ‘or -a¥d) sono anue ‘pperury ‘preqeg ‘opinsunyy ‘gnBan | om ‘oreny [pp sowanye A sor so] ap sessoaqeo casts. weqey 28 ‘u09 sorsyguo. uoreuifiu0 2s ‘ured eno 10g -euoz eso 9p [e105 A ooypIBoa8 alo uo eAmapsu0D as anb ‘oweny o1 [pp erpour A eye seouano seq ap sexqur se] 9p uppednso y A exfou up! -eigod zap uprsiodsip ofmposd 2s ‘soaepps> uo epeseg eyrouros ey zeuquun je ofnposd 2s anb uppeiged e] 2p ousrareuspzoas |e opiqeq “Tewojoo es 2] 2p Uy [> apsep ezzony sokeur wo TesU -o & oanensturerpe ‘oonyod onuzo Jp ‘zu2ur ougisty “opis ey [enU2 UugIBosqns ey “eyBzoue 4 operpruesye ‘oa -onponse 9p Sofptaios so] 2p uavareo sepustata seqpnyy “seupoysnesur seoisyq sepepysenou 2p oye spur sorpuy [p sod ezizawere as oveos0q9 BqRIQ, [P anb seoeasep op sq “sosurUT sajqeiu> soj Ua 4 sesazpeus sesoidurs seq ua soroeq ‘utes o ‘saiusipusdapur sazoperase owios ‘Fe “UY se] uD sozzqo owoo weleqen {je UeNUA “too sousmb ‘eye wis uerepanb 2 soaneu soy £8 anb e seBny orp ezzan ye ap pepardosd ap sot TUR Op Bayes ET FGeIN) ep upHBosqns ve Uy “(cE #9661 ‘oNaral) BE “2yyad 2p uprorpuoo ns Jod soprun ‘opeotiquit wey as upg ozd ‘opeuoxuos A opeu sossuen wey 9s odumep jap OB] o[ Y “[eEDos uo1exoyea yenBisxp eu 4 soorerpuoss sosmo “23 9p uopnginsip yenfisop eum oprus wey A wemoemuy amb ‘ooueg A soueosoyposye ‘seuaSypuy :soyemmoopes sojpour sepues® son oppopeasid wey cyusureuedsp 2189 ug “(90 + -wendes 2p 97 “6 “wyu SOT “FIGHOTED 9 SV, couped [ep 2800 eI Ue Seopneq sof 4 ‘uen{ ‘weg of pop ekoy e] Us “Sovraquis 4 seureuvou so[ ‘orenY oye [> UD ‘SoerEID 0 S090" SO] foeny ofeq pp we 4 yqeiq ap oyo8 pp wa ‘seuno soy soyjo anus ‘seua8iput sodnB sossoa ap sod openigey equise go0yp [p ‘sejourdse sesopeasmbuo> so] 2p epeS2y] e] op sy suo ontfpond oxmepeipgns [ep suqusoy op peangyo pupssuep] “pureueg uo> aru Je we smpuoo esed soyeg sot ap eueiog 1 sod opuesed as00 Jo emey aBmnp as jen PP spaen & ‘opng ory pp wisey eBaIl ‘op FQ 01D Jp & eTeUTEEN oD Je ‘yuRAe I, oxraQ [2 ‘senBereg soy ap eM 109 eI sod vppered euusog uD 1 ‘89 [> Ug “opmBunyy ony [op e229 Ie [PP ojwatmeredag |e woo amu] [> sod 2189 B 29820 ‘ap smnfos ezed aissoms owanxe [> us exqurex AMO "og F] ewey eFoqT ‘opneg Pp rues 2 woo opuenuny ‘soquattI09 ge [> ‘ouRTos sung ef fozreyy ogeg JP weyesezqos apuop copped e1s09 e] vopiog Syureueg Uo arss0ms aang [pp aued aonb ‘92049 [pp omoureedaq pp sued sofeur ep sod opmansuco yas ouou ongfsond opsaqospqns op vaxfpsBoa8 upronga, SIHON cOLWppVa OlozTvidgng OVaIsoD OLoFTviawzans 1'¢ CARACTERIZACION LEXICA DE.LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA en la década de 1920, algunos lograron cons- tituir empresas comerciales poderosas que im- portaban bienes de Jamaica y Panamé, a través de una flotilla de buques que remontaba el Atrato. La poblacién blanca de Quibdé, a pesar de que desarrollé y mantuvo hasta la déca- da del 60, aproximadamente, mecanismos de segregacién racial en la vida diaria, en algu- nos aspectos (acceso a la educacién, activida- des festivas, uso de ciertos espacios piblicos), adopté elementos culturales de los nativos ne- ‘gros. Entre ellos se destacan: la organizacién familiar, el papel central de la mujer y de la abucla materna en ella, los lazos de compa- drazgo, las concepciones del cuerpo y de la sexualidad. La poblacién que prevalece en la subregién central es la afrochocoana, excepto El Carmen de Atrato, donde predominan los inmigran- tes de origen antioquefio y pequefios enclaves embera. Se observa el traslado a Quibdé de ‘mujeres en busca de educacién para sus hijos, mientras los hombres suelen quedarse en el campo. También en esta subregién se presentan {indices clevados de necesidades bésicas insatis- fechas. Sin embargo, la educacién y la salud presentan una mayor oferta en esta zona en relacién con el resto del departamento. Como en el resto del Chocd, la comunidad acude a un sistema tradicional de salud en el que predomina la partera, el tonguero, el yerba- tero, el curandero, quienes suplen Ia falta de Jos servicios de salud institucionales. En Quibdé se registra el subempleo como fenémeno social creciente; por ejemplo, abun- dan las ventas de chance, las rifas, las ventas callejeras de frutas, comestibles y ropa. Una gran cantidad de creencias y costum- bres rurales se incorporan al modo de vida urbana en Quibdé. Especialmente una parte considerable de familias de los estratos mis pobres, vive de ingresos de origen rural, agri- cola, minero y pesquero. Es comin ver hom- 84 bres y mujeres que viajan con regularidad a sus cultivos y minas, y también grupos que regresan al atardecer a Quibdé después de minear durante ol dia. En la colonia, probablemente el litoral Pa- cifico sirvié como refugio de contrabandistas y cimarrones. A comienzos del siglo XX lle- garon inmigrantes del alto San Juan, de los ros Atrato, Condoto ¢ Iré, que recorrieron las playas y conformaron aldeas playeras. En- tre sus sembrados figuran cocales, plétano y attoz. Se han encontrado asociaciones entre emberas y negros, con cruce matrimonial y de rasgos culturales. La mayorfa de Ia poblacién de esta sub- regién es de habitantes negros; siguen en me- nor proporcién los embera y los blancos. Estos ‘ilkimos se concentran en las cabeceras muni- cipales y su origen reside en los colonos de Boyacé, Cundinamarca, Huila, Valle, Caldas y Antioquia de los afios 1930 y 1940. Predomina la economia primaria; se desta can Ia pesca, el cutivo de arroz, el plétano y a explotacién de maderas. La zona costera presenta una mayorfa de poblacién forinea que va en busca de fincas de recreo y aserrios, principalmente. En la subregién del San Juan, la mayoria de la poblacién es de origen afroamericano, aunque también se encuentra poblaciéa wa- nana y de inmigrantes blancos dedicados a la explotacién minera semiindustrial. El tinico municipio de la subregi6n, donde predomina Jos blanco-mestizos ¢s en San José del Palmar y su actividad econémica principal es la agro- pecvaria; cultivan especialmente café, cacao, mate y frutales. Mientras que la minerfa industrial no ha ‘generado cambios en la estructura poblacional ri en las tasas de migracién, puesto que los trabajadores han sido nativos de la regién, en Ja minerfa semiindustrial sf ocurre un cambio, pues no sélo atrae inmigrantes temporales y desestabiliza la pirémide poblacional, sino que nn “TL AI ‘wpoy [PP sexpata toons 4% AI ‘opusrmy coquins §€, AT ‘epurur 2Y “Ueguins ap vay [> 10d epeurmxp yas 40% oosfzond on2eepgns [9p wso[fost eT ans sousmypant 110M onsfsond opzzqmipans jap waBssogn o2rxzT “(LVS € ‘I 40) 491 I “(yUeMase ‘BysED0IOD “dds emosoyzuEX) eeFEW “920 “(GW ‘S GE € FO) 902 IIT euoned ey ef se1q9|S9 op woUEPY “orusnumguinD uot oxsfyed o1sepoapans jap souoipy “opusuman A BON ‘Sopnsory ‘MBauZD fsnry ‘oUF, “0g eyed ‘ppa10D iaquapuadsap erouan2247 2p ‘Wepxo ayUa|NBIs Jo us ueysard as oroTeIpqns ‘2189 B soquetpuodsa1z0a sopepyeoo, se] “oonugpe oysiso> oneperp [pp aired seeq onb spuesy ep ugndaoxs & ‘92049 [pp cmsuexedaq jp uo wenuanous 2 onb su -orseigod ap pepyeica ey 1e0 30d opeunrozuos piso auou onsfyed oszapmpgns jo anb rap sowepod ‘sazotzayue sowep soy B opuspuay “@ * WO ‘€ 109 HO € #01 YO “39-9 “IS WO “b *08 YO 6 #€ HO) LHD auaMBIs e| s029]qeIs9 apand 2s soyund sof un$2g “6 ‘e ‘€ YO) 6&2 I “(syreBa wrreuasey) ozeqeeD “(sozvg) eBapea ‘esjoq :myss emypanb [acy “aps “Os “OE “E YO) ILT AT “up80q ap sexpag saan “(9's OG € “OL E40) ZZ AL “opuormay ~oguums “(95 OE € OL YO) EZ AT Tepuouy umguns SB “(09 % YO) SBT AT SereypeYy aedaund “O19 % YO) Zé | ‘oprdie:d ‘oxpeusdseq “enBussond “(09 9 € YO) Sor | ‘sorelpdeuedsy -oym8p sso orsfyrod op2zzospqns top 07877 “Ppedss ugpezmbzexa{ e[ sonpord -21 A squopefiygo seasnu Jelap woo ofgs ezeu sure mstenusosep a8ne [> spuop ‘epevopueqe ugifex eun op sodropred uayuars os ‘oyuasord P tseq ‘or0peqgod 2p sodn sopuesi son so] “sepneduroo serousel9 seypnur ap ylye sey -sezpsour-oouejq se| 2p sexdoxdut sop -epianse Sedor wear] ‘epropeued woeq ‘semnay uopuos sexu 0: -aurur B © ‘sejoop1Be sazoqe] e opeorpap exBou ugpejgod e] anb oes ug ‘sooygnd so8 “Re So] Us solseuoUNy o ssrEDIAU0D oWI09 “soueqm soose2 so] ua woseogn as & sojemr sorreyoidord wosony ou ‘sejooysSe sopeprance 2p uoredn20 2s ou so[euorpen soznsour-ooweyq so] ‘oleqen [pp uprraNp tr] ep owed jo uy “soome> So] 2p ugpeurureuoD v] 30d ep -eoaFe OITA BY 28 eDsod e] “SopesUTUT sosmoor So] 2p upped vy “auaidiouy so eapeues ‘ered uezueoye seuade onb soy ‘ourey & eye> ‘oueig[d ‘cond eur ouoD “eID 9p soaRyRo wexquioss 9¢ BIS[TEpI09 B 2p soungje ws ojpg -oumpem A perany -suen 2p sopepmpsey se] 2p ofode woo ‘up1> -euodxa vy e ayuaumperodss sear woo ‘sono anue qeanes A eeu ‘epuen8 ‘e)Bueur odn ap soaupoxary & soaup8our0y sonbsoq sol ua [soroy ugpeojdxe ef ap 4 “eed 4 ouneid ‘oxo ap sauoponposd sms weeysap as anb ey ua “eyoUTUT e[ 2p suewedpuLsd opusdep owew -eurdop 2189 ap efurouoss ey] ‘fesuee ug “(hI #9661 ‘oNam{) eaneU uorreigod wsndxa & sajeso] Jepos emonnse ve] A yurouos> ep asqos souowserd sesoueB e ezuormo> upquea oxaisoo oLDFIviawaans 1'¢ Dawe Se a “oy meer our oe ops) oO 5% B> ID) AFM “pap wy setae py sun pe for oF o- Fn ome © Ge § oe ‘uvaNaW on. (amo “9 "Sg =n16 @ 29 =o #9 205, 188., 29 Costars use xv a7) 150 . PIEDRAS DEL FOGON ABO U5 © pds de fin Bake Abide ¥ fon Rec oI IA fesod 2p ugpeorequg voypusod § ose Il ‘eereur ap opeBree odty, -psoml “1 Ay “eI -2qUg “seendus 2p vary [> 10d epep yrso uns onsfsood oxzeqetpgns [op errxz] wso[Bost eT AO “T8O 9 ‘Te TN) Ist A Paeg “venoued “sH ZO “TN € A 09 4) eZ A “wre OF AG anUD auempeued emo: as anb ‘ozonme pp & ounkesop Jp anus oyu ou0y “nypaugue 1S We AE ‘Or “LPO TN) 262 III ‘SeIndod apreg ‘onpnums “Ce yv "Te ‘OE ‘€ TN) SLT A ‘oonpUSY ‘osoBoyo ans onifpoed ons2qespans jap souowpy voumespy A seoseqreg ‘ououresrpgzodss onb -une ‘ugiqure) uedionreg ‘2[qezopisuos ersuan> 23} BUN weWayTUeNT ooeUM] 4 ppuendsy 2p sopepyeoo] se] ‘outeN 2p omnurearedag [> we XK enBuarpeyy 2p uen{ ueg 4 pnbiqury ap souopeigod sey wedionred eoneg Jo ug “eppuansayy eunruyu woo upiquien ‘euoz Ee] 2p gua ap ound oumos ‘sajgoy £ uppeussaudar efeq Arar uo> ‘eysisoo pept[e20] orm owo> emauoaeuong wquoserd 95 2], [ep owusueuedsg Jo uy comme, A wont TEA ap sowsurenedsq so] 2p sopepyeso stood uDuDtarUT sus ooyftond 0229/04pqns Jo wa anb AMnppu0 wormed souousrue sonsiBor so] “389 ATE A) TEA rs “(1218 N ‘206 N ‘SEN reonsrpeaso aqusinBis ef wIUEs card 38 “saroursyue sovp sof 2p pmata uy “(OE ‘TN “OL ®O ‘9 “€ A) SIL IA ‘20d ap ssuopearequry “ojpuzod “(ig ‘I 06 “€ NT 2D “€ A {08 YO) 962 IMT “eueoNg -opagesus ond “@L ‘TD € ‘T.N) GZ TIT ‘eereu ap opeBreye odty -prond 68 “(EN ‘OL ‘T 8D 09 YO) 7 IM «()) Endod & onSpue apreq ap a1qUION, -v8nf “(1 *D TN) 882 IT epHMD 2 wo odwon yo asreparug ‘asundid ‘assndsduto “(OL TPO ETN) Td AT “esqoyug “somndius ans ortfyond o122poepqns jap oxteyy -emmusneuong ud ‘ooyeg [PP euaatg F] 2p [eUoPEN opeumy Je A ooL9p[Or Tansy p Sooeuny w> ‘oeumy 2p [earu = pp & oouped PP PIMP! 2p [eansr soumesny ua ‘eydeny ap Joes [ap esa Ee] Sscooeqieg wo ‘Seooeqieg ap soyearusey, wyposy ap wen, vl op seysoy sey mbiquiyy ‘ue Sexequyg wueg & s0UOY UD sofeuoned sei so se] redesop 26 “opepiansoy se] ony e3s210} upperojdxs ey A eyopeueS ey ‘emaynouSe ep ‘eyrourur 2] wa sepequasardar upyso ugrBor e359 ‘9p seormguose sapepranse soredround sey -seseuenS A soped ‘sovfid ‘ssooed “sojojoo ‘sooued ‘soppunurel snqin se] © soqusT suarnd sew8yput sod opeugey eqenuosu> 3s eoneg Jap oqwoureuedsq [> onb senusiyy -sgoaoyp A sopreo ‘sppuenost ‘SaueuTeOU soy sell anuo ‘seusfipur snqin sesorumu sod seped -no0 weqeiso ‘sez19p seis9 v sozoperstnbuo> so 2p epe8oq] e] 2p soe ‘ene Pp >IEA PP oyusmeuedaq [Pp ooyped jep ugar eT ans onyond oisepeipans [2p 2uqusoy op [eansyno pupssuep] TBA. PP cwaureedag PP assor0u jo ua vuapepSey ewung ef sen “uoou9 wiseq] [eNEPII BIATEPI0D eI] opursp -30q o8on] ang ‘sorepBueyy ogen A yeleoseg wung ‘fe woog ‘euresseng ewung ‘sok ay mung ‘ideng eye ‘0209 mung O woog ‘aprezuay ouang ‘seBmI0], ‘emauoabuong 9p eyed ef “Opmy>! [p ‘eusjepBeyy eiung e] 10d esed ‘eoyppeg eyS09 e[ 28G0s aIeA [Pp cwsMENedsg [sp 2S2010U OUNSNXD [9 9psop apusnx 26 Sy ans coxfso0d opseqmspqns jap votfguB023 uprage) ns colupva olseTviasng oyaisoo oswivicwgans 1'¢ (use 7) ENHEBRAR EA 09 8 her eh eb rine ene] (50 ez, emis Me PRR SAG MRSS 3, pt de 0c Mev “Seo ms ipa! oe PY SD (uae vr 114) 100 EMBARCACIONES DE PESCA. oom ere he Ate ‘aie to 2 leche a (Ch he fn de edt vivant dao ‘Algunas voces relacionadas con Is canoa Pro Teoma de us om gr Se gis a are ni a HATER SNS CAraoc sims teen “cmt scm fp nb pao an (AT sen cn rae up$os ‘ommoureradurm [9 u> waprour (0333 “ops -p ‘opejdus) seongum> ssuoripuos sey ssoreSnj A seusoy sayuaranp sns Ww {Epes oer Jo akngur ‘oowy aqusiqure orpaur J 4 axBues e ap spur e ‘opueurereduraa ap sauopenes sewso wg °(9g :0L6T ‘vsaW aa aay] °,"/SUBUTEPIUYFepuT seo ‘peprpurgord & peprumur e us ussorede 2] spur ueumb 31 ‘38 sezeuoa spur senuarur anb ‘eljoqe> 2p oq -iAq un oud anbssd ef aun eypqup-ouedsry ‘un, :zepaons aqgp jse A resoyp onb woven onb UPrs eI ap souoperudaur 9 soruarumues wad “ms owesOUDIUE onprAIput [2p 121096 faq, *(s00ueq 0 sous8yoqe) savusrpusose sns upBas soye & sofeq wos eimeiso ns Jog ‘oaneormneso2 owusma[a outs ofjnummer [> vuezypn sounspe 4 soma] sounts 9p 0 oused & any segey ap sy ‘sosoiSyar sodround soy ap osomadsar nur sa A soumy [9p oppuss vex un aap ‘Sazqumysos sns f ex1on ns 2p osozoure A wistmany ‘oapstaard so oupue 1 vouped |p so esp op a1gsIA ezaqeo ey A yednuB peprun fey ‘ep & owzo1 wo ex opor 4 yeqwaurepung oapaqu Jo 59 eysares PT ‘PepHepyos vl Ue eptmy 2s [erI0s UproezrueB10 7 sopriojoo sopuesB ap A wou so equpumsoa ng “seorda seprenoo sey A ouryiaqzoa Pp ‘eugend ej ‘ezuep zy “ompsed [> ‘oonqureq [2 ua eysomuem 2s sendod mands 1g vera nse A ofgand ns e eiousuood 9p opnuss ues8 un wos & epnsn{ 2 & ach 2] ap soBrure ‘sorsnon y>e) “oq[ouDs ‘sosammUDKe ‘Soxopapuasdu> SosouoqE] Sorassly ‘SestTeUoDIpEN “osorst|a2 ‘sozaz08e ‘Sopnresonxa A soparszonut wos ‘eor] gae9 UppoASP E[_e oprum osotsyar— oorsipur equaramuss Jo asiszad soyj ua anb ‘oupue odniB [ap sop opand as ‘soBsex sopuesd y £6 *(16-06 #<661 ‘SaENOWY) “(OZ *0L61 ‘VSR Ba ZzAQT) w>EAID A reypuey ‘euosind epesys vy ‘souomendse se] ‘e1onpuoo ef “ape Jo Uo sopuaFEATP wos ‘aiqsod e2:Zojor0s uprseunxoide ey oN -soupiy So] sopor u> ugremynoe ey op seq ‘ore] -nur A ozpsour so Smep so ‘ouvonye orfou fo & sekequrmb ‘Sones ‘souen8 ‘soqureo ‘seyoqry> souaSpzoqe so] ‘Jouedss ooueyg [> onus oruarar “Pzns> [pp opeynsdy [> # oupue 2xquIOY 1g ougpur auguoy jap mantra popsusp] ‘sed 69 ap swopro0 |p uo sou -zpozausa sour] soy esey ‘eydure nur efuery Bun UD SouequiojoD so[UaTTO souRT] soy 4 vu -sreseyy Bf 9p wens eI ‘oroqedeny & ezenB -21Q ‘ponbe ‘okeuming sopr soy sod epey -eq ‘[eeHO eIDTIIpI09 B uo BuaHI0 Jo 30d & Bnei weg of [> eisey souseg So] 2p opm, PP 9psap soongajas sonbsog { seweyuour ap euoz ‘Bun U2 BuELZOVENDD exaItONy e] UoD eIrUNT] Ins BP 20g vouerquiojos ozpemt [pp yeruapys0 ane ued | U2 equmD 9p opnu jp wsey soma A jexgnzy souvajoa so] fepeg A uen{ weg MIRED Te 01500 BP 2ps9p ‘ferupm20 erp e[ 9p sou -eqnise A souo}easto se] wos a1uap!20 Jp s0g veynz, & ereupreg ‘onboy ‘omng ony B10/ ‘weg sors soy ‘seomry weg & ppded'y ‘oumupzal ueg ap sepuesias sey wos syou Je sod eyo -euspepieyy & vane sop soy ap sourpuesayu soqpea soy A fea -uayo & jenuso eruapi0 ses2][Ip109 sey au ‘epipusiduiog syed [pp sous o ams £ onus. PW epeoign ps suipur ouozucdns ey ourpun ossepnpsodns top vaifpuB0o8 uproar oNIaNY oLorTvIawang 7°¢ $$ $$$ CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA cl tertitorio en el que se encuentre ubicado el hombre andino (oriente u occidente) los di- ferencia en casi todos los érdenes, especial- mente fisica, espiritual, cultural y socialmente. Léxico del superdialecto andino alero. Alero, IV 97 (A 6, 20, 30, 31, 32, 41, 42, 43, 44, 50, 51, 52, 53, 55, 62, 68, C 1, 2, 3,5, R 1, 3,6, Q1, V 2,4, 5, 6 2, 21, 41, 42, 60, 61, 62, 3, Ca 2, 4, 20, 21, N 6, 31, 40, Cq 2, H 2, 31, T 2, 3, 4, 20, 21, 22, 2B, 41, 42, 43, 44, 50, 00, Cu 1, 2, 3, 4, 5, 6 10, 31, 34, 40, 42, 43, 44, 50, 51, Bo 2, 30, 42, 44, 45, 50, 60, Me 1, 2, 10, Cs 1, 8, 5, 30, Ar 2, 3, S 3, 50, 52, 61, NS 63, B 6, Su 4). almendra. Almendra 0 grano, I 116 (A 30, 31, 32, 42, 43, 44, 51, 52, 53, 54, 35, 6, 62, 6, C2,4,5,R 1,3,Q 1, V 2, 4, 41, 42, 5, 60, 61, 62, 63, Ca 4, 40, N 31, H 2, 30, 5, T 2, 23, 4, 40, 60, Cu 1, 30, 33, 44, 6, Bo 47, 60, Me 1, 10, Cs 6, $ 4, 42, 50, 52, 6, 0, NS 10, 8). bujar. Vou del toro, I 154 (A 5, 30, 41, 42, 43, 4, 51, 52, 53, 54, 56, 61, 62, 63, C 1, 3, 5, R 6, V 5, 62, 68, Ca 2, 3, 20, 30, N31, H 3, 30, 31, T 2, 3, 6, 20, 22, 23, 50, 60, Cu 21, 30, 32, 33, 40, 42, 50, Bo 3, 6, 43, 46, 47, Me 10, Cs 6, S 2, 5, 40, 42, 50, 51, 52, 60, NS 5, 6, 81, 82, 33, 34, 41, 60, 62, Ce 5). capador. Flauta de pan, capador, III 241 (A. 31, 41, 42, 43, 5, 51, 52, 53, 54, 55, 6, 60, 62, 6, C 3,R1, Q1, V 21, 8, 40, 42, Cq 2, 3, H 2, 30, 31, 4,5, 50, T 2, 20, 21, 22, 23, 4, 41, 42, 43, 5, 6, 60, Cu 1, 10, 2, 20, 21, 3, 30, 31, 32, 4, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 5, 50, 51, 52, 6, Bo 30, 31, 32, 4, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 50, 6, 60, Me 1, Cs 3, 30, 5, S 2, 4, 40, 41, 43, 44, 5, 50, 51, 52, 6, 6, 61, NS 10, 30, 31, 32, 33, 61, B 6). chapin. Pics torcidos hacia adentro, V 147 (A 1, 20, 30, 4, 40, 42, 43, 5, 50, 52, 53, 54, 55, 56, 6, 60, 61, 62, C1, 2, 3,4,5,R1,3, Q1, V2, 20, 4,40, 41, 5, Ca 2, 4, H 30, T2, 20, 21, 22, 23, 4, 5, 50, 60, Cu 1, 10, 2, 20, 21 3, 30, 31, 32, 34, 4 41, 42, 43, 44, 45, 5, 50, 51, 52, 6, Bo 30, 31, 4, 40, 41, 44, 45, 47, 5, 6 Me 2, Ar 3, Cs 1, 8, 30, 31, 5, S 10, 11, 3, 4, 41, 42, 44, 45, 5, 50, 51, 52, 6, 60, 61, NS 10, 83, 5, 6, Ce 5). chimbo. Miembro visil, V I (A 2, 20, 30, 31, 32, 4, 40, 41, 42, 43, 44, 5, 51, 52, 53, 54, 55, 6, 60, 61, 62, 63, C 3,5, R 1,3, 6 Q1, V2, 21, 4, 40, 41, 42, 6, 60, 61, 62, 8, Ca 2, 20, N 40, 6, Cq 3, H 2, 31, 4,5, T 2, 20, 21, 23, 3, 4, 43, 4, 5, 6, 60, Cu 1, 2, 31, 34, 4, 45, 5, 50, 51, Bo 2, 41, 43, 5, 6, 60, Me 1, 10, $ 10, 11, 2,3, 5, NS 81, 82, 5, 6). desgejar. Arrancar con violencia una rama, I 199 (A 30, 31, 42, 5, 50, 51, 53, 54, 55, 56, 6, 60, 62, 63, C1, 3, 4, 5,R3, 6, V2, 20, 21, 62, 63, Ca 4, N 40, 6, Cq 2,2, 3, 30, 4, T 20, 21, 22, 40, 42, 43, 44, Cu 10, 20, 32, 40, 41, 42, 44, 51, 6, Bo 2, 3, 31, 32, 42, 5, 50, 6, Me 2, Cs 8, 30, 31, $ 11, 4, 5, 51, 52, NS 8, 30, 31, 33, 60, Ce 5, B4) desyerbar. Desherbar, I 117 (A 32, 51, 53, 54, 55, 56, C1, 2, 3,4,R1,3,Q1, V2 4 40, 42, 60, 61, 62, 63, Ca 4, 30, N 31, 4, H 2, 30, 31, 4, 50, T 2, 20, 21, 23, 43, 50, @, Cu 1, 10, 3, 30, 40, 42, 43, 44, 52, Bo 3, 31, 32, 45, 47, 6, Me 1, Cs 31, 5, $ 2, 4, 42 44, 50, 51, 60, 61, NS 8, 82, 33, 34, 40, 5, 60). fino. Pasos de los caballos, II $2 (A 5, 30, 31, 40, 41, 42, 3, 44, 50, 51, 52, 54, 55, 60, C1, 2,4 R 6 V 20, Ca 2, 3, 4, 21, 40, Cq 3, T 2, 3,4, 5, 23, 43, 50, Cu 1, 2, 4, 10, 20, 21, 30, 32, 33, 40, 41, 42, 44, 45, 50, 51, 52, Bo 3, 5, 6, 30, 31, 32, 40, 41, 45, 47, 50, Me 10, Cs 5, $ 1, 5, 6, 11, 42, 43, 45, 51, 52, ©, NS 1, 8, 4, 40, 63). gelépago. Molde para hacer tejas, ladrillos ‘VI-4 (A 30, 32, 42, 5, 50, 55, 56, 6, 63, C3 5,R 1,3, Ca 2,40, N 4,H 30, 31, T 2, 8 5, Cu 2, 20, 3, 34, 41, 44, Bo 2, 32, 43, 44 “(G20 ‘£9 79 ‘09 ‘s ‘F “88 ‘Ze ‘Te ‘8 TSN ‘09°25 05'S ‘bh ‘Eb Uh ‘Oh TS ‘S150 TW ‘Gh ‘We ‘Ob Te “Te EOF “9 “ZS “OS'S ‘Sh “bb Gh Ub “CE VE WC OL MO OTL 9 ‘Ob “IE N ‘Ob ‘b OZ OD 9 ‘Ib ‘Oh CATOVETUSHEZTIO D9 ‘96 “yg ‘ES ZS ‘IS “bh ‘Eb ‘Ch ‘Ih ‘TE “TE OE “ov BE 02 V) 281 I ‘[e81e2 2p sopeunue ‘us oped y2 eapor anb eaxos] jeg “pore “(IL °0 ‘08 20, ‘£9 ‘29 ‘19 ‘09 9 ‘s ‘ve Ge ‘Ts ‘08 ‘SOT ‘s LO 9 ‘I9 9 ‘ss “Es Zs ‘Is ‘Os “bb Th “Ib ‘TE W) TIE I SAbY ap Ploy “vowed “9 9 {099 “OW DYE SN “09 “ZS ‘Sh ‘bh Ch ‘bE “ILS ‘IE OE TSO ‘9 ‘9b “Sh “by Eh Zh Th ‘Oh “y Ce ‘UE EOF IS “bh ‘Or “b “ve ‘ee E {OE *€ ‘IZ ZO “OG ‘S ‘eh Uh YW Ie We TLE ENZO 2 ‘29 ‘19 09 WW TAEA EET 7919 ‘09 ‘9 ‘9g ‘se “es “ts ‘Is ‘Os bs ‘th Th Ty ‘Ze TE UE V) 62 LA “ped op pemmg sanded “(19 ‘th “YE BB SN ‘09 9 ‘Zs ‘IS ‘Eh ‘th ‘Ob SE 5V ‘S50 ‘7 OL AW 9 ‘Eh ‘Cr ‘OE OD “th ‘Uh ‘VE “2 9O Cy EC Te OC LY N ‘19 ‘Gh ‘Thy 2 ZA ED 96 ES ZS ‘IS “OF ‘OE “8 V) 08 IA ‘eseur eT reqs wopjou (9% 9 ‘9 SN ‘19 Zs ‘Is 05 ‘Sh ‘be Th ‘Oh ZS ‘OL Wi ‘Lb ‘TE “E O€ ‘Sh Zh Ob “OL ‘T8009 ‘S% ERTL SH IED THON ‘Ob ‘OE ‘Oz ZO ‘9 79 ‘09 9 ‘S Th ‘Th “Oh SUTAVUSHETIO 979 ‘98 “ys ‘ES “IS “bb ‘Eb ‘0€ V) EZI I ‘[exopez “susosap wumbyur ef 9p] ouqnueyy “ongnuvas ‘F SN ‘09 reo © Ie Z ‘OL 2D 09S Eh ‘th Th > ‘Wie 0 TL OS IE CH ZO C9 19 IZTAGETIO (97919 $6 {09 ‘9 ‘96 “ ep] exeasy> 0 ezanQ -vuvospo “(08 90 ‘08 ‘S “08 20 9 Z9 ‘19 9 9 ‘C ‘ve ‘Ty ‘OF ‘Y ‘ee ‘Ze ‘Te ‘08 ‘€ OL TSN “19 “09 ‘9 ‘ZS ‘IS “OS ‘ch “be ‘Eb Ch Th bE TU TS €3V SIE VETS ZT TON (09 '9 ‘05 ‘S ‘Lb ‘Sb ‘ch ‘UE “TE UE “E “Eh Ch “Th “Ob “y TO 9 ZS TS “0S ‘S “bh ‘Eb ‘Ch ‘Th ‘Ob ‘ee ‘Ze ‘Te “Oe ‘Iz “Oz ‘Z ‘OL E90 ‘09 ‘Oss ‘bh ‘th ‘Ch ‘Th ‘Oh 8H ‘SeTe VES THETPOIN ZT 2D ‘9 791909 9S ATOTE ETT C9 29 ‘09995 ‘<5 46 ‘EZ “IS ‘OS ‘S “be ‘Ch ‘Ib ‘On HE ‘IE ‘OE “ V) 96 I ‘woxozeur ep olpaqea “op2g20 “(QE & 29 ‘9 09's Th 48 ‘s8 ‘Ze ‘Is ‘08 ‘8 ‘OL ‘T SN ‘19 ‘09 Zo ‘Sh ET TS 9 S90 9S ‘Lh Oh ‘th ‘Gh ‘th “Ty “OE 08 ‘05 'S “th Uh Th ye UE IC “LO ‘09 ‘05 ‘s ‘Eh Up ‘Ib “Ob ‘EC “Te “02 ZL ‘OS ‘TE ‘Oc ZH ‘OE ‘OL 8D ‘Oh A 4 9 9 ‘45 ‘SUE FV ‘@ 40) TL A SuoMng *(s)z/og “Ord ‘Te W ‘9 @ ‘08 “02 20 ‘9 ‘29 099 ‘< “Ih “OF “ “es ‘08 ‘€ ‘OT ‘T SN ‘19 “09 9 Zs ‘Is ‘05 ‘S ‘ch ‘bh ‘Eh ‘th Th Ub > ZT few TE “OE ‘s. 1 ZW 09 9 « ‘Te ‘E08 4 “06 E09 ‘th Gh ho He TLS ‘IE ‘06 TH Z PO TST th Oh UZTA TOVETUSHETION DD 09 ‘9 OS ‘se “HS ZS ‘IS ‘S “bh ‘Eb ‘Th ‘OF ‘Ze “TE OE “8 V) 7 1 ‘ould fap 301g “mON2g WLATOITAS$E1ND 9 ‘se “ys ‘es “Zs ‘IS ‘S ‘be ‘Eh Uy ‘TE “IE V) OIL I ‘[33e9 2p] expatuxarur eypasog “wsozazzo “day “08 SN ‘Zs ‘IS ‘OS ‘Sh ‘by ‘thy ‘ES TE “OE 9 ‘ST 50 ‘OL ZT AW {09 05 ‘Sh ‘be “Eh ‘TE ‘9 'S “bE OF ZS TS “OS ‘bh ‘Eh ‘Ch “Th ‘Ob ‘be “Ee ‘Ze “OE ‘TZ “02 9S‘ ‘T.9O ‘0S ‘bh Uh Oh WS EZ LIE VE HZ ‘08 ‘¢ N ‘Ob 07 4 ZPD 9 9 19 WO Zh ‘Th ‘Oh “Iz ‘0c OS*SaATOSEUSH TOG “Th ¥) 942 AI ‘[edox 2p] opeunry -opsoumo “(02 80 ‘I SN ‘IS ‘Sh ‘Th S “09 ‘Sb ‘IE 9 OF “YE “OE MO 09 th CL Tho WIEN DO WOATOEE ‘s¢ V) 81 IT Iqemopm ‘ony jemruy “oor ‘08 80 ‘£9 ‘29 ‘08 SN ‘09 ‘0s 4 “TV ‘Te “OE ‘9 ‘S “8 50 ‘CTW ‘Lh Zh ‘lb ‘Oh Ze ‘IE ‘9 ‘€ 08 ‘OS ‘Sh ‘Sb ‘Th bE ‘EES “ZO ‘09 0S ‘bb ‘Ih ‘Ob ez ‘OC 9's ‘+ TLV PH TAN YEO KFA TOETUS ZO ‘9 19 95 ‘ss S US ‘IS ‘bh ‘Eh Th “OW ZE UE 0B 9S S11 II p29 [pp eprisoy -wsowensy ‘UH Ue ZL ‘Oh ‘IE “YN 02 ZO 09 WHATOVETASHETIOD ‘29 ‘9 ‘09 ‘95 “HS “ES “CS ‘IS ‘be ‘Th UE 9 B'S V) ZAI Oz[easaq “onduesy and (2 wos) v ‘ssuoprpe owas opefsp vey 38 ‘quawpeuamepuny “upzer wise Jog “Dua $09 puozsadns e| woo uezepnua as 4 ueydure 98 seasg se] anb ro1oy Jp yrenuoous sedeur sows UY “ouspun ouoriodns e| ap eaxysB -oa8 ugronginstp ap easy jo JeurMyear & waking -nuoo anb ‘sedeur (og) eauran ap odnu® un semosoad opyonb soursy ‘ofmap a1s9 ofeg ouspur oxz2pmpiadns yep souomipy -eyaiso> wouanygut ‘2p seasp ues onbune ‘euspuy yuozsadns ve] ap sured ueutoy “(g 0% SN) erry 4 (9 +h SN) sezrare[EA ound “(ET €€ SN) OFe2ETTLA “Gl '2E SN) BEUEPIe “(IT ?1¢ SN) OBeqy “(6 30 SN) PHO “(8 *€ SN) CHRTPD Wes “(£201 SN) women Ta “(E 1. SN) PHBL A £9 -nery ua (7:7 Ty) eonery foreueseg ur (7:9 ONIGNY OLoaTVICWSans 7'¢ CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA N 4,13, 31,4, 5, 50, T 20, 3, 4, 42, 43, 50, 60, Cu 10, 3, 38, 42, 44, Bo 47, Cs 6, S 44, 45, 50, 51, 6, NS 10, 81, 88, Ce B 44, G 3, 30). ciempatas. Ciesapiés [tipo de miriépodo}, Il 198 (A 6, 43, 44, 56, 61, C 1, 2, 3, R16, V4,21,41, Co21, PI, q 2.3, 3, 4, 5, 30, T 2, 3, 4, 6, 20, 21, 2, 23, 40, 41, 42, 44, 50, 60, Cu 2, 3, 5,6, 10, 20, 21, 30, 31, 32, 1 42, 43, 44, 45, 50, 51, 52, Bo 2, 6, 31, 32, 40, 41, 42, 43, 46, ), 60, Me 1, 10, Cs 1, 3, 5, 30, Ar3, 5 4,1, 41, 45,50, 52, NS 1, 5,81, 88, 62, 63, Su 10). chillar. Voz del pollito, I 167 (A 1, 5, 6, 30, 31, 41, 42, 44, 53, 55, 56, 61, 62, 63, C 1, 5, R 1, 6, Q 1, V 6, Ca 3, 10, 21, 30, 40, N 6, 40, P 1, Cq 2, 3, H2, 5,31, T 4, 20, 22, 40, 42, 43, 50, Cu 1, 3, 5, 6, 10, 21, 30, 31, 32, 33, 34, 40, 41, 42, 43, 44, 52, Bo 2, 3, 5, 6, 30, 31, 32, 41, 42, 46, 47, Me 1, Ar 3, S 2, 6, 40, 43, 44, 51, 61, NS 4, 33, 41, 60, 62, 63, Am 1, G 4, Ch 4, 6, 60). dejarios sin recreo. Castigos escolares, III 202 (A 32, 42, 52, 54, C 2, 4,5, V 21, 4, 40, 41, 42, 60, 62, Ca 40, N 40, 6, H3,5, 50, T 20, 23, Cu 33, 34, 43, 44, 50, 52, Bo 32, 41, 43, 6, Me 1, 10,2, Ar 2, $ 40, 43, 44,5, 51, 52,6, 60, NS 10, 22, 34, 4, 40, 41, 5,6, 61, 62, Ce 5, B 6, Co ll). dispuecta, Hembra en. celo [vaca, burra], I 48 (A 4, 5, 30, 51, 53, 56, V 41, 42, 60, 63, Ca 2, 4, 10, 30, 40, N 1, 4, 6, 30, 40, P 1, Cq 3, H 2, 5, 30, 31, 50, T 6, 42, Cu 4,5, 6, 20, 21, 30, 31, 32, 33, 34, 40, 41, 44, 45, Bo 2, 3, 4, 5, 30, 32, 40, 43, 45, 47, 50, Cs 1, 8 5, 31, $ 2, 3, 4, 6 Il, 40, 44, 45, 50, 51, 52, NS 1, 3, 5, 10, 30, 31, 33, 41, horra, Vaca estérl, 1150 (A 2, 3, 20, 40, 43, 53, 55, R 3, Q 1, V2, 20, Ca 10, P1, HS, 31, T 5, 21, Cu 3, 21, 32, 34, 40, 41, 44, 50, 51, Bo 5, 6, 31, 32, 46, 50, 60, S 10, 11, NS 63, Am 1). 9 8 de asno y yegua, I 97 (A 3, 4, 31, 40, 41, 42, 43, 44, 54, 56, 60, , 6, 61, 62, 63, Ca 2,4, 20, 21, N 4, 6, 30, 40, P 1, Cq 3, H 2, 4, 30, 31, 5, 6, 20, 21, 22, 23, 41, 43, 60, 20, 21, 30, 31, 32, 33, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 50, 51, 52, Bo 2, 3, 4,5, 6, 40, 41, 43, 44, 46, 47, 50, 60, Me 10 Cs 1, 30, Ar 2, $2.5, 611 @, 5 322 @ NEL 5, 6, 80, 31, 32, 83, 34, 41, 60, 61, 62, 63, Ce 30, At 3). mange. Potrero, prado cercado, II 7 (A 5, 30, 42, 53, 54, 62, 63, C 1, 4, R 6, Ca 10, 40, H2, 5, 30, 31, T 2, 6, 20, 21, 41, 42, 50, 60, Cu 3, 4, 5, 6, 20, 30, 31, 32, 38, 40, 41, 42, 43, 50, 52, Bo 5, 30, 50, Me 10, $ 11, 40, Co 4). méquina. Méquina descerezadora [de café], 1 120 (A 30, 42, 5, 52, 55, 56, 62, C 1, 2, 3, V 20, 42, 62, Ca 30, 40, N 4, H 2, 4,5, 50, T3, 42, 43, 44, 5, 50, 6, 0, Cu 42, 52, Bo 32, $4, 45, 52, NS 10, 81, 32, 88, 63, M 20). media. Medidas de liquids, VI 74 (A 1, 32, 4, 42, 43, 44, 52, 54, 55, 56, 6, 62, 63, C2, 3,4, R 6, Ca 10, 30, N 80, Cq 2, H 3, 30, 31, 5, 50, T 21, 23, 3, 4, 40, 50, 6, 60, Cu 10, 2, 30, 43, 51, 52, Bo 2, 30, S 4, 41, 50, NS 32, 4, 60, B 40). pieses. Plural de pie, VI 233 (A 32, 40, 41, 44, 51, 52, 53, 55, 6, 61, 62, 63, C 2, V 63, Ca 4, N 40, 6, H 2, 30, T 40, 5, 50, Cu 34, 40, 42, 52, Bo 47, Cs 31, $ 40, 43, 50, 60, NS 3, At 6, Su 3). pozuelo, Recipiente donde se deposita el gua- rapo, 1275 (Ch 4, A 41, 42, 43, 44, 52, 53, 54, 55, 6, 62, 63, C 2, 4, R 1, 3, Ca 20, P, Cq 2, 3, H 2, 3, 30, 31, 4, 5, T 2, 23, 3, 40, 41, 43, 5, 50, 6, Cu 10, 40, 42, 43, 44, 45, 5, 52, 6, Cs 30, 5, 6 Ar 3, S 40, 41, 42, 44, 45, 60, NS 6, 63, Ce 2, 20, G 5). pretender. Cortejar, pretender, III 1 (A 2, 20, 31, 32, 42, 43, 5, 50, 52, 53, 54, 55, 60, 63, RL, V2, 8, 4, 41, 42, 5, 60, 62, 63, Ca4,N 40, Cq 3, H 50, T 3, 40, Cu 34, 44, 5, 52, 6, “WT A ‘onuepe wey sopmier sig -udoys £ ZL A ‘eusIg “sure Te TT “Soyfeqe> soy 2p soseg ‘ousl 9p waxy [> sod epeoreuep paso ruypun euozusdns | 2p eotx7] wso[Bost ET puss penupN ouspur owapmipsodns jap usByoge o2xzT “(9 ‘ESN ‘IS ‘Sh ‘SE 8 “TW ‘Lh Th O€ EOL $0 ‘le @ ELH YN OW 207 OATOEUS HET TO ‘SS US “fb 0G V) 60E AT ‘sowsen ‘soloqery, “solagaur “Mug 9a 9 ‘09 9 "EB ‘ZE SN ‘19 09 9 ISS ‘Shh hh Wy 7S ZIV 9S ‘IEE TSO T WW ‘09 ‘9 “0S ‘S ‘Lh ‘Ob ‘Sh ‘be ‘eh ‘Gh Th Up “b TE “OE ‘E08 9 Ze IS “05 'C ‘Sh “bh Ch ‘Th ‘Te ‘Ob “> ‘be Ze TE “OE ‘IZ {02 Z 01 TO 9 0S ‘SE ‘bb Uh Th ‘Ob > ‘Uw UTL Os ETHZEO TAPTODWSMATTUPEDD 19 "09 "9 9S “Ck "BS “ES ‘ZS “IS “OS 'S “be “Sh ‘Th Ze “OE “€ 0B V) IS IA “PIOL “opjoe Wh Ni ab 9 428 Se ‘Gh T OG “IS ‘Eb ‘OL “MD ‘0S ‘IE HI ‘Ob 9‘ N ‘Ob 20 WIZ WZ ZA YO £97 “bs “IS ‘OS ‘be “Eh ‘Ch ‘Ib TE ‘OE 9 ‘S V) 06 AI “spored se op pena eposid odor “ 09 “1 BY ‘e9 9 ‘19 ‘9 “th ‘Op ‘ve “ee ‘28 ‘Ts ‘08 ‘OT SN ‘19 ‘09 '9 ZS “IS OS ‘S ‘Sh “bh “Ee “Ch ‘Th ‘Ob Z ‘101 € ZIV 9 STE UE BT8D “TW ‘09 '9 “0S ‘S ‘Lb ‘Sb ‘Sh “bh ‘Eb Zh ‘Th ‘Ob “> ‘Ze ‘TE ‘OE ‘€ 7 OG 9 EIS ‘05 ‘S ‘ch “bb “Eh Th ‘Te ‘Ob “ve ‘CE TE ‘TE “OE ‘€ ‘IZ “02 Z ‘OL ‘I "0 ‘09 ‘0S ‘S ‘bh ‘th Ch ‘th ‘Ob be €2 ZI OC TL OS THE THO Ta 9 ‘OH TE BIN OF vee A “TeOmeL “(2661 ‘av “zaupra fon 66 sang ‘ionmaany ‘izevivyy “ypavecvanvg) BIJo ue soproo> zyeur ap seur 2p soljog “EI we oproo A seloy wu oysnaus zeur op wed PUL, iymer penqye jeq “pues CW Te ‘3 "08 20 ‘£9 ‘29 “19 ‘09 '9‘s ‘Th ‘Ob 4 “ee ‘ce ‘Ts ‘ ‘ESN “1S €3V 7 Ol TOW 9% ‘S ‘Lb We ‘Sh “bh Gh Th To Ob bE 089 ZT ‘1S ‘05 ‘5 ‘Sh ‘bh ‘th ‘Zh ‘Th ‘Ob % “ee ‘Ze “TE “OE ‘TZ “02 ‘OL ‘I 80 ‘Ey UE EC WIZ “00 TLS “+ H Ob ®D 29 ‘0S ‘S Zh ‘Th ‘Ob FOTATOXETUSHETTIO 7% 09 9 Hs ‘5 ‘Or ‘OE ¥) ger I ‘[eBre ‘B emBase ered oze[] eBse201q0g “wB.n22«gos “(08 0D ‘8 80 ‘9 7 ‘09 ‘08 ‘I SN ‘I9 ‘IS ‘OF ‘OL S ‘I 80 ‘09 ‘th ‘Oh 's € 08 “VE ‘OE RO Zh ‘IZ LOE ‘UE €TH TION 01° 9 DAEU I ‘95 ‘0S “bh ‘Th ‘9S ¥) 92c AI ‘Sepeavy za BUM seyjo set woud 2s onb us eB] -arudos CW “29 SN ‘09 Eh SE ZIV “OL ‘TW 09 Zh ‘ZE “OE ‘9 “Od “Sh ‘bp ‘OE “OL 9 ‘5 ‘I 9O ‘09 “by TL IE UES TH Ob b 2D 9 7 9 ‘IZ ‘Oz 9 SZ A 95 ‘SCZ Eh ‘IE “0G V) LOE AI “eqo2s9 eI op peHaIeW “sous “(69 ‘09 ‘9's ‘OF ‘ve ZS ‘IE ‘OE ‘E SN ‘9 ‘be Ch Th SQ ‘S ‘IE 8 ‘LS ‘ch ‘E08 “Tg ‘OE OL MO ‘9 0s ‘OZ L ‘OS ‘SHE bo Lae 8 LN 0h ‘E°00 720 7919099 b+ SIZWATOSETY TO ‘£9 29 ‘ss “ES Th Th ‘CE V) £92 I ‘ejsued e| votiqey 28 2puop u> o1ypa ‘poms “Glas G20 ‘<9 2919 ‘OF Y ve CS ‘ETE ‘08 E ‘OT SN ‘09 ‘IS ‘0S ‘S ‘Sh “bh ‘Eb “Ob Z “OL S ‘OL ‘I 2W ‘Ob ‘OE € Z 0G ‘9S “be “OF “IZ PO (099 ‘S Ob € ‘Iz OZ TLS OE ‘2H 9 ‘Or ‘Ie 08 TN U2 Z ‘OL PATO E TU ED ZT 09 9 6 US F Te “OE V) OT A “URE “e4n(p)eugand “9% “08 2D ‘£9 ‘09 ‘9 SN ‘bh ‘Zh ‘Th S ‘Ze ZO ONIGNY O1DeTVIGNans 7¢ (wuse 11 62) 2 PASOS DE LOS CABALLOS (1) © me mused t= —_ Fie 1 ee 4 pectin fy eget oe . = Sy aime ty ome acqeseet 146 PIES TORCIDOS HACIA ADENTRO oa ne eb Fee wees owed ssorep son -wamndis soy squauEsnsperso rensour uum “sopeuomuams samme SOONG] sowaMI]> so] “Ws US Ty 9 SV) OC IA “INRA “eH “C8 TE Le ‘0 4 7 ‘19 09% Th IZ 9SATOTUY ZT 9 9 9 GT CE IES V) HAI AL ‘ofong Jo seats ered oqusumnsuy -suoponuse “OT SN 06 ZO “19 ‘09 ‘9 ‘Se ‘EE “Ze ‘IS ‘bb ‘Th ‘Th TE TE “OE ¥) OF A ‘ounkesop ppp saiue euro) os aub epiqeg “(plo 2p otuouposoue8) so8eus “02 ‘TO ThA 9 € TUS 4D 9-7‘ a {09 ‘98 “ES IS “OS “bh ‘Ch ‘Te “Ob “IE “OF “6 € TV) 60E AT ‘Soxsen “soloqazT, “olotos “Ue {8 L 02 *O “Oh Iz HA 9 UE TO £9 2 96 ‘EC EC IS ‘Th Th “Oh ¥) SLT TIT ‘OmtpeBoqe ‘oppor, -zyngps “GL Te 02 % 8D '€9 19 09 Ch ‘Op ‘IZ '9 ‘SZ AD “09 95 ‘cS US “bb ‘eh OE ‘9 ¥) 2 A ‘souBau soy ap oped tq “opnsod “(08 90 % BO ‘9 ‘Th Ol Ay ETT 96 ‘SS “b6 “bb ‘Eh ‘Gh ‘Tp Te Te “Oz 9 ‘Sb ¥) bor II BP -eur Bj wespeper 4 sor anb soxasuy -uopesod “(OE OL OZ A TUS TO TD W996 ‘so EC Ze “Sh Th ‘Te ‘TE V) bd AT ‘SPINZ “4xuNAf “(08 W ‘OI ‘S19 ‘£9 ‘19 “09 ‘96 "c Ze TE V) S&L AT “oppamg vopsumaf “(OL 4D ‘9n on 9 ZA SO ‘SE [3809 “028g “anbadwia oe Wz ‘8 7D “9S “Es ‘Is 9 ¥) 061 “PO 9 19 CH ‘Ih Oy Ie A © TO ‘€9 ‘19 09 ‘96 ES ZS “th ‘th ‘9 V) S91 A ‘Baar “oBowpss2,p ounp “(09 UD ‘Te UE 9 + N ‘OF ‘OE OZ ‘T&D “£9 ‘29 ‘I9 09 Th “Op ‘Iz 02 ‘9 ‘Sb ZA TU TO €9'79'T9 96 ‘o ‘85 UTS ‘0S ‘be ‘Eh ‘U Ze ‘TE ‘0 9 ‘S V) S02 AT ‘soues8 zeys01 o/f sedare sese ered ead as amb o1a{qQ “(ooxpwopy ‘Sozvd ‘NgOSV.I, formng Gan ‘onmasreg) wey BIO eppnze> ‘orson :ounypoy enqponb [aq -suppy20 “@ UD 0 * 09 ‘Ty AT HTD 29 96 6 6 “EE ‘IS Ey Te 9S V) 06 IIL ‘uoIos “(vmg) vpn2q “EDWTA Oo rriwepy20 ouspue omepeip yep o2sx7T ‘seno wo opeuised { soooa seunSye ai83[e s9 ‘Seno anuo ‘sopemyyno A sopersos souoppeasozrueur saquez2]1p ‘sns 2p opustpuadep ‘euoz eis> 2p srenqey [a cuguoge oweua[> Jp oumuur ofeuaaz0d un woo ‘exSau couefg ap oyusturezni [> ‘pap s ‘cuejna ows opesypuspr yiso ou pue suquioy |p yeuepr2e oom Jp Uy pesu2p “P20 ouspun 21gwoy jp posnspne poprrusp] sseony] weg op A jadedy ap ‘ounuoza{ ues ap ‘oqrqy ap seyuessas sey woo exyury| 2u0U [> 0g “[PwoHo eupue euoz vl op uesedas vy A sare] 2p WANs 9 euDTePEW OP PP aleA P A Jen eITEPICD eI BDL Jo Jog “PNB weg ofy [> & soseg soy 2p opnyy fo anue sop ‘eno JP Uoo IN| Ins [2 tog “syed Jap susp “pooans Pw oURIgUIO}ED oZDEW [> wey TEED 1H 0239 [> apsop 23tx2p1220 > 0d op “uaNe 2g ‘TeNUED A [USPD20 sez>IIEpIOD sey NUD woIgN 96 jozu2p!700 vuspun muoZ EY perwep “90 ouspun os22p0Ip jap v21{psB0a8 upiongr) ‘WINTaID00 ONIENY oLDETIG, ONIGNY OsoaTVICwaans ve ' CARACTERIZACION LEXICA DE_LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA Ca: 2B R: 9 N: 2 Gi Poblaciones que amplfan la zona occiden- tal andina: T:5(0 T5:2,T M21, TB, T Ch: 3 (Ch 4: 1, Ch 60: 1, Ch 10: 1). De acuerdo con lo anterior, se establece que la zona occidental andina, est conformada por los territorios correspondientes a los de- partamentos de: Antioquia, Valle, Caldas, Cau- ca, Risaralda, Nariffo y Quindio. ‘Ademés, hacen parte, esporédicamente, de esta zona occidental andina, las poblaciones de El Libano (T 2: 3), Chaparral (T 5: Herveo (T 20: 1), Santa Isabel (T 23: y Purificacién (T 44: 1) en el Tolima y ramente Tutunendo (Ch 4: 60: 1) y Rio Sucio (Ch 10: Adiciones del dialecto andino occidental camisa, Cilindro de la maquina, I 122 (A 30, 31, 42, 43, 44, C1,3,4,5,R6, QI, V 4,41, 42, 62, Ca 30, T 20, Ce 20, G 30). pelar. Descerezar café, quitar al grano la cés- cara externa que lo envuelve, I 125 (A 56, 3,5,R 6,Q1, V A, 42, Ca 40, N4, Cq 3, Bo 47) Léxico aborigen del dialecto andino occidental Quechua callana La isoglosa Iéxica del dialecto andino occi- dental esth sefialada por el area de callana. Objeto que se emplea para asar arepas y/o tostar granos, IV 203, dafio d'estémago. Dia- rea, V 168 y fruncir. Zurcir, IV 74. 104 SONVUD EVISOL O/} S¥aauV UVS¥ Vuvd VETaNG Js AND OLaLAC «8 (CARACTERIZACION SUBDIALECTO ANTIOQUENO-CALDENSE, Ubicacibn geogréfica del subdialecto antiogue- jro-caldense 0 paisa Se encuentra situado al noroeste y en el cen- tro-occidente de la regién andina. El territorio paisa en su mayor parte ¢s montafioso, por la presencia de las cordiller ta por el Norte con serranias de San nimo, de Ayapel y de San Lucas, los rfos San Jorge, Rio Sucio, Cauca y Nech{, hasta la serranfa de San Lu- cas. Por el Oceidente con los fos Murindé, ‘Atrato y San Juan, los Farallones de Citaré y los cerros Tareno y Taman y la cuchilla Pijaos en el Suroccidente. Los paramos de ‘Cumbarco y Barragin lo limitan por el Sur. Y, por el Oriente, los pframos de Chili y Don Simén, los nevados del Tolima, Quindio y Ruiz, los Rios Perilla, Guarino y Magdalena y por el Noroccidente las serranias Santo Do- mingo y San Lucas. Es importante destacar aqui que el rio Cauca bafia el territorio de la subzona antio- quefio-caldense o paisa de sur a norte. Identidad cultural del hombre antioqueno- caldense 0 paisa corio de la subzona paisa estaba po- blad llegada de los conquistadores es pafioles por numerosas tribus indigenas que pertenecian en su mayor parte a la gran far Caribe: los grupos indigenas més im- eran los. catios, urabées, cunas, es, tahamfes, quimbayas (culturalmen- te muy avanzados, hibiles arquitectos y orfebres), armas, paucaras, pijaos, ansermas, quinchfas, cahamies, cancos y panches. His mente derivan del cruce entre los poble- aborfgenes, mencionados anteriormente, hispanos andaluces, extremefios, asturia- ‘nos, castellanos y de otras provincias. ‘También es importante conocer que du- rante la colonia se introdujo la esclavitud LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA negra en diferentes Areas, especialmente en la mineria. La mayorfa de los esclavos provenian del Valle del Cauca y del litoral Pacifico. del subdialecto antioquefio-al- 0s exploradores a , asi como también a los ingleses, alemanes y succos. Es asf como en Antioquia el origen de las expediciones conquistadoras fueron las de Rodrigo de Bas- tidas y Juan de le Cosa, entre otros, quienes recorrieron ¢1 litoral Caribe desde el Cabo de Ja Vela hasta el Golfo de Urabé. En Caldas ingresaron Sebastién de Belaleézar y el ofdor Juan Badillo, quienes incursionaron por la ccucnca del rfo La Vega y la provincia de Rfo Sucio. Los primeros conquistadores on Ileger 2 Risaralda fueron Scbastién de Belaledzar y Jorge Robledo, quienes venian de Cali y re- corrieron el antiguo Caldas. Al departamento del Quindfo Ilegaron los conquistadores os paficles Jorge Robledo, Francisco de Creza. Sebastiin de Belalcdzar, entre otros, quienes se establecieron al norte (en Cartago), y luego abandonaron este territorio y se trasladaron al Valle del Cauca. Los departamentos que conforman el subdia- ecto antioquefio-caldense se fueron crcando cn los siguientes afios: en 1830 el departamento de Antioquia, en 1905, con municipios se- gregados de Antioquia, Tolima y Cauca, el departamento de Caldas, Por su parte, el de- partamento de Riseralda se creé en cl afio de 1966, tertitorio que desde mediados del siglo XIX se ha destacado por la presencia de una fuerte colonizacién antioquefia, que mares su desarrollo y, finalmente, el departa- ‘mento del Quindio, cuyo territorio quedé d io durante 200 afios, por Ia salida de 1 hasta Ia Hegada de los primeros colonos antioquefios, fue creado en el afio de 1966, determindndose ast el comienzo del cre- cimiento acelerado de su poblacién. Entendido el proceso histérico de la sub- zona paisa, es necesario describir aqui muy someramente su caracterizacién cultural, para 108 601 “(La % ZV) 6 0 ‘soprrorerg erromes ‘snxoydorig 012038 [PP sopads seszoatp ‘odns0g “sojnonuguinpo “OZ L ‘SH SEUFETIOD MC 9 th “Tp ‘TE ‘OE ¥) 89 IA ‘SeunexBe seprpayy “pauiyo ‘0c ‘2 v) a AT eurquaa ef ap pee “soo OU%ETTO 9 V) 6 1 (uM suaides esmyq) owrueq ouewig “ousefo Piuappes-oyenborun o722peHpgns (2p 02%7T ‘aegey pp uD oyuose seynoad un woo A emuose ef ap £ opmuos jp oSture ‘sopapuazdura nauydsa ns sod ez oere> 3s Jeno [p “WsIva 9p azquiou [> wos oproucs ‘seidoxd seopspsansare> o> Jeuor8oz oon» odnu8 un op uppemioy e{ onruned asuappes -oyenbonue owaperpqns a anb sournp aur Pury “aasondns sod souopeurmopasd sean -sodsor ene ues ‘ezpsour syuommppousss upifos opesed Jp “exqeyed % ered se8ny hey epavpor anb ap ezaurao e[ auap anb ‘ested yemyno pep cpuapt ef ap ofa un so erurey ey] “oxpemr eB emg ero ey x : ‘uy up ‘eisnor8e Ja Sopeped pp ‘oronon [> ‘oxarqe[no Jp ‘osourME [> ‘oronbuy pp ‘ornbend Pp ‘oxatze Jp ‘ozanbea Jo ‘ossqeusol [> ‘sopeo sed [p ‘oranbuayed 0 oronbareq 9 ‘iopenmse 2p eumieor emsy ey “seyonbonue serurey sel woregiad as apuop uo soueur.s> sorul aud soy uoreng sepuaysey sey A seurur se] ‘Tenp stusuIoLgsTY opis ey eed pepn -aopt By “seueayodonsos seazy so] 2p eIquy 98 ‘spurape ‘exp wa doy ‘sojqand soy 2p zopapasye eqen8 onb epta ef e gsed as ‘esed pepn -UePE BT 2p UpForUBep el vred ‘odureo [9 UP FL eq Teuomepuny ered jo went ony 2 enqy e euewour ey ug -soxdoid soem imo sofsex woo ‘opra ap somos soquas2ptp so] 9p ssre{gey opond esoureut es 2q “eptA op Pate sof sur un opuseinbpe worony soque8 woo opueiqgod ueqi os onb anb ozad ‘azqod nur ozustamoa un ua ex nb aoouo a “eptA ap opour ns e owen ug ssamepofau sazopeztuojoo ‘errurey ap sorquistar :upprpuoo ajdin wun js ered ee aquioy asiooey arueuodur sq ‘song soypnur uoo seyrumy se 2p sed © ‘omupp A sexzan we sexawoyy opuatqe aprur as ested peprurnoseur ey “es2s9 onb spur [eo ugprpen e[ 9p opueuaunpe angis as anb vor -e]god eB ap sortano soy & sepuatoy sey woop OT ‘ooygie> emo ye & (seBoq) oxpeursofnur e{ wosong sosopefspomr sop A ouynosenr any eyrumey e[ u> gneiqeyso 2s onb ofspour [ep 38eq eT “2s124joauDsap onb oprum ey anb w> coygaB0a8 orpour ye & afeznsour qeradso nse agap 2s ested ovusmmexaduran [op ofspour fq -exdord ez2qjaq vo ezer run owios giqrouos 2s anb apuvrp ey embonuy rowpwour zoom un ssarede ‘ouomm| ap uoIsuaixs vf woD “euafypur > oxBsu saode woo ‘ssusuaT{Oy “su2se{0q ‘eueone ‘euonbonue semana A sax8ues ap e[zour ou ozpsour PP tiqeq 28 oyromour opungas un wy “oyu -our round un uo (eypn{ { eosea sis) ezer owe omsrunse op’ ey 2: oueumy odna8 asq XX A XTX sof ap o8ze| of & gnunuos as A soperadsa seso op seIqEy e gradu 2s TAK 18s [pp sepeuy apsaqq voumazoy ef & upi8iy -0r Bf ‘eongjod ve] op sorquino see sel wasey 904 A sorejar guteaay ‘gaquias ‘Sepsounsiq A soa ~uoumpseq ap sepeBze9 setnur woo seypon 30d ginqureep “upranye 4 eros ap seurur gismbuos ‘Ssegewuour grdior onb oxsmuose & zepne aiquioy un sojexoua8 sourmy us so euoz -qns es9 9p aymengey Jp anb sownp yen> of ONIGNY OLoTTVIaNgans 7'¢ apero, Silla de montar, 11 86 (A 1, 3, 30, 41, 32, 50, 51, 52, 61, 55, 63, R 1). arado. Plantacién de maiz, 1 86 (A 6, 50, 51, 53, 52, 61, 54, 55, 56, 3, C 1,3, 4,R 1, 3, 6, Q1, V2, 20, 4, 5, T 20). aretas, Pendientes, aretes, IV 37 (A 30, 43, 32, 5, 60, 50, 51, 61, 53, 54, C 1, S 5). arroyuelo, Juegos con bolas, III 294 (A 30, 31, 42, 44, 6, 50, 51, 52, 53, 61, 62, 55, 63, R 3). (a)ternillar. Ensot 1132 (A 41, ©, la nariz [del ganado], , 62, 56, R 1, 3, Ch 10). borrasca. Creciente, I 37 (A 53, 54, 55, 56, 63, 0,C1,2,3,4QL V4). broza. Berbiqui, VI 22 (A 4, 30, 31, 32, 42, 43, 41, 44, 5, 51, 60, 53, 52, 61, 62, 55, 56, 8, C5). buchazo. Golpes dados con Ia barriga del ‘trompo, III 289 (A 43, R 1, 3). cabec'etotuma. Calvo, V 27 (A 42, 43, 44, 51, 53, 61, 55, 56, 63, C 2, R 6, NS 61). cacha, Culata de la escopeta, I 218 (A 31, 54, C5). cachona. Hormiga cachona, II 188 (A 30, 43, 6,51, 61, 53, 62, 54, 3, C 1,2, 3, 4,5,R3, 6, T 20, 21, 23). cantarilla, Rifa, UL 239 (A 31, 42, 43, 41, 51, 52, 60, 63, C 2,4, R 3). cilindro. Trapiche de traccién animal, 1 266 (A 30, 32, 5, 6, 44, 52, 62, 54, 55, 56, C 2, 3). coliniar. Retofiar la cafia, I 253 (A 30, C 3, 5,R 1). compata. Aparcerta, 1 56 (A. 32, 54, 62, C 3). cosechero. Aparcero, 1 57 (A 3, 31, 32, 50, 6, 44, 51, 61, 62, 54, 55, 63, C 1, 4, R 1, V 60). CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA 110 chinche. Nifio, I 47 (A 32, 5, C 5). chonta, Del quechua chunta: palma, palmera (Sanraxania, Fruepenict, Cusnvo, Fuéxsz, Tascéx, Pazos). La cabeza (nombres hu- , V3 (A 42, 5, 6, 51, 55, 63, 56, C1,2,4,R 1). de cachaco. Traje del hombre, IV 5 (A 20, 3, 4, 30, 5, 6, 52, 62, 54, 55, 56,C 1,R 1, 3,85). de media petaca. Clase media, II 78 (A 42, 50, 6, 55, 56, C 1). de raza. Asno reproductor, II 94 (A 30, 42, 44, 55, 8, C 1,2, 4). de raza. Toro reproductor, Il 42, (A 30, 31, 6, 52, 56, C 2). descapachar. Pelar el coco, 1 236 (A 55, 56, 6, Q 1). desguiar. Cortar las cafias maduras, I 257 (A 30, 44, 51, 52, 54, 56, 63, C 1, 2, 3, 4,R 1, V 20). dientes. Raiz, del matz, I 89 (A 30, 6, 54, 55, Cc 1,2). eché una borrasca. El rfo crecié, 1 36 (A 51, 53, 55, 62, C5, Q 1, T 20). enguardlichar(se). Enredarse el trompo en le cuerda, UI 288 (A 6, 62, C 1, 3). enturegar. Atar en parcjas las mazorcas, I 10) (A. 30, 42, 41, 44, 60, 50, 51, 52, 53, 54, 62 , V 4, T 20, 23) , II 152 (A 52, 54, 55, R 3) escalera. Vehiculos para transporte de pasaj ros y carga, VI 98 (A 1,3, 2, 20, 40, 41, 42 32, 44, 51, 56, 63, C 1, 3,5, P 1). fruta de adén. Nuez, V 62 (A 20, 40, 30, 4: 43, 41, 5, 44, 6, 50, 51, 53, 54, C 3, R 3). TIL “0 US EZ 19 ‘Is “€> V) 801 II “opm jap exquepy -nyouns “ad ‘95 ‘gs “Io “ES 0S ‘bp ¥) OS IA ‘oongnd opeaiow [> U> Jopapusr oyanbog oustjanazs “(ET 495 19 Ze Ie V) be IIT ‘outa ye seisog -oruauyo jo son GOUATUE ‘LO [9 ‘PS UE ‘ES ‘IS ‘bh 9 05'S Th ‘Th TE “0 “by “€ ¥) b£ IA ‘Sopmby ap seprpayy -vyond “(1B &D ‘TH 'S 79 96 ‘6 ‘I9 “09 ‘es ‘2S “IS CE “TE “bb “Eh Ch ‘Th ‘Ob ¥) EBT A ‘esunroures “sopesped ‘orpuapueg. “osoazied GLO 9 96 Y) Oct 1 ‘eiopezsszosop euinbeyy “auopaad “(ED 95 ‘G6 ‘19 EE ZS IS ‘09 Hy 9TH “&h G “OE € TV) O1Z I ouren (omy, HAS % ETI ‘% “59'S V) O12 I ‘ourn (omzg) “onus (EET TO 9 V) $6c 1 wuRAN ENED “oes “CF A ‘9 ‘€ ‘£9 ‘96 ‘cs ‘Ec “09 YH UE “We ‘Gh ‘TE “OE VW) oe IIT ‘eorupuEY “wosspes TL A‘S4O 1TOEUE ‘9g “ZS ‘9 ‘0S ‘s ‘be ‘th Gh Th “Ob “ “0 TV) O62 IIT ‘Sodton 0 woo sopep sedjo8 song -araupy -2topiu “TUT 9 09 @% VE V) 062 IT ‘soduzon sot woo sopep sodjo8 song ‘oxeiopsus Os "199 ‘05 ‘Zé ‘OE ¥) 98 A “MBEAN “aque GATOS TO9ETUS £19 KOS EV) HO AT Omsnepeg “(cc6I ‘ZIIg7g) aque ZOA $9 ‘enb s21p vuapeoy BY] “NIeEY 2p ZoA so onb 20Ip azn -oue[psises ‘eysry ‘penype fenypanb uaBy20 opmgune ey 2] 96 204 vaso ‘VY “Gonaangg) ovenrey 4 penype ‘eng -onb wa8tzo akngine 3 9g -(uzevIvyy) BNP erpeut 9p oxn8 nore -evelRueopur 20, “(WPEVRVINVS) seus seuDs;put sezex sesrarp sod epesn ‘ouony wxepeur 2p o pued op Sxypemt ap eroueur e “esis “uayo BUIIY “e[qua OWOD wpeBlap vsK -vdosedo)yonyouny & ‘owas ‘rou rowel, -nue omsmbazy “oyspur ws8i0 aq “suse “8 8D, ‘gh OM DAD ETUY TO ‘S46 5°9 “0S ‘bh ‘TE ‘th Uh 4 V) I sopozueUry) aproa exqaINg “2r2y20tU 2p owoy “GSNTOTUSS ‘© TO ‘9 ‘46 ‘Is Ze V) SBI IT “(Boy “WOQ SopoqueUE]) 9py94 eIqEIN “Piopertomt (EU Ss “19 48 “Es Ze “09 “bh ‘Zé “OE V) ECT A ‘Somopsa “sevonbyl “CW 19 “09 Is “05 “be ‘Eh ZOE ¥) HOI A RIoweg “(eusexd 2 2p) oaony “8S UZ LVIOTOOETU'S “y ETO £9 OS ‘ES tS ES US ‘9 'S ‘bb ‘eh ‘Ge VE“ W) 982 III ‘odmon jop saueuresg “(vpavrevanyg) odtaon Jap aqumz ‘erquioy -09 Uy “epsen even osemeuTer Jaq “purnd (ETH 0 96 ‘C6 5 Ze TS ¥) OST II ‘opeppd ofan [> wos eumes -opyjadiy20n8 “EU ‘9 9 “TS ‘09 ‘9 “Eb “Cp ‘OE ‘Ob V) Tor 1 “eumefue BI 24q98 ue20]09 9 onb souozeuy “mint (ETO €9 TS ‘IS ‘OS “be ‘Th ‘eh ‘Gh ‘TE “0c ZV) GI A ‘opeacisoneg “seiz08 CLIAVEN ‘TD ‘09 9 ‘Ie 0 V) LET A ‘opeqorof -oysn ‘9s ‘cs eS ‘Ts ‘IS ‘09 ‘06 ‘S TE ‘th Sh ‘TE UE» ¥) ¥€ AT ‘Tousne epreg vpunf ONIGNY OLoTTVIaNsans 7'¢ CARACTERIZACION LEXICA DE LOS DIALECTOS DEL ESPANOL DE COLOMBIA sacadora, Cuchara grande de madera, para uses de cocina, IV 193 (A 44, 50, 56, C 4). sacadora. Cuchara hecha del fruto del tom mo, IV 194 (A 62, C 4, R 3). saya. Falda exterior, IV 34 (A 54, @, C 1, R 1, 3). (se) francié. Murié, se murié, IIT 112 (A 43, 51, 56, C 5). sinvergienza. Cobarde, V 213 (A 5, 0, 62, 56, C 2, 5). ternilla. Nombre de la sortija [que se le coloca al ganado], II 33 (A 43, 51, 54, 55, Q 1, V4). ternillera. Nombre de la sortija [que se le coloca al ganado, II 33 (A 31, 50, 60, 61, 53, 62, 55, 63, 56, C 1, 2,3, R 1, 3). tiemblatiembla. Tremedal, 1 46 (A 50, 61, c3,R). tufa (tuja). Gallina papujada, II 151 (A 4, 40, 30, 41, 43, 32, 44, 50, 6, 53, 52, 61, 62, 54, 55, C 1, 2,3,4,5,R 1, 3,6, V4, 41, T 20, 23, Su 4). tuna. Del maya tun, piedra, y @, agua. Nom- bre del fruto del nopal o higo de tuna. En Colombia, por extensién, espina de la tuna (Sawramania). Espina de la guadua, 1243 (A 3, 40, 31, 30, 42, 32, 44, 51, 60, 52, R 3, 6). tute, Baraja espafiola, III 256 (A 41, 43, 50, 61, 55, C3, R 1, 3). Los elementos Iéxicos, antes mencionados, permiten mostrar estadisticamente los siguien- tes datos: A: 71 52 B 4 & Poblaciones que amplian el subdialecto antioquefio-caldense. vi 7(V4:1LV V 41:3, V201, V 42: 1, V5: 1, V @: 1). T: 4 (T 20:8, T 23: 6,T 2: 2, 72:1). Ch: 3 (Ch 3: 1, Ch 10: 1, Ch 6: 1). Bo: 2 (Bo 45: 1, Bo 50:1). NS: 2 (NS 61: 1, NS 5: 1). De acuerdo con lo anterior, se establece que el subdialecto antioqueiiocaldense, esth con- formado por los territorios correspondientes a los departamentos de: Antioquia, Caldas, Ri- saralda y Quindfo. Ademés, hacen parte, esporédicamente, del subdialecto antioquefio-caldense, Yas poblacio- nes de Sevilla (4: 11), Toro (20: 3), Darién (Al: 3), Cartago (2: 1), Buga (42: 1), Dagua (5: 1) y Palmira (60: 1) en el Valle del Cauca; con poco predominio en Herveo (20: 8), Santa Isabel (23: 6), Fl Thana (21:2) y Mariquita (2: 1) en el Tolima; ligeramente en Coredé (3: 1). Riosucio (10: 1) y Cértegui (6: 1) en el Chocé; con muy baja frecuencia en Labranzagrande (45: 1) y Tenza (50: 1) en Boyacé; y escasa presencia en Pamplona (Gl: 1) y Céchira (: 1) en el Norte de Santander. Adiciones del subdialecto antioquefio-caldense abertura. Abierto, desmonte, 1 29 (A 30, 31, 41, 43, 44, 6, 51, 52, 54, 55, 56, 60, Co 30, Ch 60). alumbraculo. Luciérnaga, Il 192 (A 1, 3, 40, 51, 53, 56, R 6, Ch 30). arrendador. Domador, II 17 (A 1, 31, 42, 43, 41, 44, 60, 51, 52, 53, 55, 6, C 1, 2, 4, T 50, 3,8 5). balancin, Pesas résticas, VI 65 (A 30, 44, 51, 53, 62, 55, C 2, 3, R 3, Ch 10, 30). 112 €1l fopeweB e eo0joo a] 2s amb] efnyos ey 9D auquaony “sazyyrusee A 29 A “ZOMN “uypo 27 pina, BIT AT “eueyura Bf 2p seloyy “sam ‘9p ary [p sod epeorenr yso asusppnr-ouonb “owe ofz2pmipgns [pp eorxz] so[Bost ET un eaeyy unoous ougqpue eazy equ0yo ‘enypand, seuappoo -cwonboxtuo oszepmpgns op usBti0g@ 072877 “OL 9D ‘8 SN WS Tr WATO9ETUSO ‘96 ‘€9 ‘ss “ys “I9 2s ‘Es ‘IS 099 ‘be ‘s “Wh th G Te OE € Z V) 6ST I eRUBOD [e epueige 26 ou anb eon ‘esoupra eon “sroupra “08 9D ‘Te A HUD “ED (9S “9 “ES ‘ZS ‘09 “IS ‘0S “be Zh ‘ee “Te V) $12 AI ‘oup02 “upde], ‘oyss02 op vdon “Gs “7 OF ‘TP AE TU 95 ‘6 79 “I9 46 ‘ES Ze “IS ‘0S ‘09 '9 “bh ‘Eh Th ‘Th OE ‘02 V) L6.A ‘soy[rpnu soy xeanben so0e¢j ‘semou (sv) avons aE A'S E79 06'S V) 9c MT TUS BURUIRg 2p aquIMseD -oruyg sanon[ fo pEyoas as amb ‘orusunpussg [ 2p upssoz0dd “(08 9D ‘8 OL 4D ‘ez ‘Ie 03 L 9 TUS HET TO 96 ‘9 ‘cs 45 7919 ONIGNY OxDz1V1 ‘Zs ‘es ‘Is (09 9 “OS ‘S ‘be TE “Ib ‘th Zh “Te 0 “b ‘Oc V) 2ST TT O3e8 [Pp 20, woruoy OS OFN OA EU YO SS 497 "19 “Eh Te “OE “b ¥) $9 TIT “Zousur oftty ‘ose “GL 09 A ‘TUS 0 ‘£9 79 199 V) 0 II] ‘etuorearsepesBe 2p ejnenogy youiof Aww “(ye ND TO 6% 9 ‘0E V) 66 I ‘eptpedsop 2p vinunigg “(2y20u 0) mp zyaf ‘s ‘ty Eh Te “OE “Ob “> V) 882 IMT “epzro BI we odwon je asreparug -(2s)soposonBus “(OF Od ZL ETH 96'S “ES ‘ZS ‘IS ‘S V) OST III ‘S9Ae seszoatp o2qos omnSy “suonu vopus ojoup 17 2p orueo [9 “GE Od ‘1S LOS FTL VEY) AL 99 ses ered ompsusin & en “29/9 GL “Ty A TO Ss (09 ‘I9 “Zs ‘Is “OS Z% ‘Ih “Ob € V) OO I ‘eox0zeur Bf sepeg -uvyonduosop “180 TU £0 £9 EF TS OE VW) 6L I] ‘Tosnposdos ofeqea “vz04 2p (ZL WADE TUS ETO %9V) GFL II ‘S7Ao7 Je seummpd se] woo eunTed ~zasmy2 GM 9U'S ‘LD “9 9 ‘0S ‘% V¥) 901 IT ‘OpHD “ouryons “(se 0 ZL ‘hh IZ OA 9 E TUS ETIO ‘99 96 “HS V) bOI A WIIOWEg “usyons “890 BRS ‘TOS TOT Th WET V) HA ‘sasqusoy anus sowuanoayy spun soysuy “02029 narsaans Tt 109 HOJAS DE LA VENTANA bee ean de doe wim lave ofthe wid, sere me paras 5 rien opus meni rep oof LORRY ORE A VET (eo a cam ‘YfLL¥OS V1 3d TUEWON 6 Zit “(2S Wy V) ST MM “sefnsqag -s98y7 “(€9 ‘96 ‘se ‘zs ‘IS '9 “by “Ie ‘Eh Gh ‘IE “y V) Ese TI “Soren od X sonfigue sojteq op sorquioy “sosjana soy “@ 9 “OS “by ¥) 801 AI ‘euand eB] ap corey -osamSuny “Ch 08 “% V) #92 A ‘sesase9 sepiqeq seno 9p vary “(zoam 2p) mpoyosoy “1S ‘SG OE ¥) SIL I ‘owyeo [op seuspred sexmed 2p sotsodso sessoarp ‘omyeo [9p eplong “suupuojo8 “9 “be Eb Te ¥) 067 1 plour “exsaeD “vioa0d “(g9 ‘<5 9 ‘Is 9S ‘te G% ‘Te V) e@ IM ‘sored -od sonfnue soqreq 2p sorquioyy ozouyyo® “(69 9S ‘SE ‘I9 Zs ‘09 “be ‘Sh Gh ‘TE “OZ V) OIT IA “MUEpnhy “osouodof “(€9 95 ‘ss “19. “TS ‘OS ‘Zp ‘Th ¥) SOL IA “eHDay “mopeyoy “(19 ‘Ts @ ¥) 7ST TIT “seftaquiy ~seznjoaus “Gs “02 ¥) 28 IIT SouNpe soxquroy ered orodsax ap owmerureres, -opypsdo +. uop “(69 IS ‘by TE Th VE“ ¥) 9 AT ‘esrurea £ ugpermed uo> (reisq) “ounsind 2p “(9 9 ‘Ee ¥) Iz I ‘(epmupunon osnyy) ojprpe20g ound “pep “(09 ‘ES V) E61 I ‘Sai20ds sessoatp 2p sorndoaje> “ugsreong -auoyary2 “@s ‘Is ‘s ‘th ‘IE ¥) SL 1A Sopmby 2p seprpayy -w7142 “(HS TS ‘9 V) ETL I 932 9p s0poB0p “nizpodoy2 “(OS 5 ‘19 Zs ‘IS ‘OS ‘be ‘ZE “Wh “Gh “TE V) 90 I “OlTerer> [op oqey “vasa ONIGNY OLDETVI “(Os ‘ss 9 ‘0s ‘Is ‘Te VW) 20 I “ole yop ogeg warnr “(st ‘Te V) 981 Il ‘uoypes eBruEOp] “vanons ‘vsnopa “(95 “Es ‘Is ‘OS ‘ZE ‘eh ‘Oh ZV) LTA fempergeyessop ‘ez2qeo P| Ud BPUDE “vpezs09 “(ES ‘TS “Op W) Zéz I ‘o1sI0209 -nisHboo “(eS “Eb TH V) 82 I ‘oTPOpnas ‘cute, “2902 “(96 ‘sg ‘ze ‘Is ‘0s ‘¢ CE “Eh Th “TE “OE “b ¥) £02 AI OD “vypeHD9 “(9 % ‘Is “Ty ¥) SL AT Sods estureg -olnguy op nsius9 “(9 19 0S “be ‘Eh “Th ¥) € AI Sorolnor se op seBerg -rrimuozp9 “(£9 ‘I9 ‘ES ‘Tb ‘Zh V) 681 I ‘enD2y “epotong “(ss Us ‘IS “Eh V) bb I TezEeg “oszpousing “Cis ‘ce ‘te “OE V) Siz 1 ‘oderend [a eussodop 26 2puop ayuarday “02109 “(SE ‘4S 09 “0S “Tb “TE V) ZL I “Uopezy ‘epeen “(€9 YS Th Sb Ch TE “06 ¥) ZIM epg 2p ory “paiodnu vypo8.0 (9 “S V) @ IIT ‘pq 2p opey erdnw opuo “(ZTE V) Zs 1 ‘olfped ‘Syposg ‘voupu “(£9 “ES ‘ZS ‘IS "9 “bh ‘Te ‘te ZE V) 48U 1 “euR> B{ B20[09 9s apuop mB] -uppun (0S “by ‘Eh ‘th “Tb ‘Ob ‘Oz ‘Z ¥) ‘SE I ‘Ohomry ozwarunfoun “(9 099 V) 6 UT ‘oursoz [pp seiuang *(rormzaarag) yreure £ emppanb [aq “(compeoyy ‘Sozvd ‘xoosv.L) yeWo> 9p Fer :eey99 enyponb Jaq “seays0 OYSNDOUNY TNOIDRL OOXF] jawaans ¢ €

You might also like