Class Title: Ethics and Discretion in Law Enforcement

Class Code: 01.02

Handout Title: Ethics and Discretion Application in Law

Enforcement (Session 1)

Reviewed by: Scot Brownrigg

Instructed by:

LEARNING OBJECTIVES:

Upon completion of this class by written examination and/or practical testing, the
participant will be able to:

1. Identify why the highest ethical standards are necessary for law enforcement
officers.

15. Identify the sources of law from which law enforcement officers obtain their
power and authority.

14. Define from where law enforcement power and authority are derived.

4. Define the terms “ethics”, “values”, “integrity” and “professionalism”.

5. Identify how personal, professional, law enforcement organization, and society

values affect law enforcement and community relations.

2. Identify why ethical conduct of law enforcement officers is important to all

officers and how immoral conduct by an officer adversely affects all officers in
the performance of their official duties.

11. Identify causes of unethical acts within a law enforcement organization and the
impact of those acts on law enforcement and the community.

INTRODUCTION

Law enforcement is one of the noblest professions in the land. To wear the uniform and
badge is a privilege. All individuals who voluntarily accepts the calling to serve their
communities in the law enforcement venue, must understand the high standard of conduct that
will be expected, demanded, of them. Ethical conduct is mandatory, without compromise.
Abuse of the power bestowed upon law enforcement cannot be tolerated without jeopardizing
the standing of this noble profession.

Ethics is a topic that should be foremost in all law enforcement officers’ minds. It is a
topic that no one seems to talk about but all officers should talk about. If officers spent more
time talking about expectations of ethical conduct and speaking up when unethical conduct is
observed, the profession of law enforcement would be further advanced.

The law enforcement profession makes it essential that routine self-checks of our ethical
standards are conducted to ensure we continue to display the same high standards our
positions mandate to allow us to perform our jobs.

A HIGHER STANDARD

It is generally agreed that law enforcement officers are held to a higher standard by
society but it is not always agreed whether law enforcement officers should be held to a higher
standard. If it is agreed that the position a law enforcement officer holds comes with
responsibilities that are not held by other professions, it becomes more acceptable that law
enforcement officers should be held to a higher standard.

Law enforcement officers are protectors of society and in that capacity the people expect
to be safe and secure, and they expect the protection to be equal and fair.

Law enforcement officers have the power and authority to deprive the people of their
freedom and liberty. Law enforcement officers have the power and authority to take a person’s
life. This type of responsibility cannot be taken lightly and with it comes a higher standard.

The people have given the responsibility to law enforcement officers to enforce the laws.
To apply the law to others and not to obey the same laws themselves would make law
enforcement officers hypocrites.

Law enforcement officers are role models in their community. Members of their
communities, especially the young people, look to their law enforcement officers to set the
standard of conduct all community members should aspire to.

Law enforcement officers take an oath of office swearing to enforce the laws equally and
fairly.

In the end whether we agree or disagree, like it or not, law enforcement officers are and
will be held to a higher standard. If law enforcement officers cannot accept this higher
standard they are free to decline from serving as law enforcement officers.

SOURCES OF AUTHORITY AND POWER Sources of Law

The Constitution establishes the branches of government and preserves the

rights of the people, therefore outlining the authority of law enforcement officers.

The State Statutes establish arrest and jurisdiction powers of law enforcement
officers in the State of Kansas. (22-2401 and 22-2401a) City Ordinances
establish the powers and authority for local (city) law enforcement officers.

Court Rulings from the Supreme Court, the Kansas Supreme Court, the
Kansas Appeals Court, the District Courts, the County Courts, the Municipal
Courts, all interpret the laws on how law enforcement officers are expected to
conduct themselves when exercising their powers and authority.

The Hierarchy of Authority

Law enforcement officers are given their authority to act from the people; this authority
is expressed in the constitution. The federal, state, and local laws provide officers their
authority to act and define for law enforcement the boundaries of their jurisdiction. In addition,
law enforcement officers are given authority to act within their agency jurisdiction by their
agency head and the agency policies direct officers on how to perform their job.

This hierarchy of authority forms an umbrella that the officer stands under. As long as
the officer operates within his agency policies, within the commission granted by his agency
head, within the laws, within the constitution, and within the boundaries of the authority
granted by the people, he will be protected.

The People

The Constitution

The Laws

The Agency Head

The Agency Policies

It should be noted that just because the agency head is positioned above the agency
policies, doesn’t permit the agency head to violate agency policy. The order shows that the
agency head is the person who authorizes agency policy that is set for his department. For the
agency head to violate the very policies he has established for the members of his agency to
follow would be hypocritical.

If a citizen steps out from under authority, law enforcement officers bring them back
under through writing citations, making arrests, the judicial system, etc. The only way this can
be done is if law enforcement themselves are under the “umbrella of their authority”. To do
otherwise is hypocritical.

DEFINITIONS OF ETHICS, VALUES, INTEGRITY, AND PROFESSIONALISM Ethics

Ethics is defined as a code of values, by which a person lives. Ethics relates to what is
considered right and wrong.

What makes ethics an interesting topic of discussion is that there is seldom a consensus
on what is considered right and what is considered wrong. This lack of consensus leaves room
for much debate.

Values
Values are beliefs upon which a person’s actions and decisions are made. There are four
types of values:

Personal
Professional
Organizational
Society
 The values that influence a person’s life should overlap. Personal values are formed by
the many influences in a person’s life as he grows up. As a person begins to form their career
choices, he looks to the professions whose values “mesh” with his own personal values.
Otherwise he would be in turmoil.

Professional values should not be in conflict with a person’s personal values. It is not
likely a person who has no values towards obeying the laws would be drawn to the profession
of law enforcement.

The values of an organization should overlap with the personal and professional values a
person holds. Organizations should make it clear to their employees what the organization’s
values are. If an employee does not like the values of his organization, he doesn’t have to
work for that organization.

Organizations, particularly law enforcement agencies, take their cues from society as a
whole as to what they value. Changes in society values will have an impact on an
organization’s values. Changes in community values will also have an impact on an
organization’s values.

Changes in society values have dictated to law enforcement how officers are to do their
jobs. Examples of this include prohibition in the 1920s, domestic violence and drunk drivers in
the 1980s.

Integrity
Integrity means living in a manner true to the beliefs a person holds. In other words, a
person lives their life true to their values. It isn’t just “talking the talk”, anyone can talk a good
game but does a person “walk the talk”. If a person lives their life being true to their values,
they are a person of integrity.

Professionalism
Professionalism is defined as the conduct or qualities that characterize or mark a
profession. A profession is not a matter of mere skill or knowledge; it is more of a voluntary
cooperative undertaking for a specific goal. It may be more meaningful to view
professionalism, with regard to law enforcement, as a goal. And the ultimate purpose for all
law enforcement is public service. The professionalism of individual officers and the
department as a whole, will play a major role in establishing effective community relations.

IMPORTANCE OF ETHICAL CONDUCT TO LAW ENFORCEMENT OFFICERS Career

Survival

Ethical conduct is a career survival issue for law enforcement officers. Law enforcement
agencies are becoming less tolerant of unethical behavior by their officers and because of this it
may be a matter of whether an officer keeps his job or not. And if an officer loses his job
because of unethical conduct, it is unlikely another agency would want to hire him; therefore it
may truly be a career survival issue.

Media Coverage
The media also makes ethical conduct important to law enforcement officers. Law
enforcement is a high profile profession and “bulldog” journalism is a fact of life. When one
officer makes a bad decision, all officers are judged by that decision and usually that means in
the media.
 Community View of Law Enforcement
The community’s view of their law enforcement agency’s ethical standard will have a
large impact on the success level of the law enforcement agency. To receive the community’s
support and assistance, the community must perceive their law enforcement agency to be
ethical and non-corrupt. If the community doesn’t believe the agency does a good job in
policing itself and its officers, or they don’t believe the agency takes their complaints seriously,
the community-trust factor will suffer. A damaged community view is costly to the law
enforcement agency as willingness of the community to work cooperatively with the agency
declines. A damaged community view can also impact the ability of the agency to recruit
officers when vacancies occur. And if a corrupt agency is still successful in recruiting officers,
the type of officers being hired must come into question.

So the negative consequences of the misuse of police power includes loss of respect for
law enforcement, which leads to decreased community support, which translates into loss of job
effectiveness due to lack of cooperativeness by the public and therefore unsuccessful outcomes
of law enforcement investigations, including arrests and prosecutions. Bottom line is, once the
public trust is damaged, it is difficult and time consuming to re-establish the trust level that
existed in the past.

In-House Dissension
Unethical conduct by officers can lead to in-house dissension within the law enforcement
agency. Officers know when a fellow officer is acting in an unethical manner. In fact, studies
have shown that in almost every case of an officer’s termination for unethical conduct, other
officers knew of his conduct. When unethical conduct goes uncorrected, morale suffers. What
is the incentive to behave ethically when unethical acts go unpunished?

In-house dissension is costly to the agency because of the careers that can be ruined
and the destruction of morale that occurs. When in-house dissension is present, distractions
are the norm and when distractions occur, work doesn’t get done. In-house distractions for law
enforcement officers can cause officers to become unfocused and lower their awareness level.
The lowering of officer safety practices can be an officer survival issue.

Personal Stress
Enhanced by guilt, personal stress levels increase when law enforcement officers commit
unethical acts. Within the officer, the “ethical time bomb” ticks away, while the officer waits for
the ax to fall. The cost to the individual officer is enormous, including lawsuits, loss of public
trust, family devastation, and a ruined career. The officer will experience a loss of dignity and
self-respect. The officer’s reputation and effectiveness also will suffer. If the act is criminal,
the officer may be arrested, charged, convicted, and sent to prison. And the highest cost would
be if the officer committed suicide because of the poor decisions he has made.

The bottom line of why ethical conduct should be important to law enforcement officers
is simple; it’s the right thing to do!

CAUSES OF UNETHICAL ACTS WITHIN A LAW ENFORCEMENT AGENCY

The impact of unethical acts within a law enforcement organization is far reaching.
Unfortunately a number of agency heads do not seem to understand the negative impacts or
just don’t care. The community being served by the agency, the officers within the agency, the
reputation of the agency, and the law enforcement profession are all impacted by unethical
conduct of a law enforcement agency.

Some of the impacts include:

 Loss of the community’s trust
 Loss of the cooperation and support of the community
  Loss of competent officers
 Loss of officer productivity
 Difficulty in attracting quality law enforcement applicants
 Officer safety concerns
 Increase filing of lawsuits

Ugly Internal Politics

Police departments, sheriff departments, state law enforcement agencies are all part of
political systems. It is when the politics turn ugly that unethical acts will develop within a law
enforcement agency. Ugly internal politics include the “good ole boy system” where officers
receive preferential treatment because of special relationships that exist with those making the
decisions. The preferential treatment is usually in the hiring process, the promotion process,
special assignments, and disciplinary action. The existence of the “good ole boy system” will
cause in-house dissention and high turn over because those who feel they have been treated
unfairly will leave.

Therefore the negative impact of ugly internal politics on law enforcement and the
community is the loss of competent officers or the loss of productivity when a good officer
becomes a mediocre officer as the result of being “shut out”. The law enforcement agency will
be known as a department where the “good ole boy system is alive and well”, making it difficult
to attract new personnel.

Inadequate Background Investigations

There are two primary reasons why law enforcement agencies fail to conduct
background investigations; one is time, and the other is money. Failure to conduct a thorough
background investigation on applicants is how “bad apples” get to be law enforcement officers.
The hiring of an incompetent or corrupt individual can lead to lawsuits and loss of public trust.

Therefore the negative impact an incompetent or corrupt officer can have on the other
officers in an agency, the agency itself and the community the agency serves should be enough
reason to conduct complete background investigations.

THE BEST PREDICTOR OF FUTURE BEHAVIOR HAS BEEN AND ALWAYS WILL BE PAST
PERFORMANCE.

And the best way to learn about an individual’s past performance is to conduct a
thorough background investigation.

Inept Field Training Officer Programs

When possible a field-training program should be used to re-enforce the academy
training that has been received by a newly appointed law enforcement officer. A fieldtraining
program that is inferior can result in unethical behavior and poor performance not being
corrected.

An inept program can result when an agency identifies inferior officers as training
officers. When a law enforcement agency assigns subpar officers to train the new officers in
their agency, they perpetuate the questionable behavior. Therefore it is crucial for an agency
to place their experienced, solid performing officers in the positions of the fieldtraining officer.

Another reason the field training officer program can cause unethical acts to permeate
through an organization is that even when a new officer is identified as being inferior, the
agency fails to use the program to rid itself of the officer, leaving him in the organization to
continue his unacceptable behavior. This is a disservice to fellow law enforcement officers and
to the community who expects to receive professional and responsible service from its law
enforcement officers.
 Poor Role Models
Just as all law enforcement officers serve as role models for the members of the
community, new officers are going to look to experienced personnel in an organization to
determine what their behavior should be. The positions these “role models” take are the
administrators, the supervisors, the field-training officers, and the senior officers. If the
behavior is negative, that is the behavior that will be imitated. For these reasons, it is
extremely important to ensure that only positive role models hold these positions and any
inappropriate behavior be addressed and corrected so as to not to be viewed as acceptable
conduct.

Achilles Tendon (Lower Calf)

Similar to the Calf Stretch above, the knee is bent and by lowering the hips and
forcing the knee to the floor the stretch moves to the bottom of the calf and ultimately to
the back of the ankle, the Achilles Tendon.
Quadriceps Stretch

Reaching behind your back with your left hand, grasp the
toe of your right foot. Bring the right heel to your butt.
Keeping your legs together, push your right knee back … just a
little. This is a very effective stretch, so don’t overdo it.

This stretch can also be performed lying on your side.

Starting on your right side. The right hand reaches behind your
back to the left toe. Grasp the toe and bring the left heel to
your butt. Push the left knee back and arch back and move
your shoulders
back. As you become more flexible you can put both
shoulders on the mat. Then reverse to the left side and
stretch the right leg.

Back (the Cobra or Serpent)

Lay in the prone position and attempt to line up the left and
right sides of your body evenly. Place your hands under
your shoulders in a push-up position. Then relax the back. By
pushing your upper body up, and relaxing the back and
stomach
muscles you will stretch out your back as shown in
the diagram to the right. To fully relax your stomach
muscles distend your stomach.

Back (the Cat)

 Push back from the Cobra until your hips are sitting on your heels, and
consciously stretch your
back by pulling your shoulders from your hips. Then repeat the Cobra and Cat a
second time.

ABSTRACT

Effects of moderate-intensity endurance and high-intensity

intermittent training on anaerobic capacity and VO2max.
Tabata I, Nishimura K, Kouzaki M, Hirai Y, Ogita F, Miyachi M, Yamamoto K.
Department of Physiology and Biomechanics, National Institute of Fitness and Sports,
Kagoshima Prefecture, Japan.

This study consists of two training experiments using a mechanically braked cycle
ergometer. First, the effect of 6 weeks of moderate-intensity endurance training (intensity: 70%
of maximal oxygen uptake (VO2max), 60 min.d-1, 5 d.wk-1) on the anaerobic capacity (the
maximal accumulated oxygen deficit) and VO2max was evaluated. After the training, the
anaerobic capacity did not increase significantly (P > 0.10), while VO2max increased from 53 +/-
5 ml.kg-1 min-1 to 58 +/- 3 ml.kg-1.min-1 (P < 0.01) (mean +/- SD).

Second, to quantify the effect of high-intensity intermittent training on energy release,

seven subjects performed an intermittent training exercise 5 d.wk-1 for 6 wk. The exhaustive
intermittent training consisted of seven to eight sets of 20-s exercise at an intensity of about
170% of VO2max with a 10-s rest between each bout. After the training period, VO2max
increased by 7 ml.kg-1.min-1, while the anaerobic capacity increased by 28%.

In conclusion, this study showed that moderate-intensity aerobic training that improves
the maximal aerobic power does not change anaerobic capacity and that adequate high-
intensity intermittent training may improve both anaerobic and aerobic energy supplying
systems significantly, probably through imposing intensive stimuli on both systems.

View Abstract At PubMed.gov 1

Tabata Summary2

Tabata intervals consist of 20 seconds of maximum intensity exercise, followed by 10

seconds of rest. This cycle is repeated 8 times (for a total of 4-minutes). Although Dr. Tabata
used a mechanically braked cycle ergometer, you can apply this protocol to almost any

1 Pub Med.gov US National Library of Medice Ntional Insitutes of Health; http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8897392?

dopt=Abstract accessed 8/11/2011
2 Ross Enamait, 2003 RossTraining.com; http://www.rosstraining.com/articles/tabataintervals.html accessed 8/11/2011

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 8
exercise. A few popular examples include hitting a heavy bag, sprinting, jumping rope, or
performing bodyweight calisthenics (ex. squats and pushups).

It is important to note however that changing the exercise used during the interval
session may change the focus of the session. For example, working with a bodyweight exercise
such as pushups or squats will shift the workout's focus towards strength endurance. Here is
one related discussion from the forum.

Potential Effectiveness

After reading of this protocol, your first reaction might be, "How effective can it be?"

Assuming that you put forth a maximal effort, you will be surprised at how intense 4
minutes of exercise will feel. These intervals are both taxing and time efficient. Such intense
work is excellent for those athletes involved in sports such as boxing, MMA, or wrestling.
As for the initial study, after 6 weeks of testing, Dr. Tabata noted a 28% increase in
anaerobic capacity along with a 14% increase in V02Max. These results were witnessed by
physically fit athletes. Many tests are conducted on deconditioned subjects, which leads to
results that are difficult to evaluate. Dr. Tabata's test was much more effective, as it produced a
positive response on individuals who were already in shape.

This form of training is also effective for fat loss. Intense interval work will raise the
body's metabolic rate long after the exercise session is completed. Post workout fat loss is the
end result. Many recent studies have confirmed that the powerful "after-effect" of interval
training is more effective (for fat loss) than low-intensity, continuous exercise. Such research
assumes that a true maximal effort is applied however. Interval training is like many things in
life, you get what you put into it. Options

The Tabata protocol can be applied to almost any exercise. The most obvious choice is
outdoor sprinting. For example, sprint 20 seconds, then rest (walk) 10 seconds, and continue
until you have completed 8 x 20 second sprints. Always begin with a moderate warm-up and
cool down session.

A winter friendly option can include a variety of exercises. Below I have provided one
sample workout.
• Jump Rope (sprint in place)
• Pushups
• Squats
• Medicine ball slams (or sledgehammer swings)

This workout will consist of 4 separate Tabata intervals, each consisting of 4 minutes.
The total workout will last 16 minutes. You can perform this workout indoors. Clearly, the

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 9
workout varies from the initial study, so you cannot expect identical results. The 20/10 second
work-to-rest ratio is rather convenient however. You can easily time this workout with a large
digital clock or personal interval timer such as the Gymboss.

Another useful Tabata workout can be performed on the heavy bag. Punch non-stop for
20second intervals, followed by 10 seconds of rest. You will be surprised at the difficulty of this
4minute heavy bag session. Fighters could use this protocol as a finisher to a more
comprehensive skill session (ex. after sparring or traditional bag work, finish with one round of
Tabata intervals on the heavy bag).

In summary, incorporate variety into your interval workouts, both in terms of exercise
selection and work-to-rest ratios. The Tabata protocol is just one of countless options.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔԸ
 
Ընդունված է Ազգային Ժողովի կողմից
3 հուլիսի 1998 թ.
 
ԶԵՆՔԻ ՄԱՍԻՆ
 
Սույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետության
տարածքում քաղաքացիական, ծառայողական, ինչպես նաև ձեռքի
մարտական հրաձգային և մարտական սառը զենքի շրջանառության
ժամանակ ծագող հարաբերությունները:
Սույն օրենքի դրույթները տարածվում են նաև զենքի փամփուշտների
և ռազմամթերքի շրջանառության վրա:
 
Սույն օրենքում օգտագործվող հիմնական
Հոդված 1.
հասկացությունները
 
Սույն օրենքում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական
հասկացությունները`
ա) զենք` իրենց կառուցվածքով կենդանի կամ այլ նշանակետ
խոցելու կամ ազդանշան արձակելու համար նախատեսված սարքեր և
առարկաներ.
բ) հրազեն` վառոդի կամ այլ լիցքի էներգիայի հաշվին`
նպատակաուղղված շարժում ստացած գնդակի միջոցով տարածության
վրա գտնվող նշանակետի մեխանիկական խոցման համար
նախատեսված զենք, որի հիմնական բաղկացուցիչ մասերն են` փողը,
փակաղակը, թմբուկը, իրանը, փողի պահպանակը.
գ) սառը զենք` մարդու մկանային ուժի օգնությամբ, օբյեկտի հետ
անմիջական շփման ժամանակ այն խոցելու համար նախատեսված զենք.

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 10
 դ) նետողական զենք` մարդու մկանային ուժի կամ մեխանիկական
սարքի օգնությամբ նպատակաուղղված շարժում ստացող նետման
համար հարմարեցված առարկաների (այսուհետ` նետվող հարմարանք)
միջոցով որոշակի հեռավորության վրա գտնվող կենդանի նշանակետը
խոցելու հատուկ նախատեսված զենք.
ե) օդաճնշիչ զենք` սեղմված, հեղուկ կամ պինդ գազային նյութի
էներգիայի հաշվին նպատակաուղղված շարժում ստացող նետվող
հարմարանքի միջոցով նշանակետը խոցելու համար նախատեսված
զենք.
զ) գազային զենք` օգտագործման համար թույլատրված
արցունքաբեր կամ գրգռիչ նյութերի կիրառմամբ կենդանի նշանակետը
ժամանակավորապես շարքից հանելու համար նախատեսված զենք.
է) ազդանշանային զենք` իր կառուցվածքով միայն լուսային,
ծխային կամ ձայնային ազդանշաններ արձակելու համար նախատեսված
զենք.
ը) ռազմամթերք` նշանակետը խոցելու համար նախատեսված
զինման առարկաներ, սարքեր և նետվող հարմարանքներ, որոնք
պարունակում են պայթուցիկ, նետողական, հրատեխնիկական,
արտամղիչ լիցքեր կամ դրանց համակցություն.
թ) փամփուշտ` զենքից կրակելու համար նախատեսված համասարք,
որը պարկուճի օգնությամբ մեկ ամբողջության մեջ ներառում է բռնկվող
միջոցներ, նետողական լիցք և նետվող հարմարանք.
ժ) զենքի և հրազենի հիմնական մասերի (այսուհետ` զենք)
շրջանառություն` զենքի արտադրություն, առևտուր, վաճառք,
փոխանցում, ձեռքբերում, հավաքածուների կազմում և ցուցադրում,
հաշվառում, պահպանում, կրում, փոխադրում, տեղափոխում,
օգտագործում, վերցնում և ոչնչացում, ինչպես նաև ներկրում
Հայաստանի Հանրապետության տարածք և արտահանում Հայաստանի
Հանրապետությունից (այսուհետ` համապատասխանաբար ներկրում և
արտահանում).
ժա) զենքի արտադրություն` զենքի հետազոտություն, մշակում,
փորձարկում, պատրաստում, գեղարվեստական հարդարում, նորոգում,
ինչպես նաև ռազմամթերքի, փամփուշտների և դրանց բաղկացուցիչ
մասերի պատրաստում.
ժբ) զենքով պարգևատրում` սույն օրենքով սահմանված անձանց
կողմից օրենքով վերապահված իրենց լիազորությունների
շրջանակներում սահմանված կարգով տրվող խրախուսանքի տեսակ:
Զենք չեն համարվում կառուցվածքով զենքին նմանվող, սակայն
տնտեսական-կենցաղային, արտադրական և սպորտային
նշանակություն ունեցող սերտիֆիկացված իրերը (այսուհետ`
կառուցվածքով զենքին նմանվող իրեր):
(1-ին հոդ. փոփ. 17.09.09 ՀՕ-170-Ն (օրենքն ոնի անցումային դրույթներ)
օրենք)
 
Հոդված 2. Զենքի տեսակները
 

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 11
 Զենքը, ըստ համապատասխան սուբյեկտների կողմից
օգտագործման նպատակայնության, ինչպես նաև հիմնական
չափանիշների և բնութագրող հատկանիշների, ստորաբաժանվում է`
ա) քաղաքացիական.
բ) ծառայողական.
գ) ձեռքի մարտական հրաձգային և մարտական սառը (այսուհետ`
մարտական) զենքի:
 
Հոդված 3. Քաղաքացիական զենք
 
Քաղաքացիական է համարվում այն զենքը, որը նախատեսված է
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների
ինքնապաշտպանության, ինչպես նաև որսորդությամբ և սպորտով
զբաղվելու համար: Քաղաքացիական զենք համարվող հրազենը պետք է
իր կառուցվածքով բացառի կրակահերթով կրակելու հնարավորությունը
և չպետք է ունենա տասը փամփուշտից ավելի տարողունակությամբ
պահունակ (թմբուկ):
Քաղաքացիական զենքը ստորաբաժանվում է.
1. Ինքնապաշտպանական զենքի`
ա) ողորկ-երկարափող հրազեն` այդ թվում` Հայաստանի
Հանրապետության առողջապահության բնագավառի պետական
կառավարման լիազոր մարմնի (առողջապահության բնագավառի
լիազոր մարմին) սահմանած վնասվածքային գործողության նորմերին
համապատասխանող փամփուշտներով հրազեն.
բ) («բ» ենթակետն ուժը կորցրել է 28.04.2012 թվականից` 19.03.12 ՀՕ-46-Ն
օրենք)
գ) գազային զենք` առողջապահության բնագավառի լիազոր
մարմնի կողմից կիրառման համար թույլատրված արցունքաբեր կամ
գրգռիչ նյութերով լիցքավորված գազային ատրճանակներ (այդ թվում`
թմբուկավոր ռևոլվեր), դրանց փամփուշտներ, մեխանիկական
փոշեցրիչներ, աերոզոլային և այլ սարքեր.
դ) Հայաստանի Հանրապետության ստանդարտացման,
չափագիտության և սերտիֆիկացման լիազոր մարմնի (այսուհետ`
ստանդարտացման, չափագիտության և սերտիֆիկացման լիազոր
մարմին) պահանջներին և առողջապահության բնագավառի լիազոր
մարմնի սահմանած նորմերին համապատասխանող էլեկտրահարող
սարքեր և կայծային պարպիչներ:
2. Սպորտային զենքի`
ա) ակոսափող հրազեն.
բ) ողորկափող հրազեն.
գ) սառը շեղբավոր զենք.
դ) նետողական զենք.
ե) օդաճնշիչ զենք` ոչ ավելի, քան 3 ջոուլ փողային էներգիայով:
3. Որսորդական զենքի`
ա) ակոսափող հրազեն.
բ) ողորկափող հրազեն, այդ թվում` 140 մմ-ից ոչ ավելի երկարության
ակոսավոր մասով.

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 12
 գ) համակցված հրազեն (ողորկափող և ակոսափող), այդ թվում`
փոփոխվող, ներդրվող ակոսավոր փողով.
դ) օդաճնշիչ զենք` ոչ ավելի, քան 25 ջոուլ փողային էներգիայով.
ե) սառը շեղբավոր զենք:
4. Ազդանշանային զենքի:
(3-րդ հոդ. փոփ. 19.03.12 ՀՕ-46-Ն, 23.03.18 ՀՕ-277-Ն  օրենքներ)
 
Հոդված 4. Ծառայողական զենք
 
Ծառայողական զենքի շարքին է դասվում այն զենքը, որը
նախատեսված է պետական մարմինների պաշտոնատար անձանց և
իրավաբանական անձանց աշխատողների օգտագործման համար, որոնց
օրենսդրությամբ թույլատրվում է պահել, կրել և օգտագործել այդ զենքը`
ինքնապաշտպանության կամ օրենքով նրանց վրա դրված`
քաղաքացիների կյանքի, առողջության, սեփականության
պաշտպանության, բնության, բնական պաշարների, արժեքավոր և
վտանգավոր բեռների, հատուկ թղթակցության պահպանության
պարտականությունների կատարման համար:
Ձեռնարկությունները, հիմնարկները և կազմակերպությունները,
որոնց վրա օրենսդրությամբ դրված են այնպիսի գործառույթներ, որոնք
կապված են ծառայողական զենք օգտագործելու կամ գործադրելու հետ,
համարվում են հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
իրավաբանական անձինք:
Ծառայողական զենքի շարքին է դասվում ոչ ավելի, քան 300 ջոուլ
փողային էներգիայով ողորկափող, կարճ ակոսափող, ինչպես նաև երկար
ողորկափող հրազենը, որի փամփուշտներն իրենց տեսակով և չափերով
տարբերվում են մարտական զենքի փամփուշտներից, իսկ գնդակի և
պարկուճի վրա թողած հետքով` քաղաքացիական զենքից, և որն իր
կառուցվածքով զուրկ է կրակահերթով կրակելու հնարավորությունից և
ունի տասը փամփուշտից ոչ ավելի տարողունակությամբ պահունակ
(թմբուկ): Ողորկափող և ակոսափող կարճ փողով հրազենի
փամփուշտների գնդակները չեն կարող ունենալ կարծր նյութերից
բաղկացած միջնաձող:
Ծառայողական զենքի փամփուշտները պետք է համապատասխանեն
Հայաստանի Հանրապետության ստանդարտներին:
 
Հոդված 5. Մարտական զենք
 
Մարտական է համարվում այն զենքը, որն օրենսդրությանը
համապատասխան ընդունված է օգտագործել Հայաստանի
Հանրապետության պաշտպանության նախարարության, Հայաստանի
Հանրապետության արտակարգ իրավիճակների նախարարության,
Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության և ազգային
անվտանգության մարմինների զինված ստորաբաժանումներում,
քրեակատարողական ծառայությունում և պետական սուրհանդակային
ծառայության (այսուհետ` պետական ռազմականացված

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 13
կազմակերպություններ) սպառազինության մեջ և նախատեսված է
մարտական ու օպերատիվ-ծառայողական խնդիրների լուծման համար:
Մարտական զենքի և նրա փամփուշտների նոր տեսակները
(նմուշները), որոնց կառուցվածքային չափանիշներն արդեն իսկ
սպառազինության մեջ գտնվող նույնանման զինատեսակների
համեմատությամբ չեն ավելացնում դրանց խոցելիության ուժը,
պետական ռազմականացված կազմակերպությունների ղեկավարներն
ընդունում են սպառազինման` Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության սահմանած կարգով:
Պետական ռազմականացված կազմակերպություններում
մարտական և այլ զենքի, դրա փամփուշտների և ռազմամթերքի
շրջանառության կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության
կառավարությունը:
(5-րդ հոդ. փոփ. 30.04.08 ՀՕ-51-Ն, 17.09.09  ՀՕ-170-Ն, 07.04.16 ՀՕ-40-Ն, 23.03.18 ՀՕ-
277-Ն  օրենքներ)
 
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի
Հոդված 6.
շրջանառության վրա տարածվող սահմանափակումները
 
Հայաստանի Հանրապետության տարածքում արգելվում է`
1. Որպես քաղաքացիական և ծառայողական զենք` շրջանառության
մեջ մտցնել`
ա) 500 մմ-ից պակաս երկարություն ունեցող փողով կամ փողային
տուփով և փողով 800 մմ-ից պակաս երկարության (ընդհանուր), տասը
փամփուշտից ավելի տարողունակության պահունակով (թմբուկով),
ինչպես նաև այնպիսի կառուցվածքով երկարափող հրազեն, որը թույլ է
տալիս դրա երկարությունը կարճացնել 800 մմ-ից` առանց կրակ
արձակելու ունակության կորստի.
բ) իր ձևով և տեսքով այլ առարկաների նմանեցված հրազեն.
գ) ակոսափող հրազենի փամփուշտներով կրակելու համար
հարմարեցված ողորկափող հրազեն.
դ) ակոսափող հրազենի փամփուշտների չափերին
համապատասխան պատրաստված ողորկափող հրազեն.
ե) լախտեր, կռփազենք (կաստետներ), բումերանգներ և որպես զենք
կիրառելու համար հարմարեցված հարվածող, ջարդող, մանրացնող և
նետողական հատկություններով օժտված այլ առարկաներ,
բացառությամբ սպորտային գործիքների.
զ) զրահահար, հրկիզող, պայթուցիկ կամ լուսածիր գործողության
գնդակով փամփուշտներ, ինչպես նաև կոտորակային գնդակներով
փամփուշտներ` գազային ատրճանակների (այդ թվում` թմբուկավոր
ռևոլվերի) համար.
է) զենք և այլ առարկաներ, որոնց խոցելու ունակությունը
պայմանավորված է ռադիոակտիվ ճառագայթների և կենսաբանական
գործոնների օգտագործմամբ.
ը) առողջապահության բնագավառի լիազոր մարմնի կողմից
կիրառման չթույլատրված նյարդակաթվածահարող, թունավոր և այլ
ներգործող նյութերով լիցքավորված, ինչպես նաև մեկ մետրից ավելի

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 14
հեռավորության վրա գտնվող անձին միջին ծանրության վնաս
պատճառելու ունակությամբ օժտված գազային զենք.
թ) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից
հաստատված քրեագիտական պահանջներին չհամապատասխանող
տեխնիկական բնութագիր ունեցող զենք և ռազմամթերք.↩
ժ) ստանդարտացման, չափագիտության և սերտիֆիկացման լիազոր
մարմնի պահանջներին չհամապատասխանող (հաստատված
ելակետային նորմերը գերազանցող) չափանիշներով և
առողջապահության բնագավառի լիազոր մարմնի կողմից կիրառման
համար թույլատրված չափանիշները գերազանցող էլեկտրահարող
սարքեր և կայծային պարպիչներ.
ժա) 90 մմ-ից ավելի երկարության շեղբով կամ սայրով շեղբավոր սառը
զենք և դանակներ, որոնց շեղբը կամ սայրը հատուկ կոճակը կամ լծակը
սեղմելու միջոցով ինքնաբերաբար դուրս է գալիս բռնակից և
ամրակցվում կամ դուրս է գալիս բռնակից ծանրության ուժի կամ
արագացված շարժման ազդեցության տակ և ինքնաբերաբար
ամրակցվում:
2. Ակոսափող սպորտային հրազեն, 7,5 ջոուլ փողային էներգիայից
ավելի էներգիայով և 4,5 մմ տրամաչափը գերազանցող սպորտային
օդաճնշիչ զենք, ինչպես նաև սպորտային սառը շեղբավոր և նետողական
զենք պահելը կամ օգտագործելն սպորտային օբյեկտներից դուրս,
բացառությամբ աղեղների և արբոլետների, որոնք գիտահետազոտական
կամ կանխարգելիչ աշխատանքներ տանելու նպատակով օգտագործվում
են կենդանական աշխարհի օբյեկտների անշարժացման և
ներարկումների համար:
3. Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի վրա անաղմուկ
հրաձգության կամ գիշերային նշանառության հարմարանքներ
տեղադրելը, բացառությամբ որսորդության համար նախատեսված
նշանառության հարմարանքների, որոնց օգտագործման և վաճառքի
կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության
կառավարությունը:
4. Զենք առաքելը փոստով կամ ուղեբեռով (բագաժով) ուղարկելը:
5. Հավաքների կամ հանրային միջոցառումների ժամանակ
քաղաքացիների կողմից զենք կրելը:
6. Ինքնապաշտպանության նպատակով քաղաքացիների կողմից
երկարափող հրազեն և սառը զենք կրելը, բացառությամբ նշված զենքերի
տեղափոխման կամ փոխադրման դեպքերի:
7. Միայն արտահանման նպատակով արտադրվող և ներմուծող երկրի
ներկայացրած տեխնիկական պահանջներին համապատասխանող զենք
ու դրա փամփուշտներ վաճառելը, փոխանցելը և ձեռք բերելը:
(6-րդ հոդ. փոփ. 17.09.09 ՀՕ-170-Ն, 19.3.12 ՀՕ-46-Ն, 19.03.12 ՀՕ-46-Ն, 23.03.18 ՀՕ-
277-Ն, 31.05.19 ՀՕ-48-Ն  օրենքներ)
 
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց
Հոդված 7.
փամփուշտների սերտիֆիկացումը
 

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 15
 Հանրապետության տարածքում արտադրվող, ինչպես նաև ներկրվող
և արտահանվող քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց
փամփուշտների բոլոր մոդելները, ինչպես նաև կառուցվածքով զենքի
նմանվող իրերն ու առարկաները ենթակա են պարտադիր
սերտիֆիկացման` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքին և դրանց
փամփուշտներին ներկայացվող տեխնիկական պահանջները և
փորձարկման մեթոդները սահմանվում են Հայաստանի
Հանրապետությունում գործող ստանդարտացման նորմատիվ
փաստաթղթերով` սույն օրենքի դրույթներին համապատասխան:
 
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց
Հոդված 8. փամփուշտների մասին տեղեկությունների պետական
կադաստրը
 
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց փամփուշտների
մասին տեղեկությունների պետական կադաստրը համարվում է
հանրապետության տարածքում շրջանառության թույլատրված
քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց փամփուշտների
մասին համակարգված տեղեկությունների պաշտոնական ժողովածու:
Կադաստրը հրապարակվում է քաղաքացիական և ծառայողական
զենքի և դրանց փամփուշտների մոդելների ցանկի հիման վրա, որում
ընդգրկված տվյալները մտցվում են Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության կողմից եռամսյակը մեկ անգամ հաստատվող
կադաստրի մեջ կամ հանվում` կադաստրից: Կադաստրի մեջ չեն
մտցվում շեղբավոր և նետողական զենքի, հանրապետությունում
արտադրվող, ներկրվող և արտահանվող քաղաքացիական զենքի նմուշ
օրինակների վերաբերյալ տվյալները:
Կադաստրը վարում է ստանդարտացման, չափագիտության և
սերտիֆիկացման լիազոր մարմինը` Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության սահմանած կարգով: Կադաստրում փոփոխություններ
են մտցվում քաղաքացիական և ծառայողական զենքի կամ դրանց
փամփուշտների մոդելների ցանկը հաստատելուց հետո` ոչ ուշ, քան երեք
ամսվա ընթացքում, եթե այդ տվյալները ենթակա են կադաստրի մեջ
մտնելու կամ հանվելու:
Կադաստրը հրապարակվում է «Հայաստանի Հանրապետության
օրենքների, այլ նորմատիվ իրավական ակտերի հրապարակման և ուժի
մեջ մտնելու կարգի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով
սահմանված կարգով:
(8-րդ հոդ. փոփ. 23.03.18 ՀՕ-277-Ն օրենք)
 
Զենքի արտադրության, առևտրի, ձեռքբերման,
Հոդված 9. հավաքածուներ կազմելու կամ դրանք ցուցադրելու
լիցենզավորմանը ներկայացվող հիմնական պահանջները
 
Զենքի արտադրությունը, առևտուրը Հայաստանի
Հանրապետության տարածքում ենթակա են լիցենզավորման,

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 16
բացառությամբ պետական ռազմականացված կազմակերպությունների
կողմից զենքի արտադրության և ձեռքբերման դեպքերի:
Զենքի արտադրության լիցենզիան տալիս է Հայաստանի
Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական
կառավարման մարմինը, իսկ զենքի առևտրի լիցենզիան` Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանությունը: Զենքի ձեռքբերման
թույլտվություն (բացառությամբ ակոսափող հրազենի, գազային
ատրճանակների և թմբուկավոր ռևոլվերի) կարող են տալ նաև
Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությունը (այսուհետ`
Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն):
Լիցենզիա տալու օրվանից հաշված` զենքի արտադրության, առևտրի
լիցենզիաների գործողության ժամկետը երեք տարի է, իսկ ձեռք բերելու,
հավաքածուներ կազմելու կամ դրանք ցուցադրելու
թույլտվություններինը` վեց ամիս, բացառությամբ սույն օրենքի 13
հոդվածում նախատեսված դեպքերի:
Լիցենզիա կամ թույլտվություն ստանալու մասին դիմումը նշված
մարմինները քննարկում են` դիմում տալու օրվանից հաշված մեկ ամսվա
ընթացքում: Անհրաժեշտության դեպքում նշված ժամկետը կարող է
երկարաձգվել օրենքով սահմանված կարգով: Դիմումում նշվում են
տեղեկություններ արտադրության, առևտրի, ձեռքբերման,
հավաքածուներ կազմելու կամ դրանք ցուցադրելու ենթակա զենքի
տեսակի, դրա արտադրության լիակատար անվտանգության,
հաշվառման և պահպանության ապահովման ուղղությամբ ձեռնարկված
միջոցառումների մասին: Դիմողը պարտավոր է ներկայացնել նաև
ձեռնարկության, հիմնարկի կամ կազմակերպության հիմնադրմանը և
գրանցմանը վերաբերող կամ քաղաքացու անձը հաստատող, ինչպես
նաև սույն օրենքով նախատեսված այլ փաստաթղթեր:
Զենքի արտադրության, առևտրի լիցենզիաների և հավաքածու
կազմելու կամ դրանք ցուցադրելու թույլտվությունների գործողության
ժամկետը դիմումի հիման վրա կարող է երկարաձգվել հինգ տարով, իսկ
զենքի ձեռքբերման թույլտվության գործողության ժամկետը` վեց ամսով:
Նշված լիցենզիաների և թույլտվությունների գործողության ժամկետը
երկարաձգելու մասին դիմումը ներկայացվում է դրանց գործողության
ժամկետը լրանալուց մեկ ամիս առաջ: Այն քննարկում են սույն հոդվածի
երկրորդ մասում նշված մարմինները` դիմում տալու օրվանից հաշված
մեկ ամսվա ընթացքում:
Լիցենզիա և թույլտվություն տալու կամ դրանց գործողության
ժամկետը երկարաձգելու մերժման հիմքերն են`
ա) դիմողի կողմից անհրաժեշտ տեղեկություններ չներկայացնելը
կամ ոչ ճիշտ տեղեկություններ ներկայացնելը.
բ) զենքի արտադրության անվտանգության, հաշվառման և
պահպանության ապահովման անհնարինությունը կամ այդ
պայմանները չապահովելը.
գ) սույն օրենքով նախատեսված այլ հիմքեր:
Լիցենզիա և թույլտվություն տալու կամ դրանց գործողության
ժամկետը երկարաձգելու վերաբերյալ դիմումը մերժելու դեպքում նշված

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 17
մարմինները պարտավոր են այդ մասին գրավոր տեղեկացնել դիմողին`
նշելով մերժման հիմքը: Լիցենզիա և թույլտվություն տալու կամ դրանց
գործողության ժամկետը երկարաձգելու դիմումը մերժելու որոշումը,
ինչպես նաև դիմումի քննարկման ժամկետների խախտումները
դիմումատուն կարող է գանգատարկել դատական կարգով:
(9-րդ հոդ. փոփ. 22.02.07 ՀՕ-122-Ն, 17.09.09 ՀՕ-170-Ն, 19.03.12 ՀՕ-46-Ն, 27.10.17
ՀՕ-172-Ն  օրենքներ)
 
Հոդված 10. Զենք ձեռք բերելու իրավունք ունեցող սուբյեկտները
 
Հայաստանի Հանրապետության տարածքում զենք ձեռք բերելու
իրավունք ունեն`
ա) պետական ռազմականացված կազմակերպությունները.
բ) հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
իրավաբանական անձինք.
գ) զենքի արտադրությամբ կամ առևտրով զբաղվող իրավաբանական
անձինք (այսուհետ` մատակարար իրավաբանական անձինք).
դ) զենքի հավաքածուներ կազմելով կամ դրանք ցուցադրելով
զբաղվող իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձինք.
ե) մարզական և որսորդական տնտեսություն վարող
կազմակերպությունները.
զ) ուսումնական հիմնարկները.
է) Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները.
ը) օտարերկրյա քաղաքացիները:
 
Պետական ռազմականացված
Հոդված 11.
կազմակերպությունների` զենք ձեռք բերելու իրավունքը
 
Պետական ռազմականացված կազմակերպություններն իրավունք
ունեն իրենց համար ձեռք բերել Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության սահմանած մարտական, ինչպես նաև կադաստր
մտցված ցանկացած այլ զենք:
 
Հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
Հոդված 12.
իրավաբանական անձանց` զենք ձեռք բերելու իրավունքը
 
Հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
իրավաբանական անձինք իրավունք ունեն մատակարար
իրավաբանական անձանցից ձեռք բերել քաղաքացիական և
ծառայողական զենք` միայն Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանությունից թույլտվություն ստանալուց հետո:
Հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
իրավաբանական անձանց աշխատակիցների կողմից օգտագործվող
քաղաքացիական և ծառայողական զենքի տեսակը, ձևը, մոդելը և
քանակը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության
կառավարությունը:

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 18
 Ձեռք բերելու օրվանից երկշաբաթյա ժամկետում զենքը պետք է
գրանցվի Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությունում:
Գրանցման ժամանակ զենքի ձեռքբերման օրինականությունը
հաստատող փաստաթղթերի հիման վրա հատուկ կանոնադրական
խնդիրներ իրականացնող իրավաբանական անձանց տրվում է զենք
պահելու և օգտագործելու թույլտվություն` երեք տարի ժամանակով:
Թույլտվության ձևը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանությունը: Թույլտվության գործողության ժամկետը
երկարաձգվում է սույն օրենքի 9 հոդվածի հինգերորդ մասով
սահմանված կարգին համապատասխան:
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած
կարգով` հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
իրավաբանական անձինք իրավունք ունեն ժամանակավոր
օգտագործման համար Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանությունից ստանալ մարտական զենքի առանձին տեսակներ,
օրենքով իրենց վրա դրված` զենքի, ռազմամթերքի, մարտական
տեխնիկայի արտադրության և պահման, հատկապես վտանգավոր
էկոլոգիական արտադրությունների օբյեկտների, բնության և բնական
պաշարների, դրամական միջոցների և արժեքների պատրաստման և
պահման, թանկարժեք մետաղների ու քարերի արդյունահանման,
վերամշակման և պահման վայրերի, օտարերկրյա պետություններում
Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական
ներկայացուցչությունների և հատկապես կարևոր այլ օբյեկտների
պահպանության, ինչպես նաև հատկապես վտանգավոր բեռների, զենքի,
ռազմամթերքի, մարտական տեխնիկայի, դրամական միջոցների ու
արժեքների, պետական և ծառայողական գաղտնիք պարունակող
դիվանագիտական փոստի ու թղթակցության, պետական և
ծառայողական գաղտնիքի շարքին դասվող տեղեկությունների կրողներ
պարունակող բեռների տեղափոխման պարտականությունների
կատարման նպատակով:
Հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
իրավաբանական անձանց արգելվում է սույն օրենքով չնախատեսված
այլ նպատակներով մարտական զենք օգտագործելը:
Ձեռնարկություններին, հիմնարկներին ու կազմակերպություններին,
որոնք, համաձայն գործող օրենսդրության, պարտավոր են պահպանել
Հայաստանի Հանրապետության որսի և ձկան պաշարները,
թույլատրվում է որպես ծառայողական զենք ձեռք բերել և օգտագործել
ակոսափող որսորդական հրազեն:
Հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող
իրավաբանական անձանց աշխատողներին զենքը տրվում է
իրավաբանական անձի ղեկավարի գրավոր հրամանով, եթե այդ
աշխատողներն անցել են հատուկ պատրաստություն և Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանությունից ստացել զենք պահելու ու կրելու
թույլտվություն: Այդ աշխատողները պարտավոր են պարբերաբար
անցնել հրազենի գործադրման անհրաժեշտություն առաջացնող
իրադրություններում գործելու` իրենց պիտանիությունը որոշող

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 19
ստուգումներ: Նշված աշխատողների հատուկ պատրաստությունն
իրականացնում են Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությունը`
պայմանագրային հիմունքներով:
Հատուկ պատրաստության ծրագիրը և ստուգումներ անցկացնելու
կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանությունը:
(12-րդ հոդ. փոփ. 22.02.07 ՀՕ-122-Ն, 17.09.09 ՀՕ-170-Ն  օրենքներ)
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների`
Հոդված 13.
զենք ձեռք բերելու իրավունքը
 
Քաղաքացիական զենք ձեռք բերելու իրավունք ունի Հայաստանի
Հանրապետության 18 տարին լրացած քաղաքացին (մինչև սույն
հոդվածի վերջը` քաղաքացի)` սույն օրենքի 9 հոդվածի երկրորդ մասով
նախատեսված` թույլտվություն տալու լիազորությամբ օժտված
Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությունից (այսուհետ`
Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն) զենքի որոշակի
տեսակ ձեռք բերելու համար թույլտվություն ստանալուց հետո:
Քաղաքացին թույլտվության հիման վրա իրավունք ունի ձեռք
բերել գազային ատրճանակներ (այդ թվում` թմբուկավոր ռևոլվեր),
ազդանշանային զենք, որոնք երկշաբաթյա ժամկետում պետք է
գրանցվեն Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությունում:
Թույլտվությունում թույլատրվում է գրանցել վերը նշված զենքի
տեսակներից ոչ ավելի, քան հինգ միավոր: Թույլտվությունը տրվում է
մինչև հինգ տարի ժամանակով և միաժամանակ համարվում է զենք
պահելու և կրելու թույլտվություն, եթե նրանում կատարվել է
համապատասխան նշում զենքի գրանցման վերաբերյալ: Թույլտվության
ժամկետը կարող է երկարաձգվել սույն օրենքի 9 հոդվածի հինգերորդ
մասով սահմանված կարգով:
Մեխանիկական փոշեցրիչները, աերոզոլային և այլ սարքերը, որոնք
լիցքավորված են արցունքաբեր կամ գրգռիչ նյութերով, էլեկտրահարող
սարքերը, կայծային պարպիչները, ոչ ավելի, քան 7,5 ջոուլ փողային
էներգիայով և մինչև 4,5 մմ տրամաչափով օդաճնշիչ զենքի տեսակները
գրանցման ենթակա չեն, և քաղաքացին իրավունք ունի դրանք ձեռք
բերել առանց թույլտվության:
Սույն օրենքի 3 հոդվածի երկրորդ մասի 1-ին կետում նշված ողորկ-
երկարափող հրազենը քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանության տված թույլտվության հիման վրա իրավունք ունի
ինքնապաշտպանության նպատակով ձեռք բերել` առանց այն կրելու
իրավունքի:
Սպորտային և որսորդական ողորկ-երկարափող հրազեն ու
որսորդական օդաճնշիչ զենք ձեռք բերելու իրավունք ունի որսորդների
հասարակական կազմակերպության անդամ-քաղաքացին:
Ակոսափող որսորդական հրազեն կարող է ձեռք բերել որսորդության
հետ կապված մասնագիտական գործունեությամբ զբաղվող,
ռազմականացված կազմակերպության (համաձայն սույն օրենքի 5
հոդվածի) աշխատակից համարվող կամ ոչ պակաս հինգ տարի

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 20
սեփականության իրավունքով ողորկ-երկարափող որսորդական հրազեն
ունեցող և այդ ընթացքում որսորդության, զենքի արտադրության,
առևտրի, վաճառքի, ձեռք բերելու, փոխանցելու, հավաքածուներ
կազմելու կամ դրանք ցուցադրելու, հաշվառելու, պահպանելու, կրելու,
փոխադրելու, տեղափոխելու և օգտագործելու կանոնների հետ կապված
իրավախախտումներ թույլ չտված քաղաքացին, որին սահմանված
կարգով տրված է որսորդությամբ զբաղվելու իրավունք: Որսորդական
ակոսափող հրազեն ձեռք բերելու իրավունք վերապահող
մասնագիտությունների ցանկը սահմանում է Հայաստանի
Հանրապետության կառավարությունը:
Քաղաքացուն թույլատրվում է ձեռք բերել ոչ ավելի, քան երեք միավոր
որսորդական ակոսափող հրազեն և հինգ միավոր որսորդական ողորկ-
երկարափող հրազեն, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նշված զենքի
տեսակները հավաքածուներ կազմելու օբյեկտ են:
Որսորդական շեղբավոր սառը զենք ձեռք բերելու իրավունք ունի
որսորդական հրազեն պահելու և կրելու թույլտվություն ստացած
քաղաքացին: Ձեռք բերված որսորդական շեղբավոր սառը զենքը
վաճառող կազմակերպությունն անմիջապես գրանցում է քաղաքացու`
որսորդությամբ զբաղվելու իրավունքը հաստատող փաստաթղթում:
Քաղաքացու կողմից ձեռք բերված երկարափող հրազենը, ինչպես
նաև որսորդական օդաճնշիչ զենքը ձեռքբերման օրվանից հաշված
երկշաբաթյա ժամկետում ենթակա է գրանցման Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանությունում:
Ինքնապաշտպանական ողորկ-երկարափող հրազենի գրանցման
ժամանակ քաղաքացուն, զենքի ձեռքբերման օրինականությունը
հաստատող փաստաթղթերի հիման վրա, Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանությունը տալիս է այն պահելու, իսկ
օդաճնշիչ զենքի, ինչպես նաև սպորտային և որսորդական ողորկ-
երկարափող հրազենի գրանցման ժամանակ` այն պահելու և կրելու
թույլտվություն` հինգ տարի ժամկետով: Ակոսափող հրազենը պահելու և
կրելու թույլտվությունը նույն ժամկետով տալիս է Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանությունը: Թույլտվության գործողության
ժամկետի երկարաձգումն իրականացվում է սույն օրենքի 9 հոդվածով
սահմանված կարգով: Թույլտվության ձևը սահմանում է Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանությունը:
Ազդանշանային զենք ձեռք բերելու իրավունք ունեցող
քաղաքացիների կատեգորիաները, ելնելով այն ձեռք բերելու նպատակից
և անհրաժեշտությունից, սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանությունը:
Զենք ձեռք բերելու թույլտվություն ստանալու համար քաղաքացին
պարտավոր է Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն
ներկայացնել սահմանված ձևի դիմում, բժշկական եզրակացություն`
զենքի տիրապետմանը խոչընդոտող այնպիսի հիվանդությունների
բացակայության մասին, որոնք կապված են տեսողության խախտման,
հոգեկան հիվանդության, ալկոհոլամոլության կամ թմրամոլության հետ ,
ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունը

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 21
հաստատող փաստաթուղթ և սույն օրենքի 9 հոդվածի չորրորդ մասով
նախատեսված այլ փաստաթղթեր:
Ինքնապաշտպանական ողորկ-երկարափող հրազեն, գազային
ատրճանակներ (այդ թվում` թմբուկավոր ռևոլվեր) և ազդանշանային
զենք առաջին անգամ ձեռք բերող անձինք, բացի զենք պահելու կամ
պահելու և կրելու թույլտվություն ունեցող անձանցից, պարտավոր են
բնակության վայրի Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանությունում անցնել ստուգում զենքի հետ անվտանգ վարվելու
կանոնների իմացության շուրջ` Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանության սահմանած ծրագրով:
Սպորտային ողորկափող հրազեն և որսորդական զենք առաջին
անգամ ձեռք բերող քաղաքացիները, որսորդությամբ զբաղվելու
իրավունք վերապահող փաստաթուղթ ստանալիս պարտավոր են
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած
կազմակերպություններում, Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանության հետ համաձայնեցված ծրագրով, ստուգում անցնել
զենքի հետ վարվելու կանոնների իմացության շուրջ:
Քաղաքացիական զենք ձեռք բերելու թույլտվություն չի տրվում`
ա) սույն օրենքով սահմանված տարիքի չհասած քաղաքացուն.
բ) զենքի տիրապետմանը խոչնդոտող հիվանդությունների
բացակայության մասին բժշկական եզրակացություն
չներկայացնողներին.
գ) դիտավորյալ հանցագործություն կատարելու համար
դատապարտված անձանց, որոնց դատվածությունն օրենքով
սահմանված կարգով չի մարվել.
դ) հանցագործություն կատարելու համար պատիժ կրողներին.
ե) («ե» կետն ուժը կորցրել է 28.04.2012 թվականից` 19.03.12 ՀՕ-46-Ն օրենք)
զ) մշտական բնակության վայր չունեցողներին.
է) զենքի հետ անվտանգ վարվելու կանոնների իմացության շուրջ
ստուգում անցնելու փաստը հաստատող, ինչպես նաև սույն օրենքով
նախատեսված այլ անհրաժեշտ փաստաթղթեր չներկայացնողներին:
Զենքի տիրապետմանը խոչնդոտող հիվանդությունների և
ֆիզիկական թերությունների ցանկը որոշում է Հայաստանի
Հանրապետության կառավարությունը:
Բժշկական ստուգման կարգը սահմանում է առողջապահության
բնագավառի լիազոր մարմինը:
Կառուցվածքով զենքի նմանվող իրերը, ոչ ավելի, քան 3 ջոուլ
փողային էներգիայով օդաճնշիչ հրացանները, ատրճանակները (այդ
թվում` թմբուկավոր ռևոլվեր), ոչ ավելի, քան 6 մմ տրամաչափի
ազդանշանային ատրճանակները (այդ թվում` թմբուկավոր ռևոլվեր) և
դրանց փամփուշտները, որոնք մտած են կադաստր` որպես հրազեն և
գազային զենք, ձեռք են բերվում առանց թույլտվության և գրանցման
ենթակա չեն:
(13-րդ հոդ. փոփ. 22.02.07 ՀՕ-122-Ն, 17.09.09 ՀՕ-170-Ն, 19.03.12 ՀՕ-46-Ն, 23.03.18
ՀՕ-277-Ն  օրենքներ)
 
Հոդված 14. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 22
 օտարերկրյա քաղաքացիների կողմից քաղաքացիական
զենք ձեռք բերելը, ներկրելը և արտահանելը
 
Օտարերկրյա քաղաքացիները Հայաստանի Հանրապետության
տարածքում կարող են քաղաքացիական զենք ձեռք բերել Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանության տված թույլտվություններով`
օտարերկրյա պետությունների դիվանագիտական և հյուպատոսական
ներկայացուցչությունների միջնորդության հիման վրա, պայմանով, որ
զենքը ձեռք բերելու օրվանից ոչ ուշ, քան հինգ օրվա ընթացքում, այն
դուրս տարվի հանրապետությունից:
Արցունքաբեր կամ գրգռիչ նյութերով լիցքավորված մեխանիկական
փոշեցրիչները, աերոզոլային էլեկտրահարող սարքերը, կայծային
պարպիչները, 7,5 ջոուլ փողային էներգիայով և ներառյալ մինչև 4,5 մմ
տրամաչափի օդաճնշիչ զենքն օտարերկրյա քաղաքացիները
Հայաստանի Հանրապետության տարածքում իրավունք ունեն ձեռք
բերել առանց թույլտվության:
Օտարերկրյա քաղաքացիները կարող են որսորդական կամ
սպորտային զենք ներկրել միայն որսորդությամբ զբաղվելու լիցենզիա
ունեցող իրավաբանական անձի հրավերի և նրա հետ կնքված
որսորդության կոնտրակտի, ինչպես նաև սպորտային միջոցառումներին
մասնակցելու հրավերի և Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանության թույլտվության առկայության դեպքում: Այդ զենքը
հանրապետության տարածքից պետք է դուրս տարվի կոնտրակտի կամ
հրավերում նշված ժամկետում:
Օտարերկրյա քաղաքացիներին արգելվում է զենքի բոլոր
տեսակների, ձևերի և մոդելների ներկրումը` անձնական
անվտանգության ապահովման, այլ անձանց կյանքի, առողջության և
սեփականության պաշտպանության, բեռների ուղեկցման կամ սույն
հոդվածի երրորդ մասում չնշված այլ նպատակներով, եթե դրանք
նախատեսված չեն Հայաստանի Հանրապետության միջազգային
պայմանագրերով:
Օտարերկրյա քաղաքացիների կողմից հանրապետությունից զենք
դուրս բերելու ժամկետները, ինչպես նաև այն ներկրելու և օգտագործելու
կարգի խախտման դեպքերում զենքը վերցվում և բռնագրավվում է
օրենքով սահմանված կարգով:
(14-րդ հոդ. փոփ. 22.02.07 ՀՕ-122-Ն, 17.09.09 ՀՕ-170-Ն  օրենքներ)
 
Հոդված 15. Այլ սուբյեկտների` զենք ձեռք բերելու իրավունքը
 
Զենքի հետազոտմամբ, մշակմամբ, փորձարկմամբ,
պատրաստությամբ, նորոգմամբ, զենքի և դրա փամփուշտների
գեղարվեստական ձևավորմամբ, ինչպես նաև արտադրանքի
գնդակադիմացկունության փորձարկմամբ զբաղվող իրավաբանական
անձինք իրենց կանոնադրական խնդիրների իրականացման նպատակով
իրավունք ունեն ձեռք բերել զենքի արտադրության լիցենզիայով և
նորմատիվ-տեխնիկական փաստաթղթերով նախատեսված զենքի
տեսակներ, ձևեր և մոդելներ, իսկ զենքի առևտրով զբաղվող

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 23
իրավաբանական անձինք` քաղաքացիական և ծառայողական զենք,
սպորտային կազմակերպությունները և ուսումնական
հաստատությունները` սպորտային և որսորդական զենք, որսորդական
տնտեսություն վարող ձեռնարկությունները, հիմնարկները և
կազմակերպությունները` որսորդական զենք:
Օրենսդրության համաձայն` հատուկ պետական պաշտպանության
ենթակա անձինք իրավունք ունեն ժամանակավոր օգտագործման
համար ստանալ ծառայողական, իսկ անհրաժեշտության դեպքում`
մարտական զենք` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության
սահմանած կարգով:
Սույն հոդվածի առաջին և երկրորդ մասերում նշված սուբյեկտները
զենքը ձեռք են բերում սույն օրենքի 9 հոդվածով սահմանված կարգով`
Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության տված
թույլտվություններով: Ձեռք բերված զենքը ենթակա է գրանցման սույն
օրենքի 12 հոդվածով սահմանված կարգով:
(15-րդ հոդ. փոփ. 22.02.07 ՀՕ-122-Ն, 17.09.09 ՀՕ-170-Ն  օրենքներ)
 
Հոդված 16. Զենքի և դրա փամփուշտների արտադրությունը
 
Զենքի և դրա փամփուշտների արտադրությունն իրականացնում են
զենքի արտադրության լիցենզիա ունեցող իրավաբանական անձինք`
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով`
ապահովելով արտադրության լիակատար անվտանգությունը,
արտադրության ընթացքի նկատմամբ հսկողությունը և արտադրանքի
համապատասխան որակը:
Պատրաստված զենքի յուրաքանչյուր միավոր պետք է ունենա իր
անհատական համարը, բացառությամբ մեխանիկական փոշեցրիչների,
արցունքաբեր և գրգռիչ նյութերով լիցքավորված աերոզոլային ու այլ
սարքերի և, ելնելով շահագործման անվտանգության պահանջներից,
ենթարկվի պարտադիր փորձարկման` հետագայում դրոշմելով կամ
ստանդարտացման, չափագիտության և սերտիֆիկացման լիազոր
մարմնի սահմանած կարգով դրա վրա համապատասխան նշում
կատարելով:
Մարտական զենքը, բացառությամբ փորձնական նմուշների,
պատրաստվում է միայն պետական ռազմականացված
կազմակերպություններին մատակարարելու կամ օտարերկրյա
պետություններ առաքելու նպատակով` Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության սահմանած կարգով:
Որսորդական ողորկափող հրազենի փամփուշտների լիցքավորումն
անձնական օգտագործման նպատակով կարող է կատարել զենքը
տնօրինողը` որսորդական ողորկափող հրազեն պահելու և կրելու
թույլտվության առկայության դեպքում:
(16-րդ հոդ. փոփ. 23.03.18 ՀՕ-277-Ն օրենք)
 
Զենքի և փամփուշտների ներկրումը և
Հոդված 17.
արտահանումը
 

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 24
 Մարտական զենքի և դրա փամփուշտների ներկրումը և
արտահանումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության սահմանած կարգով:
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց փամփուշտների
ներկրումը և արտահանումն իրականացվում է Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանության թույլտվությամբ, իսկ
կառուցվածքով զենքի նմանվող իրերինը` Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանության համաձայնությամբ` նշված զենքի և
դրա փամփուշտների ու կառուցվածքով զենքի նմանվող իրերի
սերտիֆիկացումից հետո:
Զենքի և դրա փամփուշտների ներկրումը կարող են իրականացնել
մատակարար իրավաբանական անձինք, իսկ արտահանումը` զենքի
արտադրության լիցենզիա ունեցող իրավաբանական անձինք:
Այլ անձանց կողմից զենքի ներկրումը և արտահանումն
իրականացվում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության
սահմանած կարգով:
Սպորտային, որսորդական, ինքնապաշտպանական, գազային և
օդաճնշիչ զենքի եզակի օրինակների ներկրումը և արտահանումն
իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության
թույլտվությամբ` սույն օրենքի պահանջներին համապատասխան:
Ռազմական նշանակության արտադրանք համարվող զենքի և
փամփուշտների ներմուծումը, արտահանումը և տարանցիկ
փոխադրումը լիցենզավորման ենթակա գործունեություն է, որն
իրականացվում է օրենքով սահմանված կարգով: Ռազմական
նշանակության արտադրանք համարվող զենքի և փամփուշտների
ցանկը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության
կառավարությունը:
(17-րդ հոդ. փոփ. 17.09.09 ՀՕ-168-Ն, 17.09.09 ՀՕ-170-Ն  օրենքներ)
 
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց
Հոդված 18.
փամփուշտների առևտուրը
 
Հայաստանի Հանրապետության տարածքում քաղաքացիական և
ծառայողական զենքի և դրանց փամփուշտների առևտուր
իրականացնելու իրավունք ունեն նշված զենքի և ռազմամթերքի
արտադրության կամ առևտրի լիցենզիա ունեցող իրավաբանական
անձինք:
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց փամփուշտների
առևտուր իրականացնելու իրավունք ունեցող իրավաբանական անձինք
պարտավոր են`
ա) ունենալ հիմնադրման և գրանցման համապատասխան
փաստաթղթեր, ինչպես նաև քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և
դրանց փամփուշտների արտադրությամբ կամ դրանց առևտրով
զբաղվելու լիցենզիա.
բ) ունենալ վաճառվող քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և
դրանց փամփուշտների սերտիֆիկատ, ինչպես նաև նշված զենքը

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 25
պահելու թույլտվություն` տրված Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանության կողմից.
գ) պահանջել գնորդից ներկայացնելու տվյալ զենքի տեսակի
ձեռքբերման թույլտվություն, բացառությամբ այն զենքերի, որոնց
ձեռքբերման համար թույլտվություն չի պահանջվում, ապահովել ձեռք
բերվող և վաճառվող զենքի հաշվառումը, ինչպես նաև հաշվառման
փաստաթղթերի պահպանությունը տասը տարի ժամանակով.
դ) ամենամսյա տեղեկություններ ներկայացնել Հայաստանի
Հանրապետության ոստիկանություն` վաճառված քաղաքացիական,
ծառայողական զենքերի, դրանց փամփուշտների և դրանք ձեռք բերող
անձանց մասին` Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության
սահմանած ձևով և կարգով.
ե) գնորդի թույլտվությունում գրանցել վաճառվող գազային
ատրճանակները (այդ թվում` թմբուկավոր ռևոլվեր), ազդանշանային
զենքը, իսկ որսորդների հասարակական կազմակերպության անդամ-
քաղաքացու վկայականում` շեղբավոր որսորդական սառը զենքը.
զ) ապահովել զենքի պատշաճ պահպանությունը և այն պահելու
անվտանգությունը.
է) կենտրոնացված հաշվառում տանելու նպատակով`
հանրապետական գնդակապարկուճային հաշվառման քարտադարան
ներկայացնել ակոսափող քաղաքացիական և ծառայողական զենքից
կրակված գնդակներն ու պարկուճները` Հայաստանի Հանրապետության
ոստիկանության սահմանած կարգով:
Վաճառքի ենթակա չեն սերտիֆիկատ, անհատական համար և դրոշմ
չունեցող քաղաքացիական և ծառայողական զենքը, ինչպես նաև
պետական ստանդարտին համապատասխանելու մասին
համապատասխան նշան չունեցող փամփուշտները:
Արգելվում է`
ա) քաղաքացիական և ծառայողական զենք վաճառել զենք ձեռք
բերելու թույլտվություն չունեցող իրավաբանական անձանց, իսկ դրանց
փամփուշտները` զենք պահելու կամ պահելու և կրելու թույլտվություն
չներկայացրած իրավաբանական անձանց.
բ) քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց
փամփուշտների առևտրի լիցենզիա ունեցող իրավաբանական անձանց
միևնույն վաճառասրահում իրականացնել զենքի և այլ ապրանքների
համատեղ վաճառք, բացառությամբ սպորտային, որսորդական կամ
ձկնորսական պատկանելության հարմարանքների և զենքի
պահեստամասերի:
Քաղաքացիական և ծառայողական զենքի և դրանց փամփուշտների
առևտրով զբաղվելու լիցենզիա ունեցող իրավաբանական անձանց
դուստր ձեռնարկությունները պարտավոր են նմանօրինակ
գործունեությամբ զբաղվելու համար սահմանված կարգով ձեռք բերել
առանձին լիցենզիա:
(18-րդ հոդ. փոփ. 22.02.07 ՀՕ-122-Ն, 17.09.09 ՀՕ-170-Ն, 19.03.12 ՀՕ-46-
Ն  օրենքներ)

Org 9/02; Rev 26/11 Ethics and Discretion in Law Enforcement 01.02 26