See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/257307509

Book: Matematika III - Drejtimi i Kompjuterikes

Book · October 2011

CITATIONS READS

0 3,909

1 author:

Qefsere Doko Gjonbalaj

University of Prishtina
51 PUBLICATIONS   12 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Environmental medicine: social and medical aspects View project

“Hulumtim rreth aspekteve metodologjike, kurikulare, teknologjike dhe shkencore të matematikës inxhinierike” View project

All content following this page was uploaded by Qefsere Doko Gjonbalaj on 16 May 2014.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 

i 
 Matematika III – Departamenti i  Kompjuterikes 
 

 
ii 
 Përmbajtja 
 

Prof. As. Dr. Qefsere Doko Gjonbalaj

MATEMATIKA III
DREJTIMI I KOMPJUTERIKES

Recensentë:

Prof. Dr. Avdullah Zejnullahu

Fakulteti i Ndërtimtarisë dhe A rkitekturës – Prishtinë

Prof. Dr. Dervish Kamberi

Fakulteti i Shkencave të Natyrës, Departamenti i Matematikës – Prishtinë

Prof. Asc. Dr. Lule Ahmedi

Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike – Prishtinë

Kryetar i Këshillit Botues

Prof. Dr. Sali Bashota

Redaktor përgjegjës
Prof. Dr. Fevzi Berisha

Këshilli Botues i Universitetit të Prishtinës lejoi publikimin dhe përdorimin e

këtij teksti me Vendimin nr. 2/786 të datës 27.09.2011.

 
iii 
 Matematika III – Departamenti i  Kompjuterikes 
 

1. Përmbajtja
 
 
 

KAPITULLI 1. LOGJIKA MATEMATIKE        1 
1.1 Gjykimet 3
1.2 Veprimet me gjykime. Algjebra e gjykimeve 4
1.3 Tautologjitë dhe kontradiksionet 11
1.4 Ekuivalenca logjike dhe implikacioni logjik 14
1.5 Ligjet e algjebrës së gjykimeve 17
1.6 Logjika dhe veprimet me bita 21
1.7 Logjika e predikateve 22
1.8 Ushtrime 28
 

KAPITULLI 2. BASHKËSITË           39 

2.1 Koncepti i bashkësisë 41
2.2 Numri kardinal dhe bashkësia partitive 45
2.3 Produkti kartezian 48
2.4 Veprimet me bashkësitë 50
2.5 Ligjet e algjebrës së bashkësive 54
2.6 Gjeneralizimi i unionit dhe prerjes 57
2.7 Teknika të numërimit 59
2.8 Coptimi (particioni) i bashkësisë 64
2.9 Paraqitja kompjuterike e bashkësive 66
2.10 Ushtrime 68
 

KAPITULLI 3. RELACIONET          81 

3.1 Përkufizimi i relacionit 83
3.2 Vetitë e Relacioneve 87
3.3 Prerja, unioni dhe kompozimi i relacioneve 90
3.4 Relacioni inverz 92
3.5 Relacioni i ekuivalencës dhe coptimi (particioni) i bashkësive 94
 
iv 
 Përmbajtja 
 
3.6 Relacioni i renditjes dhe diagrami Hasse 98
3.6.1 Diagrami Hasse 101
3.7 Moduli aritmetik 104
3.8 Relacionet n-are dhe zbatimi i tyre 106
3.9 Ushtrime 108
 

KAPITULLI 4. FUNKSIONET          121 

4.1 Përkufizimi i funksionit 123
4.2 Funksionet “një-një” dhe “mbi” 127
4.3 Funksionet inverze dhe kompozimi i funksioneve 131
4.4 Grafet e funksioneve. Disa funksione të rëndësishme 136
4.5 Ushtrime 143
 

KAPITULLI 5. STRUKTURAT ALGJEBRIKE      151 

5.1 Veprimet binare 153
5.2 Strukturat algjebrike 154
5.3 Grupet 157
5.4 Homomorfizmi dhe izomorfizmi i grupeve 160
5.5 Grupet ciklike 163
5.6 Grupet e permutacioneve (grupet simetrike) 166
5.7 Grupet e simetrisë (grupet dihedrale) 172
5.8 Nëngrupet normale 177
5.9 Strukturat algjebrike me dy veprime 183
5.9.1 Unaza 183
5.9.2 Trupi dhe Fusha 186
5.9.3 Homomorfizmi dhe izomorfizmi i unazave dhe fushave 188
5.10 Ushtrime 190

KAPITULLI 6. GRAFET            203 

6.1 Kuptimet themelore të teorisë së grafeve 205
6.1.1 Paraqitja e grafeve 215
6.1.2 Nëngrafet e grafit 214
6.1.3 Grafet komplete dhe grafet e dyfishta 216
6.1.4 Grafet ciklike dhe grafet rrotë 218
6.1.5 Grafet me peshë 220
6.2 Rrugët dhe qarqet 221
6.2.1 Lidhshmëria 224
6.3 Grafi i Eulerit dhe grafi i Hamiltonit 229
 
v 
 Matematika III – Departamenti i  Kompjuterikes 
 
6.3.1 Grafi i Eulerit 229
6.3.2 Grafi i Hamiltonit 234
6.4 Problemi i rrugës më të shkurtë 238
6.4.1 Algoritmi në lidhje me problemin e rrugës më të shkurtë 240
6.4.2 Problemi i udhëtimit të tregtarit 243
6.5 Grafet izomorfe 245
6.6 Ushtrime 251
 

KAPITULLI 7. DRUNJËT‐PEMËT          273 

7.1 Kuptimet themelore të pemëve 275
7.2 Pemët lidhëse 278
7.3 Pemët lidhëse minimale 286
7.4 Pemët e rrënjëzuara (me rrënjë) 291
7.5 Vetitë e pemëve 294
7.6 Pemët binare 298
7.6.1 Paraqitja e shprehjeve algjebrike me anë të pemëve të rrënjëzuara 299
7.6.2 Paraqitja e derivateve parciale me anë të pemëve të rrënjëzuara 300
7.7 Ushtrime 303
 

KAPITULLI 8. SERITË FURIE          313 

8.1 Funksionet ortogonale 316
8.2 Zbërthimi në seri Furie 318
8.2.1.Funksionet periodike 319
8.2.2 Teorema Furie 320
8.2.3 Koeficientët Furie 321
8.2.4 Funksionet me periodë 2π 325
8.2.5 Funksionet çift dhe funksionet tek 331
8.2.6 Seritë që përmbajnë vetëm harmonika çifte ose vetëm harmonika teke 335
8.2.7 Konvergjenca e serive Furie 338
8.2.8 Funksionet me periodë 339
8.3 Seritë Furie në formë të amplitudës dhe fazës 344
8.3.1 Zbatimi i vektorëve për paraqitjen e valëve 344
8.3.2 Paraqitja e serive Furie me anë të amplitudës dhe fazës 345
8.4 Forma komplekse e serisë Furie 346
8.4.1 Paraqitja komplekse 346
8.4.2 Teorema e shumëzimit dhe teorema e Parsevalit 352
8.5 Ushtrime 355
 
 

 
vi 
 Përmbajtja 
 

KAPITULLI 9. TEORIA E PROPABILITETIT      363 

9.1 Hapësira e ngjarjeve dhe ngjarjet 365
9.1.1 Eksperimentet e rastit 365
9.1.2 Hapësira e ngjarjeve 367
9.1.3 Ngjarjet 370
9.2 Probabiliteti 374
9.2.1 Përkufizimi klasik i probabilitetit 375
9.2.2 Aksiomat e probabilitetit 380
9.2.3 Probabiliteti i shumës 384
9.2.4 Probabiliteti i kushtëzuar 386
9.2.5 Ngjarjet e pavarura 390
9.2.6 Formula e probabilitetit të plotë 394
9.2.7 Formula e Bayes-it 398
9.3 Ndryshoret e rastit dhe shpërndarja e tyre 402
9.3.1 Ndryshoret e rastit 402
9.3.2 Shpërndarja probabilitare 405
9.3.3 Funksioni i shpërndarjes probabilitare 407
9.3.4 Funksioni i masës së probabilitetit për ndryshoret diskrete të rastit 410
9.3.5 Shpërndarja binomiale për ndryshoret diskrete 413
9.4 Vlerat e pritura dhe Dispersioni (Varianca) 418
9.4.1 Pritja matematike 419
9.4.2 Lineariteti i pritjes 421
9.4.3 Dispersioni (Varianca) 423
9.4.4 Mosbarazimi i Chebyshev-it 427
9.5 Ushtrime 429
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
vii 
 Matematika III – Departamenti i  Kompjuterikes 
 

2. Literatura
 

1. ABDULLAH ZEJNULLAHU, FEVZI BERISHA: Matematika III; Universiteti i

Prishtinës, Prishtinë 1997

2. ANTHONY CROFT: Mathematics for Engineers, A Modern Interactive

Approach, Loughborough University Robert Davison De Montfort University,
Second Edition; 2004, ISBN 0 131 20193 X

3. DARKO ŽUBRINIĆ: Diskretna Matematika, ISBN 953-197-525-6, Zagreb

2001.

4. DOUGLAS C. MONTGOMERY, GEORGE C. RUNGER: Applied Statistics

and Probability for Engineers, Third Edition 2003, Arizona State University

5. EJUP HAMITI: Matematika III; Universiteti i Prishtinës, Prishtinë 1996.

6. ERWIN KREYSZIG: Advanced Engineering Mathematics, 9th Edition, Ohio

State University, ISBN-13: 978-0-471-72897-9, ISBN-10: 0-471-72897-7; 2006

7. GEOFFREY R. GRIMMETT, DAVID R. STIRZAKER: One Thousand

Exercises in Probability, Statistical Laboratory, University of Cambridge ,
Mathematical Institute, University of Oxford, ISBN13: 978-0-19-
857221 3ISBN10: 0-19-857221-2; Jul 2001.

8. GLYN JAMES: Advanced Modern Engineering Mathematics, Third Edition

2004, Coventry University, University of Sheffield; ISBN 0-13-045425-7

9. GLYN JAMES: Advanced Modern Engineering Mathematics-Solutions

Manual, Third Edition 2004, Coventry University, University of Sheffield;

10. HWEI P. HSU: Theory and Problems of Probability, Random Variables, and
Random Processes, Fairleigh Dickinson University, 1996.

11. JHON BIRD :Basic Engineering Mathematics, Fourth Edition 2005, Oxford
University, UK ISBN 0 7506 65750

 
viii 
 Literatura 
 
12. JIRI MATOUSEK and JAROSLAV NESETRIL: Invitation to discrete
mathematics, (Dec 15, 2008) Oxford University, UK; ISBN-978- 0-19-
857043-1; ISBN-0-19-857042-4 (pbk)

13. K.A. STROUD, DEXTER J: Booth Advanced Engineering Mathematics, Fourth

Edition, Coventry University, University of Huddersfield, ISBN-13: 978-1-4039-
0312-9, ISBN-10: 1-4039-0312-3; 2003

14. KENNETH H. ROSEN; MC GRAW HILL: Discrete Mathematics and its

Applications, Fifth Edition 2003, ISBN 0-07-242434-6; USA

15. KENNETH H. ROSEN; MC GRAW HILL: Student Solutions Guide for

Discrete Mathematics and its Applications, Fourth Edition 2003, , ISBN 0-
07- 289906-9; USA

16. MARY ATTENBOROUGH: Mathematics for Electrical Engineering and

Computing, Oxford University, UK ISBN 0 7506 5855 X, First published 2003

17. MIGUEL A. LERMA: Notes on Discrete Mathematics Northwestern

University Spring 2005

18. MURRAY R. SPIEGEL: Theory and Problems of Probability and Statistics,;

Schaum’s Outline Series McGRAW-HILL, 1998.

19. NORMAN BIGGS: Discrete mathematics; Oxford University, ISBN ISBN: 0 19

850 718 6, 2003.

20. PETER J. OLVER, CHEHRZAD SHAKIBAN: Appled Mathematics, University

of Minnesota; University of St. Thomas; 2003.

21. R. C. PENNER: Discrete mathematics: proof techniques and mathematical

structures, University of Southern California, ISBN: 978-981-02-4088-2; 981-
02-4088-0, 1999.

22. ROWAN GARNIER and JOHN TAYLOR: Discrete Mathematics for New
Technology Second Edition University of Brighton, UK; ISBN 0 7503 0652 1,
IOP Publishing Ltd 2002

23. ROWAN GARNIER, SURREY, JOHN TAYLOR: Discrete Mathematics:

Proofs, Structures and Applications, Third Edition, University of Brighton, UK
ISBN: 9781439812808 SBN 10: 1439812802; Publication Date: November 09,
2009

24. SHELDON M. ROSS: Introduction to probability and statistics for engineers

 
ix 
 Matematika III – Departamenti i  Kompjuterikes 
 
and scientists, University of Oxford, ISBN 978-0-12-370483-2; 2009.
25. SHPËTIM LEKA: Teoria e Probabiliteteve dhe Statistika Matematike,
Universiteti i Tiranës, ISBN 99927-0-224-9; Tiranë 2004.

26. T.T. SOONG: Fundamentals of probability and statistics for engineers, State
University of New Yourk at Buffalo, Buffalo, New York, USA, 2004

27. THOMAS H. CORMEN, CHARLES E. LEISERSON, RONALD L. RIVEST and

CLIFFORD STEIN: Introduction to Algorithms, Second Edition, ISBN-10: 0-
262-03293-7; ISBN-13:978-0-262-03293- 3, September 2001

28. THOMAS KOSHY: Discrete mathematics with applications, Copyright © 2004

Elsevier; ISBN: 978-0-12-421180-3
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
x 
 Literatura 
 
 
Prof. As. Dr. Qefsere Doko Gjonbalaj

MATEMATIKA III
DREJTIMI I KOMPJUTERIKES

Realizimi kompjuterik
Skender Gjonbalaj

Lektori
Gjylshene Berisha

Tirazhi: 300 copë

Formati: 17x 24cm

Shtypi:
“Grafika REZNIQI”
Prishtinë

Katalogimi në botim – (CIP)

Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës

51(075.8)

Gjonbalaj, Doko Qefsere

Matematika III : drejtimi i kompjuterikes /
Qefsere Doko Gjonbalaj. - Prishtinë : Universiteti i
Prishtinës : Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike dhe
Kompjuterike, 2011. – V, 443, III f. : ilustr. ; 24 cm.

Parathënie : f. [V]. - Literatura : f. I-III

ISBN 978-9951-00-132-8

 
xi 

View publication stats