You are on page 1of 90
Anténio Junqueira de Azevedo NEGOCIO JURIDICO Existéncia, Validade e Eficacia # eaigio, awalizada de acordo com o nove Cédigo Civil (Lei n, 10.406, de 10-1-2002) 2002 7 tiragem 2010 itera Saraiva Onn tenons Baw sbuanermint Eaten em femme” ai eh aps “ Sayers wmesceans oon aspen tan "tombs So "te see ‘aun cea moma etetaicias. a Son Fk fan eeepc | sami be Ste mate oe sere aa eer ohn po ERS ee cereal von APRESENTACAO DA I? EDICAO (0 presente trabalho basoe-se na idsia de que o exame do negd- «io jurico deve ver feito em its plano: existenca, vada € ef- ‘cca, Scmente quando completa todo 0 ciclo de sua realizrio € que ‘um negécio existe, vale ¢ €efiez. Hf, porém, negécios que exisers eo valem, cu que exis, valem mila fo eficazes. Esa keia do exame do negdcio em us planos 1 € props- ‘mente nova. Pontes de Miran, por exemplo, em od a sun imensa ‘obra, continvaments fala nas ‘uéS mementos” per gue passa 0 nee io, e a doutrins, de modo geral, tanto brasileira quanto estrangeirs, ‘hd maito tempo vem procarando ditinguir, uns dos oatros, 0s neg ios inexistenies, 08 negccios invalids (nos cu amveis) € 06 ne- {26cios ineicazes. O que, porsm, nos pareeeu convoniente tenta, porque alé hoje nie foi feito, pelo menos de focma sistemitica, € lestucar = questio do lade positive: existncin, validade e efcdci, antes que inexisténcie,invalidade e ineficdca, A possbilidade de se examinar 9 negécio juridico, separada- ‘mente € de forma positiva, em caua um desses «8s planos no $6 esclavce a toria das mulidades, que, ainda nes dias amis, aporar do sua fundamental imporncia, € considerada obscura, como também tre perspecivas de solugto para dois temas controveriissimas: 0 papel da vontade e 0 papel da causa no nozécio juridico © debate sobre a vontade (voniade interna), travado entre 0 pastditios da teoria da vontade (illenstheorie) © os da toca da ‘eclaragio (Erklarungsthcorte, 0s peimeiros defendendo a predo- mindacia da vontade sobre a declerapio, ¢ es segundos, tee inver sa resolve-se cd seguime forma: a yemtade no faz parte da exiaéa- ia: do negécio, mas influ: sobre sua validede ¢ eficdcia (endo so- ‘mente ura guestbo degra saber até que pont essa inluéncia ocor te, ou deve ocorrer, num dado ordenamento juridico) v fp eernee wplsearastao esas se tS avast Soienanscec oer miaarecte cso ee eee Sate erie scene Sacaee ee. ee Saoirse eens sarge ee rammecte pry arti warren oe aspieaeaeeee Screamer a ‘pi, pmceu os ahora Mr cad def pen peepee get es seer erie ces i va on indteme, wu pode a Avrowe Junoutiea bs AzevEon vi INDICE Apresentagdo da I edigao. Cavtrv.o Penasaxo DEFINICAO DO NEGOCIO JURIDICO Considragdes seas plano do e=pU9.eenennnn § 18 —Definiges pela génese, ou voluntaristas. Cite § 2" —Definiges pela finglo objetva. Catia. § 3" —Definigdo do negocio juridco. Define pets ext Captruto SeouNDo EXISTENCIA, VALIDADE E EFICACIA Consideragdes gerise plano do capitulo. § 1" —Elementos de existéncia, equisitos de validade fa- ores de efit § 2! —Plano da exisiéncia. Os clemenics do negScio juridico § 3° — Plano da alidade. Os requisitos do negécio juridico § 4° — Plano da efcdcia. Os fatores de eficdcia do negécio jusfieo - 4 5 —Inexistncia,ivalidadee ineficicia.... Cartruvo Trace80 ANALISE DO NEGOCIO JURIDICO NO PLANO DA EXISTENCIA Consideragdes gcrais © plano do capitulo i § 1° — Vontade ¢ declaraglo de yontade .uenennene 2 al 4l “9 a a 1" Titulo 1 —Teoria da vontade e teoria da declaragio... ‘Titulo TI —tnfaénoia da vontade sobre a declavagZ0 10 di- ito brasileiro. $2" — 0s clomentos consitutivos do negécio jc: ei ccurstincias negocinis, Forma e objeto Plano do parégrefo, . ‘Thulo 1 — As circunstancias negocias... Tito I — 4 forma. Titulo IT 0 ebj€10 vine $3 — 0s elementos categorais insects do ngico unico e a causa Plano do parégrato Tilo | —Ensao de clasicazio dos elemenvon catego. tals inderrogéveis ‘ilo 1. — Reloges entre elemento ctezoralinderogivel ‘Titulo I— 0 papet da causa no newscio juriaico Bibliograjia Lexislacio Furtspridénei connnnnnenenes vin 74 88 "7 117 118 126 134 139 139 40 49 182 163 169 m Cairo Penaaro, DEFINICAO DO NEGOCIO JUREDICO Consideragoes geraise plano do capitulo —Boa parte das ques: ‘Wes fundamentas sobre o negéco juridice, como © papel da vonta- de nacriagdo de efeitos juridicos, as limitagbes vootade, inf ciada eausanavalidade ou na eicdcia do negéeio, depende, para sua solugio, da idéia gue dele se faga. Por Iso, neste capil incia, ‘depois e corermos os olhos, em espirito pol8mico, pelos dois gran- ‘descamposem que, hoje, na concepede do negeiojuridico, se bipare «4 douttina procuraremos concei-le Evidentemente, nem tdo poderd ser dito no capitulo intzo- ‘toro; reservamo nos, pois, para expor melhor nosso pensamento durante o desentolar dos capitals seguintes, especialmente quanto 808 ponios que dizem respeito a definigho, durante o Capitulo Ter ‘eiro, quando, eo procedermos & endlise dos elementos do negécio Juridico no plano da existéncia, ecaminaremos nao sé tea vontade @ ‘a causa sZo seus elementos constittives, como também cm que con sistem a5 cireurstdacias negociais, que, a nosso ver, €sliantando 0 ‘que diremos depois, constituem 0 Verdadeiro elemento dstnidor do epic. A doutrina atual, ao defini @ negécio, adota geralmente uma pposigdo que ou se prende a sua genese, on 8 sua funcce assim, oF8 0 ‘define como ato de vontade que visa produzi efeitos, com 0 que fatende principalmente &formacao do at, & vonde que Ine doi {gem (autonomis da vontade), ora 0 define camo um preceito (dito ‘até mesmo “norma jurdica conereta") que tira sua validads da nor ‘ma abstrata imediatamente superior, dentro de uma concepea0 ‘escalonada de normas juriicas supra @infta-ordenadas, com 0 que 1 atende, prncipalmente ao carter jridicamente vinculante de seus efeitos (auto-regramento da vontade As proprias expresses autonomia da vontade eauto-regramento da vontade, apesar de aparentemente sinGnimas, do 0 sentido de bas as concepyoes: a primeira, ligads ao momento nical, iber- dade (“autonomia”) para praticar ¢ ao, ¢ a segunda, a0 momento Final, aos efeitos *regras”) que do ato resulta Aida que as dias posigdes se apresentem como pretendendo revelar a estrutura do negSeio, parece-nos que, pela acentuada pre- poncerincia, ou da génese, cm da fans, ambus aeatam deixando escapar justamenteo que pretendiam rover, ou ja, a extrara. [Neste capitulo, portant, faremos um ripide apanhsdo das defi- ‘igges formuladas pela génese, ou “volumatistas”(§ 1), das def- igs pela fungo, ou “objesivas”(§ 28), acemapanhadas das respec tivas erties, apds 0 que daremes nossa definigio de neg6cio jure 0, que ¢ essencialmente estrurral (8 38 1. Con rly Gemes ra ait os. Ri ei se. Frese 1971, P1249 a conces soe 9 rep urn cts Sis ‘ud crs re nrc get Nome ar ‘pine de Segnamiln (Coverite le ora del ego la, Nap, ‘eae, 1980), que wala sca vlan a Le das is jes wo ‘a cap "Citica cs principe sony do nega jatieo™ Lem Sa ta (3A due woe st tian sts lpia dl "appa tl egozioe so eet arene qe irene sees con ‘eon ea detsone des ga ans pa nes Goma Pa ai elnegeze slant wa fatispece ui ale, eet ptm vale ‘ir ebel iia eaitre con lnra oon Ut" 2.Nosa pasts, prt dense de ecg gi (Conrbu, sit p27) pone cemeteries pron atch tesa gece ‘bid. orto vey o ere tle tera tase og, mss Coes "mae (yr ctr, gas fm glace chun). Seopneriio pa [rocurinaosaertaro aspects dintnic cpeoaimens anche de seg ‘ico tae qual estado near oa opts for ama vealed ‘oa no was ererdiments ees fides) Sie ta paar 3p. 27 “Resim con frm doe put: ll one costa po tae pt enn nace strut del nega, come fps, sm once che eae {sca specta nlevna: ances, te tisuns epics ato ini sonigonde al eas operat da firs, Durie, serine eaten ‘etek aratvn a dbpesisone Sater an rfiguarene el mepoi, ipondane pop ale el gra, che tenga com lea del sua live 2 ‘senza ivi Pu aterm prs dorcel Solrione dela questione fmopusa ea comenpe Fes defi sote del epivie — reali sto Swern un conse in a eet meinem senza ini ea figure leh aon tobe, brits, che pcan pict cee dle norm ast lvanza guia, costes sempre nn fatiopase — tel eno lato di fatto ‘levareperitnteconappota, come, ener el nto 3 sr Definicdes pela génese, ou volumaristas. Critica As definigdes do nego juridico, come ato de vont, so as ‘nai anigas na one histricaetlved se passa dizer que, a hoje, ‘mesmo na doutrina estrangeira, so clas ainda as mais comuns. Fale =, endo, pare conceltuar 0 negéela jusdico, em manitestagso de vortade destinada a produzir efeitos juridicos, ou em ato de vontade irigido a fins préticos tutcladcs pelo ordenamento juridico. 93, an a, em deciarago de vontade (adolada, porém, esta ttima expres ‘to em sentido pouco preciso, através do qual io se a distingue de smanifestazio de vontave) As definigdes voluntatistas so indubitavelmente dominantes ra doutrina bresileite, na qua, aligs, com powcas excegées, nem se- {quer ae copita da concepeo opesta;correspondemelas, gmsto modo, A definigdo que o art 81 no Codigo Civil beasleiro dé 20 "ato urd £0". Deixando de lado as obras mais antigas, quando a concept em paia era adnicaexisteme, busta, para confirma o estado ati Scio Cua a: Tao oe gu po finned a ‘eget tuto odearocanpur dct sami js 0 noo Cig Cis + nga “nec je”, dtguna de ae sean San rere eso cua fl pg enka ‘aS uses Rao ena en hp os 4. Nu, por explo, Tea de Ft, om comet ww 43 0 ‘bog ine ac, pcs Nace, Ep 2 SOrata oe oe ‘evra devout ego ss ca dr ec eg Sos, Forge noe sce expe vara dv Tan nog Car Ener a tesco, Cerin ‘Cas Goud 1913p. 29-1), crm hoe om Signy “hoe gly arts 4 da doutina brasileira, examinarmos as definigbes dadas 20 negécio junico (imuitas vezes ainda chamado de ato jusiico) em alguns des livros mais ciundidos para o estdo do direito civil nas faculades de iteito do Pais. “O ato juridio deve ser conforme a vontads do agente © 28 norms de dirt; ¢roda manifesta da vontade individual, ‘que allel atribui o feito d» movimentar as relagéesjuridicas”. “Ato juice, portanto, € mantfestagdo lca de venue, vendo por fim imadiato produzir um efetojuridico”®. “A carcteristica primordial do ato jusidioo € ser um aio de vontade"”,“O at juidico frtenental- ‘mente umn oto de vontade visando a.um fit 2 Soe poss decors de onal spl ou Tis a ous fs. as gsi se ‘Setinanis etn modiar ce eninguirs ages de dei. Un nota pevida pela pare. una oer de pees a9 ne os jure. Nao npr que wb 0s ets Gases as ear sales pelt ‘rq gc pcan ont apni eo oe dt Drepiodoce meante wucapie nto consti um nogisojurio, pos rae deriva (etm dacayio de verse Aveta dato juiio€ gto mem Alans amore ces anes do aulidad e mesmo epssibtade de una cosasuoyio secede eres oman sta ipso de nepeis co, ene ce gut hae sl, ‘Tvomcadsfondamara. Exe rod 99 ver € fend, Se wdot or neg {root io Ucar de erate, ni pedeni dear de stent ele abi {ies proumasstn eacipen epee pera sobre napa ee ‘ontace eu devia, as nace ets, OCH. en slemo tnsagro ts Sea Taghes de vont a Uspusges do Ut 2, as 116-144 Pte Geral D Ci ‘Seno regusoassanto na pare eaves origutes — as. HA5-169" 5 Coat Bevis, Cg Chl ds Kado Unidas do roel comentad, 4 e0,Rnde nee Panes Aves. 18, 1p 3180.4 8 {6 Jeo Fron de Lime, Caro dent ci brn: toda pare eral. Rode Janno, Freon, 186, p27, 1. Washing de Basrs Monti, Cur de doi cis pte oa So rev enum, Sto Pl, Sr 156,91 p TES Sino Roaigus, Dueto ei: pe ger 3. ere. emul Ste Paulo, Sara 1974 1B 1 ‘9 Orando Gomes oda, tp. 2) cis a us once, «Caio Maro da Sia Pee Ig de dave cl tod eh 0.00 ‘a perl do ree cil fev ean Rind Siete: Fens 1971. 1. 233. com tse ern Feces. etn ques tm scm gute 3 ‘turd mee que propaaeee sta yee: Ineo wren) um pre 3 Considerando que o presente trabalho visa expor 0 negsicio Jurtdico 0s trés planos em que ele se projeta — existéncia,vali- ‘ade € eficéeia —, nflo aos estenderemos sobre a evelugao da sono (Soe cup defen pore ‘outro nezéeo, no previsto, nem desejado,e se houver razDes para se presumir que as pares, se por acaro soubessem da ineficdcia do negécio realizado, desejariam este outro, converte-senele 0 nezécio reatizado. Ora, 0 negccio resultanie da eonversao nso foi peevisto nem querido (essa situagio & um pressuposto da conversio)e, ainda assim, ele & um negéciojurdico”. Mesio que se argumente carn 0 fato de 0s efeitos do negocio, resultante ds conversa, serem seme Ihantes as do nesscio inficar, a verdade & que aio sia eles int cos: do contro, como ¢evideate, nao teria havida comvers, mas apenas mudanga de nomen juris, poc onde se v8 cue também nese hipotese,€ pele defeto inverse, peca s definigao do negseiojuridico feita através da vontale ce produgao dos efetoe, Muito mais grave que esses defeito logis &, porém, a pripia perspective, através da qual a concepsio tradicional examina o negé- 15. eiam-esseguins plas de Sales el dloation de slot: oarbtion Tee dee utdiae dle cace clement, Pars LGD 1929p. 314) apconentao 140 JO BCD met cio madera 3 gwar sect): “Dar cafe dee cette noareaen' pos bj deta vo ante ces reir, des pars gos 08 eee ae Je subsiun a pre, ne peat ps pee presume ce gue es pas eet ‘or woul, msc qu'elle cari, san dt, wi les CSM ET ult) semble tie que cate sabettton et pase les les pouveks ‘Cimerptation jus entan pon dnt elitr anetocerhed wns rele Or est. peckerert pour deter cele mato ats dinespcition, Gacke Code Chiaterua tombe sire point eredapoctne ge cites wate Te cisgue dese fear 3 une oppstion deo ele pertemet nae ns ‘ideo prcintnent cane desi June pete Ore coi verdad queo pensarerto de Seles prentese mas diverge ene ‘coi da nia eur ca cere ge, poprlamene 4 un ric er ea ‘concegg et volutaristas Aen sents ls ante (De ta duration, ct 1 31S)quea posible de eormerio cements ici fiats ate en its ‘Finerptition des spr rene ul Jrgue, quote ome tence detec seca, gamut Sano gus puede 4. Ale dasipéteos de comer a nine oncios de ogc sm ‘ae hy om tives grave vonage. Per exerplo. oe os sob hipone, cough Aste, ero obtatnsseva mei ac A spin de tie deeb "epi mus ra est aclyecio lic gan eto je apa mest blonds eo jun ears turban aha 198 ste ‘acme declrago de vont (Catal Teer #2 Tia). cio jurdico. Trata-se de perspectiva psiceldgico,fuadada no dogme de Yonzade, conta equal se exerceu a incisive critica de Betti em tod sua obra sobre o negécia jurfico e, ainda, no verbete “negario siundico” do Nowssimo Digesto halizno™.Todavia, por ore, nd0 de- servelveremos esse ponte limita-nos-cmos a cssas bneves conside- rages, um vez que, mais sian, ao examiarcos o exato papel da vontade no negéio juriico, prcuraremos demonstrar que vontade ngo éelemento necessrio paraaexisténcia do negsci (plano daexis- téncis), tendo relevancis somente para a sua validade eeficcia;se- ‘gue-se da que, ni fazendo ela pate da enivéncia do negécio, mnie ‘menos poder se elemento defincer ou carcterizador do negscio. TE Fraser nnn nde Bat Tria eer dso urine Php Ua i), Panay ci bone a, {rer as ste) taco sae sr eer mo ge Iie pfoee een) Actteanertes defer emg se ‘te an heres een fs ap espe istrepwniisel fare” muertos Sse pis ao yr qu, prot devenerccans “clin on pcean age acopacs amet iepntnd pane eats Ca digm seas) odo Fae psu cee ‘hina pn copes montane do ep jee sce en shesrewleneenibcar lenge he en ee, imo inn fatn ot) UTEES 1 een os Sadat ances train egy re Scout thus chore ives mcianed oer cra ‘SSentieqpememeinsnseatod wees popsirters cen dese {pice ti ontrnsiqan sre os sars Behera ee ‘zr hep cn irae ei pte ec ee Sur slr che yom et et mento lao kes Tom, Lag se dice censuses te ‘Sider cprvrroerespare dnc fe shc opt netre Satan onde ole nop enue nim as espe na fama minen dao ngeetorcnmcbie ral shew este manne, ‘enerotornea stg icbevain seal opr erage ‘Ei'atemms pa eerie cna teseme so Setuon a Sree, ole cnn nr sont err Snore" Em seid pore es any aetexto de comin Tar sohren eset {ea do neg, cal Save, mum ante genie do nee. ets Ca “la eons pee deemiant del ee equ castes pop del segov' Ron ‘le auine& volute eae ae at uti a seaso voto, ma ‘isles expatica diune wba detccnoscopoccome Ul gardcamonte slevante negsse corsa peat, dk use das elomest Tob sere he Frater ate seme che son” 1s cola nem oanteprament, assed ¢ mca, rs ‘esi de vntad, flo jude eacibnca do dre, regio arid,esttralmente, pode se deride coma categoria coro fat ten asa. oe soit.’ como fo uridco consreto a gP _Comoeaegor ce hptc de judi (svees da Yap ia? qu conte enue Pantages te vonaioeee cain deco cicuntncns (a cheunerbises near) geet zen com quence ess aesogniefvitcome gia Aveda de tonics epi fron com cary 8 poi, ipSese oman coment em devouae ae eoned Cenendisex expresso em soni peo, e alncoman, he ‘mvc manifesta e wade pes one sos vanclas,€ vi estinada & producio de efeitos Jiicos). Se declaragdo de vonsyid€ a sua earaterstica especit a pmdria, SegUe-TE UG que 6 dieito, acompanhand a visto s ial, atbui,& declarxao, os efeiws que foram manifestades como ‘quedo, ito, atibui a ela efeitos eonstituivar {stu steric expect tal {Ge Income mei jr ¢ 0 onsite Sem deciaaga de eae, + qe oerdomaren fice abe es ‘Sete digas cos cocndon rept co pasomees oe 5 cuinéns, valde efcta Impose pl toons ties ye sr FB free incue io ats do prio gu do dt esta. om sme se quieren, omepici, abun eu ln conr,elcase Forni anes emai ad, bin erable mp tn ae ‘Com categoria, por su previsio normative tomar em conside- ‘agdo a exsténcia de um lato, que € visto socialimente como ato de vontade (jf que ee € declaragio de vortade), o negécio juridico cise Uingue-se claramente, em primero ugar, dos ates jucidicos em sen- tido estrito. Nao se trata. aqui, de verficar quais os fatos que incon. ‘reto Sip, ou na, alos de vontade, mas sim veifcat se, ela estnat- 8 normativa, stoma, ou no, em considerig30 a exsténcia do que 16 ate ede cone & soma tithe um ” @ ch wed cowe 0 aoe. sociaimente se é como ato ou manifestagao ée vontade, Determina- dos fatos que, na realdade, so ates voluntcis poderao entrar no "mundo juridico come fatos em sentido esto, por «norma jurdica ‘io leva cn conta, a sua composigZe. nem o elemento veclaragin de vontade”, nem sequer a simples manifestagdo de vontade; por ‘exemplo, a morte para efeitos sucessdris,é fa involuntéo to Jatiico em sentido esto), quer se esteja diane de morte natural ‘quer de morte provocada por teeicos, quer, fnalment, se tate de sticidioe, porianto, nese sitimo caso, ele tenba sido, na realidad, ato de vontade” Anda como categoria, © nego jursico, em segundo ugar, ‘fo 6 wm simples ato, no qual a norm jurdica leva cin corsiers ‘Go a existncia de vontade (um ato); ele € mais do que 80 ele & uma Geclaragco de Voniad2) sto &, uma manifestcio de vonade ceceada GE certs creuTstincas, is cireunstincias negocTa que fazem com que cla sea visa sexialente como destin a produit feitosurdicos O negéciojurdiconio 6, por outs paves, uma Slmples manifesto de voniade, mas ume menufecacto de vera. quando ni Tex BEAMS aldo, ee pass @ DrterirsFt6n Feito ito a ineninténca «imalidade ea neice Turgnlo se imporéo t mente com a msg inetorbidade dae dedugdes materia. No presente capul,procureremor, pos. fina emninclogia para os caractresnecessros i enna, valde c efescia 60 nepécio uidico (19; depos, tataenos sparaamente dose mentor de existéncia(§ 2), dos cequists de valida («dos fares de fic ($4; finlmente, retomiemos a quest, em terms giobais, mzs, vob 0 angulo negaivo, « falaremos de inexistasa, 6 nvaidadec a ineitcia 59 as ge Elementos de existéncia, requisitos de validade e farores de eftedcia ‘Tradicionalmente,dstinguern-se, no negéciojurdico, determi nados clementos, queso clasificados em tes espécies: essenciais, naturaiseacidentais, Usem-se mesino as expresses latinas esentilla regoti, naturalia negott 2 aecidentlia negott para caractorizé- Ios. ‘Denominando-os “elementos consitatves assim os define Washing ton do Barros Monte": “Os primeiros sio os elementos esien- ciais, a estrutura do ato; que he foram 2 substance sem os quais, iste. Numa compra venda, por exemplo, 05 elementos. essencinis io a coisa, 0 prego e o consentimento (res, pretium et consensus). Faltando um deles, 0 ato niio existe. Os segundos (naturalia negott) so a8 conseqasacias que decortem do proprio sto, sem que baja necessidade de expresse mengdo. Na mesina con Drie vends, por exemplo, so elementos natuais, resultances do prd- prio nexécio, a obrigagio quc tem © vendedor de responder pelos vicios redibitorios (art. 1.101)" e pelos riseos da eviogao (ar 1.107); a obtigacio que tem o compeador de dar a garanlia a que se refere © art, 1092, 2 alinea®S, caso Ine sobrevenha ciminuicio petrimonial, capaz de comprometer a prestagdo a seu cargo. Oster 38, Washington ce ares Monte, Cee de eta ci: pane gra. poise S8-A No rove Chen Chile atin auvteteo 39. No move CSdign Civil atigo equivalents 60 447 38-C Nome Codigo Cie aio epee £0 7 ceiros (accidentalia negoti) so estipulagdes que facultaivamente scadicionam ao ato poramodifiear-lhe uma oualgumas de suas conse. wencias naturals, como a condigio, otermo e 6 Wodo, ov encargo {Gia T14 T23e 128)" paz pre enegur a cose ma pos rego" Entretamio, asta tse em mente que a categoria do negscio {uridioeraestranha aos omanos, 0s quas, como diz Bionda Bioudi®, somente conheceram atos ipicos, endo cada um sua props esi tura e regime juridico, para se concluir que as fontes romanas cu 05 Jtéxpretes mais antigs, quando falavam em elementos essenciais, ‘naturais ou aeséentas, nfo podiam estar roferindo-se« slementes do negécip jurdico (visto que ngo conheciam essa categoria); referiam. se, 1a verdade, a elementos de determinadas categorias Ge neg Seguese daf que ido € possivel, pura e fesse esquema de classticagio para o estedo do negécio jucidico. Por causa disso, procuram os diversos autores fezcr as india pensdveis adaptagdes. A esse respeito, hg, porém, grandes dvergen- ‘ias. Washingion de Bartos Monteitc*, por exemplo, subdivide 0: elementos essenciais em gerais ¢ particulares: “os primciros si0 ‘comuns a todos os tos, enquanto os seguncos sio pecuiatessdeter- rminadas especies”, Silvio Rodrigues", por sue vez, distingue ele -meates constiuives e pressupostes de vaidade, eo faz nos seguin: tes termos:“O Cédigo Civil, om sev art. 82, menciona gutis os pr ‘supestos de validade do ato jr, determinando serem: a) 2 capa- ‘cidade do agente; b) © objeto feito; ¢c) a forma proserita em lei. A negdcio {uriico 6 uma fase de abstragio em matéria de atosjuridicos. Da Venda realizads ent Ae B, etre Ce D (figuras coneretas), se sobe 4 nogio de compra e venda (primeira abstragio); corsiderando, de- pois. acomprae vend, alocagio ¢outras iguras similares, se alinge lum segunda abstragso, que determina a nogdo de contrato;conside- endo, ainda, 0s eontratos€ vs cutros alos juridicos,como, por cxea~ 50 do Bion, ion, cp. 178 mesmo ator comple seu pnsenrt isnde:"Logiamete pa po cece veo anraion ancrs pss abe isc fat gue sn pabblco he pa ess forean ol cgi sempre eran dsconreter See no il pre ek sro psn eee ‘hie se ran vole see selena puree rat pl, otestmento, came, ekg de head ings une era ebrago, const precisent co nec neice Logo, so exaelecerne a lasicandos elements co 92 sei juice, precsames ter rm nogae ca abe noes voi onesiamosrefeindosedcatgaria aban eaiooie oe sori itemediria cu se a0 neslo pacar Pis boon oe le mento do agi jue ae ale qu angio we einen 19 campo do dit, se, nest vee peu de shoe oe xando de lado qe et cima do neicer Bion aes oy Juco), cones. no pices agen donegecio natn ckssrmes pls cuegoas needa oncgeenjooonee crate, tras lao ue ayrinciaclsiagio Bpee doce toshde ser grata toe pelos rus de abn comqusoa ed 4 neyo juin, passe lor tps abunorcls coins neg jr praar Assim, classifi que faces das ements do nego Judi 6) elements geist comune atadoron eaten teens caeponas, io & pedis de eas tes Senco elements particule, in &,ngels gue otson om unt erie, dite sem sem comin a tod os neg ov a eee por do epi, Osclmentos gers so aque ingenssvis densi de todo qulger ei. Quistocles cements” A ign ora 8 pate clement em se signi donide, one een ake efetvamente constitu oaepcio ue ples er comics slemen, os: a forma, qe adeclrnei tone, toe hese Ianto que vee a doles sa rl mimic anda do silent), oobjes. ioe seuSonteddo las ceeccnes lade um cont, as pois testament oie os soa fests priate) , tise cnc exec 08,0 qv ca a ela te vote eas ca forma do ait. int 6 aguele ud, medal neaoneeen ec Conti. ue co que am manifest de eesoe hs sng Socaineni ome desi produto de os rtcar Todi cmborasomente esses Soom os lees gris inraecos.o constiros, ds told equals neginn des 2 verdade € que pelo menos mais trés elementos existem, que, ro fend pare imegrante do negscio,s40,porém, inispensives & sua exstéci; tates dos elementos coms Bs categotas col «as acima do negéciojuriicoe que este, por nels estar enquadado, também poss. Assim, seo nego juried & uma expécie de ato jurco, toma-se Sbvio que no hi neécio sem um agente (60 ver- bo ager, cujo partcpio passado é actun): seo ato jsfdico, por sua vez, Eespévie de fato juriico, considerando que nob ato que no ocora em deteinado pont do espagoe emt detemminado ivo- iments, todo negéciojurico tem também, incispersavelment, a gar tempo. Os elementos geris etrinsecos, portant, oe: tm 1, gare agents dos quais ox dis primes sto comuns a todo flo Juric eo dkimo, 30 ao jurdicoem sentido amplo, Esses elementos 'So no apenas exrfnseco, mas também elements pressyposts, no sentido preciso de que existom antes deo nexScio st Teo" Se. fato rico ¢ um fatodo mundo eal sobre o qual a aocma Jurgiea inde, ase de inivaevidéncis que nc hafta jurdi- 0 sem data ¢ sem lngar, 0 que tem confundido esse assunto € a circunstincia de que no é mio comumo legsiadarestabelecer um requis para os elementos tempo e lugsr do neg6cio juice: se- sve-se da que, na hipotese normativa do fio jaridicn (sto no sea “supore fitio”), os elementas tempo eIagarfcam, em sora, ape +s impliites. Por outaspalavras, se todo fro jac tem data © Jogar, iso significa que ambos sio elementos de todo fatojurico (anclusive do negGcio jurico), ainda que raramente sels se impo ‘ham requisitos.Eniretantc, a importizea de ambos esses elem 51.CF Camel (Teoria, et, p. 236). Todaia Carrel enprega ctr “press comoumespéce de regu, «a de lomo da que emssers, Deseo. eno pesspesos, 800 ogni, mat is capashade alata ‘Gn do gee Alem css. no eas terape logar do fa ri nie oe Dressposios as sent que tama de "unten eae oem fmgetle spo se cHeimtinet mis, anon vero mpeg doth Juric jf ao so propianente Cicuanclen seme eisnemts of tes nies” dan “presses”, Onevaos, pr i ‘diana &p. 308, Carel di tbe, cm Gzeen no eae, ia 6 poe Iga sdo rfscoo 0 size. 33 10 in st, nd pequns: mesine quand no qualquer Testo asso respeitcessevem negacinenc inc ‘esto to regs; v0 & evident dene doctctne pda ‘iodese are obcaro garde fotursen to ae Quanto 2 agit, cumpre cir gue clec om sto out spoon om pot. Nao € ao Wet appa parse Rect sora di pesos, ms perstidade de poms tna ere itament spossibidadedectirno ange so dito gene nae $i acras enes Por posed eng sera takin povided gertar as une trees nndo negocicis). E verdade que, em geral, define-se a personalidade, te di brasil, como a spin par gue eae fae ser set de dieu past seta de ena ea tan. denis pecs por se ceesivamen oe te sues odio que nto sto person, somo man et cntsasenends as psoas an ev condomine ea eines as sociedades de fato, ¢ a, a Os ements gras, nein o ue fol dito exe pargrato 2x6 aso, pos agules sem os quas nenhim aspen de Ser) ntrnecs (0 constitnes) Fama sepsis nis next €)etnscas ou preset) gers ee, tempo do negécio. seme Sem os cidos elementos eri, qualquer nego toranse ‘pensive Basta aa dou dls pas ineeaire aete ae ¢o.Alisprecinand ind ras se eturom on clement as Toga, nko ha sequer feo judio; sem apemes podes ee ha Jurico fake de qulgcr un dees coments ean Agno Tec de Fes, Esboe, cts a 6 (Ness Bevis, Coto, ct.» 168,c0m dat 2 Meme Ro, 0 aie ee vd ds diene Si saa re 2 ida des sreos, Seo Pao, ia. Linea 34 inexisténcia do negécio, sea como aegéeio, seja até mesmo como ‘ato cu ato juridic nesse sentido, sin eles elementos necessérios e, ‘se 1n0s ativermos 20 negécio juridico como categoria geral, so tam bem suficientes Se, povém, descermos na escala de abstracio, como 6 indis- pensive, jf que um negécio juridico determinado nunca existe in “abstraio,e passarmos is diversas categorias de negocio, esses ele rmontos gerais, sempre necessérios, i nfo serio suficientes. A cles se deverdo acrescentar os elementos préprios de cuds categoria, isto €, 05 elementos categoriais. Quais sde esses elementos? Sio (os que caracterizam a natureza juridica de cada tipo de negécio. Os elementos categoriais sio revelados pela andlise doutrinéria dda estraturs normativa de cada categoria de negocio, S40 exem- plos de eategorias de negécio: compra. venda, doacdo, depisito, ‘Comodaio, métuo, locagto € 08 eontratos em geral; distatos: ca samento; pactos antenupeiais; emancipagao; recoahecimento de Filho iegitimo: adogdes; testamentos; codicilos; aceitagao e abs- tengio de herangs. (0s elementos categoriais ni resultam da vontade das partes, nas, sim, da ordem juridica, isto €, da eke do que, era tarno desta, doutrina ea jurisprudéncia constréem. Na esteira dos juristas roma ‘nos © com base na idéia ce narura de cada tipo de negécio, a analise revela duas espécies de elementos categoria: os que servem para defini cada categoria de negécio e que, portanto, caracteizam sua ‘essGncia so os elementos catogoriaisessenciais ou inderrowdveisie ‘0s que, embora defluindo da naureza do negécio, padem ser afesta- 40s pela vontade da parte ou das parts, sem que, por ss0,0 negocio made de tipo, dos elementos curegoriaisnaturaisu derrogaves®, Slo exemplos dos primelros, no nosso dizeto aval: o consenso sobre coisa e progo, na compra & venda; a manifestagio do eninus donandi 0 acondo sobre a transmissto de bens ou vantagens, na ‘dougio; 0 consenso sobre a entrega © a guard de objeto mével, no 53. A 1.135 do Cocigo Civt fares: “Les convenrions obigent non sevens ce gest esprine niece tees ents que equa ‘lal denncat obgetion apres nee 35 septa send sb ceuept co uo ‘ tengo reid co nfnge comes no dso cen eaten Uma ercomeeebg pent pte ‘$%0 de beas para depois da morte, no testamento ete." Madison ‘Se subirmos na escala de abstracic . abso vertewrenor qs act ‘is mais alate nnn sea lemenoneegonaihenerse Assim osconi she snogm aces neo resign econapestrao erm como cee ee iomsto do conto aso sobe sate ace Sessa ones Saale nd clas cy eee criss ji de ms cota a) un 3. are da vs comrun ea. edie aa pessoa dsc SSSR ate 5 cane, gindo pemupows rnd elenere, loan ee TAI we Anco evectoheetman hams eee me Sots amas oneal ci nde iso sewane nt oad ruse eke ane node breakro,sdo rein cale Yes eee See ancy ete a gualgucr forma elemento inderogavee aia “ardenaments jurcico, do dieito obyetive (ni Gieruck) ease ‘isa anlar ut Tagan) onde ‘i ee eg scene Memand, Paris, UGDS, 1961, p. 246. —————- 36 sivo ou com execugzo diferida (art, | 467 do CC italiano, por exer: plo); a suposigéo de que prestegdo c coatraprestagio devam ser teumpridas simultaneamente, nos contratos bilateris (primeira parte do att. 1.092°* do CC, execueio dennant donnant,possiilitando a excepto non adinplest contractus) ‘A doutrina tradicional romanistica estava sbsolutamente cera, portanto, quando, com base nas fontes romanas,distingua, em cada ‘ipo de negdcio, os elementos essenciais cos naturas. final nZ0 se havia, nda, chegado 2 categoria mais abstrata(negecio juridico); 0 que havin eram tipos de nezcio. Ora, realmente, cada tipo de neg6: cio emelementos que Ihe caracterizam aesséncia (essenfalia negotf) elementos que resultam de svs natureza, sem que, porém, se alast dos pela voniade das partes, 0 negécio mude de figura (naturale 156, No eo baile, ¢ paca a admis pea igrudéncia, dace eur 5 starts, mas xi se qe Os comatose praze IONE € gue Haj tcrgio impressed atcumsincin exerts co tmp da clebeogso re {cos A apa da era 6 com casa ploe none nas considran {hose por exerph, que nao proerch opresipete de improvise oengane {props da essdede ot canea ftacinne. Vj a a reper sguie ‘ieee STE, IT RETI 443SP oh Min Abomar Bley eb 1073,DIU 28 {4.1975 p 7218. unsvme STF INT RETS SII-PR re. Mi, Abomer Balen 01975, publ 18s 1973p 9747,ement Tem CHA 186789 SP. rt Des. Nopueia Gare, 2-12-1968, v 4: ISP + CBR. CH. AC 157 80 Stel Des. J.C. 8. de Alki, 912-196, vv. TACS®. I Cl. AC 103.075 SP 28-1968 et Min Errno ds Snes; TASR, 2 Ci Civ ACB9 976 Surtos, ol Min. Heavigue Machado, 71987, -w: TASP. Clam. Cw, AC 8928 Samos, eB JM. Arai, j 103-1967, vu TACSP, @ Cla.. AC 98.743 Santon j 412 1967, ra. Mia Aves Dare, TACSP, 4¥ Cin AC 113900. Santos rat: Min Beata do Camaro, 10 1958, TACSE. Cn, AC IIT T7TSPy rel Min ala de Camary, 118-1968, Decisions uc compres ni scr charade “lial reba ae toni smell ass, tas propane, lero ceil og (peturala neti) e, como supers ela vortade ds pass &— REVISAO DEPRECO " Conrate Je contagio De aolicogo do Lil "obs sie Mont’ °O dete baie cts em psi, oping daclcwahs eos ‘Siesta’ Ma lea to guava gant €ncnina sn apes {anfelosa Us ver xchi pelo carta, de mac expres, odie a BIE, feta conseqnela nao fe poders cheat sah a invocadaprotegan 2 teora dt lngeeriac™ (LIS ® Can. Civ, AC 172 27-8, Des Corde Fete, | BIBS. SA. No nov CStiga Civil oat comeipndonte 76. 2

You might also like