Professional Documents
Culture Documents
2
tËp nh− nh÷ng hµnh ®éng kh¸m ph¸”. Hä cho r»ng “ CÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi ®i häc
tù ®i tõ c¸i ®· biÕt ®Õn c¸i ch−a biÕt” (“Lettinh the learners go from known to the
unknown”), chø kh«ng ph¶i “D¾t ng−êi häc thô ®éng tõ c¸i ®· biÕt ®Õn c¸i ch−a
biÕt”(“Taking the learners from the known to the unknown”)[4]. C¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña
triÕt lý nµy lµ:
- Néi dung ®µo t¹o lÊy viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lµm träng t©m h¬n lµ lÊy néi dung lµm
träng t©m.
- ChÊp nhËn vµ khuyÕn khÝch sù tham gia tÝch cùc cña ng−êi
häc.
- KhuyÕn khÝch ng−êi häc vËn dông c¸c kinh nghiÖm cã s½n trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o
nh»m kiÓm tra l¹i kinh nghiÖm trong t×nh huèng míi.
- KÕ ho¹ch häc tËp lµ kÕ ho¹ch phèi hîp gi÷a ng−êi häc vµ ng−êi h−íng
dÉn.
- §¸nh gi¸ vµ hiÖu chØnh l¹i nhu cÇu, nguyÖn väng cña ng−êi häc vµ thiÕt kÕ l¹i c¸c ho¹t
®éng häc tËp.
Quan ®iÓm trªn dÉn tíi yªu cÇu ch−¬ng tr×nh cÇn ®−îc cÊu tróc vµ biªn so¹n sao cho
viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ diÔn ra liªn tôc. H¬n n÷a viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ph¶i ®−îc do
chÝnh ng−êi häc tù thùc hiÖn, tù x¸c ®Þnh møc ®é thµnh ®¹t vµ tù ®iÒu chØnh ho¹t ®éng
häc tËp cña m×nh.
Nh÷ng quan ®iÓm nªu trªn rÊt phï hîp víi b¶n chÊt cña ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o theo
m«®un, víi c¸c néi dung c¬ b¶n lµ:
- Ng−êi häc lµ nguån cña c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o. Ph¶i lµm cho ch−¬ng tr×nh phï hîp víi
ng−êi häc.
- Ch−¬ng tr×nh cÇn h−íng tíi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trän vÑn th«ng qua c¸c m«®un
hoÆc tËp
hîp mét sè m«®un nhÊt
®Þnh.
- KhuyÕn khÝch viÖc sö dông kinh nghiÖm s½n cã cña ng−êi häc th«ng qua kiÓm tra ®Çu
vµo vµ
trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp theo tõng m«®un trong ch−¬ng
tr×nh.
- Tõng m«®un cña ch−¬ng tr×nh ph¶i thÝch hîp víi kiÓm tra ®¸nh gi¸ liªn tôc vµ cã hiÖu
qu¶.
- Néi dung cña m«®un ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é, ®iÒu kiÖn cña ng−êi häc vµ víi sù trî
gióp cña ng−êi h−íng dÉn, ng−êi häc cã thÓ t×m ®−îc c¸c m«®un phï hîp víi m×nh.
3. DÊu hiÖu ®Æc tr−ng cña
m«®un
M«®un d¹y häc lµ mét kiÓu tµi liÖu d¹y häc nh»m chuyÓn t¶i mét ®¬n vÞ ch−¬ng tr×nh
d¹y häc t−¬ng ®èi ®éc lËp, ®−îc cÊu tróc mét c¸ch ®Æc biÖt, chøa ®ùng c¶ môc tiªu, néi
dung, ph−¬ng ph¸p d¹y häc vµ hÖ thèng c«ng cô ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ lÜnh héi; chóng g¾n bã víi
nhau nh− mét chØnh thÓ[1].
Cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn t− t−ëng d¹y häc "tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cña ng−êi
häc". Mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®ã lµ tæ chøc biªn so¹n vµ sö dông c¸c tµi liÖu tù häc cã
h−íng dÉn theo kiÓu m«®un d¹y häc ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng häc tËp cho ng−êi häc.
M«®un d¹y häc
®−îc ph©n biÖt víi c¸c tµi liÖu kh¸c ë c¸c ®Æc tr−ng c¬ b¶n
sau:
* M«®un cã néi dung ®éc lËp: M«®un ph¶i trän vÑn trong môc tiªu thùc hiÖn, trong cÊu
tróc, néi dung vµ quy tr×nh thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu. §©y lµ ®Æc tr−ng c¬ b¶n nhÊt
cña m«®un
®µo t¹o. Nã kh«ng nh÷ng chØ ra b¶n chÊt cña m« ®un mµ cßn gióp c¸c nhµ thiÕt kÕ m«
®un ®−a ra ®−îc kÝch th−íc cña m«®un ®µo t¹o. M«®un ®−îc c¬ cÊu theo c¸ch mµ ng−êi
häc cã thÓ häc vµ ®¹t ®−îc môc tiªu mµ GV ®Ò ra mµ kh«ng cÇn ®Õn sö dông tµi liÖu bªn
ngoµi. C¸c phÇn trong m«®un nh− bµi häc, phÇn chØ dÉn, bµi kiÓm tra vµ c¸c bµi tËp kh¸c
3
(nÕu cã), sÏ ®−îc s¾p xÕp theo mét trËt tù râ rµng, cÈn thËn vµ thuËn tiÖn cho viÖc ®o
l−êng ®¸nh gi¸. Chñ ®Ò trong m«®un ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ xóc tÝch, ng¾n gän. Néi dung
cña m«®un cÇn tËp trung vµo viÖc
®¹t ®−îc môc tiªu cña m«®un, kh«ng nªn mËp mê hay qu¸ dµi, v× nÕu kh«ng sÏ chØ lµm cho
ng−êi häc lóng tóng vµ c¶n trë ng−êi häc nhËn thÊy ®−îc môc tiªu chñ yÕu.
* M«®un ®−îc viÕt theo ng«n ng÷ chÝnh x¸c, râ rµng vµ theo nhÞp ®é cña ng−êi häc:
§Æc
tr−ng nµy rÊt quan träng bëi v× m«®un lµ tµi liÖu tù häc cã h−íng dÉn, ch¾c ch¾n sÏ
kh«ng hiÖu qu¶ nÕu nã ®−îc viÕt rÊt khã hiÓu vµ ng«n ng÷ kh«ng chÝnh x¸c. Néi dung
cña m«®un
ph¶i ®−îc viÕt chÝnh x¸c, kh«ng cho phÐp cã bÊt kú th«ng tin sai lÖch nµo. V× vËy khi
so¹n th¶o m«®un cÇn cã sù hîp t¸c cña nhiÒu nhµ chuyªn m«n giái. MÆt kh¸c m«®un ®µo
t¹o ph¶i nh»m c¸ nh©n ho¸ viÖc häc tËp, ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn c¸ nh©n cña ng−êi häc vÒ
tr×nh ®é nhËp häc, kh¶ n¨ng tiÕp thu, môc ®Ých häc tËp vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ løa tuæi, thêi
gian,…
* M«®un ®−îc ®¸nh gi¸ liªn tôc vµ hiÖu qu¶, ®ång thêi khuyÕn khÝch viÖc häc cña ng−êi
häc:
Môc tiªu ®−îc x¸c ®Þnh râ rµng vµ c¸c ho¹t ®éng häc cÇn ®−îc tæ chøc chu ®¸o ®Ó ®¹t
®−îc môc tiªu chÝnh lµ ®éng lùc kÝch thÝch viÖc häc cña ng−êi häc. HÖ thèng c«ng cô
kiÓm tra ®¸nh
4
gi¸ ®−îc cung cÊp ®Çy ®ñ gióp ng−ßi häc chñ yÕu tù kiÓm tra ®¸nh gi¸. Nh÷ng c«ng cô
kiÓm tra ®¸nh gi¸ nµy cßn cã ý nghÜa b¶o ®¶m chu tr×nh kÝn cña mét qu¸ tr×nh d¹y häc cô
thÓ; mèi quan hÖ gi÷a GV vµ ng−êi häc ®−îc thiÕt lËp th−êng xuyªn ngay c¶ khi kh«ng cã
sù hiÖn diÖn cña GV. §¸nh gi¸ liªn tôc ®Ó “nh¾c nhë chuÈn mùc”, ®Ó gi¶m søc Ðp t©m lÝ,
®Ó gia t¨ng ®éng c¬ häc tËp. ViÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong m«®un ®−îc chia nhá trong suèt
qu¸ tr×nh häc m«®un vµ chñ yÕu h−íng tíi kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng h×nh thµng kü n¨ng cña
ng−êi häc. §¸nh gi¸ trong
®µo t¹o theo m«®un kh«ng nh»m ®¸nh tr−ît ng−êi häc, nã ®−îc thùc hiÖn theo nhÞp ®é
ng−êi häc, nã n»m trong chÝnh tiÕn tr×nh nhËn thøc vµ nã chÝnh lµ néi dung ®µo t¹o.
* M«®un cÇn t¹o c¬ héi ®Ó trao ®æi gi÷a nh÷ng ng−êi häc víi nhau: M«®un nªn ®−îc
so¹n
th¶o theo c¸ch t¹o lËp mét mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ng−êi häc vµ ng−¬× häc cã thÓ “®µm
tho¹i”
®−îc víi m«®un theo c¸ch riªng cña m×nh. Ng−êi häc cã thÓ tiÕp cËn trùc tiÕp víi c¸c phÇn
h−íng dÉn, chØ dÉn, gi¶i thÝch v.v.... Nh÷ng chØ dÉn, khuyÕn c¸o gióp ng−êi häc ®Þnh
h−íng vµ
®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña b¶n th©n (vÝ dô nh÷ng chØ dÉn vÒ tµi liÖu tham kh¶o, nh÷ng
khuyÕn c¸o vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®äc thªm).
* Môc tiªu vµ c¸c ho¹t ®éng cña m«®un ph¶i ®−îc kÕt hîp chÆt chÏ: Sù kÕt hîp ë ®©y
cã
nghÜa lµ sù nèi kÕt kÕ tiÕp cña mét m« h×nh nhiÒu ho¹t ®éng ®Ó ng−êi häc cã thÓ tÝch
luü kü n¨ng vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt. C¸c m« h×nh häc tËp ®−îc kÕt hîp chÆt chÏ lµ rÊt cÇn
thiÕt v× chóng kh¾c s©u h¬n kiÕn thøc vµ kü n¨ng cho ng−êi häc vµ chóng còng lµ ®iÒu
kiÖn tiªn quyÕt ®èi víi nhiÖm vô häc tËp ®−îc x¸c ®Þnh, bëi v× sù quan t©m hµng ®Çu
cña m«®un lµ viÖc gia t¨ng c¸c yÕu tè ph−¬ng ph¸p - nã quan t©m chñ yÕu ®Õn viÖc lµm
thÕ nµo gióp ng−êi häc ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu mµ m«®un ®· x¸c ®Þnh.
* M«®un ®−îc so¹n th¶o ph¶i hÊp dÉn vµ l«i cuèn ®−îc ng−êi häc: TÊt c¶ c¸c ph−¬ng tiÖn
cã
s½n ®Òu ph¶i lµm cho m«i tr−êng häc tËp lý thó vµ hÊp dÉn khi ng−êi häc sö dông. Ng−êi
sö dông m«®un cã thÓ nhËn thÊy nhiÒu t×nh huèng hÊp dÉn ë mét møc ®é nµo ®ã vµ
ch¾c ch¾n
kh«ng bao giê nhµm ch¸n.
C¸c ho¹t ®éng häc tËp ®−îc thùc hiÖn trong m«®un cÇn h−íng ng−êi häc vµo c¸c t×nh
huèng thùc tiÔn. M«®un còng cung cÊp nh÷ng gîi ý cho ng−êi häc tù so¹n th¶o nh÷ng dù ¸n
riªng vµ ®¶m tr¸ch nh÷ng ho¹t ®éng míi nh»m kÕt hîp ®−îc gi÷a lý thuyÕt vµ thùc hµnh.
Mét
m«®un tèt kh«ng chØ v× kÕt qu¶ nhËn thøc, mµ cßn v× c¸ch häc hiÖu qu¶ ®em l¹i gi¸ trÞ
häc tËp cho c¸ nh©n.
4. CÊu tróc cña
m«®un
CÊu tróc chung cña m«®un ®−îc thÓ hiÖn ë s¬ ®å sau:
5
Vµo Th©n Ra
Tiªu Môc ChØ dÉn KiÓm Bµi KiÓm Ho¹t KiÓm KhuyÕn
®Ò tiªu sö dông tra tr−íc ®äc tra trung ®éng tra sau c¸o, chØ
gian nhãm dÉn
6
ng−êi thiÕt kÕ m«®un, th× ng−êi häc cã thÓ nh¶y qua m«®un ®ã vµ ®i vµo m«®un kÕ
tiÕp. NÕu kh«ng ®¹t ®iÓm tiªu chuÈn quy ®Þnh th× ph¶i nghiªn cøu m«®un.
- Bµi ®äc: §©y lµ néi dung chÝnh mµ ng−êi häc cÇn ph¶i häc. Néi dung nµy ph¶i phï hîp
víi
môc tiªu ®· ®Ò ra cña
m«®un.
- KiÓm tra trung gian: KiÓm tra nµy ®−îc ghi ®iÓm bëi ng−êi sö dông sau khi so s¸nh
víi
h−íng dÉn tr¶ lêi cña ng−êi thiÕt kÕ m«®un. NÕu kh«ng ®¹t ®−îc kÕt qu¶ mong ®îi, ng−êi
häc ph¶i nghiªn cøu l¹i bµi ®äc sau khi trao ®æi víi GV h−íng dÉn.
- Ho¹t ®éng nhãm: Ho¹t ®éng nµy gióp ng−êi häc cã dÞp trao ®æi nh÷ng hiÓu biÕt cña
m×nh
sau khi nghiªn cøu bµi ®äc víi nh÷ng ng−êi kh¸c vµ ®−îc kiÓm tra nh÷ng hiÓu biÕt cña
m×nh víi sù trî gióp cña GV.
- KiÓm tra sau: Gièng nh− c¸c bµi kiÓm tra kh¸c, bµi kiÓm tra sau còng cã phÇn h−íng dÉn
tr¶
lêi ®Ó söa lçi cho c©u tr¶ lêi cña ng−êi häc vµ lµ mét th«ng b¸o vÒ møc ®é ®· ®¹t ®−îc cña
ng−êi sö dông tr−íc khi cã thÓ ®i vµo m«®un kÕ tiÕp. Bµi kiÓm tra sau ph¶i bao qu¸t tÊt c¶
c¸c môc tiªu cña m«®un, ph¶i ®¸nh gi¸ ®−îc nh÷ng ®Ò môc trong m«®un, ph¶i ®−îc ghi
®iÓm mét c¸ch kh¸ch quan vµ lµ c«ng cô ®¸ng tin cËy ®Ó ®o l−êng sù tiÕn bé häc tËp cña
ng−êi häc.
- KhuyÕn c¸o, chØ dÉn: Dùa vµo kÕt qu¶ cña bµi kiÓm tra sau, nh÷ng khuyÕn c¸o, chØ
dÉn cho
ng−êi häc vÒ kÕt qu¶ häc tËp m«®un ®−îc ®−a ra. NÕu ®¹t ®iÓm tiªu chuÈn th× ng−êi
häc cã thÓ chuyÓn sang m«®un kh¸c, nÕu kh«ng ®¹t ®iÓm tiªu chuÈn th× ng−êi häc ph¶i
nghiªn cøu l¹i m«®un.