PENDIDIKAN KESIHATAN(DEFINISI)

Pendidikan Kesihatan adalah ilmu pengetahuan yang perlu dipelajari supaya dapat membentuk

amalan kesihatan yang baik dan tepat dalam kehidupan seseorang. Kesihatan telah didefinisikan

dalam Join Committees “Health Education” sebagai sesuatu yang akan melengkapi cara

berfungsi seseorang di mana ia diorientasi ke arah memaksimakan potensi seseorang individu itu

(Anspaugh & Ezell, 2007). Tambah mereka lagi, konsep ini merentasi kebiasaan, bukan setakat

untuk kekal sihat sahaja malah kesihatan adalah merujuk kepada sihat yang mempunyai pelbagai

dimensi di mana setiap satu daripadanya mempunyai kontinumnya sendiri.

SEJARAH PENDIDIKAN KESIHATAN (UMUM)

Di Amerika Syarikat, Pendidikan Kesihatan secara formal pernah diajar dalam subjek anatomi

dan fisiologi. Pendidikan Kesihatan diajar sebagai subjek sains dan berpegang kepada fakta-fakta

sains. Namun pendekatan Pendidikan Kesihatan yang semata-mata menekankan pendidikan

sahaja tidak berkesan. Guru mula beralih kepada pendekatan ancaman supaya murid

mengamalkan tabiat-tabiat kesihatan yang baik. Namun pendekatan ancaman ini juga tidak

berhasil kerana bukan sahaja membentuk kesan negatif dalam minda murid tetapi ia juga

menurunkan kredibiliti guru dari kaca mata muridnya. Ada juga dalam kalangan antara guru

yang menggunakan pendekatan krisis iaitu guru akan mengajar secara menangani sesuatu isu.

Kaedah ini pula didapati masih terdapat kelemahan kerana seseorang guru akan mengajar aspek

kesihatan yang menjadi isu pada ketika itu secara terpisah dan tidak sepadu. Sehingga tahun

1920-an Pendidikan Kesihatan dijalankan sebagai bidang yang berasingan. Menurut Bennett &

Peel(1994, dalam Michael, 2011), Kemelut kepentingan Pendidikan Kesihatan ini juga

mempengaruhi program latihan guru iaitu terdapat beberapa daerah di Amerika Syarikat telah
memberi kerjasama dengan program Health Goals 2000 kerajaan dengan mewajibkan subjek

Pendidikan Kesihatan kepada guru-guru pelatih untuk mendapatkan sijil perguruan mereka.

Berikutan itu, bermula pada tahun 1992, kebanyakan negeri di Amerika Syarikat telah

meluluskan sijil mengajar yang merangkumi subjek Pendidikan Kesihatan. Implikasi setelah

Pendidikan Kesihatan diperkenalkan, guru didapati lebih mengambil berat tentang sikap dan

amalan kesihatan muridnya (Anspaugh & Ezell, 2007). Pada tahun 1991, Jawatankuasa Bersama

Pengistilahan Pendidikan Kesihatan Amerika Syarikat menyatakan bahawa proses Pendidikan

Kesihatan merupakan kontinum pembelajaran yang membolehkan seseorang individu menjadi

ahli masyarakat yang boleh membuat keputusan secara sukarela, mengubah suai dan mengubah

keadaan sosial demi meningkatkan kesihatan diri (Wee Eng Hoe, 2009). Oleh keran itu,

Pendidikan Kesihatan mempunyai potensi untuk memastikan murid mengekal serta memperbaiki

tahap kesihatan, mencegah serangan penyakit serta mengurangkan tingkah laku negatif yang

boleh mempengaruhi kesihatan. Namun apa yang menyedihkan adalah, walaupun peranan

Pendidikan Kesihatan dalam pendidikan jelas, namun potensinya masih tidak dijelmakan

sepenuhnya di peringkat sekolah (Kann,Telljohann, Wooley, 2007).

Walau bagaimanapun Pendidikan Kesihatan di Malaysia juga turut mengalami proses evolusi dan

kepentingannya semakin menonjol. Pendidikan Kesihatan semakin diberi perhatian yang serius

dalam pendidikan negara. Sejarah perkembangan Pendidikan Kesihatan di Malaysia mengekori

rapat sejarah perkembangan Pendidikan Jasmani. Perkembangan Pendidikan Jasmani dan juga

Pendidikan Kesihatan di Malaysia dibahagikan kepada tiga peringkat yang besar( (Institut

Pendidikan Guru, 2014):

i. Sistem pendidikan asal, iaitu sistem pendidikan yang telah ada sebelum kedatangan

pengaruh barat.
 ii. Zaman penjajahan, iaitu pertumbuhan sekolah-sekolah Inggeris, Melayu, Cina dan India.

Zaman ini berlanjutan hingga Tanah Melayu mencapai kemerdekaan.

iii. Zaman pendidikan moden, iaitu zaman selepas medeka.

Sistem pendidikan asal iaitu sistem pendidikan yang telah ada sebelum kedatangan pengaruh

barat merupakan sistem pendidikan yang tidak formal. Pendidikan yang diberikan kepada murid

lebih tertumpu kepada hal-hal keagamaan seperti kelas-kelas fardhu ain dan al-Quran.

Pendidikan yang bercorak kemahiran seperti kelas kesenian dan pertukangan juga diberikan bagi

membolehkan murid mewarisi pekerjaan ibu bapa mereka pada ketika itu. Sistem pendidikan

yang dilaksanakan itu tidak pula mengikuti ciri-ciri pendidikan secara formal. Oleh yang

demikian, tidak ada kelas-kelas yang dikhaskan untuk mengajar Pendidikan Jasmani dan

Pendidikan Kesihatan. Sistem pendidikan yang formal hanya diperkenalkan di negara ini selepas

kedatangan Inggeris di negeri-negeri Selat, atas usaha penganjur Kristian dan Syarikat Inggeris

(Institut Pendidikan Guru, 2014). Penang Free School merupakan sekolah pertama yang

didirikan di Tanah Melayu pada tahun 1816. Namun mata pelajaran Pendidikan Jasmani dan

Kesihatan masih belum dilaksanakan lagi di sekolah tersebut. Walau bagaimanapun sehingga

zaman 1920-an, masih juga belum ada sistem dan sukatan pelajaran yang formal walaupun mata

pelajaran Pendidikan Jasmani dan Pendidikan Kesihatan sudah mulai diajar di sekolah-sekolah

secara yang tidak formal. Pengajaran mata pelajaran tersebut lebih memberi keutamaan kepada

aktiviti senaman, latihan kawat dan permainan yang dipengaruhi oleh penjajahan Inggeris.

Sementara itu mata pelajaran Pendidikan Kesihatan pula diajar melalui ceramah bebas dan

perbincangan secara terbuka oleh guru dan penasihat kesihatan yang dilantik. Perkembangan

dalam mata pelajaran ini terus berlaku dimana pada tahun 1924, kerajaan Inggeris telah melantik

seorang pengusaha Pendidikan Jasmani dan Kesihatan untuk negeri-negeri Selat

Sungguhpun mata pelajaran Pendidikan Jasmani dan Pendidikan Kesihatan sudah mulai diajar di

sekolah-sekolah, namun begitu kurikulumnya masih belum tersusun. Guru yang ditugaskan

mengajar mata pelajaran ini, tidak pernah menerima latihan Pendidikan Jasmani dan Kesihatan

secara formal. Walaubagaimana pun usaha merancang sukatan mata pelajaran Pendidikan

Jasmani dan Pendidikan Kesihatan untuk sekolah-sekolah telah dimulakan pada zaman 1930-an.

Sukatan pelajaran itu merupakan asas untuk mata pelajaran Pendidikan Jasmani di Tanah

Melayu. Ia berdasarkan kepada sukatan pelajaran Latihan Fizikal untuk sekolah-sekolah Inggeris

di England, yang mana telah diperkenalkan dalam tahun 1933. Siri buku-buku Jefferson, How To

Teach Physical Training dijadikan asas sukatan pelajaran Pendidikan Jasmani dan kesihatan. J.W

Jefferson yang dilantik sebagai penguasa Pendidikan Jasmani dan Kesihatan pada tahun 1932,

dan beliau telah melancarkan rancangan latihan guru Pendidikan Jasmani ke seluruh negara

(Institut Pendidikan Guru, 2014)

Sehubungan dengan pelancaran latihan guru Pendidikan Jasmani tersebut, kursus-kursus dalam

perkhidmatan mengenainya mula diadakan di seluruh negara. Pada tahun 1946 sehingga tahun

1948, telah ada suatu sukatan yang formal untuk sekolah-sekolah rendah dan menengah bagi

mata pelajaran Pendidikan Jasmani dan Kesihatan ini.. Sukatan ini diterbitkan oleh Maktab

Perguruan Sultan Idris (MPSI) Tanjung Malim. Kini, MPSI telah dinaik taraf universiti menjadi

Universiti Pendidikan Sultan Idris. Setelah itu, sistem latihan guru Pendidikan Jasmani dan

Kesihatan dilancarkan secara berperingkat-peringkat, iaitu dari peringkat 1 hingga peringkat 4

(Institut Pendidikan Guru, 2014)

Menurut penulis lagi, pada tahun 1952 pula guru tempatan mula dihantar ke luar negara untuk

meluaskan pengetahuan mengenai Pendidikan Jasmani dan meluaskan lagi skop bagi Pendidikan

Kesihatan. Guru-guru tempatan yang mendapat latihan perguruan di Kolej Kirby, England telah
mendapat peluang bagi memantapkan pengetahuan mereka mengenai Pendidikan Jasmani dan

Kesihatan. Ini adalah kerana Kolej Kirby pada tahun 1953, telah memasukkan Pendidikan

Jasmani dan Kesihatan sebagai satu subjek bagi kursus asas dan pilihan utama dalam program

latihan guru di sana. Seterusnya, Kolej Kirby dan Kolej Brinsford di England telah menawarkan

kursus Pendidikan dan Kesihatan dalam latihan perguruan mereka.

Seterusnya pada tahun 1955, Jawatan Penguasa Pendidikan Jasmani diambil alih oleh anak

tempatan iaitu, En. Teoh Teik Lee. Pada tahun 1958 pula, bahagian Penguasa Pendidikan

Jasmani dipindahkan kepada Bahagian Nazir Sekolah-sekolah dan juga disatukan dengan

Bahagian Latihan Guru. Sukatan Pelajaran Pendidikan Jasmani dan Kesihatan MPSI dikekalkan

dalam tahun 1950-an dengan beberapa penyesuaian dan pindaan.

Pada tahun 1960, B.E Chamber diganti oleh E.D Clay sebagai Nazir Sekolah-sekolah

Persekutuan, Bahagian Pendidikan Jasmani. Kursus tambahan, satu tahun Pendidikan Jasmani

dan Kesihatan diadakan di Maktab Perguruan Ilmu Khas(MPIK) pada tahun yang sama.

Seterusnya MPIK dalam tahun 1961 pula, telah mula menawarkan Pendidikan Jasmani dan

Kesihatan sebagai kursus tambahan untuk guru perempuan pula. Sukatan pelajaran Pendidikan

Jasmani telah dikaji semula dan wujudlah sukatan pelajaran Pendidikan Jasmani dan Pendidikan

Kesihatan untuk kanak-kanak lelaki dan perempuan pada tahun 1966

Pada tahun 1971, sukatan pelajaran disemak semula dan kemudiannya sukatan itu dikeluarkan

dalam dua bahasa iaitu Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris (Institut Pendidikan Guru, 2014).

Daripada senario di atas, dapat dilihat bahawa Malaysia tidak ketinggalan berbanding Amerika

Syarikat dalam soal memantapkan subjek Pendidikan Kesihatan ini. Sebagai sebuah negara yang

membangun, Malaysia turut melakukan anjakan dalam kurikulum pendidikan kebangsaan bagi