Struktura ludności

 Strukturę ludności według płci i wieku,

Do podstawowych struktur demograficznych zaliczamy:

 Strukturę ludności według stanu cywilnego i rodzinnego,

 Strukturę zawodową ludności.

Struktura według płci i wieku

Struktura ta stanowi podstawę wszelkich analiz i dociekań demograficznych. Znajomość

występujących w niej tendencji pozwala na ocenę potencjału demograficznego obszarów,
których dotyczy, a także tendencji rozwojowych.
Najbardziej znanym, graficznym przedstawieniem struktury według płci i wieku jest
piramida wieku

Wyróżniamy następujące trzy struktury modelowe:

 Strukturę progresywną – cechą charakterystyczną tej struktury jest jej klasyczny
kształt piramidy, której szeroka podstawa informuje o licznych rocznikach dzieci i
młodzieży (duża liczebność najmłodszych kohort). Tego typy struktury są
charakterystyczne dla eksplozji demograficznych.

Struktura progresywna

Struktura według płci i wieku

 Strukturę zastojową – obrazuje ona sytuację wymieralności pokoleń. Zbliżone są

pod względem wartości wskaźnik urodzeń i zgonów, co przesądza o zerowym
przyroście naturalnym i tendencji do starzenia się populacji.

Struktura zastojowa

Struktura według płci i wieku

  Strukturę regresywną – obrazuje typ ludności starej oraz zawiera w sobie
niebezpieczeństwo wystąpienia zjawiska depopulacji

Struktura regresywna

Struktury modelowe

Zmiana struktury w czasie

Struktura według płci

Do podstawowych miar wykorzystywanych do badania struktury ludności według płci

należą:
 Współczynnik feminizacji:
– Ogólny I typu – określa stosunek liczby kobiet w danym okresie do ogólnej
liczby ludności,
– Ogólny II typu – określa stosunek liczby kobiet w danym okresie do liczby
mężczyzn w tym okresie.
 Współczynnik maskulinizacji:
– Ogólny I typu – określa stosunek liczby mężczyzn w danym okresie do
ogólnej liczby ludności,
– Ogólny II typu – określa stosunek liczby mężczyzn w danym okresie do

 Niekiedy określa się te współczynniki według grup wieku.

liczby kobiet w tym okresie.

Ekstremalne wskaźniki feminizacji:

Wskaźniki Wskaźniki
najwyższe najniższe
Litwa 115 Indie 93
Ukraina 115 Bangladesz 94
Białoruś 112 Chiny 94
Węgry 109 Egipt 95
Chorwacja 109 Pakistan 95
Austria 108 Turcja 97
Polska- 105,4

Struktura ludności według wieku

W badaniach struktury ludności według wieku stosuje się grupowanie ludności według wieku
dostosowane do konkretnych potrzeb badawczych.
Do najczęściej stosowanych zaliczyć należy klasyfikację:
 Podstawową – polega na wyodrębnieniu jednorocznych grup wieku (0,1,2,3,...80 lat i
więcej), zaznaczyć należy, że jest ona jednak mało czytelna i trudna do stosowania
uogólnień,
 Klasyfikację biologiczną – klasyfikacja ta dzieli populację na trzy podstawowe

 Dzieci (wiek 0-14 lat),

subpopulacje:

 Ludność dorosłą (wiek 15-59 lat),

 Ludność w starszym wieku (wiek 60 lat i więcej).
 Klasyfikację według grup pięcioletnich – umożliwia ona podział na grupy (0-4,5-
9,10-14,...95-99, 100 lat i więcej).
 Klasyfikację ekonomiczną – dzieli populację na grupę ludności:
– W wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat),
– W wieku produkcyjnym (18-64),
– W wieku poprodukcyjnym (65 lat i więcej).
Decydujący wpływ na strukturę ludności według wieku ma:
– Poziom urodzeń,
– Poziom zgonów,
– Migracje.

Proces starzenia się ludności

Procesem starzenia się ludności nazywamy wzrost udziału osób starszych (w wieku
powyżej 60 lat) w ogólnej liczbie ludności.
Najczęściej przyjmuje się następującą klasyfikację pod względem zaawansowania procesu
starzenia się społeczeństw:

Grupa Udział ludzi Charakterystyka grupy

starszych
I Poniżej 8% Młodość demograficzna

II 8-10% Przedpole starzenia się

III 10-12% Właściwe starzenie się

IV 12 i więcej Starość demograficzna

Wskaźniki starzenia się społeczeństwa

Kraj 2000 r. 2010 r. 2030 r.

Austria 20,723% 26,185% 36,692%

Niemcy 23,250% 27,562% 36,109%

W.Brytania 20,626% 24,808% 31,704%

Węgry 19,721% 20,276% 28,416%

Polska 16,577% 21,899% 27,159%