Professional Documents
Culture Documents
Bai Tap Vly 7
Bai Tap Vly 7
HiÖn nay bé gi¸o dôc ®· tiÕn hµnh thay s¸ch gi¸o khoa
THCS vµ kÐo theo viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cho
phï hîp víi ch¬ng tr×nh míi. §èi víi m«n vËt lý, häc sinh
kh«ng cßn tiÕp thu kiÕn thøc mang tÝnh hµn l©m cao nh tr-
íc mµ coi trong thùc hµnh, quan s¸t thùc tiÔn trªn c¬ së ®ã
®Ó ph©n tÝch tù t×m hiÓu ®Ó rót ra vÊn ®Ò cÇn lÜnh
héi. Víi c¸ch häc míi nµy, bµi tËp tham kh¶o ®ãng vai trß rÊt
quan träng, nã gióp häc sinh hiÓu s©u h¬n vÒ b¶n chÊt vËt
lý cña c¸c hiÖn tîng. §Ó tõ ®ã biÕt vËn dông kiÕn thøc ®Ó
øng dông trong ®êi sèng vµ kü thuËt.
Víi môc ®Ých n©ng cao viÖc nhËn thøc vµ gãp thªm tµi
liÖu tham kh¶o cho häc sinh. T«i m¹nh d¹n biªn so¹n cuèn
Bµi tËp vËt lý n©ng cao cña vËt lý líp 7 ®Ó phôc vô môc
®Ých nãi trªn.
§Ó hoµn thµnh quyÓn s¸ch nµy, t«i ®· ®îc sù gióp ®ì
tËn t×nh cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp kh¸c. Tuy ®· cã nhiÒu cè
g¾ng, song ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, rÊt
mong sù gãp ý ch©n thµnh cña ®éc gi¶.
T¸c gi¶
1
Ch¬ng I. Quang häc
NhËn biÕt ¸nh s¸ng- Nguån s¸ng vµ vËt s¸ng
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
- M¾t chØ cã thÓ nhËn biÕt ®îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng
truyÒn vµo m¾t ta vµ g©y c¶m gi¸c s¸ng.
- Chóng ta chØ nh×n thÊy vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ nã truyÒn
®Õn m¾t ta.
- Nguån s¸ng lµ vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng. VËt s¸ng gåm
nguån s¸ng vµ nhøng vËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã.
2
1.7. T¹i sao ta kh«ng nh×n thÊy c¸c vËt trong tñ khi ®ãng
kÝn?
1.8. V× sao khi ®äc s¸ch ngêi ta thêng ngåi n¬i cã ¸nh s¸ng
thÝch hîp?
1.9. T¹i sao khi ®i trong ®ªm tèi ngêi ta sö dông ®Ìn pin
hoÆc ®uèc s¸ng?
1.10. T¹i sao cïng mét lo¹i mùc, viÕt trªn giÊy tr¾ng ta thÊy
râ h¬n khi viÕt trªn giÊy sÉm mµu?
1.11. V× sao trªn ®Çu kim vµ c¸c con sè cña ®ång hå ngêi
ta l¹i s¬n “ D¹ quang”?
1.12. T¹i sao trªn mÆt c¸c ®êng nhùa ( mµu ®en) ngêi ta l¹i
s¬n c¸c v¹ch ph©n luång b»ng mµu tr¾ng ?
1.13.B»ng kiÕn thøc vËt lý h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: :” Tèi
nh hò nót”?
1.14. T¹i sao trªn c¸c dông cô ®o lêng c¸c v¹ch chØ thÞ ngêi
ta l¹i s¬n cã mµu s¾c kh¸c víi dông cô?
1.15. B»ng c¸ch nµo ®Ó ph©n biÖt nh÷ng n¬i cã luång ¸nh
s¸ng cña ®Ìn pin vµ n¬i kh«ng cã luång ¸nh s¸ng ®i qua
( kh«ng ®Ó m¾t n¬i cã ¸nh s¸ng ®i qua).
3.C¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm
1.16.Nh÷ng vËt sau ®©y vËt nµo lµ nguån s¸ng:
A. B¶ng ®en
B. Ngän nÕn ®ang ch¸y
C. Ngän nÕn
D. MÆt tr¨ng
E. ¶nh cña chóng ta trong g¬ng.
Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn.
1.17.Chóng ta kh«ng nh×n thÊy c¸c vËt trong tñ khi ®ãng
kÝn lµ do:
A. C¸c vËt kh«ng ph¸t ra ¸nh s¸ng.
B. ¸nh s¸ng tõ vËt kh«ng truyÒn ®i.
C. ¸nh s¸ng kh«ng truyÒn ®îc ®Õn m¾t ta
D. VËt kh«ng h¾t ¸nh s¸ng v× tñ che ch¾n.
E. Khi ®ãng kÝn c¸c vËt kh«ng s¸ng.
Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn.
1.18.Khi ®äc s¸ch ngêi ta thêng ngåi n¬i cã ¸nh s¸ng thÝch
hîp bëi v×:
A. ¸nh s¸ng qu¸ m¹nh g©y c¶m gi¸c chãi lµm mái m¾t.
B. ¸nh s¸ng yÕu g©y c¨ng th¼ng cho m¾t
C. ¸nh s¸ng thÝch hîp lµm m¾t ta kh«ng c¨ng th¼ng
D. Gióp m¾t tho¶i m¸i khi ®äc s¸ch.
3
E. C¸c nhËn ®Þnh trªn ®Òu ®óng.
1.19.Khi ®i trong ®ªm tèi ngêi ta sö dông ®Ìn pin hoÆc
®uèc s¸ng bëi:
A. Khi ®îc chiÕu lèi ®i s¸ng lªn.
B. Khi c¸c vËt s¸ng lªn ta ph©n biÖt ®îc lèi ®i
C. NÕu kh«ng chiÕu s¸ng ta kh«ng thÓ ®i ®îc.
D. Cã thÓ tr¸nh ®îc c¸c vòng níc.
E. Cã thÓ tr¸nh ®îc c¸c vËt c¶n.
Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn.
1.20.V× sao trªn ®Çu kim vµ c¸c con sè cña ®ång hå ngêi
ta l¹i s¬n “ D¹ quang”? Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt
trong c¸c c©u sau:
A. ChÊt d¹ quang gióp ta ph©n biÖt giê mét c¸ch dÔ
dµng .
B. S¬n c¸c chÊt d¹ quang ®Ó trang trÝ cho ®ång hå
®Ñp.
C. Ban ®ªm chÊt d¹ quang ph¸t s¸ng v× thÕ ta cã thÓ
biÕt giê.
D. S¬n c¸c chÊt d¹ quang ®Ó b¶o vÖ kim vµ c¸c con sè
cña ®ång hå.
E. ChÊt d¹ quang cã thÓ h¾t s¸ng tèt lµm ®ång hå
s¸ng lªn.
1.21.T¹i sao trªn c¸c dông cô ®o lêng c¸c v¹ch chØ thÞ ngêi
ta l¹i s¬n cã mµu s¾c kh¸c víi dông cô lµ nh»m:
A. §Ó trang trÝ c¸c dông cô.
B. §Ó b¶o vÖ dông cô khi sö dông nhiÒu
C. §Ó dÔ ph©n biÖt khi ®o ®¹c.
D. §Ó g©y hÊp dÉn ngßi ®o ®¹c.
E. §ª g©y chó ý khi tiÕn hµnh ®o ®¹c.
Chon c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn.
1.22.M¾t chØ nh× thÊy vËt khi:
A. Khi vËt ph¸t ra ¸nh s¸ng vÒ c¸c phÝa.
B. Khi ¸nh s¸ng tõ vËt truyÒn ®i c¸c phÝa.
C. Khi cã ¸nh s¸ng truyÒn ®Õn m¾t ta.
D. Khi c¸c vËt ®îc ®èt ch¸y s¸ng.
E. Khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ph¸t ra thay ®æi.
Chän c©u ®óng trªn c¸c nhËn ®Þnh trªn.
1.23.Chän tõ thÝch hîp ®iÒn khuyÕt hoµn chØnh c©u sau:
Trong mét m«i trêng trong suèt (1).... ¸nh s¸ng truyÒn theo.
(2)......
§¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng:
4
A. (1) - kh«ng ®æi ; (2) - ®êng th¼ng.
B. (1) - thay ®æi ; (2) - ®êng th¼ng.
C. (1) - ®ång tÝnh ; (2) - ®êng th¼ng.
D. (1) - ®ång tÝnh ; (2) - mét ®êng th¼ng.
E. (1) - nh nhau ; (2) - ®êng th¼ng.
5
e. ¸nh s¸ng truyÒn tõ m«i trêng trong suèt nµy sang m«i tr-
êng trong suèt kh¸c lu«n truyÒn theo ®êng th¼ng.
a. Giao nhau
b. Loe réng ra
2.6. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn
c. Héi tô
khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau:
d. Giao nhau
a. Mét chïm s¸ng lµ (1).......... ............... ..........
e. Ph©n kú
NÕu lµ chïm (2)............. th× c¸c tia s¸ng (3)............
f. Song song
b. Mét chïm s¸ng cã c¸c tia (4) ............... ®îc gäi
g. Kh«ng giao
lµ(5)..................
nhau
2.7. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt ®Ó
hoµn chØnh c¸c c©u sau: a. Song song
a. Chïm s¸ng ph©n kú ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia........
b. Kh«ng song
b. Chïm s¸ng song song ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia ...... song
c. Chïm s¸ng héi tô ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia............
c. Giao nhau
d. Kh«ng giao
2.8. §Ó kiÓm tra ®é ph¼ng cña bøc têng, ngêi nhau
thî x©y thêng dïng ®Ìn chiÕu lµ lµ mÆt têng. T¹i sao?
2.9. Dïng ba tÊm b×a ®ôc lç ( h×nh 2.2 s¸ch gi¸o khoa vËt
lý 7) vµ mét thanh thÐp th¼ng, nhá vµ mét ®Ìn phin. Em h·y
®a ra ph¬ng ¸n ®Ó kiÓm tra sù truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng.
2.10. Dïng mét tÊm b×a cã dïi mét lç nhá ®Æt ch¾n s¸ng tr-
íc mét ngän nÕn ®ang ch¸y vµ quan s¸t ¶nh cña nã trªn
mµn? H·y vÏ c¸c ®êng truyÒn cña c¸c tia s¸ng xuÊt ph¸t tõ
ngän nÕn.
2.11. H·y chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c nhËn xÐt sau:
A. ¸nh s¸ng lu«n truyÒn theo ®êng th¼ng trong mäi m«i tr-
êng.
B. Trong m«i trêng níc ¸nh s¸ng truyÒn theo ®êng th¼ng.
C. Trong m«i trêng kh«ng khÝ ¸nh s¸mg truyÒn theo ®êng
th¼ng.
D. ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo níc lu«n truyÒn theo ®-
êng th¼ng.
E. C©u B vµ C ®óng
2.12. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn
a. Giao nhau
khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau:
b. Loe réng ra
Mét chïm s¸ng giíi h¹n bëi (1).......... ..............
b. Héi tô
NÕu lµ chïm ph©n kú th× c¸c tia s¸ng (2)............
c. Giao nhau
Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau:
d. Hai tia s¸ng
A. (1) - a ; (2) - b.
e. Song song
6
f. C¸c tia s¸ng
B. (1) - d ; (2) - b.
C. (1) - c ; (2) - b.
D. (1) - e ; (2) - b.
E. (1) - f ; (2) - b.
2.13. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Óa.Giao nhau
®iÒn khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau:b. Loe réng ra
Mét chïm s¸ng cã c¸c tia (1) ............... ®îc gäi
c. Héi tô
lµ chïm (2)............................... d. Giao nhau
Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: e. Hai tia s¸ng
A. (1) - f ; (2) - f f. Song song
B. (1) - c ; (2) - f g. C¸c tia s¸ng
C. (1) - b ; (2) - f
D. (1) - c ; (2) - f
E. (1) - d ; (2) - f
2.14. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt
®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau:
a. Song song
a. Chïm s¸ng ph©n kú ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia (1)........
b. Kh«ng song
b. Chïm s¸ng song song ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia (2......
Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: song
A. (1) - c ; (2) - d c. Giao nhau
B. (1) - e ; (2) - d d. Kh«ng giao
C. (1) - c ; (2) - d nhau
D. (1) - e ; (2) - f
2.15. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®iÒn khuyÕt ®Ó
hoµn chØnh c¸c c©u sau:
a. Song song
a. Chïm s¸ng héi tô ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia (1)........
b. Kh«ng song
b. Chïm s¸ng song song ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia (2)......
song
Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau:
c. Giao nhau
A. (1) - c ; (2) - e
d. Kh«ng giao
B. (1) - e ; (2) - d
nhau
C. (1) - c ; (2) - a
D. (1) - e ; (2) - f
E. (1) - c ; (2) - e
2.16. Dïng mét tÊm b×a cã dïi mét lç nhá ®Æt ch¾n s¸ng tr-
íc mét ngän nÕn ®ang ch¸y vµ quan s¸t ¶nh cña nã trªn
mµn ta thÊy:
A. ¶nh cïng chiÒu víi vËt.
B. ¶nh ngîc chiÒu víi vËt.
C. ¶nh lµ mét ®iÓm s¸ng.
D. Kh«ng cã ¶nh trªn mµn.
E. ¶nh vµ vËt b»ng nhau.
7
Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn.
2.17. Chän c©u sai trong c¸c ph¸t biÓu sau:
A. Tia s¸ng lu«n tån t¹i trong thùc tÕ.
B. Trong thùc tÕ ¸nh s¸ng lu«n truyÒn theo chïm s¸ng.
C. Chïm s¸ng gåm nhiÒu tia s¸ng hîp thµnh.
D. Chïm s¸ng lu«n ®îc giíi h¹n bëi c¸c tia s¸ng.
E. C¸c tia s¸ng trong chïm song song lu«n cïng híng.
2.18. T×m tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt hoµn
chØnh c©u sau:
§êng truyÒn cña ¸nh ¸nh s¸ng ®îc biÓu a. ®ßng
diÔn b»ng:..(1)...... cã (2).... ®Þnh híng. th¼ng
§¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng? b. ®êng bÊt
A. (1) - a ; (2) - e kú.
B. (1) - a ; (2) - d c. ®êng
C. (1) - b ; (2) - e cong.
D. (1) - c ; (2) - e
E. (1) - b ; (2) - d
8
3.3. §ªm r»m MÆt trêi, Tr¸i ®Êt vµ MÆt tr¨ng míi cã kh¶
n¨ng n»m trªn cïng mét ®êng th¼ng, khi ®ã míi míi cã thÓ
chÆn ¸nh s¸ng cña mÆt trêikh«ng chochiÕu xuèng mÆt
tr¨ng.
3.4. Ta biÕt c¸c tia s¸ng cña mÆt trêi chiÕu song
song, c¸i cäc vµ cét ®Ìn ®Òu vu«ng gãc víi mÆt ®Êt.
Ta chän tû lÖ xÝch 1cm øng víi 1m ®Ó vÎ vµ x¸c
®Þnh chiÒu cao cña cét ®Ìn.
Ta cã chiÒu cao h = 6,25m
I K
2. Bµi tËp n©ng cao
4.5. Mét tia s¸ng SI ®Ëp vµo g¬ng ph¼ng cho mét tia ph¶n
x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g¬ng mét gãc 300. Hái gãc tíi cña tia SI
lµ bao nhiªu?
4.6. Khi chiÕu mét tia SI ®Ëp vµo g¬ng ph¼ng cho mét tia
ph¶n x¹ hîp víi mÆt ph¼ng g¬ng mét gãc 300. NÕu gi÷
nguyªn tia tíi vµ quay g¬ng mét gãc 100 th× tia ph¶n x¹
quay mét gãc lµ bao nhiªu?
4.7. Cho biÕt gãc t¹o bëi gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ lµ 60 0.
B»ng c¸ch vÏ h·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña g¬ng?
4.19. Cho hai g¬ng ph»ng hîp víi nhau mét gãc 600 vµ híng
mÆt ph¶n x¹ vµo nhau. Hái chiÕu tia tíi SI t¹o víi mÆt g¬ng
G1 mét gãc bao nhiªu ®Ó tia ph¶n x¹ cuèi cïng t¹o víi mÆt
g¬ng G2 mét gãc 600?
§¸p ¸n nµo ®óng trong c¸c c©u sau:
A. 300 ; B. 600
C. 450 ; D. 750
E. 150
S
4.20. Ngêi ta ®Æt hai g¬ng ph¼ng G1 vµ G2
*
hîp víi nhau mét gãc , Mét ®iÓm s¸ng S
c¸ch ®Òu hai g¬ng. Hái gãc gi÷a hai
g¬ng ph¶i b»ng bao nhiªu ®Ó sau hai lÇn
ph¶n x¹ th× tia s¸ng quay ngîc vÒ nguån. G1
G2
Chän c©u ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau:
A. = 150
B. = 600
C. = 450
D. = 750
E. = 300
4.21. Khi chiÕu mét tia s¸ng vu«ng gãc víi mÆt g¬ng
ph¼ng, Khi ®ã:
A. Kh«ng cã tia ph¶n x¹.
B. Tia ph¶n x¹ biÕn mÊt.
C. Gãc tíi b»ng 900.
D. Gãc ph¶n x¹ b»ng 900
E. Gãc ph¶n x¹ b»ng 00
14
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
5.7. Khi quan s¸t ¶nh cña m×nh trong g¬ng b¹n Nam th¾c
m¾c: T¹i sao ¶nh cña m×nh cïng chiÒu víi m×nh m¸ ¶nh cña
Th¸p rïa Hå g¬m l¹i lén ngîc? T¹i sao vËy? B»ng kiÕn thøc
cña m×nh h·y gi¶i ®¸p th¾c m¾c trªn cña b¹n Nam.
5.8. Hai g¬ng ph¼ng G1 vµ G2 hîp víi nhau mét gãc . Gi÷a
hai g¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g¬ng thø nhÊt
c¸ch S mét kho¶ng 6cm; qua g¬ng thø 2 c¸ch S 8cm,
kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh lµ 10 cm. TÝnh gãc gi÷a hai g-
¬ng.
5.9. Mét vËt n»m trªn mÆt bµn n»m ngang. §Æt mét g¬ng
ph»ng chÕch 450 so víi mÆt bµn. Hái ¶nh cña vËt n»m
theo ph¬ng nµo?
5.10.Hai g¬ng ph¼ng ®Æt song song víi nhau, híng mÆt
ph¶n x¹ vµo nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng l = 1m.
Mét vËt AB song song víi hai g¬ng c¸ch g¬ng G1 mét
kho¶ng 0,4m . TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh thø nhÊt
cña AB qua hai g¬ng G1, G2.
5.16. Mét vËt n»m trªn mÆt bµn n»m ngang. §Æt mét g¬ng
ph»ng chÕch 450 so víi mÆt bµn. Hái ¶nh cña vËt n»m theo
ph¬ng nµo? C©u tr¶ lêi nµo sau ®©y ®óng nhÊt.
A. N»m theo ph¬ng chÕch 450.
B. N»m theo ph¬ng chÕch 750.
17
C. N»m theo ph¬ng chÕch 1350.
D. N»m theo ph¬ng th¼ng ®øng.
E. Theo ph¬ng n»m ngang.
5.17. Hai g¬ng ph¼ng ®Æt song song víi nhau, híng mÆt
ph¶n x¹ vµo nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng l = 1m. Mét vËt
AB song song víi hai g¬ng c¸ch g¬ng G1 mét kho¶ng 0,4m .
TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh thø nhÊt cña AB qua hai g-
¬ng G1, G2.
KÕt qu¶ nµo sau ®©y ®óng:
A. 1,2m
B. 1,6m
E. 1,4m
F. 2m
G. 2,2m
5.18. Hai g¬ng ph¼ng ®Æt song song víi nhau, híng mÆt
ph¶n x¹ vµo nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng l . Mét vËt AB
n»m trong kho¶ng gi÷a hai g¬ng. Qua hai g¬ng cho:
A. 2 ¶nh.
C. 6 ¶nh.
D. 10 ¶nh.
E. 18 ¶nh
F. V« sè ¶nh.
Chän kÕt qu¶ ®óng trong c¸c tr¶ lêi trªn.
5.19. Hai g¬ng ph¼ng G1 vµ G2 vu«ng gãc víi nhau. Gi÷a hai
g¬ng cã mét ®iÓm s¸ng S. ¶nh cña S qua g¬ng thø nhÊt
c¸ch mét kho¶ng 6cm; qua g¬ng thø 2 c¸ch S mét kho¶ng
8cm. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh trªn b»ng:
A. 6cm
B. 14cm
C. 12cm
D. 10cm
E. 8cm
Chän c©u ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn.
18
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
- ¸nh s¸ng ®Õn g¬ng cÇu låi ph¶ x¹ tu©n theo ®Þnh luËt
ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
- ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu låi nhá h¬n vËt.
- Vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi lín h¬n vïng nh×n thÊy
cña g¬mh ph¼ng.
7.6. T¹i sao ngêi ta thêng dïng g¬ng cÇu låi l¾p ®Æt vµo xe
cé vµ c¸c chæ gÊp khóc trªn c¸c trôc ®êng giao th«ng mµ Ýt
khi dïng g¬ng ph¼ng?
7.7. H·y vÔ ¶nh cña mét ®iÓm s¸ng s tríc g¬ng c©u låi.
19
S’ *
x
x’
B O
A’
B
B’
7.11.Cho S vµ S’ lµ hai ®iÓm s¸ng vµ ®êng th¼ng xx’ lµ ®-
êng nèi t©m vµ ®Ønh cña g¬ng cÇu låi. B»ng phÐp vÏ
h·y x¸c ®Þnh ®Ønh g¬ng vµ t©m cña g¬ng.
S *
x
x’
S’
20
E. (1)- a; (2) - d; (3) - c
7.13. §Ó nh× thÊy ¶nh cña mét vËt trong g¬ng cÇu låi khi
®ã:
A. M¾t ta ph¶i nh×n vµo phÝa g¬ng.
B. M¾t nh×n th¼ng vµo vËt s¸ng
C. M¾t ®Æt vµo vÞ trÝ cã chïm ph¶n x¹.
D. M¾t lu«n ®Ó phÝa tríc g¬ng.
E. M¾t ph¶i ®Æt ë gÇn g¬ng.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c tr¶ lêi trªn.
7.14. ¶nh cña mét ngän nÕn t¹o bëi g¬ng cÇu låi lµ:
A. Mét ¶nh ¶o b»ng vµ ngîc chiÒu víi vËt.
B. Mét ¶nh thËt bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g¬ng.
C. Mét ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g¬ng.
D. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n bÐ h¬n vËt.
E. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n lín h¬n vËt.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
7.15. Ngêi ta ®Æt hai ngän nÕn gièng hÖt nhau, mét tríc g-
¬ng cÇu låi vµ mét tríc g¬ng ph¼ng víi nh÷ng kho¶ng c¸ch
nh nhau. Khi ®ã:
A. ¶nh qua g¬ng cÇu låi lín h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng.
B. ¶nh qua g¬ng cÇu låi bÐ h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng.
C. ¶nh qua g¬ng cÇu låi b»ng ¶nh qua g¬ng ph¼ng.
D. ¶nh lu«n ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g¬ng.
E. ¶nh kh«ng ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g¬ng.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
7.16. Mét ®iÓm s¸ng S n»m tríc g¬ng cÇu låi khi ®ã:
A. Chïm ph¶n x¹ sÏ lµ mét chïm héi tô xem nh xuÊt ph¸t tõ
¶nh cña S.
B. Chïm ph¶n x¹ lµ mét chïm song song xem nh xuÊt ph¸t
tõ ¶nh cña S.
C. Chïm ph¶n x¹ lµ mét chïm ph©n kú xem nh xuÊt ph¸t tõ
¶nh cña S.
D. Chïm héi tô hay ph©n kú phô thuéc vµo vÞ trÝ ®Æt vËt.
E. Chïm ph¶n x¹ kh«ng thÓ lµ chïm song song.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
21
7.17. Vïng nh× n thÊy cña g¬ng cÇu låi so víi vïng nh×n
thÊy cña g¬ng ph¼ng lu«n:
A. BÐ h¬n.
B. Lín h¬n.
C. B»ng nhau .
D. BÐ h¬n hay lín h¬n phô tuéc vµo vÞ trÝ ®Æt m¾t.
E. Lín h¬n hay bÐ h¬n tuú vµo ®êng kÝnh cña chóng.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
7.18. ¶nh cña vËt s¸ng qua g¬ng cÇu låi lµ:
A. ¶nh ¶o cã thÓ høng ®îc trªn mµn.
B. ¶nh ¶o lín h¬n vËt.
C. ¶nh ¶o cã thÓ quay phim chôp ¶nh ®îc.
D. ¶nh ¶o kh«ng chôp ¶nh ®îc.
E. ¶nh ¶o hay ¶nh thËt tuú thuéc vµo vÞ trÝ cña vËt.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
8.3. Ta biÕt ¶nh ¶o cña mét vËt qua g¬ng cÇu låi nhá h¬n
¶nh ¶o qua g¬ng ph¼ng: A1B1 < AB. MÆt kh¸c ¶nh ¶o t¹o
bëi g¬ng cÇu lâm lín h¬n vËt nªn: A2B2 > AB. Tõ ®ã ta cã :
A1B1 < A2B2 .
8.6. Trong thÝ nghiÖm trªn bµi 8.2. Sau khi x¸c ®Þnh ®iÓm
F h·y chiÕu c¸c tia s¸ng qua F tíi g¬ng cÇu lâm. Cho biÕt c¸c
tia ph¶n x¹ cã tÝnh chÊt g×.
8.7. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g¬ng cÇu lâm ( h×nh vÏ). H·y vÏ
¶nh cña ®iÓm s¸ng S.
8.8. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g¬ng cÇu lâm( h×nh vÏ). H·y vÏ
¶nh cña vËt s¸ng AB.
B
* * *
C A F O
8.9. Cho c¸c ®iÓm F, C vµ g¬ng cÇu lâm ( h×nh vÏ). H·y vÏ
¶nh cña ®iÓm s¸ng S.
B
* * *
23
C F A O
S’ *
3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm
8.11. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn khuyÕt
hoµn chØnh c¸c c©u sau:
a. Mét phÇn
a. G¬ng cÇu lâm lµ (1)....... mÆt cÇu (2) .... ¸nh s¸ng.
b. MÆt ph¶n x¹ cña g¬ng cÇu lâm quay vÒ phÝab. T©m
(3)......
c. ¶nh cña vËt tríc vµ s¸t g¬ng (4) ......vµ ®Òu lµc.(5).....
Xa t©m
§¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng? d. MÆt
A. (1) - a ; (2) - h ; (3) - c ; (4) - e ; (5) - g ph¼ng
B. (1) - a ; (2) - d ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - g e. CÇu lâm
C. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - g f. ThËt
D. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - e ; (5) - f g. ¶o
E. (1) - a ; (2) - h ; (3) - b ; (4) - d ; (5) - g
8.13. Ngêi ta ®Æt hai ngän nÕn gièng hÖt nhau, mét tríc g-
¬ng cÇu lâm vµ mét tríc g¬ng ph¼ng víi nh÷ng kho¶ng
c¸ch nh nhauvµ gÇn s¸t g¬ng. Khi ®ã:
A.¶nh qua g¬ng cÇu lâm lín h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng.
B. ¶nh qua g¬ng cÇu lâm bÐ h¬n ¶nh qua g¬ng ph¼ng.
C. ¶nh qua g¬ng cÇu lâm b»ng ¶nh qua g¬ng ph¼ng.
D. ¶nh lu«n ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g¬ng.
E. ¶nh kh«ng ®èi xøng víi vËt qua qua c¸c g¬ng.
24
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
8.14. ¶nh cña vËt s¸ng ®Æt gÇn g¬ng cÇu lâm lµ:
A. ¶nh ¶o cã thÓ høng ®îc trªn mµn.
B. ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt.
C. ¶nh ¶o cã thÓ quay phim chôp ¶nh ®îc.
D. ¶nh ¶o kh«ng chôp ¶nh ®îc.
E. ¶nh ¶o hay ¶nh thËt tuú thuéc vµo vÞ trÝ cña vËt.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
8.15. ¶nh cña mét ngän nÕn ®Æt s¸t g¬ng cÇu lâm lµ:
A. Mét ¶nh ¶o b»ng vµ ngîc chiÒu víi vËt.
B. Mét ¶nh thËt bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g¬ng.
C. Mét ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt ®èi xøng víi vËt qua g¬ng.
D. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n bÐ h¬n vËt.
E. Mét ¶nh ¶o lu«n lu«n lín h¬n vËt.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
8.16. Khi kh¸m r¨ng b¸c sü nha khoa sö dông lo¹i g¬ng nµo
®Ó quan s¸t tèt h¬n? §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng?
A. G¬ng ph¼ng.
B. G¬ng cÇu låi
C. G¬ng cÇu lâm.
D. G¬ng cÇu låi vµ g¬ng cÇu lâm.
E. G¬ng cÇu låi vµ g¬ng ph¼ng.
9.2. Mét tia s¸ng räi tíi g¬ng ph¼ng t¹o víi mÆt g¬ng mét
gãc 300 khi ®ã gãc t¹o thµnh gi÷a tia tíi vµ tia ph¶n x¹ mét
gãc bao nhiªu?
26
ph¼ng vµ chØ râ vïng nh×n thÊy ¶nh A’B’? A
9.4. H·y gi¶i thÝch v× sao cã thÓ dïng g¬ng cÇu lâm ®Ó tËp
trung ¸nh s¸ng mÆt trêi?
9.6. T×m tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chæ trèng ®Ó hoµn chØnh
c¸c c©u sau:
a. ¶nh cña c¸c vËt t¹o bëi g¬ng (1)........... kh«ng thÓ
(2)....... trªn mµn.
b. ¶nh ¶o cña c¸c vËt t¹o bëi g¬ng: (3)......... cã ®é
lín(4)....................
9.7. T×m tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chæ trèng ®Ó hoµn chØnh
c©u sau:
¶nh ¶o cña c¸c vËt t¹o bëi g¬ng cÇu lâm (1)......... ¶nh ¶o
(2)..........cña vËt ®ã nh×n thÊy trong g¬ng (2)........
9.8. Mét vËt ®Æt c¸ch ®Òu mét g¬ng ph¼ng vµ mét g¬ng
cÇu låi híng mÆt ph¶n x¹ vµo nhau. Hái cã bao nhiªu ¶nh vµ
¶nh cña chóng cã b»ng nhau kh«ng?
9.10. Khi cã mét chïm s¸ng song song chiÕu vµo g¬ng cÇu
lâm. Khi ®ã chïm ph¶n x¹ sÏ lµ:.....
A. Chïm ph©n kú trong mäi trêng hîp
27
B. Chïm héi tô trong mäi trêng hîp.
C. Chïm song song trong mäi trêng hîp
D. Mét chïm phøc t¹p v× cha biÕt gãc chiÕu.
E. NÕu chiÕu vu«ng gãc sÏ kh«ng cã chïm ph¶n x¹.
Chän c©u ®óng ®iÒn khuyÕt ®Ó hoµn chØnh nhËn ®Þnh
trªn.
9.11. Khi cã mét chïm s¸ng song song chiÕu vµo g¬ng cÇu
låi. Khi ®ã chïm ph¶n x¹ sÏ lµ:
A. Chïm ph©n kú trong mäi trêng hîp
B. Chïm héi tô trong mäi trêng hîp.
C. Chïm song song trong mäi trêng hîp
D. Mét chïm phøc t¹p v× cha biÕt gãc chiÕu.
E. NÕu chiÕu vu«ng gãc sÏ kh«ng cã chïm ph¶n x¹.
Chän c©u ®óng ®iÒn khuyÕt ®Ó hoµn chØnh nhËn ®Þnh
trªn.
9.12. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng ¸p dông ®óng cho ®êng
truyÒn cña c¸c tia s¸ng tíi : .............
A. G¬ng cÇu låi vµ g¬ng cÇu lâm.
B. G¬ng cÇu lâm vµ g¬ng ph¼ng
C. G¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi.
D. G¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi.
E. G¬ng ph¼ng, g¬ng cÇu låi vµ g¬ng cÇu lâm.
Chän c©u ®óng nhÊt ®iÒn khuyÕt ®Ó hoµn chØnh nhËn
®Þnh trªn.
9.13. ¶nh ¶o cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu lâm cã ®Æc ®iÓm:
A. Cïng chiÒu vµ b»ng vËt
B. Cïng chiÒu bÐ h¬n b»ng vËt
C. Cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt
D. Cïng chiÒu, ®èi xøng víi vËt.
E. Ngîc chiÒu lín h¬n vËt.
Chän c©u ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn.
9.14. ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã ®Æc ®iÓm:
A. Cïng chiÒu vµ b»ng vËt
B. Cïng chiÒu bÐ h¬n b»ng vËt
C. Cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt
D. Cïng chiÒu, ®èi xøng víi vËt.
E. Ngîc chiÒu lín h¬n vËt.
28
Chän c©u ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn.
9.15. ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng lâm cã ®Æc ®iÓm:
A. ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ b»ng vËt
B. ¶nh ¶o cïng chiÒu bÐ h¬n b»ng vËt
C. ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt
D. ¶nh ¶o cïng chiÒu, ®èi xøng víi vËt.
E. ¶nh ¶o ngîc chiÒu lín h¬n vËt.
Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c ®¸p ¸n trªn.
1.8. Khi ®äc s¸ch ta thêng ngåi n¬i cã ¸nh s¸ng thÝch hîp
bëi:
Khi ®äc s¸ch n¬i cã ¸nh s¸ng qu¸ m¹nh th× ¸nh s¸ng
h¾t tõ s¸ch ®Õn m¾t nhiÒu lµm cho m¾t ta bÞ chãi g©y
c¶m gi¸c khã chÞu vµ lµm mái m¾t. Ngîc l¹i nÕu ngåi n¬i
¸nh s¸ng yÕu th× lîng ¸nh s¸ng h¾t tõ s¸ch vµo m¾t yÕu,
m¾t ta rÊt khã nhËn thÊy râ c¸c dßng ch÷ v× thÕ lµm cho
m¾t rÊt c¨ng th¼ng. NÕu ®äc trong nh÷ng t×nh tr¹ng nªu
trªn dÔ lµm háng m¾t.
29
1.9. Khi dïng ®Ìn pin hoÆc ®uèc s¸ng cã t¸c dông chiÕu
s¸ng c¸c vËt xung quanh. Khi ®ã c¸c vËt h¾t ¸nh s¸ng vµo
m¾t ta vµ ta ph©n biÖt ®îc lèi ®i dÔ dµng.
1.10. Mùc viÕt cã mµu ®en (hoÆc tèi ) kh«ng h¾t ¸nh s¸ng (
hoÆc Ýt h¾t) ¸nh s¸ng trë l¹i. M¾t ta ph©n biÖt ®îc ch÷
viÕt nhê ¸nh s¸ng ®îc h¾t tõ phÇn giÊy trèng ®Õn m¾t.
Nªn giÊy tr¾ng th× viÖc ph©n biÖt râ rµng h¬n giÊy n©u
sÉm.
1.12. §êng nhùa mµu ®en kh«ng ph¸t vµ còng kh«ng h¾t l¹i
¸nh s¸ng. Mµu tr¾ng cã kh¶ n¨ng h¾t ¸nh s¸ng tèt khi cã
¸nh s¸ng chiÕu vµo. V× thÕ ®Ó ph©n biÖt luång ®êng mét
c¸ch dÔ dµng khi mäi ngêi tham gia giao th«ng ngêi ta s¬n
c¸c v¹ch mµu tr¾ng.
1.13. C¸c vËt ®ùng trong hò nót kÝn vÝ thÕ kh«ng cã ¸nh
s¸ng tõ ®ã ®Õn m¾t ta nªn ta kh«ng thÊy g×.
1.14. C¸c vËt chØ thÞ s¬n kh¸c mµu ®Ó dÔ ph©n biÖt.
1.15. Khi ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ ®Ìn pin kh«ng truyÒn ®Õn
m¾t th× ta kh«ng thÓ nh×n thÊy vµ kh«ng ph©n biÖt ®îc
n¬i cã ¸nh s¸ng chiÕu vµo hay kh«ng. §Ó ph©n biÖt mét
c¸ch dÔ dµng ta lÊy mét nÐn h¬ng ®èt t¹o khãi. Khi khãi
bay qua chç cã ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã sÏ s¸ng lªn vµ h¾t ¸nh
s¸ng ®Õn m¾t vµ chóng ta ph©n biÖt ®îc n¬i cã ¸nh s¸ng
chiÕu vµo.
C©u A B C D E C© A B C D E
u
1.16 x 1.2 x
0
1.17 x 1.2 x
1
1.18 x 1.2 x
30
2
1.19 x 1.2 x
3
2.6. a - e ; b - d ; c - c
2.7. Khi chiÕu s¸ng, tia s¸ng truyÒn theo ®êng th¼ng do
vËy chæ låi lâm trªn têng sÏ kh«ng cïng n»m trªn ®êng
truyÒn cña tia s¸ng. Nh÷ng chæ låi s¸ng lªn, cßn chæ lâm sÏ
tèi. V× vËy ngêi thî cã c¬ së ®Ó s÷a ch÷a cho têng ®îc
ph¼ng h¬n.
2.9. Bíc 1: §Æt lÇn lît ba tÊm b×a A, B, C sao cho m¾t ta
nh×n thÊy bãng
®Ìn pin ch¸y s¸ng.
Bíc 2. Dïng thanh thÐp th¼ng luån qua c¸c lç A, B, C
( luån ®îc)
Bíc 3. Xª dÞch mét trong ba tÊm b×a, khi ®ã m¾t ta
kh«ng thÊy ®Ìn pin ch¸y s¸ng. Dïng thanh thÐp th¼ng
®Ó luån qua c¸c lç ( kh«ng luån ®îc )
KÕt luËn: trong kh«ng khÝ, ¸nh s¸ng truyÒn theo ®êng
th¼ng.
C©u A B C D E C© A B C D E
u
2.11 x 2.1 x
5
2.12 x 2.1 x
6
2.13 x 2.1 x
7
2.14 x 2.1 x
8
31
3.5. ViÖc l¾p nhiÒu ®Ìn trong líp häc ®¶m b¶o tho¶ m·n 3
yªu cÇu:
- §ñ ®é s¸ng cÇn thiÕt.
- Häc sinh ngåi häc kh«ng bÞ lo¸ khi nh×n lªn b¶ng.
- Tr¸nh bãng ®en vµ bãng mê trªn trang giÊy do cña tay
hoÆc ngêi cã thÓ t¹o ra.
3.7. Ban ®ªm ®Ìn biÓn chiÕu s¸ng vµ truyÒn ¸nh s¸ng ®Õn
c¸c tµu thuyÒn trªn biÓn theo ®êng th¼ng. V× thÕ nã trë
thµnh cét mèc ®¸nh dÊu cho c¸c tµu thuyÒn hêng vµo bê
mét c¸ch nhanh nhÊt. MÆt kh¸c tr¸i ®Êt h×nh cÇu v× thÕ
nã ph¶i ®îc x©y dùng trªn cao ®Ó chiÕu xa nÕu kh«ng nã
dÔ khuÊt ( H×nh vÏ)
3.8. Ngän ®Ìn ph¸t ra mét chïm s¸ng vÒ mäi phÝa. Khi ta
®øng gÇn chóng ta ch¾n phÇn lín c¸c tia s¸ng, do vËy t¹o ra
mét c¸i bãng lín. Khi ta ®øng xa chØ ch¾n c¸c tia s¸ng
phÝa díi, cßn c¸c tia s¸ng phÝa trªn kh«ng bÞ ch¾n s¸ng. V×
thÕ bãng t¹o ra bÐ h¬n.
C©u A B C D E C© A B C D E
u
3.10 x 3.1 x
4
3.11 x 3.1 x
5
3.12 x 3.1 x
6
3.13 x 3.1 x
7.
4.5. 600
4.6. Khi quay g¬ng theo bÊt cø chiÒu nµo v× thÕ gãc tíi t¨ng
(hoÆc gi¶m) 100. Ta biÕt gãc ph¶n x¹ lu«n b»ng gãc tíi do
vËy tia ph¶n x¹ quay mét gãc 100.
32
4.7. Dùng ph©n gi¸c cña gãc SIR. Sau ®ã dùng g¬ng vu«ng
gãc víi ph©n gi¸c cña gãc SIR.
4.8. Dùa vµo ®Þnh luËt ph¶n x¹ vÏ c¸c S
tia ph¶n x¹ IJ nã võa lµ tia tíi ®èi víi G 2,
R
sau ®ã vÏ tia ph¶n x¹ JR. Tia ph¶n x¹ cuèi I
song song víi tia tíi SI.
N
4.9. a. Trªn tia SI ta lÊy mét ®iÓm M bÊt kú M
M’
Sau ®ã dùng ®iÓm M’ ®èi xøng v¬i M qua ph¸p
tuyÕn NI. Nèi I víi M’ ta ®îc tia ph¶n x¹.
I
S
N
b. Dùng mét gãc vu«ng SIR, sau ®ã dùng
ph©n gi¸c NI cña gãc SIR. TiÕp theo ta
dùng do¹n th¶ng vu«ng gãc víi NI ®ã I
R
chÝnh lµ vÞ trÝ cña g¬ng.
M * N
4.10. LÊy M’ ®èi xøng víi M qua g¬ng, sau ®ã
*
nèi M’N c¾t g¬ng t¹i I
4.11. NÕu tia ph¶n x¹ cã ph¬ng n»m ngang khi ®ã gãc SIR
cã hai gi¸ trÞ : 1500 vµ 300.
- Khi ta quay g¬ng cïng chiÒu kim ®ång hå mét gãc 15 0
nã sÏ øng víi trêng hîp thø nhÊt
33
- Khi quay g¬ng 750 ngîc chiÒu kim ®ång hå øng víi tr-
êng hîp hai.
4.12. Tia tíi SI t¹o víi mÆt g¬ng G1 600 th× tia ph¶n x¹ IK
còng t¹o víi mÆt g¬ng G1 mét gãc 600 . Do vËy ta thÊy tam
gi¸c IOK ®Òu v× thÕ tia IK hîp víi mÆt g¬ng G2 mét gãc 600
vµ khi ®ã tia KR t¹o víi mÆt g¬ng G2 mét gãc 600.
C©u A B C D E C© A B C D E
u
4.14 x x 4.1 x
8
4.15 x 4.1 x
9
4.16 x 4.2 x
0
4.17 x 4.2 x
1
34
5.7. Ta biÕt kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm cña vËt ®Õn g¬ng
ph¼ng bao giê còng b»ng kho¶ng c¸ch tõ ¶nh cña ®iÓm ®ã
®Õn g¬ng ( hay nãi c¸ch kh¸c lµ ¶nh bao giê còng ®èi xøng
víi vËt qua g¬ng). Khi soi g¬ng, phÝa “tríc” cña chóng ta
gÇn g¬ng h¬n phÝa “lng” vµ ¶nh cña phÝa “tríc” còng gÇn
g¬ng h¬n ¶nh cña phÝa “lng”. Nh vËy ¶nh cña chóng ta
thùc chÊt lµ “ lén ngîc” ch¼ng kh¸c g× ¶nh cña Th¸p rïa Hå
g¬m. B¹n cã thÓ kiÓm chøng bµng c¸ch ®a trang s¸ch lªn
phÝa tríc g¬ng hoÆc ®a tay tr¸i ra tríc g¬ng th× ®iÒu nãi
trªn c¸ng nhËn thÊy râ h¬n.
*S2
Tõ ®ã ta thÊy SS1 vu«ng gãc víi SS2. Do ®ã = 900
S1
*
5.9. Ph¬ng th¼ng ®øng.
5.10. Khi mét vËt ®øng tríc hai g¬ng ®Æt song song víi
nhau sÏ cho v« sè ¶nh cña AB. NÕu tÝnh ¶nh thø nhÊt cña AB
qua hai g¬ng ta cã:
- ¶nh A1B1 qua G1 ®èi xøng víi AB qua g¬ng vµ c¸c g¬ng
mét kho¶ng 0,4m
- T¬ng tù ta cã ¶nh A2B2 còng ®èi xøng víi vËt qua G 2
c¸ch g¬ng 0,6m.
Nh vËy hai ¶nh trªn c¸ch nhau 2m.
5.11.Nguån s¸ng S vµ c¸c ¶nh S1, S2 hîp víi nhau
thµnh tam gi¸c vu«ng víi c¹nh huyÒn lµ S 1S2 S*
*S2
Do ®ã ta dÔ thÊy S1S2 b»ng 10cm
S1 *
C©u A B C D E C© A B C D E
u
5.12 x 5.1 x
6
5.13 x 5.1 x
7
35
5.14 x 5.1 x
8
5.15 x 5.1 x
9
7.10. LÊy ®iÓm A” ®èi xøng víi A qua ®êng th¼ng BB’ sau
®è nèi A” víi A’ c¾t trôc BB’ ë ®©u ®ã lµ t©m g¬ng. Tõ A
nèi víi mét ®iÓm I bÊt kú trªn g¬ng vµ n«Ý I víi A’ ta cã gãc
AIR. TiÕp theo ta dùng ®êng ph©n gi¸c cña AIR vµ kÐo dµi
c¾t BB’ t¹i C. §ã lµ t©m g¬ng.
R
36
I
A
A’
B O B’ C
A”
C©u A B C D E C© A B C D E
u
7.12 x 7.1 x
6
7.13 x 7.1 x
7
7.14 x 7.1 x
8
7.15 x 7.1 x
9
8.6. C¸c tia ph¶n x¹ t¹o thµnh chïm song song víi ®êng t¼ng
FO.
8.7. ChiÕu lÇn lît c¸c tia SO vµ tia SI c¸c tia ph¶n x¹ cña c¸c
tia tíi nµy gÆp nhau t¹o thµnh ¶nh cña S.
*
S*
* * *
C F O
8.8. VÏ lÇn lît c¸c tia song song víi trôc chÝnh. Tia qua ®Ønh
g¬ng
tõ ®ã vÏ c¸c tia ph¶n x¹ ta sÏ cã ¶nh A’B’.
37
B
A’ * * *
C A F O
B’
8.10. LÊy mét ®iÓm S” ®èi xøng víi S’ qua trôc, nèi S víi S”
c¾t trôc CO ë ®©u th× ®ã chÝnh lµ ®Ønh g¬ng. TiÕp
®Õn vÏ mét tia bÊt kú c¾t g¬ng cÇu t¹i ®iÓm I, nèi I víi S’ ta
cã gãc SIS’sau ®ã dùng ®êng ph©n gi¸c cña gãc trªn kÐo
dµi c¾t trôc t¹i t©m C.
S *
*
C O
*S’
C©u A B C D E C© A B C D E
u
8.11 x 8.1 x
5
8.12 x 8.1 x
6
8.13 x 8.1 x
7
8.14 x 8.1 x
8
9.2. 1200.
9.3. TiÕn hµnh vÏ ¶nh A’, B’ cña hai ®iÓm A vµ B sau ®ã nèi
A’B’ ta cã ¶nh cña AB qua g¬ng ph¼ng.
Vïng nh×n thÊy ®îc giíi h¹n bëi hai tiaph¶n x¹ IR vµ KR’
38
R
B
R’
I K
A’
B’
9.4. V× mÆt trêi ë rÊt xa do ®ã c¸c tia s¸ng xuÊt ph¸t tõ
mÆt trêi tíi g¬ng coi nh c¸c tia song song. Khi ph¶n x¹ trªn
g¬ng sÏ cho chïm ph¶n x¹ tËp trung t¹i mét ®iÓm.
R’
9.6. a. (1) - g¬ng ph¼ng ( hoÆc g¬ng cÇu låi) ; (2) - høng
®îc
b. (3) - G¬ng ph¼ng ; (4) - b»ng vËt
(3) - G¬ng cÇu låi ; (4) - bÐ h¬n vËt
(3) - Gpng cÇu lâm ; (4) lín h¬n v©t.
C©u A B C D E C© A B C D E
u
9.9 x 9.1 x
3
39
9.10 x 9.1 x
4
9.11 x 9.1 x
5
9.12 x 9.1 x
6
Ch¬ng II . ¢m häc
10. Nguån ©m
Ch¬ng 2. ¢m häc
10.7. Khi dïng tay miÕt vµo tê giÊy ta nghe tiÕng rÝt. Khi ®ã
vËt nµo ph¸t ra tiÕng kªu.
40
10.8.T¹i sao khi gâ th×a vµo thµnh cèc thuû tinh ta nghe ®îc
©m thanh?
10.10. Khi ngêi ta g·y ®µn bÇu th× d©y ®µn hay bÇu
®µn ph¸t ph¸t ra ©m thanh?
10.13. Khi rãt níc vµo cèc thuû tinh: Khi ®ã:
A. Cèc thuû tinh ph¸t ra tiÕng kªu.
B. Níc trong cèc ph¸t ra tiÕng kªu
C. Cét kh«ng khÝ trong cèc ph¸t ra tiÕng kªu.
D. Níc cïng cè ph¸t ra tiÕng kªu.
E. Dßng níc ph¸t ra tiÕng kªu.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn.
10.14. Khi cã giã thæi qua rÆng c©y, tai ta nghe tiÕng lµo
xµo. ¢m ®ã do:
A. Ngän c©y ph¸t ra.
B. Lµ c©y ph¸t ra.
C. Luång giã ph¸t ra.
D. Luång giã cïng l¸ c©y ph¸t ra.
E. Th©n c©y ph¸t ra.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt.
10.17. Khi ta thæi cßi, khi ®ã vËt ph¸t ra tiÕng kªu lµ:
A. MiÖng cßi n¬i ta thæi.
B. H¹t bi trong cßi.
C. Lç tho¸t h¬i cña cßi.
D. Luång khÝ ta thæi.
E. Cßi vµ luång khÝ ta thæi.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt.
42
II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n
1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa
11.1. D. Khi tÇn sè dao ®éng lín.
11.2. Sè dao ®éng trong mét gi©y gäi lµ (tÇn sè). §¬n vÞ
®o tÇn sè lµ (hÐc) (Hz).
Ta b×nh thêng nghe ®îc nh÷ng ©m cã tÇn sè tõ ( 20Hz)
®Õn (20 000 Hz).
¢m cµng bæng th× tÇn sè dao ®éng cµng (lín)
¢m cµng trÇm th× tÇn sè dao ®éng cµng (nhá).
11.3. - TÇn sè dao ®éng cña ©m cao lín h¬n tÇn sè dao
®éng cña ©m thÊp.
- TÇn sè cña ©m “®å” nhá h¬n tÇn sè cña ©m “ rª”.
- TÇn sè cña ©m “®å” nhá h¬n tÇn sè cña ©m “ ®è”.
11.14. a. Con muçi vç c¸nh nhiÒu h¬n con ong ®Êt.
b. TÇn sè dao ®éng cña c¸nh chimnhá h¬n 20 Hz nªn
kh«ng nghe ®îc ©m do c¸nh chim t¹o ra.
11.5.
1. C¸ch t¹o ra nèt Gâ vµo thµnh c¸c Thæi m¹nh vµo c¸c
nh¹c chai (tõ chai 1 miÖng chai tõ 1
®Õn chai sè 7) ®Õn 7
2. Tªn nguån ©m Nguån ©m lµ: Chai Nguån ©m lµ: Cét
(bé phËn ph¸t ra vµ níc trong chai kh«ng khÝ trong
©m) chai.
3. NhËn xÐt vÒ Khèi lîng cña Khèi lîng cña
khèi lîng cña nguån ©m t¨ng nguån ©m gi¶m
nguån ©m dÇn dÇn
4. L¾ng nghe vµ §é cao c¸c ©m ®é cao cña ©m
ghi nhËn vÒ ®é ph¸t ra gi¶m dÇn ph¸t ra t¨ng dÇn
cao c¸c ©m
5. rót ra mèi liªn Trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nh nhau, khèi
hÖ g÷a khèi lîng lîng cña nguån ©m cµng ( nhá, hoÆc
cña nguån ©m vµ lín) th× ©m ph¸t ra cµng 9 cao, hoÆc
®é cao cña ©m trÇm).
ph¸t ra
11.11. T¹i sao khi cã giã nhÑ mÆt hå gîn sãng l¨n t¨n
( dao ®éng) ta l¹i kh«ng nghe thÊy tiÕng?
11.12. T¹i sao khi b¬m lèp xe «t« ngêi thî l¹i lÊy bóa
hoÆc thanh s¾t gâ vµo lèp. Gi¶i thÝch?.
44
11.13. Khi ta vç tay: NÕu hai bµn tay khum sÏ ph¸t ra
©m trÇm cßn nÕu xoÌ tay ph¸t ra ©m cao h¬n t¹i sao?
11.16. KÐo lÖch mét con l¾c d©y vµ bu«ng nhÑ cho dao
®éng. Khi ®ã ta kh«ng nghe thÊy ©m ph¸t ra v×:
A. Con l¾c kh«ng ph¶i lµ nguån ©m.
B. Con l¾c dao ®éng qu¸ nhÑ.
C. ChiÒu dµi con l¾c dao ®éng ng¾n.
D. Con l¾c dao ®éng víi tÇn sè bÐ.
E. Con l¾c dao ®éng víi tÇn sè qu¸ cao.
Chän c©u ®óng nh©t trong c¸c c©u tr¶ lêi trªn.
11.17. Khi gÉy ®µn ghi ta, trªn cïng mét d©y nÕu ta
bÊm vµo c¸c phÝm kh¸c nhau th× ©m ph¸t ra kh¸c
nhau v×:
A. ChiÒu dµi cña d©y thay ®æi lµm tÇn sè dao ®éng
thay ®æi.
B. ChiÒu dµi cña d©y kh«ng thay ®æi nhng do gÉy
nhanh.
C. ChiÒu dµi cña d©y kh«ng thay ®æi nhng do gÉy
chËm.
D. ChiÒu dµi cña d©y dao ®éng thay ®æi vµ do gÉy
nhanh.
45
E. ChiÒu dµi cña d©y dao ®éng kh«ng ®æi nhng do
gÉy kh¸c nhau.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
11.19. Khi gâ vµo cïng mét vÞ trÝ cña mÆt trång, nÕu:
A. Gâ nhanh th× ©m ph¸t ra cao ( bæng).
B. Gâ chËm ©m ph¸t ra trÇm.
C. Gâ nhanh hay chËm ©m ph¸t ra vÉn cïng tÇn sè.
D. Gâ m¹nh ©m ph¸t ra cao ( bæng).
E. Gâ nhÑ ©m ph¸t ra trÇm.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
12.§é to cña ©m
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
- Biªn ®é dao ®éng cµng lín ©m ph¸t ra cµng to.
- §é to cña ©m ®îc ®o b»ng ®¬n vÞ ®ªxiben (db)
12.8.Khi c¸c diÔn viªn biÓu diÔn ca nh¹c tríc c«ng chóng t¹i
sao ngêi ta ph¶i dïng m¸y t¨ng ©m? Nªu c«ng dông cña
nã?
12.10. Mét ngêi kh¼ng ®Þnh: khi ¤ng ta nghe tiÕng s¸o
diÒu «ng cã thÓ biÕt ®îc giã m¹nh hay yÕu. B»ng
nh÷ng kiÕn thøc vËt lý h·y gi¶i thÝch vµ cho biÕt lêi
kh¼ng ®Þnh trªn ®óng hay sai?
12.11. B»ng kiÕn thøc vËt lý h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷:
“ Thïng rçng kªu to”
12.16. Khi gâ gièng nhau vµo mÆt cña hai trèng kh¸c
nhau, khi ®ã:
A. Trèng nhá ©m ph¸t ra to.
B. Trèng lín ©m ph¸t ra to.
C. Trèng lín ©m ph¸t ra cao h¬n trèng nhá.
D. Trèng nhá ph¸t ra ©m trÇm vµ nhá.
E. ¢m ph¸t ra to hay nhá kh«ng phô thuéc vµo trèng
nhá hay to.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
49
13.3. Ta biÕt ¸nh s¸ng truyÒn trong kh«ng khÝ nhanh h¬n
©m thanh: VËn tèc cña ¸nh s¸ng truyÒn trong k«ng khÝ lµ
300000000 m/s trong khi ®ã ©m thnh chØ truyÒn víi vËn
tèc 340m/s. V× thÕ thêi gian ¸nh s¸ng truyÒn Ýt h¬n thêi
gian ©m truyÒn, m¾t ta thÊy chíp snga tríc ©mthanh lµ lÏ
®¬ng nhiªn.
13.4. Kho¶ng 1km ( 340 m/s . 3s = 1020m).
13.5. ¢m ®îc truyÒn tõ b¹n nµy qua b¹n kia theo m«i trêng
khÝ vµ r¾n.
13.7. T¹i sao khi xem phim nÕu ®øng xa mµn ¶nh ta thêng
thÊy miÖng c¸c diÔn viªn mÊp m¸y sau ®ã míi nghe tiÕng.
13.8. T¹i sao khi gâ vµo ®Çu cña mét èng kim lo¹i dµi th×
ngêi ë ®Çu kia nghe thÊy hai tiÕng t¸ch rêi nhau?
13.10. Mét ngêi nh×n thÊy mét ngêi gâ trèng, sau 2s míi
nghe ®îc tiÕng trèng. Hái ngêi ®ã ®øng c¸ch chç ®¸nh
trèng bao xa? Cho biÕt vËn tèc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ
lµ 340m/s.
13.11. Mét ngêi ®øng c¹nh èng kim lo¹i. khi gâ vµo ®Çu kia
cña èng, ngêi ®ã nghe nghe hai ©m c¸ch nhau 0,5s. TÝnh
chiÒu dµi cña èng kim lo¹i nÕu biÕt vËn tèc ©m truyÒn
trong kh«ng khÝ vµ trong kim lo¹i lÇn lît lµ 340m/s vµ
610m/s.
50
3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm
13.12. Chän c©u sai trong c¸c nhËn ®Þnh sau:
A. C¸c chÊt r¾n, láng vµ khÝ ®Òu truyÒn ®îc ©m thanh.
B. C¸c chÊt r¾n, láng khÝ vµ ch©n kh«ng ®Òu truyÒn ®-
îc ©m thanh.
C. ChÊt r¾n truyÒn ©m tèt h¬n chÊt láng vµ chÊt khÝ.
D. ChÊt láng truyÒn ©m kÐm h¬n chÊt r¾n nhng tèt h¬n
chÊt khÝ.
E. ChÊt khÝ truyÒn ©m kÐm h¬n chÊt láng vµ chÊt r¾n.
13.14. Khi gâ vµo mét ®Çu èng kim lo¹i dµi, ngêi ®øng phÝa
®Çu kia èng nghe ®îc 2 ©m ph¸t ra v×:
A. èng kim lo¹i lu«n ph¸t ra hai ©m kh¸c nhau vµ
truyÒn ®Õn tai ta.
B. ¢m ®Çu ®îc kim lo¹i truyÒn ®i, ©m sau truyÒn
trong kh«ng khÝ.
C. ¢m ®Çu do kim lo¹i ph¸t ra, ©m sau do kh«ng khÝ
ph¸t ra.
D. ¢m ®Çu do kim lo¹i ph¸t ra, ©m sau do väng l¹i.
E. ¢m cã tÇn sè cao truyÒn tríc, ©m trÇm truyÒn sau.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
13.15. ë trªn c¸c nói cao, khi gäi nhau khã nghe h¬n ë ch©n
nói v×:
A. Kh«ng khÝ ë trªn cao l¹nh, nªn truyÒn ©m kÐm h¬n.
B. ë trªn cao n¾ng h¬n nªn ©m thanh truyÒn ®i kÐm
h¬n.
C. Kh«ng khÝa ë trªn cao lo¶ng h¬n, nªn truyÒn ©m
kÐm h¬n.
D. ë trªn cao giã c¶n trë viÖc truyÒn ©m.
E. Kh«ng khÝ lo¶ng nªn cã sù hÊp thô bít ©m thanh.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
51
13.16. Mét ngêi nh×n thÊy m¸y bay ph¶n lùc bay, vµi d©y
sau míi nghe tiÕng m¸y bay v×:
A. M¸y bay bay kh¸ cao ©m thanh truyÒn ®i khã.
B. M¸y bay bay cao kh«ng khÝ hÊp thô bít ©m thanh.
C. Trªn cao cã nhiÒu giã nªn c¶n trë viÖc truyÒn ©m.
D. VËn tèc cña m¸y bay lín h¬n vËn tèc truyÒn cña ©m.
E. M¸y bay thêng ®îc t¨ng tèc, cßn ©m thanh th×
kh«ng.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u trªn.
13.17. Khi ë xa, ta nh×n thÊy mét ngßi ®¸nh trèng vµ sau
hai gi©y moÐi nghe thÊy tiÕng trèng. Kho¶ng c¸ch tõ trèng
®Õn ta lµ:
A. 480m
B. 580m
C. 680m
D. 780m
E. 980m
Chän c©u kÕt qu¶ ®óng trong c¸c ®¸p ¸n trªn.
13.18. Khi ®¸nh trèng, sau 3 gi©y nghe tiÕng trèng väng l¹i
tõ mét bøc têng gÇn ®ã. Khi ®ã kho¶ng c¸ch tõ bøc têng
®Õn n¬i ®Æt trèng lµ:
A. 920m
B. 410m
C. 610m
D. 820m
E. 510m
KÕt qu¶ nµo trªn ®©y ®óng?
14. Ph¶n x¹ ©m - tiÕng vang
14. 8. Mét ngêi ®øng c¸ch bê têng mét kho¶ng nµo ®ã, sau
khi ph¸t ra mét tÝn hiÖu ©m thanh sau 1s nghe tiÕng väng
l¹i. H·y tÝnh kho¶ng c¸ch tõ ngêi ®ã ®Õn bøc têng. BiÕt vËn
tèc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ 340m/s.
53
14.11. T¹i sao trong c¸c phßng thu thanh ngêi ta l¹i ph¶i lµm
c¸c bøc têng c¸ch ©m, sÇn sïi vµ treo rÌm nhung ?
14.14. Mét tµu th¨m dß biÓn, khi ph¸t mét siªu ©m xuèng n-
íc sau 5 gi©y nhËn l¹i ®îc tÝn hiÖu ph¶n håi tõ ®¸y biÓn.
BiÕt vËn tèc truyÒn ©m cña níc lµ 1500m/s. Khi ®ã biÓn cã
®é s©u lµ:
A. 7500m.
B. 3500m
C. 3750m
D. 4550m
E. 6550m.
Chän ®¸p ¸n ®óng.
14. 15. Trong c¸c r¹p chiÕu bãng, ngêi ta lµm cho c¸c bøc t-
êng sÇn sïi, th« r¸p hoÆc treo rÌm nhung nh»m môc ®Ých:
A. §Ó c¸ch ©m tèt.
B. Chèng ph¶n x¹ ©m.
C. G©y tiÕng vang trong phßng.
D. T¹o ra c¸c ©m thanh lín.
E. Trang trÝ phßng.
Chän c©u ®óng trong c¸c nhËn ®Þnh trªn.
14.17. Khi ®øng sau mét bøc têng ta nghe thÊy tiÕng nãi tõ
phÝa bªn kia. Khia ®ã ta nghe:
54
A. ¢m väng l¹i tõ phÝa bªn kia.
B. ¢m ph¶n x¹ tõ phÝa bªn kia.
C. ¢m tõ bªn kia truyÒn qua têng.
D. ¢m truyÒn qua vµ ©m ph¶n x¹.
E. Nghe tiÕng nhá h¬n do cã ©m ph¶n x¹.
Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn.
55
- §Ó chèng « nhiÔm tiÕng ån cÇn lµm gi¶m ®é to cña
tiÕng ån ph¸t ra, ng¨n chÆn ®êng truyÒn ©m, lµm
cho ©m lÖch theo híng kh¸c.
- §Ó chèng « nhiÔm tiÕng ån ngêi ta thêng sö ®ông c¸c
vËt liÖu kh¸c nhau nh b«ng, v¶i, xèp, g¹ch, gç, bª
t«ng... ®Ó lµm gi¶m tiÕng ån ®Ôn tai. Nh÷ng vËt liÖu
nµy thêng ®îc gäi lµ nh÷ng vËt liÖu c¸ch ©m.
15.8.B¹n h·y nªu t¸c dông cña trÇn nhµ. T¹i sao ngêi ta thêng
®ãng trÇn nhµ b»ng hai líp?
15.9. T¹i sao xung quang c¸c nhµ m¸y hoÆc c¸c trêng häc,
c¸c c«ng së ngêi ta thêng trång c¸c rÆng c©y?
15.10. H·y chän c¸c ph¬ng ¸n thÝch hîp trong c¸c ph¬ng ¸n
sau ®Ó chèng « nhiÔm tiÕng ån cho khu d©n c:
a. Trång c¸c rÆng c©y xung quanh c¸c nhµ m¸y, c«ng xëng.
b. Di chuyÓn c¸c nhµ m¸y ra xa c¸c trung t©m d©n c.
c. X©y dùng c¸c bøc têng.
d. §µo c¸c hµo xung quanh nhµ m¸y.
56
15.11. §Ó kiÓm tra mét bé phËn nµo ®ã cña ®éng c¬ ®ang
lµm viÖc, nh÷ng ngêi thî thêng ®Æt bóa vµo gÇn vÞ trÝ ®ã
vµ ghÐ tai vµo ®Çu kia cña c¸n bóa. Em h·y cho biÕt c¬ së
khoa häc cña ph¬ng ph¸p nµy?
15.12. Khi chiÕc qu¹t ®Æt trùc tiÕp trªn sµn nhµ th× ngêi ë
tÇng díi nghe thÊy tiÕng qu¹t ch¹y rÊt râ. §Ó chèng ån cho
tÇng díi ta lµm thÕ nµo?
57
15.17. TiÕng loa ph¸t ra tõ m¸y t¨ng ©m, sÏ g©y « nhiÔm
tiÕng ån khi:
A. Khi tæ chøc ®¸m cíi.
B. Khi mÝt tinh trong héi trêng.
C. Khi më to trong kh«ng gian chËt.
D. Më lín khi ph¸t thanh trong xãm.
E. Më bÐ khi nghe nh¹c vui nhén.
NhËn ®Þnh nµo trªn ®©y ®óng?
58
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
* Nguån ©m:
- C¸c vËt ph¸t ra ©m gäi lµ nguån ©m.
- C¸c nguån ©m ®Òu dao ®éng.
* §é cao cña ©m:
- TÇn sè lµ sè dao ®éng trong mét gi©y. §¬n vÞ cña
tÇn sè lµ 1/s gäi lµ hÐc (Hz).
- ¢m ph¸t ra cµng cao ( cµng bæng) khi tÇn sè dao
®éng cµng lín.
- ¢m ph¸t ra cµng thÊp ( cµng trÇm) khi tÇn sè dao
®éng cµng bÐ.
* §é to cña ©m:
- Biªn ®é dao ®éng cµng lín ©m ph¸t ra cµng to.
- §é to cña ©m ®îc ®o b»ng ®¬n vÞ ®ªxiben (dB)
* M«i trêng truyÒn ©m:
- ChÊt r¾n, chÊt láng vµ chÊt khÝ lµ nh÷ng m«i trêng cã
thÓ truyÒn ®îc ©m.
- Ch©n kh«ng kh«ng thÓ truyÒn ©m.
- Nãi chung vËn tèc truyÒn ©m trong chÊt r¾n lín h¬n
trong chÊt láng, trong chÊt khÝ.
* Ph¶n x¹ ©m - TiÕng vang:
- ¢m truyÒn gÆp mµn ch¾n ®Òu bÞ ph¶n x¹ nhiÒu hay
Ýt. Tiªnga vang lµ ©m ph¶n x¹ nghe ®îc c¸ch ©m trùc tiÕp
Ýt nhÊt lµ 1/15gi©y.
- c¸c vËt mÒm, cã bÒ gå ghÒ ph¶n x¹ ©m kÐm. C¸c vËt
cøng, cã bÒ mÆt nh½n, ph¶n x¹ ©m tèt ( hÊp thô ©m kÐm).
* Chèng « nhiÔm tiÕng ån
- ¤ nhiÔm tiÕng ån x¶y ra khi tiÕng ån to, kÐo dµi g©y
¶nh hëng xÊu ®Õn søc khoÎ vµ ho¹t ®éng b×nh thêng cña
con ngêi.
- §Ó chèng « nhiÔm tiÕng ån cÇn lµm gi¶m ®é to cña
tiÕng ån ph¸t ra, ng¨n chÆn ®êng truyÒn ©m, lµm cho ©m
lÖch theo híng kh¸c.
§Ó chèng « nhiÔm tiÕng ån ngêi ta thêng sö ®ông c¸c
vËt liÖu kh¸c nhau nh b«ng, v¶i, xèp, g¹ch, gç, bª t«ng... ®Ó
lµm gi¶m tiÕng ån ®Ôn tai. Nh÷ng vËt liÖu nµy thêng ®îc
gäi lµ nh÷ng vËt liÖu c¸ch ©m.
16.2. Nèi c¸c côm tõ ë cét A, B vµ C sao cho ®óng víi c¸c ý
nghÜa vËt lý.
A B C
1. Dao ®éng m¹nh 5. Biªn ®é nhá 9. ¢m ph¸t ra to
2. Dao ®éng 6. Biªn ®é lín 10. ¢m ph¸t ra
nhanh nhá
3. Dao ®éng chËm 7. TÇn sè lín 11. ¢m ph¸t ra
trÇm
4. Dao ®éng yÕu 8. TÇn sè nhá 12. ¢m ph¸t ra
bæng
16.4. Mét ngêi ph¸t ra ©m, sau 5 gi©y th× nghe tiÕng cña
m×nh väng l¹i tõ mét bøc têng gÇn ®ã. X¸c ®Þnh kho¶ng
c¸ch gi÷a ngêi ®ã vµ bøc têng. Cho biÕt vËn tèc truiyÒn
©m trong kh«ng khÝ lµ 340m/s.
16.5. T¹i sao nh÷ng n¬i c«ng céng c¸c tr¹m ®iÖn tho¹i thêng
lµm b»ng buång kÝnh?
16.6. Mét ngêi nh×n thÊy m¸y bay bay tríc mÆt m×nh sau
1,5 gi©y míi nghe tiÕng m¸y bay. TÝnh vËn tèc cña m¸y
bay? Cho biÕt v©n tèc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ
340m/s.
60
16.7. Tai ta nghe ®îc nh÷ng ©m cã:
A. TÇn sè 56Hz.
B. TÇn sè 256Hz.
C. TÇn sè 2200Hz.
D. TÇn sè 22000Hz.
E. TÇn sè 1800Hz.
C©u tr¶ lêi nµo trªn ®©y kh«ng ®óng?
16.10. Khi ©m truyÒn trong níc gÆp vËt ch¾n, khi ®ã:
A. ¢m kh«ng cã hiÖn tîng ph¶n x¹.
B. ¢m kh«ng cã thÓ truyÒn ®i tiÕp.
C. Kh«ng g©y ra tiÕng vang.
D. Cã hiÖn tîng ph¶n x¹ ©m xÈy ra.
E. ¢m kh«ng thÓ truyÒn qua.
NhËn ®Þnh nµo trªn ®©y ®óng?
16.11. Trong c¸c phßng thu thanh, ngêi ta treo c¸c tÊm
nhung hoÆc c¸c tÊm v¶i nØ xung quang phßng nh»m môc
®Ých:
A. Chèng « nhiÔm tiÕng ån, b¶o vÖ m«i trêng ngêi h¸t.
B. Lµm cho ©m thu vµo to h¬n ®Ó b¨ng ®Üa ph¸t
tiÕng to h¬n.
C. Chèng ph¶n x¹ ©m, t¨ng chÊt lîng ©m thanh thu ®-
îc.
D. C¸ch nhiÖt ®Ó phßng thu m¸t mÎ h¬n khi thu thanh.
61
E. §iÒu hoµ nhiÖt ®é cho phßng thu thanh.
NhËn ®Þnh nµo trªn ®©y ®óng?
C©u A B C D E C©u A B C D E
10.1 x 10.1 x
2 6
10.1 x 10.1 x
3 7
10.1 x 10.1 x
4 0
10.1 x
5
11.10. C©u C.
63
12.10. TiÕng s¸o diÒu to hay nhá lµ nhê giã thæi m¹nh
hay yÕu. V× thÕ ë cïng mét kho¶ng c¸ch nÕu ta nghe tiÕng
s¸o lín ta biÕt giã m¹nh vµ tiÕng s¸o nhá khi giã thæi yÕu.
12.11. NÕu gâ vµo thïng ®Æc do cÊn c¸c vËt trong ®ã
nªn thïng dao ®éng yÕu ( kªu nhá). Khi thïng rçng: thïng dao
®éng m¹nh h¬n, mÆt kh¸c thïng rçng cßn ®ãng vai trß nh
mét hép ®µn ( hép céng hëng) lµ cho tiÕng lín h¬n vµ cã
s¾c th¸i h¬n.
C©u A B C D E C©u A B C D E
12.1 x 12.1 x
2 6
12.1 x 12.1 x
3 7
12.1 x
4
12.1 x
5
13.6. C©u d
13.7. ¸nh s¸ng truyÒn víi vËn tèc rÊt lín h¬n ©m truyÒn
trong kh«ng khÝ. V× thÕ ta thÊy ®iÕn viªn mÊp m¸y miÖng
tríc khi nghe thÊy tiÕng h¸t.
13.8. TiÕng ®Çu ©m truyÒn qua èng kim lo¹i truyÒn
cßn tiÕng sau ©m truyÒn trong kh«ng khÝ.
13.9. MÆt ®Êt truyÒn ©m tèt h¬n kh«ng khÝ v× vËy
viÖc ¸p tai lªn mÆt ®Êt gióp c¸c chiÕn sÝ bé ®éi ph¸t hiÖn
sù di chuyÓn cña xe t¨ng mét c¸ch nhanh chãng vµ râ rµng
h¬n.
13.10. Ngêi ®ã ®øng c¸ch vÞ trÝ ®¸nh trèng 680m.
13.11. Thêi gian truyÒn ©m trong kim lo¹i tõ ®Çu èng
®Õn cuèi èng lµ t1
Thêi gian truyÒn cña ©m trong kh«ng khÝ lµ t2 = t1 + 0,5
Ta cã kho¶ng c¸ch ®Ó ©m truyÒn:
S = v1t1 = v2 (t1 +0,5)
Hay 610t1 = 340t1 + 170
170
Gi¶i ph¬ng tr×nh trªn ta cã: t1 s
270
170
S 610 384,07 m
240
64
C©u A B C D E C©u A B C D E
13.1 x 13.1 x
2 6
13.1 x 13.1 x
3 7
13.1 x 13.1 x
4 8
13.1 x
5
14.7. Khi nãi chuyÖn víi nhau trong phßng, khi ®ã tai ta
nghe ®îc gÇn nh ®ång thêi c¶ ©m trùc tiÕp vµ ©m ph¶n x¹
tõ mÆt têng. V× thÕ ta nghe râ h¬n.
14.8. 170m
14.9. Khi ©m thanh truyÒn trong níc sau khi ®Õn ®¸y
biÓn nã sÏ ph¶n x¹ trë l¹i. Qu¶ng ®êng ©m truyÒn b»ng hai
lÇn ®é s©u cña biÓn. Khi biÕt vËn tèc truyÒn ©m trong níc
biÓn vµ thêi gian ®Ó ©m truyÒn ta cã thÓ tÝnh ®îc qu·ng
®êng mµ ©m ®· truyÒn qua.
14.10. C©u a, b vµ c ®óng.
14.11. ViÖc ghi ©m ngêi ta cÇn ©m trong s¸ng kh«ng
bÞ pha t¹p bëi c¸c ©m do ph¶n x¹ lµm cho ©m ®îc ghi
kh«ng râ. MÆt kh¸c nÕu c¸ch ©m kh«ng tèt th× c¸c t¹p ©m
tõ bªn ngoµi sÏ lµm gi¶m ch©t lîng cña ©m thanh.
C©u A B C D E C©u A B C D E
14.1 x 14.1 x
3 7
14.1 x 14.1 x
4 8
14.1 x 14.1 x
5 9
14.1 x 14.2 x
6 0
C©u A B C D E C©u A B C D E
15.1 x 15.1 x
3 7
15.1 x 15.1 x
4 8
15.1 x 15.1 x
5 9
15.1 x 15.2 x
6 0
16.1. C©u C.
16.2.. (1) - (6) - (9) ; (2) - (7) - (12) ; (3) - (8) - (11) ; (4) - (6)
- (10)
16.3. C¸c c©u ®óng: 1,3 vµ 4.
16.4. §¸p sè: 850m
16.5. Buång ®iÖn tho¹i lµm b»ng kÝnh cã hai lý do:
- Khi ®µm tho¹i ©m truyÒn vµo micr« lín h¬n.
- Gi¶m ©m truyÒn ra ngoµi g©y ån µo.
16.6. 510m/s
16.7. C©u D
16.8. C©u E.
16.9. C©u B.
16.10. C©u D.
16.11. C©u C.
66
16.12. C©u E.
67
17.6. Khi cä x¸t thíc nhùa vµo m¶nh d¹, nhËn ®Þnh nµo sau
®©y ®óng:
a. Thíc nhùa bÞ nhiÔm ®iÖn cßn m¶nh d¹ kh«ng nhiÔm
®iÖn.
b. Thíc nhùa vµ m¶nh d¹ ®Òu bÞ nhiÔm ®iÖn.
c. Thíc nhùa chØ nhiÔm ®iÖn khi cä x¸t l©u vµo m¶nh
d¹.
17.7.Khi cä x¸t mét chiÕc ®òa thuû tinh vµo tÊm lôa, ®òa
thuû tinh nãng lªn ®ång thêi nhiÔm ®iÖn. Nh vËy do
cä x¸t ®òa thuû tinh nãng lªn nªn bÞ nhiÔm ®iÖn. Nãi
nh vËy cã ®óng kh«ng? T¹i sao?
17.8.T¹i sao c¸nh qu¹t ®iÖn t¹o ra giã mµ vÉn bÞ bôi b¸m?
17.9.Cã hai m¶nh giÊy b×a gièng nhau ®îc treo trªn hai sîi
chØ t¬ mét bÞ nhiÔm ®iÖn vµ mét kh«ng nhiÔm ®iÖn.
Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn ra m¶nh nµo nhiÔm ®iÖn nÕu
kh«ng ®îc sö dông mét dông cô nµo?
17.10. Vµo nh÷ng ngµy hanh kh« kh«ng nªn lau cöa kÝnh
hoÆc mµn h×nh Tivi b»ng kh¨n kh« mµ chØ cÇn lÊy
chæi l«ng quÐt nhÑ. T¹i sao?
17.11. Treo hai qu¶ cÇu BÊc b»ng c¸c sîi t¬. Trong ®ã cã
mét qu¶ cÇu nhiÔm ®iÖn mét kh«ng nhiÔm ®iÖn. Hái
khi ®a chóng l¹i gÇn nhau th× cã hiÖn tîng g× xÈy ra?
17.12. Mét cuèn s¸ch cò, l©u n¨m giÊy bÞ Èm rÊt khã lËt
c¸c trang s¸ch. §Ó t¸ch rêi c¸c trang s¸ch mµ kh«ng lµm
r¸ch giÊy ta lµm thÕ nµo?
17.13. H·y cho biÕt c¸ch nhËn biÕt mét vËt bÞ nhiÔm
®iÖn (kh«ng ®îc sö dông bót thö ).
17.14. Trong c¸c ph©n xëng dÖt may ngêi ta thêng treo
c¸c tÊm kim lo¹i ®· nhiÔm ®iÖn ë trªn cao. Lµm nh vËy
cã t¸c dông g×? t¹i sao?
68
17.15. Khi lau kÝnh b»ng dÎ kh« ta thÊy c¸c sîi b«ng b¸m
vµo kÝnh bëi:
A. TÊm kÝnh bÞ nãng lªn nªn cã thÓ hót c¸c sîi b«ng.
B. NhiÖt ®é cña tÊm kÝnh thay ®æi do vËy nã hót c¸c
sîi b«ng.
C. TÊm kÝnh bÞ nhiÔm ®iÖn do vËy nã hót c¸c sîi b«ng.
D. Khi lau chïi, kÝnh bÞ xíc vµ hót c¸c sîi b«ng.
E. Khi lau s¹ch tÊm kÝnh nh½n h¬n nªn cã thÓ hót c¸c
sîi b«ng.
Chän c©u tr¶ ®óng trong c¸c c©u trªn.
70
2. Bµi tËp n©ng cao.
18.5.Mét qu¶ cÇu mang ®iÖn th× khèi lîng cña nã cã thay
®æi hay kh«ng?
18.9. T¹i sao trong c¸c thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra c¸c vËt
nhiÔm ®iÖn, ngêi ta thêng sö dông qu¶ cÇu bÊc nhá?
3. Bµi tËp tr¾c nghiÖm.
18.10. Chän c©u ®óng trong c¸c nhËn ®Þnh sau:
18 A. Mét vËt nhiÔm ®iÖn lµ vËt ®ã lu«n lu«n mang ®iÖn
tÝch.
B. Mét vËt mang ®iÖn tÝch cã thÓ bÞ nhiÔm ®iÖn.
19 C. NhiÔm ®iÖn lµ cã sù hót hay ®Èy nhau gi÷a c¸c vËt
mang ®iÖn.
20 D. Khi mét vËt nhiÔm ®iÖn nã lu«n lu«n thõa ªlÐctron.
21 E. Khi mét vËt m¹ng ®iÖn lu«n lu«n thiÕu c¸c ªlectr«n.
71
C. VËt nhiÔm ®iÖn hót mét vËt kh¸c chøng tá vËt kia
nhiÔm ®iÖn.
D. Hai vËt nhiÔm ®iÖn chóng lu«n lu«n ®Èy nhau.
E. Mét vËt kh«ng tÝch ®iÖn kh«ng thÓ hót c¸c vËt kh¸c.
73
19.5. T¹i sao ë c¸c tiÖm ®iÖn l¹i b¸n ®ñ c¸c pin hay ¾c quy
lín nhá kh¸c nhau?
19.6. T¹i sao ta kh«ng nªn nèi hai cùc cña nguån ®iÖn b»ng
c¸c sîi d©y kim lo¹i.
19.7. T¹i sao nh÷ng ngêi b¸n hay söa ch÷a ¾c quy thêng
nh¾c nhë kh¸ch hµng, nªn thêng xuyªn lau chïi s¹ch sÏ trªn
bÒ cña mÆt ¾c quy?
19.8. T¹i sao c¸c xe chë x¨ng dÇu ngêi ta buéc mét sîi d©y
xÝch s¾t vµo bÖ xe vµ th¶ ®Çu kia xuèng ®Êt.
19.12. Mét bãng ®Ìn ®ang s¸ng, qu¹t ®iÖn ®ang ch¹y
chøng tá:
A. Dßng ®iÖn ch¹y qua chóng.
74
B. C¸c ®iÖn tÝch ch¹y qua d©y dÉn.
C. C¸c h¹t mang ®iÖn ®ang chuyÓn dêi trong d©y dÉn.
D. Bãng ®Ìn vµ qu¹t ®ang bÞ nhiÔm ®iÖn.
E. Chóng ®ang tiªu thô n¨ng lîng ®iÖn.
Kh¼ng ®Þnh nµo trªn ®©y sai?
19.13. Dßng ®iÖn cã thÓ chuyÓn dêi trong c¸c vËt díi
®©y:
A. Sø.
B. Kim lo¹i.
C. Gç kh«.
D. Poliªtilen.
E. Ni l«ng.
75
* Dßng ®iÖn trong kim lo¹i lµ dßng c¸c ªlectr«n tù do dÞch
chuyÓn cã híng.
II. C¸c bµi tËp c¬ b¶n
1. Híng dÉn c¸c bµi tËp gi¸o khoa
20.1. a. C¸c ®iÖn tÝch cã thÓ dÞch chuyÓn qua c¸c vËt dÉn
®iÖn ( c¸c chÊt dÉn ®iÖn).
b. C¸c ®iÖn tÝch kh«ng thÓ dÞch chuyÓn qua c¸c vËt
liÖu c¸ch ®iÖn, chÊt c¸ch ®iÖn.
c. Kim lo¹i lµ chÊt dÉn ®iÖn v× ë trong ®ã cã c¸c
electr«n tù do cã thÓ chuyÓn dêi cã híng.
d. trong trêng hîp nµy kh«ng khÝ lµ chÊt c¸ch ®iÖn.
20.2. a. Hai l¸ nh«m xoÌ ra v× chóng nhiÔm ®iÖn cïng lo¹i
vµ ®Èy nhau.
b. Kh«ng cã hiÖn tîng g× xÈy ra. V× thanh nhùa lµ vËt
¸ch ®iÖn.
c. L¸ nh«m phÝa qu¶ cÇu A côp l¹i bít, cßn l¸ nh«m g¾n
ë qu¶ cÇu B xoÌ ra. V× d©y ®ång kim lo¹i dÉn ®iÖn, c¸c
®iÖn tÝch tõ A chuyÓn bít sang B.
20.3. Khi « t« chuyÓn ®éng, cä x¸t vµo kh«ng khÝ vµ
nhiÔm ®iÖn tõng phÇn. NÕu nhiÔm ®iÖn m¹nh cã thÓ
g©y ch¸y næ, ®Ó b¶o vÖ xe vµ x¨ng dÇu ngêi ta dïng xÝch
s¾t th¶ trªn ®êng chuyÒn bít c¸c ®iÖn tÝch xuèng ®Êt.
20.4. a. C¸c giÊy b¹c cña giÊy lãt bªn trong vá bäc thuèc
l¸ thêng dïng thiÕc phñ lªn giÊy do vËy nã dÉn ®iÖn tèt.
b. GiÊy tr¸ng kim lµ ni long phñ s¬n mµu nªn c¸ch ®iÖn
tèt.
20.6. Mét häc sinh lý luËn r»ng: “c¸c vËt dÔ dµng lµm nhiÔm
®iÖn th× còng dÔ dµng cho dßng ®iÖn truyÒn qua, v× ta
thÊy vËt ®ã ®Ô dµng nhËn hay nhêng electron”. Lý luËn
trªn cã chÝnh x¸c kh«ng? H·y cho mét vÝ dô ®Ó minh ho¹.
20.7. Trong khi söa ch÷a ®iÖn nh÷ng ngêi thî thêng ngåi
trªn nh÷ng chiÕc ghÕ c¸ch ®iÖn vµ bá hai ch©n lªn ghÕ.
H·y gi¶i thÝch t¹i sao?
76
20.8. Mét häc sinh thö kiÓm nghiÖm sù c¸ch ®iÖn cña gç
kh« b»ng c¸ch sau: ®a mét ®Çu cña chiÕc bót ch× cã vá
lµm b»ng gç ch¹m vµo mét vËt mang ®iÖn vµ ch¹m tay vµo
®Çu kia th× bÞ ®iÖn giËt. Do ®ã häc sinh nµy kh¼ng
®Þnh: gç kh« vÉn dÉn ®iÖn. H·y ph©n tÝch sai lÇm cña b¹n
häc sinh trªn.
20.9. T¹i sao trong c¸c thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra sù nhiÔm
®iÖn cña c¸c vËt ngêi ta thêng treo c¸c vËt b»ng sîi chØ t¬?
20.10. Theo b¹n trong kü thuËt ®iÖn th× chÊt c¸ch ®iÖn
quan träng h¬n hay chÊt dÉn ®iÖn quan träng h¬n?
2.14. C¸c vËt liÖu sau thêng dïng lµm vËt c¸ch ®iÖn :
A. Sø, kim lo¹i, nhùa, cao su.
B. S¬n , gç , ch×, gang, sµnh.
77
C. Than, gç, ®ång, kÏm nil«ng.
D. Vµng, b¹c, nhùa p«lyªtylen.
E. Nhùa, nil«ng, sø, cao su.
Chän c©u tr¶ lêi ®ung trong c¸c c©u trªn.
2.15. Ba kim lo¹i sau ®©y thêng dïng lµm d©y dÉn:
A. Nh«m, kÏm, vµng.
B. Nh«m ,®ång, v«nfram.
C. §ång, ch× vµ kÏm.
D. Ch×, kÏm vµ ®ång.
E. §ång, s¾t, nh«m.
Chän c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn.
K
K + -
§
2
+ - Nguå
n
K1
Nguån +
-
21.10. Cho m¹ch ®iÖn nh bµi tËp 21.9 khi ®ãng K1 th× trong
nguån ®iÖn cã dßng ®iÖn ch¹y qua kh«ng?
a b c d
NhËn ®Þnh nµo sau ®©y ®óng:
A. C¸c m¹ch a, b vµ c t¬ng ®¬ng nhau.
B. C¸c m¹ch b, c vµ d t¬ng ®¬ng nhau.
C. a vµ b t¬ng ®¬ng, c vµ d kh«ng t¬ng ®¬ng.
81
D. a vµ b t¬ng ®¬ng, c vµ d t¬ng ®¬ng.
E. Kh«ng cã m¹ch nµo t¬ng ®¬ng nhau.
82
22.5.Khi dßng ®iÖn ch¹y trong vËt dÉn ®Òu nãng lªn do t¸c
dông nhiÖt. VËy khi dßng ®iÖn ch¹y trªn c¸c trôc ®iÖn
tiªu thô cña thµnh phè th× t¸c dông ®ã cã lîi hay cã h¹i.
22.6.V× sao trong c¸c b¶ng ®iÖn cña gia ®×nh ngêi ta th-
êng l¾p c¸c cÇu ch×? CÇu ch× ho¹t ®éng d÷a trªn
nguyªn t¾c nµo.
22.10. Khi nèi mét vËt dÉn víi nguån ®iÖn ta kh«ng thÊy
vËt ph¸t s¸ng. §iÒu ®ã chøng tá dßng ®iÖn kh«ng cã
t¸c dông ph¸t quang. Hái nhËn ®Þnh trªn cã ®óng
kh«ng?
22.12. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua d©y tãc bãng ®Ìn, khi
®ã:
A. D©y tãc bãng ®Ìn sÏ ch¸y s¸ng khi dßng ®iÖn .
B. D©y tãc bãng ®Ìn sÏ nãng lªn khi cã dßng ®iÖn lín.
C. NÕu dßng ®iÖn ®ñ lín d©y tãc bãng sÏ ch¸y s¸ng.
D. NÕu dßng ®iÖn ®ñ lín d©y tãc nãng lªn vµ ph¸t
s¸ng.
E. D©y tãc cã kh¶ n¨ng ph¸t s¸ng khi dßng ®iÖn ®ñ
lín.
83
Chä c©u ®óng nhÊt trong c¸c c©u trªn.
22.14. C¸c dông cô nµo sau ®©y ho¹t ®éng dùa vµo t¸c
dông nhiÖt:
A. CÇu ch×, æ c¾m.
B. CÇu ch×, bµn ñi.
C. CÇu ch× At«m¸t.
D. CÇu dao, æ c¾m.
E. M¸y æn ¸p, cÇu ch×.
Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn.
22.15. Sù to¶ nhiÖt võa ph¸t quang xÈy ra trong c¸c hiÖn
tîng sau:
A. Khi loa ph¸t thanh ho¹t ®éng.
B. Khi chu«ng ®iÖn ho¹t ®éng.
C. Khi tivi ho¹t ®éng.
D. Khi m¸y b¬n níc ho¹t ®éng.
E. M¸y ®iÒu hoµ ho¹t ®éng.
Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn.
23. T¸c dông tõ, t¸c dông ho¸ häc vµ t¸c dông
sinh lý cña dßng ®iÖn
84
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
* Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ v× nã cã thÓ lµm quay
nam ch©m.
* Dßng ®iÖn cã t¸c dông ho¸ häc, ch¼ng h¹nkhi dßng
®iÖn ®i qua dung dÞch muèi th× t¹o thµnh líp ®ång b¸m
trªn thái than nèi cùc ©m.
* Dßng ®iÖn cã t¸c dông sinh lý, khi ®i qua c¬ thÓ ng-
êi vµ ®éng vËt.
23.6. CÇn cÈu ®iÖn ho¹t ®éng dùa trªn nguyªn t¾c nµo? Em
h·y thiÕt kÕ s¬ ®å mét cÇn cÈu d¬n gi¶n.
23.7. §Ó tr¸nh ®iÖn giËt khi s÷a ch÷a ®iÖn ta cÇn ph¶i lµm
thÕ nµo?
23.8. Dßng ®iÖn cã thÓ lµm tª liÖt thÇn kinh. T¹i sao trong y
häc ngêi ta l¹i sö dông dßng ®iÖn ®Ó ch©m cøu?
85
23.9. Em h·y lµm thÝ nghiÖm chøng tá dßng ®iÖn cã t¸c
dông tõ b»ng c¸c dông cô sau:
- Mét nguån ®iÖn 3V.
- Mét ®o¹n d©y dÉn.
- Mét biÕn trë.
- Mét kim la bµn.
23.10. Dßng ®iÖn cã thÓ g©y ra nh÷ng t¸c dông nµo sau
®©y:
a. Lµm quay kim nam ch©m
b. Lµm quay ®éng c¬
c. Lµm tª liÖt thÇn kinh
d. Lµm kh« hång huyÕt cÇu
e. Lµm ch¸y s¸ng kh«ng khÝ.
Chän c©u sai trong c¸c c©u trªn.
23.11. C¸c vËt sau chÞu t¸c dông tõ cña dßng ®iÖn:
A. BÕp ®iÖn.
B. Bãng ®Ìn ®iÖn.
C. B×nh nãng l¹nh.
D. Chu«ng ®iÖn.
E. §Ìn LED.
Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn.
86
23.14. T¸c dông ho¸ häc cña dßng ®iÖn biÓu hiÖn qua:
A. Gi¶i phãng ®ång ë cùc ©m cña nguån ®iÖn.
B. Khi bãng ®Ìn ph¸t ra ¸nh s¸ng.
C. Gi¶i phãng ®ång ë thái than nèi cùc ©m nguån
®iÖn.
D. Gi¶i phãng ®ång ë thái than nèi hai cùc nguån ®iÖn.
E. Gi¶i phãng ®ång ë thái than nèi cùc d¬ng nguån
®iÖn.
Chän c©u ®óng c¸c c©u trªn.
+ -
24.6. Mét b¹n vÏ s¬ ®å ®Ó m¾c Ampe kÕ
®Ó ®o cêng ®é qua c¸c bãng ®Ìn nh h×nh vÏ.
Hái m¾c m¹ch nh thÕ ®· ®óng cha? T¹i sao?
§2 K3
Nguån
24.10. §iÒn ®Êu thÝch hîp vµo cùc cña c¸c Ampe kÕ vµ
chiÒu dßng ®iÖn trong m¹ch cña bµi tËp 24.5 ë trªn. Hái
nÕu cã mét Ampe kÕ bÞ ngîc cùc th× nã cã chØ ®óng cêng
®é dßng ®iÖn ch¹y qua kh«ng? T¹i sao?
88
24.11. Mét Ampe kÕ bÞ lÖch kim, khi cha ®o dßng ®iÖn mµ
kim kh«ng ë vÞ trÝ sè kh«ng. V× thÕ khi ®o dßng kh«ng ®îc
chÝnh x¸c. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn ta lµm thÕ nµo.
24.12. Khi nèi mét bãng ®Ìn vµo c¸c cùc cña b×nh ¾c quy,
®Ìn s¸ng. Hái khi ®ã dßng ®iÖn cã ch¹y qua b×nh ¾c quy
kh«ng? T¹i sao?
24.16. Mét m¹ch ®iÖn gåm Am pe kÕ m¾c nèi tiÕp víi mét
bãng ®Ìn cã cêng ®é ®Þnh møc 1,55A. §Ìn sÏ s¸ng võa khi :
A. Am pe kÕ chØ 1,75A.
B. Am pe kÕ chØ 0,75A.
C. Am pe kÕ chØ 1,45A.
D. Am pe kÕ chØ 2,5A.
E. Am pe kÕ chØ 3,5A.
89
Chän c©u ®óng trong c¸c c©u trªn.
90
d. Sè chia cña v«n kÕ khi kim n»m ë vÞ trÝ sè (2) lµ 7V
25.3. ta ®¸nh sè thø tù tõ trªn xuèng cña cét bªn ph¶i lÇn lît:
1,2,3,4. Khi ®ã ta cã:
Pin trßn 1,5V - (3) ; Pin vu«ng 4,5V - (4).
¸c quy 12V - (2) ; Pin mÆt trêi - (1).
1 2
25.6. Quan s¸t m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ. Cho biÕt (V1), (V2),
(V3) cho biÕt ®iÒu g×? 1
A
B
2
3
25.7.T¹i sao khi ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu nguån
®iÖn ta ph¶i nèi cùc d¬ng cña nguån víi cùc d¬ng cña
v«n kÕ vµ cùc ©m theocùc ©m cña nguån? NÕu nèi sai
cã hiÖn tîng g× xÈy ra?
25.9. Mét v«n kÕ bÞ lÖch kim, khi cha ®o hiÖu ®iÖn thÕ
mµ kim kh«ng ë vÞ trÝ sè kh«ng. V× thÕ khi ®o hiÖu ®iÖn
thÕ kh«ng ®îc chÝnh x¸c. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn ta
lµm thÕ nµo?
25.10. Trªn c¸c viªn pin con thá ngêi ta ®Ò 1,5V con sè ®ã
cã ý nghÜa g×?. Em h·y dïng v«n kÕ ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a
hai cùc cña viªn pin vµ rót ra nhËn xÐt.
91
2. Bµi tËp tr¾c nghiÖm
92
V1 chØ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu bãng §2.
E.
NhËn ®Þnh nµo ®óng trong c¸c nhËn ®Þnh trªn.
25.15. Cho m¹ch ®iÖn bªn, biÕt hai bãng ®Ìn cïng lo¹i khi ta
biÕt:
A. K ®ãng sè chØ V1 lu«n lu«n lín h¬n sè chØ V2.
B. K ®ãng sè chØ V2 lu«n lu«n lín h¬n sè chØ V1.
C. K më sè chØ V2 lu«n lu«n lín h¬n sè chØ V 1.
1
§2
D. K ®ãng hay më sè chØ V1 lu«n lín h¬n sè chØ V2.
§1
K ®ãng hay më sè chØ V1 lu«n kh«ng thay ®æi.
E.
NhËn ®Þnh nµo ®óng nhÊt trong c¸c nhËn ®Þnh trªn.
2
93
b. - S¬ ®å a: V«n kÕ ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc
®Ó hë cña nguån ®iÖn .
- S¬ ®å b: v«n kÕ ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hµi bãng
®Ìn
- S¬ ®å c. v«n kÕ ®o hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña
nguån trong m¹ch ®iÖn kÝn. ; S¬ ®å d: gièng s¬ ®å a.
26.3. trong s¬ ®å d: v«n kÕ cã sè chØ b»ng 0.
2
26.6. Hai bãng ®Ìn gièng hÖt nhau.
K
®îc m¾c vµo m¹ng ®iÖn thµnh phè.
a. Khi kho¸ K ®ãng cêng ®é dßng ®iÖn 220V §1
§2
ch¹y qua bãng ®Ìn nµo lín h¬n?
b. Më kho¸ K cêng ®é dßng ®iÖn qua
c¸c bãng thay ®æi thÕ nµo.
§2
§3
1
26.8. H·y so s¸nh sè chØ cña
hai v«n kÕ trong m¹ch ®iÖn
bªn. BiÕt c¸c bãng ®Ìn gièng nhau.
2
94
26.9. H·y so s¸nh hiÖu ®iÖn thÕ
hai ®Çu c¸c bãng trong m¹ch ®iÖn .
BiÕt c¸c bãng ®Ìn gièng nhau.
26.11. Khi c¸c dông cô dïng ®iÖn m¾c nèi tiÕp, khi ®ã:
A. Cêng ®é dßng ®iÖn qua c¸c dông cô kh«ng nh nhau.
B. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu c¸c dông cô nh nhau.
C. Dßng ®iÖn ®i qua vµ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu mçi
dông cô nh nhau.
D. Cêng ®é dßng ®iÖn qua c¸c dông cô lµ gièng nhau.
E. HiÖu ®iÖn thÕ nh nhau, dßng ®iÖn kh«ng nh nhau.
Chän c©u tr¶ lêi ®óng.
26.12. Hai bãng ®Ìn cïng lo¹i m¾c nèi tiÕp vµo nguån
®iÖn 9V, c¸c bãng s¸ng b×nh thêng. Khi ®ã:
A. HiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc cña chóng ®Òu lµ 9V.
B. HiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc cña chóng b»ng 4,5V.
C. HiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc cña chóng lµ 3V vµ 6V.
D. HiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc cña chóng lµ 6V vµ 3V.
E. HiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc cña chóng lµ 7V vµ 2V.
Chän c©u tr¶lêi ®óng.
26.14. Cã mét sè nguån ®iÖn lo¹i: 6V, 9V, 12V, 16V vµ hai
bãng ®Ìn lo¹i 6V - 3W. §Ó c¸c ®Ìn s¸ng b×nh thêng th×
ph¶i:
A. Hai bãng nèi tiÕp víi nguån ®iÖn 9V.
B. Hai bãng nèi tiÕp víi nguån ®iÖn 6V.
C. Hai bãng song song víi nguån ®iÖn 9V.
D. Hai bãng song song víi nguån ®iÖn 12V.
E. Hai bãng nèi tiÕp víi nguån ®iÖn 12V.
Chän ph¬ng ¸n ®óng trong c¸c ph¬ng ¸n trªn.
26.15. Hai bãng ®Ìn kh¸c lo¹i, khi m¾c nèi tiÕp víi mét
nguån ®iÖn. Khi ®ã:
A. Mét s¸ng b×nh thêng, mét kh«ng b×nh thêng.
B. Hai bãng m¾c trong m¹ch ®Òu s¸ng b×nh thêng.
C. Cêng ®é dßng nh nhau nªn chóng s¸ng b×nh thêng.
D. NÕu nguån ®iÖn ®ñ hiÖu ®iÖn thÕ chóng s¸ng
b×nh thêng.
E. B vµ C ®óng.
Chän nhËn ®Þnh ®óng trong c¸c nhËn ®Þnh trªn.
96
ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua. ChÊt c¸ch
®iÖnlµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua.
Dßng ®iÖn trong kim lo¹i lµ dßng cña c¸c ªlectron tù do
dÞch chuyÓn cã híng.
4. S¬ ®å m¹ch ®iÖn - chiÒu dßng ®iÖn
M¹ch ®iÖn cã thÓ m« t¶ b»ng s¬ ®å vµ tõ s¬ ®å m¹ch
®iÖn cãthÓ l¾p thªm m¹ch ®iÖn t¬ng øng.
ChiÒu dßng ®iÖn lµ chiÒu tõ cùc d¬ng qua d©y dÉn vµ
c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tíi cùc ©m cña nguån ®iÖn.
5. C¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn
Dßng ®iÖn ®i qua mét vËt dÉn th«ng thêng, ®Òu lµm
cho vËt dÉn nãng lªn. NÕu vËt dÉn nãng lªn tíi nhiÖt ®é
cao th× ph¸t s¸ng.
Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ v× nã cã thÓ lµm quay nam
ch©m.
Dßng ®iÖn cã t¸c dông ho¸ häc.
Dßng ®iÖn cã t¸c dông sinh lý khi ®i qua c¬ thÓ ngêi vµ
c¸c ®éng vËt,
6. Cêng ®é dßng ®iÖn vµ hiÖu ®iÖn thÕ
Dßng ®iÖn cµng m¹nh th× cêng ®é dßng ®iÖn cµng lín.
Ngêi ta ®o cêng ®é dßng ®iÖn b»ng Ampe kÕ - §«n vÞ c-
êng ®é dßng ®iÖn lµ ampe ( A).
Nguån ®iÖn t¹o ra sù nhiÔm ®iÖn kh¸c nhau ë hai cùc
cña nã, do ®ã gi÷a hai cùc cña mçi nguån ®iÖn ®Òu cã
mét hiÖu ®iÖn thÕ.
HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu vËt dÉn t¹o ra dßng ®iÖn
ch¹y trong nã. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu bãng ®Ìn
cµng lín th× dßng ®iÖn ch¹y qua nã cã cêng ®é cµng lín.
Ngêi ta ®o hiÖu ®iÖn thÕ b»ng V«n kÕ. §¬n vÞ cña hiÖu
®iÖn thÕ lµ von (V).
97
27.3. HiÖn tîng g× sÏ xÈy ra hai qu¶ cÇu trong bµi 27.2 ®ang
®Èy nhau c¸ch mét kho¶ng nµo ®ã, nÕu mét trong trong
hai qu¶ bÞ phãng hÕt ®iÖn?
27.4. Trong m¹ch ®iÖn gåm nguån ®iÖn vµ c¸c thiÕt bÞ tiªu
thô ®iÖn. Khi cã dßng ®iÖn trong m¹ch, nguån ®iÖn chÞu
t¸c dông nhiÖt kh«ng?
27.5. Nh÷ng vËt sau ®©y vËt nµo lµ vËt dÉn ®iÖn,vËt c¸ch
®iªn?
a. D©y kÏm. b. D©y cao su. c. Thanh gç
d. MiÕng gang. e. miÕng nhùa. g. cèc níc muèi.
27.6. §Ó lµm kªu chu«ng ®iÖn, ngêi ta lîi dông t¸c dông nµo
cña dßng ®iÖn?
27.7. §èi víi d©y dÉn ®iÖn th× t¸c dông nhiÖt cã lîi hay cã
h¹i?
27.8. Khi dßng ®iÖn ch¹y qua b×nh ph©n nã cã g©y ra t¸c
dông nhiÖt kh«ng?
27.9. Ph¶i m¾c am pe kÕ vµ v«n kÕ nh thÕ nµo ®Ó ®o
hiÖu ®iÖn thÕ vµ dßng ®iÖn qua vËt dÉn?
27.10. Chän c©u sai trong c¸c nhËn ®Þnh sau:
A. Mçi nguyªn tö cã c¸c ªlectron nªn lu«n bÞ nhiÔm
®iÖn.
B. Khi trung hßa khi: ®iÖn tÝch ©m b»ng ®iÖn tÝch d-
¬ng.
C. Khi nguyªn tö mÊt bít ªlectron nã bÞ nhiÔm ®iÖn.
D. Khi nguyªn tö nhËn thªm ªlectron nã bÞ nhiÔm
®iÖn.
E. TÊt c¶ c¸c nguyªn tö ®Òu cã kh¶ n¨ng nhiÔm ®iÖn.
99
17.9. Ta chØ cÇn ®a ngãn tay l¹i gÇn c¸c m¶nh giÊy, nÕu
m¶nh nµo bÞ hót vÒ phÝa tay chøng tá nã bÞ nhiÔm ®iÖn.
17.10. Khi lau kÝnh, mµn h×nh Tivi vµo nh÷ng ngµy hanh
kh«, v« t×nh ta ®· lµm cho chóng bÞ nhiÔm ®iÖn vµ chóng
cã thÓ hót bôi nhiÒu h¬n.
17.11. Khi hai qu¶ cÇu bÊc treo gÇn nhau chóng hót nhau,
khi ®ã c¸c d©y treo lÖch khái vÞ trÝ c©n b»ng.
17.12. §Ó t¸ch c¸c trang s¸ch mét c¸ch ®Ï dµng ngêi ta cho
cuèn s¸ch nhiÔm ®iÖn. Khi ®ã c¸c trang s¸ch ®Èy nhau xoÌ
ra sau ®ã ta sÊy kh« s¸ch ta sÏ më nã dÔ dµng.
17.13. §a c¸c vËt nhÑ nh mÉu giÊy, l«ng chim l¹i gÇn nÕu bÞ
hót th× ta biÕt vËt ®ã bÞ nhiÔm ®iÖn.
17.14. Trong c¸c ph©n xëng dÖt may thêng cã nhiÒu bôi
b«ng bay l¬ l÷ng g©y « nhiÔm kh«ng khÝ, ¶nh hëng søc
khoÎ c«ng nh©n. Nh÷ng tÊm kim lo¹i nhiÔm ®iÖn hót c¸c
bôi b«ng thùc hiÖn nhiÖm vô “ thu gom” vµ lµm s¹ch kh«ng
khÝ trong ph©n xëng.
C©u A B C D E C©u A B C D E
17.1 x 17.1 x
5 8
17.1 x 17.1 x
6 9
17.1 x 17.2 x
7 0
18.5. Khi mét vËt nhiÔm ®iÖn th× cã thÓ cho hoÆc nhËn
thªm c¸c electron nªn khèi lîng cña nã thay ®æi. Nhng v×
khèi lîng cña c¸c electron rÊt nhá so víi khèi lîng cña vËt nªn
ta coi nh khèi läng cña vËt kh«ng ®æi.
18.6. H×nh a. §¸nh dÊu (+) hoÆc cïng ®¸nh dÊu (-) cho c¶
hai.
H×nh b. §¸nh dÊu ngîc nhau cho 2 qu¶ cÇu.
18.7. Ta biÕt r»ng mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m th× vËt ®ã
thõa mét sè electron. Khi cho vËt nµy tiÕp xóc víi vËt kh«ng
nhiÔm ®iÖn th× mét sè electron ë vËt nhiÔm ®iÖn di
chuyÓn sang vËt kh«ng nhiÔm ®iÖn khi c©n b»ng ®iÖn
tÝch xÈy ra th× c¶ hai vËt ®Òuthõa electron nªn c¶ hai ®Òu
bÞ nhiÔm ®iÖn ©m. VËy nhËn ®Þnh trªn hoµn toµn chÝnh
x¸c.
100
18.8. Khi qu¶ cÇu C tÝch ®iÖn d¬ng nã t¸c dông lùc lªn qu¶
c©u A vµ B. Ta thÊy qu¶ cÇu B tÝch ®iÖn ©m. Qu¶ cÊu A
cã thÓ tÝch ®iÖn ©m còng cã thÓ tÝch ®iÖn d¬ng. NÕu A
d¬ng chøng tá lùc cña C hót B lín h¬n A hót B.
NÕu A mang ®iÖn ©m khi ®ã lùc hót cña C ®èi víi A lín
h¬n lùc ®Èy cña B ®èi víi A.
18.9. Khi lµm thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra c¸c vËt nhiÔm ®iÖn
®a sè lµ c¸c vËt mang ®iÖn tÝch nhá nªn lùc hót hoÆc ®Èy
gi÷a chóng rÊt nhá. Ngêi ta sö dông qu¶ cÇu bÊc nhá, nhÑ
nh»m kiÓm tra vËt nhiÔm ®iÖn mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n.
C©u A B C D E C©u A B C D E
18.1 x 18.1 x
0 3
18.1 x 18.1 x
1 4
18.1 x 18.1 x
2 5
19.4. C¸c thiÕt bÞ dïng pin nh ra®i«, ®ång hå treo têng ...
ngêi ta ®· quy ®Þnh s½n chiÒu mµ dßng ®iÖn di chuyÓn
®Ó nã ho¹t ®éng. Nªn khi ta l¾p pin vµo cÇn ph¶i kiÓm tra
xem ®· ®óng chiÒu hay cha.
19.5. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc sö dông còng nh tr¸nh cång
kÒnh cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, ngêi ta sö dông c¸c nguån
®iÖn thÝch hîp ®Ó khi l¾p vµo t¹o thÈm mü cho s¶n phÈm.
19.6. NÕu nèi t¾t c¸c cùc cña nguån ®iÖn th× sÏ lµm cho
nguån ®iÖnphãng ®iÖn vµ nhanh chãng hÕt ®iÖn.
19.7. Trªn bÒ mÆt ¾c quy ngoµi c¸c cäc ®Ó ®a dßng ®iÖn
vµo hoÆc ra th× ngßi ta thßng lµm n¾p b»ng nhùa ®Ó c¸ch
®iÖn. NÕu ta ®Ó bÒ mÆt cña ¾c quy bÈn, cã thÓ trong c¸c
chÊt gi©y bÈn ®ã cã c¸c chÊt dÉn ®iÖn nh vËy v« t×nh ta
®· ®a dßng ®iÖn ra ngoµi mét c¸ch v« Ých, lµm cho ¾c quy
nhanh hÕt ®iÖn.
19.8. Khi xe chë “tÐc” x¨ng dÇu do qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng
cã sù cä x¸t gi÷a xe vµ kh«ng khÝ, cä x¸t gi÷a x¨ng dÇu víi
thïng chøa lµm cho xe vµ c¸c vËt trªn xe nhiÔm ®iÖn. Nh
vËy dÔ cã hiÖn tîng phãng ®iÖn gi÷a thïng xe vµ lèp, dÔ
g©y nguy c¬ ch¸y. Do ®ã ®Ó ®Ò phßng ch¸y næ ngêi ta
ph¶i nèi xe víi mÆt ®Êt.
101
19.9. Kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc c¸c cùc cña nguån ®iÖn
b»ng c¸c dông cô trªn. Muèn x¸c ®Þnh ta cÇn biÕt ®îc chiÒu
cña dßng ®iÖn trong m¹ch. Víi c¸c dông cô trªn kh«ng cho
phÐp chóng ta x¸c ®Þnh ®îc chiÒu cña dßng ®iÖn.
C©u A B C D E C©u A B C D E
19.1 x 19.1 x
0 3
19.1 x 19.1 x
1 4
19.1 x 19.1 x
2 5
20.5. - ChÊt dÉn ®iÖn: c¸c kim lo¹i nh: B¹c, ®«ng, vµng,
nh«m, s¾t, thuû ng©n, than ch× c¸c dung dÞch axÝt, kiÒm,
muèi, níc thêng dïng...
- C¸c chÊt c¸ch ®iÖn ë ®iÒu kiÖn thêng: níc nguyªn
chÊt, kh«ng khÝ gç kh«, nhùa, cao su, mª ca, thuû
tinh...
20.6. Lý luËn trªn kh«ng chÝnh x¸c: v× dßng ®iÖn lµ dßng
chuyÓn dêi cã híng cña c¸c electron trong vËt, mµ nhiÔm
®iÖn chØ lµ sù nhËn hay nhêng c¸c electron tõ vËt nµy sang
vËt kh¸c.
VÝ dô: chiÕc thíc nhùa lµ vËt rÊt dÔ lµm nhiÔm ®iÖn nh-
ng nã l¹i lµ vËt c¸ch ®iÖn rÊt tèt.
20.7. Trong qu¸ tr×nh söa ch÷a cã nhiÒu lóc s¬ ý ®Ó c¸c bé
phËn cña c¬ thÓ ch¹m vµo c¸c chi tiÕt ®ang cã dßng ®iÖn
ch¹y qua rÊt nguy hiÓm. §Ó cho dßng ®iÖn kh«ng truyÒn
qua c¬ thÓ th× nguêi thî ®iÖn ph¶i ngåi trªn ghÕ c¸ch ®iÖn
hoÆc ®i dµy, dÐp c¸ch ®iÖn.
20.8. Gç kh« lµ chÊt c¸ch ®iÖn rÊt tèt, nhng trong thÝ
nghiÖm b¹n häc sinh nµy v« t×nh quªn r»ng ruét bót ch× lµ
mét thái than dÉn ®iÖn rÊt tèt. Nªn khi võa ch¹m tay vµo
®Çu kia cña bót ch× th× bÞ ®iÖn giËt.
20.9. Sîi chØ t¬ lµ mét chÊt c¸ch ®iÖn rÊt rèt, v× thÕ c¸c
®iÖn tÝc trªn vËt nhiÔm ®iÖn kh«ng truyÒn ®îc sang vËt
kh¸c.
20.10. C¶ hai chÊt c¸ch ®iÖn hay dÉn ®iÖn ®Òu quan träng
nh nhau. Thö nghÜ r»ng gi¶ sö trong c¸c d©y quÊn cña c¸c
®éng c¬ ®ang ho¹t ®éng do mét nguyªn nh©n nµo ®ã mµ
c¸c chÊt c¸ch ®iÖn mÊt t¸c dông c¸ch ®iÖn th× lËp tøc m¸y
102
háng. ®iÒu ®ã rÊt nghiªm träng nã kh«ng nh÷ng ¶nh hëng
®Õn c«ng viÖc mµ cßn g©y ra nguy hiÓm cho nh÷ng ngêi
®iÒu khiÓn.
C©u A B C D E C©u A B C D E
20.1 x 20.1 x
1 4
20.1 x 20.1 x
2 5
20.1 x 20.1 x
3 6
+ - + -
Nguå Nguå Nguå
n n n
C©u A B C D E C©u A B C D E
21.1 x 21.1 x
1 4
21.1 x 21.1 x
2 5
21.1 x 21.1 x
3 6
103
22.4. T¸c dông nhiÖt cã h¹i trong c¸c dông cô:
- M¸y b¬m níc.
- M¸y æn ¸p.
22.5. Khi dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vËt dÉn ®Òu lµm cho vËt
dÉn nãng lªn vµ to¶ nhiÖt. Víi c¸c d©y dÉn cña m¹ng ®iÖn
nhiÖm vô chÝnh cña nã lµ dÉn ®iÖn, nÕu bÞ nãng lªn cã thÓ
lµm tæn h¹i ®Õn tuæi thä cña d©y, mÆt kh¸c nã cßn lµm
cho nhiÖt ®é cña m«i trêng t¨ng lªn g©y ¶nh hëng cho m«i
sinh.
22.6. CÇu ch× lµ mét ®o¹n d©ydÉn m¾c nèi tiÕp víi m¹ch
®iÖn, c¸c ®o¹n d©y ch× nµy cã tiÕt diÖn kh¸c nhau vµ ®îc
tÝnh to¸n tríc sao cho nã chÞu ®îc dßng ®iÖn theo yªu cÇu
sö dông. NÕu qu¸ giíi h¹n ®ã d©y ch× sÏ bÞ nãng ch¶y lµ
d©y bÞ døt ng¾t lµm m¹ck ®iÖn
22.7. R¬le nhiÖt cña bµn lµ lµ mét b¨ng kÐp, khi cã dßng
®iÖn ch¹y qua b¨ng kÐp nãng lªn vµ hai tÊm kim lo¹i kh¸c
nhau vµ gi·n në v× nhiÖt kh¸c nhau lµm cho b¨ng kÐp cong
lªn. Khi nhiÖt ®é ®¹t ®Ôn møc nµo ®ã b¨ng kÐp nhÊc khái
tiÕp ®iÓm cña r¬le”lµm ng¾t m¹ch ®iÖn.
22.8. Khi do mét nguyªn nh©n nµo ®ã c¸c d©y dÉn ®iÖn
chËp vµo nhau, dßng ®iÖn t¨ng lªn vµ to¶ ra mét nhiÖt lîng
lín g©y ho¶ ho¹n. §Ó ®Ò phßng ngêi ta ph¶i m¾c c¸c d©y
dÉn xa nhau vµ ®óng theo c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ ph¶i
kiÓm tra thêng xuyªn. Ngoµi ra c¸c m¹ng ®iÖn trong gia
®×nh ph¶i ®îc g¾n víi cÇu ch× hoÆc apt«mat ®óng tiªu
chuÈn vµo m¹ch ®Ó c¾t ®iÖn khi qu¸ t¶i.
22.9. Pin míi l¾p pin míi cã kh¶ n¨ng cung cÊp dßng ®iÖn
m¹nh h¬n khi pin ®· sö dông l©u ngµy. V× thÕ t¸c dông
nhiÖt vµ ph¸t s¸ng cña dßng ®iÖn khi pin m¹nh tèt h¬n khi
pin yÕu.
22.10. NhËn ®Þnh trªn sai. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c
vËt dÉn ®Òu g©y ra t¸c dông nhiÖt. Nhng nhiÖt ®é cña vËt
cha cao hoÆc cha ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t s¸ng vËt dÉn.
C©u A B C D E C©u A B C D E
22.1 x 22.1 x
1 4
22.1 x 22.1 x
2 5
22.1 x 22.1 x
3 6
104
23.5.a. Khi nèi hai thái than A,B víi nguån th× trong m¹ch
xuÊt hiÖn dßng ®iÖn v× dung dÞch muèi dÉn ®iÖn.
b. Sau mét thêi gian ta thÊy b¹c b¸m vµo mét trong hai cùc
than A hoÆc B ®ång thêi ta thÊy b×nh ®iÖn ph©n sñi bät
vµ nãng lªn.
c. Cùc B lµ cùc d¬ng.
23.6. Bé phËn chÝnh cña cÇn cÈu ®iÖn chÝnh lµ mét nam
ch©m ®iÖn. Khi cã dßng ®iÖn ®i qua lâi s¸t cña nam
ch©m ®iÖn bÞ nhiÔm tõ tÝnh cã thÓ hót c¸c vËt lµm b»ng
s¾t nh c«ngtaine ®Ó chøa hµng, sau ®ã bé phËn têi chØ
viÖc n©ng vËt lªn vµ bèc dì theo nhu cÇu.
S¬ ®å ®¬n gi·n cña cÇn cÈu ®iÖn:
Hµng
23.7. Khi s÷a ch÷a ®iÖn nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p ®óng
®¾n rÊt nguy hiÓm cã thÓ dÉn ®Õn chÕt ngêi do ®iÖn
giËt. §Ó tr¸nh ®iÖn giËt cÇn ph¶i tr¸nh kh«ng tiÕp xóc trùc
tiÕp víi ®iÖn, c¸c dông cô s÷a ch÷a ph¶i bäc c¸ch ®iÖn
chæ tay cÇm vµ lu«n ®îc gi÷ kh« r¸o. Tèt nhÊt khi s÷a ch÷a
nªn c¾t ®iÖn tríc khi söa ch÷a.
23.8. T¸c dông sinh lý cña dßng ®iÖn cã h¹i hay cã lîi tuú
thuéc vµo dßng ®iÖn m¹nh hay yÕu. NÕu dßng ®iÖn m¹nh
th× rÊt nguy hiÓm, nhng nÕu dßng ®iÖn yÕu vµ ®îc tÝnh
to¸n phï hîp, nã sÏ kÝch thÝch c¸c c¬ vµ c¸c trung khu thÇn
kinh ho¹t ®éng.
d
©y dÉn
23.9. B×nh thêng kim la bµn lu«n chØ híng
B¾c - Nam, khi nã ®Æt c¹nh d©y dÉn cã
Kim la bµn
dßng ®iÖn sÏ lµm cho kim la bµn quay.
§Ó nhËn thÊy ®iÒu ®ã ta cã thÓ bè trÝ thÝ
BiÕn trë
Nguå
n
105
nghiÖm nh h×nh bªn.
C©u A B C D E C©u A B C D E
23.1 x 23.1 x
0 3
23.1 x 23.1 x
1 4
23.1 x 23.1 x
2 5
Nguån
24.10.
a. §iÒn dÊu nh h×nh vÏ. -
b. NÕu m¾c Ampe kÕ ngîc cùc ta kh«ng + -
+
thÓ ®o ®îc dßng mµ cßn cã thÓ lµm ch¸y +
dông cô. -
106
24.11. BÊt cø dông cô ®o c¸c ®¹i lîng vËt lý nµo tríc khi ®o
ta ph¶i xem c¸c vËt chØ thÞ cña nã ®· ®óng v¹ch sè “0” hay
cha. NÕu cha ®óng ta ph¶i ®iÒu chØnh ®Ó quy “ 0” . §èi
víi Ampe kÕ ta tiÕn hµnh lÊy “ Tuèc- vÝt” xoay ®inh èc gÇn
trôc quay cña kim vÒ sè “0” råi sau ®ã míi tiÕn hµnh ®o.
24.12. Khi ®Ìn s¸ng chøng tá trong m¹ch cã dßng ®iÖn vµ
m¹ch kÝn v× thÕ dßng ®iÖn trong m¹ch ch¹y qua c¸c vËt
dÉn cã trong m¹ch. B¶n th©n nguån ®iÖn còng lµ vËt dÉn
vµ v× thÕ cã dßng ch¹y qua nã.
C©u A B C D E C©u A B C D E
24.1 x 24.1 x
3 6
24.1 x 24.1 x
4 7
24.1 x 24.1 x
5 8
25.4. C¸c con sè trªn d©y chØ hiÖu ®iÖn thÕ vµ dßng ®iÖn
mµ sîi d©y cã thÓ chÞu ®ùng.
25.5. V«n kÕ 1 m¾c sai.
25.6. V«n kÕ V1 chØ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai bãng ®Ìn (1) vµ
(2) tõ tr¸i qua ph¶i. V«n kÕ V 2ChØ hiÖu ®iÖn thÕ trªn ®o¹n
m¹ck chøa hai bãng (2), (3) vµ v«n kÕ V3 chØ hiÖu ®iÖn thÕ
trªn ®o¹n m¹ch AB.
25.7. Do cÊu t¹o cña v«n kÕ khi cã dßng ®iÖn vµo sÏ lµm cho
kim quay mét gãc nµo ®ã. ChiÒu quay vµ gãc quay phô
thuéc vµo chiÒu cña dßng ®iÖn. NÕu ®Ó dßng ngîc lµm kim
quay ngîc lµm háng v«n kÕ.
25.8. M¹ng ®iÖn sinh ho¹t cña m¹ng ®iÖn quèc gia lµ 220V
v× thÕ ta kh«ng thÓ m¾c bãng ®Ìn 110V - 40W vã m¹ng.
NÕu m¾c vµo lµm bãng ®Ìn sÏ ch¸y.
25.9. BÊt cø dông cô ®o c¸c ®¹i lîng vËt lý nµo tríc khi d« ta
ph¶i xem c¸c vËt chØ thÞ cña nã ®· ®óng v¹ch sè “0” hay
cha. NÕu cha ®óng ta ph¶i ®iÒu chØnh ®Ó quy “ 0” . §èi
víi v«n kÕ ta tiÕn hµnh lÊy “ Tuèc- vÝt” xoay ®inh èc gÇn
trôc quay cña kim vÒ sè “0” råi sau ®ã míi tiÕn hµnh ®o.
25.10. Con sè ®ã chØ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña pin
( sau nµy häc líp trªn ta gäi nã lµ søc ®iÖn ®éng cña nguån
107
®iÖn). NÕu dïng v«n kÕ ®o trùc tiÕp trªn hai cùc cña pin
th× v«n kÕ sÏ chØ 1,5V.
C©u A B C D E C©u A B C D E
25.1 x 25.1 x
1 4
25.1 x 25.1 x
2 5
25.1 x 25.1 x
3 6
109