ZAŠTITA I ZDRAVLJE NA RADU

u okolnostima pandemije korona virusom

Izvođenje radova na gradilištu tokom pandemije korona virusom COVID-19 je neophodno

organizovati tako da se zaštite svi zaposleni koji učestvuju u izvođenju radova i da se smanji rizik od
širenja infenkcije.
Okolnosti u kojima se trenutno izvode radovi su vanredne i nephodno je da se privreda, uključujući i
građevinarstvo uskladi sa aktuelnim naredbama i preporukama od strane Vlade Crne Gore i Instituta
za javno zdravlje Crne Gore.
Zahtjevi i propisane mjere zaštite i zdravlja na radu (ZZNR) se sada moraju posebno poštovati i
primjenjivati. Ukoliko se ne može obezbjediti potpuno pridržavanje mjera ZZNR da bi se određeni
zadatak izvršio, ili postoji nedostatak kvalifikovane radne snage, ili se ne može obezbjediti sovijalna
distanca između zaposlenih – takav zadatak se ne izvršava!
Trenutno stanje je takvo da su institucije sistema koje trebaju odreagovati u hitnoj situaciji
preopterećene i nije realno očekivati da će biti u poziciji da brzo odgovore vašem eventualnom
zahtjevu u slučaju povrede na radu.

POTREBA ZA SAMOIZOLACIJOM
Ukoliko neko od zaposlenih ima jedan od sljedećih simptoma, ne bi trebao doći na gradilište:
- Ima visoku temperaturu ili novi uporan kašalj
- Spada u grupu osjetljivijih osoba (starosna dob, zdravstveno stanje, kliničko stanje, trudnice)
- Živi sa nekim u samoizolaciji ili sa osobom koja spada u grupu osjetljivijih osoba
Prema preporukama Svjetske zdravstvene organizacije, samoizolacija podrazumjeva boravak u svojoj
kući tokom 14 dana, bez kontakta sa drugim ljudima 1. Tokom samoizolacije, potrebno je poslušati
preporuke iz sljedeće tabele 2:

DA NE
• Ostanite kod kuće, u prostoriji u kojoj se može • Ne izlazite iz kuće osim u slučaju prijeke potrebe.
otvoriti prozor prozračujte.
• Izbjegavajte kontakt sa ostalim ćlanovima • Ne idite na posao, ne pohađajte vjerska i druga
domaćinstva koliko god je to moguće okupljanja i ne zadržavajte se u javnim prostorima.
• Pratite simptome – povišena tjelesna temperatura, • Ne dijelite predmete s drugima, npr. posteljinu,
kašalj, kratak dah. Ukoliko se pojave ovi simptomi, posuđe, čaše, peškire...).
pozovite Vašeg ljekara, ne idite kod njega!
• Dok kašljete i kijate usta prekrijte maramicom, a • Ne dodirujte rukom lice, oči, nos, usta.
maramicu, nakon upotrebe, odložite u kantu za • Ne rukujte se ni sa kim
otpatke sa poklopcem. Odmah zatim dobro operite • Ne putujte ni sa kim u automobilu.
ruke sapunom i toplom vodom i/ili dezinfikujte ih.
• Ruke perite sapunom i toplom vodom detaljno i • Ne pozivajte nikoga da dođe kod vas u posjetu.
često.
• Koristite svoj peškir, ne dijelite ga sa ostalim
članovima domaćinstva.
• Svaki dan prostorije u kojima boravite čistite
sredstvom za čišćenje koje bi trebalo da ima
dezinfekcioni uticaj.

1
Izvor: https://www.ijzcg.me/me/savjeti/sta-je-to-samoizolacija
2
Izvor: https://www.hzjz.hr/wp-content/uploads/2020/03/letak_samoizolacija.pdf

Stranica 1 od 5
POSTUPAK U SLUČAJU POJAVE SIMPTOMA BOLESTI NA GRADILIŠTU
U slučaju da neko od zaposlenih pokaže simptome bolesti dok je na gradilištu, trebao bi da:
- se odmah vrati kući/ u smještaj gdje boravi van posla;
- izbjegava dodirivanje bilo čega;
- dok kija i/ili kašlje to čini u maramicu i da istu odloži u kantu za smeće. Ukoliko nema
maramicu, da to učini u pregibu lakta.
Kada se vratio kući/ u smještaj, treba da poštuje pravila samoizolacije, a o eventualnom pojačavanju
simptoma i napretku bolesti obavještava svoga ljekara.

DOLAZAK/ ODLAZAK NA POSAO

- Dolazak i odlazak na posao poželjno je organizovati na način da zaposleni idu samostalno na
posao, ili ličnim prevozom ili korišćenjem drugih vidova prevoza kao što je bicikl, trotinet,
motocikl. Ukoliko je dozvoljeno da se koristi zajdnički prevoz (kombi, autobus), onda
rasporediti zaposlene tako da se drži socijalna distanca uz obaveznu upotrebu zaštitnih
sredstava (maske i rukavica).
- Investitor, odnosno Glavni izvođač radova ili njihovi predstavnici bi trebali obezbjediti više
parking mjesta u blizini gradilišta. Politiku zabrane ulaska ličnih automobila u krug gradilišta bi
trebalo suspendovati do okončanja situacije vezano za sprječavanje širenja koronavirusom.
Potrebno je organizovati njihov parking tako da ne ometa redovno izvođenje radova na
gradilištu.
- Na ulazu u gradilište sapun i vodu za pranje ruku ili dezinfikaciono sredstvo za suvo pranje
ruku ukoliko voda nije dostupna.
- Ukoliko se primjeti da neko ima simptome koji mogu ukazati na prisustvo virusa COVID-19, ne
dozvoliti mu ulazak na gradilište i poslati ga kući/ u smještaj.

ULAZ NA GRADILIŠTE
- Svim neovlašćenim licima i posjetiocima zabraniti ulazak na gradilište;
- Početak i kraj radnog vremena treba organizovati u različito vrijeme za različite grupe
zaposlenih, za različite firme. Na taj način se izbjegava gužva na ulasku/ izlasku na početku
radnog vremena, odnosno na kraju radnog vremena;
- Kontrola ulaska/ izlaska na gradilište treba biti pojačana na početku i kraju radnog vremena u
cilju obezbjeđenja socijalne distance. Ukoliko je tehnički izvodljivo, izmjeniti šemu uređenja
gradilišta i obezbjediti više pristupnih tačaka. Sve nove ulaze/ izlaze obavezno kontrolisati;
- Insistirajte kod svih zaposlenih da operu ili očiste ruke prije ulaska na gradilište;
- Tokom identifikacije pomoću kartice (check-in i check-out) insistirati na udaljenosti od 2 metra
između zaposlenih;
- Redovno čistite i dezinfikujte zajedničke prostorije i prostore na ulazu u gradilište (prijemnu
kancelariju – kontejner, čekaonice, prostor za Safety Induction i sl.), zatim uređaj za
identifikaciju, toalete na ulazu u gradilište;
- Smanjiti broj ljudi tokom izvođenja obuke ZZNR i upoznavanja sa pravilima ZZNR u redovnim i
vanrednim okolnostima na taj način da se osigurava socijalna distanca između zaposlenih;
- Ukoliko je moguće, vozači koji dostavljaju hranu i materijal treba da ostanu u svojim prevoznim
sredstvima. Ukoliko je neophodo da izađu i učestvuju u iznošenju hrane i istovaru materijala,
odmah nakon izlaska moraju oprati ruke sapunom i toplom vodom ili ih dezinfikovati
sredstvom za suvo pranje ruku, a zatim staviti zaštitnu opremu (masku i rukavice);

Stranica 2 od 5
HIGIJENA RUKU
- Obezbjedite dodatna sredstva i vodu za održavanje redovne i česte higijene ruku;
- Obezbjedite dovoljnu količinu sapuna i/ili sredstava za dezinfekciju ruku u zavisnosti od
broja zaposlenih na gradilištu;
- Sapun i voda i/ili sredstva za dezinfekciju MORAJU biti lako dostupna SVIMA na gradilištu.
Organizovati redovno nadopunjavanje sapuna i drugih sredstava za higijenu ruku,
uključujući i ubruse za brisanje ruku nakon pranja;
- Obezbjedite dovoljnu količinu kanti za otpatke, a naročito uz mjesto gdje se peru ruke.
Na gradilištu je potrebno obezbjediti dovoljnu količinu rezervnih sapuna, ubrusa i sredstava za
dezinfekciju i iste treba pažljivo i sigurno skladištiti.

TOALETI NA GRADILIŠTU
Upotrebu toaleta na gradilištu organizovati tako da su striktno ispoštovani higijensko-sanitarni uslovi.
To podrazumjeva:
- redovno čišćenje i dezinfikovanje toaleta
- obezbjeđivanje sapuna i tekuće vode za pranje ruku prije i poslije upotrebe toaleta
- obezbjeđivanje toalet papira u toaletu i ubrusa pores mjesta za paranje ruku u
neposrednoj blizini toaleta
- često čišćenje i dezinfikovanje kvake na vratima toaleta, vrata i ručke za aktivaciju
vodokotlića u toaletu
- obezbjeđivanje kanti za otpatke pored toaleta i mjesta za pranje ruku i redovno uklanjanje
otpadaka iz kante
Prenosive toalete, ukoliko je moguće, što manje koristiti u odnosu na toalete u sklopu objekata i
kancelarija (kontejnera).

PROSTORIJE ZA ISHRANU ZAPOSLENIH

Odlukama Vlade Crne Gore i Naredbama Ministrastva zdravlja, ugostiteljske usluge, tj. rad restorana,
kafeterija i sličnih ugostiteljskih objekata je zabranjen u Crnoj Gori. Poštujući tu naredbu, i prostorije
koje se koriste za ishranu zaposlenih – menze i kantine treba uskladiti sa aktuelnom situacijom.
Uređaje za pripremu toplih napitaka i grijanje hrane u kantini treba ukloniti. Za ishranu zaposlenih
treba koristiti isključivo pakovanu hranu dostavljenu od ovlašćenih privrednih subjekata za tu vrstu
poslova. I to pakovanu hranu za svakog zaposlenog posebno!
Ukoliko je moguće, ishranu zaposlenih treba organizovati na otvorenom prostoru poštujući socijalnu
distancu između njih. Higijenu i čišćenje nakon ishrane treba sprovesti odmah. U tu svrhu, izvođači
radova treba da odrede posebna lica koja bi se bavila održavanjem higijene prije, za vrijeme i nakon
ishrane zaposlenih.
Ukoliko se koriste prostorije za ishranu ljudi, onda je potrebno uvesti posebne procedure za njihovo
korišćenje. To se odnosi na:
- redovno i često čišćenje i održavanje higijene
- obezbjeđivanje sapuna i vode na ulazu u kantinu
- obavezno pranje ruku sapunom i vodom prije ulaska u kantinu
- broj zaposlenih koji se istovremeno hrane u kantini mora biti toliki da obezbjeđuje socijalnu
distancu između zaposlenih, minimum dva metra i izbjegavati svaki kontakt
- maksimalan broj ljudi u kantini naznačiti na ulazu
- posuđe, pribor za jelo i čaše koje nisu zapakovane treba izbjegavati već koristiti posuđe,
pribor za jelo i čaše koje su zapakovane i dostavljene od ovlašćenih firmi za tu vrstu posla

Stranica 3 od 5
 - koristiti napitke koji su zapakovani i dostavljeni od ovlašćenih firmi za tu vrstu posla ili od
kuće
- zaposleni nakon završetka obroka, svoje otpatke da odloži u kantu za otpatke i opere ruke
vodom i sapunom ili ih dezinfikuje sredstvom za dezinfekciju
- obezbjediti dovoljan broj kanti za otpatke i njihovo redovno pražnjenje
- zadržavanje u kantini nakon obroka se ne dozvoljava
- nakon završetka ishrane u kantini, detaljno je očistiti i dezinfikovati, uključujući i stolice,
stolove, vrata, ručke na vratima i provjetriti je
- nakon čišćenja i dezinfikovanja, onemogućiti pristup kantini

GARDEROBE
Prostorije za presvlačenje zaposlenih održavati čistim. Njihovu upotrebu kontrolisati od strane za to
posebno određenih zaposlenih i to na način da u prostoriji istovremeno bude broj zaposlenih koji
obezbjeđuje socijalnu distancu. Maksimalan broj ljudi u prostoriji za presvlačenje naznačiti na ulazu.
Ukoliko je potrebno zbog broja zaposlenih, obezbjediti još prostorija koje bi služile za presvlačenje
zaposlenih i odlaganje garderobe.
Svaki zaposleni je u obavezi da svoju garderobu drži čistom i urednom. U prostoriji i ispred nje
obezbjediti dovoljan broj kanti za otpatke i redovno ih prazniti.

ORGANIZACIJA RADA UZ POŠTOVANJE SOCIJALNE DISTANCE

Izvođenje radova treba tako organizovati sa se ispoštuje socijalna distanca zaposlenih uz
pridržavanje svih propisanih mjera zaštite i zdravlja na radu. Međutim, doći će do situacija kada se
zaposleni na gradilištu neće moći distancirati jedni od drugih na propisanoj udaljenosti od 2 metra. U
tim slučajevima, važno je držati se načela:
- Radove koji nisu od velike važnosti, a koji zahtjevaju bliski kontakt zaposlenih, suspendovati;
- Radovi prilikom kojih se zaposleni fizički dodiruju (koža na kožu) bi trebalo obustaviti;
- Organizovati pripremne radove kojima bi se omogućili što manja bliskost prilikom izvođenja
građevinskih radova (armiračke i tesarske poslove obavljati samostalno, pa pripremljene
dijelove sklapati);
- Koristiti lična zaština sredstva kojima se može smanjiti rizik od prenošenja virusa
(odgovarajuće maske i rukavice). Nakon njihove upotrebe, iste se odlažu u kantu za otpatke;
- Grupni transport zaposlenih po gradilištu izbjegavati, uključujući i liftove za vertikalni transport;
- Prilikom izvođenja radova u zatvorenom prostoru, ventilaciju prostorije uradite češće nego u
redovnim okolnostima;
- Unutrašnjosti kabina građevinske mehanizacije redovno i detaljno čistiti i dezinfikovati, a
naročito ukoliko više osoba koristi istu mašinu.

SASTANCI NA GRADILIŠTIMA
- Sastanke na gradilištu organizovati isključivo ako je to neophodno za nastavak procesa rada,
a prisustvo na sastanku tražiti samo od onih zaposlenih koji su zaista potrebni učesnici
sastanka;
- Učesnici sastanka moraju biti udaljeni jedni od drugih najmanje 2 metra;
- Sastanke izvoditi na otvorenom, ukoliko je to moguće, a ukoliko ne, onda prostoriju u kojoj je
sastanak planiran dobro provjetriti prije početka sastanka i očistiti i dezinfikovati sve površine;
- Tokom sastanka, obezbjediti konstantnu ventilaciju prostorije.

Stranica 4 od 5
ČIŠĆENJE
Čišćenje i dezinfekcija je, uz socijalnu distancu, vrlo bitan faktor u sprječavanju širenja zaraznog
virusa COVID-19. U ovim trenutnim okolnostima, potrebno je posebnu pažnju posvetiti načinu
čišćenja, učestalosti čišćenja, sredstvima za čišćenje i svijesti svih zaposlenih da iza sebe ostavljaju
čisto.
Ono što je neophodno redovno i često čistiti su:
- ručke vrata i brave
- wc šolje, daske na wc šolji, ručica vodokotlića
- slavine i dispenzeri za sapun
- rukohvati, prekidači
- mašine i uređaji koji se koriste (štampači, fotokopir aparati, telefoni, računari)
- podove prostorija
- površine stolova, stolice
- mjesta za odlaganje smeća i otpadaka
Uputstvo za čišćenje:
- Prije nego što počnete s čišćenjem, stavite masku i rukavice. Izbjegavajte dodirivanje lica i
očiju tokom čišćenja;
- Držite prozore otvorenima da se prostor provjetrava i/ili uključite ventilaciju;
- Očistite pod deterdžentom i nakon toga dezinfikujte;
- Očistite toalete, uključujući WC šolju i sve dostupne površine u toaletu deterdžentom i nakon
toga dezinfikujte;
- Nemojte koristiti pakovanja sa raspršivačem za nanošenje dezinfekcijskog sredstva jer može
doći do prskanja koje mogu dalje širiti virus;
- Nakon čišćenja, krpe kojima ste čistili, ako ih ponovo koristite, oprati na 90 °C;
- Nakon čišćenja, skinite rukavice i masku i ih stavite u plastičnu kesu, a zatim operite ruke
sapunom i vodom;
- Sav otpad nastao tokom čišćenja treba što je prije moguće odložiti u kante za otpad;
- Ako je to moguće, istuširajte se i presvucite odjeću odmah nakon čišćenja;
- Ostavite prozor otvoreni i/ili ventilaciju uključenom da se prostorija detaljno prozrači.
Prilikom korišćenja sredstava za čišćenje, važno je:
- Pridržavati se uputstva za korišćenje koje je naveo proizvođač sredstva;
- Izbjegavati kontakt sredstva sa očima i kožom i skladištiti ih propisno;
- Ne miješati različita sredstva za čišćenje i provjetravati prostorije u kojima se koristi sredstvo
za čišćenje;
- Za dezinfekciju kontaminiranih površina ili materijala izbjegavati upotrebu raspršivača, proučiti
kontaktno vrijeme i ostaviti da sredstvo djeluje u skladu sa uputstvom proizvođača.
Izbor sredstava za dezinfekciju
Dezinfekcija se izvodi registrovanim dezinfekcionim sredstvom koja djeluju na viruse prema uputstvu
proizvođača, a Evropski centar za prevenciju i kontrolu bolesti (ECDC) preporučuje sredstva na bazi
sljedećih aktivnih materija:
- Etanol
- Natrijum hipohlorit
- Glutaraldehid
- Izopropanol
- Benzalkonijum hlorid
- Natrijum hlorid

Stranica 5 od 5