Professional Documents
Culture Documents
-2-
ظهُز شزَف رلى 2.14.2:5صادر فٍ 25يٍ رجة 2535
( 22طثتًثز )3114تتُفُذ انماَىٌ رلى 76.::انًتؼهك تًذوَح
1
انشغم
ــــــــــــــ
حُلٔي هلل ٝكي،ٙ
حُطخرغ حَُ٘٣ق – ريحهِ6ٚ
(ٓلٔي رٖ حُلٖٔ رٖ ٓلٔي رٖ ٓٞ٣ق هللا )ٚ٤ُٝ
٣ؼِْ ٖٓ ظَٗ٤ٜخ حَُ٘٣ق ٌٛح ،أٓٔخ ٙهللا ٝأػِ أَٓ ٙأٗ٘خ6
ر٘خء ػِ ٠حُيٓظٔ٤ٓ٫ٝ ٍٞخ حُل،ٚ٘ٓ 14ٝ 22 ٖ٤ِٜ
أٛيٍٗخ أَٓٗخ حَُ٘٣ق رٔخ 6٢ِ٣
٘٣لٌ َ٘٘٣ٝرخُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ،ػوذ ظَٗ٤ٜخ حَُ٘٣ق ٌٛح ،حُوخٍٗ ٕٞهْ 21.55حُٔظؼِن
رٔيٗٝش حُ٘ـًَٔ ،خ ٝحكن ػِٓ ٚ٤ـِْ حُٔٔظ٘خٍٓٝ ٖ٣ـِْ حُ٘ٞحد.
ٝكٍَ رظطٞحٕ كٍ ٖٓ 53 ٢ؿذ ٓ 55( 5323زظٔزَ .)2114
ٝهؼ ٚرخُؼطق6
حُ َ٣ُٞح،ٍٝ٧
ح٠ٓ٩خء 6اىٍ ْ٣ؿط.ٞ
-4-
تصذَز
ر٘خء ػِ ٠حُوطخرخص حٌُِٔ٤ش حُٔخٓ٤ش ُٜخكذ حُـُ٬ش حُِٔي ٓلٔي حُٔخىّ ٗ َٜٙهللا
ٝأ٣ي6ٙ
" ....اٗ٘خ ٗلغ حُلٌٓٞش ٝحُزَُٔخٕ ػِ ٠حَٓ٩حع ربهَحٍ ٓيٗٝش ٗـَ ػ٣َٜش ،ط٘ـغ
ػِ ٠حٓ٫ظؼٔخٍ ٝحُظ٘ـًٔ ،َ٤خ أٗ٘خ ٗيػً ٞخكش حًَُ٘خء ح٫ؿظٔخػ ٖ٤٤اُ ٠اهخٓش ِْٓ حؿظٔخػ،٢
حٌُ٣ ١ؼي ٖٓ ٓوٓٞخص حُؼوش ك ٢حٓ٫ظؼٔخٍ ٝكلِ."ٙ
"ٗ ُٖٝ ....ظٌٖٔ ٖٓ ط٘ـ َ٤حُلجخص حُٞحٓؼش ٖٓ ٗزخر٘خ ا ٫رظلو٤ن حُظ٘ٔ٤ش ح٫هظٜخى٣ش،
حُظ ٢طظَ ٍ٘٤ٛش رللِ حٓ٫ظؼٔخٍ ،ػْ حٓ٫ظؼٔخٍ ،ػْ حٓ٫ظؼٔخٍ ،حٌُٓ ١ؤظَ أػَٔ ٖٓ أؿَ
اُحكش ػٞحثو ،ٚكظ َ٤ٜ٣ ٠حُٔـَد إ ٗخء هللا ٍٗٝخ ًزَ٤ح ُٗ٪ظخؽ ٝهِن حُؼَٝحصًُٝ ،ي ٓخ
٣ظطِذ حُ٫ظِحّ رلٖٔ طير َ٤حُ٘ؤٕ حُؼخّٝ ،حَٓ٩حع رخ٬ٛ٩كخص حُؼٔ٤وشٝ ...طؤ َ٤ٛحُٔوخ٫ٝص
ٝحُظًَ ِ٤ػِ ٠حُوطخػخص حُظُ٘ ٢خ كٜ٤خ ٓئ٬ٛصٝ ،ط٘خكٔ٤ش ٝاٗظخؿ٤شٝ ،حُ٘ ٜٝٞرخُظ٘ٔ٤ش
حُوَ٣ٝشٓ ،ئًيٝ ٖ٣ؿٞد اهَحٍ حُوخٗ ٕٞحُظ٘ظَٟ٪ُ ٢ٔ٤حدٓٝ ،يٗٝش ػ٣َٜش ُِ٘ـَ٣ ،ؼَف
كٜ٤خ ًَ ٖٓ حُٔٔظؼَٔ ٝحُؼخَٓ كوٞهٜٔخ ٝحُظِحٓخطٜٔخ ٓٔزوخًُٝ ،ي كٗ ٢طخم ٓ٤ؼخم ط٠خٓ٘٢
حؿظٔخػٗ ٢خَٓ".
ٝأ٣خٗخ رؤٕ حُؼَٔ ِ٤ٓٝش أٓخٓ٤ش ٖٓ ٓٝخثَ ط٘ٔ٤ش حُز٬ى٤ٛٝ ،خٗش ًَحٓش حٔٗ٩خٕ،
ٝحُ٘ ٜٝٞرٔٔظٞح ٙحُٔؼٝ ٢٘٤طلو٤ن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘خٓزش ٓ٫ظوَحٍ ٙحُؼخثِٝ ٢طويٓ ٚح٫ؿظٔخػ٢؛
ٝحهظ٘خػخ ٖٓ إٔ ٗ ٌَُ ٌٕٞ٣و ٚكن حٓ٫ظلخىس ٖٓ حَُٔحكن حُؼخٓش ٝحُٔـخٗ٤ش ك٢
حُظ٘ـٝ ،َ٤إٔ ٌٕٞ٣أ٠٣خ ُ ٚحُلن كٗ ٢ـَ ٘٣خٓذ كخُظ ٚحُٜل٤ش ٓٝئ٬ٛطٜٓٝ ٚخٍحطٚ؛ ٝػِ٠
إٔ ٣وظخٍ رٌَ كَ٣ش ِٓحُٝش ػِٔ ٚأ ٝأ٘ٗ ١خ٣ ٫ ١لَٓ ٚحُوخٕٗٞ؛
ٍٝػ٤خ ُظؤ َ٤ٛح٫هظٜخى حُ ٢٘١ٞحٌُ٣ ١لظَ ٌٓخٗش َٓٓٞهش ك ٢حهظ٤خٍحص حُٔـَد
ح٫هظٜخى٣شٝ ،ح ػظزخٍ٘٤ٍٛ ٙخ رخُلَ ٙػِ ٠حٛ٫ظٔخّ رخُٔوخ٫ٝص حُٜـَٝ ٟحُٔظٓٞطش ،حُظ٢
طٌَ٘ ٓؼظْ حُ٘ٔ٤ؾ ح٫هظٜخىٝ ،١حُظ٣ ٫ ٢ول ٠ػِ ٠أكي حُي ٍٝحُٜخّ حٌُ ١طِؼز ٚك٤ٓ ٢يحٕ
حُظ٘ـ َ٤ػِ ٠حُوٜٙٞ؛
ٍٝػ٤خ ُِٔو خُٝش حُلي٣ؼش رخػظزخٍٛخ هِ٤ش حهظٜخى٣ش ٝحؿظٔخػ٤ش طظٔظغ رخكظَحّ كن حٌُِٔ٤ش
حُوخٛش ٝ ،طِِّ رخكظَحّ ًَحٓش حٌُ٘٣ ٖ٣ظـِ ٕٞرٜخ ٟٔٝخٕ كوٞه ْٜحُلَى٣ش ٝحُـٔخػ٤شًٔ ،خ
طؼَٔ ػِ ٠طلو٤ن حُظويّ ح٫ؿظٔخػٝ ٢ح٫هظٜخىٔٓ ،١خٔٛش ك ٢حُؼَحء حُٝ ،٢٘١ٞرخُظخُ ٢ا٣ـخى
ٓ٘خٛذ ٗـَ ؿي٣يس؛
ٝحػظزخٍح ُٔخ ُل٠خثَ حٜٗ٩خص ٝحُظ٘خٝ ٍٝحُلٞحٍ ٖٓ آػخٍ ا٣ـخر٤ش ػِ ٠طلي٣غ ك٠خء
حُ ؼ٬هخص ح٫ؿظٔخػ٤ش ىحهَ حُٔوخُٝش ٝك ٢ػخُْ حُ٘ـَٔٓ ،خ ٔ٣ظٞؿذ حػظٔخى أٓخُ٤ذ ؿي٣يس
ُِظٞح َٛر ٖ٤حًَُ٘خء ح٫هظٜخىٝ ٖ٤٣ح٫ؿظٔخػ ،ٖ٤٤طؤهٌ رؼ ٖ٤ح٫ػظزخٍ اًَحٛخص حُٔوخُٝش
رخُ٘ٔزش ُِظَ٘٣ؼخص حُٔوخٍٗش ٓٝظطِزخص حُظ٘خكٔ٤ش ،هيٓش ُٓ٬ظؼٔخٍ ٝحٗ٩ظخؽ ٖٓ أؿَ حهظٜخى
هٝ ١ٞهخىٍ ػِ ٠حُٔ٘خكٔش ٝػِٞٓ ٠حؿٜش طلي٣خص حُؼُٔٞشٞٓٝ ،حًزش حُظؤ َ٤ٛح٫هظٜخى١
ٝح٫ؿظٔخػ٢؛
-3-
ٝىػٔخ ٤ُ٥خص حُلٞحٍ ٝحُظٜخُق ،ػ٘ي اػخٍس حُٔٔخ َ١حُٔظؼِوش رظٔ٣ٞش ِٗحػخص حُ٘ـَ
حُلَى٣ش أ ٝحُـٔخػ٤شٝ ،حُظ ٢طؤهٌ رؼ ٖ٤ح٫ػظزخٍ ح٧ػَحف ٓٝزخىة حُؼيٍ ٝحٜٗ٩خف ك٢
حُٜٔ٘ش؛
ٗٝظَح ُِي ٍٝحٓ٧خٓ ٢حُٔ٘ ١ٞرخُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش
ُ٨ؿَحءٌُٜٗٞ ،خ أَ١حكخ كخػِش ك ٢طط َ٣ٞح٫هظٜخى حُٔٓ ،٢٘١ٞخ ٣وظ ٢٠ا٬٣ءٛخ ح٤ٔٛ٧ش حُظ٢
طِ٤ن ر ٜخٔ٤ٓ٫ٝ ،خ ٖٓ ه ٍ٬حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش ،رخػظزخٍٛخ كوخ ٖٓ حُلوٞم حٓ٧خٓ٤شًُٝ ،ي
ك٤ٓ ٢خم ٓ٘ظْ ٘ٓٝظظْ ٝاُِحٌٓ٣ ،٢ظٔ١ ٢خرؼخ ٓئٓٔخط٤خٝ ،ػًِ ٠خكش حُٔٔظ٣ٞخص ،كظ٠
طٔخ ْٛك ٢آػخٍ ا٣ـخر٤ش ػِ ٠حُؼ٬هخص ح٫ؿظٔخػ٤ش ىحهَ حُٔوخُٝش ٝك ٢ػخُْ حُ٘ـَ؛
ٝطؼِِ٣ح ُِويٍحص حُظؼخهي٣ش َُ١٨حف ح٫ؿظٔخػ٤ش ُِ٘ ٜٝٞرخ٫طلخه٤خص حُـٔخػ٤ش ُِ٘ـَ،
ٝحَُكغ ٖٓ ىٌٓٝ ٍٝخٗش حُلَهخء ح٫ؿظٔخػ ،ٖ٤٤طَٓ٤وخ ُٔزيا حُٔوخُٝش ٝحُ٘وخرش حُٔٞح٘١ش رٔخ
ٌ٣لَ حُ٘ ٜٝٞرظَٝف حُؼَٔ ٝطلٔ ٖ٤ر٤جظٝ ،ٚطٞك َ٤حُٜلش ٝحُٔٓ٬ش ك ٢أٓخًٖ حُؼَٔ؛
ٝحكظَحٓخ ُِلوٞم ٝحُلَ٣خص حُظٜ٘ٔ٠٣ ٢خ حُيٓظُ ٍٞؼخُْ حُ٘ـَ ػٝ٬س ػِٓ ٠زخىة
كوٞم حٔٗ٩خٕ ًٔخ ٓ ٢ٛظؼخٍف ػِٜ٤خ ػخُٔ٤خٝ ،ح٫طلخه٤خص حُٜخىٍس ػٖ ٓ٘ظٔش حُؼَٔ حُي٤ُٝش
حُٜٔخىم ػِٜ٤خ ٖٓ َ١ف حُٔـَدٝ ،هخٛش حُٔظؼِوش رلَ٣ش حُؼَٔ ٝحُٔٔخٍٓش حُ٘وخر٤شٝ ،كن
حُظ٘ظٝ ْ٤حُظلخٝ ،ٝٝكن حُٔزخىٍس ٝحٌُِٔ٤شٝ ،كٔخ٣ش حَُٔأس ٝحُطلَ؛
ٝىػٔخ ُِؼو خكش حُؼٔخُ٤ش رخ٬١ع ح٧ؿَحء رٔوظِق حُٓٞخثَٝ ،ػٖ ٣َ١ن ٓٔؼِ ،ْٜ٤ػِ٠
ًخكش حُٔؼِٓٞخص ٝحُز٤خٗخص ٝحُٔؼط٤خص ،حُظٗ ٖٓ ٢ؤٜٗخ إٔ طٔخ ْٛك ٢حٍ٫طوخء رٟٞؼ٤ظْٜ
ٝطؤٝ ،ِْٜ٤ٛإٔ ط٘ ٜٞرخُٔوخُٝش.
طؤطٓ ٢يٗٝش حُ٘ـَ كٝ ٢هض ٔ٣ؼ ٠ك ٚ٤حُٔـَد اُ ٠كظق أٍٝحٕ حُظؤ َ٤ٛح٫هظٜخى١
ٝح ٫ؿظٔخػٓ٬ُ ،٢ظـخرش َُٛخٗخص حُظ٘ٔ٤ش ٍٝكغ طلي٣خص حُؼُٔٞش ٝحُظ٘خكٔ٤شُٝ ،لٔق حُٔـخٍ
أٓخّ حٓ٫ظؼٔخٍ حُ ٝ ٢٘١ٞح٧ؿ٘ز ٢ك ٢حُوطخع حُوخ٤ٔٛ٧ ،ٙش حُي ٍٝحُٔ٘ ١ٞرُ ٚز٘خء حهظٜخى
ػ.١َٜ
ُوي طْ اػيحى ٌٙٛحُٔيٗٝش رٔٔخٔٛش حُلخػِ ٖ٤ح٫هظٜخىٝ ٖ٤٣ح٫ؿظٔخػ ٖ٤٤حٌُ٣ ٖ٣ئٕٓ٘ٞ
أ٣خٗ خ ٍحٓوخ رخُي ٍٝحُٔ ًٍٞٞاُ ْٜ٤ك ٢طٞك َ٤حُٔ٘خم حُـ٤ي ُِؼ٬هخص حُ٘ـِ٤شًُٝ ،ي ك٤ٓ ٢خم
ًِٔش ؿُ٬ش حُِٔي ٓلٔي حُٔخىّ ٗ َٜٙهللا6
" ٣و٘٤خ ٓ٘خ رؤٜٗٔٓ ٚخ ًخٗض حَُ٘ ١ٝحُٔخى٣ش ٝحُٔخُ٤ش ٝحُوخٗ٤ٗٞش أٓخٓ٤ش ك ٢كلِ
حٓ٫ظؼٔخٍ ٝهِن ح٩ه٬ع ح٫هظٜخى ،١كبٜٗخ طظَ ٍ٘٤ٛش رظٞكَ حُٔ٘خم ح٫ؿظٔخػٝ ٢ػ٬هخص
حُ٘ـَ حُِٔٔ٤ش ٝحُظؼخ٤ٗٝش ٝحُظ٘خًٍ٤ش.
-1-
لاَىٌ رلى 76.::انًتؼهك تًذوَح انشغم
دَثاجح
إ طَ٘٣غ حُؼَٔ ٌٛح ،طظليى ٓؼخُٔ ٚرظٞحكوٓ ٚغ حُٔزخىة حٓ٧خٓ٤ش حُظ٣ ٢ليىٛخ حُيٓظ،ٍٞ
ٝرظطخروٓ ٚغ حُٔؼخ َ٤٣حُؼخُٔ٤شًٔ ،خ ط٘ ٚػِٜ٤خ ٓٞحػ٤ن ٤ٛؤس ح ْٓ٧حُٔظليس ٘ٓٝظٔخطٜخ
حُٔظوٜٜش ٝحُظُٜ ٢خ ِٛش رخُؼَٔ.
حُؼَٔ ِ٤ٓٝش أٓخٓ٤ش ٖٓ ٓٝخثَ ط٘ٔ٤ش حُز٬ى ٤ٛٝخٗش ًَحٓش حٔٗ٩خٕ ٝحُ٘ ٜٝٞرٔٔظٞحٙ
حُٔؼٝ ٢٘٤طلو٤ن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘خٓزش ٓ٫ظوَحٍ ٙحُؼخثِٝ ٢طويٓ ٚح٫ؿظٔخػ.٢
حُؼَٔ ُ ْ٤ر٠خػشٝ .حُؼخَٓ ُ ْ٤أىحس ٖٓ أىٝحص حٗ٩ظخؽ٣ ٫ٝ .ـ ،ُٞك ٢أ ١كخٍ ٖٓ
ح٧كٞحٍ ،إٔ ٔ٣خٍّ حُؼَٔ ك ٢ظَٝف ط٘وًَ ٖٓ ٚحٓش حُؼخَٓ.
حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش كن ٖٓ حُلوٞم حٓ٧خٓ٤ش ك ٢حُؼَٔ ٫ٝ ،طلٔٓ ٍٞخٍٓظ ٚىٕٝ
حٟط٬ع حُيُٝش ريٍٛٝخ ك ٢كٔخ٣ش حُؼَٔ ٝطلٔ ٖ٤ظَٝك٤ٛٝ ٚخٗش كوٞم حُؼخَٓ رٞحٓطش
ٗ ٜٙٞطَ٘٣ؼ٤ش ٝط٘ظ٤ٔ٤ش.
٣ٝـَ ١حُظلخ ٝٝرٌَ٘ ٓ٘ظظْ ٝاُِحٓٝ ٢ػِ ًَ ٠حُٔٔظ٣ٞخص ك ًَ ٢حُٔوخ٫ٝص
ٝحُوطخػخص حُوخٟؼش ٌُٜح حُوخٗ.ٕٞ
حُلَ٣ش حُ٘وخر٤ش كن ٖٓ حُلو ٞم حٓ٧خٓ٤ش ك ٢حُؼَٔ ،ط٘يٍؽ ٓٔخٍٓظٜخ ك ٢ا١خٍ حُٓٞخثَ
حُٔؼظَف رٜخ ُِؼٔخٍ ٝحُٔ٘ـُِِ ٖ٤يكخع ػٖ كوٞه ْٜحُٔخى٣ش ٝحُٔؼ٘٣ٞش ٜٓٝخُل ْٜح٫هظٜخى٣ش
ٝح٫ؿظٔخػ٤ش ٝحُٔ٤ٜ٘ش.
٣ٝظَطذ ػٖ ًُي رٜلش هخٛش ،طٞك َ٤حُلٔخ٣ش ُِٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخرٝ ٖ٤٤طٞك َ٤حَُ٘١ٝ
حُٔ٬ثٔش ُظٌٔ ٖٓ ْٜ٘٤حٟ٫ط٬ع ري ٍْٛٝحُظٔؼ ٢ِ٤ىحهَ حُٔوخُٝش ٝحُٔٔخٔٛش ك ٢ػِٔ٤ش حُظ٘ٔ٤ش
ح٫هظٜخى٣ش ٝح٫ؿظٔخػ٤ش ٝك ٢ر٘خء ػ٬هخص ٓ٤ٜ٘ش ِٓٔ٤ش طويّ ِٜٓلش حُؼٔخٍ ٝحُٔ٘ـِ ٖ٤ػِ٠
كي ٓٞحء.
(٤٘٣ٝي ٌٛح حُوخٗ ٕٞرؤ٤ش ٓٔخٔٛش حُلًَش حُ٘وخر٤ش حُٔـَر٤ش كٓ ٢ؼًَش حُظلَ َ٣حُ)٢٘١ٞ
طٌَٔ٣خ ُِلن ك ٢حُ ٘ـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُيٓظ٣ ،ٍٞلن ٌَُ ٗو ٚرِؾ ٖٓ حُوزٍٞ
ك ٢حُؼَٔ َ٣ٝؿذ ك ٢حُل ٍٜٞػِ ٌٕٞ٣ٝ ،ٚ٤هخىٍح ػِ ٠حُو٤خّ رٔ٣ٝ ٚؼ ٠كؼ ٬كِ١ ٢ز،ٚ
حٓ٫ظلخىس ٖٓ حَُٔحكن حُؼخٓش ٝحُٔـخٗ٤ش ػ٘ي حُزلغ ػٖ ػَٔ ٫ثن ٝاػخىس حُظؤٝ َ٤ٛحُظيٍ٣ذ
ٖٓ أؿَ طَه٤ش ٓلظِٔش.
ٌَُ ٗو ٚحُلن كٗ ٢ـَ ٘٣خٓذ كخُظ ٚحُٜل٤ش ٓٝئ٬ٛطٜٓٝ ٚخٍطٚ؛ ًٔخ ٣لن ُ ٚإٔ
٣وظخٍ ػِٔ ٚرٌَ كَ٣ش ٝإٔ ٔ٣خٍٓ ٚكٓ ٢ـٔٞع حُظَحد حُ.٢٘١ٞ
ٌٖٔ٣ٝإٔ طٔظل٤ي حُٔوخ٫ٝص حُوخٟؼش ٌُٜح حُوخٗٝ ٕٞحُظ ٢طٔخ ْٛرؤً ٢ز َ٤ك ٢اكيحع
كَ ٙحُؼَٔ حُوخٍس ٖٓ طٔ٬٤ٜص ٝحٓظ٤خُحص ٣ظْ طلي٣يٛخ ر٘ ٜٙٞهخٗ٤ٗٞش أ ٝط٘ظ٤ٔ٤ش ٝكن ٓخ
طوظ١ ٚ٤٠ز٤ؼظٜخ.
-2-
طؼظزَ حُٔو خُٝش هِ٤ش حهظٜخى٣ش ٝحؿظٔخػ٤ش طظٔظغ رخكظَحّ كن حٌُِٔ٤ش حُوخٛش ٝطِِّ
رخكظَحّ ًَحٓش حٌُ٘٣ ٖ٣ظـِ ٕٞرٜخ ٟٔٝخٕ كوٞه ْٜحُلَى٣ش ٝحُـٔخػ٤شًٔ ،خ طؼَٔ ػِ ٠طلو٤ن
حُظويّ ح٫ؿظٔخػ٧ ٢ؿَحثٜخ هخٛش كٔ٤خ ٣ظؼِن رؤٓ٘ ْٜحُٔخىٍٝ ١ػخ٣ش ٛلظ.ْٜ
طَ٘ٔ حُلوٞم حُظٜٜٗٞ٣ ٢خ ٌٛح حُوخٗٔٓ ٖٔ٠٣ٝ ٕٞخٍٓظٜخ ىحهَ حُٔوخُٝش ٝهخٍؿٜخ،
حُلوٞم حُٞحٍىس ك ٢حطلخه٤خص حُؼَٔ حُي٤ُٝش حُٜٔخىم ػِٜ٤خ ٖٓ ؿٜش ٖٓٝ ،ؿٜش أهَ،ٟ
حُلوٞم حُظ ٢طوَٛخ ح٫طلخه٤خص حٓ٧خٓ٤ش ُٔ٘ظٔش حُؼَٔ حُي٤ُٝش حُظ ٢طظ ٖٔ٠رخُو6ٜٙٞ
-حُلَ٣ش حُ٘وخر٤ش ٝح٩هَحٍ حُلؼُِ ٢لن حُظ٘ظٝ ْ٤حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش؛
٘ٓ -غ ًَ أٌٗخٍ حُؼَٔ ح٩ؿزخٍ١؛
-حُو٠خء حُلؼِ ٢ػِ ٠ط٘ـ َ٤ح١٧لخٍ؛
٘ٓ -غ حُظٔ ِ٤٤كٓ ٢ـخٍ حُظ٘ـٝ َ٤حُٖٜٔ؛
-حُٔٔخٝحس ك ٢ح٧ؿَ.
٣ٝظَطذ ػٖ ًُي رٜلش هخٛش حُؼَٔ ػِ ٠طٞك٤ي حُلي ح٧ىٗ٨ُ ٠ؿَ رٓ ٖ٤وظِق
حُوطخػخص رٜلش طيٍ٣ـ٤ش رظ٘خٓ ٍٝغ حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش حً٧ؼَ طٔؼ٨ُ ٬٤ؿَحء ٝحُٔ٘ـِ.ٖ٤
ًَ ٗو ٚكَ كٔٓ ٢خٍٓش أ٘ٗ ١خ٣ ٫ ١لَٓ ٚحُوخٗ.ٕٞ
٣ ٫ـٗ ١٧ ُٞو ٚإٔ ٘ٔ٣غ حُـ ٖٓ َ٤حُؼَٔ أَ٣ ٝؿٔ ٚػِ ٠حُؼَٔ ٟي ٓ٘٤جظ.ٚ
ٌٖٔ٣ٝإٔ ٘ٔ٣غ حُؼَٔ رٞحٓطش هَحٍ طظوٌ ٙحُِٔطش حُٔوظٜش ١زوخ ُِوخًُٗٝ ٕٞي ك ٢كخُش
حُْٔ رلوٞم حُـ َ٤أ ٝح٩ه ٍ٬رخٝ ٖٓ٧حُ٘ظخّ حُؼخٓ.ٖ٤
٘ٔ٣غ ًَ اؿَحء ٔ٣ظٜيف حٓظوَحٍ ح٧ؿَحء ك ٢حُؼَٔ ٩كي ٟحٓ٧زخد حُظخُ٤ش6
-حُٔ٘خًٍش كِٗ ٢حع ؿٔخػ٢؛
ٔٓ -خٍٓش كن حُظلخ ٝٝحُـٔخػ٢؛
-حُلَٔ أ ٝحٓٞٓ٧ش؛
-حٓظزيحٍ ػخَٓ رٜلش ٜٗخث٤ش ٝهغ ٟل٤ش كخىػش ٗـَ أًُٝ ٢ٜ٘ٓ َٝٓ ٝي هزَ ٜٗخ٣ش
ٓيس ٗوخٛظ.ٚ
٣ظؼ ٖ٤ح٬١ع ح٧ؿَحء ػٖ ٣َ١ن حُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخرٝ ٖ٤٤ك ٢ؿ٤خد ٛئ٫ء ػٖ ٣َ١ن
ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ػِ ًَ ٠حُٔؼِٓٞخص ٝحُز٤خٗخص حَُٔطزطش رٔخ 6٢ِ٣
-حُظـَ٤٤حص حُ٤ٌِ٤ٜش ٝحُظٌُ٘ٞٞؿ٤ش ُِٔوخُٝش هزَ حَُ٘ٝع ك ٢ط٘لٌٛ٤خ؛
-طير َ٤حُٔٞحٍى حُزَ٘٣ش ُِٔوخُٝش؛
-حُلِ٤ٜش ح٫ؿظٔخػ٤ش ُِٔوخُٝش؛
-حُوطش حٗ٩ظخؿ٤ش ُِٔوخُٝش.
-3-
ططزن ٓوظ٤٠خص ٌٛح حُوخٗ ٕٞك ًَ ٢أٍؿخء حُظَحد حُٝ ٢٘١ٞري ٕٝطٔ ِ٤٤ر ٖ٤ح٧ؿَحء
٣و ّٞػِ ٠أٓخّ حُُٔ٬ش أ ٝحُِ ٕٞأ ٝحُـْ٘ أ ٝح٩ػخهش أ ٝحُلخُش حُِٝؿ٤ش أ ٝحُؼو٤يس أ ٝحَُأ١
حُٔ٤خٓ ٢أ ٝحٗ٫ظٔخء حُ٘وخر ٢أ ٝح َٛ٧حُ ٢٘١ٞأ ٝح َٛ٧ح٫ؿظٔخػ.٢
ٝطؼظزَ حُلوٞم حُظ٣ ٢وَٛخ كيح أىٗ ٌٖٔ٣ ٫ ٠حُظ٘خٍُ ػ٘.ٚ
ك ٢كخُش ط٘خُع حُوٞحٗ ٖ٤طؼط ٠ح٣ُٞٝ٧ش ك ٢حُظطز٤ن ُِٔوظ٤٠خص حُوخٗ٤ٗٞش حً٧ؼَ كخثيس
ُ٨ؿَحء.
طَحػ ٠ك ٢ا١خٍ حُٔٔطَس حُٔظؼِوش رظٔ٣ٞش ِٗحػخص حُ٘ـَ حُلَى٣ش أ ٝحُـٔخػ٤ش حٍٞٓ٧
حُظخُ٤ش كٔذ طَط٤زٜخ6
ٓ -.Iوظ٤٠خص ٌٛح حُوخٗٝ ٕٞح٫طلخه٤خص ٝحُٔٞحػ٤ن حُي٤ُٝش ًحص حُِٜش حُٜٔخىم ػِٜ٤خ؛
-.IIح٫طلخه٤خص حُـٔخػ٤ش؛
-.IIIػوي حُ٘ـَ؛
-.IVحُوَحٍحص حُظلٌ٤ٔ٤ش ٝح٫ؿظٜخىحص حُو٠خث٤ش؛
-.Vحُؼَف ٝحُؼخىس ك ٢كخُش ػيّ طؼخٍٜٟخ ٓغ أكٌخّ حُوخٗٝ ٕٞحُٔزخىة حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ
أػٙ٬؛
-.VIحُوٞحػي حُؼخٓش ُِوخٕٗٞ؛
ٓ -.VIIزخىة ٝهٞحػي حٜٗ٩خف.
-4-
انكتاب انتًهُذٌ
انًادج 2
طَٔ ١أكٌخّ ٌٛح حُوخٗ ٕٞػِ ٠حٗ٧وخ ٙحَُٔطزط ٖ٤رؼوي ٗـَ ،أ٣خ ًخٗض َ١م ط٘ل،ٌٙ٤
١ٝز٤ؼش ح٧ؿَ حُٔوٍَ ك٤ًٝ ،ٚ٤ل٤ش أىحثٝ ،ٚأ٣خ ًخٕ ٗٞع حُٔوخُٝش حُظ٘٣ ٢لٌ حُؼوي ىحهِٜخ،
ٝهخٛش حُٔوخ٫ٝص حُٜ٘خػ٤ش ٝحُظـخٍ٣شٓٝ ،وخ٫ٝص حُٜ٘خػش حُظوِ٤ي٣شٝ ،حٓ٫ظـ٫٬ص
حُل٬ك٤ش ٝحُـخر٣ٞش ٝطٞحرؼٜخًٔ .خ طَٔ ١ػِ ٠حُٔوخ٫ٝص ٝحُٔئٓٔخص حُظخرؼش ُِيُٝش
ٝحُـٔخػخص حُٔلِ٤ش ،اًح ًخٗض طٌظٔ١ ٢خرؼخ ٘ٛخػ٤خ أ ٝطـخٍ٣خ أ ٝك٬ك٤خٝ ،ػِ ٠حُظؼخ٤ٗٝخص
ٝحًَُ٘خص حُٔيٗ٤شٝ ،حُ٘وخرخص ٝحُـٔؼ٤خص ٝحُٔـٔٞػخص ػِ ٠حهظ٬ف أٗٞحػٜخ.
ًٔخ طَٔ ١أكٌخّ ٌٛح حُوخٗ ٕٞػِ ٠حُٔ٘ـِ ٖ٤حٌُِ٣ ٖ٣حٜ٘ٓ ُٕٞٝش كَسٝ ،ػِ ٠هطخع
حُويٓخصٝ ،رٌَ٘ ػخّ ػِ ٠حٗ٧وخ ٙحٌُ ٖ٣حٍطزطٞح رؼوي ٗـَ٣ ٫ٝ ،يهَ ٗـِ ْٜكٗ ٢طخم
أ٘ٗ ١خ ٖٓ ١حُ٘٘خ١خص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ أػ.ٙ٬
انًادج 3
طَٔ ١أكٌخّ ٌٛح حُوخٗ ٕٞأ٠٣خ ػِ6٠
– 5حٗ٧وخ ٙحٌُ٠٣ ٖ٣ؼ ٕٞأٗلٔ ْٜكٓ ٢وخُٝش ٓخ ٍٖٛ ،اٗخٍس حُِر٘خء ٌُ٣ ٢ويٓٞح
آُ ْٜ٤وظِق حُويٓخصٞٓ ،حء ًخٕ ًُي رظٌِ٤ق ٖٓ ٍث ْ٤حُٔوخُٝش أ ٝرَٟخٙ؛
– 2حٗ٧وخ ٙحٌُ ٖ٣ػٜيص آُ ْٜ٤وخُٝش ٝحكيس رٔزخَٗس ٓوظِق حُزٞ٤ػخص ٝرظِو٢
ٓوظِق حُطِزخص ،اًح ًخٕ ٛئ٫ء حٗ٧وخٔ٣ ٙخٍٜٓ٘ٓ ٕٞظ ْٜكٓ ٢لَ ِٓٔظ ُْٜ ٚحُٔوخُٝش،
٣ٝظو٤ي ٕٝرخَُ٘ٝ ١ٝح٧ػٔ٘ش حُظ ٢طلَٜٟخ طِي حُٔوخُٝش؛
– 4ح٧ؿَحء حُٔ٘ظـِ ٖ٤رٔ٘خُُ.ْٜ
انًادج 4
طظَ كجخص ح٧ؿَحء ح٥طًًَٛ ٢خ ،هخٟؼش ٧كٌخّ حٗ٧ظٔش حٓ٧خٓ٤ش حُٔطزوش ػِٜ٤خ،
ٝحُظ ٌٖٔ٣ ٫ ٢رؤ ١كخٍ ٖٓ ح٧كٞحٍ ،إٔ طوَ ػٔخ ط٘ ٚػِٓ ٚ٤يٗٝش حُ٘ـَ ٖٓ ٟٔخٗخص6
– 5أؿَحء حُٔوخ٫ٝص ٝحُٔئٓٔخص حُؼٔ٤ٓٞش حُظخرؼش ُِيُٝش ٝحُـٔخػخص حُٔلِ٤ش؛
-5-
– 2حُزلخٍس2؛
– 4أؿَحء حُٔوخ٫ٝص حُٔ٘ـٔ٤ش3؛
– 3حُٜلل ٕٞ٤حُٔ4ٕٞ٤ٜ٘؛
– 1أؿَحء حُٜ٘خػش حُٔٔ٘٤خث٤ش5؛
– 2حُزٞحر ٕٞك ٢حُز٘خ٣خص حُٔؼيس ٌُِٔ٘.6٠
طو٠غ حُلجخص حًٌٍُٔٞس أػ٧ ،ٙ٬كٌخّ ٌٛح حُوخٗ ،ٕٞكٓ ًَ ٢خ ُْ َ٣ى حُ٘ ٚػِ ٚ٤ك٢
حٗ٧ظٔش حٓ٧خٓ٤ش حُٔطزوش ػِٜ٤خ.
٣و٠غ أ٠٣خ ٧كٌخّ ٌٛح حُوخٗ ،ٕٞح٧ؿَحء حُٔ٘ظـِ ٕٞك ٢حُٔوخ٫ٝص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ
ك ٌٙٛ ٢حُٔخىسٝ ،حٌُ ٫ ٖ٣طَٔ ١ر٘ؤٗ ْٜأٗظٔظٜخ حٓ٧خٓ٤ش.
ًٔخ ٣و٠غ ٧كٌخّ ٌٛح حُوخٗ ٕٞأؿَحء حُوطخع حُؼخّ حٌُ ١َٔ٣ ٫ ٖ٣ػِ ْٜ٤أ ١هخٗ.ٕٞ
انًادج 5
٣ليى هخٗ ٕٞهخ ١َٝٗ ٙحُظ٘ـٝ َ٤حُ٘ـَ حُٔظؼِوش رويّ حُزٞ٤ص حٌُ ٖ٣طَرط ْٜػ٬هش
ٗـَ رٜخكذ حُز٤ض.
٣ليى هخٗ ٕٞهخ ٙحُؼ٬هخص ر ٖ٤حُٔ٘ـِٝ ٖ٤ح٧ؿَحء ١َٝٗٝحُ٘ـَ ك ٢حُوطخػخص حُظ٢
طظٔ ِ٤رطخرغ طوِ٤يَٛ ١ف.
٣ؼظزَ ،كٓ ٢يُ ٍٞحُلوَس ح ٠ُٝ٧أػ٘ٓ ،ٙ٬ـ ٬ك ٢حُوطخع حٌُ٣ ١ظٔ ِ٤رطخرغ طوِ٤ي١
َٛفٗ ًَ ،و١ ٚز٤ؼِ٣ ٢ح ٍٝكَكش ٣ي٣ٝش رٔٔخػيس ُٝؿٝ ٚأٝ ُٚٞٛكَٝػٝ ،ٚرٔؼ٤ش
هٔٔش ٓٔخػي ٖ٣ػِ ٠حً٧ؼَ٣ٝ ،ظؼخ ٠١كَكظ ٚآخ رُِٔ٘ ٚأ ٝكٌٓ ٢خٕ ٘٣ظـَ رًُٝ ،ٚي هٜي
٘ٛغ حُٔ٘ظٞؿخص حُظوِ٤ي٣ش حُظ٤ٜ٣ ٢جٜخ ُ٬طـخٍ كٜ٤خ.
- 3حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ ك 24 ٢ؿٔخى ٟحُؼخٗ٤ش ٓ 45( 5443خٍّ )5555حٌُُٔ ٕٞوخٗ ٕٞحُظـخٍس حُزلَ٣ش ًٔخ
طْ طؼيٝ ِٚ٣طظٔ.ٚٔ٤
- 4ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ 5.21.113ر٘ؤٕ حُ٘ظخّ حٓ٧خُٓٔٔ ٢ظويٓ ٢حُٔوخ٫ٝص حُٔؼيٗ٤ش ًٔخ طْ طـٝ َٙ٤٤طظٔ،ٚٔ٤
حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2153رظخٍ٣ن ٍ 55ؿذ 41( 5441ىؿ٘زَ .4552 ٙ ،)5521
- 5حُوخٍٗ ٕٞهْ 25.53حُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق ٍهْ 5.51.5رظخٍ٣ن ٠ٍٓ ٖٓ 22خٕ 22( 5351كزَحَ٣
)5551حُٔظؼِن رخُ٘ظخّ حٓ٧خُِٜٓ ٢لل ٖ٤٤حُٔ ،ٖ٤٤ٜ٘حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 3454رظخٍ٣ن ٍ 3ر٤غ ح5352 ٍٝ٧
( 2أؿٔطْ .2515 ٙ ،)5551
- 6حُوخٍٗ ٕٞهْ 21.55حُٔظؼِن رظ٘ظ ْ٤حُٜ٘خػش حُٔٔ٘٤خطٞؿَحك٤ش حُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ 5.15.42
رظخٍ٣ن ١ً ٖٓ 25حُوؼيس 51( 5325كزَح ،)2115 َ٣حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 3442رظخٍ٣ن ١ً 55حُلـش 5325
(ٓ 51خٍّ .353 ٙ ،)2115
- 7ظ٣َٗ َ٤ٜق رٔؼخرش هخٍٗ ٕٞهْ 5.32.214رظخٍ٣ن ٞٗ 23حٍ 4( 5453أًظٞرَ٣ )5533ظؼِن رظؼٜي حُز٘خ٣خص
ٝطؤٓ ٚ٤ٜخًٖ ُِزٞحر ٖ٤ك ٢حُز٘خ٣خص حُٔؼيس ٌُِٔ٘ ،٠حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى ٌٍَٓ 4444رظخٍ٣ن ٞٗ 21حٍ
51( 5453أًظٞرَ .2411 ٙ ،)5533
- 51 -
طٔظؼ٘ٗ ٖٓ ٠طخم ططز٤ن ٌٛح حُوخٗ ،ٕٞرٔوظ ٚٗ ٠٠ط٘ظ٣ ،٢ٔ٤ظوٌ رؼي حٓظ٘خٍس
حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤ح٧ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤كجخص ٓ٤ٜ٘ش ٖٓ حُٔ٘ـِ.ٖ٤
طَحػ ٠ك ٢طلي٣ي حُلجخص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ أػ ٙ٬حَُ٘ ١ٝحُظخُ٤ش6
-إٔ ٌٕٞ٣حُٔ٘ـَ حُٔؼ٘ٗ ٢وٜخ ١ز٤ؼ٤خ؛
-أ٣ ٫ظؼي ٟػيى حٗ٧وخ ٙحٌُٔ٣ ٖ٣ظؼ ٖ٤ر ْٜهٔٔش أٗوخٙ؛
-أ٣ ٫ظـخ ُٝحُيهَ حُُِٔ٘٘ٔ ١ٞـَ حُٔؼ٘ ٢هْٔ َٓحص حُلٜش حُٔؼل٤ش ٖٓ حُ٣َ٠زش
ػِ ٠حُيهَ.
انًادج 6
طَٔ ١ػِ ٠حُٔٔظل٤ي ٖٓ ٖ٣حُظيٍ٣ذ ٖٓ أؿَ ح٩ىٓخؽ حًٌُٔٝ ،٢ٜ٘ح حُٔٔظل٤يٖٓ ٖ٣
حُظيٍؽ حُٔ ،٢ٜ٘حُٔوظ٤٠خص حُٔظؼِوش رخُظؼ ٞ٣ٞػٖ كٞحىع حُ٘ـَ ٝحَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش،7
ٝحُٔوظ٤٠خص حُظ ٢طٜ٘ٔ٠خ ٌٛح حُوخٗٝ ،ٕٞهخٛش كٔ٤خ ٣ظؼِن رٔيس حُ٘ـَٝ ،حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش،
ٝحُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خٝ ،أ٣خّ حَُحكش ٝح٧ػ٤خى ٝحُظوخىّ.
انًادج 7
٣ؼي أؿَ٤ح ًَ ٗو ٚحُظِّ رزٌٍ ٗ٘خ ٚ١حُٔ ،٢ٜ٘طلض طزؼ٤ش ٓ٘ـَ ٝحكي أ ٝػيس
ٓ٘ـُِ ،ٖ٤وخء أؿَ ،أ٣خ ًخٕ ٗٞػ٣َ١ٝ ،ٚوش أىحث.ٚ
٣ؼي ٓ٘ـٗ ًَ ٬و١ ٚز٤ؼ ٢أ ٝحػظزخٍ ،١هخٛخ ًخٕ أ ٝػخٓخٔ٣ ،ظؤؿَ هيٓخص
ٗوً ٚحطٝ ٢حكي أ ٝأًؼَ.
انًادج 8
٣ؼي ح٧ؿَحء حُٔ٘خٍ اُ ْٜ٤ك ٢حُلوَط ٖ٤حٝ ٠ُٝ٧حُؼخٗ٤ش ٖٓ حُٔخىس حُؼخٗ٤ش ك ٢كٌْ ٓي١َ٣
ٍٝإٓخء ٓئٓٔش ،طوغ ػِٔٓ ْٜ٤ئ٤ُٝش ططز٤ن أكٌخّ حٌُظخد حُؼخٌٗٛ ٖٓ ٢ح حُوخٗ ،ٕٞاًح ًخٗٞح
ْٛحٌُ٣ ٖ٣ليى٤ٗ ٕٝخرش ػٖ ٓ٘ـِٗ ١َٝٗ ،ْٜ٤ـَ ح٧ؿَحء ،حُٔوٍَس ك ٢حٌُظخد حُؼخٗ.٢
ًٔخ ٛ ٌٕٞ٣ئ٫ء ح٧ؿَحء ٓٔئ٤ٗ ،ٖ٤ُٝخرش ػٖ ٍث ْ٤حُٔوخُٝش حُظ ٢طؼخهيٝح ٓؼٜخ ،ػٖ
ططز٤ن ؿٔ٤غ أكٌخّ ٌٛح حُوخٗ ،ٕٞكٔ٤خ ٣ظؼِن رخ٧ؿَحء حٌُ ٖ٣ؿؼِٞح طلض آَط ،ْٜاًح ًخٕ
َ٣ؿغ اُٝ ْٜ٤كي ْٛأَٓ ط٘ـٝ ِْٜ٤طلي٣ي َٗٗ ١ٝـِٝ ،ْٜك.ِْٜٜ
- 8ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ ٣ 5.21.224ـ َ٤رٔوظ٠خ ٖٓ ٙك٤غ حٌَُ٘ حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ ك ١ً 21 ٢حُلـش
5431حُٔٞحكن 5523 ٞ٤ٗٞ٣ 21رخُظؼ ٞ٣ٞػٖ كٞحىع حُ٘ـًَٔ ،خ طْ طـٝ َٙ٤٤طظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى
2225رظخٍ٣ن ٞٗ 55حٍ ٓ 51( 5442خٍّ .141 ٙ ،)5524
- 55 -
انًادج 9
٣ؼظزَ أؿَحء ٓ٘ظـِ ٖ٤رٔ٘خُُ ،ْٜكٓ ٢يٌُٛ ٍٞح حُوخٗ ٖٓ ،ٕٞطٞكَ ك ْٜ٤حَُ٘١خٕ أىٗخ،ٙ
ى ٕٝىحع اُ ٠حُزلغ ػٖ ٝؿٞى أ ٝحٗظلخء ػ٬هش طزؼ٤ش هخٗ٤ٗٞش طَرط ْٜرٔ٘ـِ ٫ٝ ،ْٜػٖ ًْٜٗٞ
٘٣ظـِ ٕٞأ٘٣ ٫ ٝظـِٓ ٕٞزخَٗس ٝحػظ٤خى٣خ طلض اَٗحف ٓ٘ـِ ٫ٝ ،ْٜػٖ ً ٕٞحُٔلَ حٌُ١
٣ؼِٔ ٕٞكٝ ٚ٤حُٔؼيحص حُظٔ٣ ٢ظؼِٜٔٗٞخ ٌِٓخ ُ ْٜأ ٫ٝ ،٫ ٝػٖ ً٣ ْٜٗٞويٓ ،ٕٞاُ ٠ؿخٗذ
ٗـِ ٬ً ،ْٜأ ٝرؼ٠خ ٖٓ حُٔٞحى ح٤ُٝ٧ش حُظ٘٣ ٢ظـِ ٕٞرٜخ ،اًح ًخٗٞح ٘٣ظَ ٕٝطِي حُٔٞحى ٖٓ
ٓٔظ٘ـِ ٗـَ ػْ ٣ز٤ؼ ٚٗٞحُ٘٢ء حُٜٔٞ٘ع ،أ٣ ٝظِٜٔٔٗٞخ ٖٓ ٍٓٞى ٣ؼٔٓ ُْٜ ٚ٘٤ظ٘ـِ حُ٘ـَ
٣ٝلَ ٝػِ ْٜ٤حُظِٝى ٓ٘ ٫ٝ ،ٚػٖ ً٣ ْٜٗٞل ِٕٜٞرؤٗلٔ ْٜػِ ٠حُٔٞحى حٟ٩خك٤ش أ٫ ٝ
٣ل6ِٕٜٞ
– 5إٔ ٣ؼٜي اُ ْٜ٤رٜلش ٓزخَٗس أ ٝرٞحٓطش حُـ َ٤رؤٕ ٣ئىٝحُ ،وخء أؿَٗ ،ـُ ٬لٔخد
ٓوخُٝش ٝحكيس أ ٝػيس ٓوخ٫ٝص ٖٓ حُٔوخ٫ٝص حُٔز٘٤ش ك ٢حُٔخىس ح٠ُٝ٧؛
– 2إٔ ٘٣ظـِٞح آخ كَحىٝ ٟآخ رٔؼ٤ش ٓٔخػي ٝحكي أ ٝأُٝحؿ ْٜأ ٝأر٘خث ْٜؿَ٤
حُٔؤؿ.ٖ٣ٍٞ
انًادج :
٘ٔ٣غ ًَ ْٓ رخُلَ٣خص ٝحُلوٞم حُٔظؼِوش رخُٔٔخٍٓش حُ٘وخر٤ش ىحهَ حُٔوخُٝش ٝكن
حُوٞحٗٝ ٖ٤حٗ٧ظٔش حُـخٍ ١رٜخ حُؼَٔ ًٔخ ٘ٔ٣غ ًَ ْٓ رلَ٣ش حُؼَٔ رخُ٘ٔزش ُِٔ٘ـَ
٨ُٝؿَحء حُٔ٘ظُِٔٔ ٖ٤وخُٝش.
ًٔخ ٘ٔ٣غ ً َ طٔ ِ٤٤ر ٖ٤ح٧ؿَحء ٖٓ ك٤غ حُُٔ٬ش ،أ ٝحُِ ،ٕٞأ ٝحُـْ٘ ،أ ٝح٩ػخهش ،أٝ
حُلخُش حُِٝؿ٤ش ،أ ٝحُؼو٤يس ،أ ٝحَُأ ١حُٔ٤خٓ ،٢أ ٝحٗ٫ظٔخء حُ٘وخر ،٢أ ٝح َٛ٧حُ ،٢٘١ٞأٝ
ح َٛ٧ح٫ؿظٔخػٗ ٖٓ ٌٕٞ٣ ،٢ؤٗ ٚهَم أ ٝطلَ٣ق ٓزيا طٌخكئ حُلَ ،ٙأ ٝػيّ حُٔؼخِٓش
رخُٔؼَ كٓ ٢ـخٍ حُظ٘ـ َ٤أ ٝطؼخٜ٘ٓ ٢١شٔ٤ٓ٫ ،خ كٔ٤خ ٣ظؼِن رخٓ٫ظويحّٝ ،اىحٍس حُ٘ـَ
ٝط٣ُٞؼٝ ،ٚحُظٌ ٖ٣ٞحُٔٝ ،٢ٜ٘ح٧ؿَٝ ،حُظَه٤شٝ ،حٓ٫ظلخىس ٖٓ حٓ٫ظ٤خُحص ح٫ؿظٔخػ٤ش،
ٝحُظيحر َ٤حُظؤى٣ز٤شٝ ،حُل ٖٓ َٜحُ٘ـَ.
٣ظَطذ ػٖ ًُي رٜلش هخٛش ٓخ 6٢ِ٣
– 5كن حَُٔأس ك ٢ارَحّ ػوي حُ٘ـَ؛
٘ٓ – 2غ ًَ اؿَحء طٔ٣ ١ِ٤٤و ّٞػِ ٠حٗ٫ظٔخء ،أ ٝحُ٘٘خ ١حُ٘وخر٨ُ ٢ؿَحء؛
– 4كن حَُٔأسٓ ،ظِٝؿش ًخٗض أ ٝؿٓ َ٤ظِٝؿش ،ك ٢حٔ٠ٗ٫خّ اُٗ ٠وخرش ٓ٤ٜ٘ش،
ٝحُٔ٘خًٍش ك ٢اىحٍطٜخ ٝطَٔٛ٤٤خ.
انًادج 21
٘ٔ٣غ طٔو َ٤ح٧ؿَحء ٧ىحء حُ٘ـَ هَٜح أ ٝؿزَح.
- 52 -
انًادج 22
٫طل ٍٞأكٌخّ ٌٛح حُوخٗ ٕٞى ٕٝططز٤ن ٓوظ٤٠خص حٗ٧ظٔش حٓ٧خٓ٤ش ،أ ٝػوي حُ٘ـَ ،أٝ
حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ ،٢أٓ ٝخ ؿَ ٟػِ ٚ٤حُؼَف ٖٓ أكٌخّ أًؼَ كخثيس
ُ٨ؿَحء.
انًادج 23
٣ؼخهذ حُٔ٘ـَ ػٖ ٓوخُلش أكٌخّ حُٔخىس 5أػ ٙ٬رـَحٓش ٖٓ 51.111اُ41.111 ٠
ىٍٝ .ْٛك ٢كخُش حُؼٞى ،ط٠خػق حُـَحٓش حًٌٍُٔٞس أػ.ٙ٬
ػ٘ي ٓوخُلش ح٧ؿ٧ َ٤كٌخّ حُلوَس ح ٖٓ ٠ُٝ٧حُٔخىس 5أػ ،ٙ٬طظوٌ ك ٢كو ٚػوٞرش
حُظٞه٤ق ُٔيس 3أ٣خّٝ .ك ٢كخُش طٌَحٍُ٘ ٙلْ حُٔوخُلش ه ٍ٬حُٔ٘ش ،طظوٌ ك ٢كو ٚػوٞرش
حُظٞه٤ق ُٔيس ٓٞ٣ 51خ.
ٝك ٢كخُش طٌَحٍُ٘ ٙلْ حُٔوخُلش َُِٔس حُؼخُؼش ٌٖٔ٣ ،كٜٗ ِٜٚخث٤خ ػٖ حُ٘ـَ.
٣ؼخهذ حُٔ٘ـَ ػٖ ٓوخُلش أكٌخّ حُٔخىس 51أػ ٙ٬رـَحٓش ٖٓ 21.111اُ41.111 ٠
ىٍٝ .ْٛك ٢كخُش حُؼٞى ،ط٠خػق حُـَحٓش ٝحُلٌْ رلزْ طظَحٝف ٓيط ٚر 2 ٖ٤أ٣خّ 4ٝأٗ َٜأٝ
ربكيٛ ٟخط ٖ٤حُؼوٞرظ.ٖ٤
- 54 -
انكتاب األول; االتفالُاخ انًتؼهمح تانشغم
انًادج 24
كظَس ح٫هظزخٍ ٢ٛحُلظَس حُظ ٌٖٔ٣ ٢هُٜ٬خ ٧كي حُطَك ٖ٤اٜٗخء ػوي حُ٘ـَ ربٍحىط ٚىٕٝ
أؿَ اهطخٍ ٫ٝطؼ.ٞ٣ٞ
ؿ َ٤أٗ ٚاًح ه ٠٠ح٧ؿ َ٤أٓزٞػخ ك ٢حُ٘ـَ ػِ ٠ح٧هَ ،ك ٌٖٔ٣ ٬اٜٗخء كظَس ح٫هظزخٍ
ا ٫رؼي ٓ٘ل ٚأكي أؿِ ٢ح٩هطخٍ حُظخُٓ ،ٖ٤٤خ ُْ َ٣طٌذ هطؤ ؿٔٔ٤خ6
ٖ٤ٓٞ٣ -هزَ حٜٗ٩خء ،اًح ًخٕ ٖٓ كجش ح٧ؿَحء حٌُ٣ ٖ٣ظوخ ٕٟٞأؿ ٍْٛٞرخُ ،ّٞ٤أٝ
حٓ٧زٞع ،أ ًَ ٝهٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ؛
-ػٔخٗ٤ش أ٣خّ هزَ حٜٗ٩خء ،اًح ًخٕ ٖٓٔ ٣ظوخ ٕٟٞأؿ ٍْٛٞرخَُٜ٘؛
-اًح ك َٜح٧ؿٗ ٖٓ َ٤ـِ ،ٚرؼي حَٜٗحّ كظَس حهظزخٍ ،ٙى ٕٝإٔ ٜ٣يٍ ػ٘ ٚهطؤ
ؿٔٝ ،ْ٤ؿزض ُ ٚحٓ٫ظلخىس ٖٓ أؿَ اهطخٍ ٌٖٔ٣ ٫إٔ طوَ ٓيط ٚػٖ ػٔخٗ٤ش أ٣خّ.
انًادج 25
طليى كظَس ح٫هظزخٍ رخُ٘ٔزش ُِؼوٞى ؿ َ٤حُٔليىس حُٔيس ًٔخ 6٢ِ٣
-ػ٬ػش أٗ َٜرخُ٘ٔزش ُٝ َ١٨أٗزخْٜٛ؛
ٜٗٝ َٜٗ -ق رخُ٘ٔزش ُِٔٔظويٖٓ٤؛
-هٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ رخُ٘ٔزش ُِؼٔخٍ.
ٌٖٔ٣طـي٣ي كظَس ح٫هظزخٍ َٓس ٝحكيس.
ٌٖٔ٣ ٫إٔ طظـخ ُٝكظَس ح٫هظزخٍ ،رخُ٘ٔزش ُِؼوٞى حُٔليىس حُٔيس ،حُٔيى حُظخُ٤ش6
ٓٞ٣ -خ ٝحكيح ػٖ ًَ أٓزٞع ٗـَ ػِ ٠أ ٫طظؼي ٟأٓزٞػ ٖ٤رخُ٘ٔزش ُِؼوٞى حُٔزَٓش ُٔيس
طوَ ػٖ ٓظش أَٜٗ؛
َٜٗ -ح ٝحكيح رخُ٘ٔزش ُِؼوٞى حُٔزَٓش ُٔيس طلٞم ٓظش أٗ.َٜ
ٌٖٔ٣حُ٘ ٚك ٢ػوي حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ ٢ػِٓ ٠يى أهَ
ٖٓ حُٔيى حًٌٍُٔٞس أػ.ٙ٬
- 53 -
حُزخد حُؼخٗ 6٢اٗ٘خء ػوي حُ٘ـَ
انًادج 26
طظٞهق ٛلش ػوي حُ٘ـَ ػِ ٠حَُ٘ ١ٝحُٔظؼِوش رظَح ٢ٟحُطَكٝ ،ٖ٤رؤ٤ِٛظٜٔخ ُِظؼخهي،
ٝرٔلَ حُؼويٝ ،رٔززًٔ ،ٚخ كيىٛخ هخٗ ٕٞحُ٫ظِحٓخص ٝحُؼوٞى.
ك ٢كخُش ارَحّ ػوي حُ٘ـَ ًظخرشٝ ،ؿذ طلَ َٙ٣كٗ ٢ظٞٓ ٖ٣َ٤هغ ػِٜٔ٤خ ٖٓ َ١ف
ح٧ؿٝ َ٤حُ ٔ٘ـَ ٜٓٝخىم ػِٛ ٠لش آ٠خثٜٔخ ٖٓ هزَ حُـٜش حُٔوظٜش٣ٝ ،لظلع ح٧ؿَ٤
رؤكي حُ٘ظ.ٖ٣َ٤
انًادج 27
٣زَّ ػوي حُ٘ـَ ُٔيس ؿٓ َ٤ليىس ،أُٔ ٝيس ٓليىس ،أٗ٩ ٝـخُ ٗـَ ٓؼ.ٖ٤
ٌٖٔ٣ارَحّ ػوي حُ٘ـَ ٓليى حُٔيس ك ٢حُلخ٫ص حُظ ٌٖٔ٣ ٫ ٢إٔ طٌ ٕٞكٜ٤خ ػ٬هش حُ٘ـَ
ؿٓ َ٤ليىس حُٔيس.
- 51 -
انًادج 29
ٌٖٔ٣اػزخص ػوي حُ٘ـَ رـٔ٤غ ٓٝخثَ ح٩ػزخص.
اًح ًخٕ ػوي حُ٘ـَ ػخرظخ رخٌُظخرش أػل ٍّٞٓ ٖٓ ٢حُظٔـ.َ٤
انًادج 2:
اًح َ١أ طـ َ٤٤ػِ ٠حُٟٞؼ٤ش حُوخٗ٤ٗٞش ُِٔ٘ـَ ،أ ٝػِ ٠حُطز٤ؼش حُوخٗ٤ٗٞش ُِٔوخُٝش،
ٝػِ ٠ح٧ه ٚرٔزذ حٍ٩ع ،أ ٝحُز٤غ ،أ ٝح٩ىٓخؽ ،أ ٝحُوٜٛٞش ،كبٕ ؿٔ٤غ حُؼوٞى حُظ٢
ًخٗض ٓخٍ٣ش حُٔلؼ ٍٞكظ ٠طخٍ٣ن حُظـ ،َ٤٤طظَ هخثٔش ر ٖ٤ح٧ؿَحء ٝر ٖ٤حُٔ٘ـَ حُـي٣ي ،حٌُ١
٣وِق حُٔ٘ـَ حُٔخرن ك ٢حُ٫ظِحٓخص حُٞحؿزش ُ٨ؿَحءٝ ،هخٛش كٓ ٢خ ٣ظؼِن رٔزِؾ ح٧ؿ،ٍٞ
ٝحُظؼ٠٣ٞخص ػٖ حُل ٖٓ َٜحُ٘ـَٝ ،حُؼطِش حُٔئى ٟػٜ٘خ.
٣لظلع ح٧ؿ َ٤حَُٔطز ٢رؼوي ٗـَ ؿٓ َ٤ليى حُٔيس ٝحٌُ٣ ١ظْ ٗوِ ٚك ٢ا١خٍ حُلًَش
حُيحهِ٤ش ىحهَ حُٔئٓٔش أ ٝحُٔوخُٝش أٓ ٝـٔٞػش حُٔوخ٫ٝص ًخًَُ٘خص حُوخر٠ش ،ر٘لْ حُلوٞم
ٝحٌُٔخٓذ ح ُ٘خٗجش ػٖ ػوي ٗـًُِٝ ٚي رـ ٞحُ٘ظَ ػٖ حُِٜٔلش أ ٝحُلَع أ ٝحُٔئٓٔش حُظ٢
٣ظْ طؼ ٚ٘٤٤رٜخٝ ،ػٖ حُٜٔخّ حُٔٔ٘يس آُ ٚ٤خ ُْ ٣ظلن حُطَكخٕ ػِِٓ ٠ح٣خ أًؼَ كخثيس ُ٨ؿ.َ٤
انًادج 31
ٌٕٞ٣ح٧ؿٔٓ َ٤ئ ٫ٝك ٢ا١خٍ ٗـِ ٚػٖ كؼِ ،ٚأ ٝأٛخُ ،ٚأ ٝطو ،َٙ٤ٜأ ٝػيّ
حكظ٤خ.ٚ١
انًادج 32
ٔ٣ظؼَ ح٧ؿٝ٧ َ٤حَٓ حُٔ٘ـَ ،كٗ ٢طخم حُٔوظ٤٠خص حُوخٗ٤ٗٞش أ ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش ،أ ٝػوي
حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ.٢
ٔ٣ظؼَ ح٧ؿ َ٤أ٠٣خ ُِ٘ ٜٙٞحُٔ٘ظٔش ٧ه٬ه٤خص حُٜٔ٘ش.
انًادج 33
٣ـذ ػِ ٠ح٧ؿ َ٤حُٔلخكظش ػِ ٠ح٤ٗ٧خء ٝحُٓٞخثَ حُِٔٔٔش اُُِ ٚ٤و٤خّ رخُ٘ـَٓ ،غ ٍىٛخ
رؼي حٗظٜخء حُ٘ـَ حًٌُِ ١ق ر.ٚ
ٔ٣ؤٍ ح٧ؿ َ٤ػٖ ٤ٟخع ح٤ٗ٧خءٝ ،حُٓٞخثَ حُٔخُلش حًٌَُ ،أ ٝطِلٜخ ،اًح طزُِ ٖ٤وخ ٢ٟرٔخ
ُِٓ ٖٓ ٚطش طوي٣َ٣ش ،إٔ حُ٤٠خع أ ٝحُظِق ٗخطـخٕ ػٖ هطب ح٧ؿًٔ ،َ٤خ ُٗ ٞظؾ حُ٤٠خع أٝ
حُظِق ػٖ حٓظؼٔخٍ ح٤ٗ٧خء أ ٝحُٓٞخثَ ك ٢ؿ َ٤حُ٘ـَ حُٔؼيس ُ ،ٚأ ٝهخٍؽ أٝهخص حُ٘ـَ.
ٔ٣ ٫ؤٍ ح٧ؿ َ٤اًح ًخٕ حُظِق أ ٝحُ٤٠خع ٗخطـ ٖ٤ػٖ كخىع كـخث ،٢أ ٝهٞس هخَٛس.
- 52 -
٘٣زـ ٢ػِ ٠ح٧ؿ ،َ٤ػ٘ي طـٓ َ٤٤لَ اهخٓظ ،ٚإٔ ٣طِغ حُٔ٘ـَ ػِ ٠ػ٘ٞحٗ ٚحُـي٣ي آخ ٣يح
ر٤ي أ ٝرٞحٓطش ٍٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ حٗ٩ؼخٍ رخُظ.َٛٞ
انًادج 34
٣لن ُ٨ؿَحء حٓ٫ظلخىس ٖٓ رَحٓؾ ٓل ٞح٤ٓ٧ش ٖٓٝطٌٔٓ ٖ٣ٞظَٔ.
طليى ر٘ ٚط٘ظ٤ًٝ ١َٝٗ ٢ٔ٤ل٤خص حٓ٫ظلخىس ٖٓ ٌٛح حُظٌ.ٖ٣ٞ
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ ِْٔ٣ح٧ؿ َ٤رطخهش ٗـَ.
٣ـذ إٔ طظ ٖٔ٠رطخهش حُ٘ـَ حُز٤خٗخص حُظ ٢طليى ر٘ ٚط٘ظ.8٢ٔ٤
٣ـذ طـي٣ي رطخهش حُ٘ـَ ًِٔخ كيع طـ َ٤٤كٛ ٢لش ح٧ؿ َ٤حُٔ٤ٜ٘ش ،أ ٝكٓ ٢زِؾ ح٧ؿَ.
انًادج 35
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،رٜلش ػخٓش ،إٔ ٣ظوٌ ؿٔ٤غ حُظيحر َ٤حُُٓ٬ش ُلٔخ٣ش ٓٓ٬ش ح٧ؿَحء
ٛٝلظًَٝ ،ْٜحٓظُ ،ْٜي ٟه٤خٓ ْٜرخٗ٧ـخٍ حُظ٘٣ ٢ـِٜٗٝخ طلض آَطٝ ،ٚإٔ َٜٔ٣ػِ٠
َٓحػخس كٖٔ حُِٔٞى ٝح٧ه٬م حُلٔ٤يسٝ ،ػِ ٠حٓظظزخد ح٥ىحد حُؼخٓش ىحهَ حُٔوخُٝش.
٣ـذ ػِ ٚ٤أ٠٣خ ح٬١ع ح٧ؿَحء ًظخرشُ ،ي ٟط٘ـِ ،ْٜ٤ػِ ٠حُٔوظ٤٠خص حُٔظؼِوش
رخُٔٞح٤ٟغ حُظخُ٤شٝ ،ػِ ًَ ٠طـ٣ َ٤٤طَأ ػِٜ٤خ6
-حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٜٗٞٔ٠ٓٝخ ػ٘ي ٝؿٞىٛخ؛
-حُ٘ظخّ حُيحهِ٢؛
ٞٓ -حه٤ض حُ٘ـَ؛
-أٓخُ٤ذ ططز٤ن حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش؛
-حُٔوظ٤٠خص حُوخٗ٤ٗٞش ٝحُظيحر َ٤حُٔظؼِوش رللع حُٜلش ٝحُٔٓ٬شٝ ،رخُٞهخ٣ش ٖٓ هطَ
ح٫٥ص9؛
-طٞحٍ٣ن أىحء ح٧ؿَٞٓٝ ،حه٤ظٌٓٝ ،ٚخٕ أىحثٚ؛
ٍ -هْ حُظٔـ َ٤رخُٜ٘يٝم حُٔ٠ُِ ٢٘١ٞخٕ ح٫ؿظٔخػ٢؛
-حُ٤ٜجش حُٔئٓ٘ش ٟي كٞحىع حُ٘ـَ ٝحَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش.
ٍ َّٞٓٓ - 8هْ ٛ 2.04.422خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي حُز٤خٗخص حُظ٣ ٢ـذ
إٔ طظٜ٘ٔ٠خ رطخهش حُ٘ـَ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس ٘٣ 4( 5321خ.3 ٙ ،)2111 َ٣
- :حٗظَ حُٔٞحى 245اٌُٛ ٖٓ 433 ٠ح حُوخٗ .ٕٞهخٍٕ ًٌُي ٓغ حُوَحٍ حُ ١َ٣ُٞحٌُ ١طؼ ٖ٤رٔٞؿز ٚحُظيحر َ٤حُؼخٓش
حُٔظؼِوش رخُٞهخ٣ش ٝحُ٘ظخكش ٝحُٔطزوش ػِ ٠ؿٔ٤غ حُٔئٓٔخص حُظ ٢طظؼخ ٠١كٜ٤خ ٜٓ٘ش طـخٍ٣ش أ٘ٛ ٝخػ٤ش أ ٝكَس،
حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2155رظخٍ٣ن ٍ 25ر٤غ حُؼخٗ٘٣ 52( 5432 ٢خ.542 ٙ ،)5514 َ٣
- 53 -
انًادج 36
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ػيّ طِٔ ْ٤رطخهش حُ٘ـَ أ ٝػيّ طـي٣يٛخ ٝكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس
24؛
-ػيّ ط ٖ٤ٔ٠رطخهش حُ٘ـَ أ ١ر٤خٕ ٖٓ حُز٤خٗخص حُٔليىس ر٘ ٚط٘ظ.٢ٔ٤
٣ظٌٍَ ططز٤ن حُـَحٓش كٔذ ػيى ح٧ؿَحء حٌُ ُْ ٖ٣طَحع ك ٢كو ْٜأكٌخّ حُٔخىس ،24
ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع ٓزِؾ حُـَحٓخص 21.111ىٍ.ْٛ
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ ح٬١ع ح٧ؿَحء ُي ٟط٘ـ ِْٜ٤ػِ٠
حُز٤خٗخص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 23أػٝ ٙ٬ػِ ًَ ٠طـ٣ َ٤٤طَأ ػِٜ٤خ.
ط٠خػق حُـَحٓش حُٔظَطزش ػِٓ ٠وخُلش ٓوظ٤٠خص حُٔخىس 23ك ٢كخُش حُؼٞى ،اًح طْ
حٍطٌخد ٗلْ حُلؼَ ىحهَ حُٔ٘ش حُٔٞحُ٤ش ُٜي ٍٝكٌْ ٜٗخث.٢
انًادج 37
اًح ٗ ٚػوي حُ٘ـَ ػِ ٠طلٔ َ٤ح٧ؿً َ٤لخُش١ ،زوض ػِ ٌٙٛ ٠حٌُلخُش أكٌخّ ٌٙٛحُٔخىس
ٝحُٔٞحى 41ٝ 25ٝ 24ٝ 23أىٗخ.ٙ
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ِْٔ٣ح٧ؿ ٬ٛٝ َ٤ػٖ حٌُلخُشٝ ،إٔ ٔٔ٣ي ٓـٓ ٬طخروخ
ٌُِِ٘٤خص حُٔوٍَس ٖٓ َ١ف حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،طز ٖ٤ك ٚ٤حُؼِٔ٤خص حُٔظؼِوش
رخٌُلخُش.10
انًادج 38
اًح ًخٗض حٌُلخُش طظٌ٘ٓ ٖٓ ٕٞيحصٝ ،ؿذ أ ٫طظ ٖٔ٠ا ٫هٔ٤خ طٜيٍٛخ حُيُٝش ،أٝ
طلظ ٠رٔ٠خٜٗخ.
انًادج 39
٣ـذ ا٣يحع حٌُلخُش ُي٘ٛ ٟيٝم ح٣٩يحع ٝحُظير ،َ٤ك ٢أؿَ هٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ ٖٓ طخٍ٣ن
طِْٔ حُٔ٘ـَ ُٜخ٣ٝ ،ـذ إٔ ٘٣خٍ اٌُٛ ٠ح ح٣٩يحع ك ٢حُٔـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 22
أػٝ ،ٙ٬إٔ ٣ؼزض ًُي رٜ٘خىس ا٣يحع ،طٟٞغ ٍ ٖٛاٗخٍس حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
- 54 -
انًادج 3:
ٓ ٌٖٔ٣ ٫ل ذ حٌُلخُش ً ٬أ ٝرؼ٠خ ا ٫رَ ٠ٟحُٔ٘ـَ ٝح٧ؿٓ َ٤ؼخ ،أ ٝر٘خء ػِ ٠كٌْ
طٜيٍ ٙحُٔلٌٔش.
انًادج 41
طو ٜٚحٌُلخ ُش أٓخٓخ ٓ٫ظ٤لخء كوٞم حُٔ٘ـَ ٝكوٞم ح٧ؿ٤خٍ حٌُ ٖ٣هي ٞ٣هؼ ٕٞكـِح
ر٣ ٖ٤ي٣ .ٚ٣ؼظزَ رخ ٬١رلٌْ حُوخٗ ًَ ،ٕٞكـِ ٞ٣هغ ُي٘ٛ ٟيٝم ح٣٩يحع ٝحُظير.َ٤
انًادج 42
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ػيّ ٓٔي حُٔـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 22أ ٝػيّ ط ٚ٘٤ٔ٠حُز٤خٗخص حُٔوٍَ
طو٤٤يٛخ كٚ٤؛
-ػيّ طِٔ ْ٤حُ َٛٞػٖ حٌُلخُش حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 22؛
-ػيّ َٓحػخس ح٧ؿَ ٝحَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜٔ٤خ ك ٢حُٔخىس ٝ ،24حُظ ٢طِِّ حُٔ٘ـَ
رب٣يحع حٌُلخُش حُٔوٍَس ك ٢طِي حُٔخىس؛
-ػيّ ٝؿٞى ٜٗخىس ح٣٩يحع حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ،24أ ٝػيّ ٟٝؼٜخ ٍٖٛ
اٗخٍس حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ؛
-كـِ حُ٘وٞى أ ٝحُٔ٘يحص ،حُظ ٢طْ طِٜٔٔخ ػِٓ ٠ز َ٤حٌُلخُش ،أ ٝحٓظؼٔخُٜخ ُـَٝ
ٗو ،٢ٜأُٔ ٝي حكظ٤خؿخص حُٔوخُٝش.
- 22طْ ٗٔن حُز٘ي ح ٖٓ ٍٝ٧حُٔخىس 42أػ ٙ٬رٔٞؿذ حُٔخىس حُلَ٣يس ٖٓ حُوخٍٗ ٕٞهْ 34.12رلٌف حُويٓش
حُؼٌَٔ٣ش حُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ 5.12.244رظخٍ٣ن ٍ ٖٓ 24ر٤غ ح 53( 5324 ٍٝ٧أرَ،)2113 َ٣
حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1155رظخٍ٣ن ٍ 1ر٤غ ح٥هَ 24( 5324أرَ.5244 ٙ ،)2113 َ٣
- 55 -
– 4كظَس ٓخ هزَ ٟٝغ حُلخَٓ كِٜٔخٓٝ ،خ رؼيٝ ،ٙكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُٔخىط 512ٝ 513 ٖ٤أىٗخٙ؛
– 3كظَس حُؼـِ حُٔئهض حُ٘خطؾ ػٖ كخىػش ٗـَ أ٢ٜ٘ٓ َٝٓ ٝ؛
– 1كظَحص طـ٤ذ ح٧ؿ َ٤حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔٞحى 233ٝ 231ٝ 233أىٗخٙ؛
ٓ – 2يس حَٟ٩حد؛
– 3ح٩ؿ٬م حُوخُِٗٔ ٢ٗٞوخُٝش رٜلش ٓئهظش.
ؿ َ٤إٔ ػوي حُ٘ـَ ٓليى حُٔيس٘٣ ،ظ ٢ٜرلِ ٍٞح٧ؿَ حُٔليى ُ ،ٚرَٜف حُ٘ظَ ػٖ
ح٧كٌخّ حُٞحٍىس أػ.ٙ٬
- 21 -
– 5حٗ٫ظٔخء حُ٘وخر ٢أٔٓ ٝخٍٓش ٜٓٔش حُٔٔؼَ حُ٘وخر٢؛
– 2حُٔٔخٔٛش ك ٢أٗ٘طش ٗوخر٤ش هخٍؽ أٝهخص حُ٘ـَ ،أ ٝأػ٘خء طِي حٝ٧هخص ،رَ٠ٟ
حُٔ٘ـَ أ ٝػٔ ٬رٔوظ٤٠خص حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ٢؛
ِ١ – 4ذ حُظَٗ٤ق ُٔٔخٍٓش ٜٓٔش ٓ٘يٝد ح٧ؿَحء ،أٔٓ ٝخٍٓش ٌٙٛحُٜٔٔش ،أٝ
ٓٔخٍٓظٜخ ٓخروخ؛
– 3طويٟ ٌٟٞٗ ْ٣ي حُٔ٘ـَ ،أ ٝحُٔ٘خًٍش ك ٢ىػخٟ ٟٝي ،ٙكٗ ٢طخم ططز٤ن
ٓوظ٤٠خص ٌٛح حُوخٕٗٞ؛
– 1حُؼَم ،أ ٝحُِ ،ٕٞأ ٝحُـْ٘ ،أ ٝحُلخُش حُِٝؿ٤ش ،أ ٝحُٔٔئ٤ُٝخص حُؼخثِ٤ش ،أٝ
حُؼو٤يس ،أ ٝحَُأ ١حُٔ٤خٓ ،٢أ ٝح َٛ٧حُ ،٢٘١ٞأ ٝح َٛ٧ح٫ؿظٔخػ٢؛
– 2ح٩ػخهش ،اًح ُْ ٗ ٖٓ ٌٖ٣ؤٜٗخ إٔ طل ٍٞى ٕٝأىحء ح٧ؿ َ٤حُٔؼخم ُ٘ـَ ٘٣خٓز ٚىحهَ
حُٔوخُٝش.
انًادج 48
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ـَ ح طوخً اكي ٟحُؼوٞرخص حُظؤى٣ز٤ش حُظخُ٤ش ك ٢كن ح٧ؿٍ٫ َ٤طٌخر ٚهطؤ ؿَ٤
ؿٔ6ْ٤
– 5حٌٗ٩حٍ؛
– 2حُظٞر٤ن؛
– 4حُظٞر٤ن حُؼخٗ ،٢أ ٝحُظٞه٤ق ػٖ حُ٘ـَ ٓيس ٫طظؼي ٟػٔخٗ٤ش أ٣خّ؛
– 3حُظٞر٤ن حُؼخُغ ،أ ٝحُ٘وَ آُِٜ ٠لش ،أٓ ٝئٓٔش أهَ ٟػ٘ي ح٫هظ٠خءٓ ،غ َٓحػخس
ٌٓخٕ ٌٓ٘ ٠ح٧ؿ.َ٤
ططزن ػِ ٠حُؼوٞرظ ٖ٤حُٞحٍىط ٖ٤ك ٢حُلوَط ٌٙٛ ٖٓ 3ٝ 4 ٖ٤حُٔخىس ٓوظ٤٠خص حُٔخىس 22
أىٗخ.ٙ
انًادج 49
٣ظزغ حُٔ٘ـَ ر٘ؤٕ حُؼو ٞرخص حُظؤى٣ز٤ش ٓزيأ حُظيٍؽ ك ٢حُؼوٞرش ُٚ ٌٖٔ٣ٝ .رؼي حٓظ٘لخً ٌٙٛ
حُؼوٞرخص ىحهَ حُٔ٘ش إٔ ٣و ّٞرل َٜح٧ؿَ٤؛ ٣ٝؼظزَ حُل َٜك ٌٙٛ ٢حُلخُش كٓ ٬ٜزٍَح.
انًادج 4:
طؼظزَ رٔؼخ رش أهطخء ؿٔٔ٤ش ٌٖٔ٣إٔ طئى ١اُ ٠حُل ،َٜح٧هطخء حُظخُ٤ش حَُٔطٌزش ٖٓ
َ١ف ح٧ؿ6َ٤
-حٍطٌخد ؿ٘لش ٓخٓش رخَُ٘ف ،أ ٝحٓ٧خٗش ،أ ٝح٥ىحد حُؼخٓشٛ ،يٍ ر٘ؤٜٗخ كٌْ ٜٗخث٢
ٓٝخُذ ُِلَ٣ش؛
-اك٘خء َٓ ٓٗ ٢ٜ٘ظؾ ػُِ٘ٔ ٍَٟ ٚوخُٝش؛
- 25 -
-حٍطٌخد ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش ىحهَ حُٔئٓٔش أ ٝأػ٘خء حُ٘ـَ6
-حَُٔهش؛
-ه٤خٗش حٓ٧خٗش؛
-حٌَُٔ حُؼِ٘٢؛
-طؼخٓ ٢١خىس ٓويٍس؛
-ح٫ػظيحء رخَُ٠د؛
-حُٔذ حُلخىف؛
ٍ -ك ٞاٗـخُ ٗـَ ٖٓ حهظٜخ ٚٛػٔيح ٝريٓ ٕٝزٍَ؛
-حُظـ٤ذ ريٓ ٕٝزٍَ ً٧ؼَ ٖٓ أٍرؼش أ٣خّ أ ٝػٔخٗ٤ش أٜٗخف ّٞ٣ه ٍ٬ح٩ػ٘ ٢ػَ٘
َٜٗح؛
-اُلخم ٍَٟؿٔ ْ٤رخُظـِ٤ٜحص أ ٝح٫٥ص أ ٝحُٔٞحى ح٤ُٝ٧ش ػٔيح أٗ ٝظ٤ـش أٛخٍ
كخىف؛
-حٍطٌخد هطب ٗ٘ؤص ػ٘ ٚهٔخٍس ٓخى٣ش ؿٔٔ٤ش ُِٔ٘ـَ؛
-ػيّ َٓحػخس حُظؼِٔ٤خص حُ ُّ٬حطزخػٜخ ُللع حُٔٓ٬ش ك ٢حُ٘ـَ ٓ٬ٓٝش حُٔئٓٔش
طَطزض ػٜ٘خ هٔخٍس ؿٔٔ٤ش؛
-حُظلَ ٞ٣ػِ ٠حُلٔخى؛
-حٓظؼٔخٍ أ ٞٗ ١ع ٖٓ أٗٞحع حُؼ٘ق ٝح٫ػظيحء حُزيٗ ٢حُٔٞؿٟ ٚي أؿ َ٤أ٘ٓ ٝـَ أٝ
ٖٓ ٞ٘٣د ػُ٘ ٚؼَهِش ٓ َ٤حُٔوخُٝش.
٣وٓ ّٞلظٖ حُ٘ـَ ك ٌٙٛ ٢حُلخُش ح٧هَ٤س رٔؼخ٘٣ش ػَهِش ٓ َ٤حُٔئٓٔش ٝطلَٓ َ٣لَ٠
ر٘ؤٜٗخ.
انًادج 51
٣ؼي ٖٓ ر ٖ٤ح٧هطخء حُـٔٔ٤ش حَُٔطٌزش ٟي ح٧ؿَ١ ٖٓ َ٤ف حُٔ٘ـَ أٍ ٝثْ٤
حُٔوخُٝش أ ٝحُٔئٓٔشٓ ،خ 6٢ِ٣
-حُٔذ حُلخىف؛
-حٓظؼٔخٍ أٞٗ ١ع ٖٓ أٗٞحع حُؼ٘ق ٝح٫ػظيحء حُٔٞؿٟ ٚي ح٧ؿَ٤؛
-حُظلَٕ حُـ٘ٔ٢؛
-حُظلَ ٞ٣ػِ ٠حُلٔخى.
ٝطؼظزَ ٓـخىٍس ح٧ؿُ٘ َ٤ـِ ٚرٔزذ أكي ح٧هطخء حُٞحٍىس ك ٌٙٛ ٢حُٔخىس ك ٢كخُش ػزٞص
حٍطٌخد حُٔ٘ـَ ٩كيحٛخ ،رٔؼخرش ك َٜطؼٔل.٢
- 22 -
انًادج 52
٣لن ُِطَف حُٔظ ،ٍَ٠ك ٢كخُش اٜٗخء حُطَف ح٥هَ ُِؼوي طؼٔل٤خٓ ،طخُزظ ٚرخُظؼٞ٣ٞ
ػٖ حُ.ٍَ٠
ُِ ٌٖٔ٣ ٫طَك ٖ٤إٔ ٣ظ٘خُٓ ٫ويٓخ ػٖ كؤٜخ حُٔلظَٔ ك ٢حُٔطخُزش رخُظؼ٠٣ٞخص حُ٘خطـش
ػٖ اٜٗخء حُؼوي ٓٞحء ًخٕ حٜٗ٩خء طؼٔل٤خ أّ .٫
٨ُ ٌٖٔ٣ؿ َ ٤حٌُ ١ك َٜػٖ حُ٘ـَ ُٔزذ ٣ؼظزَ ٙطؼٔل٤خ حُِـٞء أُٓ ٠طَس حُِٜق
حُظٔ٤ٜي ١حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُلوَس ٖٓ 3حُٔخىس 142أىٗخ ٖٓ ٙأؿَ حَُؿٞع اُٗ ٠ـِ ٚأٝ
حُل ٍٜٞػِ ٠طؼ.ٞ٣ٞ
ك ٢كخُش حُل ٍٜٞػِ ٠طؼٞ٣ ،ٞ٣ٞهغ ط َ٤ٛٞحٓظٓ ّ٬زِؾ حُظؼَ١ ٖٓ ٞ٣ٞف ح٧ؿَ٤
ٝحُٔ ٘ـَ أٞ٘٣ ٖٓ ٝد ػٜ٘ٓ ٌٕٞ٣ٝ ،ٚخىهخ ػِٛ ٠لش آ٠خثَ١ ٖٓ ٚف حُـٜش حُٔوظٜش،
ٞ٣ٝهؼ ٚرخُؼطق حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
٣ؼظزَ ح٫طلخم حٌُ ١طْ حُظ َٛٞاُ ٚ٤ك ٢ا١خٍ حُِٜق حُظٔ٤ٜيٜٗ ١خث٤خ ٝؿ َ٤هخرَ ُِطؼٖ
أٓخّ حُٔلخًْ.
ك ٢كخُش طؼٌٍ أ ١حطلخم رٞحٓطش حُِٜق حُظٔ٤ٜي٣ ،١لن ُ٨ؿٍ َ٤كغ ىػ ٟٞأٓخّ
حُٔلٌٔش حُٔوظٜش ،حُظُٜ ٢خ إٔ طلٌْ ،ك ٢كخُش ػزٞص ك َٜح٧ؿ َ٤طؼٔل٤خ ،آخ ربٍؿخع
ح٧ؿ َ٤اُٗ ٠ـِ ٚأ ٝك ُٜٚٞػِ ٠طؼ ٞ٣ٞػٖ حُ٣ ٍَ٠ليى ٓزِـ ٚػِ ٠أٓخّ أؿَ َٜٗ
ٜٗٝق ػٖ ًَ ٓ٘ش ػَٔ أ ٝؿِء ٖٓ حُٔ٘ش ػِ ٠إٔ ٣ ٫ظؼيٓ ٟوق َٜٗ 42ح.
انًادج 53
اًح أٗ ٠ٜح٧ؿ َ٤ػوي حُ٘ـَ رٜلش طؼٔل٤ش ،ػْ طؼخهي ٓغ ٓ٘ـَ ؿي٣ي ،أٛزق ٌٛح حُٔ٘ـَ
ٓظ٠خٓ٘خ ٓؼ ٚك ٢طلَٔ حُٔٔئ٤ُٝش ػٖ حُ ٍَ٠حُ٬كن رخُٔ٘ـَ حُٔخرنًُٝ ،ي ك ٢ح٧كٞحٍ
حُظخُ٤ش6
– 5اًح ػزض أٗ ٚطيهَ ٖٓ أؿَ اهَحؽ ح٧ؿٗ ٖٓ َ٤ـِٚ؛
– 2اًح ٗـَ أؿَ٤ح ٓغ ػِٔ ٚأَٗٓ ٚطز ٢رؼوي ٗـَ؛
– 4اًح حٓظَٔ ك ٢ط٘ـ َ٤أؿ َ٤رؼي إٔ ػِْ أٗٓ ٚخ ُحٍ َٓطزطخ رٔ٘ـَ آهَ رٔٞؿذ ػوي
ٗـَ.
ط٘ظلٔٓ ٢ئ٤ُٝش حُٔ٘ـَ حُـي٣ي ك ٢حُلخُش ح٧هَ٤س ،اًح ػِْ رخ َٓ٧رؼي اٜٗخء ػوي حُ٘ـَ
رٜلش طؼٔل٤ش ٖٓ َ١ف ح٧ؿ ،َ٤آخ رلِ ٍٞأؿِ ٚاًح ًخٕ ٓليى حُٔيس ،أ ٝرخَٜٗحّ أؿَ
ح٩هطخٍ اًح ًخٕ ؿٓ َ٤ليى حُٔيس.
طو٠غ َُٔحهزش حُِٔطش حُو٠خث٤ش حُوَحٍحص حُظ٣ ٢ظوٌٛخ حُٔ٘ـَ ك ٢ا١خٍ ٓٔخٍٓش
ِٓطظ ٚحُظؤى٣ز٤ش.
- 24 -
انفزع انخانج; أجم اإلخطار
انًادج 54
ٌٕٞ٣اٜٗخء ػوي حُ٘ـَ ؿٓ َ٤ليى حُٔيس ،ربٍحىس ٓ٘لَىسٓ ،ز٘٤خ ػِ ٠حكظَحّ أؿَ
ح٩هطخٍٓ ،خ ُْ ٜ٣يٍ هطؤ ؿٔ ْ٤ػٖ حُطَف ح٥هَ.
٘٣ظْ أؿَ ح ٩هطخٍ ٓٝيط ٚرٔوظ ٠٠حُ٘ ٜٙٞحُظَ٘٣ؼ٤ش ،أ ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش ،أ ٝػوي حُ٘ـَ،
أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ ،٢أ ٝحُؼَف.
ٌٕٞ٣رخ ٬١روٞس حُوخٗ ١َٗ ًَ ،ٕٞك ٢ػوي حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أٝ
حُ٘ظخّ حُيحهِ ،٢أ ٝحُؼَف ٣ليى أؿَ ح٩هطخٍ كٓ ٢يس طوَ ػٔخ كيىط ٚحُ٘ ٜٙٞحُظَ٘٣ؼ٤ش،
أ ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش.
ٌٕٞ٣رخ ٬١ك ٢ؿٔ٤غ ح٧كٞحٍ ًَ َٗ٣ ١ليى أؿَ ح٩هطخٍ ك ٢أهَ ٖٓ ػٔخٗ٤ش أ٣خّ.
٣ؼل ٠حُٔ٘ـَ ٝح٧ؿٝ ٖٓ َ٤ؿٞد حُظو٤ي رؤؿَ ح٩هطخٍ ك ٢كخُش حُوٞس حُوخَٛس.
انًادج 55
٣زيأ َٓ٣خٕ أؿَ ح٩هطخٍ ٖٓ حُ ّٞ٤حُٔٞحُُ ٢ظزِ٤ؾ هَحٍ اٜٗخء حُؼوي.
انًادج 56
٣ظٞهق أؿَ ح٩هطخٍ أػ٘خء كظَس6
– 5ػـِ ح٧ؿٓ َ٤ئهظخ ػٖ حُ٘ـَ اًح طؼَُ ٝلخىػش ٗـَ ،أ٢ٜ٘ٓ َُٝٔ ٝ؛
ٓ – 2خ هزَ ٟٝغ حُلخَٓ ُلِٜٔخ ،أٓ ٝخ رؼيٝ ،ٙكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُٔخىط 512ٝ 513 ٖ٤أىٗخ.ٙ
انًادج 57
٫ططزن حُٔوظ٤٠خص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 31أػ ٙ٬ػ٘يٓخ ٘٣ظ ٢ٜػوي حُ٘ـَ
ٓليى حُٔيس ،أ ٝحُٔزَّ ٖٓ أؿَ اٗـخُ ٗـَ ٓؼ ،ٖ٤ه ٍ٬كظَس حُؼـِ حُٔئهض.
انًادج 58
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ٝح٧ؿ ،َ٤ه ٍ٬أؿَ ح٩هطخٍ ،حكظَحّ ؿٔ٤غ حُظِحٓخطٜٔخ حُٔظزخىُش.
انًادج 59
ٔ٣ظل٤ي ح٧ؿ َ٤أػ٘خء أؿَ ح٩هطخٍٍ ٖٓ ،ه ٚحُظـ٤ذ ،هٜي حُزلغ ػٖ ٗـَ آهَ،
ػِ ٠إٔ ٣ئى ُٚ ٟػٜ٘خ ح٧ؿَ حٌُ٣ ١ظوخٟخ ٙػٖ أٝهخص ٗـِ ٚحُلؼِ ،٢أ٣خ ًخٗض ٣َ١وش أىحث.ٚ
- 23 -
انًادج 5:
طليى ٍهٜش حُظـ٤ذ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 34أػ ٙ٬كٓ ٢خػظ ٖ٤ك ٢حُ ،ّٞ٤ػِ٠
أ ٫طظؼي ٟحٝ٧هخص حَُٔه ٚرٜخ ػٔخٗٓ ٢خػخص ك ٢حٓ٧زٞع حُٞحكي ،أ ٝػ٬ػٓ ٖ٤خػش كًَ ٢
كظَس ٖٓ ػ٬ػٓٞ٣ ٖ٤خ ٓظٞحُ٤ش.
ؿ َ٤أٗ ٚاًح ًخٕ ح٧ؿ٘٣ َ٤ظـَ كٓ ٢وخُٝش ،أٓ ٝئٓٔش ،أ٣ ٍٕٝ ٝزؼي ٓٔخكش طلٞم
ػَ٘س ًِٓٞ٤ظَحص ػٖ ٓي٘٣ش ٜٓ٘لش ك ٢ػيحى حُزِي٣خص ،أٌٖٓ ُ ٚحُظـ٤ذ أٍرغ ٓخػخص ٓظظخُ٤ش
َٓط ٖ٤ك ٢حٓ٧زٞع ،أ ٝػٔخٗٓ ٢خػخص ٓظظخُ٤ش َٓس ك ٢حٓ٧زٞع ،ه ٍ٬حُٔخػخص حُٔوٜٜش
ُِ٘ـَ ك ٢حُٔوخُٝش ،أ ٝحُٔئٓٔش ،أ ٝحُ.ٍٕٞ
انًادج 61
طليى ٓيس حُظـ٤ذ رخطلخم ر ٖ٤حُٔ٘ـَ ٝح٧ؿٝ ،َ٤ػ٘ي ح٫هظ٠خء طخٍس رخهظ٤خٍ حُٔ٘ـَ،
ٝطخٍس رخهظ٤خٍ ح٧ؿ ،َ٤ط٘خٝرخ رٜٔ٘٤خ.
٘٣ظ ٢ٜحُلن ك ٢حُظـ٤ذ رٔـَى ك ٍٜٞح٧ؿ َ٤ػِٗ ٠ـَ ؿي٣ي٣ٝ ،ـذ ػِ ٚ٤كٌٙٛ ٢
حُلخُش اكخ١ش ٓ٘ـِ ٚػِٔخ رٌُي طلض ١خثِش اٜٗخء أؿَ ح٩هطخًٍٔ .خ ٘٣ظٌٛ ٢ٜح حُلن اًح
طٞهق ح٧ؿ َ٤ػٖ طو ٚ٤ٜكظَحص طـ٤زُِ ٚزلغ ػٖ ٗـَ.
انًادج 62
٣ظَطذ ػٖ اٜٗخء ػوي حُ٘ـَ ؿٓ َ٤ليى حُٔيس ،ى ٕٝاػطخء أؿَ ح٩هطخٍ ،أ ٝهزَ
حَٜٗحّ ٓيط ،ٚأىحء حُطَف حُٔٔئ ٍٝػٖ حٜٗ٩خء ،طؼ٠٣ٞخ ػٖ ح٩هطخٍ ُِطَف ح٥هَ،
٣ؼخىٍ ح٧ؿَ حًٌُ ١خٕ ٖٓ حُٔلَ ٝٝإٔ ٣ظوخٟخ ٙح٧ؿ ُٞ ،َ٤حٓظَٔ ك ٢أىحء ٗـِٓ ،ٚخ ُْ
٣ظؼِن ح َٓ٧روطب ؿٔ.ْ٤
- 21 -
ٓ 552 -خػش ٖٓ ح٧ؿَس ،كٓ ٢خ ٣وٓ ٚيس ح٧هيٓ٤ش حُٔظَحٝكش ر ٖ٤حُٔ٘ش حُلخى٣ش
ػَ٘س ٝحُوخٓٔش ػَ٘س؛
ٓ 231 -خػش ٖٓ ح٧ؿَس ،كٓ ٢خ ٣وٓ ٚيس ح٧هيٓ٤ش حُظ ٢طلٞم حُٔ٘ش حُوخٓٔش ػَ٘س.
ٌٖٔ٣حُ٘ ٚك ٢ػوي حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ ٢ػِ٠
ٓوظ٤٠خص أًؼَ كخثيس ُ٨ؿ.َ٤
٣ٝلن ُ٨ؿ َ٤إٔ ٔ٣ظل٤ي أ٠٣خٝ ،كن حُوٞحٗٝ ٖ٤حٗ٧ظٔش حُـخٍ ١رٜخ حُؼَٖٔٓ ،
حُظؼ ٞ٣ٞػٖ كويحٕ حُ٘ـَ ٓ٧زخد حهظٜخى٣ش أ ٝطٌُ٘ٞٞؿ٤ش أ٤ٌِ٤ٛ ٝش.
انًادج 65
طيهَ ٓ ٖٟٔيى حُ٘ـَ حُلؼِٓ ،٢خ 6٢ِ٣
– 5كظَحص حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ؛
– 2كظَحص حٓظَحكش حُ٘ٞحكْ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىط 513ٝ 514 ٖ٤أىٗخٝ ،ٙكظَس
طٞهق ػوي حُ٘ـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 512أىٗخٙ؛
ٓ – 4يس ػـِ ح٧ؿ َ٤ػٖ حُ٘ـَ ػـِح ٓئهظخ ،رٔزذ كخىػش ٗـَ ،أ٢ٜ٘ٓ َٝٓ ٝ؛
ٓ – 3يس طٞهق ػوي حُ٘ـَٔ٤ٓ٫ٝ ،خ أػ٘خء حُظـ٤ذ حُٔؤً ٕٝر ،ٚأ ٝرٔزذ حَُٔ ٝؿَ٤
حُ٘خطؾ ػٖ كخىػش ح ُ٘ـَ أ ٝحَُٔ ٝحُٔ ،٢ٜ٘أ ٝرٔزذ اؿ٬م حُٔوخُٝش ٓئهظخ رٔٞؿذ هَحٍ
اىحٍ ،١أ ٝرلؼَ هٞس هخَٛس.
انًادج 66
٣ويٍ حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُل َٜػِ ٠أٓخّ ٓؼيٍ ح٧ؿ ٍٞحُٔظوخٟخس ه ٍ٬حٓ٧خر٤غ ح٫ػٖ٘٤
ٝحُؤٔ ٖ٤حُٔخروش ُظخٍ٣ن حٜٗ٩خء.
انًادج 67
ٌٖٔ٣ ٫إٔ ٌٕٞ٣ح٧ؿَ حُٔؼظٔي ُظوي َ٣حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُل َٜى ٕٝحُلي ح٧ىٗ ٠حُوخٗ٢ٗٞ
ُ٨ؿَ حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 412أىٗخ.ٙ
انًادج 68
٣ؼظٔي ك ٢طوي َ٣حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُل ٖٓ َٜحُ٘ـَ ح٧ؿَ رٔؼ٘خ ٙحٓ٧خٓٓ ،٢غ طٞحرؼٚ
حُٔز٘٤ش أىٗخ6ٙ
– 5حٌُٔخكآصٝ ،حُظؼ٠٣ٞخص حَُٔطزطش رخُ٘ـَ رخٓظؼ٘خء ٓخ 6٢ِ٣
أ) حُٔزخُؾ حُٔٔظَىس طـط٤ش ُٜٔخٍ٣ق أُ٘ ٝلوخص ٓزن إٔ طلِٜٔخ ح٧ؿ َ٤رٔزذ ٗـِٚ؛
د) حُظؼ ٞ٣ٞحُٔئى ٟػٖ طلَٔ ٓٔئ٤ُٝش ،رخٓظؼ٘خء حُظؼ٠٣ٞخص ػٖ حُٜٔخًّ ،خُظؼٞ٣ٞ
حُٔئىَُ ٟث ْ٤كَهش ،أَُ ٝثٓ ْ٤ـٔٞػش؛
ؽ) حُظؼ٠٣ٞخص ػٖ حٗ٧ـخٍ حُٔ٤٘٠ش أ ٝحُوطَس؛
- 22 -
ى) حُظؼ٠٣ٞخص حُٔيكٞػش ٓوخرَ ٗـَ أٗـِ ك٘ٓ ٢خ١ن ٛؼزش؛
)ٙحُظؼ٠٣ٞخ ص حُٔيكٞػش ُ٨ؿ ،َ٤اًح كَ ٓئهظخ ٓلَ أؿ َ٤آهَ ٘٣ظٔ ٢اُ ٠كجش أػِٖٓ ٠
كجظ ،ٚأ ٝػٖ ٗـَ أٗـِ ٙح٧ؿ َ٤رٜلش ٓئهظش ،أ ٝحٓظؼ٘خث٤شٓ ،خ ػيح حُظؼ٠٣ٞخص ػٖ حُٔخػخص
حٟ٩خك٤ش؛
– 2حُلٞحثي حُؼ٤٘٤ش؛
– 4حُؼُٔٞشٝ ،حُلِٞحٕ.
انًادج 69
َ٣كغ ر٘ٔزش %511حُظؼ ٞ٣ٞحُٔٔظلن ُٔ٘يٝد ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼَ حُ٘وخر ٢رخُٔوخُٝش ػ٘ي
ٝؿٞى ،ٙحٌُ٣ ٖ٣لٗ ٖٓ ِٕٜٞـِ ْٜهٓ ٍ٬يس حٗظيحرٝ ،ْٜكن حُٔوظ٤٠خص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُٔخىس 14أػ.ٙ٬
انًادج 6:
ٔ٣ظل٤ي ح٧ؿ َ٤ػ٘ي ك ِٜٚطؼٔل٤خ ٖٓ حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُٝ ٍَ٠حُظؼ ٞ٣ٞػٖ أؿَ
ح٩هطخٍ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜٔ٤خ ػِ ٠حُظٞحُ ٢ك ٢حُٔخىط 15ٝ 35 ٖ٤أػ.ٙ٬
ًٔخ ٔ٣ظل٤ي ٖٓ حُظؼ ٞ٣ٞػٖ كويحٕ حُ٘ـَ.
انًادج 71
٫كن ُ٨ؿ َ٤ك ٢حُظؼ٠٣ٞخص حُٞحٍىس ك ٢حُٔخىس 15أػ ٙ٬اًح ٝؿذ ٍُ ٚحطذ
حُ٘٤وٞهش ػ٘ي رِٞؿ ٖٓ ٚحُظوخػي ١زوخ ُِٔخىس 122أىٗخ ،ٙا ٫اًح ٗ ٚػوي حُ٘ـَ أ ٝحطلخه٤ش
حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ ٢ػِٓ ٠وظ٤٠خص أًؼَ كخثيس ُ٨ؿ.َ٤
- 23 -
اًح ٍك ٞأكي حُطَك ٖ٤اؿَحء أ ٝاطٔخّ حُٔٔطَس٣ ،ظْ حُِـٞء آُ ٠لظٖ حُ٘ـَ.
انًادج 74
ٓ ِْٔ٣وٍَ حُؼوٞرخص حُظؤى٣ز٤ش حُٞحٍىس ك ٢حُٔخىس 43أػ ٙ٬أٓ ٝوٍَ حُل َٜاُ ٠ح٧ؿَ٤
حُٔؼ٘ ٢رخ٣ َٓ٧يح ر٤ي ٓوخرَ ،َٛٝأ ٝرٞحٓطش ٍٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ اٗؼخٍ رخُظ َٛٞىحهَ
أؿَ ػٔخٗٝ ٢أٍرؼٓ ٖ٤خػش ٖٓ طخٍ٣ن حطوخً حُٔوٍَ حًٌُٔ.ٍٞ
٣وغ ػِ ٠ػخطن حُٔ٘ـَ ػذء اػزخص ٝؿٞى ٓزٍَ ٓوزُِ ٍٞلًٔ ،َٜخ ٣وغ ػِ ٚ٤ػذء
ح٩ػزخص ػ٘يٓخ ٣يػٓ ٢ـخىٍس ح٧ؿُ٘ َ٤ـِ.ٚ
انًادج 75
طٞؿٔٗ ٚوش ٖٓ ٓوٍَ حُل َٜأٍٓ ٝخُش حٓ٫ظوخُش اُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
٣ـذ إٔ ٣ظٓ ٖٔ٠وٍَ ك َٜح٧ؿ َ٤حٓ٧زخد حُٔزٍَس ٫طوخًٝ ،ٙطخٍ٣ن حٓ٫ظٔخع اُ،ٚ٤
َٓكوخ رخُٔل َ٠حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 22أػ.ٙ٬
ُِٔ ٌٖٔ٣ ٫لٌٔش إٔ ط٘ظَ ا ٫ك ٢حٓ٧زخد حُٞحٍىس كٓ ٢وٍَ حُلٝ َٜظَٝك.ٚ
انًادج 76
٣ـذ ،طلض ١خثِش ٓو ١ٞحُلنٍ ،كغ ىػ ٟٞحُل َٜأٓخّ حُٔلٌٔش حُٔوظٜش ،ك ٢أؿَ
طٔؼٓٞ٣ ٖ٤خ ٖٓ طخٍ٣ن ط َٛٞح٧ؿ َ٤رٔوٍَ حُل.َٜ
٣ـذ حُ٘ ٚػِ ٠ح٧ؿَ حًٌُٔ ٍٞأػ ٙ٬كٓ ٢وٍَ حُل َٜحُٞحٍى ك ٢حُٔخىس 24أػ.ٙ٬
- 24 -
طلَ ُـ٘ش حُٔوخُٝش ٓلَ ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ك ٢حُٔوخ٫ٝص حُظ٣ِ٣ ٢ي ػيى ح٧ؿَحء رٜخ ػٖ
هٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح.
طلٍَ اىحٍس حُٔوخُٝش ٓلَ٠ح طي ٕٝكٗ ٚ٤ظخثؾ حُٔ٘خٍٝحص ٝحُٔلخٟٝخص حًٌٍُٔٞس ٞ٣هؼٚ
حُطَكخٕٝ ،طِْٔ ٗٔوش ُٓ٘٘ٔ ٚيٝر ٢ح٧ؿَحءٝ ،طٞؿٔٗ ٚوش أهَ ٟاُ ٠حُٔ٘يٝد ح٩هِ٢ٔ٤
حٌُِٔق رخُ٘ـَ.
انًادج 78
٣ظٞهق ك َٜح٧ؿَحء حُؼخِٓ ٖ٤ك ٢حُٔوخ٫ٝص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 22أػ ٬ً ،ٙ٬أٝ
رؼ٠خٓ٧ ،زخد طٌُ٘ٞٞؿ٤ش أ٤ٌِ٤ٛ ٝش أٓ ٝخ ٔ٣خػِٜخ ،أٓ٧ ٝزخد حهظٜخى٣ش ،ػِ ٠إً ٣ـذ إٔ
ِٚٔٔ٣ػخَٓ حُؼٔخُش أ ٝح٩هِ ْ٤ك ٢أؿَ أهٜخَٜٗ ٙحٕ ٖٓ طخٍ٣ن طوي ْ٣حُطِذ ٖٓ َ١ف
حُٔ٘ـَ اُ ٠حُٔ٘يٝد ح٩هِ ٢ٔ٤حٌُِٔق رخُ٘ـَ.
ِ١ ٌٕٞ٣ذ حَٓ ًٕ٩كوخ رـٔ٤غ ح٩ػزخطخص حُ٣ٍَٝ٠ش ٝرٔل َ٠حُٔ٘خٍٝحص ٝحُظلخٝٝ
ٓغ ٓٔؼِ ٢ح٧ؿَحء حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 22أػ.ٙ٬
ك ٢كخُش حُلٓ٧ َٜزخ د حهظٜخى٣ش ٌٕٞ٣ ،حُطِذ َٓكوخ ،ػٝ٬س ػِ ٠حُٞػخثن حًٌٍُٔٞس
أػ ،ٙ٬رخ٩ػزخطخص حُظخُ٤ش6
-طوَ٣ َ٣ظ ٖٔ٠حٓ٧زخد ح٫هظٜخى٣ش حُظ ٢طٔظيػ ٢ططز٤ن ٓٔطَس حُلَٜ؛
-ر٤خٕ ك ٍٞحُٟٞؼ٤ش ح٫هظٜخى٣ش ٝحُٔخُ٤ش ُِٔوخُٝش؛
-طوَ٠٣ َ٣ؼ ٚهز َ٤ك ٢حُٔلخٓزش أَٓ ٝحهذ ك ٢حُلٔخرخص.
٣ـذ ػِ ٠ح ُٔ٘يٝد ح٩هِ ٢ٔ٤حٌُِٔق رخُ٘ـَ إٔ ٣ـَ ًَ ١ح٧رلخع حُظ٣ ٢ؼظزَٛخ
٣ٍَٟٝش ٝإٔ ٞ٣ؿ ٚحُِٔق ،ىحهَ أؿَ ٣ ٫ظؼيَٜٗ ٟح ٝحكيح ٖٓ طخٍ٣ن ط ِٚٛٞرخُطِذ ،اُ٠
أػ٠خء ُـ٘ش اهِ٤ٔ٤ش َ٣أٜٓخ ػخَٓ حُؼٔخُش أ ٝح٩هُِ ْ٤يٍحٓظٜخ ٝحُزض كٜ٤خ ك ٢ح٧ؿَ حُٔليى
أػ.ٙ٬
٣ـذ إٔ ٌٕٞ٣هَحٍ ػخَٓ حُؼٔخُش أ ٝح٩هِٓ ْ٤ؼِٓٝ ٬ز٘٤خ ػِ ٠حُوٛ٬خص ٝح٫هظَحكخص
حُظ ٢طِٛٞض اُٜ٤خ حُِـ٘ش حًٌٍُٔٞس.
انًادج 79
طظٌ ٕٞحُِـ٘ش ح٩هِ٤ٔ٤ش حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 23أػٔٓ ٖٓ ٙ٬ؼِ ٖ٤ػٖ حُِٔطخص
ح٩ىحٍ٣ش حُٔؼ٘٤ش ٔٓٝؼِ ٖ٤ػٖ حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ
طٔؼ.٬٤
- 25 -
٣ليى أػ٠خء حُِـ٘ش ٣َ١ٝوش طؼ٤ًٝ ْٜ٘٤٤ل٤ش طَٔٛ٤٤خ ر٘ ٚط٘ظ.12٢ٔ٤
انًادج 7:
ٔٔ٣ ٫ق ربؿ٬م حُٔوخ٫ٝص أ ٝحٓ٫ظـ٫٬ص حًٌٍُٔٞس ك ٢حُٔخىس 22أػ٤ًِ ،ٙ٬خ أٝ
ؿِث٤خٓ٧ ،زخد ؿ َ٤حٓ٧زخد حُٞحٍىس كٗ ٢لْ حُٔخىس ،اًح ًخٕ ٓ٤ئى ١اُ ٠ك َٜح٧ؿَحء ،ا٫
ك ٢حُلخ٫ص حُظٔ٣ ٢ظلٓ َ٤ؼٜخ ٓٞحِٛش ٗ٘خ ١حُٔوخُٝشٝ ،ر٘خء ػِ ٠إً ِٚٔٔ٣ػخَٓ حُؼٔخُش
أ ٝح٩هِ١ ْ٤زوخ ُ٘لْ حُٔٔطَس حُٔليىس ك ٢حُٔخىط 23ٝ 22 ٖ٤أػ.ٙ٬
انًادج 81
ٔ٣ظل٤ي ح٧ؿَحء ػ٘ي ك ِْٜٜك ٢كخُش ك ٍٜٞحُٔ٘ـَ ػِ ٠ح ًٕ٩أ ٝػيٓ١ ٚزوخ ُِٔٞحى
25ٝ 23ٝ 22أػ ٖٓ ٙ٬حُظؼ ٞ٣ٞػٖ أؿَ ح٩هطخٍٝ ،ػٖ حُل ،َٜحُٔ٘ ٜٙٞػِٜٔ٤خ ػِ٠
حُظٞحُ ٢ك ٢حُٔخىط 12ٝ 15 ٖ٤أػ.ٙ٬
أٓخ ك ٢كخُش حُل١ َٜزوخ ُ٘لْ حُٔٞحىٝ ،ى ٕٝحُل ٍٜٞػِ ٠ح ًٕ٩حًٌُٔ ،ٍٞكبٕ
ح٧ؿَحء حُٔلٔ٣ ٫ ٖ٤ُٜٞظل٤ي ٖٓ ٕٝحُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُ ٍَ٠حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 35
أػ ٙ٬ا ٫ر٘خء ػِ ٠كٌْ ه٠خثٓ ٢خ ُْ ٣ظْ اٍؿخػ ْٜاُٗ ٠ـِٓ ْٜغ حكظلخظ ْٜرلوٞه.ْٜ
٣ـُِ٘ٔ ُٞـَ ٝح٧ؿَحء حُِـٞء اُ ٠حُِٜق حُظٔ٤ٜي١ ١زوخ ُِٔخىس 35أػ ٙ٬أ ٝحُِـٞء
اُ ٠حُٔلٌٔش ُِزض ك ٢حُِ٘حع.
انًادج 82
٣زخَٗ حُل َٜحُٔؤً ٕٝر ٚرخُ٘ٔزش آُ ًَ ٠ئٓٔش ك ٢حُٔوخُٝش طزؼخ ٌَُ كجش ٓ٤ٜ٘شٓ ،غ
َٓحػخس حُؼ٘خ َٛحُٞحٍىس أىٗخ6ٙ
-ح٧هيٓ٤ش؛
-حُؤ٤ش حُٔ٤ٜ٘ش؛
-ح٧ػزخء حُؼخثِ٤ش.
٣ظٔظغ ح٧ؿَحء حُٔل ُٕٜٞٞرخ٣ُٞٝ٧ش ك ٢اػخىس ط٘ـٝ ،ِْٜ٤كن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ
ك ٢حُٔخىس 114أىٗخ.ٙ
ٍ َّٞٓٓ - 12هْ ٛ 2.04.514خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي ػيى أػ٠خء
حُِـ٘ش ح٩هِ٤ٔ٤ش حٌُِٔلش رخُيٍحٓش ٝحُزض كِٓ ٢لخص ك َٜح٧ؿَحء ٝك ٢ح٩ؿ٬م حٌُِ ٢أ ٝحُـِثُِٔ ٢وخ٫ٝص أٝ
حٓ٫ظـ٫٬ص ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس ٘٣ 4( 5321خ.53 ٙ ،)2111 َ٣
- 41 -
انفزع انظاتغ; شهادج انشغم
انًادج 83
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،ػ٘ي حٗظٜخء ػوي حُ٘ـَ ،طلض ١خثِش أىحء طؼ ،ٞ٣ٞإٔ ِْٔ٣ح٧ؿَ٤
ٜٗخىس ٗـَ ىحهَ أؿَ أهٜخ ٙػٔخٗ٤ش أ٣خّ.
٣ـذ إٔ ٣وظ َٜكٜٗ ٢خىس حُ٘ـَ ،ػِ ًًَ ٠طخٍ٣ن حُظلخم ح٧ؿ َ٤رخُٔوخُٝشٝ ،طخٍ٣ن
ٓـخىٍطُٜ ٚخ٘ٓٝ ،خٛذ حُ٘ـَ حُظٗ ٢ـِٜخ .ؿ َ٤أٗ ،ٌٖٔ٣ ٚرخطلخم حُطَك ،ٖ٤طٜٗ ٖ٤ٔ٠خىس
حُ٘ـَ ر٤خٗخص طظؼِن رخُٔئ٬ٛص حُٔ٤ٜ٘ش ُ٨ؿٝ ،َ٤رٔخ أٓي ٖٓ ٟهيٓخص.
طؼلٜٗ ٠خىس حُ٘ـَ ٖٓ ٍٓ ّٞحُظٔـ ُٞٝ َ٤حٗظِٔض ػِ ٠ر٤خٗخص أهَ ٟؿ َ٤طِي حُٞحٍىس
ك ٢حُلوَس حُؼخٗ٤ش أػ َٔ٘٣ٝ .ٙ٬ح٩ػلخء حُٜ٘خىس حُظ ٢طظ ٖٔ٠ػزخٍس "كَ ٖٓ ًَ حُظِحّ" أٝ
أ٤ٛ ١خؿش أهَ ٟطؼزض اٜٗخء ػوي حُ٘ـَ رٜلش ١ز٤ؼ٤ش.
- 45 -
انًادج 86
ٌٖٔ٣حُظَحؿغ ػٖ حُظ َ٤ٛٞه ٍ٬حُٔظٓٞ٣ ٖ٤خ حُظخُ٤ش ُظٞه٤ؼ.ٚ
٣ـذ اػزخص حُظَحؿغ ػٖ حُظ َ٤ٛٞآخ ربر٬ؽ حُٔ٘ـَ رٞحٓطش ٍٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ
اٗؼخٍ رخُظ ،َٛٞأ ٝرَكغ ىػُ ٟٞي ٟحُٔلٌٔش٣ ٫ٝ .ؼظي رخُِ٤ٓٞش حُٔؼزظش ُِظَحؿغ ا ٫اًح كيى
كٜ٤خ ح٧ؿٓ َ٤وظِق حُلوٞم حُظٓ ٢خُحٍ ٓظٌٔٔخ رٜخ.
انًادج 87
٣ ٫ؼظي رخُظ َ٤ٛٞحٌُٝ ١هغ حُظَحؿغ ػ٘ ٚرٜلش هخٗ٤ٗٞش أ ٝحٌُ ٌٖٔ٣ ٫ ١إٔ ١َٔ٣ػِٚ٤
أؿَ حُٔو ١ٞا ٫رخػظزخٍٓ ٙـَى ط َ٤ٛٞرخُٔزخُؾ حُٔز٘٤ش ك.ٚ٤
14
ٖٓ هخٗ ٕٞحُ٫ظِحٓخص ٝحُؼوٞىٓ ،ـَى ٣ؼظزَ ح٩رَحء أ ٝحُِٜق١ ،زوخ ُِل5154 َٜ
ٝػ٤وش رخُٔزخُؾ حُٔز٘٤ش كٜ٤خ.
طؼل ٠حُظؼ ٠٣ٞخص حُظ٣ ٢ظوخٟخٛخ ح٧ؿ َ٤ػٖ حُل َٜرٔٞؿذ ِٛق أ ٝكٌْ ه٠خثٖٓ ،٢
حُ٣َ٠زش ػٖ حُيهَ ٝٝحؿزخص حُٜ٘يٝم حُٔ٠ُِ ٢٘١ٞخٕ ح٫ؿظٔخػ ٍّٞٓٝ ٢حُظٔـ.َ٤
- 42 -
-ػيّ ططز٤ن حُِ٣خىس ك ٢حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُل َٜحُٔٔظلن ُٔ٘يٝد ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼَ
حُ٘وخر ٢رخُٔوخُٝش ،حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 14؛
-ػيّ ٟٝغ ٜٗخىس حُ٘ـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ٍٖٛ 32اٗخٍس ح٧ؿ ،َ٤أ ٝػيّ
طٜ٘٤ٔ٠خ ر٤خٗخ ٖٓ حُز٤خٗخص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس حًٌٍُٔٞس ،أ ٝػيّ طِٜٔٔ٤خ ىحهَ ح٧ؿَ
حُٔليى كٗ ٢لْ حُٔخىس؛
٣ظٌٍَ ططز٤ن حُـَحٓش كٔذ ػيى ح٧ؿَحء حٌُ ُْ ٖ٣طَحع ك ٢كو ْٜأكٌخّ حُٔٞحى حٗ٥لش
حًٌَُ ،ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص ٓزِؾ 21.111ىٍ.ْٛ
٣ -ؼخهذ رـَحٓش ٣ظَحٝف ٓزِـٜخ ر 1111ٝ 2111 ٖ٤ىٍ ْٛػٖ ػيّ حُظو٤ي رؤ٣ُٞٝش
ح٩ػخىس اُ ٠حُ٘ـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُلوَس ح٧هَ٤س ٖٓ حُٔخىس 35؛
٣ -ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 51.111اُ 21.111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ حُٔٞحى 22
.25ٝ 23ٝ
ٝحُٜ٘خػش
انًادج 8:
٣ؼي ػوي ٗـَ ًَ ػوي ٌٕٞ٣حُظٔؼ َ٤حُظـخٍ ١أ ٝحُٜ٘خػٓ ٢ل ،ُٚ ٬أ٣خ ًخٕ حُٛٞق
حٌُ ١أػطٝ ،ُٚ ٢حُٔزَّ ر ٖ٤حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُٜٔٓ ،٢٤ٓٞخ ًخٗض ٛلظ،ٚ
ٝر٘ٓ ٖ٤ـِ ٚك ٢حُٜ٘خػش أ ٝحُظـخٍسٞٓ ،حء ٗ ٚحُؼوي َٛحكش ػًُِ ٠ي أّ ٌٓض ػ٘ ،ٚك٢
ح٧كٞحٍ حُظ ٌٕٞ٣ ٢كٜ٤خ حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ6٢٤ٓٞ
٣ -ؼَٔ ُلٔخد ٓ٘ـَ ٝحكي أ ٝػيس ٓ٘ـِٖ٤؛
ٔ٣ -خٍّ كؼِ٤خ ٜٓ٘ظٝ ٚكيٛخ رٜلش ٓٔظَٔس؛
َٓ -طزطخ رٔ٘ـِ ٚرخُظِحٓخص طليى ١ز٤ؼش حُظٔؼ َ٤حُظـخٍ ،١أ ٝحُٜ٘خػ ،٢أ ٝحُويٓخص،
أ ٝحُز٠خثغ حُٔؼَٟٝش ُِز٤غ أَُِ٘ ٝحءٝ ،حُـٜش حُظ٣ ٢ـذ إٔ ٔ٣خٍّ كٜ٤خ ٗ٘خ ،ٚ١أ ٝكجخص
حُِر٘خء حُظًِ ٢ق رخُظؼخَٓ ٓؼٜخٔٗٝ ،زش ح٧ىحءحص حُٔٔظلوش ُ.ٚ
٫طل ٍٞح٧كٌخّ حُٔز٘٤ش أػ ،ٙ٬ىٝ ٕٝؿٞى َٗ ١ٝطٔٔق ُِ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ،
أ ٝحُ ٢٤ٓٞك ٢حُظـخٍس أ ٝحُٜ٘خػش رِٔحُٝش ٜٓ٘ش أهَ ،ٟأ ٝرٔزخَٗس ػِٔ٤خص طـخٍ٣ش ُلٔخرٚ
حُ٘و.٢ٜ
٫طَٔ ١أكٌخّ ٌٙٛحُٔخىس ػِ ٠ح٧ؿَحء حٌٌُِ٣ ٖ٣ل ٕٞػَٟخ ،اٟخكش اُٗ ٠ـِ ْٜىحهَ
حُٔوخُٝش ،رخُو٤خّ رٔٔخع ُي ٟحُِر٘خء٣ ،ظوخ ٕٟٞػٜ٘خ كوٓ ٢زِـخ ٓليىحٓ ،غ طلَٔ حُٔوخُٝش
ٜٓخٍ٣ق حُظ٘وَِ٣ٝ ،ح٘ٗ ُٕٞٝخ ْٜ١طلض َٓحهزش حُٔ٘ـَ ٝطٞؿ ٜٚ٤حُ.٢ٓٞ٤
- 44 -
انًادج 91
٣ـذ إٔ طٌ ٕٞحُؼوٞى حُٔز٘٤ش ك ٢حُٔخىس 35أػٌٓ ٙ٬ظٞرش.
طزَّ ٌٙٛحُؼوٞى كٔذ حهظ٤خٍ حُطَك ،ٖ٤آخ ُٔيس ٓليىس ،أُٔ ٝيس ؿٓ َ٤ليىسٝ ،ك٢
حُلخُش ح٧هَ٤س ٣ظؼ ٖ٤ػِ ٠حُطَك ٖ٤إٔ ٜ٘٣خ ػِ ٠أؿَ ح٩هطخٍ حُٔليى رٔوظ ٠٠حطلخه٤ش ٗـَ
ؿٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ ،٢أ ٝرٔٞؿذ حُؼَف ،ػِ ٠أ٣ ٫وَ ك ٢ؿٔ٤غ حُلخ٫ص ػٖ حُٔيس
حُٔليىس ك ٢حُٔخىس 34أػ.ٙ٬
ٌٖٔ٣حٗظَح ١كظَس حهظزخٍ ،ػِ ٠أ ٫طظؼيٓ ٟيطٜخ ٓظش أٗ.َٜ
انًادج 92
ٌٖٔ٣ط ٖ٤ٔ٠حُؼوي حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 35أػ١َٗ ٙ٬خ ٘ٔ٣غ ػِ ٠حَُ٤ًٞ
حُٔظـ ،ٍ ٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ ٢٤ٓٞطٔؼٓ َ٤وخ٫ٝص طـخٍ٣ش أ٘ٛ ٝخػ٤ش ،أ٘ٓ ٝظـخص ٓؼ٘٤شٓ ،يس
َٓ٣خٕ حُؼوي.
اًح ُْ ٣ظ ٖٔ٠حُؼوي ر٘يح ٚ٘٣ػًُِ ٠ي حُٔ٘غٝ ،اًح ُْ ٣ظوَ حُطَكخٕ ػٖ حُٔ٘غ ر٘ٚ
٣َٛق ك ٢حُؼوي ،كبٗ٣ ٚظؼ ٖ٤ػِٜٔ٤خ ػ٘ي ح٫هظ٠خء ،إٔ ٣يٍؿخ ك ٚ٤ر٘يح ٣ز٘٤خٕ ك ٚ٤حُٔوخ٫ٝص
حُ ظـخٍ٣ش ،أ ٝحُٜ٘خػ٤ش ،أ ٝحُٔ٘ظـخص حُظً ٢خٕ حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُٔ٣ ٢٤ٓٞؼِٜخ
اُ ٠ؿخ٣ش ارَحّ حُؼويٓ ،غ طؼٜي ٙرؼيّ حٍ٫طزخ ١رظٔؼٓ َ٤وخ٫ٝص ،أ٘ٓ ٝظـخص ؿي٣يسِ٤١ ،ش ٓيس
َٓ٣خٕ حُؼوي ،ا ٫ربًٕ ٓٔزن ٖٓ حُٔ٘ـَ.
انًادج 93
طظْ طٔ٣ٞش ح٥ػخٍ حُ٘خطـش ػٖ اٜٗخء ػوي حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ ٢٤ٓٞربٍحىس
أكي حُطَك ،ٖ٤ػِ ٠حُ٘ل ٞحُظخُ6٢
٣ ٫ – 5ظَطذ ػٖ حٜٗ٩خء أ ١طؼ ٞ٣ٞاًح طْ ه ٍ٬كظَس ح٫هظزخٍ؛
– 2اًح طْ حٜٗ٩خء رلؼَ حُٔ٘ـَ ،رؼي حٗو٠خء كظَس ح٫هظزخٍٝ ،ؿذ َٓحػخس ح٧كٌخّ
حُظخُ٤ش6
أ 6٫ٝاًح طؼِن ح َٓ٧رؼوي ؿٓ َ٤ليى حُٔيسٝ ،ؿذ َٓحػخس حُلخُظ ٖ٤أىٗخ6ٙ
أ) ػ٘ي ػيّ َٓحػخس أؿَ ح٩هطخٍٔ٣ ،ظلن حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُُ ٢٤ٓٞوخء
أؿَ ،ٙحُٔزِؾ حُٔويٍ ٗويح ُـٔ٤غ حُلٞحثي حُٔزخَٗس أ ٝؿ َ٤حُٔزخَٗس حُظً ٢خٕ ٖٓ حُٔلَ ٝٝإٔ
٣ل َٜػِٜ٤خ ه ٍ٬أؿَ ح٩هطخٍ؛
د) ك ٢كخُش حٜٗ٩خء حُظؼٔلٔ٣ ،٢ظلن حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُٝ ٍَ٠حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُل،َٜ
حُٔ٘ ٜٙٞػِٜٔ٤خ ػِ ٠حُظٞحُ ٢ك ٢حُٔخىط 12ٝ 35 ٖ٤أػ.ٙ٬
ػخٗ٤خ 6اًح طؼِن ح َٓ٧رخٜٗ٩خء حُٔٔزن ُؼوي ٓليى حُٔيسٔ٣ ،ظلن حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأٝ
حُٔٔؼَ ،أ ٝحُ6٢٤ٓٞ
- 43 -
أ) ٓزِؾ حُلٞحثي حُٔزخَٗس أ ٝؿ َ٤حُٔزخَٗس حُظً ٢خٕ ٖٓ حُٔلَ ٝٝإٔ ٣ل َٜػِٜ٤خ كظ٠
حٗظٜخء حُؼوي رخػظزخٍٛخ أؿَح ،ػٝ٬س ػِ ٠حُلٞحثي حُظ٣ ٢ل َٜػِٜ٤خ ح٧ؿ َ٤ػِ ٠اػَ اٜٗخء
حُؼوي؛
د) طؼ٠٣ٞخ ػٖ حُٝ ،ٍَ٠كن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 44أػ.ٙ٬
انًادج 94
٣لن ُِ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ ٢٤ٓٞحُل ٍٜٞػِ ٠طؼ ٞ٣ٞػٖ اٜٗخء أ ١ػوي
َ١ ٌٕٞ٣كخ كٞٓ ،ٚ٤حء ًخٕ ؿٓ َ٤ليى حُٔيس أّ ٓليى حُٔيس ،ك ٢ح٧كٞحٍ حُظخُ٤ش6
– 5اًح طْ اٜٗخء حُؼوي ؿٓ َ٤ليى حُٔيس ،أ ٝحُؼوي ٓليى حُٔيس هزَ كِ ٍٞأؿِ ٚرلؼَ
حُٔ٘ـَ ٖٓ ،ؿ َ٤إٔ ٓ ٌٕٞ٣زز ٚهطؤ ؿٔٔ٤خٛ ،خىٍح ػٖ حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أٝ
حُ٢٤ٓٞ؛
– 2اًح حٗظ ٠ٜحُؼوي رٔزذ طؼَ ٝحُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ َُٝٔ ٢٤ٓٞأٝ
كخىػشٗ ،ظؾ ػٜ٘ٔخ ػـِ ًِٝ ٢ىحثْ ػٖ حُ٘ـَ؛
– 4اًح حٗظ ٠ٜأؿَ حُؼوي ٓليى حُٔيس٣ ُْٝ ،ـيى.
انًادج 95
٣ظٔ ِ٤حُظؼ ٞ٣ٞحُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 44أػ ،ٙ٬ػٖ حُظؼ ٞ٣ٞحُٔٔظلن رٔزذ
حٜٗ٩خء حُ ظؼٔلُِ ٢ؼوي ؿٓ َ٤ليى حُٔيسٝ ،ػٖ حُظؼ ٞ٣ٞحُٔٔظلن ك ٢كخُش حٜٗ٩خء حُٔٔزن
ُِؼوي ٓليى حُٔيس ًٔخ كيىطٜٔخ حُٔخىس 42أػ.ٙ٬
انًادج 96
٣لظٔذ ٓزِؾ حُظؼ ٞ٣ٞحُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 44أػ ٙ٬ػِ ٠أٓخّ حُلٜش حُظ ٢طؼٞى
ٗو٤ٜخ ُِ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ ،٢٤ٓٞطزؼخ ٤ٔٛ٧ش حُِر٘خء حٌُ ٖ٣ؿِز ٖٓ ،ْٜك٤غ
حُؤ٤شٝ ،حُؼيىٓ ،غ َٓحػخس ح٧ىحءحص حُوخٛش ،حُظ٘ٓ ٢لض ُُ٘ ٚلْ حُـخ٣شٞ١ ،حٍ ٓيس َٓ٣خٕ
حُؼويًٌٝ ،ح حُ٘و ٚك ٢ػيى حُِر٘خء حُٔخرؤُ ٖ٤زذ ٣ؼٞى اُ.ٚ٤
٘ٔ٣غ طلي٣ي ٓويحٍ ًُي حُظؼٔٓ ٞ٣ٞزوخ.
اًح طْ اٜٗخء حُؼوي ؿٓ َ٤ليى حُٔيس ،أ ٝاٜٗخء حُؼوي ٓليى حُٔيس هزَ حَٜٗحّ أؿِ ٚرٔزذ
ٝكخس حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ ،٢٤ٓٞآٍ حُظؼ ٞ٣ٞاٍُٝ ٠ػظ.ٚ
انًادج 97
"ػوي حُٔوخُٝش ٖٓ حُزخ ٞٛ "ٖ١ػوي ٌٓظٞد ٌِ٣ق رٔوظ٠خٓ ٙوخ ٍٝأٓ ٢ِٛوخٖٓ ٫ٝ
حُزخ ٖ١رؤٕ ٣و ُٚ ّٞر٘ـَ ٖٓ حٗ٧ـخٍ ،أ ٝإٔ ٘٣ـِ ُ ٚهيٓش ٖٓ حُويٓخص.
- 41 -
٣ظْ حُِـٞء اُ ٠ػوي حُٔوخُٝش ٖٓ حُزخًِٔ ٖ١خ ًخٕ ًُي كٛ ٢خُق حُٔوخُٝش ح٤ِٛ٧شُْٝ ،
ٓ ٌٖ٣و ٬رلوٞم أؿَحثٜخ.
انًادج 98
٣ـذ ػِ ٠حُٔوخ ٖٓ ٍٝحُزخ ٖ١رٜلظ٘ٓ ٚـ ،٬حُظو٤ي رـٔ٤غ أكٌخّ ٌٛح حُوخٗ،ٕٞ
ٝرخُ٘ ٜٙٞحُظَ٘٣ؼ٤ش ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش حُٔظؼِوش رخُٔ٠خٕ ح٫ؿظٔخػٝ ،15٢كٞحىع حُ٘ـَ
ٝحَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش.
اًح ُْ ٌٖ٣حُٔوخ ٖٓ ٍٝحُزخٓ ٖ١و٤يح ك ٢حُٔـَ حُظـخٍٛ ٫ٝ ،١خكذ أ َٛطـخٍ،١
ٝؿذ ػِ ٠حُٔوخ ٍٝح ٢ِٛ٧حُٔ َٜػَِٓ ٠حػخس ٓخ ط٘ ٚػِ ٚ٤أكٌخّ حٌُظخد حُؼخٌٗٛ ٖٓ ٢ح
حُوخٗ ٕٞكٗ ٢ؤٕ ح٧ؿَحء.
انًادج 99
٣ـذ ػِ ٠حُٔوخ ٖٓ ٍٝحُزخ ٖ١إٔ ٖٔ٠٣رطخهش حُ٘ـَ ٍٝٝهش ح٧ىحء ،حُٜٔ٘ٙٞ
ػِٜٔ٤خ ك ٢حُٔخىط 24 ٖ٤أػ 431ٝ ٙ٬أىٗخ ،ٙحُز٤خٗخص حُظ ٢طليىٛخ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش
رخُ٘ـَ.
انًادج 9:
اًح أػَٔ حُٔوخ ٖٓ ٍٝحُزخٓ ٌٖ٣ ُْٝ ،ٖ١و٤يح رخُٔـَ حُظـخٍ٘ٓ ٫ٝ ١وَ١خ ك٢
حُٜ٘يٝم حُٔ٠ُِ ٢٘١ٞخٕ ح٫ؿظٔخػ ،٢كبٕ حُٔوخ ٍٝحٜ٣ ٢ِٛ٧زق ٓٔئ ٫ٝػٖ حُٞكخء
رخُ٫ظِحٓخص حُظخُ٤ش ك ٢ؿٔ٤غ حُلخ٫صٝ ،ك ٢كيٝى حُٔزخُؾ حُٔظَطزش رٌٓظُٜ ٚخُق حُٔوخٖٓ ٍٝ
حُزخ ٖ١طـخ ٙح٧ؿَحء حٌُ٘٣ ٖ٣ظـُِ ٕٞلٔخد ٌٛح ح٧هٞٓ ،َ٤حء أٗـِص حٗ٧ـخٍ أ ٝحُويٓخص
كٓ ٢ئٓٔخص حُٔوخ ٍٝح ٢ِٛ٧أِٓ ٝلوخطٜخ ،أ ٝكٓ ٢ئٓٔخص أِٓ ٝلوخص ُٔ٤ض ٌِٓخ ُ ،ٚأ ٝاًح
أٗـِٛخ أؿَحء ٘٣ظـِ ٕٞرٔ٘خُُ6ْٜ
-أىحء أؿٓ ،ٍْٛٞغ َٓحػخس حُٔوظ٤٠خص حُٞحٍىس ك ٢حُٔخىس 55أىٗخٙ؛
-حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ؛
-حُظؼ٠٣ٞخص ػٖ حُل ٖٓ َٜحُ٘ـَ؛
-ىكغ حٗ٫ظَحًخص حُٞحؿذ أىحإٛخ اُ ٠حُٜ٘يٝم حُٔ٠ُِ ٢٘١ٞخٕ ح٫ؿظٔخػ٢؛
-ىكغ حَُْٓ حُوخ ٙرخُظٌ ٖ٣ٞحُٔ.٢ٜ٘
ٌٕٞ٣حُٔوخ ٍٝح ،٢ِٛ٧ػٝ٬س ػًُِ ٠ئٓ ،ئ ٫ٝػٖ حُظؼ ٞ٣ٞػٖ كٞحىع حُ٘ـَ
ٝحَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش ،اًح أٗـِص حٗ٧ـخٍ أ ٝحُويٓخص كٓ ٢ئٓٔخط ،ٚأ ٝكِٓ ٢لوخطٜخ.
- 26ظ٣َٗ َ٤ٜق رٔؼخرش هخٍٗ ٕٞهْ 5.32.543رظخٍ٣ن 51ؿٔخى ٟحُؼخٗ٤ش ٣ )5532 ُٞ٤ُٞ٣ 23( 5452ظؼِن
ر٘ظخّ حُٔ٠خٕ ح٫ؿظٔخػًٔ ٢خ طْ طـٝ َٙ٤٤طظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 4525رظخٍ٣ن ٍ 54ؿذ 24( 5452
ؿ٘ض .2534 ٙ ،)5532
- 42 -
انًادج :1
٣لن ُ٨ؿَحء حُٔظُِٜ٘ٝ ،ٖ٣ٍَ٠يٝم حُٔ٠ُِ ٢٘١ٞخٕ ح٫ؿظٔخػ ،٢ػ٘ي اػٔخٍ
حُٔوخ ٖٓ ٍٝحُزخ ،ٖ١ك ٢ح٧كٞحٍ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 45أػ ،ٙ٬اهخٓش ىػ ٟٞػِ٠
حُٔوخ ٍٝح ،٢ِٛ٧حٌُ ١أٗـِ حُ٘ـَ ُلٔخر.ٚ
انًادج :2
ٔ٣ ٫ؤٍ حُٔوخ ٍٝح ٢ِٛ٧ػٖ أىحء أؿ ٍٞأؿَحء حُٔوخ ٖٓ ٍٝحُزخ ،ٖ١ا ٫اًح ٝؿ ٚاُٚ٤
ٛئ٫ء ح٧ؿَحء ،أ ٝحُِٔطش ح٩ىحٍ٣ش حُٔلِ٤ش ،أ ٝحُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،ه ٍ٬حُٔظٖ٤
ٓٞ٣خ حُٔٞحُ٤ش ُظخٍ٣ن حٓظلوخم ح٧ؿ ،ٍٞحُظ ُْ ٢طئى ػٖ حُ٘ َٜح٧ه َ٤أ ٝحُؤٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ
ح٧هَ٤س ،اٗؼخٍح ٣وطَ ٙرؼيّ أىحء حُٔوخ ٖٓ ٍٝحُزخ ٖ١أؿ ٍٞأؿَحث.ٚ
انًادج :3
"حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش" ٢ٛحُلٞحٍ حٌُ٣ ١ـَ ١رٔٓ ٖ٤ؼِ ٢حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء
حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤أ ٝح٫طلخىحص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ٖٓ ٬٤ؿٜشٝ ،ر٘ٓ ٖ٤ـَ أ ٝػيس
ٓ٘ـِ ٖ٤أٔٓ ٝؼِ ٢حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖٓ ٖ٤ؿٜش أهَ ،ٟرٜيف6
-طلي٣ي ٝطلٔ ٖ٤ظَٝف حُ٘ـَ ٝحُظ٘ـَ٤؛
-ط٘ظ ْ٤حُؼ٬هخص ر ٖ٤حُٔ٘ـِٝ ٖ٤ح٧ؿَحء؛
-ط٘ظ ْ٤حُؼ ٬هخص ر ٖ٤حُٔ٘ـِ ٖ٤أ٘ٓ ٝظٔخط ٖٓ ْٜؿٜش ٝر٘ٓ ٖ٤ظٔش أ ٝػيس ٓ٘ظٔخص
ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ٖٓ ٬٤ؿٜش أهَ.ٟ
انًادج :4
٣ؼَ١ ًَ ٖ٤ف ك ٢حُٔلخٟٝش حُـٔخػ ٤ش ٖٓ ٔ٣ؼًِ ٚظخرش٘ٔ٣ٝ ،غ ػِ ٠حُطَف ح٥هَ
ح٫ػظَح ٝػٌِٛ ٠ح حُظٔؼ.َ٤
انًادج :5
٣ـذ ػَِ١ ًَ ٠ف ك ٢حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش إٔ ٣ويّ ُِطَف ح٥هَ حُٔؼِٓٞخص
ٝحُز٤خٗخص حُظ٣ ٢طِزٜخٝ ،حُ٣ٍَٝ٠ش ُظٔ َ٤ٜاؿَحء حُٔلخٟٝش.
انًادج :6
طـَ ٟحُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش رٍٜٞس ٓزخَٗس ػِ ٠حُٔٔظ٣ٞخص حُظخُ٤ش6
ٔٓ -ظ ٟٞحُٔوخُٝش 6ر ٖ٤حُٔ٘ـَ ٝرٗ ٖ٤وخرخص ح٧ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤رخُٔوخُٝش؛
- 43 -
ٔٓ -ظ ٟٞحُوطخع 6ر ٖ٤حُٔ٘ـَ أ ٝحُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤ر ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش
ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤رخُوطخع؛
-حُٔٔظ ٟٞحُ 6٢٘١ٞر ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤ر ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء
حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤ػِ ٠حُٔٔظ ٟٞحُ.٢٘١ٞ
َ١ ٌَُ ٌٖٔ٣ف إٔ ٔ٣ظؼ ٖ٤أػ٘خء حُٔلخٟٝش رٖٔ ٘٣خء ٖٓ حُٔٔظ٘خٍ.ٖ٣
انًادج :7
طـَ ١حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش ػِٔٓ ٠ظ ٟٞحُٔوخُٝش ٝحُوطخع َٓس ًَ ٓ٘ش.
ٌٖٔ٣حُظ٘ ٚ٤ٜك ٢ح٫طلخه٤خص حُـٔخػ٤ش ػِ ٠ى٣ٍٝش ٓـخَ٣س ٩ؿَحء ٌٙٛحُٔلخٟٝش.
طـََٓ ٟس ًَ ٓ٘ش أًِٔ ٝخ ىػض حٍَُٝ٠س اًُُ ٠ي ٓلخٟٝخص ر ٖ٤حُلٌٓٞش
ٝحُٔ٘ظٔخص ح ُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤ػِ ٠حُٔٔظٟٞ
حُُِ ٢٘١ٞظيح ٍٝكٓ ٢وظِق حُِٔلخص ح٫هظٜخى٣ش ٝح٫ؿظٔخػ٤ش حُظ ٢ط ْٜػخُْ حُ٘ـَ.
انًادج :8
ِِّ٣حُطَف حٌَُ٣ ١ؿذ ك ٢حُظلخ ،ٝٝػ٘ي حٍَُٝ٠س ،رؤٕ ٞ٣ؿ ٚاهطخٍح اُ ٠حُطَف
ح٥هَ ،رٞحٓطش ٍٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ حٗ٩ؼخٍ رخُظ.َٛٞ
٣ـذ ػِ ٠ح ُطَف حٌُٝ ١ؿ ٚاُ ٚ٤ح٩هطخٍ إٔ ٣زِؾ ٓٞهل ٚاُ ٠حُطَف ح٥هَٝ ،ر٘لْ
حُطَ٣وش حًٌٍُٔٞس أػ ،ٙ٬ىحهَ أؿَ ٓزؼش أ٣خّ ٖٓ طخٍ٣ن ط ِٚٛٞرخ٩هطخٍ.
انًادج :9
ُِ ٌٖٔ٣طَك ٖ٤إٔ ٣ليىح ،رخطلخم ٓ٘ظَى ،طخٍ٣ن ريء حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش ،ىحهَ أؿَ
هٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ حُٔٞحُ٤ش ُظخٍ٣ن ط َٛٞحُطَف ح ٍٝ٧رٔٞحكوش حُطَف حُؼخٗ ٢ػِ ٠حُظلخ.ٝٝ
ُِ ٌٖٔ٣طَك ٖ٤إٔ ٣ليىح ،رخطلخم ٓ٘ظَى ،طخٍ٣ن حٗ٫ظٜخء ٖٓ حُظلخ ،ٝٝػِ ٠أٓخّ أ٫
٣ظؼي ٟك ٢ؿٔ٤غ ح٧كٞحٍ هٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ ٖٓ طخٍ٣ن ريء حُٔلخٟٝش.
طٞؿٔٗ ٚوش ٖٓ ح٫طلخهخص حُٔ٘ظًَش حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ أػ ٙ٬اُ ٠حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش
رخُ٘ـَ.
انًادج ::
طٞكَ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،أ ٝحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حُٔؼ٘٤شُِ ،طَكٖ٤
حُٔظلخ ٖ٤ٟٝح٩كٜخءحص ٝحُز٤خٗخص ح٫هظٜخى٣ش ٝح٫ؿظٔخػ٤ش ٝحُظو٘٤ش ٝؿَٛ٤خُ ،ظٔ َ٤ٜاؿَحء
حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش.
انًادج 211
طيٗ ٕٝظخثؾ حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش كٓ ٢ل َ٠أ ٝحطلخم ٞ٣هؼ ٚحُطَكخٕٝ ،طٞؿٔٗ ٚوش ٓ٘ٚ
اُ ٠حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،حُظ ٢طٞؿٔٗ ٚوش ٓ٘ ٚآُ ٠ـِْ حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش.
- 44 -
انًادج 212
٣ليع ُي ٟحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ٓـِْ طلض حْٓ "ٓـِْ حُٔلخٟٝش
حُـٔخػ٤ش"٣ ،ؼٜي اُ ٚ٤رٔخ 6٢ِ٣
-طوي ْ٣حهظَحكخص ٖٓ أؿَ ط٘ٔ٤ش حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش؛
-طوي ْ٣حهظَحكخص ر٘ؤٕ ط٘ـ٤غ ارَحّ حطلخه٤خص حُ٘ـَ حُـٔخػ٤شٝ ،طؼٜٔٔ٤خٔ٤ٓ٫ٝ ،خ
رخُ٘ٔزش ُِٔوخ٫ٝص حُظ ٢ط٘ـَ ٓخ ٣ِ٣ي ػٖ ٓخثظ ٢أؿٞٓ ،َ٤حء ػِ ٠حُٜؼ٤ي حُ ٢٘١ٞأٝ
حُوطخػ٢؛
-اػطخء حَُأ ١ك ٍٞطلٔ َ٤ر٘ٞى حطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ًِٔخ ِ١ذ ًُٓ٘ ٚي؛
-ىٍحٓش حُـَى حُُٔ٘ ١ٞلِ٤ٜش حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش.
انًادج 213
َ٣أّ ٓـِْ حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش حُ َ٣ُٞحٌُِٔق رخُ٘ـَ أٔ٣ ٖٓ ٝؼِ٣ٝ ،ٚظٌٖٓ ٕٞ
ٓٔؼِ ٖ٤ػٖ ح٩ىحٍسٔٓٝ ،ؼِ ٖ٤ػٖ حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ،ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء.
َُ ٌٖٔ٣ث ْ٤حُٔـِْ إٔ ٣يػُِ٘ٔ ٞخًٍش ك ٢أٗـخُٗ ًَ ٚوَ٣ ٚحػ ٠ك ٢حهظ٤خٍٓ ٙخ ٣ظٔظغ
رً ٖٓ ٚلخءحص كٓ ٢ـخٍ حهظٜخٛخص حُٔـِْ.
انًادج 214
٣ليى ر٘ ٚط٘ظ ،16٢ٔ٤ح٧ػ٠خء حٌُُِٔٔ ٕٞٗٞـِْٝ ،ػيى٤ًٝ ،ْٛل٤ش طؼ٣َ١ٝ ،ْٜ٘٤٤وش
طٔ َ٤٤حُٔـِْ.
انًادج 215
"حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش" ٢ٛ ،ػوي ؿٔخػ٘٣ ٢ظْ ػ٬هخص حُ٘ـَ٣ٝ ،زَّ رٔٓ ٖ٤ؼِ٢
ٓ٘ظٔش ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤أ ٝػيس ٓ٘ظٔخص ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤أٝ
ٍ َّٞٓٓ - 16هْ ٛ 2.55.311خىٍ ك 3 ٢ؿٔخى ٟح٥هَس ٘٣ 41( 5335خ )2121 َ٣رظلي٣ي ػيى أػ٠خء ٓـِْ
حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش ٤ًٝل٤ش طؼ٣َ١ٝ ْٜ٘٤٤وش طٔ َ٤٤حُٔـِْ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2411رظخٍ٣ن 51ؿٔخىٟ
ح٥هَس 51( 5335كزَح.242 ٙ ،)2121 َ٣
- 45 -
حطلخىحطٜخ ٖٓ ،ؿٜشٝ ،ر٘ٓ ٖ٤ـَ ٝحكي ،أ ٝػيس ٓ٘ـِ٣ ٖ٤ظؼخهي ٕٝرٜلش ٗو٤ٜش ،أٔٓ ٝؼِ٢
ٓ٘ظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖ٤أ ٝػيس ٓ٘ظٔخص ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖٓ ٖ٤ؿٜش أهَ.ٟ
٣ـذ ،طلض ١خثِش حُزط ،ٕ٬إٔ طٌ ٕٞحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٌٓظٞرش.
انًادج 216
طظ ٖٔ٠حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ح٧كٌخّ حُٔظؼِوش رؼ٬هخص حُ٘ـَ ٔ٤ٓ٫ٝخ6
– 5ػ٘خ َٛح٧ؿَ حُٔطزن ػِ ًَ ٠كجش ٖٓ حُلجخص حُٔ٤ٜ٘ش 6٢ٛٝ
أ) حُٔؼخٓ٬ص حُظِِٔٔ٤ش حُٔظؼِوش رٔوظِق ٓٔظ٣ٞخص حُٔئ٬ٛص حُٔ٤ٜ٘شٝ ،ططزن ٌٙٛ
حُٔؼخٓ٬ص ػِ ٠أٓخّ حُلي ح٧ىٗ٧ ٠ؿَ ح٧ؿ َ٤حٌُ٣ ٫ ١ظٞكَ ػِٓ ٠ئ٬ٛص ،هٜي طلي٣ي
حُلي ح٧ىٗ٧ ٠ؿ ٍٞرخه ٢كجخص ح٧ؿَحء ،كٔذ ٓئ٬ٛط ْٜحُٔ٤ٜ٘ش.
د) ً٤ل٤خص ططز٤ن حُٔزيأ حٌُ٣ ١ؼظزَ إٔ حُٔٔخٝحس ك ٢هٔ٤ش حُ٘ـَ طوظ ٢٠حُٔٔخٝحس ك٢
ح٧ؿًَُٝ ،ي كٔ٤خ ٣و ٚح٩ؿَحءحص حُٔظزؼش ُظٔ٣ٞش حُٜؼٞرخص حُظ ٢هي ط٘٘ؤ كٌٛ ٢ح حُ٘ؤٕ.
– 2حُؼ٘خ َٛحٓ٧خٓ٤ش حُظ ٢طٔخػي ػِ ٠طلي٣ي ٓٔظ٣ٞخص حُٔئ٬ٛص حُٔ٤ٜ٘شٝ ،هخٛش
ٜٓ٘خ حُز٤خٗخص حُٔظؼِوش رخُٜ٘خىحص حُٔ٤ٜ٘ش ،أ ٝرـَٛ٤خ ٖٓ حُٜ٘خىحص؛
ٝ ١َٝٗ – 4أٗٔخ ١ط٘ـ َ٤ح٧ؿَحء ٝك ،ِْٜٜػِ ٠أ ٫ط٘ط ١ٞح٧كٌخّ حُٔوٍَس كٌٛ ٢ح
حُ٘ؤٕ ،ػِٓ ٠خ ْٔ٣كَ٣ش ح٧ؿ ،َ٤ك ٢حهظ٤خٍ حُ٘وخرش حُظَ٣ ٢ؿذ ك ٢حٗ٫ظٔخء اُٜ٤خ؛
– 3ح٧كٌخّ حُٔظؼِوش ربؿَحءحص َٓحؿؼش حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤شٝ ،طؼيِٜ٣خٝ ،اُـخثٜخ ً٬
أ ٝرؼ٠خ؛
– 1ح٩ؿَحءحص حُٔظلن ػِٜ٤خ ر ٖ٤حُطَكُ ٖ٤ظٔ٣ٞش ِٗحػخص حُ٘ـَ حُلَى٣ش ٝحُـٔخػ٤ش،
حُظ ٢هي طليع ر ٖ٤حُٔ٘ـِٝ ٖ٤ح٧ؿَحء حَُٔطزط ٖ٤رخ٫طلخه٤ش؛
– 2ط٘ظ ْ٤طٌٔٓ ٖ٣ٞظَٔ ُلخثيس ح٧ؿَحءٜ٣ ،يف اُ ٠طلو٤ن طَه٤ظ ْٜح٫ؿظٔخػ٤ش
ٝحُٔ٤ٜ٘شٝ ،اُ ٠طلٔٓ ٖ٤ؼخٍك ْٜحُؼخٓش ٝحُٔ٤ٜ٘ش٬ٓٝ ،ءٓظٜخ ٓغ حُظطٍٞحص حُظٌُ٘ٞٞؿ٤ش؛
– 3حُظؼ٠٣ٞخص؛
– 4حُظـط٤ش ح٫ؿظٔخػ٤ش؛
– 5حُٜلش ٝحُٔٓ٬ش حُٔ٤ٜ٘ش؛
– 51ظَٝف ١َٝٗٝحُ٘ـَ؛
– 55حُظٔ٬٤ٜص حُ٘وخر٤ش؛
– 52حُ٘ئ ٕٝح٫ؿظٔخػ٤ش.
- 31 -
انًادج 217
٣ـذ ػِ ٠حُطَف حَُحؿذ ك ٢حُظؼـ َ٤رظ٘ل ٌ٤حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،حُو٤خّ رب٣يحػٜخ،
ىٜٓ ٕٝخٍ٣قُ ،يً ٟظخرش ٟز ٢حُٔلٌٔش ح٫رظيحث٤ش حُظ ٢طيهَ ٖٟٔىحثَس ٗلًٛٞخ حٓ٧خًٖ
حُظٓ ٢ظطزن كٜ٤خُٝ ،ي ٟحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ.
طوً ٖٓ ًَ ّٞظخرش حُ٠زُ ٢ي ٟحُٔلٌٔش ح٫رظيحث٤ش ٝحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ
ػ٘ي طِْٔ ح٫طلخه٤ش ،رظِٔ َٛٝ ْ٤ػٖ ح٣٩يحع.
انًادج 218
ططزن أكٌخّ حُٔخىس حُٔخروش ػِ ًَ ٠طـ ،َ٤٤أَٓ ٝحؿؼش ططَأ ػِ ٠حطلخه٤ش حُ٘ـَ
حُـٔخػ٤ش.
انًادج 219
ُٔٔ ٌٖٔ٣ؼِ٘ٓ ٢ظٔش ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤أُٔٔ ٝؼِ٘ٓ ٢ظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖ٤إٔ
٣ظؼخهيٝح رخْٓ ٓـٔٞػظ ْٜر٘خء ػِ ٠اكي ٟحُٔوظ٤٠خص حُظخُ٤ش6
-ح٧كٌخّ حُٞحٍىس ك ٢حُوخٗ ٕٞحٓ٧خُٓ ٢ظِي حُٔ٘ظٔش حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء ،أ ٝحُٔ٘ظٔش
حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٖ٤؛
-هَحٍ هخُ ٙظِي حُٔ٘ظٔش حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء ،أ ٝحُٔ٘ظٔش حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ.ٖ٤
٣ـذ ٢ٌُ ،طٌ ٕٞحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٛل٤لش ،اًح أرَٓض ك ٢ؿ٤خد ٌٙٛ
حُٔوظ٤٠خص ،حُٔٞحكوش ػِٜ٤خ ،رؼي ٓيح٫ٝص هخٛش ٖٓ َ١ف حُٔ٘ـِ ٖ٤حُٔؼ٘.ٖ٤٤
طظ ٠ُٞحُٔ٘ظٔش حُٔؼ٘٤ش طلي٣ي َ١م اؿَحء ٌٙٛحُٔيح٫ٝص.
انًادج 21:
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ظٔش حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖ٤أُِ٘ٔ ٝظٔش حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤إٔ طويّ ِ١زخ
اُ ٠حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حُٔوظٜش هٜي ؿٔغ ُـ٘ش ٓوظِطش ٖٓ ،أؿَ ارَحّ حطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش.
ٝػِ ٌٙٛ ٠حُِٔطش إٔ طـ٤ذ ػٌِٛ ٠ح حُطِذ ك ٢أؿَ أهٜخ ٙػ٬ػش أٗ.َٜ
انًادج 221
٘ٓ ٌَُ ٌٖٔ٣ظٔش ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء ،أ٘ٓ ٌَُ ٝظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤أ٘ٓ ٌَُ ٝـَ،
حٔ٠ٗ٫خّ ٫كوخ اُ ٠حطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤شَ١ ْ٤ُ ،كخ ٖٓ أَ١حف ٓئٜٓٔ٤خ.
٣زِؾ حٔ٠ٗ٫خّ رَٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ حٗ٩ؼخٍ رخُظ ،َٛٞاُ ٠أَ١حف حطلخه٤ش حُ٘ـَ
حُـٔخػ٤شٝ ،اُ ٠حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَٝ ،اًُ ٠ظخرش حُ٠ز ٢رخُٔلٌٔش ح٫رظيحث٤ش
حُ٘خكٌس ريحثَطٜخ ح٫طلخه٤ش حًٌٍُٔٞس.
- 35 -
٣ؼي حٔ٠ٗ٫خّ اُ ٠حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٗخكٌح حرظيحء ٖٓ حُ ّٞ٤حُٔٞحُُ ٢ظزِ٤ـٝ ٚكوخ
٧كٌخّ حُلوَس حُٔخروش.
انًادج 222
٣ـذ ػِ ٠حُطَك ،ٖ٤إٔ ٜ٘٣خ ػِ ٠إٔ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٗخكٌس ،آخ ك ٢حُٔوخُٝش
رَٓظٜخ ،أ ٝكٓ ٢ئٓٔش ٝحكيس أ ٝػيس ٓئٓٔخص طخرؼش ُٜخًُٝ ،ي ػِٛ ٠ؼ٤ي ؿٔخػش ٓلِ٤ش
ٓؼ٘٤ش ،أ٘ٓ ٝطوش ٓؼ٘٤ش ،أ ٝك ٢ؿٔ٤غ حُظَحد حُ.٢٘١ٞ
اًح ُْ طظ ٖٔ٠حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٜٗخ كٌٛ ٢ح حُ٘ؤٕ ،كبٜٗخ طٌٗ ٕٞخكٌس ك ٢ىحثَس
حهظٜخ ٙحُٔلٌٔش حُظ ٢أٝىػض ح٫طلخه٤ش رٌظخرش حُ٠زُ ٢يٜ٣خ١ ،زوخ ُِٔخىس 512أػ.ٙ٬
٫طٌ ٕٞحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٗخكٌس ك ٢ىحثَس حهظٜخٓ ٙلٌٔش أهَ ،ٟا ٫اًح
أٝىػٜخ ً ٬حُطَك ٖ٤رٌظخرش حُ٠زُ ٢ي ٟطِي حُٔلٌٔش.
انًادج 223
٣و٠غ ُُ٬ظِحٓخص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش6
-حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حُظٝ ٢هؼظٜخ أ ٝحٗٔ٠ض اُٜ٤خٝ ،حٗ٧وخ ٙحُٔ٘ظٔ ٕٞاُ٠
طِي حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ،أ ٝحٌُٜ٣ ٖ٣زل ٕٞأػ٠خء كٜ٤خ؛
-حُٔ٘ـَ أ ٝحُٔ٘ـِ ٕٞحٌُٝ ٖ٣هؼٛٞخ رٜلظ ْٜحُ٘و٤ٜش؛
-حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖ٤حُظٝ ٢هؼظٜخ أ ٝحٗٔ٠ض اُٜ٤خ.
انًادج 224
طَٔٓ ١وظ٤٠خص حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش حُظ ٢حُظِّ رٜخ حُٔ٘ـَ ،ػِ ٠ػوٞى حُ٘ـَ
حُٔزَٓش ٖٓ َ١ك.ٚ
طٌ ٕٞأكٌخّ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ِِٓٓش كٓ ًَ ٢وخُٝش أٓ ٝئٓٔش ِٜٔ٘٣خ ٓـخٍ
ططز٤وٜخٓ ،خ ُْ طٌٖ ٘ٛخى ٓوظ٤٠خص أًؼَ كخثيس ُ٨ؿَحء ك ٢ػوٞى ٗـِ.ْٜ
انًادج 225
طيهَ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ك ِ٤حُظطز٤ن رخٗظٜخء حُ ّٞ٤حُؼخُغ حُٔٞحُُ ٢ظخٍ٣ن ا٣يحػٜخ
ُي ٟحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ.
- 32 -
حُزخد حَُحرغٓ 6يس حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٝاٜٗخإٛخ
انًادج 226
ٌٖٔ٣ارَحّ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ُٔيس ٓليىس ،أُٔ ٝيس ؿٓ َ٤ليىس ،أُٔ ٝيس اٗـخُ
َٓ٘ٝع ٓؼ.ٖ٤
انًادج 227
ٌٖٔ٣اٜٗخء حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ؿٓ َ٤ليىس حُٔيس ،ك ٢أٝ ١هض ،ربٍحىس أكي
حُطَك.ٖ٤
٣ـذ طزِ٤ؾ اٜٗخء حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش اُ ٠ؿٔ٤غ أَ١حكٜخٝ ،اًُ ٠ظخرش ٟز ٢حُٔلٌٔش
حُٔؼ٘٤شٝ ،اُ ٠حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـًَُٝ ،ي هزَ حُظخٍ٣ن حُٔليى ٜٗ٩خثٜخ ر٘ َٜػِ٠
ح٧هَ.
ؿ َ٤أٗ ٚاًح ًخٗض حَُؿزش كَٓ ٢حؿؼش رؼ ٞأكٌخّ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٓ ٢ٛزذ
حٜٗ٩خءٝ ،ؿذ اٍكخم ٝػ٤وش حٜٗ٩خء رَٔ٘ٝع حُظؼي٬٣ص حُِٔٓغ اىهخُٜخ ػِ ٠ح٫طلخه٤ش.
انًادج 228
اًح ًخٕ أكي حُطَك٣ ٖ٤ـٔي آخ ػيس ٓ٘ظٔخص ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼٝ ،٬٤آخ ػيس
ٓ٘ـِ ٖ٤أ٘ٓ ٝظٔخص ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤كبٕ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ؿٓ َ٤ليىس حُٔيس ٫ط٘ظ٢ٜ
ا ٫رظوِ ٢آهَ ٓ٘ظٔش ٗوخر٤ش ٖٓ حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤أ ٝآهَ ٓ٘ـَ ٖٓ
أُٝجي حُٔ٘ـِ ،ٖ٤أ ٝآهَ ٓ٘ظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖٓ ٖ٤طِي حُٔ٘ظٔخص ،ػٖ ح٫طلخه٤ش.
ُ ٌٖٔ٣زخه ٢حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء ٝحُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤رؼي طوِ ٢اكيحٛخ
ػٖ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،إٔ طو ّٞريٍٛٝخ ،ه ٍ٬حُؼَ٘س أ٣خّ حُٔٞحُ٤ش ُظِٜٛٞخ روَحٍ
حٜٗ٩خء ،رظزِ٤ؾ هَحٍٛخ ربٜٗخء ح٫طلخه٤ش اُ ٠حَ١٧حف ح٧هَ ،ٟك ٢حُظخٍ٣ن حٌُ ١كيىط ٚأٍٝ
ٓ٘ظٔش ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء أ ٝأ٘ٓ ٍٝظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖ٤طوِض ػٖ ح٫طلخه٤ش.
انًادج 229
٣ظَطذ ػِ ٠اٜٗخء حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٖٓ َ١ف ٓ٘ظٔش ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ٬٤
أ٘ٓ ٝظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤اٜٗخإٛخ روٞس حُوخٗ ٕٞرخُ٘ٔزش ُـٔ٤غ ح٧ػ٠خء حُٔ٘ظٔ ٖ٤اُ ٠طِي
حُٔ٘ظٔش حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء أ ٝحُٔ٘ظٔش حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـٍِ ٖ٤ؿْ ًَ حطلخم ٓوخُق.
انًادج 22:
ٌٖٔ٣ ٫إٔ طظـخٓ ُٝيس حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش حُٔزَٓش ُٔيس ٓليىس ػ٬ع ٓ٘ٞحص.
طظَ آػخٍ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش حُٔليىس حُٔيس ٓخٍ٣ش حُٔلؼ ٍٞرؼي كِ ٍٞأؿِٜخٗ ،ؤٜٗخ
كًُ ٢ي ٗؤٕ ح٫طلخه٤ش ؿ َ٤حُٔليىس حُٔيس.
- 34 -
انًادج 231
طظَ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش حُٔزَٓش ُٔيس اٗـخُ َٓ٘ٝع ٓؼ ٖ٤هخثٔش اُ ٠ك ٖ٤حٗ٫ظٜخء
ٖٓ ٌٛح حَُٔ٘ٝع.
انًادج 232
اًح كَ أؿَ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش أ ٝأٗ٤ٜض ،حكظلع ح٧ؿَحء رخٓ٫ظلخىس ٖٓ حُٔ٘خكغ
حُظ ٢حًظٔزٛٞخ رٔٞؿذ طِي ح٫طلخه٤شٓ ،خ ُْ ٣زَّ حطلخم ؿي٣ي ،كَى٣خ ًخٕ أ ٝؿٔخػ٤خ ٚ٘٣ػِ٠
ٓ٘خكغ أك٤ي ُٜخُق ح٧ؿَحء.
انًادج 233
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء ،أ ٝحُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤أ ٝحطلخىحطٜخ ،اًح
حٍطزطض رخطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ،إٔ طظو٤ي رؤكٌخّ ٌٙٛح٫طلخه٤ش ٓخ رو٤ض ٓخٍ٣ش حُٔلؼٝ ،ٍٞإٔ
طظلخىٓ ًَ ٟخ هي ٣وَ رظ٘لٌٛ٤خ رؤٓخٗش.
طظلَٔ حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء ٝحُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حطلخىحطٜخٟٔ ،خٕ ط٘لٌ٤
ح٫طلخه٤ش ك ٢كيٝى حُ٫ظِحٓخص حُٔ٘ٔ٠ش كٜ٤خ.
انًادج 234
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحءُِ٘ٔٝ ،ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ٬ُٝ ،ٖ٤طلخىحص ،حَُٔطزطش
رخطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ،إٔ طو ْ٤ىػ ٟٞرخٜٓٔخ حُوخ ،ٙػِ ٠ؿَٛ٤خ ٖٓ حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش
ُ٨ؿَحء ،أ ٝحُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤أ ٝح٫طلخىحص ،حُظَ١ ٢ٛ ٢ف ك ٢ح٫طلخه٤ش ،أ ٝػِ٠
أػ٠خء طِي حُٔ٘ظٔخص أ ٝػِ ٠أػ٠خثٜخ أٗلٔ ،ْٜأ ٝػِٓ ٠خثَ حَ١٧حف حٌُ ٖ٣حٍطزطٞح
رخ٫طلخه٤شُ ،لِٔ ْٜػِ ٠طؼٜ٠٣ٞخ ػٔخ ُلن رٜخ ٖٓ ،ٍَٟرٔزذ ٓخ أهِٞح ر ٖٓ ٚحُظِحٓخص.
انًادج 235
ٗ٨ُ ٌٖٔ٣وخ ٙحٌُ ٖ٣حٍطزطٞح رخطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ،إٔ ٣وٞٔ٤ح ىػ ٟٞػِ ٠رخه٢
حٗ٧وخ ،ٙأ ٝحُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء أ ٝحُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤أ ٝح٫طلخىحص،
حَُٔطزط ٖ٤رخ٫طلخه٤شُ ،لِٔ ْٜػِ ٠طؼ ْٜ٠٣ٞػٔخ ُلن ر ،ٍَٟ ٖٓ ْٜرٔزذ ٓخ أهِٞح رٖٓ ٚ
حُظِحٓخص ٗل.ْٛٞ
انًادج 236
ٗ٨ُ ٌٖٔ٣وخُِ٘ٔٝ ،ٙظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحءُِ٘ٔٝ ،ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ،ٖ٤
٬ُٝطلخىحص ،حَُٔطزط ٖ٤رخطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ،إٔ َ٣كؼٞح ًَ حُيػخ ٟٝحُظ ٢ط٘٘ؤ ػٖ طِي
ح٫طل خه٤شُ ،لخثيس ًَ ػ ٖٓ ٞ٠أػ٠خثٜخ ،ى ٕٝكخؿش اُ ٠ح٩ى٫ء رظل ٞ٣ٞهخ ٖٓ ٙحُٔؼ٘٢
- 33 -
رخ ١َٗ ،َٓ٧إٔ ٌٛ ٌٕٞ٣ح ح٧ه َ٤هي أٗؼَ رخُيػ٣ ُْٝ ٟٞؼظَ ٝػِٜ٤خ٣ٝ .لن ُِٔؼ٘٢
رخ َٓ٧إٔ ٣ظيهَ ٗو٤ٜخٝ ،ك ٢أٝ ١هض ك ٢حُيػ ،ٟٞحُظ ٢أهخٓظٜخ حُٔ٘ظٔش حُٔؼ٘٤ش رخٓٔٓ ،ٚخ
ىحٓض حُيػ ٟٞهخثٔش.
انًادج 237
اًح أهخّ ٗو ،ٚأ٘ٓ ٝظٔش ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء ،أ٘ٓ ٝظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤أ ٝح٫طلخىحص،
حَُٔطزطش رخطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ىػٗ ٟٞخٗجش ػٖ حطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ،أٌٖٓ ُزخه ٢حُٔ٘ظٔخص
حُ٘وخر٤ش ٧ؿَحء ،أ ٝحُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖ٤حَُٔطز ٢أػ٠خإٛخ رخ٫طلخه٤ش ،إٔ طظيهَ ك٢
حُيػ ٟٞك ٢أٝ ١هضٓ ،خ ىحٓض حُيػ ٟٞهخثٔش ،حػظزخٍح ُِِٜٔلش حُـٔخػ٤ش حُظ ٢هي طؼٞى ػِ٠
أكَحىٛخ رٔزذ كَ حُِ٘حع.
انًادج 238
طِٔٗ ٟٞحػخص حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ر ٖ٤حَ١٧حف حَُٔطزطش رخطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش
رٔوظ ٠٠حٌُظخد حُٔخىّ ٖٓ ٌٛح حُوخٗ ٕٞحُٔظؼِن رظٔ٣ٞش ِٗحػخص حُ٘ـَ حُـٔخػ٤شًُٝ ،ي اًح
ُْ طظ ٖٔ٠حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٓوظ٤٠خص هخٛش كٌٛ ٢ح حُ٘ؤٕ.
طِٔٗ ٟٞحػخص حُ٘ـَ حُلَى٣ش ر ٖ٤حَ١٧حف حَُٔطزطش رخطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤شٝ ،كن
ح٧كٌخّ حُظَ٘٣ؼ٤ش حُٔؼٔ ٍٞرٜخ كٌٛ ٢ح حُ٘ؤٕٓ ،خ ُْ طظ ٖٔ٠ح٫طلخه٤ش أكٌخٓخ طظؼِن رظٔ٣ٞش
طِي حُِ٘حػخص.
انًادج 239
طٔ٘ي اُ ٠ح٧ػٞحٕ حٌُِٔل ٖ٤رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،اٟخكش اُ ٠حُ٬ٜك٤خص حُٔٔ٘يس اُْٜ٤
رٔٞؿذ حُٔخىس 142أىٗخ٬ٛ ،ٙك٤ش َٓحهزش ططز٤ن ٓوظ٤٠خص حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش.
انًادج 23:
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ،ْٛػٖ ػيّ حكظَحّ ٓوظ٤٠خص حطلخه٤ش حُ٘ـَ
حُـٔخػ٤ش.
طظٌٍَ ػوٞر ش حُـَحٓش رظؼيى ح٧ؿَحء حٌَُ٣ ُْ ٖ٣حع ك ٢كو ْٜططز٤ن أكٌخّ حطلخه٤ش حُ٘ـَ
حُـٔخػ٤ش ،ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص 21.111ىٍ.ْٛ
انًادج 241
٣ـذ ػِ ٠حُٔئٓٔخص حُظِٜٔ٘٣ ٢خ ططز٤ن حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،اُٜخم اػ ٕ٬ر٘ؤٜٗخ
ك ٢حٓ٧خًٖ حُظ٣ ٢زخَٗ كٜ٤خ حُ٘ـَٝ ،ك ٢حُٔل٬ص حُظ٣ ٢ظْ كٜ٤خ حُظ٘ـ.َ٤
- 31 -
٣ـذ حٗ٩خٍس كٌٛ ٢ح ح٩ػ ،ٕ٬اُٝ ٠ؿٞى حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤شٝ ،اُ ٠حَ١٧حف
حُٔٞهؼش ػِٜ٤خٝ ،طخٍ٣ن ا٣يحػٜخٝ ،حُـٜخص حُظ ٢أٝىػض ُيٜ٣خ.
٣ـذ ٟٝغ ٗظ ٖٓ َ٤ح٫طلخه٤ش ٍ ٖٛاٗخٍس ح٧ؿَحء.
انًادج 242
اًح َ١أ طـ َ٤٤ػِ ٠حُٟٞؼ٤ش حُوخٗ٤ٗٞش ُِٔ٘ـَ ،أ ٝػِ ٠حُطز٤ؼش حُوخٗ٤ٗٞش ُِٔوخُٝشًٔ ،خ
ٜٗض ػًُِ ٠ي حُٔخىس ،55كبٕ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش طظَ هخثٔش ر ٖ٤أؿَحء حُٔوخُٝش
ٝحُٔ٘ـَ حُـي٣ي.
انًادج 243
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ػيّ اُٜخم ح٩ػ ٕ٬حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس ،541أ ٝاُٜخه ٚك ٢ؿ َ٤حٓ٧خًٖ
حُٔز٘٤ش ك ٌٙٛ ٢حُٔخىس؛
-ػيّ ط ٖ٤ٔ٠ح٩ػ ،ٕ٬ر٤خٗخ ٖٓ حُز٤خٗخص حُظٜٗ ٢ض حُٔخىس حًٌٍُٔٞس ػِ ٠حٗ٩خٍس
اُٜ٤خ؛
-ػيّ حُظو٤ي رٔخ ٜٗض ػِ ٚ٤حُٔخىس حًٌٍُٔٞس ٖٓ ٝؿٞد ٟٝغ ٗظ ٖٓ َ٤حطلخه٤ش حُ٘ـَ
حُـٔخػ٤ش ٍ ٖٛاٗخٍس ح٧ؿَحء.
انًادج 244
اًح ًخٗض حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،حُٔزَٓش ٝكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢ح٧رٞحد
حُٔخروش ٖٓ ٌٛح حُؤْ ،طٓ ْٜخ ٣ ٫وَ ػٖ ػِؼ ٢ح٧ؿَحء حُظخرؼُِٜ٘ٔ ٖ٤ش ،كبٗ٣ ٚـذ ػِ ٠حُِٔطش
حُلٌ٤ٓ ٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ طؼٔٓ ْ٤وظ٤٠خطٜخ روَحٍ ػِٓ ٠ـٔٞع حُٔوخ٫ٝص ٝحُٔئٓٔخص حُظ٢
٘٣ظـَ كٜ٤خ أؿَحء ٔ٣خٍٓ ٕٞحُٜٔ٘ش ًح طٜخٞٓ ،حء كٗ ٢طخم ٓ٘طوش ٓؼ٘٤ش ،أ ٝك ٢ؿٔ٤غ طَحد
حٌُِٔٔش.
اًح ًخٗض حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،حُٔزَٓش ٝكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢ح٧رٞحد
حُٔخروش ٖٓ ٌ ٛح حُؤْ ،طٓ ْٜخ ٣ ٫وَ ػٖ هٔٔ ٖ٤ك ٢حُٔخثش ٖٓ ح٧ؿَحء ،كبٗ ،ٌٖٔ٣ ٚروَحٍ ٖٓ
حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،رؼي حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص
حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼٓٝ ،٬٤ـِْ حُٔلخٟٝش حُـٔخػ٤ش ،طؼٔٓ ْ٤وظ٤٠خطٜخ آُ ٠ـٔٞع
حُٔوخ٫ٝص ٝحُٔئٓٔخ ص حُظ٘٣ ٢ظـَ كٜ٤خ أؿَحء ٔ٣خٍٓ ٕٞحُٜٔ٘ش ًحطٜخٞٓ ،حء كٗ ٢طخم ٓ٘طوش
ٓؼ٘٤ش ،أ ٝك ٢ؿٔ٤غ طَحد حٌُِٔٔش.
- 32 -
انًادج 245
ط٘ظ ٢ٜحُٜلش حُِ٩حٓ٤ش ٫طلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش حُٔٔيىس ،رخٗظٜخء حطلخه٤ش حُ٘ـَ ح٤ِٛ٧ش.
انًادج 246
٣ـذ ػِٗ ًَ ٠و١ ،ٚز٤ؼ٤خ ًخٕ أ ٝحػظزخٍ٣خ٣ ،و٠غ ُٔوظ٤٠خص ٌٛح حُوخٗ٣َ٣ ،ٕٞي
كظق ٓوخُٝش أٓ ٝئٓٔش أ٘٣ ،ٍٕٝ ٝـَ ك ٚ٤أؿَحء ،إٔ ٣ويّ ط٣َٜلخ رٌُي اُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق
رظلظ ٖ٤حُ٘ـَٝ ،كن حَُ٘ٝ ١ٝحٌُِ٘٤خص حُٔليىس ر٘ ٚط٘ظ.17٢ٔ٤
انًادج 247
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ ٣ويّ أ٠٣خ ،ط٣َٜلخ ٓٔخػُِ ٬ظ٣َٜق حُٞحٍى ًًَ ٙك ٢حُٔخىس
541أػ ،ٙ٬ك ٢ح٧كٞحٍ حُظخُ٤ش6
– 5اًح حػظِٓض حُٔوخُٝش ط٘ـ َ٤أؿَحء ؿيى؛
– 2اًح ؿَ٤ص حُٔوخُٝش ٗٞع ٗ٘خٜ١خ ٢ٛٝط٘ـَ أؿَحء؛
– 4اًح حٗظوِض حُٔوخُٝش آٌُ ٠خٕ آهَ ٢ٛٝط٘ـَ أؿَحء؛
– 3اًح هٍَص حُٔوخُٝش ط٘ـ َ٤أؿَحء ٓؼٞهٖ٤؛
– 1اًح ًخٗض حُٔوخُٝش ط٘ـَ أؿَحء رٔؼخِٜٓخ ،ػْ ػٜيص رؤٗـخُٜخ ً ٬أ ٝرؼ٠خ اُ٠
أؿَحء ٘٣ظـِ ٕٞرٔ٘خُُ ،ْٜأ ٝآُ ٠وخ ٖٓ ٍٝحُزخٖ١؛
– 2اًح ًخٗض حُٔوخُٝش ط٘ـَ أؿَحء ػٖ ٣َ١ن ٓوخُٝش حُظ٘ـ َ٤حُٔئهض.
انًادج 248
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ٓوخُلش حُٔخىط 542ٝ 541 ٖ٤أػ.ٙ٬
ٍ َّٞٓٓ - 17هْ ٛ 2.13.324خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي َٗ٤ٌِٗٝ ١ٝخص
طوي ْ٣حُظ٣َٜق رلظق ٓوخُٝش أٓ ٝئٓٔش أ ،ٍٕٝ ٝحُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس ٘٣4( 5321خَ٣
.3 ٙ ،)2111
- 33 -
حُزخد حُؼخٗ 6٢حُ٘ظخّ حُيحهِ٢
انًادج 249
٣ـذ ػِ٘ٓ ًَ ٠ـَ٘٣ ،ـَ حػظ٤خى٣خ ٓخ ٣ ٫وَ ػٖ ػَ٘س أؿَحء ،إٔ ٠٣غ هٍ٬
حُٔ٘ظ ٖ٤حُٔٞحُ٤ظُ ٖ٤لظق حُٔوخُٝش أ ٝحُٔئٓٔشٗ ،ظخٓخ ىحهِ٤خ ،رؼي ح٬١ع ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء
ٝحُٔٔ ؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞى ،ْٛػِٝ ،ٚ٤إٔ ٞ٣ؿ ٜٚاُ ٠حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش
رخُ٘ـَ ٖٓ أؿَ حُٔٞحكوش ػِ.ٚ٤
٣و٠غ ًَ طؼيُِ٘ َ٣ظخّ حُيحهِ٤ٌُِ٘ ،٢خص حٓ٫ظ٘خٍس ٝحُٔٞحكوش حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُلوَس حُٔخروش.
انًادج 24:
طظ ٠ُٞحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،رخٓ٫ظ٘خٍس ٓغ حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء
حً٧ؼَ طٔؼٝ ٬٤حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ،ٖ٤طلي٣ي ًٗٔٞؽ حُ٘ظخّ حُيحهِ ،18٢حٌُ٣ ١ـذ إٔ
٣ظ ٖٔ٠ػِ ٠ح٧ه6ٚ
– 5أكٌخٓخ ػخٓش ،طظؼِن رظ٘ـ َ٤ح٧ؿَحءٗٝ ،ظخّ حُلٝ ،َٜحُؼطَٝ ،حُظـ٤زخص؛
– 2أكٌخٓخ هخٛش ،طظؼِن رظ٘ظ ْ٤حُ٘ـَٝ ،رخُظيحر َ٤حُظؤى٣ز٤شٝ ،رخُٔلخكظش ػِٛ ٠لش
ح٧ؿَحء ٓ٬ٓٝظ.ْٜ
– 4أكٌخٓخ طظؼِن رظ٘ظ ْ٤اػخىس حُظؤ َ٤ٛػ٘ي كيٝع ح٩ػخهش حُ٘خطـش ػٖ كخىػش ٗـَ أٝ
َٓ.٢ٜ٘ٓ ٝ
٣ؼظزَ حًُ٘ٔٞؽ حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُلوَس ح ٌٙٛ ٖٓ ٠ُٝ٧حُٔخىس ،رٔؼخرش ٗظخّ ىحهِ ٢رخُ٘ٔزش
ُِٔئٓٔخص حُظ ٢ط٘ـَ أهَ ٖٓ ػَ٘س أؿَحء.
انًادج 251
٣ـذ ػِ ٠ح ُٔ٘ـَ إٔ ٣ل ٢٤ح٧ؿَحء ػِٔخ رخُ٘ظخّ حُيحهِٝ ،٢إٔ ٣و ّٞربُٜخه ٚك٢
حٌُٔخٕ حٌُ ١حػظخى ح٧ؿَحء ىهٝ ،ُٚٞك ٢حٌُٔخٕ حٌُ ١طئى ٟك ٚ٤ػخىس أؿ.ٍْٛٞ
طِْٔ ٗٔوش ٖٓ حُ٘ظخّ حُيحهِ٨ُ ٢ؿ َ٤رطِذ ٓ٘.ٚ
٣ـذ حكظَحّ ٓوظ٤٠خص ٌٛح حُ٘ظخّ ٖٓ َ١ف حُٔ٘ـَ ٝح٧ؿَحء ػِ ٠كي ٓٞحء.
- 18هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 2351.52خىٍ ك٠ٍٓ ٖٓ 55 ٢خٕ )2152 ٞ٤ُٞ٣ 45( 5344
رظلي٣ي ًٗٔٞؽ حُ٘ظخّ حُيحهِ ٢حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس ٓ ٖٓ 545يٗٝش حُ٘ـَ؛ حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2153
رظخٍ٣ن ًٝ 5حُلـش 21( 5344أًظٞرَ 1251. ٙ ،)2152
- 34 -
انًادج 252
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ أٞ٘٣ ٖٓ ٝد ػ٘ ٚإٔ ٣ليى ك ٢حُ٘ظخّ حُيحهِ ،٢حَُ٘ٝ ١ٝحٌُٔخٕ،
ٝح٣٧خّٝ ،حُٔخػخص حُظٔ٣ ٢ظوزَ كٜ٤خ ًَ أؿ َ٤ػِ ٠كيس ،رطِذ ٓ٘ ،ٚآخ رٔلَى ٙأٍ ٝكوش أكي
ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء أ ٝحُٔٔؼَ حُ٘وخر ٢رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞى ،ٙػِ ٠أ ٫طوَ أ٣خّ حٓ٫ظوزخٍ ػٖ ّٞ٣
ٝحكي ك.َٜٗ ًَ ٢
انًادج 253
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ػيّ ٟٝغ ٗظخّ ىحهِ ٢ه ٍ٬ح٧ؿَ حُٔوٍَ ك ٢حُٔخىس 544؛
-ػيّ ح٬١ع ح٧ؿَحء ػِ ٠حُ٘ظخّ حُيحهِ ،٢أ ٝػيّ اُٜخه ٚأ ٝاُٜخه ٚػِٗ ٠ل٫ ٞ
٣طخرن ٓخ هٍَط ٚحُٔخىس 531؛
-ػيّ طلي ٣ي حُٔ٘ـَ ٓٞ٣خ ٓ٫ظوزخٍ ًَ أؿ ٖٓ َ٤أؿَحثٝ ،ٚكن حَُ٘ ١ٝحُٜٔ٘ٙٞ
ػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ،535أ ٝطلي٣يٓٞ٣ ٙخ ٣ ٫ؤط ٢ى ٍٝح٧ؿ َ٤ك ٚ٤ا ٫رؼي ٓيس طِ٣ي ػِ ٠حُٔيس
حُٔليىس ك ٢طِي حُٔخىس.
انًادج 254
ٌٖٔ٣ ٫ط ٘ـ َ٤ح٧كيحع ٫ٝ ،هز ُْٜٞك ٢حُٔوخ٫ٝص ،أُ ٝي ٟحُٔ٘ـِ ،ٖ٤هزَ رِٞؿٖٓ ْٜ
هْٔ ػَ٘س ٓ٘ش ًخِٓش.19
- 2:طْ طلي٣ي ٌٙٛحُٖٔ حٗٔـخٓخ ٓغ حطلخه٤ش ٓ٘ظٔش حُؼَٔ حُي٤ُٝش ٍهْ 544ر٘ؤٕ حُلي ح٧ىٗ ُٖٔ ٠حٓ٫ظويحّ
رظخٍ٣ن ٛ( 5534 ٞ٤ٗٞ٣ 22خىم ػِٜ٤خ حُٔـَد رظخٍ٣ن ٘٣ 2خًٌٝ )2111 َ٣ح حُل َٜح ٖٓ ٍٝ٧ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ
ٛ 5.24.135خىٍ ك 21 ٢ؿٔخى ٟحُؼخٗ٤ش ٞٗ 54( 5444كٔزَ )5524ر٘ؤٕ حُظؼِ ْ٤ح٩ؿزخًٍٔ ،١خ طْ طـَٙ٤٤
ٝطظٔٝ ،ٚٔ٤حٌُ ٚ٘٣ ١ػِٓ ٠خ 6٢ِ٣
"حُظؼِ ْ٤حٓ٧خٓ ٢كن ٝحؿذ ُـٔ٤غ ح١٧لخٍ حُٔـخٍرش ًًٍٞح ٝاٗخػخ حُزخُـٞ٘ٓ 2 ٖ٤حص .طِظِّ حُيُٝش رظٞكُْٜ َٙ٤
ٓـخٗخ ك ٢أهَد ٓئٓٔش طؼِ٤ٔ٤ش ػٔ٤ٓٞش ٌُٔخٕ اهخٓظِ٣ٝ ْٜظِّ ح٥رخء ٝح٤ُٝ٧خء رظ٘ل ٌٙ٤اُ ٠ؿخ٣ش رِٞؿ ْٜطٔخّ
حُوخٓٔش ػَ٘س ٖٓ ػَٔ ،"ْٛحُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2221رظخٍ٣ن ٍ 1ؿذ ٗٞٗ 22( 5444زَ ٙ ،)5524
.2221
- 35 -
انًادج 255
٣لن ُِؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،إٔ ٣طِذ ك ٢أٝ ١هض ،ػَ ٝؿٔ٤غ ح٧ؿَحء
ح٧كيحع حٌُ ٖ٣طوَ ٓ٘ ْٜػٖ ػٔخٗ٤ش ػَ٘س ٓ٘شٝ ،ؿٔ٤غ ح٧ؿَحء حُٔؼخه ،ٖ٤ػِ١ ٠ز٤ذ
رٔٔظ٘ل ٠طخرغ ُُِٞحٍس حٌُِٔلش رخُٜلش حُؼٔ٤ٓٞش ،هٜي حُظلون ٖٓ إٔ حُ٘ـَ حٌُ٣ ١ؼٜي رٚ
اُ٣ ٫ ،ْٜ٤لٞم ١خهظ ،ْٜأ٣ ٫ ٝظ٘خٓذ ٓغ اػخهظ.ْٜ
٣لن ُِؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،إٔ ٣ؤَٓ ربػلخء ح٧كيحع ٝح٧ؿَحء حُٔؼخهٖٓ ٖ٤
حُ٘ـَ ى ٕٝاهطخٍ ،اًح أري ٟحُطز٤ذ ٍأ٣خ ٓطخروخ َُأٝ ،ٚ٣أؿَ ١ػِ ْٜ٤كل٠ٓ ٚخى رطِذ
ٖٓ ً.ْٜ٣ٝ
انًادج 256
٘ٔ٣غ ط٘ـ َ٤أ ١كيع ،ى ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘سٔٓ ،ؼ ،٬أ٘ٓ ٝوٜخ ك ٢حُؼَ ٝٝحُؼٔ٤ٓٞش
حُٔويٓش ٖٓ هزَ حُٔوخ٫ٝص حُظ ٢طليى ٫ثلظٜخ ر٘ ٚط٘ظ ،20٢ٔ٤ى ٕٝإً ٌٓظٞد ٔٓ ِٚٔٔ٣زوخ
حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،رو ًَ ٜٙٞكيع ػِ ٠كيسًُٝ ،ي رؼي حٓظ٘خٍس ٢ُٝأَٓ.ٙ
٣لن ٌُٜح حُؼ ٕٞإٔ ٔ٣لذ ،آخ ٖٓ طِوخء ٗلٔٝ ،ٚآخ رطِذ ٖٓ ًَ ٗوٓ ٚئٌُٜ َٛح
حُـَ ،ٝح ًٕ٩حٌُٓ ١زن ُ ٚإٔ ِٓٔ ٚكٌٛ ٢ح حُ٘ؤٕ.
انًادج 257
٘ٔ٣غ حُو٤خّ رٌَ اٜٗخٍ حٓظـٜ٣ ،٢ُ٬يف اُ ٠ؿِذ ح٧كيحع ُظؼخ ٢١حُٔ ٖٜحُل٘٤ش٣ٝ ،زَُ
١خرؼٜخ حَُٔرق.
انًادج 258
٘ٔ٣غ ػِ ٠أٗ ١و ٚإٔ ٌِ٣ق أكيحػخ ى ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘س ٓ٘ش رؤىحء أُؼخد هطَس ،أٝ
حُو٤خّ رلًَخص رِٜٞحٗ٤ش ،أ ٝحُظٞحث٤ش ،أ ٝإٔ ٣ؼٜي اُ ْٜ٤رؤٗـخٍ طٌَ٘ هطَح ػِ ٠ك٤خط ،ْٜأٝ
ٛلظ ،ْٜأ ٝأه٬ه.ْٜ
٘ٔ٣غ أ٠٣خ ػِ ٠أٗ ١و ،ٚاًح ًخٕ ٣لظَف ٜٓ٘ش رِٜٞحٕ ،أ ٝأُؼزخٕ ،أ ٝػخٍٝ
كٞ٤حٗخص ،أٓ ٝيَ٤ٓ َ٣ى أٓ ٠ِٜٓ ٝظ٘وَ ،إٔ ٘٣ـَ ك ٢ػَ ٟٚٝأكيحػخ ى ٕٝحُٔخىٓش ػَ٘س.
انًادج 259
٣ـذ ػِ٣ ٖٓ ًَ ٠ظؼخٜ٘ٓ ٠١ش ٖٓ حُٔ ٖٜحُٔز٘٤ش ك ٢حُٔخىس 533أػ ،ٙ٬إٔ ٣ظٞكَ ػِ٠
ٗٔن ٖٓ ػوٞى ٫ٝىس ح٧كيحع حٌُ٣ ٖ٣ظ ٠ُٞطٞؿ ،ْٜٜ٤أ ٝرطخهخص طؼَ٣ل ْٜحُ٤٘١ٞشٝ ،إٔ ٣يُ٢
ٍ َّٞٓٓ - 20هْ ٛ 2.13.321خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي ٫ثلش حُٔوخ٫ٝص
حُظ٘ٔ٣ ٢غ كٜ٤خ ط٘ـ َ٤ح٧كيحع ى ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘س ًٔ٘و ٖ٤ٜأٔٓ ٝؼِ ٖ٤ك ٢حُؼَ ٝٝحُؼٔ٤ٓٞش ى ٕٝإً ٌٓظٞد،
حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس ٘٣ 4( 5321خ.3ٙ ،)2111 َ٣
- 11 -
رٜخ ُ٤ؼزض رٜخ ٣ٞٛظ ْٜرٔـَى ِ١زٜخ ٖٓ َ١ف حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،أ ٖٓ ٝحُِٔطخص
ح٩ىحٍ٣ش حُٔلِ٤ش.
انًادج 25:
٣طِذ حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،أ ٝحُِٔطخص ح٩ىحٍ٣ش حُٔلِ٤ش ،ك ٢كخُش ٓوخُلش
أكٌخّ حُٔٞحى 531اُ 534 ٠أػٓ ٖٓ ،ٙ٬ؤٓ ١ٍٞحُوٞس حُؼٔ٤ٓٞش ،حُظيهَ ُٔ٘غ اهخٓش حُؼَ،ٝ
ٝطلخ ١حُ٘٤خرش حُؼخٓش ػِٔخ رٌُي.
انًادج 261
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٔخ 6٢ِ٣
-ػيّ حُظٞكَ ػِ ٠ح ًٕ٩حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 531؛
-ػيّ حُظو٤ي رٔوظ٤٠خص حُٔخىس 532؛
-ػيّ حُظٞكَ ػِ ٠حُٞػخثن حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ُ 534ي ٟحٗ٧وخ ٙحُٔ٘خٍ
اُ ْٜ٤ك ٌٙٛ ٢حُٔخىس ،أ ٝػيّ اى٫ث ْٜرظِي حُٞػخثن ٩ػزخص ٣ٞٛش ح٧ؿَحء ح٧كيحع حٌُ٣ ٖ٣ظُٕٞٞ
طٞؿ.ْٜٜ٤
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ْٛػٖ ٓوخُلش حُٔوظ٤٠خص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُٔخىس .533
طظٌٍَ ػوٞرخص حُـَحٓش رظؼيى ح٧ؿَحء ح٧كيحع حٌُ ُْ ٖ٣طَحع ك ٢كو ْٜأكٌخّ حُٔخىس
،533ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص ٓزِؾ 21.111ىٍ.ْٛ
انًادج 262
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 21.111اُ 41.111 ٠ىٍ ْٛػِٓ ٠وخُلش حُٔخىس .534
ٝك ٢كخُش حُؼٞى ،ط٠خػق حُـَحٓش ٝحُلٌْ رلزْ طظَحٝف ٓيط ٚر 2 ٖ٤أ٣خّ 4ٝأٗ َٜأٝ
ربكيٛ ٟخط ٖ٤حُؼوٞرظ.ٖ٤
انًادج 263
طظٔظغ ح ٧ؿَ٤س ،حُظ ٢ػزض كِٜٔخ رٜ٘خىس ١ز٤ش ،ربؿخُس ٫ٝىس ٓيطٜخ أٍرؼش ػَ٘ أٓزٞػخ،
ٓخ ُْ طٌٖ ٘ٛخى ٓوظ٤٠خص أك٤ي ك ٢ػوي حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ.٢
انًادج 264
ٌٖٔ٣ ٫ط٘ـ َ٤ح٧ؿَ٤حص حُ٘ٞحكْ أػ٘خء كظَس حٓ٧خر٤غ حُٔزؼش حُٔظِٜش حُظ ٢طِ ٢حُٟٞغ.
- 15 -
َٜٔ٣حُٔ ٘ـَ ػِ ٠طول٤ق حٗ٧ـخٍ حُظ ٢طٌِق رٜخ حَُٔأس ح٧ؿَ٤س أػ٘خء حُلظَس ح٧هَ٤س
ُِلَٔٝ ،ك ٢حُلظَس ح ٠ُٝ٧ػوذ حُ٫ٞىس.
انًادج 265
كن َُِٔأس ح٧ؿَ٤س ،إٔ طٞهق َٓ٣خٕ ػوي حُ٘ـَ كظَس طزظية هزَ طخٍ٣ن طٞهغ حُٟٞغ
رٔزؼش أٓخر٤غٝ ،ط٘ظ ٢ٜرؼي طخٍ٣ن حُٟٞغ رٔزؼش أٓخر٤غ.
اًح ػزض ر ٜ٘خىس ١ز٤ش ٗ٘ٞء كخُش َٓ٤ٟش ،ػٖ حُلَٔ أ ٝحُ٘لخّ ،طـؼَ ٖٓ حُ١ٍَٝ٠
ا١خُش كظَس طٞهق حُؼوي٣ُ ،يص ك ٢كظَس اؿخُس حُ٫ٞىس ٓيس حٓظَٔحٍ طِي حُلخُش حَُٔ٤ٟش ،ػِ٠
أ ٫طظؼي ٟكظَس حُظٞه٤ق ػٔخٗ٤ش أٓخر٤غ هزَ طخٍ٣ن طٞهغ حُٟٞغٝ ،أٍرؼش ػَ٘ أٓزٞػخ رؼي
طخٍ٣ن حُٟٞغ.
اًح ٟٝؼض ح٧ؿَ٤س كِٜٔخ هزَ طخٍ٣و ٚحُٔظٞهغ ،أٌٖٓ ُٜخ طٔي٣ي كظَس طٞه٤ق ػوي حُ٘ـَ
اُ ٠إٔ طٔظٌَٔ حٍ٧رؼش ػَ٘ أٓزٞػخ حُظ ٢طٔظـَهٜخ ٓيس حُظٞه٤ق حُٔٔظلوش ُٜخ.
انًادج 266
٣ـذ ػِ ٠ح٧ؿَ٤س حُظٟٝ ٢ؼض كِٜٔخ هزَ طخٍ٣و ٚحُٔظٞهغ ،إٔ طٞؿ ٚاُ ٠حُٔ٘ـَ،
ٍٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ اٗؼخٍ رخُظٗ٩ ،َٛٞؼخٍ ٙرٔزذ ؿ٤خرٜخٝ ،رخُظخٍ٣ن حٌُ ١ط٘ ١ٞكٚ٤
حٓظج٘خف حُ٘ـَ ٖٓ ؿي٣ي.
انًادج 267
٣لن ُ ّ٨ح٧ؿَ٤س ،أ ٫طٔظؤٗق ٗـِٜخ رؼي ٓٓ ٢٠زؼش أٓخر٤غ ػِ ٠حُٟٞغ ،أ ٝأٍرؼش
ػَ٘ أٓزٞػخ ػ٘ي ح٫هظ٠خءًُٝ ،ي ٧ؿَ طَر٤ش ُٓٞٞىٛخ٣َٗ ،طش إٔ ط٘ؼَ ٓ٘ـِٜخ ك ٢أؿَ
أهٜخ ٙهٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ ٖٓ حٗظٜخء اؿخُس حٓٞٓ٧شٝ .ك ٌٙٛ ٢حُلخُش ،كبٕ كظَس طٞهق حُؼوي ٫
طظـخ ُٝطٔؼٓٞ٣ ٖ٤خ.
ّ٨ُ ٌٖٔ٣ح٧ؿَ٤س رخطلخم ٓغ حُٔ٘ـَ حٓ٫ظلخىس ٖٓ ػطِش ؿٓ َ٤يكٞػش ح٧ؿَ ُٔيس ٓ٘ش
ُظَر٤ش ُٓٞٞىٛخ.
طٔظؤٗق ح ّ٧ح٧ؿَ٤س ٗـِٜخ رؼي حٗظٜخء كظَس حُظٞه٤ق حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُلوَط ٖ٤ح٠ُٝ٧
ٝحُؼخٗ٤ش ٖٓ ٌٙٛحُٔخىسٝ .طٔظل٤ي ٖٓ حُلٞحثي حُظ ٢حًظٔزظٜخ هزَ طٞهق ػويٛخ.
انًادج 268
ّ٨ُ ٌٖٔ٣ح٧ؿَ٤س ،حُؼي ٍٝػٖ حٓظج٘خف ٗـِٜخٝ ،ك ٌٙٛ ٢حُلخُش ٣ـذ ػِٜ٤خ إٔ طٞؿٚ
اُ٘ٓ ٠ـِٜخ ،هزَ حٗظٜخء كظَس طٞهق ػويٛخ رؤٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ ػِ ٠ح٧هٍَٓ ،خُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ
حٗ٩ؼخٍ رخُظ ،َٛٞط٘ؼَ ٙكٜ٤خ رؤٜٗخ ُٖ طٔظؤٗق ٗـِٜخ رؼي حٗظٜخء ٓيس حُظٞهق حًٌٍُٔٞس ك٢
حُٔخىس 512أػِِٜٓ٣ ٫ٝ ،ٙ٬خ كًُ ٢ي َٓحػخس أؿَ ح٩هطخٍ ٫ٝ ،أىحء طؼ ٞ٣ٞػٖ اٜٗخء ػوي
حُ٘ـَ.
- 12 -
انًادج 269
٨ُ ٌٖٔ٣ؿَ٤س حُلخَٓ ،اًح أػزظض كِٜٔخ رٜ٘خىس ١ز٤ش ،إٔ طظَى ٗـِٜخ ى ٕٝاهطخٍ٫ٝ ،
ِِٜٓ٣خ طؤى٣ش طؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ ح٩هطخٍ ٫ٝ ،ػٖ اٜٗخء حُؼوي.
انًادج 26:
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ ٫ـَ اٜٗخء ػوي ٗـَ ح٧ؿَ٤س ،حُظ ٢ػزض كِٜٔخ رٜ٘خىس ١ز٤شٞٓ ،حء أػ٘خء
حُلَٔ ،أ ٝرؼي حُٟٞغ رؤٍرؼش ػَ٘ أٓزٞػخ.
ًٔخ ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ ٫ـَ اٗ ٜخء ػوي ٗـَ ح٧ؿَ٤س أػ٘خء كظَس طٞهلٜخ ػٖ حُ٘ـَ رٔزذ ٗ٘ٞء
كخُش َٓ٤ٟش ػٖ حُلَٔ أ ٝحُ٘لخّٓ ،ؼزظش رٜ٘خىس ١ز٤ش.
ؿ َ٤أُِٗ٘ٔ ٌٖٔ٣ ٚـَ اٜٗخء حُؼوي ،اًح أػزض حٍطٌخد حُٔؼ٘٤ش رخ َٓ٧هطؤ ؿٔٔ٤خ ،أٝ
ُٓ٨زخد ح٧هَ ٟحُوخٗ٤ٗٞش ُِل ١َٗ ،َٜأ ٫طزِؾ ح٧ؿَ٤س هَحٍ حٜٗ٩خء أػ٘خء كظَس طٞهق ػوي
حُ٘ـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىط 512ٝ 513 ٖ٤أػٌُٜ ٌٕٞ٣ ٫ٝ ،ٙ٬ح حٜٗ٩خء أ ١أػَ،
ه ٍ٬طِي حُلظَس.
انًادج 271
اًح رِـض ح٧ؿَ٤س هَحٍ كِٜٜخ هزَ إٔ طؼزض كِٜٔخ رٜ٘خىس ١ز٤ش ،أٌٖٓ ُٜخ ،ك ٢أؿَ
هٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ ٖٓ ار٬ؿٜخ هَحٍ حُل ،َٜاػزخص حُلَٔ رٞحٓطش ٜٗخىس ١ز٤ش ،طٞؿٜٜخ اُ٠
حُٔ٘ـَ رَٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ حٗ٩ؼخٍ رخُظٜ٣ٝ .َٛٞزق حُلٗ َٜظ٤ـش ٌُُي رخٓ ،٬١غ
َٓحػخس ٓوظ٤٠خص حُلوَس حُؼخٗ٤ش ٖٓ حُٔخىس .515
٫طل ٍٞأكٌخّ حُٔخىط ٖ٤حُٔخروظ ،ٖ٤ى ٕٝحٗظٜخء ػوي حُ٘ـَ حُٔليى حُٔيس ،رلِ ٍٞأؿِ.ٚ
انًادج 272
٣لن ُ ّ٨ح٧ؿَ٤س ،إٔ طظٔظغ ٤ٓٞ٣خ ،ػِٓ ٠ي ٟحػ٘ ٢ػَ٘ َٜٗح ٖٓ ،طخٍ٣ن حٓظج٘خكٜخ
حُ٘ـَ اػَ حُٟٞغ رخٓظَحكش هخٛش٣ ،ئى ٟػٜ٘خ ح٧ؿَ رخػظزخٍٛخ ٝهظخ ٖٓ أٝهخص حُ٘ـَ،
ٓيطٜخ ٜٗق ٓخػش ٛزخكخٜٗٝ ،ق ٓخػش ظَٜح ٢ٌُ ،طَٟغ ُٓٞٞىٛخ ه ٍ٬أٝهخص حُ٘ـَ.
ٝطٌ ٌٙٛ ٕٞحُٔخػش ٓٔظوِش ػٖ كظَحص حَُحكش حُٔؼٔ ٍٞرٜخ ك ٢حُٔوخُٝش.
ّ٨ُ ٌٖٔ٣ح٧ؿَ٤س ،إٔ طظلن ٓغ حُٔ٘ـَ ػِ ٠حٓ٫ظلخىس ٖٓ ٌٙٛحُٔخػش حُٔوٜٜش
َُِٟخػش ك ٢أٝ ١هض ٖٓ أ٣خّ حُ٘ـَ.
انًادج 273
٣ـذ طـ ِ٤ٜؿَكش هخٛش َُِٟخػش ىحهَ ًَ ٓوخُٝش ،أ ٝػِٓ ٠وَرش ٜٓ٘خ ٓزخَٗس ،اًح
ًخٕ ٘٣ظـَ كٜ٤خ ٓخ ٣ ٫وَ ػٖ هٔٔ ٖ٤أؿَ٤س ،طظـخ ٖٜ٘ٓ ُٝحُٔخىٓش ػَ٘س.
ٌٖٔ٣حٓظؼٔخٍ ؿَف حَُٟخػش ٍٟٝخ ١٧لخٍ ح٧ؿَ٤حص حُؼخٓ٬ص رخُٔوخُٝش.
- 14 -
طظ ٠ُٞحُ ِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،طلي٣ي َٗ ١ٝهز ٍٞحَُٟغ ٝؿَف اٍٟخع
حُٔٞحُ٤ي ١َٝٗٝ ،كَحٓش حٌ٘ٓ٧شٝ ،طٞكٔٓ َ٤ظِِٓخطٜخ حُٜل٤ش.21
انًادج 274
ٌٖٔ٣اٗ٘خء ىحٍ ُِل٠خٗش رٔٔخٔٛش ػيس ٓوخ٫ٝص ٓظـخٍٝس رٔ٘طوش ٓؼ٘٤ش ٓغ طـِٛ٤ٜخ
ٝكن حُظَٝف حُٔ٬ثٔش.
انًادج 275
ٌٕٞ٣رخ ٬١روٞس حُوخٗ ًَ ،ٕٞحطلخم ٘٣خك ٢أكٌخّ حُٔٞحى ٖٓ 512اُ.524 ٠
انًادج 276
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 51.111اُ 21.111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-اٜٗخء ػوي ٗـَ أؿَ٤س كخَٓ ،أػزظض كِٜٔخ رٜ٘خىس ١ز٤ش ،أٗ ٝلٔخء ٢ٛٝ ،ك ٢كظَس
حٍ٧رؼش ػَ٘ أٓزٞػخ حُٔٞحُ٤ش ُِٟٞغ ،هخٍؽ ح٧كٞحٍ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 515؛
-ط٘ـ َ٤ح٧ؿَ٤سٗ ٢ٛٝ ،لٔخء ،ك ٢كظَس حُٔزؼش أٓخر٤غ حُٔٞحُ٤ش ُِٟٞغ؛
ٍ -ك ٞطٞه٤ق ػوي ٗـَ ح٧ؿَ٤س ،ه٬كخ ٧كٌخّ حُٔخىس 513؛
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٔخ 6٢ِ٣
ٍ -ك ٞطٔظ ٤غ ح ّ٧ح٧ؿَ٤س ،رلظَس حٓ٫ظَحكش حُوخٛش ،حُٔٔظلوش ُٜخ ،ه ٍ٬أٝهخص
حُ٘ـَ ٖٓ ،أؿَ اٍٟخع ُٓٞٞىٛخ ،أػ٘خء حُٔيس حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 525؛
-ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ حُٔخىس ،522حُٔظؼِوش ربكيحع حُـَكش حُوخٛش رخَُٟخػشٝ ،ػيّ
حُ ظو٤ي رخُ٘ ٜٙٞحُظ٘ظ٤ٔ٤ش حُـخٍ ١رٜخ حُؼَٔ ،كٔ٤خ ٣ظؼِن رَ٘ ١ٝهز ٍٞحَُٟغٝ ،طـِ٤ٜ
ؿَف اٍٟخع حُٔٞحُ٤يٝ ،كَحٓظٜخٝ ،طٞكٔٓ َ٤ظِِٓخطٜخ حُٜل٤ش.
انًادج 277
٣لظلع ًَ أؿ َ٤أٛزق ٓؼخهخُٔ ،زذ ٖٓ حٓ٧زخد ،رٜٔ٘ذ ٗـِ٘ٔ٣ٝ ٚي اُٗ ٚ٤ـَ ٬٣ثْ
ٗٞع اػخهظ ٚرؼي اػخىس طؤ ،ِٚ٤ٛا ٫اًح طؼٌٍ ًُي ُليس ح٩ػخهش أُ ٝطز٤ؼش حُ٘ـًَُٝ ،ي رؼي أهٌ
ٍأ١ ١ز٤ذ حُ٘ـَ أُ ٝـ٘ش حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش.
- 13 -
انًادج 278
٘ٔ٣غ ط٘ـ َ٤ح٧ؿَحء حُٔؼخه ٖ٤ك ٢أٗـخٍ هي طؼََٟ٧ ْٜٟحٍ ،أ ٝطِ٣ي ٖٓ كيس
اػخهظ.ْٜ
انًادج 279
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣ؼَ ٝػِ ٠حُلل ٚحُطز ،٢ح٧ؿَحء حُٔؼخه ٖ٤حٌُ١ٞ٘٣ ٖ٣
ط٘ـ.ِْٜ٤
٣ـَ١ ١ز٤ذ حُ٘ـَ ٌٛح حُلل ٚرٜلش ى٣ٍٝش رؼي ًَ ٓ٘ش ٖٓ حُ٘ـَ.
انًادج 27:
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ ٣ـ ِٜأٓخًٖ حُ٘ـَ رخُُٞٞؿ٤خص 22حُُٓ٬ش ُظٔ َ٤ٜه٤خّ ح٧ؿَحء
حُٔؼخه ٖ٤ر٘ـِٝ ،ْٜإٔ ٣لَ ٙػِ ٠طٞك ١َٝٗ ًَ َ٤حُٞهخ٣ش حُٜل٤ش ٝحُٔٓ٬ش حُٔ٤ٜ٘ش
ُٜئ٫ء ح٧ؿَحء.
انًادج 281
٫طؼظزَ حُظيحر َ٤ح٣٩ـخر٤ش حُظ ٢طٔظٜيف طلو٤ن حُٔٔخٝحس حُلؼِ٤ش ك ٢حُلَٝ ٙحُٔؼخِٓش
ر ٖ٤ح٧ؿَحء حُٔؼخهٝ ٖ٤ؿ ٖٓ َْٛ٤ح٧ؿَحء رٔؼخرش طيحر َ٤طٔ٣ِ٤٤ش ٟي ؿ ٖٓ َْٛ٤ح٧ؿَحء.
انًادج 282
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ٓوخُلش أكٌخّ حُٔٞحى ٖٓ 522اُ٠
.525
انًادج 283
ٌٖٔ٣ط٘ـ َ٤حُ٘ٔخءٓ ،غ ح٧هٌ رؼ ٖ٤ح٫ػظزخٍ ٟٝؼ ٖٜحُٜلٝ ٢ح٫ؿظٔخػ ،٢ك ٢أ١
ٗـَ ُٓ ،٢ِ٤غ َٓحػخس حٓ٫ظؼ٘خءحص حُظ ٢طليى ر٘ ٚط٘ظ ،٢ٔ٤رؼي حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش
ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ.٬٤
٣ليى ٗ ٚط٘ظ ٢ٔ٤حَُ٘ ١ٝحُٞحؿذ طٞكَٛ٤خ ُظٔ َ٤ٜط٘ـ َ٤حُ٘ٔخء ك ٢أٗ ١ـَ ُ.23٢ِ٤
- 32حٗظَ حُوخٍٗ ٕٞهْ 51.14حُٔظؼِن رخُُٞٞؿ٤خص حُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ 5.14.14رظخٍ٣ن ٍ 51ر٤غ
حٓ 52( 5323 ٍٝ٧خ ،)2114 ١حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1554رظخٍ٣ن ٍ 54ر٤غ ح٥هَ ،)2114 ٞ٤ٗٞ٣ 55( 5323
.5454 ٙ
- 11 -
٘ٔ٣غ ط٘ـ َ٤ح٧كيحع ى ٖٓ ٕٝحُٔخىٓش ػَ٘س ك ٢أٗ ١ـَ ُٓ ٢ِ٤غ َٓحػخس أكٌخّ
حُٔخىط 532ٝ 531 ٖ٤أىٗخ.ٙ
٣ؼظزَ ٗـ٤ِ٤ُ ٬خ ك ٢حُ٘ ٘خ١خص ؿ َ٤حُل٬ك٤شٗ ًَ ،ـَ ٣ئى ٟكٔ٤خ ر ٖ٤حُٔخػش حُظخٓؼش
ُٝ ٬٤حُٔخىٓش ٛزخكخ.
٣ؼظزَ ٗـ٤ِ٤ُ ٬خ ك ٢حُ٘٘خ١خص حُل٬ك٤شٗ ًَ ،ـَ ٣ئى ٟكٔ٤خ ر ٖ٤حُٔخػش حُؼخٓ٘ش ُ٬٤
ٝحُوخٓٔش ٛزخكخ.
انًادج 284
٫طَٔ ١أكٌخّ حُلوَط ٖ٤حٝ ٠ُٝ٧حُؼخُؼش ٖٓ حُٔخىس 532ػِ ٠حُٔئٓٔخص حُظ ٢طلظْ
حٍَُٝ٠س إٔ ٌٕٞ٣حُ٘٘خ ١كٜ٤خ ٓظٞح ٬ٛأ٤ٔٓٞٓ ٝخ ،أ ٝإٔ ٌٕٞ٣حُ٘ـَ كٜ٤خ ٜٓ٘زخ ػِ٠
حٓظؼٔخٍ ٓٞحى أ٤ُٝش ،أٞٓ ٝحى ك ٍٞ١ ٢ح٩ػيحى ،أ ٝػِ ٠حٓظويحّ ٓلخ َ٤ٛك٬ك٤ش َٓ٣ؼش
حُظِق.
اًح طؼَٟض حُٔئٓٔش ُظَٝف حٓظؼ٘خث٤شٝ ،طؼٌٍ ػِٜ٤خ آخ رٔزذ ٗ٘خٜ١خ ،أ ٝرٔزذ
١ز٤ؼش ٗـِٜخ حٓ٫ظلخىس ٖٓ حٓ٫ظؼ٘خء حُٞحٍى ك ٢حُلوَس حُٔخروش ،أٌٖٓ ُِؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظٖ٤
حُ٘ـَ ٓ٘لٜخ ٍهٜش حٓظؼ٘خث٤ش هخٛش ،طز٤ق ُٜخ حٓ٫ظلخىس ٖٓ حُٔوظ٤٠خص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢طِي
حُلوَس.
انًادج 285
٣ـذ إٔ طظخف ُِ٘ٔخء ٨ُٝكيحع ،كظَس ٍحكش ر ٖٓ ٖ٤ٓٞ٣ ًَ ٖ٤حُ٘ـَ حُِ ٫ ،٢ِ٤طوَ ػٖ
اكي ٟػَ٘س ٓخػش ٓظٞحُ٤ش ،طَ٘ٔ ُِٓٝخ كظَس حُ٘ـَ حُِ٤ِ٤ش ًٔخ ٓ ٢ٛليىس ك ٢حُٔخىس 532
أػ.ٙ٬
ؿ َ٤أٗ ٌٖٔ٣ ٚطول ٌٙٛ ٞ٤حُٔيس اُ ٠ػَ٘ ٓخػخص ك ٢حُٔئٓٔخص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك٢
حُٔخىس 534أػ.ٙ٬
انًادج 286
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ـَ ،ك ٢كخُش رطخُش ٗخطـش ػٖ هٞس هخَٛس أ ٝطٞهق ػخٌٍ٣ ٫ ،ٝظٔ١ ٢خرؼخ
ى٣ٍٝخ ،إٔ ٣وخُق أكٌخّ حُلوَس حُؼخٗ٤ش ٖٓ حُٔخىس 534أػ ،ٙ٬ك ٢كيٝى ٓخ ٟخع ٖٓ أ٣خّ
حُ٘ـَ ١َٗ ،إٔ ٘٣ؼَ ٓٔزوخ رٌُي حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
٘ٔ٣غ حُؼَٔ رٌٜح حٓ٫ظؼ٘خء أًؼَ ٖٓ حػ٘ظ ٢ػَ٘س ُِ٤ش ك ٢حُٔ٘ش ،ا ٫ربًٕ ٖٓ حُؼٕٞ
حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
ٍ َّٞٓٓ - 23هْ ٛ 2.13.124خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي حَُ٘ ١ٝحُٞحؿذ
طٞكَٛ٤خ ُظٔ َ٤ٜط٘ـ َ٤حُ٘ٔخء ك ٢أٗ ١ـَ ُ ،٢ِ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس 4( 5321
٘٣خ.53 ٙ ،)2111 َ٣
- 12 -
انًادج 287
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ـَ ،إٔ ٣وخُق ٓئهظخ أكٌخّ حُلوَس حُؼخُؼش ٖٓ حُٔخىس ،532كٔ٤خ ٣وٚ
ح٧كيحع ى ٕٝحُٔخىٓش ػَ٘س ،ػ٘يٓخ ٣وظ ٢٠ح َٓ٧حطوخء كٞحىع ٌ٤ٗٝش حُٞهٞع ،أ ٝط٘ظْ٤
ػِٔ٤خص ٗـيس ،أ ٝا٬ٛف هٔخثَ ُْ طٌٖ ٓظٞهؼش.
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،حٌُ٣ ١وخُق طِي ح٧كٌخّ ،إٔ ٘٣ؼَ كٍٞح ،رـٔ٤غ حُٓٞخثَ ،حُؼٕٞ
حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ رٌُي حٓ٫ظؼ٘خء.
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ ٫ـَ حُؼَٔ رٌٜح حٓ٫ظؼ٘خء ،ا ٫ك ٢كيٝى ُِ٤ش ٝحكيس.
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ ٫ـَ إٔ ٣ؼَٔ رٌٜح حٓ٫ظؼ٘خء ،اًح ًخٕ ح٧ؿٓ َ٤ؼخهخ.
انًادج 288
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ط٘ـ َ٤حُ٘ٔخءٝ ،ح٧كيحع ى ٕٝحُٔخىٓش ػَ٘س ٬٤ُ ،ك ٢حُلخُش حُٔز٘٤ش ك ٢حُلوَس
ح٧هَ٤س ٖٓ حُٔخىس ،534ى ٕٝحُل ٍٜٞػِ ٠ح ًٕ٩حٓ٫ظؼ٘خث ٢حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢طِي
حُلوَس؛
-ػيّ حُظو ٤ي ،ك ٢حُ٘٘خ١خص ؿ َ٤حُل٬ك٤ش ،رخُٔيس حُيٗ٤خ ٖٓ حَُحكش حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُٔخىس ٝ 533حُٔظؼ ٖ٤اطخكظٜخ ُِ٘ٔخءٝ ،ح٧كيحع ،كٔ٤خ رٓ ٖ٤ٓٞ٣ ًَ ٖ٤ظٞحُ ٖٓ ٖ٤٤أ٣خّ حُ٘ـَ.
طظٌٍَ ػوٞرخص حُـَحٓش رظؼيى حُ٘ٔخء ٝح٧كيحع حٌَُ٣ ُْ ٖ٣حع ك ٢كو ْٜططز٤ن أكٌخّ
حُٔخىط ٖ٤حًٌٍُٔٞط ،ٖ٤ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص 21.111ىٍ.ْٛ
انًادج 289
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٔخ 6٢ِ٣
-ػيّ طٞؿ ٚ٤اٗؼخٍ ٓٔزن اُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ك ٢حُلخُش حُٜٔ٘ٙٞ
ػِٜ٤خ ك ٢حُلوَس ح ٖٓ ٠ُٝ٧حُٔخىس ،531أ ٝحُؼَٔ رخٓ٫ظؼ٘خء حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُلوَس
حُؼخٗ٤ش ٖٓ ٌٙٛحُٔخىس ،ى ٕٝحُل ٍٜٞػِ ٠إً ٓٔزن ٖٓ حُؼ ٕٞحًٌٍُٔٞ؛
-ػيّ طٞؿ ٚ٤حٗ٩ؼخٍ حُل ١ٍٞاُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ػ٘ي كيٝع حُلخُش
حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ،532أ ٝحٓظؼٔخٍ حُظَه ٚ٤حُٔٔٔٞف ر ٚحٓظؼٔخ ٫طلٞم ٓيطٚ
حُٔيس حُٔليىس ك ٢حُلوَس حُؼخُؼش ٖٓ ٌٙٛحُٔخىس؛
-ػيّ حُظو٤ي رٔوظ٤٠خص أكٌخّ حُلوَس حَُحرؼش ٖٓ حُٔخىس .532
- 13 -
حُزخد حُوخْٓ 6حٗ٧ـخٍ حُٔٔ٘ٞػش ػِ ٠حُ٘ٔخء ٝح٧كيحع ٝح٧كٌخّ حُوخٛش
انًادج 28:
٘ٔ٣غ ط٘ـ َ٤ح٧كيحع ى ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘سٝ ،حُ٘ٔخءٝ ،ح٧ؿَحء حُٔؼخه ،ٖ٤ك ٢حُٔوخُغٝ ،ك٢
حٗ٧ـخٍ حُـٞك٤ش حُظ ٢طئى ٟك ٢أؿٞحٍ حُٔ٘خؿْ.
انًادج 291
٘ٔ٣غ ط٘ـ َ٤ح٧كيحع ى ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘س ك ٢أٗـخٍ هي طؼ٤ن ٗٔ ،ْٛٞأ ٝطٔخ ْٛك ٢طلخهْ
اػخهظ ْٜاًح ًخٗٞح ٓؼخهٞٓ ،ٖ٤حء ًخٗض ٌٙٛحٗ٧ـخٍ ػِٓ ٠طق ح ٍٝ٧أ ٝك ٢ؿٞكٜخ.
انًادج 292
٘ٔ٣غ ط٘ـ َ٤ح٧كيحع ى ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘سٝ ،حُ٘ٔخء ٝح٧ؿَحء حُٔؼخه ٖ٤ك ٢حٗ٧ـخٍ حُظ٢
طٌَ٘ ٓوخ َ١رخُـش ػِ ،ْٜ٤أ ٝطلٞم ١خهظ ،ْٜأ ٝهي ٣ظَطذ ػٜ٘خ ٓخ هي ٣وَ رخ٥ىحد حُؼخٓش.
طليى ٫ثلش ٌٙٛحٗ٧ـخٍ ر٘ ٚط٘ظ.24٢ٔ٤
انًادج 293
٣ـذ إٔ ٣ظٞكَ ك ًَ ٢هخػش ٖٓ حُوخػخص ىحهَ حُٔئٓٔخص حُظ ٢طظ ٠ُٞحُ٘ٔخء كٜ٤خ ٗوَ
حُز٠خثغ ٝح٤ٗ٧خء ،أ ٝػَٜٟخ ػِ ٠حُـٔ ،ٍٜٞػيى ٖٓ حُٔوخػي ُٓ٬ظَحكش ٔ٣خ ١ٝػيى حُ٘ٔخء
ح٧ؿَ٤حص رٜخ.
٣ـذ إٔ طٌ ٌٙٛ ٕٞحُٔوخػي ٓظِٔ٤س ػٖ طِي حُظ ٢طٟٞغ ٍ ٖٛاٗخٍس حُِر٘خء.
انًادج 294
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ط٘ـ َ٤أكيحع ُْ ٣زِـٞح حُؼخٓ٘ش ػَ٘سٔٗٝ ،خء ،ك ٢حٗ٧ـخٍ حُظ ٢طزخَٗ ك ٢حُٔوخُغ
ٝك ٢أؿٞحٍ حُٔ٘خؿْ ه٬كخ ُِٔخىس 535؛
ٍ َّٞٓٓ - 24هْ 2.51.544رظَ٣ن ١ً ٖٓ 5حُلـش ٞٗ 52( 5345كٔزَ )2151رظلي٣ي ٫ثلش حٗ٧ـخٍ حُظ٢
٘ٔ٣غ إٔ ٘٣ـَ كٜ٤خ رؼ ٞحُلجخص ٖٓ حٗ٧وخ ،ٙحُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1455رظخٍ٣ن ٓ 3لَّ 54( 5342ىٔٔ٣زَ
.1233 ٙ ،)2151
- 14 -
-ط٘ـ َ٤أؿَحء ى ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘س ك ٢أٗـخٍٞٓ ،حء ػِٓ ٠طق ح ٍٝ٧أ ٝك ٢ؿٞكٜخ
طؼ٤ن ٗٔ ْٛٞأ ٝطٔخ ْٛك ٢طلخهْ اػخهظ ْٜه٬كخ ُِٔخىس ًٌٝ ،541ح ك ٢حٗ٧ـخٍ حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك٢
حُٔخىس .545
طظٌٍَ ػوٞرخص حُـَحٓش رظؼيى ح٧ؿَحء حٌَُ٣ ُْ ٖ٣حع ك ٢كو ْٜططز٤ن أكٌخّ حُٔخىطٖ٤
حُٔخروظ ،ٖ٤ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص ٓزِؾ 21.111ىٍ.ْٛ
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ طٞكٓ َ٤وخػي ،أ ٝػيّ طٞكَٛ٤خ
رخُؼيى حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس ،542ىحهَ ًَ هخػش ٖٓ حُوخػخص حُظ ٢طزخَٗ كٜ٤خ
ح٧ؿَ٤حص ٗـِ ٖٜرخُٔئٓٔخص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢طِي حُٔخىس.
- 15 -
ٓٝظليى ح٩ؿَحءحص حُظطز٤و٤ش ُ ٌٜٙحُٔخىس ر٘ ٚط٘ظ ،26٢ٔ٤رؼي حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص
حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ.٬٤
انًادج 296
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ـَُِٞ ،هخ٣ش ٖٓ حُٓ٧خص حُي٣ٍٝش حُؼخرَس ٝرؼي حٓظ٘خٍس ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء
ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞى ،ْٛط٣ُٞغ حُٔيس حُٔ٘٣ٞش ح٩ؿٔخُ٤ش ُِ٘ـَ ػِ ٠حُٔ٘ش
كٔذ كخؿ٤خص حُٔوخُٝش َٗ٣طش أ ٫طظـخٓ ُٝيس حُؼَٔ حُؼخى٣ش ػَ٘ ٓخػخص ك ٢حُ.ّٞ٤
٣ ٫ظَطذ ػٖ ٌٛح ح٩ؿَحء أ ١طول ٖٓ ٞ٤ح٧ؿَ حُُِ٘٘ٔ ٌٖٔ٣ٝ ١َٜـَ ،رؼي
حٓظ٘خٍس ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞى ،ْٛإٔ ٣وِٓ ٖٓ ٚيس حُ٘ـَ
حُؼخى٣ش ُٝلظَس ٓظِٜش أ٘ٓ ٝلِٜش ٫طظـخٓ ُٝظٓٞ٣ ٖ٤خ ك ٢حُٔ٘شًُٝ ،ي ػ٘ي كيٝع أُٓش
حهظٜخى٣ش ػخرَس ُٔوخُٝظ ٚأُ ٝظَٝف ١خٍثش هخٍؿش ػٖ اٍحىط.ٚ
٣ئى ٟح٧ؿَ ػٖ ٓيس حُ٘ـَ حُلؼِ٤ش ػِ ٠أ٣ ٫وَ ك ٢ؿٔ٤غ حُلخ٫ص ػٖ ٖٓ % 11
ح٧ؿَ حُؼخىٓ ١خ ُْ طٌٖ ٘ٛخى ٓوظ٤٠خص أًؼَ كخثيس ُ٨ؿَحء.
اًح ًخٕ حُظوِٓ ٖٓ ٚ٤يس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش طِ٣ي ٓيط ٚػٖ حُلظَس حُٔليىس ك ٢حُلوَس ح٠ُٝ٧
أػٝ ،ٙ٬ؿذ ح٫طلخم ر ٖ٤حُٔ٘ـَ ٘ٓٝيٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞىْٛ
ك ٍٞحُلظَس حُظٔ٤ٓ ٢ظـَهٜخ ٌٛح حُظوِ.ٚ٤
ٝك ٢كخُش ػيّ حُظ َٛٞاُ ٠أ ١حطلخمٔٔ٣ ٫ ،ق رخُظوِٓ ٖٓ ٚ٤يس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش ا ٫ربًٕ
ِٚٔٔ٣ػخَٓ حُؼٔخُش أ ٝح٩هِ١ ْ٤زوخ ُِٔٔطَس حُٔليىس ك ٢حُٔخىس 23أػ.ٙ٬
انًادج 297
اًح ًخٕ ح ُٔ٘ـَ حٌُ٣ ١ؼظِّ حُظوِٓ ٖٓ ٚ٤يس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش ٘٣ـَ حػظ٤خى٣خ ػَ٘س أؿَحء
أ ٝأًؼَٝ ،ؿذ ػِ ٚ٤إٔ ٣زِؾ ًُي ُٔ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞى،ْٛ
هزَ أٓزٞع ػِ ٠ح٧هَ ٖٓ طخٍ٣ن حَُ٘ٝع ك ٢حُظوِٝ ،ٚ٤إٔ ِٝ٣ى ْٛكٗ ٢لْ حُٞهض رٌَ
حُٔؼِٓٞخص ك ٍٞح٩ؿَحءحص حُِٔٓغ حطوخًٛخ ٝح٥ػخٍ حُظ ٌٖٔ٣ ٢إٔ طظَطذ ػٜ٘خ.
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ أ٠٣خ حٓظ٘خٍس ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي
ٝؿٞى ْٛك ًَ ٢اؿَحء ٖٓ ٗؤٗ ٚإٔ ٣ل ٍٞى ٕٝحُظوِٓ ٖٓ ٚ٤يس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش ،أ٣ ٝولق ٖٓ
آػخٍٛخ حُِٔز٤ش.
طلَ ُـ٘ش حُٔوخُٝش ٓلَ ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤ك ٢حُٔوخ٫ٝص حُظ٣ِ٣ ٢ي
كٜ٤خ ػيى ح٧ؿَحء ػٖ هٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح.
ٍ َّٞٓٓ - 26هْ ٛ 2.13.125خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي اؿَحءحص ططز٤ن
حُٔخىس ٖٓ 543حُوخٍٗ ٕٞهْ 21.55حُٔظؼِن رٔيٗٝش حُ٘ـَ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس
٘٣ 4( 5321خ.51 ٙ ،)2111 َ٣
- 21 -
انًادج 298
٘ٔ٣غ حُ٘ـَ رخُظ٘خٝد أ ٝرخُظؼخهذ ا ٫ك ٢حُٔوخ٫ٝص ،حُظ ٢طلظْ ػِٜ٤خ أٓزخد طو٘٤ش حػظٔخى
ٌٛح حُ٘ٔ ٖٓ ٢حُ٘ـَ.
َ٣حى "رخُ٘ـَ رخُظ٘خٝد" ،حُطَ٣وش حُظ٘٣ ٢ظْ رٜخ حُ٘ـَ ،رل٤غ ٣ظُِٔ٘ٔ ٠ئٓٔش إٔ طزو٠
ٓلظٞكش ك ٢ؿٔ٤غ أ٣خّ حٓ٧زٞع ٖٓ ،ؿ َ٤إٔ طظـخٓ ،ُٝيس ٗـَ ًَ أؿ ،َ٤حُلي ح٧ه٠ٜ
حُوخُٗٔ ٢ٗٞيس حُ٘ـَ.
َ٣حى "رخُ٘ـَ رخُظؼخهذ" ،حُطَ٣وش حُظ٘٣ ٢ظْ رٜخ حُ٘ـَ ،رل٤غ طئى ٚ٣كَم ٗـَ طظؼخهذ
حُٞحكيس طِ ٞح٧هَ ،ٟػِ ٠أٓخّ إٔ ح٧ؿَحء ٣ ٫و ٕٞ٠ؿٔ٤ؼخ كظَس ٍحكظ ْٜكٝ ٢هض ٝحكي
هٗ ٍ٬لْ حُ.ّٞ٤
انًادج 299
٘ٔ٣غ ،ك ٢كخُش ط٘ظ ْ٤حُ٘ـَ ر ٖ٤كَم ٓظظخرؼش ،إٔ طظـخ ُٝحُٔيس حُٔوٍَس ٌَُ كَهش ػٔخٗ٢
ٓخػخص ك ٢حُ٘٣ٝ .ّٞ٤زـ ٢إٔ طٌ ٌٙٛ ٕٞحُٔيس ٓظِٜشٓ ،غ حُظٞهق ُلظَس حٓظَحكش ٫طظؼيٟ
حُٔخػش.
انًادج 29:
،ٌٖٔ٣ك ٢كخُش طٞهق حُ٘ـَ ؿٔخػ٤خ كٓ ٢ئٓٔش أ ٝك ٢ؿِء ٜٓ٘خ ٓ٧زخد ػخٍٟش أٝ
ُوٞس هخَٛس ،طٔي٣ي كظَس حُ٘ـَ حُ٤ٓٞ٤ش ٓ٫ظيٍحى ٓخػخص حُ٘ـَ حُ٠خثؼش رؼي حٓظ٘خٍس ٓ٘يٝر٢
ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞى.ْٛ
٘ٔ٣غ ك ًَ ٢ح٧كٞحٍ6
-حُؼَٔ ً٧ؼَ ٖٓ ٓٞ٣ 41خ ك ٢حُٔ٘ش ٓ٫ظيٍحى حُٔخػخص حُ٠خثؼش؛
-إٔ طلٞم ٓيس حُظٔي٣ي ٓخػش ك ٢حُّٞ٤؛
-إٔ طلٞم ٓيس حُ٘ـَ حُ٤ٓٞ٤ش ٓ 51خػخص.
انًادج 2:1
اًح ًخٕ حُ٘ـَ حٌُ٣ ١ئى ٚ٣أؿَحء كٓ ٢ئٓٔش ٓخٗ ،ـٓ ٬ظوطؼخ أ ،٬ٛأ ٝػ٘يٓخ طوظ٢٠
حٍَُٝ٠س طؤى٣ش أٗـخٍ طل٣َ٤٠ش أ ٝطٌٔ٤ِ٤ش ٫ؿ٘ ٠ػٜ٘خ ُِ٘٘خ ١حُؼخّ ُِٔئٓٔشٓ ،غ حٓظلخُش
اٗـخُٛخ ك ٢كيٝى ٓيس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش ،كبٗ ٌٖٔ٣ ٚطٔي٣ي كظَس ٗـَ ح٧ؿَحء حُٔوُ ٖ٤ٜٜظ٘لٌ٤
طِي حٗ٧ـخٍ آُ ٠خ رؼي حُٔيس حُؼخى٣ش حًٌٍُٔٞس ،ػِ ٠أ ٫طظـخ ُٝحُلظَس حُٔٔيىس حػ٘ظ ٢ػَ٘س
ٓخػش ك ٢حًُ ّٞ٤لي أه.٠ٜ
انًادج 2:2
ط٘ل َٜحٓ٫ظؼ٘خءحص حُٔظؼِوش رظـخٓ ُٝيس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش ،ك ٢ح٧ؿَحء حٌُ٣ ٖ٣لٞم ْٜٓ٘
ػٔخٗ ٢ػَ٘س ٓ٘ش .ؿ َ٤أٗ ٌٖٔ٣ ٚإٔ طوٍَ حٓظؼ٘خءحص أهَ ٟططزن ػِ ٠ح٧كيحع حُزخُـٓ ٖ٤ض
ػَ٘س ٓ٘ش ،رخُ٘ٔزش ُِٔ٘ظـِ ٖ٤رخُِٜٔلش حُطز٤شٝ ،هخػش حَُٟخػشٝ ،ؿَٛ٤خ ٖٓ حُٜٔخُق
- 25 -
حُٔليػش ُلخثيس أؿَحء حُٔئٓٔش ٝػخث٬طٝ ،ْٜحُٔ٘ظـِ ٖ٤رخُٔوخَُٕٓٝ ،حهز ٢حُلٓٝ ،ٍٞ٠ؼخس
حٌُٔخطذ٘ٓٝ ،ظل ٢أٓخًٖ حُ٘ـَ ٖٓٝ ،اُ ٖٓ ْٜ٤ح٧ػٞحٕ.
انًادج 2:3
اًح ططِذ ح َٓ٧حُو٤خّ كٓ ٢وخُٝش ٓخ ،رؤٗـخٍ ٓٔظؼـِش طوظ ٢٠حٍَُٝ٠س اٗـخُٛخ كٍٞح،
ٖٓ أؿَ حطوخء أهطخٍ ٌ٤ٗٝش ،أ ٝط٘ظ ْ٤طيحرٗ َ٤ـيس ،أ ٝا٬ٛف ٓخ طِق ٖٓ ٓؼيحص حُٔوخُٝش،
أ ٝطـِ٤ٜحطٜخ ،أ ٝر٘خ٣خطٜخ ،أُ ٝظلخى ١كٔخى رؼ ٞحُٔٞحى ،ؿخُ طٔي٣ي ٓيس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش،
رخٓ٫ظَٔحٍ ك ٢حُ٘ـَ ِ٤١ش ٝ ّٞ٣حكي ،ػْ طٔي٣يٛخ رٔخػظ ،ٖ٤ه ٍ٬ح٣٧خّ حُؼ٬ػش حُظ ٢طًُِ ٢ي
حُ.ّٞ٤
انًادج 2:4
٣ئى ٟح٧ؿَ ػٖ حُٔخػخص حُظ ٢طو ٠٠ك ٢حُ٘ـَ١ ،زوخ ُِٔخىط 552ٝ 551 ٖ٤أػ،ٙ٬
رٔؼَ ح٧ؿَ حُٔئى ٟػٖ ٓيس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش ،ا ٫اًح طْ اػطخء ح٧ؿ َ٤كٓ ٢وخرِٜخ ٍحكش
طؼ٤٠٣ٞش ،أ ٝاًح ًخٗض طِي حُٔخػخص6
ٓ -وٍَس ٩ػطخء ح٧ؿِٜٓ َ٤ش ُظ٘خٝ ٍٝؿزش ١ؼخٓ ،ٚاًح ًخٕ ٝهض حُطؼخّ ٣ظوَِ ٝهض
حُ٘ـَ؛
ٓ -ؼيس رلٌْ ١ز٤ؼش حُ٘ـَ حُٔظوطؼش ،رل٤غ ططخرن ٓخػخص كٓ ٫ ،ٍٞ٠خػخص ٗـَ
كؼًُِٝ ،٢ي اًح طوِِض ٓخػخص حُ٘ـَ كظَحص حٓظَحكش ِ٣ٞ١ش ،هٜٛٞخ حُ٘ـَ حٌُ٣ ١ئىٚ٣
حُزٞحر ٕٞك ٢حُز٘خ٣خص حُٔؼيس ٌُِٖٔٝ ،حَُٔحهزٝ ،ٕٞحُلَحّٝ ،حُٔ٘ظـِ ٕٞك ٢حُٔوخُٝش رب١لخء
حُلَ٣ن ،أ ٝرظ٣ُٞغ حُزِ٘ٝ ،ٖ٣حُٔ٘ظـِ ٕٞرخُِٜٔلش حُطز٤ش ُِٔوخُٝش.
انًادج 2:5
طليى حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ً٤ل٤خص ططز٤ن حُٔٞحى 543اُ 552 ٠أػًٌٝ ،ٙ٬ح
حُٔخىس 552أىٗخ ٙكٔ٤خ ٣و ٚحُظِح٣ي حٓ٫ظؼ٘خث ٢ك ٢كـْ حُ٘ـَ كٔذ حُٜٔ٘ش ،أ ٝحُٜ٘خػش ،أٝ
حُظـخٍس ،أ ٝحُٜ٘ق حُٔ ٢ٜ٘ػِٔٓ ٠ظ ٟٞحُظَحد حُ ،٢٘١ٞأ ٝػِٔٓ ٠ظ ٟٞاهِٓ ْ٤ؼ ،ٖ٤رؼي
حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ.27٬٤
انًادج 2:6
ُ ٌٖٔ٣ؼخَٓ حُؼٔخُش أ ٝح٩هِ ْ٤إٔ َ٣هُ ٚـٔ٤غ حُٔوخ٫ٝص أ ٝحُٔئٓٔخص أُ ٝزؼٞ
أؿِحثٜخ ،حُظ ٢طظؼخٜ٘ٓ ٠١ش أ ٝكَكش ٝحكيس أٜ٘ٓ ٝخ أ ٝكَكخ ٓظَحرطش ،رظطز٤ن طٞه٤ض ٓٞكي،
كٔ٤خ ٣ظؼِن رٔخػخص كظق أرٞحرٜخ ُِؼٔٝ ،ّٞاؿ٬هٜخ ،أ ٝططز٤ن ٗظخّ طظ٘خٝد ك ٚ٤طِي حُٔوخ٫ٝص
ٝحُٔئٓٔخص طٞه٤ض حُلظق ٝح٩ؿ٬م ،ػ٘يٓخ ٣طخُذ رٌُي ٓخ ٣ ٫وَ ػٖ ػ٬ػش أٍرخع ح٧ؿَحء
- 22 -
ٝحُٔ٘ـِ ٖ٤حٌُٔ٣ ٖ٣خٍٓٗ ٕٞلْ حُٜٔ٘ش أ ٝحُلَكش ،أٜ٘ٓ ٝخ أ ٝكَكخ َٓطزطش رؼٜ٠خ رزؼ،ٞ
ك ٢ىحثَس ػٔخُش ،أ ٝاهِ ،ْ٤أ ٝىحثَس ،أ ٝؿٔخػش ،أٓ ٝوخ١ؼش ،أ ٝكٓ ٢ؼ.ٖ٤
ٍ َّٞٓٓ - 28هْ ٛ 2.13.131خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي َٗ ١ٝط٘ـَ٤
ح٧ؿَحء هخٍؽ ٓيس حُ٘ـَ حُؼخى٣ش ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس ٘٣ 4( 5321خ،)2111 َ٣
.53 ٙ
- 24 -
ٗ ١َٔ٣لْ حُلٌْ ،ػِ ٠ح٧ؿ َ٤حٌُ ١أُلن رخُ٘ـَ ه ٍ٬حٓ٧زٞع.
انًادج 312
طئى٨ُ ٟؿ٤ً َ٤لٔخ ًخٗض ٣َ١وش أىحء أؿَ٣ُ ،ٙخىس ٗٔزظٜخ %21ػٖ حُٔخػخص
حٟ٩خك٤ش ،اًح ه٠خٛخ كٔ٤خ ر ٖ٤حُٔخىٓش ٛزخكخ ٝحُظخٓؼش ُ ٬٤ك ٢حُ٘٘خ١خص ؿ َ٤حُل٬ك٤ش،
ٝكٔ٤خ ر ٖ٤حُوخٓٔش ٛزخكخ ٝحُؼخٓ٘ش ُ ٬٤ك ٢حُ٘٘خ١خص حُل٬ك٤ش %11ٝ ،اًح ه٠خٛخ كٔ٤خ رٖ٤
حُظخٓؼش ُٝ ٬٤ح ُٔخىٓش ٛزخكخ ك ٢حُ٘٘خ١خص ؿ َ٤حُل٬ك٤شٝ ،كٔ٤خ ر ٖ٤حُؼخٓ٘ش ُٝ ٬٤حُوخٓٔش
ٛزخكخ ك ٢حُ٘٘خ١خص حُل٬ك٤ش.
طَكغ ٌٙٛحُِ٣خىس ػِ ٠حُظٞحُ ٢رخُ٘ٔزش ُِلظَط ٖ٤اُٝ % 11 ٠اُ ،% 511 ٠اًح ه٠٠
ح٧ؿ َ٤حُٔخػخص حٟ٩خك٤ش ك ٢حُ ّٞ٤حُٔوَُ ٜٚحكظ ٚحٓ٧زٞػ٤ش ،كظ ُٞٝ ٠ػٟٞض ُ ٚكظَس
حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش رَحكش طؼ٤٠٣ٞش.
انًادج 313
٣لظٔذ حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُٔخػخص حٟ٩خك٤ش ػِ ٠أٓخّ ح٧ؿَ ٝطٞحرؼ ،ٚرخٓظؼ٘خء ٓخ 6٢ِ٣
– 5حُظؼ٠٣ٞخص حُؼخثِ٤ش؛
– 2حُلِٞحٕ ،ا ٫كٔ٤خ ٣ظؼِن رخ٧ؿَحء حٌُ٣ ٖ٣ظٌ ٕٞأؿَ ٖٓ ْٛحُلِٞحٕ كلٔذ؛
– 4حُٔزخُؾ حُٔٔظَىس طـط٤ش ُٜٔخٍ٣ق أُ٘ ٝلوخص ٓزن إٔ طلِٜٔخ ح٧ؿ َ٤رٔزذ ٗـِ.ٚ
- 23 -
-حكظٔخد حُظؼ ٞ٣ٞحُٔٔظلن ػٖ حُٔخػخص حٟ٩خك٤ش ػِٗ ٠ل٣ ٞوخُق أكٌخّ حُٔخىس
.212
-طظٌٍَ ػوٞرخص حُـَحٓش رظؼيى ح٧ؿَحء حٌَُ٣ ُْ ٖ٣حع ك ٢كو ْٜططز٤ن أكٌخّ حُٔٞحى
حُٔخُلش حًٌَُ ،ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص 21.111ىٍ.ْٛ
انًادج 315
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 51.111اُ 21.111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ حُٔخىط541 ٖ٤
.542ٝ
انًادج 316
٣ـذ طٔظ٤غ ح٧ؿَحء رَحكش أٓزٞػ٤ش اُِحٓ٤ش طٔظـَم ٓيس أىٗخٛخ أٍرغ ٝػَ٘ٓ ٕٝخػش،
طلٔذ ٖٓ ٓ٘ظٜق حُِ َ٤اُ٘ٓ ٠ظٜق حُِ.َ٤
انًادج 317
٣ـذ إٔ طٌ ٕٞحَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ّٞ٣حُـٔؼش ،أ ٝحُٔزض ،أ ٝح٧كي ،أ ّٞ٣ ٝحُٔٞم
حٓ٧زٞػ.٢
طؼط ٠حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش كٗ ٢لْ حُٞهض ٌَُ ح٧ؿَحء حُٔ٘ظـِ ٖ٤ك ٢حُٔئٓٔش حُٞحكيس.
انًادج 318
ُِٔ ٌٖٔ٣ئٓٔخص حُظ٣ ٢وظ٘ٗ ٢٠خٜ١خ إٔ طظَ ٓلظٞكش رخٓظَٔحٍ ُِؼٔ ،ّٞأ ٝحُظ ٢هي
ٔ٣زذ طٞهق ٗ٘خٜ١خ ٍَٟح ُِؼٔ ،ّٞإٔ طؼط٧ ٢ؿَحثٜخ ً ٬أ ٝرؼ٠خ ،حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش
رخُظ٘خٝد كٔ٤خ ر.ْٜ٘٤
طَٔ ١أ٠٣خ أكٌخّ حُلوَس حُٔخروش ػِ ٠حُٔئٓٔخص ،حُظ ٢هي ٣ئى ١أ ١طٞهق ك٘ٗ ٢خٜ١خ
اُ ٠هٔخثَٗ ،ظَح ٌُ ٕٞحُٔٞحى ح٤ُٝ٧ش ،أ ٝحُٔٞحى حُظ ٢ٛ ٢ك ٍٞ١ ٢حُظ٤ٜ٘غ ،أ ٝحُٔلخَ٤ٛ
حُل٬ك٤ش حُظ٣ ٢و ّٞػِٜ٤خ ٗ٘خٜ١خٓ ،ؼَٟش رطز٤ؼظٜخ ُِظِق أ٣َٓ ٝؼش حُلٔخى.
انًادج 319
ُِِٔ ٌٖٔ٣طش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،ػٝ٬س ػِ ٠حٓ٫ظؼ٘خء حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك٢
حُٔخىس 213أػ ،ٙ٬رؼي حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء
حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤إٔ طَهُِٔ ٚئٓٔخص حُظ ٢طظويّ اُٜ٤خ رطِذ ك ٢حُٟٔٞٞع ،ك ٢إٔ طٌٖٔ
أؿَحءٛخ ٖٓ حٓ٫ظلخىس ٖٓ حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش رخُظ٘خٝد كٔ٤خ ر.ْٜ٘٤
٣ـذ إٔ ٌٕٞ٣حُطِذ َٓكوخ رـٔ٤غ حُٔزٍَحص حُظ ٢طٌٖٔ ٖٓ طويٓ َ٣يٍَٟٝ ٟس
حُظَه ٚ٤رخُؼَٔ رٌُي حٓ٫ظؼ٘خء.
- 21 -
انًادج 31:
٣ؼط ٠حُظَهٝ ،ٚ٤كوخ ُِٔٔطَس حُٞحٍىس ك ٢حُٔخىس 214أػٝ ٙ٬طزؼخ ُٔخ طِٔ ٚ٤حُِٜٔلش
ح٫هظٜخى٣ش ٝحُظ٘خكٔ٤ش ُِٔئ ٓٔش ،اًح ًخٕ حٓ٫ظؼ٘خء حًٌُٔ ٍٞك ٢حُٔخىس 214أػ٤ٓ ،ٙ٬ئى١
اُ ٠ط٘ـ َ٤ػيى ًخف ٖٓ ح٧ؿَحء ٖٓ ٌٖٔ٣ططز٤ن ٗظخّ حُ٘ـَ حُـي٣ي رخُٔئٓٔش.
انًادج 321
طظ ٠ُٞحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،رؼي حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٖ٤
ٝحُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤طلي٣ي ً٤ل٤ش ططز٤ن ٗظخّ حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ،ػ٘يٓخ
٣طِذ ًُي ٓخ ٣ ٫وَ ػٖ ػِؼ ٢حُٔ٘ـِ ٖ٤حُٔٞؿٞى ٖ٣ك ٢ىحثَس ػٔخُش ،أ ٝاهِ ،ْ٤أ ٝؿٔخػش ،أٝ
ٓـٔٞػش ؿٔخػخص ،أ ٝكٓ ٢ؼ ٖٓ ،ٖ٤ؿٜشٓٝ ،خ ٣ ٫وَ ػٖ ػِؼ ٢ح٧ؿَحء حٌُٔ٣ ٖ٣خٍٕٓٞ
ٗلْ حُٜٔ٘ش ٖٓ ،ؿٜش أهَ ،ٟاًح ًخٕ ٍ ّٞ٣حكظ ْٜحٓ٧زٞػ٤ش ٓٞ٣خ ٓليىح ،أ ٝاًح ًخٗٞح
ٔ٣ظل٤ي ٖٓ ٕٝحَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش رخُظ٘خٝد كٔ٤خ ر.ْٜ٘٤
انًادج 322
طليى ر٘ ٚط٘ظ١ ،29٢ٔ٤زوخ ُِٔزخىة حُٞحٍىس ك ٢حُٔخىط 212ٝ 211 ٖ٤أػٝ ،ٙ٬رؼي
حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ ،٬٤حُظيحرَ٤
حُ ٞحؿذ حطوخًٛخ رخُ٘ٔزش َُِحكش حٓ٧زٞػ٤ش حُٔٔظلوش ُزؼ ٞكجخص ح٧ؿَحءٓ ،غ َٓحػخس
حُظَٝف حُوخٛش ر٘ـِ.ْٜ
انًادج 323
ٝ ٌٖٔ٣هق حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ،ك ٢حُلخ٫ص حُظ ٢طزٍَٛخ ١ز٤ؼش ٗ٘خ ١حُٔئٓٔش ،أٝ
حُٔٞحى حُٔٔظؼِٔش ،أ ٝاٗـخُ أٗـخٍ حٓظؼـخُ٤ش ،أ٣ُ ٝخىس ؿ َ٤ػخى٣ش ك ٢كـْ حُ٘ـَ.
طليى ر٘ ٚط٘ظ ،30٢ٔ٤رؼي حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش
ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ٤ً ،٬٤ل٤ش ططز٤ن أكٌخّ حُلوَس حُٔخروش.
انًادج 324
ٓ ٌَُ ٌٖٔ٣ئٓٔش طظ٤ق ٧ؿَحثٜخ ه٠خء ٍحكظ ْٜحٓ٧زٞػ٤ش كٝ ٢هض ٝحكي ،إٔ طولٞ
كظَس حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش اُٜٗ ٠ق ٗ٨ُ ،ّٞ٣وخ ٙحٌُِٔل ٖ٤رـٔ٤غ أٗـخٍ حُ٤ٜخٗش ،حُظ٢
٣ـذ إٔ ط٘ـِ رخٍَُٝ٠س ك ّٞ٣ ٢حَُحكش حُـٔخػ٤ش ُ٨ؿَحءٝ ،حُظ ٢طؼظزَ ٣ٍَٟٝش ُظلخى١
أ ١طؤهٗ ٖٓ َ٤ؤٗ ٚإٔ ٣ؼَهَ ٓٞحِٛش حُ٘ـَ رٌَ٘ ػخى.١
- 22 -
انًادج 325
٣ ٫طزن ٗظخّ ٝهق حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ػِ ٠ح٧كيحع ى ٖٓ ٕٝحُؼخٓ٘ش ػَ٘س ٫ٝ ،ػِ٠
حُ٘ٔخء ى ٕٝحُؼَ٘ ٫ٝ ،ٖ٣ػِ ٠ح٧ؿَحء حُٔؼخهًُٝ ،ٖ٤ي ك ٢ح٧كٞحٍ حُٔليىس ر٘ٚ
ط٘ظ.31٢ٔ٤
انًادج 326
٣ـذ اػطخء ح٧ؿَحء حٌُ ٖ٣طْ ٝهق ٍحكظ ْٜحٓ٧زٞػ٤ش أ ٝطولٜ٠٤خ ٍحكش طؼ٤٠٣ٞش
ىحهَ أؿَ ٣ ٫ظؼيَٜٗ ٟح.
طؼخىٍ ٓيس حَُحكش حُظؼ٤٠٣ٞش حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُلوَس حُٔخروشٓ ،يس حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش
حُٔٞهٞكش.
طو ٍٞحَُحكش حُظؼ٤٠٣ٞش ٝكن حٌُ٤ل٤خص حُظ ٢طليىٛخ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ،
رؼي حٓظ٘خٍس حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ٖ٤حُٔ٘ظٔخص حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ.32٬٤
انًادج 327
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ػيّ حُظو٤ي ربُِحٓ٤ش اطخكش حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ،أ ٝػيّ اطخكظٜخ ُـٔ٤غ أؿَحء حُٔئٓٔش
حُٞحكيسٝ ،كن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىط ٖٓ 212ٝ 211 ٖ٤ك٤غ ٓيطٜخ حُيٗ٤خ
ٝحُ ّٞ٤حُٔوٍَ ُٜخٝ ،طِحٖٓ ٝهض ه٠خثٜخ؛
-ػيّ حُظو٤ي رطَم طلي٣ي حَُحكش ًٔخ ٜٗض ػِٜ٤خ حُٔخىس 251؛
-ػيّ حُظو٤ي رَ٘ ١ٝطول ٞ٤حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ًٔخ ٜٗض ػِٜ٤خ حُٔخىس 254؛
-ػيّ حُظو٤ي رلظَ ٝهق حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ك ٢كن ح٧كيحع حٌُ ْٛ ٖ٣ى ٕٝحُؼخٓ٘ش
ػَ٘س ٝحُ٘ٔخء ى ٕٝحُؼَ٘ٝ ٖ٣ح٧ؿَحء حُٔؼخهًٔ ٖ٤خ ٜٗض ػًُِ ٠ي حُٔخىس 253؛
-ػيّ اطخكش حَُحكش حُظؼ٤٠٣ٞش أ ٝاطخكظٜخ ػِٗ ٠ل٣ ٞوخُق أكٌخّ حُٔخىس .251
طظٌٍَ ػوٞرخص حُـَحٓش رظؼيى ح٧ؿَحء حٌَُ٣ ُْ ٖ٣حع ك ٢كو ْٜططز٤ن أكٌخّ حُٔٞحى
حًٌٍُٔٞس ،ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص ٓزِؾ 21.111ىٍ.ْٛ
- 23 -
حُزخد حُؼخُغ 6حَُحكش ك ٢أ٣خّ ح٧ػ٤خى حُٔئى ٟػٜ٘خ ٝك ٢أ٣خّ حُؼطَ
انًادج 328
٘ٔ٣غ ػِ ٠حُٔ٘ـِ ٖ٤ط ٘ـ َ٤ح٧ؿَحء أ٣خّ ح٧ػ٤خى حُٔئى ٟػٜ٘خ ٝحُٔليىس ٫ثلظٜخ ر٘ٚ
ط٘ظٝ 33٢ٔ٤أ٣خّ حُؼطَ.
انًادج 329
ٌٖٔ٣إٔ ٣ظوٍَ ؿؼَ ّٞ٣حُؼطِش ٓٞ٣خ ٣ئى ٟػ٘ ٚطؼ ٞ٣ٞرخػظزخٍٝ ٙهظخ ٖٓ أٝهخص
حُ٘ـَ حُلؼِ.٢
انًادج 32:
٣ظوخ ٠ٟح٧ؿ َ٤حٌُ٣ ١لظٔذ أؿَ ٙرخُٔخػش أ ٝرخُ ،ّٞ٤طؼ٠٣ٞخ ػٖ ّٞ٣حُؼ٤ي حُٔئىٟ
ػ٘ٔ٣ ٚخٓ ١ٝخ ًخٕ ٓ٤ظوخٟخ ُٞ ٙرو ٢كٗ ٢ـِ ،ٚرخٓظؼ٘خء حُظؼ٠٣ٞخص حُظ ٢طئى ُٚ ٟػٖ
حُٔوخ ،َ١أٓ٫ ٝظَىحى ٜٓخٍ٣ق أٗ ٝلوخص ٓزن ُ ٚإٔ طلِٜٔخ رٔزذ ٗـِ.ٚ
٣لن ُ٨ؿ َ٤إٔ ٔ٣ظل٤ي ٖٓ ػطِش حُؼ٤ي حُٔئى ٟػٜ٘خ اًح حٗظـَ هزَ حُؼ٤ي ٓزخَٗس أ ٝاًح
حٗظـَ ُٔيس ػ٬ػش ػَ٘ ٓٞ٣خ ه ٍ٬حُ٘ َٜحُٔخرن ُ ّٞ٤حُؼ٤ي.
انًادج 331
٣ليى حُظؼ ٞ٣ٞػٖ ّٞ٣حُؼ٤ي حُٔئى ٟػ٘ ٚحُٔٔظلن ُ٨ؿ َ٤حٌُ٣ ١لظٔذ أؿَ ٙػِ٠
أٓخّ حُ٘ـَ حُٔ٘ـِ أ ٝحَُٔىٝى٣ش أ ٝحُوطؼش رٔؼيٍ ؿِء ٖٓ ٓظش ٝػَ٘ ٖٓ ٖ٣ح٧ؿَ ،حٌُ١
ك َٜػِٗ ٖٓ ٚ٤ـِ ٚحُلؼِ ،٢ه ٍ٬حُٔظش ٝحُؼَ٘ٓٞ٣ ٖ٣خ ،حُظٓ ٢زوض ّٞ٣حُؼ٤ي حُٔئى ٟػ٘.ٚ
انًادج 332
اًح كيى ح٧ؿَ ؿِحكخ ،ػِ ٠أٓخّ حٓ٧زٞع ،أ ٝحُؤٔش ػَ٘ ٓٞ٣خ ،أ ٝحُ٘ ،َٜكبٗ٫ ٚ
ٌٖٔ٣اؿَحء أٗ ١و ٚػِ ٠ح٧ؿَ حُٔليى ُ ٌٜٙحُلظَحص ،رٔزذ ػيّ حٗ٫ظـخٍ ك ّٞ٣ ٢ػ٤ي
ٓئى ٟػ٘ ،ٚأ ّٞ٣ ٝػطِش كظ٣ ُْ ُٞٝ ٠ظوٍَ أىحء طؼ ٞ٣ٞػ٘.ٚ
انًادج 333
اًح ٛخ ىف ّٞ٣حُؼ٤ي حُٔئى ٟػ٘ ،ٚأ ّٞ٣ ٝحُؼطِش حٌُ ١طوٍَ إٔ ٓ ٌٕٞ٣ئى ٟػ٘ ،ٚحُّٞ٤
حٌُٔ٣ ١ظل٤ي ك ٚ٤ح٧ؿ َ٤حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُٔخىط 221ٝ 255 ٖ٤أػٍ ٖٓ ٙ٬حكظ ٚحٓ٧زٞػ٤ش
ٍ َّٞٓٓ - 33هْ ٛ 2.13.322خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي ٫ثلش أ٣خّ ح٧ػ٤خى
حُٔئىحس ػٜ٘خ ح٧ؿ ٍٞك ٢حُٔوخ٫ٝص حُٜ٘خػ٤ش ٝحُظـخٍ٣ش ٝحُٔ ٖٜحُلَس ٝحٓ٫ظـ٫٬ص حُل٬ك٤ش ٝحُـخر٣ٞش ،حُـَ٣يس
حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس ٘٣ 4( 5321خ.2 ٙ ،)2111 َ٣
- 24 -
حُٔٔظلوش ُ ٚرلٌْ ٗظخّ حُظ٘خٝدٝ ،ؿذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ ٣ئى ُٚ ١طؼ٠٣ٞخ ػٖ ًُي حُ،ّٞ٤
ٝكن حَُ٘ ١ٝحُظ ٢ط٘ ٚػِٜ٤خ حُٔخىس 255أػ.ٙ٬
انًادج 334
ٌٖٔ٣حٗ٫ظـخٍ ّٞ٣حُؼ٤ي حُٔئى ٟػ٘ ،ٚأ ّٞ٣ ٝحُؼطِش ،ك ٢حُٔئٓٔخص حُظ ٢طٌ ٕٞكٜ٤خ
ٓٞحِٛش حُ٘ـَ أَٓح ٣ٍَٟٝخٗ ،ظَح ُطز٤ؼش ٗـِٜخ ،أ ٝك ٢حُٔئٓٔخص حُظ ٢حطزؼض ٗظخّ
حُظ٘خٝد ػِ ٠حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش.
ٌٖٔ٣ططز٤ن ٗلْ حُٔوظ٤٠خص ك ٢حُٔئٓٔخص حُظ ٢طز٤غ حُٔٞحى حُـٌحث٤ش رخُظـِثشًٔ ،خ
ٌٖٔ٣إٔ طوخّ ػًُِ ٠ي حُٔوخٝ ٢ٛحُٔطخػْ ٝحُل٘خىم ٓٝئٓٔخص حُظَكٝ ٚ٤حُٔئٓٔخص حُظ٢
طٔظؼَٔ ٓٞحى َٓ٣ؼش حُظِق ،اًح ًخٗض ٌٙٛحُٔئٓٔخص ٫طظزغ ٗظخّ حُظ٘خٝد ػِ ٠حَُحكش
حٓ٧زٞػ٤ش.
انًادج 335
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،ك ٢حُلخ٫ص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 224أػ ،ٙ٬إٔ ٣ئى١
٧ؿَحث ٚحٌُ٘٣ ٖ٣ظـِ ّٞ٣ ٕٞحُؼ٤ي حُٔئى ٟػ٘ ،ٚأ ّٞ٣ ٝحُؼطِش حٌُ ١طوٍَ إٔ ٓ ٌٕٞ٣ئىٟ
ػ٘ ،ٚرخٓظؼ٘خء ح٧ؿَحء حُٔ٘خٍ اُ ْٜ٤ك ٢حُلوَس حُؼخٗ٤ش أىٗخ ،ٙطؼ٠٣ٞخ اٟخك٤خ٣ُ ،خىس ػِ ٠ح٧ؿَ
حُٔٔظلن ُ ْٜػٖ حُ٘ـَ حٌُ ١هخٓٞح رٓ ٌٕٞ٣ٝ ،ٚويحٍ ًُي حُظؼٔٓ ،ٞ٣ٞخ٣ٝخ ُٔويحٍ ٌٛح
ح٧ؿَ.
ٔ٣ظل٤ي ح٧ؿَحء حٌُ ٖ٣طئى ُْٜ ٟأؿًِٜ ٍْٛٞخ أ ٝرؼٜ٠خ ػِ ٠أٓخّ حُلِٞحّٕٞ٣ ٖٓ ،
ٍحكش طؼ٤٠٣ٞش ٣ئى ٟػ٘ ٚح٧ؿَ ،كظ ُْٜ ٖٟٔ ُٞٝ ٠حُٔ٘ـَ أؿَح أىٗ٠٣ٝ ،٠خف ّٞ٣
حَُحكش حُظؼ٤٠٣ٞش اُ ٠ػطِظ ْٜحُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ.
انًادج 336
،ٌٖٔ٣رخطلخم ر ٖ٤حُٔ٘ـَ ًَٝأؿ ٖٓ َ٤ح٧ؿَحء حُٔ٘خٍ اُ ْٜ٤ك ٢حُلوَس حٖٓ ٠ُٝ٧
حُٔخىس 223أػ ،ٙ٬طْ ط٘ـ ّٞ٣ ِٚ٤ػ٤ي ٓئى ٟػ٘ ،ٚأ ّٞ٣ ٝػطِش ،حٓظزيحٍ حُظؼ ٞ٣ٞحٟ٩خك٢
حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤كٗ ٢لْ حُٔخىس ،رَحكش طؼ٤٠٣ٞش ٓئى ٟػٜ٘خٔ٣ٝ ،ظل٤ي ٜٓ٘خ ح٧ؿ١ َ٤زوخ
َُِ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُلوَس حُؼخٗ٤ش ٖٓ حُٔخىس .223
انًادج 337
اًح ٗـَ حُٔ٘ـَ ،أؿَحء ًِْٜ ٙأ ٝرؼ ْٜ٠ه٬كخ ُِٔخىس ٝ ،253ؿذ ػِ ٚ٤إٔ ٣ئى،ُْٜ ١
اٟخكش اُ ٠ح٧ؿَ حُٔٔظلن ُ ْٜػٖ ًُي حُ ،ّٞ٤طؼ٠٣ٞخ ٗٔزظٌٛ ٖٓ %511 ٚح ح٧ؿَ.
انًادج 338
،ٌٖٔ٣رؼي حٓظ٘خٍس ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞى،ْٛ
حٓظيٍحى ٓخػخص حُ٘ـَ حُ٠خثؼش رٔزذ ّٞ٣حُؼطِش ١َٗ ،إٔ طٔظيٍى ه ٍ٬حُؼ٬ػٓٞ٣ ٖ٤خ
حُٔٞحُ٤ش ُظخٍ٣ن طِي حُؼطِشٝ ،أ٣ ٫زخَٗ حٓ٫ظيٍحى ك ٢حُ ّٞ٤حٌُ٣ ١ـذ إٔ ٔ٣ظل٤ي ك ٚ٤ح٧ؿَ٤
ٖٓ ٍحكظ ٚحٓ٧زٞػ٤ش ٫ٝ ،إٔ ٣ئىًُ ١ي اُ ٠طـخٓ ُٝيس حُ٘ـَ ػَ٘ ٓخػخص ك ٢حُ.ّٞ٤
- 25 -
ٌٖٔ٣إٔ ٣وغ حٓ٫ظيٍحى ك ّٞ٣ ٢حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش حٌُ ١حػظخىط ٚحُٔئٓٔش ،ؿ َ٤أٗ٫ ٚ
ٓ ٌٖٔ٣زخَٗس ٌٛح حٓ٫ظيٍحى اًح ٛخىف ّٞ٣حَُحكش حٓ٧زٞػ٤ش ّٞ٣ػ٤ي ٓئى ٟػ٘.ٚ
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣زِؾ ًظخرش اُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،حُظٞحٍ٣ن حُظ٢
ٓ٤زخَٗ كٜ٤خ حٓ٫ظيٍحى.
انًادج 339
٣ئى ٟح٧ؿَ ػٖ حُٔخػخص حُٔٔظيًٍش ر٘لْ حَُ٘ ١ٝحُظ٣ ٢ئى ٟرٜخ ػٖ ٓخػخص حُ٘ـَ
حُؼخى٣ش.
انًادج 33:
اًح ًخٕ ح٧ؿَحء ٔ٣ظل٤ي ٖٓ ٕٝحَُحكش ،كٔذ حطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ
حُيحهِ ،٢أ ٝحُؼَف ،أػ٘خء أ٣خّ أػ٤خى ؿ َ٤ح٧ػ٤خى حُٔئى ٟػٜ٘خ حُظ ٢كيىص ٝكوخ ُِٔخىس ،253
أ ٝأ٣خّ ػطَ ،هخٛش كِ٘ٓ ٍٞخٓزخص ٓلِ٤ش أ ٝأكيحع ٓلِ٤شٝ ،ؿذ حٓظيٍحى حُٔخػخص
حُ٠خثؼشٝ ،كن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ٞٓ ،223حء طَطذ ػٖ ًُي أىحء أؿَ أّ
.٫
انًادج 341
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ط٘ـ َ٤ح٧ؿَحء ك ٢أ٣خّ ح٧ػ٤خى حُٔئى ٟػٜ٘خ ٝك ٢أ٣خّ حُؼطَ؛
-ػيّ أىحء ح٧ؿَ ػٖ أ٣خّ حُؼطَ حُظ ٢طوٍَ ح٧ىحء ػٜ٘خ رخػظزخٍٛخ أٝهخص ٗـَ كؼِ٢
١زوخ ُِٔخىس 254؛
-ػيّ طوي َ٣حُظؼٝ ٞ٣ٞكن أكٌخّ حُٔخىس 255؛
-ػيّ أىحء حُظؼ ٞ٣ٞحُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 223اُ ٠أؿَحء حُٔئٓٔخص حُٔ٘خٍ
اُٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 224حٌُ ٖ٣حٗظـِٞح ّٞ٣ػطِش ٣ظؼطَ ك ٚ٤حُ٘ـَ ٣ٝئى ٟػ٘ ٚح٧ؿَ؛
-ػيّ اطخكش حَُحكش حُظؼ٤٠٣ٞش حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُلوَس حُؼخٗ٤ش ٖٓ حُٔخىس ٝ 223ك٢
حُٔخىس ،221أ ٝاطخكظٜخ ػِٗ ٠ل٣ ٞوخُق أكٌخّ حُٔخىط ٖ٤حًٌٍُٔٞطٖ٤؛
-ػيّ أىحء حُظؼ ٞ٣ٞحُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 222؛
-حٓظيٍ حى ٓخػخص حُ٘ـَ حُ٠خثؼش رٔزذ ػطِشٝ ،كن َٗ ١ٝطوخُق أكٌخّ حُلوَطٖ٤
حٝ ٠ُٝ٧حُؼخٗ٤ش ٖٓ حُٔخىس 223؛
-ػيّ ار٬ؽ حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ رخُظٞحٍ٣ن حُظ ٢طوٍَ كٜ٤خ ٓزخَٗس حٓ٫ظيٍحى،
أ ٝاػ ّ٬حُؼ ٕٞحٌُِٔق رخُظلظ ،ٖ٤ػِٗ ٠ل٣ ٞوخُق أكٌخّ حُلوَس ح٧هَ٤س ٖٓ حُٔخىس 223؛
-ح٧ىحء ػٖ ٓخػخص حُ٘ـَ حُٔٔظيًٍش ،ػِٗ ٠ل٣ ٞوخُق أكٌخّ حُٔخىس 224؛
طظٌٍَ ػوٞرخص حُـَحٓش رظؼيى ح٧ؿَحء حٌَُ٣ ُْ ٖ٣حع ك ٢كو ْٜططز٤ن أكٌخّ ٌٛح حُزخد
ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٓ ُٝـٔٞع حُـَحٓخص 21.111ىٍ.ْٛ
- 31 -
حُزخد حَُحرغ 6حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ
- 35 -
انًادج 347
َ٣حى "رؤ٣خّ حُ٘ـَ حُلؼِ "٢ح٣٧خّ حُظ ٢ٛ ٢ؿ َ٤أ٣خّ حَُحكش حٓ٧زٞػ٤شٝ ،أ٣خّ ح٧ػ٤خى
حُٔئى ٟػٜ٘خٝ ،أ٣خّ حُؼطَ حُظ٣ ٢ظؼطَ كٜ٤خ حُ٘ـَ ك ٢حُٔئٓٔش.
انًادج 348
َ٣حى "رٔيس حُ٘ـَ حُٔظِٜش" حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 245أػ ،ٙ٬حُلظَس حُظ ٌٕٞ٣ ٢كٜ٤خ
ح٧ؿَٓ َ٤طزطخ رٔ٘ـِ ٚرؼوي ٗـًَ ُٞٝ ،خٕ ٓٞهٞكخ ١زوخ ُِلوَحص حُؤْ ح ٖٓ ٠ُٝ٧حُٔخىس
42أػ.ٙ٬
انًادج 349
٣ـذ ػ٘ي طلي٣ي ٓيس حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خَٓ ،حػخس ٓخ 6٢ِ٣
-طؼي ٓظش ٝػَ٘ٓٞ٣ ٕٝخ ٖٓ حُ٘ـَ حُلؼِ ٢رٔؼخرش ٗ ٖٓ َٜحُ٘ـَ؛
-طؼي ًَ كظَس ٗـَ ٓظِٜش أ ٝؿٓ َ٤ظِٜشٓ ،يطٜخ ٓ 555خػش ك ٢حُ٘٘خ١خص ؿَ٤
حُل٬ك٤شٓ 214ٝ ،خػش ك ٢حُ٘٘خ١خص حُل٬ك٤ش ،رٔؼخرش ٗ ٖٓ َٜحُ٘ـَ.
انًادج 34:
٣ـذ ػ٘ ي حكظٔخد ٓيس حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،حػظزخٍ حُلظَحص حًٌٍُٔٞس أٓلِٚ
رٔؼخرش كظَحص ٗـَ كؼِ ٌٖٔ٣ ٫ ،٢آوخٜ١خ ٖٓ ٓيس حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ6
-كظَحص حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،حُٔٔظلوش ػٖ حُٔ٘ش حُلخٍ١ش ،أ ٝحُلظَس حُٔٔظلوش
ػٖ أؿَ ح٩هطخٍ رخُل َٜػٖ حُ٘ـَ؛
-حُلظَ حص حُظ ٌٕٞ٣ ٢كٜ٤خ ػوي حُ٘ـَ ٓٞهٞكخًُٝ ،ي ك ٢حُلخ٫ص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُلوَحص ٖٓ 1ٝ 3ٝ 4ٝ 2ٝ 5حُٔخىس 42أ ٝرٔزذ حُظؼطَ ػٖ حُ٘ـَ ،أ ٝرٔزذ حُظـ٤زخص
حَُٔه ٚرٜخ ٓخ ُْ طظؼي ٓيطٜخ ػَ٘س أ٣خّ ك ٢حُٔ٘ش ،أ ٝرٔزذ اؿ٬م حُٔئٓٔش ٓئهظخ رٔوظ٠٠
كٌْ ه٠خث ٢أ ٝهَحٍ اىحٍ،١أ ٝهٞس هخَٛس.
انًادج 351
ٌٖٔ٣طـِثش حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،أ ٝحُـٔغ ر ٖ٤أؿِحء ٖٓ ٓيىٛخ ،ػِٓ ٠يٟ
ٓ٘ظٓ ٖ٤ظظخُ٤ظ ،ٖ٤اًح طْ ًُي رخطلخم ر ٖ٤ح٧ؿٝ َ٤حُٔ٘ـَٝ .طظْ حٗ٩خٍس اًُُ ٠ي كٓ ٢ـَ
حُؼطَ حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 232أىٗخ.ٙ
ؿ َ٤أٗ ٘ٔ٣ ٚغ إٔ طئى ١طـِثش حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ اُ ٠طولٓ ٞ٤يس حُؼطِش،
حُظ٣ ٢وٜ٤ ٠خ ح٧ؿ٣ٞ٘ٓ َ٤خ ،اُ ٠أهَ ٖٓ حػ٘ ٢ػَ٘ ٗ ّٞ٣ـَ٣ ،ظوِِٜخ ٓٞ٣خٕ ٖٓ أ٣خّ حَُحكش
حٓ٧زٞػ٤ش.
انًادج 352
ٌٖٔ٣اٟخكش أ٣خّ حَُحكش حُظؼ٤٠٣ٞش ،آُ ٠يس حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ.
- 32 -
انًادج 353
ٌٕٞ٣ر خ ًَ ،٬١حطلخم ػِ ٠حُظ٘خٍُ حُٔٔزن ػٖ حُلن ك ٢حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ،
أ ٝػِ ٠حُظوِ ٢ػٖ حُظٔظغ رٜخً ُٞٝ ،خٕ ًُي ٓوخرَ طؼ.ٞ٣ٞ
انًادج 354
٣ـذ حُظٔ ِ٤٤رٓ ٖ٤يس حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خٝ ،ر ٖ٤أؿَ ح٩هطخٍ حُٜٔ٘ٙٞ
ػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس .34
- 34 -
انًادج 357
٣ـذ ح٬ ١ع ًَ ٖٓ ُ ٚكن ك ٢حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،ػِ ٠ؿي ٍٝحُٔـخىٍس،
ًُٝي هزَ طخٍ٣ن حُٔـخىٍس رؼ٬ػٓٞ٣ ٖ٤خ ػِ ٠ح٧هَ ٓخ ُْ ط٘ ٚحطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش أٗ ٝظخّ
ىحهِ ٢ػِٓ ٠وظ٤٠خص أًؼَ كخثي س ُ٨ؿ٣ٝ ،َ٤ؼزض ؿي ٍٝحُٔـخىٍس كٌٓ ٢خٕ حػظخى ح٧ؿَحء
حٍط٤خى ٙك ٢أٓخًٖ حُ٘ـَ ٝهخٛش ك ٢حٌُٔخطذٝ ،حُٔٔظٞىػخصٝ ،حٍٝ٧حٕ.
٣ـذ إٔ ٖٔ٠٣ؿي ٍٝحُٔـخىٍس ،كٓ ٢ـَ ٟٞ٣غ رخٓظَٔحٍ ٍ ٖٛاٗخٍس ح٧ؿَحء،
ٝح٧ػٞحٕ حٌُِٔل ٖ٤رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
٣ظْ طٔـ َ٤ؿي ٍٝحُٔـخىٍس ك ٢حُِٜٔن ٝك ٢حُٔـَ ه ٍ٬ح٧ؿَ حُٔليى ك ٢حُلوَس
ح ٌٙٛ ٖٓ ٠ُٝ٧حُٔخىس.
- 33 -
انًادج 361
٣ظٌ ٕٞحُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ٖٓ ح٧ؿَ ٝطٞحرؼٞٓ ،ٚحء ًخٗض
ٓخى٣ش أ ٝػ٤٘٤ش.
انًادج 362
اًح أٓ ٠٠ح٧ؿٓ َ٤خ ٣ ٫وَ ػٖ ٓظش أٗٓ َٜظظخرؼش ك ٢هيٓش ٓوخُٝش ٝحكيس ،أ٘ٓ ٝـَ
ٝحكي ،ػْ أٗ ٠ٜػوي ٗـِ ٚى ٕٝحٓ٫ظلخىس ٖٓ ػطِظ ٚحُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ رٌخِٜٓخ ،أ ٝػ٘ي
ح٫هظ٠خء ،حُؼطَ حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ حُٔٔظلوش ُ ٚػٖ حُٔ٘ظ ٖ٤حَُٜٔ٘ٓظٝ ،ٖ٤ؿذ ُٚ
طؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ حُظٔظغ رخُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،أ ٝػٖ أهٔخ ١حُؼطَ حُٔ٘٣ٞش حُٔئىٟ
ػٜ٘خ حُظٔ٣ ُْ ٢ظلي ٜٓ٘خ.
٣ؼخىٍ ًَ ؿِء ٖٓ ٗ َٜحُ٘ـَ حٌُ ١ريأ ٙح٧ؿَٜٗ ،َ٤ح ًخٓ ٖٓ ٬حُ٘ـَ٣ ،ـذ
َٓحػخط ٚػ٘ي حكظٔخد ٓزِؾ حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ.
انًادج 363
ٔ٣ظلن ح٧ؿ ،َ٤ػ٘ي اٜٗخء ػوي ٗـِ ،ٚطؼ٠٣ٞخ ػٖ ػيّ حُظٔظغ رخُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئىٟ
ػٜ٘خٔ٣ ،خ ١ٝكٔذ ح٧كٞحٍٓٞ٣ ،خ ٜٗٝق ّٞ٣أ ٖ٤ٓٞ٣ ٝػٖ ًَ ٗ َٜأطٔ ٚك ٢حُ٘ـًَٔ ،خ
طْ طؼَ٣ل ٚك ٢حُٔخىس ًُٝ ،244ي اًح ػزض أٗ ٚحٗظـَ ُيٗ ٟلْ حُٔ٘ـَ ،أ ٝكٗ ٢لْ حُٔوخُٝش
كظَس طٔخ ١ٝػِ ٠ح٧هَ َٜٗح ٖٓ حُ٘ـَ.
انًادج 364
اًح ػزض إٔ ح٧ؿَحء حٌُ٘٣ ٖ٣ظـِ ٕٞرخُظ٘خٝد ك ٢ػيس ٓوخ٫ٝصٝ ،رٜلش ٓظوطؼش ،رلٌْ
١ز٤ؼش ٗـِ ،ْٜهي حٗظـِٞح رٜلش ؿٓ َ٤ظِٜش ُيٗ ٟلْ حُٔ٘ـَ أٗ ٝلْ حُٔوخُٝشٓ ،يس ٫طوَ
ػٖ ٓظش ٝػَ٘ٓٞ٣ ٖ٣خ ٖٓ أ٣خّ حُ٘ـَ حُلؼِ ،٢كبٗ٣ ٚـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ أ ٝحُٔوخُٝش ،كٜٗ ٢خ٣ش
ًَ ٓ٘ش ٗٔٔ٤ش ،إٔ ٣ئى ُْٜ ١طؼ٠٣ٞخ ػٖ ػيّ حُظٔظغ رخُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ٣ ،ؼخىٍ
أؿَ ٜٗٝ ّٞ٣ق ،ّٞ٣ػٖ ًَ كظَس ٖٓ ٓظش ٝػَ٘ٓٞ٣ ٖ٣خ ،هٛٞ٠خ ٓظِٜش أ ٝؿٓ َ٤ظِٜش
ك ٢حُ٘ـَ حُلؼِ.٢
ٔ٣ظلن ح٧ؿَحء حٌُ ٖ٣طوَ أػٔخٍ ْٛػٖ ػٔخٗ ٢ػَ٘س ٓ٘ش ،طؼ٠٣ٞخ ػٖ ػيّ حُظٔظغ
رخُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خٔ٣ ،خ ١ٝأؿَ ٖ٤ٓٞ٣ػٖ ًَ كظَس ٖٓ ٓظش ٝػَ٘ٓٞ٣ ٖ٣خ ٖٓ
حُ٘ـَ حُلؼِٓ ،٢ظِٜش أ ٝؿٓ َ٤ظِٜش.
انًادج 365
ٔ٣ظلن حُظؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ حُظٔظغ رخُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،أ٣خ ًخٗض حٓ٧زخد حُظ٢
أىص اُ ٠اٜٗخء ػوي حُ٘ـَ.
- 31 -
انًادج 366
اًح أٗ ٠ٜأؿ َ٤ػوي ٗـِ ،ٚىَٓ ٕٝحػخس ٧ؿَ ح٩هطخٍ حُٞحؿذ ػِ ٚ٤طـخ٘ٓ ٙـِٝ ،ٚكن
حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 34أػ ،ٙ٬أٌٖٓ ُِٔ٘ـَ اؿَحء ٓوخٛش ر ٖ٤حُظؼٞ٣ٞ
ػٖ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خٝ ،ر ٖ٤حُظؼ ٞ٣ٞػٖ أؿَ ح٩هطخٍ.
35
انًادج 367
انًادج 368
٣ئى ١حُٔ٘ـَ ٍُٞػش ح٧ؿ َ٤حٌُ ١طٞك ٢هزَ إٔ ٔ٣ظل٤ي ٖٓ ػطِظ ٚحُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ،
طؼ٠٣ٞخ ػٖ ػيّ حُظٔظغ ر ٌٜٙحُؼطِشٝ ،حًٌُ ١خٕ ٖٓ كو ٚإٔ ٣ظوخٟخ ُٞ ٙأٗ ٢ٜحُؼوي ّٞ٣
ٝكخط.ٚ
انًادج 369
طظ ٠ُٞحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ طلي٣ي حٌُ٤ل٤خص حُوخٛش رلٔخد حُظؼ ٞ٣ٞػٖ
حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خٝ ،حُظؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ حُظٔظغ رٜخٝ ،كن حُٔزخىة حُٞحٍىس كٌٛ ٢ح
حُلَع.36
- 46طْ ٗٔن حُٔخىس 212رٔٞؿذ حُٔخىس حُلَ٣يس ٖٓ حُوخٍٗ ٕٞهْ 34.12رلٌف حُويٓش حُؼٌَٔ٣ش ٓخُق حًٌَُ.
- 36هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 433.11خىٍ ك ١ً ٖٓ 25 ٢حُلـش 5( 5321كزَح)2111 َ٣
رظلي٣ي حٌُ٤ل٤خص حُوخٛش رلٔخد حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ٝحُظؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ حُظٔظغ رٜخ،
حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1411رظخٍ٣ن ٛ 2لَ ٓ 53( 5322خٍّ .543 ٙ ،)2111
- 32 -
انًادج 372
ٔ٣ظل٤ي ح٧ؿ ،َ٤ه٬كخ ُٔوظ٤٠خص حُل ٖٓ 5234 َٜحُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حٌُُٔ ٕٞوخٕٗٞ
حُؼو ٞى ٝحُ٫ظِحٓخص ٖٓ ،حٓظ٤خُ حَُطزش ح ٠ُٝ٧حُٔوٍَ ك ٢حُل َٜحًٌُٔ ،ٍٞهٜي حٓظ٤لخء ٓخ ُٚ
ٖٓ طؼ ٞ٣ٞػٖ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،أ ٝطؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ حُظٔظغ رٜخٞٓ ،حء طْ ْٟ
حُؼطِظ ٖ٤حُٔ٘٣ٞظ ٖ٤حُٔئى ٟػٜ٘ٔخ أّ .٫
انفزع انظادص; يُغ تشغُم األجزاء أحُاء فتزج انؼطهح انظُىَح انًؤدي ػُها
انًادج 373
٘ٔ٣غ ػِ٘ٓ ًَ ٠ـَ ،إٔ ٣ؼٜي اُ ٠أؿ ٖٓ َ٤أؿَحث ٚرؤىحء ٗـَ ،أػ٘خء حٓظلخىطٖٓ ٚ
ػطِظ ٚحُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،رٔوخرَ أ ٝريٓ ٕٝوخرًَ ُٞٝ ،خٕ حُ٘ـَ هخٍؽ حُٔوخُٝش.
٘ٔ٣غ ػِ٘ٓ ًَ ٠ـَ ،إٔ ٣ؼٜي اُ ٠أؿ ٖٓ َ٤أؿَحء ٓوخُٝش أهَ ،ٟر٘ـَ ٣ئى ٚ٣أػ٘خء
ػطِظ ٚحُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ٣ ٞٛٝ ،ؼِْ إٔ ٌٛح ح٧ؿ َ٤ك ٢ػطِش ٓ٘٣ٞش ٓئى ٟػٜ٘خ.
انًادج 374
٘ٔ٣غ ػِ ٠أ ١أؿ ،َ٤أػ٘خء حٓظلخىط ٖٓ ٚػطِظ ٚحُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،إٔ ٘٣ـِ أٗـخ٫
رٔوخرَ ه ٍ٬ػطِظ.ٚ
انفزع انظاتغ; أحكاو خاصح تاألجُز انًشتغم تًُشنه ،وتانىكُم انًتجىل أو
انًًخم أو انىطُػ فٍ انتجارج وانصُاػح
انًادج 375
ٔ٣ظلن حُ َ٤ًٞحُٔظـ ،ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ ،أ ٝحُ ٢٤ٓٞك ٢حُظـخٍس ٝحُٜ٘خػش ،حٌُٔ٣ ١خٍّ
ٜٓ٘ظٝ ٚكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔٞحى 35اُ 41 ٠أػ ،ٙ٬طؼ٠٣ٞخ ػٖ ػطِظٚ
حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ٣ ،لظٔذ ُ ٚػِ ٠أٓخّ ٓظ ٢ٓٞح٧ؿَ ،حٌُ ١طوخٟخ ٙه ٍ٬ح٩ػ٘ ٢ػَ٘
َٜٗح ،حُظٓ ٢زوض حُؼطِشٝ .طو ،ٚ٘ٓ ْٜػ٘ي ح٫هظ٠خء ،حُٔزخُؾ حُٔٔظَىس طـط٤ش ُٜٔخٍ٣ق
أُ٘ ٝلوخص ٓزن إٔ طلِٜٔخ حُٔؼ٘ ٢رخ َٓ٧رٔزذ ٗـِ.ٚ
ٌٖٔ٣ ٫إٔ ٣ظَطذ ػٖ أىحء ٌٛح حُظؼ ،ٞ٣ٞطول ٞ٤كٓ ٢زِؾ حُؼٔ٫ٞص حُٔٔظلوش
ُِٔؼ٘ ٢رخٝ ،َٓ٧كن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُؼوي ،رٔزذ ٓخ هخّ رٗ ٖٓ ٚـَ هزَ
ٓـخىٍط ٚحُ٘ـَ ُو٠خء ػطِظ.ٚ
ك ٢كخُ ش طؼيى حُٔ٘ـِ ٖ٤حٌُ٘٣ ١ظـَ ُلٔخر ْٜح٧ؿ َ٤حُٔ٘ظـَ رُِٔ٘ ،ٚأ ٝحَُ٤ًٞ
حُٔظـ ٍٞأ ٝحُٔٔؼَ أ ٝحُ ٢٤ٓٞك ٢حُظـخٍس ٝحُٜ٘خػش ،كبٕ ٓٞػي حٓ٫ظلخىس ٖٓ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش
حُٔئى ٟػٜ٘خ ٣ليى ٖٓ َ١ف أهيّ ٓ٘ـَ ُ.ٚ
- 33 -
انفزع انخايٍ; أحكاو خاصح تاألجزاء انًصاتٍُ تحادحح شغم أو تًزض يهٍُ
انًادج 376
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣ئؿَ اػطخء حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ُ٨ؿ َ٤حُٜٔخد
رلخىػش ٗـَ اُ ٠إٔ ِ٣ظجْ ؿَك.ٚ
٫طل ظٔذ حُٔزخُؾ حُظ ٢طئى ٟػِ ٠أٓخّ حُظؼ ٞ٣ٞحُ ٢ٓٞ٤اُ ٠ح٧ؿ َ٤حُٜٔخد ،ػ٘ي
طلي٣ي ٓويحٍ حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،أ ٝحُظؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ حُظٔظغ رٜخ.
انًادج 377
اًح أ٤ٛذ أؿ َ٤رلخىػش ٗـَٝ ،حٗوطغ رؼي حُظجخّ ؿَك ٚػٖ حُ٘ـَ رخُٔوخُٝش حُظً ٢خٕ
٘٣ظـَ رٜخ ٝهض اٛخرظٝ ،ٚؿذ إٔ ٣ئى ُٚ ٟطؼ ٞ٣ٞػٖ ػيّ حُظٔظغ رخُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئىٟ
ػ٘ ٜخ ،كٗ ٢لْ حُٞهض حٌُ ١طئى ُٚ ٟك ٚ٤آهَ ىكؼش ٖٓ طؼ ٚ٠٣ٞحُ١ ٢ٓٞ٤زوخ ُِظَ٘٣غ حُٔؼٍٔٞ
ر ٚك ٢كٞحىع حُ٘ـَ ٝحَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش.
انًادج 378
ططزن ٓوظ٤٠خص حُٔخىط 222ٝ 221 ٖ٤أػ ٙ٬ك ٢كخُش َٓ.٢ٜ٘ٓ ٝ
- 34 -
حُزخد حُوخْٓ 6ح٩ؿخُحص حُوخٛش رزؼ ٞحُٔ٘خٓزخص ٍٝه ٚحُظـ٤ذ
- 35 -
انًادج 383
ِ٘ٔ ُ ٌٖٔ٣ـَ إٔ ٣ؼظزَ ح٧ؿ َ٤ك ٢كٌْ حُٔٔظو ،َ٤اًح ُحى ؿ٤خر َُٝٔ ٚؿ َ٤حَُٔٝ
حُٔ ،٢ٜ٘أُ ٝلخىػش ؿ َ٤كخىػش حُ٘ـَ ،ػِٓ ٠خثش ٝػٔخٗٓٞ٣ ٖ٤خ ٓظٞحُ٤ش ه ٍ٬كظَس ػ٬ػش ٓخثش
ٝهٔٔش ٓٝظٓٞ٣ ٖ٤خ ،أ ٝاًح كوي ح٧ؿ َ٤هيٍط ٚػِ ٠حٓ٫ظَٔحٍ كِٓ ٢حُٝش ٗـِ.ٚ
انًادج 384
٣ ٫ئى ٟح٧ؿ َ ػٖ حُـ٤خد رٔزذ َٓ ٝؿ َ٤حَُٔ ٝحُٔ ،٢ٜ٘أ ٝكخىػش ؿ َ٤كخىػش
حُ٘ـَ ،أ٣خ ًخٗض ى٣ٍٝش أىحء ح٧ؿَٓ ،خ ُْ ٚ٘٣ػوي حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أٝ
حُ٘ظخّ حُيحهِ ٢ػِ ٠ه٬ف ًُي.
- 41 -
ؿ َ٤إٔ ح٧ؿَ ٣ئى ٟػٖ حُظـ٤زخص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ أىٗخ ٙك ٢حُليٝى حُظخُ٤ش6
ٖ٤ٓٞ٣ -ػٖ ُٝحؽ ح٧ؿَ٤؛
ٝ ّٞ٣ -حكي ك ٢كخُش ٝكخس ُٝؽ ح٧ؿ ،َ٤أ ٝأر ،ٚ٤أ ٝأٓ ،ٚأ ٝأكي أر٘خث.ٚ
انًادج 388
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـِ ٖ٤إٔ ٘ٔ٣لٞح أؿَحء ،ْٛحٌُ ْٛ ٖ٣أػ٠خء ك ٢حُٔـخُْ حُـٔخػ٤ش،
ٍهٜخ ُِظـ٤ذ ٖٓ أؿَ حُٔ٘خًٍش ك ٢حُـِٔخص حُؼخٓش ُ ٌٜٙحُٔـخُْٝ ،حُِـخٕ حُظخرؼش ُٜخ
ٝحٌُ ْٛ ٖ٣أػ٠خء كٜ٤خ.
٣ ٫ئى ٟح٧ؿَ ػٖ حُظـ٤زخص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُلوَس أػٓ ،ٙ٬خ ُْ ٣ظْ ح٫طلخم ػِ٠
ه٬ف ًُي.
ٌٖٔ٣حٓظيٍحى ٓخػخص حُ٘ـَ حُ٠خثؼش ،رٔزذ حُظـ٤زخص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٌٙٛ ٢حُٔخىسٓ ،غ
َٓحػخس حُٔوظ٤ ٠خص حُٔظؼِوش رٔيس حُ٘ـَ ،حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُزخد ح ٖٓ ٍٝ٧حُؤْ حُؼخُغ ٖٓ
حٌُظخد حُؼخٌٗٛ ٖٓ ٢ح حُوخٗ.ٕٞ
- 45 -
حُزخد حُٔخىّ 6حَُٔحهزش
انًادج 38:
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَُ ،ظٌٔ ٖ٤حُِٔطخص حُٔوظٜش ٖٓ َٓحهزش ططز٤ن أكٌخّ حُؤْ حُؼخُغ
ٖٓ حٌُظخد حُؼخٗ ،٢إٔ ٔٔ٣ي ؿٔ٤غ حُٔٔظ٘يحص حُٔٔظؼِٔش ًٓٞخثَ َُِٔحهزش ٝح٩ػزخصٝ ،كن
حٌُِ٘٤خصٝ ،طزؼخ ٌُِ٤ل٤خص حُٔليىس كٌٛ ٢ح حُوخٗٝ ،ٕٞك ٢حُ٘ ٜٙٞحُظ٘ظ٤ٔ٤ش حُٜخىٍس
ُظطز٤و.ٚ
انًادج 391
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ ٓٔي حُٞػخثن حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك٢
حُٔخىس 235أػ.ٙ٬
37
انمظى انزاتغ; حفع صحح األجزاء وطاليتهى
انًادج 392
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ َٜٔ٣ػِٗ ٠ظخكش أٓخًٖ حُ٘ـَٝ ،إٔ ٣لَ ٙػِ ٠إٔ طظٞكَ
كٜ٤خ َٗ ١ٝحُٞهخ٣ش حُٜل٤شٓٝ ،ظطِزخص حُٔٓ٬ش حُُٓ٬ش ُِللخظ ػِٛ ٠لش ح٧ؿَحء،
ٝهخٛش كٔ٤خ ٣ظؼِن رؤؿِٜس حُٞهخ٣ش ٖٓ حُلَحثنٝ ،حٗ٩خٍسٝ ،حُظيكجشٝ ،حُظ٣ٜٞشٝ ،حُظولٖٓ ٞ٤
حُ٠ـ٤ؾٝ ،حٓظؼٔخٍ حَُٔحٝفٝ ،حُٔخء حَُ٘ٝدٝ ،آرخٍ حَُٔحكٝ ،ٞ٤ط٣َٜق ٓ٤خ ٙحُل٬٠ص،
٤ٓٝخ ٙحُـَٔٝ ،ح٧طَرشٝ ،ح٧روَسٔٓٝ ،ظٞىػخص ٓ٬رْ ح٧ؿَحءٓٝ ،ـظٔ٬طَٓٝ ،ْٜحهي.ْٛ
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٖٔ٠٣طِ٣ٝي حٍٝ٧حٕ رخُٔخء حَُ٘ٝد رٌ٤ل٤ش ػخى٣شٝ ،إٔ ٞ٣كَ
كٜ٤خ ُ٨ؿَحء ٓٔخًٖ ٗظ٤لشٝ ،ظَٝكخ ٛل٤ش ٓ٬ثٔش.
انًادج 393
٣ـذ إٔ طٌ ٕٞأٓخًٖ حُ٘ـَٓ ،ـِٜس طـِ٤ٜح ٓ٬ٓ ٖٔ٠٣ش ح٧ؿَحءٗ َٜٔ٣ٝ ،ـَ
ح٧ؿَحء حُٔؼخه ٖ٤حُٔ٘ظـِ ٖ٤رٜخ.
- 48هخٍٕ ٓغ حُوَحٍ حُ ١َ٣ُٞطؼ ٖ٤رٔٞؿز ٚحُظيحر َ٤حُؼخٓش حُٔظؼِوش رخُٞهخ٣ش ٝحُ٘ظخكش ٝحُٔطزوش ػِ ٠ؿٔ٤غ
حُٔئٓٔخص حُظ ٢طظؼخ ٠١كٜ٤خ ٜٓ٘ش طـخٍ٣ش أ٘ٛ ٝخػ٤ش أ ٝكَس ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2155رظخٍ٣ن ٍ 25ر٤غ
حُؼخٗ٘٣ 52( 5432 ٢خ.542 ٙ ،)5514 َ٣
- 42 -
٣ـذ إٔ طٌ ٕٞح٫٥صٝ ،أؿِٜس حُظٓٝٝ ،َ٤ٛٞخثَ حُظيكجشٝ ،حٗ٩خٍسٝ ،ح٧ىٝحص
حُول٤لشٝ ،ح٧ىٝحص حُؼوِ٤شٓ ،ـِٜس رٓٞخثَ ُِٞهخ٣شً ،حص كؼخُ٤ش ٓؼظَف رٜخٝ ،إٔ طٞكَ ُٜخ
أ ١َٝٗ ٖٟٔحٓ٧خٕ حٌُٔٔ٘ش ،طلخى٣خ ُٔخ هي ٣ظَطذ ػٖ حٓظؼٔخُٜخ ٖٓ هطَ ػِ ٠ح٧ؿَحء.
انًادج 394
٘ٔ٣غَٗ ،حء أ ٝحٓظجـخٍ ح٫٥ص ،أ ٝأؿِحء ح٫٥ص ،حُظ ٢طٌَ٘ هطَح ػِ ٠ح٧ؿَحء،
ٝحُظ ٢طظٞكَ أ ٬ٛػِٓٝ ٠خثَ ُِٞهخ٣ش ًحص كؼخُ٤ش ٓؼظَف رٜخ ،ى ٕٝإٔ طٌ ٌٙٛ ٕٞح٫٥ص ،أٝ
أؿِحء ح٫٥صٓ ،ـِٜس ر ٌٜٙحُٓٞخثَ.
انًادج 395
٣ـذ إٔ ٌٕٞ٣ح٧ؿَحء حٌُ٘٣ ٖ٣ظـِ ٕٞك ٢ح٥رخٍ ،أ ٝأٗخر٤ذ حُـخُ ،أ ٝه٘ٞحص حُيهخٕ ،أٝ
آرخٍ حَُٔحك ،ٞ٤أ ٝح٧كٞح ،ٝأ ٝأ ١أؿِٜس هي طلظ ١ٞػِ ٠ؿخُحص ٟخٍس٘ٓ ،يٝىٖ٣
رَرخ ،١أٓ ٝلٔ ٖ٤٤رؤ٣ش ِ٤ٓٝش أهَٓٝ ٖٓ ٟخثَ حٓ٧خٕ رٔخ كٜ٤خ ح٧ه٘ؼش حُٞحه٤ش.
انًادج 396
٣ـذ إٔ طٌ ٕٞح٥رخٍٝ ،حُٔ٘خكٌ ،أ ٝكظلخص حُٜزٓ ١ٞلخ١ش رٔ٤خؿخصٝ ،إٔ طٌٕٞ
حُٔلًَخص ٓلخ١ش رؼٞحٍُ ،أٓ ٝلٔ٤ش رلٞحؿِ ٝحه٤ش ًٔخ ٣ـذ إٔ طٌ ٕٞحُٔٓ ُْ٬ظ٘٤ش،
ٓٝـِٜس ريٍحرِٛ ِ٤زش ٝه٣ٞشٝ ،إٔ طٌٓ ٕٞوخ٫ص حُز٘خء ٓلخ١ش رلٞحؿِ ِٛزش ٣زِؾ حٍطلخػٜخ
طٔؼ٘ٓ ٖ٤ظٔظَح ػِ ٠ح٧هَ.
انًادج 397
٣ـذ إٔ طٌ ٕٞحُوطغ حُٔظلًَش ٖٓ ح٫٥صًٞٔ ،حػي حُٔلَى ٝىٝحُ٤زٝ ،ٚحُؼـ٬ص،
ٝأًٍع حُظٝ ،َ٤ٛٞحُٔٔ٘٘خصٓٝ ،وخٍ ٢٣أ ٝأٓخ ٖ٤١ح٫كظٌخىٓ ،ـِٜس رٓٞخثَ ُِٞهخ٣ش أٝ
ٓؼُِٝش ػٖ ح٧ؿَحءٝ .طوخّ ػ ًُِ ٠ي حُٔ ،ٍٞ٤أ ٝحُلزخٍ حُٔؼيٗ٤ش ،اًح ًخٗض طؼزَ أٓخًٖ
حُ٘ـَ ،أ ٝطٔظؼَٔ َٓكٞػش ٖٓ ح ٍٝ٧رؤهَ ٖٓ ٓظَ ،ٖ٣رٞحٓطش رٌَحص ٗخهِش.
٣ـذ ط ٞك َ٤أؿِٜس ٓ٬ثٔش ُ٫٦صٝ ،إٔ طٟٞغ ٌٙٛح٧ؿِٜس ٍ ٖٛاٗخٍس ح٧ؿَحء،
ُظـ٘٤زٔٓ٬ٓ ْٜش حُٔ ٢ٛٝ ٍٞ٤ك ٢كخُش حٗظـخٍ.
انًادج 398
٘ٔ٣غ ػ ِ ٠حُٔ٘ـَ ،حُٔٔخف ٧ؿَحث ٚرخٓظؼٔخٍ ٓٔظلَ٠حص ،أٞٓ ٝحى ،أ ٝأؿِٜس ،أٝ
آ٫ص طَ ٟحُِٔطش حُٔوظٜش رؤٜٗخ هي طِلن حُ ٍَ٠رٜلظ ،ْٜأ ٝطؼَٓ٬ٓ ٝظُِ ْٜوطَ.
- 44 -
٘ٔ٣غ أ٠٣خ ،ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،حُٔٔخف ٧ؿَحث ٚرؤٕ ٔ٣ظؼِٔٞح ،رَ٘ ١ٝطظ٘خكٝ ٠حَُ٘١ٝ
حُٔليىس ر٘ ٚط٘ظٔٓ ،38٢ٔ٤ظلَ٠حص ،أٞٓ ٝحى ،أ ٝأؿِٜس ،أ ٝآ٫ص ،هي طِلن حٍَُ٠
رٜلظ ،ْٜأ ٝطؼَٓ٬ٓ ٝظُِ ْٜوطَ.
انًادج 399
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،اًح ًخٗض طًَ٤زش حُٔ٘ظـخص حُٔٔظؼِٔش طظٞٓ ٖٔ٠حىح ،أٝ
ٓٔظلَ٠حص هطَس ،إٔ ٣ظؤًي ٖٓ إٔ ؿ٬ف طؼزجظٜخ ٣لَٔ طلٌَ٣ح ٌٓظٞرخ٘٣ ،ز ٚاُ ٠هطٍٞس
حٓظؼٔخٍ طِي حُٔٞحى أ ٝحُٔٔظلَ٠حص.
انًادج 39:
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣طِغ ح٧ؿَحء ػِ ٠ح٧كٌخّ حُوخٗ٤ٗٞش حُٔظؼِوش رخ٫كظَحّ ٖٓ
هطَ ح٫٥ص٣ٝ .ـذ ػِ ٚ٤إٔ ِٜ٣ن كٌٓ ٢خٕ ٓ٘خٓذ ٖٓ أٓخًٖ حُ٘ـَ ،حُظ ٢حػظخى ح٧ؿَحء
ىهُٜٞخ ،اػٗ٬خ ٓ َٜحُوَحءس٣ ،لٌٍ ٖٓ ٓوخ َ١حٓظؼٔخٍ ح٫٥ص َ٤٘٣ٝ ،ك ٚ٤اُ ٠ح٫كظ٤خ١خص
حُظ٣ ٢ـذ حطوخًٛخ كٌٛ ٢ح حُ٘ؤٕ.
٘ٔ٣غ ػِ ٠أ ١أؿ ،َ٤إٔ ٔ٣ظؼَٔ آُش ٖٓ ؿ َ٤إٔ طٌٓٝ ٕٞخثِٜخ حُٞهخث٤ش ٓؼزظش كٌٓ ٢خٜٗخ
حُٔ٘خٓذ٘ٔ٣ٝ ،غ ػِ ٚ٤إٔ ٣ؼطَ ٌٙٛحُٓٞخثَ حُظ ٢ؿِٜص رٜخ حُ٥ش حُظ٘٣ ٢ظـَ ػِٜ٤خ.
٘ٔ٣غ طٌِ٤ق أ ١أؿ َ٤رخٓظؼٔخٍ آُش ٖٓ ؿ َ٤إٔ طٌٓٝ ٕٞخثِٜخ حُٞهخث٤ش حُظ ٢ؿِٜص رٜخ
ٓؼزظش ػِٜ٤خ كٌٓ ٢خٜٗخ حُٔ٘خٓذ.
٘ٔ٣غ طٌِ٤ق أ ١أؿ َ٤رؤٕ ٣لَٔ ٣ي٣ٝخ أ ١كٔ٫ٞص ٖٓ ٗؤٜٗخ إٔ طؼَٛ ٝلظ ٚأٝ
ٓٓ٬ظُِ ٚوطَ.
- 38أٗظَ حٍَُٔٓ ّٞهْ 2.14.124حُٜخىٍ ك ٖٓ 21 ٢ؿٔخى ٟحٓ 25( 5341 ٠ُٝ٧خ٣ )2115 ١ظؼِن رلٔخ٣ش
حُؼٔخٍ ٟي حُٔوخ َ١حُ٘خؿٔش ػٖ حُزِ٘ٝ ٖ٣حُٔٞحى حُظ ٢طلٞم كٜ٤خ ٗٔزش حُزِ٘ 5 ٖ٣رخُٔخثش ٖٓ حُلـًْٔ ،خ طْ طـَٙ٤٤
ٝطظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1344رظخٍ٣ن 4ؿٔخى ٟح٥هَس ٓ 24( 5341خ4513 ٙ ،)2115 ١؛
-أٗظَ ًٌُي حٍَُٔٓ ّٞهْ 2.52.242حُٜخىٍ كٓ ٖٓ 25 ٢لَّ ٞٗ 21( 5341كٔزَ )2154رظلي٣ي َٗ١ٝ
حٓظؼٔخٍ ح٧ؿِٜس أ ٝح٫٥ص حُظ ٢هي طِلن حُ ٍَ٠رٜلش ح٧ؿَحء أ ٝطؼَٓ٬ٓ ٝظُِ ْٜوطَ؛ حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش
ػيى 2253رظخٍ٣ن ٛ 51لَ 55( 5341ىٔٔ٣زَ 3253 ٙ ،)2154؛
-أٗظَ ًٌُي حٍَُٔٓ ّٞهْ 2.52.345حُٜخىٍ كٓ ٖٓ 25 ٢لَّ ٞٗ 21( 5341كٔزَ )2154رظلي٣ي َٗ١ٝ
حٓظؼٔخٍ ٓٔظلَ٠حص أٞٓ ٝحى هي طِلن حُ ٍَ٠رٜلش ح٧ؿَحء أ ٝطؼَٓ٬ٓ ٝظُِ ْٜوطَ؛ حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى
2252رظخٍ٣ن ٛ 51لَ 55( 5341ىٔٔ٣زَ 3222 ٙ ،)2154؛
-أٗظَ ًٌُي هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُ٘ئ ٕٝح٫ؿظٔخػ٤ش ٍهْ ٛ 3131.53خىٍ ك ٢كخطق ٍر٤غ ح23( 5342 ٍٝ٧
ىٔٔ٣زَ ) 2153رظلي٣ي ظَٝف حٓظؼٔخٍ حَُٛخ ٙأًَٓ ٝزخطٚ؛ حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2433رظخٍ٣ن 5ؿٔخىٟ
ح٥هَس ٓ 41( 5342خٍّ .4321 ٙ ،)2151
- 43 -
انًادج 3:1
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣ؼَُِ ٝلل ٚحُطز ٢ح٧ؿَحء حٌُ ١ٞ٘٣ ٖ٣ط٘ـُِ ِْٜ٤و٤خّ
ر ؤٗـخٍ ،أُ٘ ٝـَ ٓ٘خٛذ طٔظٞؿذ اؿَحء كل١ ٚزٔٓ ٢زنٝ ،إٔ ٣لظْ ػِ ْٜ٤رؼي ًُي
اؿَحء ٌٛح حُلل ٚرٜلش ى٣ٍٝش.
انًادج 3:2
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣ئى ١اُ ٠ح٧ؿَحء أؿَ حُٞهض حٌُ٣ ١و ٖٓ ٚٗٞ٠أؿَ ط٘لٌ٤
حُظيحر َ٤حُظ ٢طلَٜٟخ ػِ ْٜ٤هٞحػي كلع حُٜلش ،رخػظزخٍٝ ٙهظخ ٖٓ أٝهخص حُ٘ـَ.
انًادج 3:3
طظ ٠ُٞحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،طلي٣ي حُظيحر َ٤حُظطز٤و٤ش حُؼخٓش ،39كٔ٤خ ٣ظؼِن
رخُٔزخىة حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔٞحى ٖٓ 245اُ 255 ٠أػٝ ،ٙ٬حُظيحر َ٤حُظطز٤و٤ش حُوخٛش
رظِي حُٔزخىةَٓ ،حػ٤ش ك ٌٙٛ ٢حُلخُش ٓخ طوظ ٚ٤٠ه٤ٜٛٞش رؼ ٞحُٔٝ ٖٜحٗ٧ـخٍ ٖٓ
ٓظطِزخص.
انًادج 3:4
٣ؼي ػيّ حٓظؼخٍ ح٧ؿَحء ُِظؼِٔ٤خص حُو ٤ٜٛٞش حُٔظؼِوش روٞحػي حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش،
٣ ْٛٝئى ٕٝرؼ ٞحٗ٧ـخٍ حُوطَس ،رخُٔل ّٜٞحٌُ٣ ١ؼٌ٘ٛ ٚ٤ح حُوخٗٝ ٕٞحُٔوظ٤٠خص حُٜخىٍس
كٗ ٢ؤٕ ططز٤و ،ٚهطؤ ؿٔٔ٤خ ٌٖٔ٣ ،إٔ ٣ظَطذ ػ٘ ٚك ٖٓ ِْٜٜحُ٘ـَ ى ٕٝاهطخٍ٫ٝ ،
طؼ ٞ٣ٞػٖ حُل ٫ٝ ،َٜػٖ حُ ،ٍَ٠اًح ٓزن ح٬١ػ ْٜرٌ٤ل٤ش هخٗ٤ٗٞش ػِ ٠طِي حُظؼِٔ٤خص
ٝكن حٌُِ٘٤خص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 245أػ.ٙ٬
انًادج 3:5
٣ـذ إٔ ط ١َٝٗ ٖٔ٠حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ،حُظ ٢طزخَٗ ك ٢ا١خٍٛخ حٗ٧ـخٍ ك٢
حُٔ٘خؿْ ٝحُٔوخُغٝ ،حُٔ٘٘آص حٌُٔ٤خ٣ٝش ظَٝكخ ٛل٤ش ٝأٓ٘٤ش ُ٨ؿَحء طٌظٔ١ ٢خرؼخ
ه٤ٜٛٞخٝ ،طظ٬ءّ ٝحُٔوظ٤٠خص حُٔليىس ر٘ ٜٙٞط٘ظ٤ٔ٤ش.
- 39هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 54.14خىٍ ك 2 ٢ؿٔخى ٟحٓ 52( 5325 ٠ُٝ٧خ)2114 ١
رظلي٣ي حُظيحر َ٤حُظطز٤و٤ش حُؼخٓش ٝحُوخٛش حُٔظؼِوش رخُٔزخىة حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔٞحى ٖٓ 245آُٖ 255 ٠
ٓيٗٝش حُ٘ـَ؛ حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1241رظخٍ٣ن ًٝ 3حُوؼيس ٞٗ 2( 5325كٔزَ .3132 ٙ ،)2114
- 41 -
انًادج 3:6
طليى رٔوظ ٚٗ ٠٠ط٘ظ 40٢ٔ٤حُوٞحػي حُٜل٤ش حُٔخٍ٣ش ػِ ٠ح٧ؿَحء حُٔ٘ظـِٖ٤
رٔ٘خُُٝ ،ْٜحُ٫ظِحٓخص حُٔ٘١ٞش رخُٔ٘ـِ ٖ٤حٌُٔ٣ ٖ٣ظ٘ـِ ٕٝأٗـخ٤ُِ٘ٓ ٫ش.
انًادج 3:7
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٔخ 6٢ِ٣
-ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ حُٔخىس 245؛
-ػيّ طـ ِ٤ٜأٓخًٖ حُ٘ـَ رٔخ ٞ٣حكن أكٌخّ حُٔخىس ،242أ ٝػيّ طٞكٓٝ َ٤خثَ حٓ٧خٕ
حُٔوٍَس ك ٢حُٔٞحى 243اُ242 ٠؛
-ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ حُٔخىس .243
انًادج 3:8
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 51.111اُ 21.111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ حُظو٤ي رخُٔوظ٤٠خص حُٜٔ٘ٙٞ
ػِٜ٤خ ك ٢حُٔٞحى .255ٝ 251ٝ 245ٝ 244ٝ 244
انًادج 3:9
اًح أٛيٍص حُٔلٌٔش كٌٔخ رخُؼوٞرخص ٖٓ أؿَ ٓوخُلش ٓوظ٤٠خص حُٔٞحى 242ٝ 245
،242ٝ 241ٝكبٜٗخ طليى رخٟ٩خكش اًُُ ٠ي ،ح٧ؿَ حٌُ٣ ١ـذ إٔ ط٘لٌ ك ٚ٤حٗ٧ـخٍ حُٞحؿذ
اٗـخُٛخ ،ػِ ٠أ٣ ٫ظـخٌٛ ُٝح ح٧ؿَ ٓظش أٗ ٖٓ َٜطخٍ٣ن ٛي ٍٝحُلٌْ.
٘ٔ٣غ طٔـ َ٤أ٣ش ٓوخُلش ؿي٣يس ُ٘لْ حُٔزذِ٤١ ،ش ح٧ؿَ حٌُ٣ ١ليى ١زوخ ٧كٌخّ حُلوَس
حُٔخروش.
انًادج 3::
ط٠خػق حُـَحٓخص حُٔظَطزش ػٖ ٓوخُلش ٓوظ٤٠خص حُٔٞحى حُٔخروش ،حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
ٌٛح حُزخد ك ٢كخُش حُؼٞى ،اًح طْ حٍطٌخد أكؼخٍ ٓٔخػِش ىحهَ حُٔ٘ظ ٖ٤حُٔٞحُ٤ظُٜ ٖ٤ي ٍٝكٌْ
ٜٗخث.٢
انًادج 411
ٔ ُِ ٌٖٔ٣لٌٔش ،ك ٢كخُش هَم حُٔوظ٤٠خص حُظَ٘٣ؼ٤ش ،أ ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش ،حُٔظؼِوش رَٔحػخس
َٗ ١ٝحُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ،إٔ طٜيٍ كٌٜٔخ رخ٩ىحٗشٓ ،وَٗٝخ روَحٍ ح٩ؿ٬م حُٔئهض
ُِٔئٓٔشِ٤١ ،ش ٓيس ٌٖٔ٣ ٫إٔ طوَ ػٖ ػَ٘س أ٣خّ ٫ٝ ،إٔ طظـخٓ ُٝظش أٗٞٓ ،َٜحء ًخٗض
ٍ َّٞٓٓ - 40هْ ٛ 2.52.222خىٍ كٗ ٖٓ 21 ٢ؼزخٕ )2152 ٞ٤ُٞ٣ 51( 5344رظلي٣ي حُوٞحػي حُٜل٤ش
حُٔخٍ٣ش ػِ ٠ح٧ؿَحء حُٔ٘ظـِ ٖ٤رٔ٘خُُٝ ،ْٜحُ٫ظِحٓخص حُٔ٘١ٞش رخُٔ٘ـِ ٖ٤حٌُٔ٣ ٖ٣ظ٘ـِ ٕٝأٗـخ٤ُِ٘ٓ ٫ش؛
حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2123رظخٍ٣ن ٠ٍٓ 4خٕ .3222 ٙ ،)2152 ٞ٤ُٞ٣ 24( 5344
- 42 -
ٓٔطَس حٌٗ٩حٍ ٓخٍ٣ش أّ ٔ٣ٝ ،٫ظٞؿذ ح٩ؿ٬م َٓحػخس حُٔ٘غ حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُلوَس حُؼخٗ٤ش
ٖٓ حُٔخىس ٖٓ 51حُوخٗ ٕٞحُـ٘خثٝ .٢ك ٢كخُش ػيّ حكظَحّ ٌٙٛحُٔوظ٤٠خص ،ططزن حُؼوٞرخص
حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُل ٖٓ 423 َٜحُوخٗ ٕٞحُـ٘خث.٢
ُِٔ ٌٖٔ٣لٌٔش ،ك ٢كخُش حُؼٞى ،إٔ طٜيٍ كٌٜٔخ رخ٩ؿ٬م حُٜ٘خثُِٔ ٢ئٓٔش ٝكوخ
ُِل ٖٓ 423ٝ 51 ٖ٤ِٜحُوخٗ ٕٞحُـ٘خث.٢
انًادج 412
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ ٔ٣ظَِٔ٤١ ،ش ٓيس ح٩ؿ٬م حُٔئهض ،ك ٢أىحء ٓخ ٔ٣ظلو ٚأؿَحإٙ
ٖٓ أؿٝ ،ٍٞطؼ٠٣ٞخصٝ ،كٞحثي ٓخى٣ش أ ٝػ٤٘٤ش ًخٗٞح ٣ظوخٜٟٗٞخ هزَ طخٍ٣ن ح٩ؿ٬م.
اًح أٛزق ح٩ؿ٬م ٜٗخث٤خ ٝأى ٟاُ ٠ك َٜح٧ؿَحء ٖٓ ٗـِٝ ،ْٜؿذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ
٣ئى ُْٜ ١حُظؼ٠٣ٞخص ،حُظٔ٣ ٢ظلوٜٗٞخ ك ٢كخُش اٜٗخء ػوي حُ٘ـَ ،رٔخ كًُ ٢ي حُظؼ ٞ٣ٞػٖ
حُ.ٍَ٠
حُزخد حُؼخٗ 6٢ح٧كٌخّ حُوخٛش ر٘وَ حُطَٝى حُظ٣ ٢لٞم ُٜٗٝخ ٘١خ
انًادج 413
٣ـذ ػَِ١ ََٓ٣ ٖٓ ًَ ٠ىح أ٤ٗ ٝجخ ٣ ٫وَ ُٚٗٝػٖ أُق ً ِٞ٤ؿَحّ ،أ٣خ ًخٗض
ِ٤ٓٝش حُ٘وَ حَُٔحى حٓظؼٔخُٜخ ،إٔ ٣ز ٖ٤ػِ ٠ظ َٜحُطَى ١ٝ ،ُٚٗٝز٤ؼش ٓلظٞحٝ ،ٙحُٟٞغ
حٌُ٘٣ ١زـ ٢إٔ ٌٕٞ٣ػِ ٚ٤أػ٘خء حُ٘لٖ٣ٝ .ـذ إٔ ًُ ٌٕٞ٣ي ٌٓظٞرخ ػِ ٠حُٞؿ ٚحُوخٍؿ٢
ُِطَى رلَٝف ٝحٟلش ٝػخرظش ،كٔذ حٌُ٤ل٤خص حُظ ٢طليى ر٘ ٚط٘ظ.41٢ٔ٤
ٌٖٔ٣ك ٢ح٧كٞحٍ حٓ٫ظ ؼ٘خث٤ش ،حُظٜ٣ ٢ؼذ ٓؼٜخ طلي٣ي حُ ُٕٞطلي٣يح ىه٤وخ ،إٔ ٣ويٍ كي
أه ُُِٕٞ ٠ٜحُٔٔـَ ػِ ٠حُطَى ر٘خء ػِ ٠كـٔ١ٝ ،ٚز٤ؼظ.ٚ
٣ظ َ٤ًٝ ٠ُٞحََُٔٓ ،ك ٢كخُش ؿ٤خد ٌٛح ح٧هً ،َ٤ظخرش حُز٤خٗخص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك٢
حُلوَط ٖ٤أػ.ٙ٬
انًادج 414
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ ًظخرش حُز٤خٗخص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ
ك ٢حُٔخىس 412ػِ ٠ظ َٜحُطَى ،أ ٝػيّ ًظخرظٜخ ػِ ٠حُ٘ل ٞحُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤كٗ ٢لْ
حُٔخىس ،أ ٝك ٢حُ٘ ٜٙٞحُظ٘ظ٤ٔ٤ش حُٔظؼِوش رظطز٤وٜخ.
ٍ َّٞٓٓ - 41هْ ٛ 2.13.324خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي حُز٤خٗخص حُظ٣ ٢ـذ
إٔ طظٜ٘ٔ٠خ حُطَٝى حُظ٣ ٫ ٢وَ ُٜٗٝخ ػٖ أُق ًِٞ٤ؿَحّ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس
٘٣ 4( 5321خ.51 ٙ ،)2111 َ٣
- 43 -
حُزخد حُؼخُغ 6حُٜٔخُق حُطز٤ش ُِ٘ـَ
انًادج 415
٣ـذ اكيحع ٜٓخُق ١ز٤ش ٓٔظوِش ُِ٘ـَ ُي6ٟ
– 5حُٔوخ٫ٝص حُٜ٘خػ٤ش ٝحُظـخٍ٣ش ٓٝوخ٫ٝص حُٜ٘خػش حُظوِ٤ي٣ش ٝحٓ٫ظـ٫٬ص
حُل٬ك٤ش ٝحُـخر٣ٞش ٝطٞحرؼٜخ ،اًح ًخٗض ط٘ـَ ٓخ ٣ ٫وَ ػٖ هٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح؛
– 2حُٔوخ٫ٝص حُٜ٘خػ٤ش ٝحُظـخٍ٣ش ٓٝوخ٫ٝص حُٜ٘خػش حُظوِ٤ي٣ش ٝحٓ٫ظـ٫٬ص
حُل٬ك٤ش ٝحُـخر٣ٞش ٝطٞحرؼٜخٝ ،حُٔ٘ـِ ٖ٤حٌُ٣ ٖ٣زخَٗ ٕٝأٗـخ ٫طؼَ ٝح٧ؿَحء ُٔوخَ١
حَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش ،حُظ ٢كيىٛخ حُظَ٘٣غ حُٔظؼِن رخُظؼ ٞ٣ٞػٖ كٞحىع حُ٘ـَ ٝحَٓ٧حٝ
حُٔ٤ٜ٘ش.
انًادج 416
٣ـذ ػِ ٠حُٔوخ٫ٝص حُٜ٘خػ٤ش ٝحُظـخٍ٣ش ٓٝوخ٫ٝص حُٜ٘خػش حُظوِ٤ي٣ش ٝحٓ٫ظـ٫٬ص
حُل٬ك٤ش ٝحُـخر٣ٞش ٝطٞحرؼٜخ حُظ ٢ط٘ـَ أهَ ٖٓ هٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح إٔ طليع آخ ٜٓخُق ١ز٤ش
ُِ٘ـَ ٓٔظوِش أٜٓ ٝخُق ١ز٤ش ٓ٘ظًَشٝ ،كن حَُ٘ ١ٝحُٔليىس ٖٓ هزَ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش
حٌُِٔلش رخُ٘ـَ.42
ٞ٣حكن ح ُٔ٘يٝد ح٩هِ ٢ٔ٤حٌُِٔق رخُ٘ـَ ػِ ٠حهظٜخٜٛخ حُظَحرٝ ٢حُٔ ،٢ٜ٘رؼي ٓٞحكوش
حُطز٤ذ حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
٣ـذ ػِ ٠حُِٜٔلش حُطز٤ش حُٔ٘ظًَش ر ٖ٤حُٔوخ٫ٝص ،إٔ طوزَ ػ٣ٞ٠ش ًَ ٓوخُٝش ىحهِش
كٗ ٢طخم حهظٜخٜٛخٓ ،خ ُْ َ٣حُٔ٘يٝد ح٩هِ ٢ٔ٤حٌُِٔق رخُ٘ـَ ه٬ف ًُي.
انًادج 417
طظ ٠ُٞحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،طلي٣ي حُلي ح٧ىٗ ٖٓ ٠حُٞهض حٌُ٣ ١ـذ ػِ٠
١ز٤ذ ،أ ٝأ١زخء حُ٘ـَ ،طٌَ٨ُ ٚٔ٣ؿَحءٓ ،43غ حُظٔ ِ٤٤ر ٖ٤حُٔوخ٫ٝص حُظ٣ ٫ ٢و٘ ٠كٜ٤خ
ػِٛ ٠لش ح٧ؿَحءٝ ،ر ٖ٤طِي حُظ٣ ٢ـذ اه٠خػٜخ َُهخرش هخٛش.
٣ـذ ػِ ٠حُٔوخ٫ٝص حُٔلَ ٝٝػِٜ٤خ إٔ طليع ِٜٓلش ١ز٤ش ٓٔظوِش ١زوخ ُِٔخىس 413
أػ ،ٙ٬إٔ طظٞكَ ػِ١ ٠ز٤ذ ٗـَ ِ٤١ش ٓخػخص حُ٘ـَ.
- 42هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 4523.51خىٍ ك ١ً ٖٓ 51 ٢حُلـش ٞٗ 22( 5345كٔزَ
)2151رظطز٤ن أكٌخّ حُٔخىط ٖٓ 441ٝ 411 ٖ٤حُوخٍٗ ٕٞهْ 21.55رٔؼخرش ٓيٗٝش حُ٘ـَ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى
1512رظخٍ٣ن ٓ 53لَّ 24( 5342ىٔٔ٣زَ .1312 ٙ ،)2151
- 43هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 4522.51خىٍ ك ١ً ٖٓ 51 ٢حُلـش ٞٗ 22( 5345كٔزَ
)2151رظلي٣ي حُلي ح٧ىٗ ٖٓ ٠حُٞهض حٌُ٣ ١ـذ ػِ١ ٠ز٤ذ أ ٝأ١زخء حُ٘ـَ طٌَ٨ُ ٚٔ٣ؿَحء ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش
ػيى 1512رظخٍ٣ن ٓ 53لَّ 24( 5342ىٔٔ٣زَ .1354 ٙ ،)2151
- 44 -
انًادج 418
٣ظٍ ٠ُٞث ْ٤حُِٜٔلش حُطز٤ش حُٔٔظوِش أ ٝحُٔ٘ظًَش ر ٖ٤حُٔوخ٫ٝص ،اىحٍس حُِٜٔلش.
٣ٝـذ ػِ ٚ٤إٔ ٞ٣ؿ٣ٞ٘ٓ ٚخ ،طوََ٣ح ك ٍٞط٘ظ ْ٤حُِٜٔلشَٛ٤ٓٝ ،خٝ ،طيرَٛ٤خ حُٔخُ ٢ػٖ
حُٔ٘ش حُلخٍ١ش ،اُ ٖٓ ًَ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَٝ ،اُ ٠حُطز٤ذ حٌُِٔق رظلظٖ٤
حُ٘ـَٝ ،اُ٘ٓ ٠يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞىٝ ،ْٛاُ٘ٓ ٠خى٣ذ
حُٔٓ٬ش ،اًح طؼِن ح َٓ٧رخُٔوخ٫ٝص حُٔ٘ـٔ٤ش حُظ ١َٔ٣ ٢ػِٜ٤خ حُ٘ظخّ حُٔ٘ـٔ.٢
٣ليى ًٗٔٞؽ ٌٛح حُظوَ ٖٓ َ٣هزَ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ.44
انًادج 419
طظلَٔ حُٔوخُٝش أ ٝحُِٜٔلش حُطز٤ش حُٔ٘ظًَش ر ٖ٤حُٔوخ٫ٝصٜٓ ،خٍ٣ق ط٘ظ ْ٤حُِٜٔلش
حُطز٤ش َٓٝحهزظٜخٝ ،طظٌلَ رؤىحء ح٧ؿَ حُٔوُ ٜٚطز٤ذ حُ٘ـَ.
انًادج 41:
َٜٔ٣ػِ َ٤ٓ ٠حُٜٔخُق حُطز٤ش ُِ٘ـَ١ ،ز٤ذ أ ٝأًؼَ٣ ،طِن ػِ" ْٜ٤أ١زخء حُ٘ـَ".
٣ٝـذ ػِ ْٜ٤إٔ ٣زخَٗٝح ٜٓخٓ ْٜرؤٗلٔ.ْٜ
انًادج 421
٣ـذ إٔ ٌٕٞ٣أ١زخء حُ٘ـَ ،كخ ٖ٤ِٛػِٜٗ ٠خىس طؼزض أٗٓ ْٜوظ ٕٜٞك١ ٢ذ حُ٘ـَ.
٣ـذ ػِ ٠أ١زخء حُ٘ـَ إٔ ٌٞٗٞ٣ح ٓٔـِ ٖ٤ك ٢ؿي٤ٛ ٍٝجش ح١٧زخءَٓٝ ،هٜخ ُْٜ
رِٔحُٝش حُطذ.
انًادج 422
٣ـذ ػِ١ ٠ز٤ذ حُ٘ـَ ح٧ؿ٘ز ،٢إٔ ٌٕٞ٣كخ ،٬ٛاٟخكش آُ ٠خ ًًَ ك ٢حُٔخىس 451
أػ ،ٙ٬ػِ ٠حُظَه ٚ٤حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔوظ٤٠خص حُوخٛش رظ٘ـ َ٤ح٧ؿخٗذ.45
انًادج 423
َ٣طز١ ٢ز٤ذ حُ٘ـَ رخُٔ٘ـَ ،أ ٝرَث ْ٤حُِٜٔلش حُطز٤ش حُٔ٘ظًَش ر ٖ٤حُٔوخ٫ٝص،
رؼوي ٗـَ طَحػ ٠ك ٚ٤حُوٞحػي حُظ ٢طو ّٞػِٜ٤خ أه٬ه٤خص حُٜٔ٘ش.46
- 44هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 4521.51خىٍ ك ١ً ٖٓ 51 ٢حُلـش ٞٗ 22( 5345كٔزَ
) 2151رظلي٣ي ًٗٔٞؽ حُظوَ َ٣حُٔ٘ ١ٞحٌُ٣ ١ؼيٍ ٙث ْ٤حُِٜٔلش حُطز٤ش ُِ٘ـَ ك ٍٞط٘ظ ْ٤حُِٜٔلش َٛ٤ٓٝخ
ٝطيرَٛ٤خ حُٔخُ ٢ػٖ حُٔ٘ش حُلخٍ١ش ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1512رظخٍ٣ن ٓ 53لَّ 24( 5342ىٔٔ٣زَ ،)2151
1351. ٙ
- 56حٗظَ حُٔٞحى 152اٌُٛ ٖٓ 125 ٠ح حُوخٗ.ٕٞ
- 57حُل ٖٓ 31 َٜهَحٍ حُٔو ْ٤حُؼخّ رظخٍ٣ن 5514 ٞ٤ٗٞ٣ 4حُٔظؼِن رٔيٗٝش أه٬ه٤خص ح١٧زخء (ٓ٘٘ ٍٞكو ٢رخُِـش
حُلَٗٔ٤ش) ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2525رظخٍ٣ن .424 ٙ ،5514 ٞ٤ٗٞ٣ 55
- 45 -
انًادج 424
٣ـذ إٔ ًَ ،ٌٕٞ٣اؿَحء طؤى٣ز٣ ،٢ؼظِّ حُٔ٘ـَ أٍ ٝث ْ٤حُِٜٔلش حُطز٤ش حُٔ٘ظًَش
ر ٖ٤حُٔوخ٫ٝص حطوخً ٙك ٢كن ١ز٤ذ حُ٘ـَٟٞٞٓ ،ع هَحٍٞ٣ ،حكن ػِ ٚ٤حُؼ ٕٞحٌُِٔق
رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،رؼي أهٌ ٍأ ١حُطز٤ذ ٓلظٖ حُ٘ـَ.
انًادج 425
٣ـذ ػِ ١ ٠ز٤ذ حُ٘ـَ ،ك ٢ؿٔ٤غ حُظَٝف ،إٔ ٣ئىٜٔٓ ١ظ ٚرٌَ حٓظوٝ ٍ٬كَ٣ش،
ٓٞحء اُحء حُٔ٘ـَ أ ٝطـخ ٙح٧ؿَحءٝ ،أَ٣ ٫حػ ٢ا ٫ح٫ػظزخٍحص حُوخٛش رٜٔ٘ظ.ٚ
انًادج 426
٣ـذ أ٠٣خ ػِ ٠حُٜٔخُق حُطز٤ش ُِ٘ـَ ،حُٔٔظوِش أ ٝحُٔ٘ظًَش ر ٖ٤حُٔوخ٫ٝص ،إٔ
طٔظؼ ٖ٤ك ٢ؿٔ٤غ أٝهخص حُ٘ـَ ،رٔٔخػي ٖ٣حؿظٔخػ ،ٖ٤٤أ ٖ٤َٟٔٓ ٝكخ ٖ٤ِٛػِ ٠اؿخُس
حُيُٝشَٓٝ ،هٝ ُْٜ ٚكوخ ُِظَ٘٣غ حُـخٍ ١ر ٚحُؼَٔ ،كٔٓ ٢خٍٓش أٗـخٍ حُٔٔخػيس حُطز٤ش.
٣ٝليى ر٘ ٚط٘ظ ،47٢ٔ٤ػيى ْٛطزؼخ ُؼيى ح٧ؿَحء حُٔٞؿٞى ٖ٣ك ٢حُٔوخُٝش.
انًادج 427
٣ـذ اكيحع ِٜٓلش كَحٓش ١ز٤ش١ ،زوخ َُِ٘ٝ ١ٝحُوٞحػي حُظ ٢طليى ر٘ ٚط٘ظ.48٢ٔ٤
انًادج 428
٣ـذ طِ و ٖ٤أؿ ٖ٣َ٤ػِ ٠ح٧هَ ٖٓ ح٧ؿَحء حٌُ٣ ٖ٣ؼِٔ ٕٞىحهَ ًَ ٍٗٝش ط٘ـِ كٜ٤خ
أٗـخٍ هطَس ،طو٘٤خص ٝأٓخُ٤ذ حٓ٩ؼخف ح ٢ُٝ٧حُٔٔظؼـَ.
ٌٖٔ٣ ٫حػظزخٍ ح٧ؿَحء حٌُ ٖ٣طْ طٌُ ْٜ٘٣ٞظوي ْ٣حٓ٩ؼخكخص ح٤ُٝ٧ش هخثٔٓ ٖ٤وخّ
حَُٔٔ ٖ٤ٟحُٔ٘خٍ اُ ْٜ٤ك ٢حُٔخىس 451أػ.ٙ٬
انًادج 429
٣ئى١ ١ز٤ذ حُ٘ـَ ىٍٝح ٝهخث٤خ٣ ،ظٔؼَ ك ٢اؿَحء حُلل ٙٞحُطز٤ش حُٞحؿزش ػِ٠
ح٧ؿَحء ،هخٛش حُلل ٚحُطز ٢حَُحٓ ٢اُ ٠حُظؤًي ٖٓ ٓ٬ءٓش ٓ٘خٛذ حُ٘ـَ ُِلخُش حُٜل٤ش
ُ٨ؿَحء ػ٘ي ريح٣ش ط٘ـٝ ،ِْٜ٤اُ ٠طـ٘٤زٓ ًَ ْٜخ هي َ٠٣رٜلظ ْٜرٔزذ حُ٘ـَٔ٤ٓ٫ٝ ،خ
رَٔحهزش َٗ ١ٝحُ٘ظخكش كٌٓ ٢خٕ حُ٘ـَٓٝ ،وخ َ١حُؼيٝ ،ٟٝحُلخُش حُٜل٤ش ُ٨ؿَحء.
ٍ َّٞٓٓ - 47هْ ٛ 2.11.315خىٍ ك 2 ٢ؿٔخى ٟح٥هَس )2111 ٞ٤ُٞ٣ 54( 5322رظطز٤ن أكٌخّ حُٔخىط451 ٖ٤
ٖٓ 452ٝحُوخٍٗ ٕٞهْ 21.55حُٔظؼِن رٔيٗٝش حُ٘ـَ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1442رظخٍ٣ن 53ؿٔخى ٟح٥هَس
.2132 ٙ ،)2111 ٞ٤ُٞ٣ 25( 5322
ٗ - 59لْ حَُٔٓ ّٞحُٔ٘خٍ اُ ٚ٤أػ.ٙ٬
- 51 -
انًادج 42:
ُ ٌٖٔ٣طز٤ذ حُ٘ـَ رٜلش حٓظؼ٘خث٤ش ،طوي ْ٣ػ٬ؿخص ُ٨ؿَحء ك ٢ح٧كٞحٍ حٓ٫ظؼـخُ٤ش
ػ٘ي ٝهٞع كٞحىع أ ٝظ ٍٜٞأَٓح ٝىحهَ حُٔوخُٝشٝ ،آؼخف ًَ أؿ َ٤طؼَُ ٝلخىػش ٗـَ،
اًح ًخٗض حُلخىػش ٫طئى ١اُ ٠طٞهق ح٧ؿ َ٤ػٖ ٗـِ.ٚ
ؿ َ٤أٗ ٌٖٔ٣ ٫ ٚك ٢ؿٔ٤غ ح٧كٞحٍ طو٤٤ي كَ٣ش ح٧ؿ َ٤ك ٢حٓ٫ظؼخٗش رخُطز٤ذ حٌُ١
٣وظخٍ ٙر٘لٔ.ٚ
انًادج 431
١ ٌٕٞ٣ز٤ذ حُ٘ـَ ٓئ٫ ٬ٛهظَحف طيحر َ٤كَى٣شً ،خُ٘وَ ٖٓ ٗـَ اُ ٠آهَ ،أ ٝطلَ٣ٞ
ٜٓ٘ذ حُ٘ـَ ،اًح ًخٗض طِي حُظيحر َ٤طزٍَٛخ حػظزخٍحص طظؼِن هخٛش رٖٔ ح٧ؿٝ ،َ٤هيٍطٚ
حُزيٗ٤ش ػِ ٠حُظلَٔٝ ،كخُظ ٚحُٜل٤ش.
٣ـذ ػٍِ ٠ث ْ٤حُٔوخُٝش ،أهٌ طِي حُٔوظَكخص رؼ ٖ٤ح٫ػظزخٍ٣ٝ .ـذ ػِ ٚ٤اًح ٍكٞ
حُؼَٔ رٜخ ،ر٤خٕ حٓ٧زخد حُظ ٢كخُض ى ٕٝح٧هٌ رٜخ.
٣ظ ٠ُٞحُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،ك ٢كخُش كيٝع ٛؼٞرخص أ ٝػيّ حطلخم ،اٛيحٍ
هَحٍ ك ٢حُٟٔٞٞع ،رؼي أهٌ ٍأ ١حُطز٤ذ ٓلظٖ حُ٘ـَ.
انًادج 432
٠٣طِغ ١ز٤ذ حُ٘ـَ ري ٍٝحٓظ٘خٍ ،١هٜٛٞخ رخُ٘ٔزش ُ٪ىحٍسٍٝ ،إٓخء حُٜٔخُق،
ٍٝث ْ٤حُِٜٔلش ح٫ؿظٔخػ٤شٔ٤ٓ٫ ،خ كٔ٤خ ٣ظؼِن رخُلَ ٙػِ ٠ططز٤ن حُظيحر َ٤حُظخُ٤ش6
َٓ -حهزش َٗ ١ٝحُ٘ظخكش حُؼخٓش ك ٢حُٔوخُٝش؛
ٝ -هخ٣ش ح٧ؿَحء ٖٓ حُلٞحىعٝ ،ؿٔ٤غ حَٟ٧حٍ حُظ ٢طٜيى ٛلظْٜ؛
َٓ -حهزش ٓي٬ٓ ٟءٓش ٜٓ٘ذ حُ٘ـَ ُِلخُش حُٜل٤ش ُ٨ؿَ٤؛
-طلٔ ٖ٤ظَٝف حُ ٘ـَٝ ،هخٛش كٔ٤خ ٣ظؼِن رخُز٘خ٣خص ٝحُظـِ٤ٜحص حُٔٔظليػش،
٬ٓٝءٓش طو٘٤خص حُ٘ـَ ُِظٌ ٖ٣ٞحُـٔٔ٨ُ ٢ؿٝ ،َ٤حٓظزؼخى حُٔٔظلَ٠حص حُوطَ٤سٝ ،ىٍحٓش
ٝطَ٤س حُ٘ـَ.
انًادج 433
٣ـذ حٓظ٘خٍس ١ز٤ذ حُ٘ـَ كٓ ٢خ 6٢ِ٣
– 5حُٔٔخثَ حُٔظؼِوش رخُظ٘ظ ْ٤حُظوُِِٜ٘ٔ ٢لش حُطز٤ش ُِ٘ـَ؛
– 2حُظو٘٤خص حُـي٣يس ُٗ٪ظخؽ؛
– 4حُٔٞحى ٝحُٔٔظلَ٠حص حُـي٣يس.
- 55 -
انًادج 434
٣ـذ ػٍِ ٠ث ْ٤حُٔوخُٝش إٔ ٣طِغ ١ز ٤ذ حُ٘ـَ ػِ ٠طًَ٤زش حُٔ٘ظـخص حُظٔ٣ ٢ظؼِٜٔخ
كٓ ٢وخُٝظ.ٚ
٣ـذ ػِ١ ٠ز٤ذ حُ٘ـَ إٔ ٣للع أَٓحٍ حُٔؼيحص حُٜ٘خػ٤ش ٝحُظو٘٤شًٌٝ ،ح أَٓحٍ
طًَ٤زش حُٔ٘ظـخص حُٔٔظؼِٔش.
انًادج 435
٣ـذ ػِ ١ ٠ز٤ذ حُ٘ـَ إٔ َٜ٣فٝ ،كن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُظَ٘٣غ
حُـخٍ ١ر ٚحُؼَٔ ،رٌَ كخُش ٖٓ كخ٫ص حَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش حُظ ٢ػِْ رٜخًٌُٝ ،ي ح٧ػَح ٝأٝ
حَٓ٧ح ٝحُظ ٌٖٔ٣ ٢إٔ طٌُٜ ٕٞخ ٛزـش ٓ٤ٜ٘ش.
انًادج 436
٣و١ ّٞز٤ذ حُ٘ـَ رٔٔي رطخهش ُِٔوخُٝش٣ ،ؼَٔ ػِ ٠طلٜ٘٤٤خ رخٓظَٔحٍ ،طظ٫ ٖٔ٠ثلش
ح٧هطخٍ ٝحَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش إ ٝؿيصٝ ،ػيى ح٧ؿَحء حُٔؼَُٜ ٖ٤ٟخط ٚح٧هطخٍ
ٝحَٓ٧ح.ٝ
طٞؿ ٌٙ ٛ ٚحُزطخهش ُِٔ٘ـَ ُِٝـ٘ش كلع حُٜلش ٝحُٔٓ٬شٝ ،طٟٞغ ٍ ٖٛاٗخٍس حُؼٕٞ
حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ٝحُطز٤ذ ٓلظٖ حُ٘ـَ.
انًادج 437
٣ـذ ػٍِ ٠ث ْ٤حُٔوخُٝش ،إٔ ٣ويّ ُطز٤ذ حُ٘ـَ ،ؿٔ٤غ حُظٔ٬٤ٜص حُظ ٢طظ٤ق ُٖٓ ،ٚ
ؿٜشَٓ ،حهزش ٓي ٟحٓظ٤لخء حُٔوخُٝش َُ٘ ١ٝحُ٘ـَٝ ،كٓ ٢ويٓظٜخ حُظؼِٔ٤خص حُوخٛش حُظ ٢طلغ
ػِ ٠حُظٔٔي رظيحر َ٤حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ،ػ٘ي اٗـخُ أٗـخٍ هطَس ٖٓ ٗٞع حٗ٧ـخٍ
حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 254أػٝ ،ٙ٬طظ٤ق ُ ٖٓ ،ٚؿٜش أهَ ،ٟحُظؼخٓ ٕٝغ ح١٧زخء حُوخثٖٔ٤
ػِ ٠ػ٬ؽ ح٧ؿَحءٓٝ ،غ ًَ ٖٓ ٌٖٔ٣إٔ ٣ل٤ي ٙكٗ ٢ـِ.ٚ
49
انًادج 438
٣ـذ ك ٢حُٔوخ٫ٝص حُِِٔٓش رؤٕ طٌُ ٕٞيٜ٣خ ِٜٓلش ١ز٤ش ُِ٘ـَ،
اه٠خع ح٧ؿَحء حُٔز ٖ٤٘٤أىٗخُ ٙلل١ ٚز٣ ٢ـَ ٚ٣ػِ١ ْٜ٤ز٤ذ حُ٘ـَ6
ًَ – 5أؿ ،َ٤هزَ ريح٣ش ط٘ـ ،ِٚ٤أ ٝك ٢أه ٠ٜح٥ؿخٍ هزَ حٗو٠خء كظَس ح٫هظزخٍ؛
ًَ – 2أؿَٓ ،َ٤س ػِ ٠ح٧هَ ًَ حػ٘ ٢ػَ٘ َٜٗح ،رخُ٘ٔزش ُ٨ؿَحء حٌُ ٖ٣رِـٞح حُؼخٓ٘ش
ػَ٘س أ ٝطـخُٛٝٝخٓ ًَٝ ،ظش أٗ ،َٜرخُ٘ٔزش ُٖٔ طوَ ٓ٘ ْٜػٖ ػٔخٗ ٢ػَ٘س ٓ٘ش؛
- 49هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 2221.52خىٍ كٗ ٖٓ 22 ٢ؼزخٕ )2152 ٞ٤ُٞ٣ 52( 5344
رظلي٣ي ً٤ل٤خص ططز٤ن ٓوظ٤٠خص حُٔخىس ٖٓ 423حُوخٍٗ ٕٞهْ 21.55حُٔظؼِن رٔيٗٝش حُ٘ـَ؛ حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش
2152رظخٍ٣ن ًٝ 2حُلـش 54( 5344أًظٞرَ .1343 ٙ ،)2152
- 52 -
ًَ – 4أؿ َ٤هي ٣ظؼَُ ٝوطَ ٓخٝ ،حُلخَُٜٓ ٖٓٝ ،خ ١لَ ى ٖٓ ٕٝحُؼخٗ٤ش،
ٝحُٔؼطٞدٝ ،حُٔؼخم ،رؼي ًَ كظَس ٣وٍَ ١ز٤ذ حُ٘ـَ طلي٣ي ى٣ٍٝظٜخ؛
ًَ – 3أؿ ،َ٤ك ٢ح٧كٞحٍ حُظخُ٤ش6
-رؼي ؿ٤خد أًؼَ ٖٓ ػ٬ػش أٓخر٤غُٔ ،زذ كخىػش ؿ َ٤كخىػش ٗـَ أ َٝٓ ٝؿَٝٓ َ٤
ٓ٢ٜ٘؛
-رؼي ؿ٤خد ُٔزذ كخىػش ٗـَ أ٢ٜ٘ٓ َٝٓ ٝ؛
-رؼي طٌَحٍ حُـ٤خد ُٔزذ ٛل٢؛
طليى حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ً٤ل٤خص ططز٤ن ٓوظ٤٠خص ٌٙٛحُٔخىس.
انًادج 439
ُ ٌٖٔ٣طز٤ذ حُ٘ـَ ،ػ٘ي حٍَُٝ٠س ،إٔ ٣طخُذ رؤٕ طـَ٨ُ ٟؿ ،َ٤ػِٗ ٠لوش حُٔ٘ـَ،
كل ٙٞطٌٔ٤ِ٤ش ػ٘ي ريح٣ش ط٘ـ.ِٚ٤
طو٠غ ُ٘لْ ح٩ؿَحء ،حُلل ٙٞحُظٌٔ٤ِ٤ش حُظ٣ ٢طخُذ رٜخ ١ز٤ذ حُ٘ـَ ه٣ُ ٍ٬خٍحطٚ
حُظلوي٣ش ،كٔ٘٤خ طيػ ٞحٍَُٝ٠س اُ ٠اؿَحثٜخ ،رٜيف حُزلغ ػٖ حَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش أ ٝحُٔؼي٣ش.
انًادج 43:
٣ئى ٟح٧ؿَ ػٖ حُٞهض حٌُ ١حٓظِِٓظ ٚحُلل ٙٞحُطز٤ش حُٔـَحس ػِ ٠ح٧ؿَحء ،رخػظزخٍٙ
ٝهظخ ػخى٣خ ٖٓ أٝهخص حُ٘ـَ.
انًادج 441
طليى حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ َٗ ١ٝطـ ِ٤ٜحٓ٧خًٖ حُٔوٜٜش ُِِٜٔلش
حُطز٤ش ُِ٘ـَٞٓ ،50حء ًخٗض حُلل ٙٞطـَ ٟىحهَ حُٔوخُٝش ،أ ٝك٘ٓ ًَِٓ ٢ظَى ر ٖ٤ػيس
ٓوخ٫ٝص.
انًادج 442
٣ـذ اك يحع ػ٤خىس ١ز٤ش ػخٗ٤ش ،اًح ًخٕ ُِِٜٔلش حُطز٤ش ٖٓ ح٤ٔٛ٧ش ٓخ ٌ٣لُ ٢ظ٘ـَ٤
١ز٤ز ٖ٤رٞهض ًخَٓ.
- 50هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 4523.51خىٍ ك ١ً ٖٓ 51 ٢حُلـش ٞٗ 22( 5345كٔزَ
)2151رظطز٤ن أكٌخّ حُٔخىط ٖٓ 441ٝ 411 ٖ٤حُوخٍٗ ٕٞهْ 21.55رٔؼخرش ٓيٗٝش حُ٘ـَ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى
1512رظخٍ٣ن ٓ 53لَّ 24( 5342ىٔٔ٣زَ .1312 ٙ ،)2151
- 54 -
حُزخد حَُحرغٓ 6ـِْ ١ذ حُ٘ـَ ٝحُٞهخ٣ش ٖٓ حُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش
انًادج 443
٣ليع ُي ٟحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَٓ ،ـِْ حٓظ٘خٍٓ" ٠ٔٔ٣ ١ـِْ ١ذ
حُ٘ـَ ٝحُٞهخ٣ش ٖٓ حُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش" ٝطٌٜٔٓ ٕٞظ ٚطوي ْ٣حهظَحكخص ٝآٍحء ٖٓ أؿَ حُٜ٘ٝٞ
رٔلظ٘٤ش ١ذ حُ٘ـَٝ ،حُٜٔخُق حُطز٤ش ُِ٘ـَٝ ،كٓ ًَ ٢خ ٣و ٚكلع حُٜلش ٝحُٔٓ٬ش
حُٔ٤ٜ٘ش ٝحُٞهخ٣ش ٖٓ كٞحىع حُ٘ـَ ٝحَٓ٧ح ٝحُٔ٤ٜ٘ش.
انًادج 444
َ٣أّ ٓـِْ ١ذ حُ٘ـَ ٝحُٞهخ٣ش ٖٓ حُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش حُ َ٣ُٞحٌُِٔق رخُ٘ـَ أٖٓ ٝ
ٞ٘٣د ػ٘٣ٝ ،ٚظٌٔٓ ٖٓ ٕٞؼِ ٖ٤ػٖ ح٩ىحٍس ٝػٖ حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٝ ،ٖ٤حُٔ٘ظٔخص
حُ٘وخر٤ش ُ٨ؿَحء حً٧ؼَ طٔؼ.٬٤
َُ ٌٖٔ٣ث ْ٤حُٔـِْ ،إٔ ٣يػُِ٘ٔ ٞخًٍش ك ٢أٗـخُٗ ًَ ،ٚوَ٣ ٚحػ ٠ك ٢حهظ٤خٍٓ ٙخ
٣ظٞكَ ػًِ ٖٓ ٚ٤لخءحص كٓ ٢ـخٍ حهظٜخ ٙحُٔـِْ.
انًادج 445
٣ليى أػ٠خء حُٔـِْ٣َ١ٝ ،وش طؼ٤ًٝ ،ْٜ٘٤٤ل٤ش طٔ َ٤٤حُٔـِْ ر٘ ٚط٘ظ.51٢ٔ٤
انًادج 446
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2.111اُ 1.111 ٠ىٍ ْٛػٔخ 6٢ِ٣
-ػيّ اكيحع ِٜٓلش ١ز٤ش ٓٔظوِش ١زوخ ُٔوظ٤٠خص حُٔخىس 413؛
-ػيّ اكيحع ِٜٓلش ١ز٤ش ٓٔظوِش أ٘ٓ ٝظًَش ١زوخ ُِٔخىس 411أ ٝاكيحػٜخ ه٬كخ
َُِ٘ ١ٝحُٔليىس ٖٓ هزَ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ؛
ٍ -ك ٞػ٣ٞ٠ش ٓوخُٝش أٓ ٝئٓٔش كِٜٓ ٢لش ١ز٤ش ٓ٘ظًَش طيهَ كٗ ٢طخم
حهظٜخٜٛخ١ ،زوخ ُٔوظ٤٠خص حُٔخىس 411؛
-ط٘ـ َ٤أ١زخء ٫طظٞكَ ك ْٜ٤حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىط455ٝ 451 ٖ٤؛
-ػيّ اكيحع ِٜٓلش حُلَحٓش حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ،452أ ٝػيّ اىحٍطٜخ ٝكن
حَُ٘ ١ٝحُٔليىس ر٘ ٚط٘ظ٢ٔ٤؛
-ػَهِش ١ز٤ذ حُ٘ـَ ك ٢أىحء حُٜٔخّ حُٞحؿزش ػِ ٚ٤رٔوظٌٛ ٠٠ح حُوخٕٗٞ؛
ٍ َّٞٓٓ - 51هْ ٛ 2.55.313خىٍ ك 3 ٢ؿٔخى ٟح٥هَس ٘٣ 41( 5335خ )2121 َ٣رظلي٣ي ػيى أػ٠خء ٓـِْ
١ذ ح ُ٘ـَ ٝحُٞهخ٣ش ٖٓ حُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش ٣َ١ٝوش طؼ٤ًٝ ْٜ٘٤٤ل٤ش طٔ َ٤٤حُٔـِْ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2411
رظخٍ٣ن 51ؿٔخى ٟح٥هَس 51( 5335كزَح.242 ٙ ،)2121 َ٣
- 53 -
-ػيّ حٓ ظ٘خٍس ١ز٤ذ حُ٘ـَ ك ٢حُٔٔخثَ ٝحُظو٘٤خص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ،422
ٝػيّ ح٬١ػ ٚػِ ٠طًَ٤زش حُٔ٘ظـخص حُظ ٢طٔظؼَٔ ك ٢حُٔئٓٔش؛
-ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ حُٔخىس 425؛
-ػيّ حُظٞكَ ػِ١ ٠ز٤ذ ِ٤١ش ٓخػخص حُ٘ـَ ه٬كخ ُٔوظ٤٠خص حُٔخىس 412؛
-ػيّ آٍخٍ حُظوَ َ٣حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 413اُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ،
ٝاُ ٠حُطز٤ذ حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَٝ ،اُ٘ٓ ٠يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝحُٔٔؼِ ٖ٤حُ٘وخر ٖ٤٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي
ٝؿٞىْٛ؛
-ػيّ ٝؿٞى حُٔٔخػي ٖ٣ح٫ؿظٔخػٝ ٖ٤٤حَُٔٔ ٖ٤ٟحُٔ٘خٍ اُ ْٜ٤ك ٢حُٔخىس ،451أ ٝػيّ
حٓ٫ظؼخٗش ر ْٜرٞهض ًخَٓ ،أ ًْٜٗٞ ٝأهَ ػيىح ٓٔخ ٣ليى ٙحُ٘ ٚحُظ٘ظ٢ٔ٤؛
ػيّ حُظو٤ي رٔوظ٤٠خص حُٔٞحى .445ٝ 424ٝ 423
انًادج 447
٣ـذ اك يحع ُـخٕ حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ُي ٟحُٔوخ٫ٝص حُٜ٘خػ٤ش ٝحُظـخٍ٣ش
ٓٝوخ٫ٝص حُٜ٘خػش حُظوِ٤ي ٣ش ٝحٓ٫ظـ٫٬ص حُل٬ك٤ش ٝحُـخر٣ٞش ٝطٞحرؼٜخٝ ،حُظ٘٣ ٢ظـَ كٜ٤خ
هٔٔ ٕٞأؿَ٤ح ػِ ٠ح٧هَ.
انًادج 448
طظٌُ ٕٞـ٘ش حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ٖٓ6
-حُٔ٘ـَ أٞ٘٣ ٖٓ ٝد ػٍ٘ ،ٚثٔ٤خ؛
ٍ -ثِٜٓ ْ٤لش حُٔٓ٬شٝ ،ػ٘ي ػيّ ٝؿٞىٜ٘ٓ ،ٙيّ أ ٝا١خٍ طو٘٣ ٢ؼَٔ رخُٔوخُٝش،
٣ؼ ٚ٘٤حُٔ٘ـَ؛
١ -ز٤ذ حُ٘ـَ رخُٔوخُٝش؛
٘ٓ -يٝر ٖ٤حػ٘٨ُ ٖ٤ؿَحء ٣ظْ حٗظوخرٜٔخ ٖٓ هزَ حُٔ٘يٝر ٖ٤حُٔ٘ظوزٖ٤؛
ٔٓ -ؼَ أٔٓ ٝؼِٗ ٖ٤وخر ٖ٤٤حػ٘ ٖ٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞىٔٛخ.
ُِ ٌٖٔ٣ـ٘ش ،إٔ طيػُِ٘ٔ ٞخًٍش ك ٢أٗـخُٜخ ًَ ٗو٘٣ ٚظٔ ٢اُ ٠حُٔوخُٝش ٣ظٞكَ ػِ٠
حٌُلخءس ٝحُوزَس كٓ ٢ـخٍ حُٜلش ٝحُٔٓ٬ش حُٔ٤ٜ٘ش ،هخٛش ٍثِٜٓ ْ٤لش حُٔٔظويٓ ٖ٤أٝ
ٓي َ٣اىحٍس حٗ٩ظخؽ رخُٔوخُٝش.
انًادج 449
٣ؼٜي اُُ ٠ـ٘ش حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ،حُو٤خّ هخٛش رٔخ 6٢ِ٣
- 51 -
-حٓظوٜخء حُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش حُظ ٢طظٜيى أؿَحء حُٔوخُٝش؛
-حُؼَٔ ػِ ٠ططز٤ن حُ٘ ٜٙٞحُظَ٘٣ؼ٤ش ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش كٓ ٢ـخٍ حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش؛
-حُٔ َٜػِ ٠كٖٔ ٤ٛخٗش حٓظؼٔخٍ ح٧ؿِٜس حُٔؼيس ُٞهخ٣ش ح٧ؿَحء ٖٓ حُٔوخَ١
حُٔ٤ٜ٘ش؛
-حُٔ َٜػِ ٠حُللخظ ػِ ٠حُز٤جش ىحهَ حُٔوخُٝش ٓٝل٤طٜخ؛
-ح٣٩ؼخُ رخطوخً ًَ حُٔزخىٍحص حُظ ٢ط ْٜػِ ٠حُو٘ٓ ٜٙٞخٛؾ حُ٘ـََ١ٝ ،هٝ ،ٚحٗظوخء
حُٔؼيحصٝ ،حهظ٤خٍ ح٧ىٝحصٝ ،ح٫٥ص حُ٣ٍَٝ٠ش ُِ٘ـَ حُٔ٬ثٔش ُِ٘ـَ؛
-طوي ْ٣ح٫هظَحكخص ر٘ؤٕ اػخىس طؤ َ٤ٛحُٔؼخه ٖٓ ٖ٤أؿَحء حُٔوخُٝش؛
-اريحء حَُأ ١ك َ٤ٓ ٍٞحُِٜٔلش حُطز٤ش ُِ٘ـَ؛
-ط٘ٔ٤ش ح٩كٔخّ رٍَٝ٠س حطوخء حُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘شٍٝٝ ،ف حُللخظ ػِ ٠حُٔٓ٬ش ىحهَ
حُٔوخُٝش.
انًادج 44:
طؼوي ُـ٘ش حُ ٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش حؿظٔخػخطٜخ ،رخٓظيػخء ٖٓ ٍثٜٔ٤خ َٓس ًَ ػ٬ػش
أًِٗٔٝ ،َٜخ ىػض حٍَُٝ٠س اًُُ ٠ي.
٣ـذ ػِ ٠حُِـ٘ش أ٠٣خ إٔ طـظٔغ ػِ ٠اػَ ًَ كخىػش طَطزض ،أً ٝخٕ ٖٓ حٌُٖٔٔ إٔ
طظَطذ ػٜ٘خ ػٞحهذ هطَ٤س.
طؼوي ح٫ؿظٔخػخص ىحهَ حُٔوخُٝش ،كٌٓ ٢خٕ ٓ٬ثْٝ ،ه ٍ٬أٝهخص حُ٘ـًَِٔ ،خ ًخٕ ًُي
ٌٓٔ٘خ.
٣ئى ٟح٧ؿَ ػٖ حُٞهض حُٔو ٠٠ك ٢ح٫ؿظٔخػخص رخػظزخٍٝ ٙهض ٗـَ كؼِ.٢
انًادج 451
٣ـذ ػِ ٠حُِـ٘ش ،اؿَحء طلو٤ن ػ٘ي ٝهٞع ًَ كخىػش ٗـَ ٧كي ح٧ؿَحء ،أ ٝاٛخرظٚ
رَٔ ،٢ٜ٘ٓ ٝأ ٝرَٔ١ ١ً ٝخرغ ٓ.٢ٜ٘
٣ظ ٠ُٞاؿَحء حُظلو٤ن حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُلوَس حُٔخروش ،ػٞ٠حٕ ٖٓ أػ٠خء حُِـ٘ش،
ٔ٣ؼَ أكئٛخ حُٔ٘ـَٔ٣ٝ ،ؼَ ح٥هَ ح٧ؿَحء٣ٝ ،ظؼ ٖ٤ػِٜٔ٤خ إٔ ٠٣ؼخ طوََ٣ح ٓطخروخ ًُِ٘ٔٞؽ
حُٔليى ٖٓ هزَ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،52ك ٍٞحُظَٝف حُظٝ ٢هؼض كٜ٤خ كخىػش
حُ٘ـَ ،أ ٝحٛ٩خرش رخَُٔ ٝحُٔ ،٢ٜ٘أ ٝرخَُٔ ١ً ٝحُطخرغ حُٔ.٢ٜ٘
- 52 -
انًادج 452
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣زؼغ اُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَٝ ،اُ ٠حُطز٤ذ حٌُِٔق
رظلظ ٖ٤حُ٘ـَٗ ،ظَ٤ح ٖٓ حُظوَ َ٣حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس حُٔخروش ،ه ٍ٬حُؤٔش ػَ٘
ٓٞ٣خ ،حُٔٞحُ٤ش ُٞهٞع كخىػش حُ٘ـَ ،أُٔ ٝؼخ٘٣ش حَُٔ ٝحُٔ ،٢ٜ٘أ ٝحَُٔ ١ً ٝحُطخرغ
حُٔ.٢ٜ٘
انًادج 453
٣ـذ ػِ ُ ٠ـ٘ش حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ،إٔ ط٠غ طوََ٣ح ٓ٘٣ٞخ ،كٜٗ ٢خ٣ش ًَ ٓ٘ش
ٗٔٔ٤ش ،ك ٍٞطط ٍٞحُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش رخُٔوخُٝش.
٣ليى ًٗٔٞؽ ٌٛح حُظوَ َ٣ر٘ ٚط٘ظ٣ٝ ،53٢ٔ٤ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ طٞؿ ٜٚ٤اُ ٠حُؼٕٞ
حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَٝ ،اُ ٠حُطز٤ذ حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،ه ٍ٬أؿَ أهٜخ ٙحُظٔؼٓٞ٣ ٕٞخ
حُٔٞحُ٤ش ُِٔ٘ش حُظٟٝ ٢غ ر٘ؤٜٗخ حُظوَ.َ٣
انًادج 454
ٖٔ٠٣كٓ ٢ـَ هخ٣ ،ٙـذ ٟٝؼ ٍٖٛ ٚاٗخٍس ح٧ػٞحٕ حٌُِٔل ٖ٤رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ،
ٝحُطز٤ذ حٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَٓ ،خ 6٢ِ٣
ٓ -لخ َٟح٫ؿظٔخػخص حُظ ٢طؼويٛخ ُـ٘ش حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ك ٢كخُش ٝهٞع كٞحىع
هطَ٤س؛
-حُظوَ َ٣حُٔ٘ ١ٞك ٍٞطط ٍٞحُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش ىحهَ حُٔوخُٝش؛
-حُزَٗخٓؾ حُُِٔ٘ٞ ١ٞهخ٣ش ٖٓ حُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش.
انًادج 455
٣ؼخهذ ػٖ ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ ٌٛح حُزخد رـَحٓش ٖٓ 2.111اُ 1.111 ٠ىٍ.ْٛ
ٍ َّٞٓٓ - 53هْ ٛ 2.15.334خىٍ كٍ 1 ٢ر٤غ ح٥هَ ٓ 22( 5345خٍّ )2151رظلي٣ي ًٗٔٞؽ حُظوَ َ٣حُٔ٘١ٞ
حٌُ٣ ١ـذ ػُِ ٠ـ٘ش حُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ٟٝؼ ،ٚكٜٗ ٢خ٣ش ًَ ٓ٘ش ٗٔٔ٤ش ،ك ٍٞطط ٍٞحُٔوخ َ١حُٔ٤ٜ٘ش
رخُٔوخُٝش ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1442رظخٍ٣ن 3ؿٔخى ٟح 22( 5345 ٠ُٝ٧أرَ.2143 ٙ ،)2151 َ٣
- 53 -
انمظى انخايض; األجز
ٍ َّٞٓٓ - 54هْ ٛ 2.55.233خىٍ كٍ ٖٓ 24 ٢ؿذ ( 5342كخطق ٣ )2155 ٞ٤ُٞ٣ظؼِن رخُِ٣خىس ك ٢حُلي ح٧ىٗ٠
حُوخٗ٨ُ ٢ٗٞؿَ ك ٢حُٜ٘خػش ٝحُظـخٍس ٝحُٔ ٖٜحُلَس ٝحُل٬كش ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1515رظخٍ٣ن ٗ 5ؼزخٕ
.4412 ٙ ،)2155 ٞ٤ُٞ٣ 55( 5342
- 54 -
٣ٝظوخ ٠ٟػِؼ ٢ح٧ؿَس حُ٤ٓٞ٤ش اًح ظَ ػخ ٬١هٜٗ ٍ٬ق ّٞ٣كو.٢
انًادج 459
اًح حٓظيًٍض ٓخػخص حُ٘ـَ حُ٠خثؼش ؿ َ٤حُٔئى ٟػٜ٘خ ،ك ٢كخُش حُظٞهق حُـٔخػ٢
٧ؿَحء حُٔوخُٝش ػٖ حُ٘ـَ ٓ٧زخد ػخٍٟش أُ ٝوٞس هخَٛسٝ ،ؿذ أىحء ح٧ؿَ ػٜ٘خ رخُؤ٤ش
حُؼخى٣شٓ ،خ ُْ طٌٖ ٘ٛخى ٓوظ٤٠خص أًؼَ كخثيس ُ٨ؿ.َ٤
انًادج 45:
طَٔ ١أ٠٣خ أكٌخّ حُٔخىس حُٔخروش ،ػِ ٠حُ٘٘خ١خص ؿ َ٤حُل٬ك٤ش ،رخُ٘ٔزش ُِٔخػخص
حُِحثيس ػٖ حُؼٔخٗٓ ٢خػخص ح ،٠ُٝ٧اًح أٓلَ ط٣ُٞغ ٓخػخص حُ٘ـَ ػِ ٠أ٣خّ حٓ٧زٞع ،ػٖ
ٍكغ ٓيس حُ٘ـَ حُ٤ٓٞ٤ش اُ ٠أُ٣ي ٖٓ ػٔخٗٓ ٢خػخص ك ٢حُ ّٞ٤حُٞحكي.
انًادج 461
٣ـذ إٔ ٔ٣ظل٤ي ًَ أؿٓ ،َ٤خ ُْ ٣لظٔذ ُ ٚح٧ؿَ ػِ ٠أٓخّ ح٧هيٓ٤ش ،رٔٞؿذ ر٘ي ٖٓ
ر٘ٞى ػوي حُ٘ـَ ،أٗ ٝظخّ ىحهِ ،٢أ ٝحطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ٖٓ ،ػٝ٬س ح٧هيٓ٤ش طليى ٗٔزظٜخ
ػِ ٠حُ٘ل ٞحُظخُ6٢
ٖٓ %1 -ح٧ؿَ حُٔئى ،ُٚ ٟرؼي ه٠خث٘ٓ ٚظ ٖ٤ك ٢حُ٘ـَ؛
ٖٓ %51 -ح٧ؿَ حُٔئى ،ُٚ ٟرؼي ه٠خث ٚهْٔ ٓ٘ٞحص ك ٢حُ٘ـَ؛
ٖٓ %51 -ح٧ؿَ حُٔئى ،ُٚ ٟرؼي ه٠خث ٚحػ٘ظ ٢ػَ٘س ٓ٘ش ك ٢حُ٘ـَ؛
ٖٓ %21 -ح٧ؿَ حُٔئى ،ُٚ ٟرؼي ه٠خث ٚػَ٘٘ٓ ٖ٣ش ك ٢حُ٘ـَ؛
ٖٓ %21 -ح٧ؿَ حُٔئى ،ُٚ ٟرؼي ه٠خث ٚهٔٔش ٝػَ٘٘ٓ ٖ٣ش ك ٢حُ٘ـَ.
انًادج 462
َ٣حى رخُ٘ـَ حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 411أػ ،ٙ٬كظَحص حُويٓش حُظ ٢أىحٛخ ح٧ؿَ٤
ٓظِٜش ،أ ٝؿٓ َ٤ظِٜش كٗ ٢لْ حُٔوخُٝش أُ ٝيٗ ٟلْ حُٔ٘ـَ.
٣ ٫ؼظي رلظَحص حُويٓشٓ ،ظِٜش ًخٗض أ ٝؿٓ َ٤ظِٜشٓ٫ ،ظلوخم ػٝ٬س ح٧هيٓ٤ش ،اًح
ًخٗض هي أىهِض ػ٘ي حكظٔخد حُٔزِؾ حٌُٓ ١زن ُ٨ؿ َ٤إٔ طِٔٔ ٚػ٘ي طؼ ٚ٠٣ٞػٖ حُلٖٓ َٜ
حُ٘ـًَُٝ ،ي رخُ٘ٔزش ُ٨ؿ َ٤حٌُ ١ك ٖٓ َٜحُ٘ـَ ػْ ػخى اُ.ٚ٤
انًادج 463
طؼي حُلظَحص حُظخُ٤ش ،كظَحص ٗـَ كؼِ ،٢رل٤غ ٌٖٔ٣ ٫آوخٜ١خ ٖٓ ٓيس حُ٘ـَ حُٔؼظي
رٜخُ ،ظو َ٣ٞػٝ٬س ح٧هيٓ٤ش6
-كظَحص طٞهق ػوي حُ٘ـَ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 42أػٙ٬؛
-حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ؛
- 55 -
-حٗ٫وطخع حُٔئهض ػٖ حُ٘ـَ رٔزذ طٞهق حُٔوخُٝش ًِ٤خ أ ٝؿِث٤خ رلؼَ هٞس هخَٛس،
ًلخُش حٌُٞحٍع ،أ ٝطٞهق ط٤خٍ ًَٜرخث ،٢أ ٝطول ،ٞ٤أ ٝهٜخ ٙك ٢حُٔٞحى ح٤ُٝ٧ش؛
-ح٩ؿ٬م حُٔئهض ُِٔوخُٝش رٔزذ هٞس هخَٛس أ ٝرٔوظ ٠٠كٌْ ه٠خث ٢أ ٝهَحٍ اىحٍ.١
انًادج 464
َ٣حػ ٠ػ٘ي حكظٔخد ػٝ٬س ح٧هيٓ٤ش ،ح٧ؿَ رٔؼ٘خ ٙحٓ٧خٓٝ ٢طٞحرؼٝ ،ٚحُِ٣خىحص
حُٔٔظلوش ػٖ حُٔخػخص حٟ٩خك٤ش ،رخٓظؼ٘خء ٓخ 6٢ِ٣
– 5حُظؼ٠٣ٞخص حُؼخثِ٤ش؛
– 2حُلِٞحٕٓ ،خ ُْ ٣ظؼِن ح َٓ٧رخ٧ؿَحء حٌُ ٖ٣طوظ َٜأؿ ٍْٛٞػِٚ٤؛
– 4حٌُٔخكآص حُظ ٢طٔ٘ق آخ ػِ ٠أهٔخٝ ،١آخ ىكؼش ٝحكيس كٜٗ ٢خ٣ش حُٔ٘ش ،أ ٝكٜٗ ٢خ٣ش
حُٔ٘ش حُٔخُ٤ش ،رٔخ كٜ٤خ حٌُٔخكآص حُٔويٍس ػِ ٠أٓخّ ٗٔزش ٓج٣ٞش ٖٓ أٍرخف حُٔوخُٝش ،أٖٓ ٝ
ٍهْ ٓؼخٓ٬طٜخ؛
– 3حُٔٔخ ٔٛخص ك ٢حٍ٧رخف ًَٝ ،طزَع ٣ظْٔ رطخرغ ح٫كظٔخٍ ٌٖٔ٣ ٫ٝ ،طٞهؼٓ ،ٚخ ُْ
ٞ٣ؿي ٓخ ٣وخُق ًُي ك ٢ػوي حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ،أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ٢؛
– 1حُظؼ٠٣ٞخص أ ٝحُٔ٘ق حُظ ٢طئى٨ُ ٟؿ َ٤ػٖ6
-حٓظَىحى ٜٓخٍ٣ق أٗ ٝلوخص ٓزن إٔ طلِٜٔخ رٔزذ ٗـِٚ؛
-حُٔٔئ٤ُٝش؛
ٟٝ -ؼ٤ش ٛؼزش؛
-اٗـخُ أٗـخٍ ٓ٤٘٠ش أ ٝهطَس؛
– 2حُظؼ ٞ٣ٞحُٔٔ٘ٞف ُ٨ؿ َ٤ػ٘ي كِٓ ُٚٞئهظخ ٓلَ أؿ َ٤آهَ كٜ٘ٓ ٢ذ ٖٓ كجش
أػِ ٖٓ ٠كجظًٌٝ ،ٚح ػٖ ٗـَ أٗـِ ٙح٧ؿٓ َ٤ئهظخ كٜ٘ٓ ٢ذ ٖٓ حُٔ٘خٛذ حُظ ٢طظطِذ
ٗـ ٬حٓظؼ٘خث٤خ.
انًادج 465
اًح ًخٕ ح٧ؿ٣ َ٤ظوخ ٠ٟأؿَ ًِٚ ٙأ ٝرؼ ٚ٠ػِ ٠أٓخّ حُ٘ٔزش حُٔج٣ٞش ك ٢حٍ٧رخف ،أٝ
حُؼُٔٞش ،أ ٝحَُٔىٝى٣ش ،أ ٝحُوطؼش ،حكظٔزض ُ ٚػٝ٬س ح٧هيٓ٤ش ػِ ٠أٓخّ ٓؼيٍ ح٧ؿَ
حُٜخك ٢حٌُ ١ك َٜػِ ٚ٤ه ٍ٬ح َٜٗ٧حُؼ٬ػش حُٔخروش ُظخٍ٣ن حٓظلوخه ٌُٜٙ ٚحُؼٝ٬س.
انًادج 466
طئى ٟػٝ٬س ح٧هيٓ٤ش ر٘لْ حَُ٘ ١ٝحُظ٣ ٢ئى ٟرٜخ ح٧ؿَ.
انًادج 473
٣ـذ إٔ طئى ٟح٧ؿ ٍٞرخُؼِٔش حُٔـَر٤شٍ ،ؿْ ًَ َٗٓ ١وخُق.
ٌٖٔ٣إٔ طؼط٨ُ ٠ؿَحء كٞحثي ػ٤٘٤ش ،ك ٢حُٔ ٖٜأ ٝك ٢حُٔوخ٫ٝص حُظ ٢ؿَ ٟكٜ٤خ
حُؼَف رٌُي.
انًادج 487
اًح ًخٕ حُٔ٘ـَ ٣وظطغ ٓزخُؾ ٓخُ٤ش ٓ ٖ حُِر٘خء رَْٓ حُلِٞحُٕ ،وخء حُويٓش حُظ٣ ٢ويٜٓخ
أؿَحإ ٙك ٢حُل٘خىمٝ ،حُٔوخٝ ،٢ٛحُٔطخػْٝ ،رٜلش ػخٓش ،كٓ ٢خثَ حُٔئٓٔخص حُظـخٍ٣ش ،حُظ٢
طوظطغ كٜ٤خ ٓؼَ طِي حُٔزخُؾ ،كبٕ ًَ ٓخ ٣ل ِٜٚحُٔ٘ـَ ٖٓ ٓزخُؾ ػًُِ ٠ي حٓ٧خًٌُّٝ ،ي
ًَ ٓخ ٣ظِوخ ٙح٧ؿ٣ َ٤يح ر٤ي ٖٓ ٓزخُؾ ،رَْٓ حُلِٞحٕ٣ ،ـذ إٔ طئى ٟرٌخِٜٓخ اُ ٠ؿٔ٤غ
ح٧ؿَحء حٌُ٘٣ ٖ٣ظـِ ٕٞرخطٜخٍ ٓغ حُِر٘خء.
٘ٔ٣غ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ ٔ٣ظل٤ي ٖٓ حُٔزخُؾ حُٔظلِٜش رَْٓ حُلِٞحٕ.
انًادج 488
٣ـذ إٔ طُٞع َٜٗ ًَ ،ػِ ٠ح٧هَ ،حُٔزخُؾ حُٔوزٟٞش ٖٓ حُِر٘خء رَْٓ حُلِٞحٕ ُوخء
حُويٓش ،ك ٢حٌُٔخٕٝ ،حُٝ ،ّٞ٤حُٔخػش حُٔليىس ُؼِٔ٤ش أىحء ح٧ؿ.ٍٞ
انًادج 489
اًح ًخٕ ٓويحٍ حُلِٞحٕ ،ى ٕٝحُلي ح٧ىٗ ٠حُوخٗ٨ُ ٢ٗٞؿَ ،ك ٢حُٔئٓٔخص حُظ٘٣ ٢ظـَ
كٜ٤خ أؿَحء ٫طظٌ ٕٞأؿ ٍْٛٞا ٖٓ ٫حُلِٞحٕ أ ٖٓ ٝحُلِٞحٕ رخٟ٩خكش اُ ٠أؿَ أٓخٓ،٢
ٝحٌُ٣ ١ظِو ٖٓ ٚٗٞحُِر٘خء ٣يح ر٤ي أ٣ ٝوظطؼ ٚحُٔ٘ـَ ٖٓ حُِر٘خءٝ ،ؿذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ إٔ ٣يكغ
اُ ْٜ٤حُؤ ٢حٌَُٔٔ ُِلي ح٧ىٗ ٠حُوخٗ٨ُ ٢ٗٞؿَ.
اًح ُْ ٣زِؾ ٓـٔٞع حُٔزخُؾ حُٔوزٟٞش ٖٓ حُِر٘خء ،رَْٓ حُلِٞحٕٓ ،زِؾ ح٧ؿَ حُٔظلن
ػِٓ ٚ٤غ حُٔ٘ـَٝ ،ؿذ ػٌِٛ ٠ح ح٧ه ،َ٤إٔ ٣يكغ ُ٨ؿَحء ،حُؤ ٢حٌَُٔٔ ٌُٜح ح٧ؿَ.
انًادج 48:
٘ٔ٣غ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،أ٣ ٖٓ ٝوٓ ّٞوخٓ ،ٚك ٢حُٔئٓٔخص حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُٔخىط432 ٖ٤
434ٝأػ ،ٙ٬إٔ ٣لَٔ أؿَ٤ح ٖٓ أؿَحث ٚػِ ٠إٔ ٣ئى ١آُ ٚ٤وخرَ ط٘ـِٞٓ ،ٚ٤حء كُ ٢لظش
ارَحّ ػوي حُ٘ـَ ،أ ٝػ٘ي ط٘ل ،ٌٙ٤ىكؼخص ػِ ٠أٓخّ أطخ ،ٟٝأٜٓ ٝخٍ٣ق ٓٔظَؿؼش١٧ ،
ٓزذ ًخٕ.
انًادج 491
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ْٛػٖ ٓوخُلش ٓوظ٤٠خص حُلوَس حٖٓ ٠ُٝ٧
حُٔخىس ٓٝ 432وظ٤٠خص حُلوَس ح ٖٓ ٠ُٝ٧حُٔخىس ٓٝ 434وظ٤٠خص حُٔخىس .435
انًادج 492
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 411اُ 111 ٠ىٍ ْٛػٖ ٓوخُلش ٓوظ٤٠خص حُلوَس حُؼخٗ٤ش ٖٓ حُٔخىس
.434
- 6:حٗظَ حُل 413 ٍٜٞاُ ٖٓ 424 ٠هخٗ ٕٞحُ٫ظِحٓخص ٝحُؼوٞى حُٔظؼِوش رخُٔوخٛش.
- 71حٗظَ حُل 344 ٍٜٞاُ ٖٓ 352 ٠هخٗ ٕٞحُٔٔطَس حُٔيٗ٤ش حُٔظؼِوش رخُلـِ ُي ٟحُـ.َ٤
٣ - 62ظؼِن ح َٓ٧د"ؿٔ٤غ حُظؼ٠٣ٞخص ٝحُٔ٘ق ٝؿٔ٤غ ٓخ ٠٣خف أِ٣ ٝلن رخ٧ؿٝ ٍٞحَُٝحطذ ًظؼ٠٣ٞخص ػخثِ٤ش"
كٔزٔخ ؿخء ك ٢حُز٘ي حُٔخىّ ٖٓ حُل ٖٓ 344 َٜهخٗ ٕٞحُٔٔطَس حُٔيٗ٤ش .
ٗ - 63لْ حُٔ٬كظش حُٔخروش
- 64طْ ٗٔن حُظٜخثَ حٌُٔٗٞش ُٔيٗٝش ح٧كٞحٍ حُ٘و٤ٜش رٔٞؿذ حُٔخىس ٖٓ 453حُوخٍٗ ٕٞهْ 31.14رٔؼخرش ٓيٗٝش
حَٓ٧س حُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ ٛ 5.13.22خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُلـش 4( 5323كزَح،)2113 َ٣
حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى ،1543رظخٍ٣ن ًٝ 53حُلـش 1( 5323كزَح354 ٙ ،)2113 َ٣
انًادج 4:3
٘ٔ٣غ ػِ٘ٓ ًَ ٠ـَ6
-إٔ ِ٣لن رٔئٓٔظٓ ،ٚوظٜي٣ش ٣ز٤غ كٜ٤خ ٧ؿَحث ٚأ ،ْٜ٣ًٝ ٝر٠خثغ ،أِٓ ٝؼخ أ٣خ ًخٕ
ٗٞػٜخٞٓ ،حء ًخٕ حُز٤غ ٓزخَٗح أ ٝؿٓ َ٤زخَٗ؛
-إٔ ٣ل َ ٝػِ ٠أؿَحث ،ٚاٗلخم ًَ أ ٝرؼ ٞأؿ ٍْٛٞك ٢حُٔظخؿَ حُظ َ٤٘٣ ٢ػِْٜ٤
رخ٫رظ٤خع ٜٓ٘خ؛
-إٔ ٣ظ ٠ُٞر٘لٔ ٚح٧ىحء ػٖ أؿَحثُ ،ٚي ٟحٗ٧وخ ٙحٌُ٣ ٖ٣ظِٝى ٓ٘ٛ ْٜئ٫ء ح٧ؿَحء،
ٓخ ُْ ٣ظلن حُطَكخٕ ًظخرش ػِ ٠ه٬ف ًُي.
ؿ َ٤أٗ ٌٖٔ٣ ٚحُظَهٝ ،ٚ٤كن حَُ٘ ١ٝحُظ ٢طليىٛخ حُ٘ ٜٙٞحُظ٘ظ٤ٔ٤ش ،66ربٗ٘خء
ٓوظٜي٣خص ك ٢حٍٝ٧حٕٝ ،حٓ٫ظـ٫٬ص حُل٬ك٤ش ،أ ٝحُٔوخ٫ٝص حُٜ٘خػ٤ش ،أ ٝك ٢حُٔ٘خؿْ ،أٝ
حُٔوخُغ حُزؼ٤يس ػٖ ًَِٓ طٔ ،ٖ٣ٞاًح ًخٕ اٗ٘خء طِي حُٔوظٜي٣خص ٣ٍَٟٝخ ُِٔؼ٘٤ش حُ٤ٓٞ٤ش
ُ٨ؿَحء.
انًادج 4:6
طظوخىّ رَٔ٘ٓ ٍٝظ ًَ ٖ٤حُلوٞم حُ٘خطـش ػٖ ػوٞى حُ٘ـَ حُلَى٣شٝ ،ػٖ ػوٞى حُظيٍ٣ذ
ٖٓ أؿَ ح٩ىٓخؽ حُٔٝ ،٢ٜ٘ػٖ ػوٞى حُظيٍؽ حُٔٝ ،٢ٜ٘ػٖ حُو٬كخص حُلَى٣ش حُظُٜ ٢خ ػ٬هش
ر ٌٜٙحُؼوٞى ،أ٣خ ًخٗض ١ز٤ؼش ٌٙٛحُلوٞمٞٓ ،حء ًخٗض ٗخرؼش ػٖ ط٘ل ٌٙٛ ٌ٤حُؼوٞى أ ٝػٖ
اٜٗخثٜخ.
انًادج 4:7
طٜيف ح ُ٘وخرخص حُٔ٤ٜ٘ش ،رخٟ٩خكش آُ ٠خ ط٘ ٚػِٓ ٚ٤وظ٤٠خص حُل َٜحُؼخُغ ٖٓ
حُيٓظ ،67ٍٞاُ ٠حُيكخع ػٖ حُٜٔخُق ح٫هظٜخى٣ش ٝح٫ؿظٔخػ٤ش ٝحُٔؼ٘٣ٞش ٝحُٔ٤ٜ٘ش ،حُلَى٣ش
ٜٓ٘خ ٝحُـٔخػ٤شُِ ،لجخص حُظ ٢طئَٛ١خٝ ،اُ ٠ىٍحٓش ٝط٘ٔ٤ش ٌٙٛحُٜٔخُق ٝطط َ٣ٞحُٔٔظٟٞ
حُؼوخكُِ٘ٔ ٢وَ ٖ٤١رٜخًٔ .خ طٔخ ْٛك ٢حُظل٤ُِٔ َ٤٠خٓش حُ٤٘١ٞش ك ٢حُٔ٤يحٗ ٖ٤ح٫هظٜخى١
ٝح٫ؿظٔخػٝ .٢طٔظ٘خٍ ك ٢ؿٔ٤غ حُو٬كخصٝ ،حُو٠خ٣خ حُظُٜ ٢خ حٍطزخ ١رٔـخٍ طوٜٜٜخ.
انًادج 4:8
٘ٔ٣غ ػِ ٠حُٔ٘ظٔخص حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ٨ُٝ ٖ٤ؿَحء إٔ طظيهَ كٗ ٢ئ ٕٝرؼٜ٠خ حُزؼ،ٞ
ٓٞحء رٜلش ٓزخَٗس أ ٝؿٓ َ٤زخَٗس كٔ٤خ ٣و ٚطٌٜ٘٣ٞخ ٝطَٔٛ٤٤خ ٝاىحٍطٜخ.
٣ؼظزَ ٖٓ ر ٖ٤أػٔخٍ حُظيهَ حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُلوَس أػ ًَ ،ٙ٬اؿَحء ٢َٓ٣اُ ٠اٗ٘خء
ٗوخرخص ُ٨ؿَحء ٖٔ٤ٜ٣ػِٜ٤خ حُٔ٘ـَ أٞ٘٣ ٖٓ ٝد ػ٘ ،ٚأ٘ٓ ٝظٔش ٖٓ ٓ٘ظٔخص حُٔ٘ـِ ،ٖ٤أٝ
ٜ٣يف اُ ٠طوي ْ٣ىػْ ٓخُ ٢أ ٝؿ ٌُٜٙ َٙ٤حُ٘وخرخص ،هٜي ٟٝؼٜخ طلض َٓحهزش حُٔ٘ـَ أٝ
ٓ٘ظٔش ٖٓ ٓ٘ظٔخص حُٔ٘ـِ.ٖ٤
انًادج 514
طل َٜح ُ٘وخرخص حُٔ٤ٜ٘ش ،ػِ ٠حُ٘و٤ٜش ح٫ػظزخٍ٣ش ،اًح طؤٓٔض ٝكن أكٌخّ ٌٛح
حُوخٗ.ٕٞ
- 69حٗظَ حُظ َ٤ٜحُٔ٘ظْ ُِظؼخٟي 6ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ 5.13.543رٖٔ ٗظخّ أٓخُِٓ ٢ظؼخ ٕٝحُٔظزخىٍ ًٔخ طْ
طـٝ َٙ٤٤طظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2222رظخٍ٣ن ٍ 52ؿذ 25( 5444ىؿ٘زَ .2241 ٙ ،)5524
-70حُوخٍٗ ٕٞهْ 53.53حُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ 5.11.55رظخٍ٣ن ١ً 5حُوؼيس 51( 5321كزَحَ٣
) 2111حُٔظؼِن رلٔخ٣ش حٌُِٔ٤ش حُٜ٘خػ٤ش ًٔخ طْ طـٝ َٙ٤٤طظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 3332رظخٍ٣ن ًٝ 2حُلـش
ٓ 5( 5321خٍّ .422 ٙ ،)2111
انًادج 525
٣ـذ ػِٔٓ ٠ؼِ ٢حُ٘وخرش ػ٘ي طؤٜٓٔ٤خ ،أ ٝحُ٘و ٚحٌٌُِ٣ ١ل ٚٗٞرٌُي إٔ ٞ٣ىع ُيٟ
ٌٓخطذ حُِٔطش ح٩ىحٍ٣ش حُٔلِ٤شٓ ،وخرَ َٛٝا٣يحع ِْٔ٣كٍٞح أٓ ٝوخرَ حُظؤٗ َ٤ػِٗ ٠ظَ٤
ٖٓ حُِٔق ك ٢حٗظظخٍ طِٔ ْ٤حُ ،َٛٞأ ٝإٔ ٞ٣ؿ ٚاُٜ٤خ رَٓخُش ٓٗٞٔ٠ش ٓغ اٗؼخٍ رخُظ6َٛٞ
-حُوخٗ ٕٞحٓ٧خُِٓ٘ ٢وخرش حُٔ٤ٜ٘ش حُِٔٓغ طؤٜٓٔ٤خٝ ،حٌُ٣ ١ظؼ ٖ٤إٔ ٓ ٌٕٞ٣طخروخ ُٜيف
حُ٘وخرشٝ ،إٔ ٣ليى ػِ ٠حُو ،ٜٙٞط٘ظٜٔ٤خ حُيحهِ ١َٝٗٝ ،٢طؼ ٖ٤٤ح٧ػ٠خء حٌُِٔلٖ٤
ربىحٍطٜخ ،أ ٝطَٔٛ٤٤خًٌٝ ،ح َٗ ١ٝحٗ٫وَح ١كٜ٤خٝ ،حٔٗ٫لخد ٜٓ٘خ؛
-حُوخثٔ ش حٌُخِٓش ُٗ٨وخ ٙحٌُ ٖ٣ػٜي اُ ،ْٜ٤رظٔٗ َ٤٤ئٜٗٝخ ،أ ٝاىحٍطٜخٝ ،كن
حُٔوظ٤٠خص حُوخٗ٤ٗٞش حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُظَ٘٣غ حُـخٍ ١ر ٚحُؼَٔ.
انًادج 531
ُِ٘ ٌٖٔ٣وخرخص حُٔ٤ٜ٘ش ،إٔ طظٌظَ ك ٢ا١خٍ حطلخىحص ،أ ٝك ًَ ٢ط٘ظٔٓ ْ٤خػَ٤ً ،لٔخ ًخٗض
طٔٔ٤ظ.ٚ
- 82طْ ٗٔن ٌٛح حُظ َ٤ٜرٔٞؿذ حُٔخىس ٖٓ 23حُوخٍٗ ٕٞهْ 25.11حُٔظؼِن رخَُٔحهزش حُٔخُ٤ش ُِيُٝش ػِ ٠حُٔ٘٘آص
حُؼخٓش ٤ٛٝجخص أهَ ٟحُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤ظ٣َٗ َ٤ٜق ٍهْ 5-14-551رظخٍ٣ن ٠ٍٓ 52خٕ ٞٗ 55( 5323كٔزَ
ًٔ ،)2114خ طْ طؼيٝ ِٚ٣طظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1531رظخٍ٣ن ٞٗ 24حٍ 54( 5323ىٔٔ٣زَ ٙ ،)2114
ٝ .3231طـيٍ حٗ٩خٍس اُ ٠أٗٞ٣ ٫ ٚؿي ٓوخرَ ُِل َٜحُٔخرغ ٖٓ حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق ٍهْ 5-15-235حُٔ٘ٔٞم.
ٍ َّٞٓٓ - 83هْ ٛ 2.13.323خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي حُؼ٘خ َٛحُظ٢
طٔ٘ق ػِ ٠أٓخٜٓخ ح٩ػخٗخص حُظ ٢طويٜٓخ حُيُٝش ٫طلخىحص حُ٘وخرخص حُٔ٤ٜ٘ش أ ١٧ ٝط٘ظٔٓ ْ٤خػَ ٝرظلي٣ي طٌٖ٣ٞ
٤ًٝل٤ش ٓ َ٤حُِـ٘ش حٌُِٔلش رَٔحهزش َٛف ٌٙٛح٩ػخٗخص ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ًٝ 25حُوؼيس 5321
(٘٣ 4خ.51 ٙ ،)2111 َ٣
انًادج 536
ُظلي٣ي حُٔ٘ظٔش حُ٘وخر٤ش حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤ػِ ٠حُٜؼ٤ي حُ٣ ،٢٘١ٞظؼ ٖ٤ح٧هٌ رؼ ٖ٤ح٫ػظزخٍ
ٓخ 6٢ِ٣
-حُل ٍٜٞػِ %2 ٠ػِ ٠ح٧هَ ٖٓ ٓـٔٞع ػيى ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء حُٔ٘ظوز ٖ٤ك٢
حُوطخػ ٖ٤حُؼٔٝ ٢ٓٞحُوخٙ؛
-حٓ٫ظو ٍ٬حُلؼُِِ٘ ٢وخرش؛
-حُويٍس حُظؼخهي٣ش ُِ٘وخرش.
ُظلي٣ي حُٔ٘ظٔش حُ٘وخر٤ش حً٧ؼَ طٔؼ ٬٤ػِٔٓ ٠ظ ٟٞحُٔوخُٝش أ ٝحُٔئٓٔش٣ ،ظؼ ٖ٤ح٧هٌ
رؼ ٖ٤ح٫ػظزخٍ ٓخ 6٢ِ٣
-حُل ٍٜٞػِٔٗ ٠زش %41ػِ ٠ح٧هَ ٖٓ ٓـٔٞع ػيى ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء حُٔ٘ظوزٖ٤
ػِٛ ٠ؼ٤ي حُٔوخُٝش أ ٝحُٔئٓٔش؛
-حُويٍس حُظؼخهي٣ش ُِ٘وخرش.
انًادج 537
اًح ػزض ٝؿٞى ٓزٍَ ُلَ حُ٘وخرش حُٔ٤ٜ٘ش ،رٔزذ ٓوخُلش أكٌخّ ٌٛح حُؤْ ،أ ٝح٩هٍ٬
روخٜٗٗٞخ حٓ٧خٓ ،٢كبٕ كِٜخ ٣ ٫وغ ا ٖٓ ٫هزَ حُو٠خءٝ ،رخُظٔخّ ٖٓ حُ٘٤خرش حُؼخٓش.75
ٌٖٔ٣حُلٌْ رلَ حُ٘وخرش حُٔ٤ٜ٘ش ك ٢ح٧كٞحٍ حُظخُ٤ش6
-حٗظَحى أٗوخ ٙك ٢طؤٓ ْ٤حُ٘وخرش حُٔ٤ٜ٘شٓ ،غ أٗ٣ ٫ ْٜظؼخ ٕٞ١حُٜٔ٘ش أ ٝحُلَكش
ًحطٜخ ،أٜ٘ٓ ٝخ أ ٝكَكخ ٓظ٘ خرٜش ،أٜ٘ٓ ٝخ أ ٝكَكخ ٓظَحرطش رؼٜ٠خ رزؼ ،ٞطٔخ ْٛك ٢اػيحى
ٓ٘ظـخص ٓؼ٘٤ش أ ٝطوي ْ٣هيٓخص ٓؼ٘٤شًٔ ،خ ٜٗض ػًُِ ٠ي حُٔخىس 454؛
انًادج 541
٣ـذ إٔ ٘ ٣ظوذ ،رخَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ كٌٛ ٢ح حُوخٗ٘ٓ ،ٕٞيٝر ٕٞػٖ ح٧ؿَحء،
ك ٢ؿٔ٤غ حُٔئٓٔخص حُظ ٢ط٘ـَ حػظ٤خى٣خ ٓخ ٣ ٫وَ ػٖ ػَ٘س أؿَحء ىحثٔ.ٖ٤
انًادج 542
،ٌٖٔ٣رخُ٘ٔزش ُِٔئٓٔش حُظ ٢ط٘ـَ أهَ ٖٓ ػَ٘س أؿَحء ىحثٔ ،ٖ٤حطزخع ٗظخّ ٓ٘يٝر٢
ح٧ؿَحءًُٝ ،ي رٔوظ ٠٠حطلخم ًظخر.٢
انًادج 543
طظٔؼَ ٜٓٔش ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ك6٢
-طوي ْ٣ؿٔ٤غ حٌُ٘خ٣خص حُلَى٣ش ،حُٔظؼِوش رظَٝف حُ٘ـَ حُ٘خطـش ػٖ ططز٤ن طَ٘٣غ
حُ٘ـَ أ ٝػوي حُ٘ـَ ،أ ٝحطلخه٤ش حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش أ ٝحُ٘ظخّ حُيحهِ ،٢اُ ٠حُٔ٘ـَ ،اًح ُْ طوغ
حٓ٫ظـخرش ُٜخ ٓزخَٗس؛
-اكخُش طِي حٌُ٘خ٣خص اُ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،اًح حٓظَٔ حُو٬ف ر٘ؤٜٗخ.
انًادج 544
٣ليى ػيى ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ػِ ٠حُ٘ل ٞحُظخُ6٢
ٖٓ -ػَ٘س أؿَحء اُ ٠هٔٔش ٝػَ٘ ٖ٣أؿَ٤ح6
* ٓ٘يٝد أ٘ٓٝ ٢ِٛيٝد ٗخثذ؛
ٓ ٖٓ -ظش ٝػَ٘ ٖ٣أؿَ٤ح اُ ٠هٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح6
* ٓ٘يٝرخٕ أ٤ِٛخٕ ٘ٓٝيٝرخٕ ٗخثزخٕ؛
ٝ ٖٓ -حكي ٝهٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح آُ ٠خثش أؿ6َ٤
* ػ٬ػش ٓ٘يٝر ٖ٤أٝ ٖ٤٤ِٛػ٬ػش ٓ٘يٝرٞٗ ٖ٤حد؛
ٓ ٖٓ -خثش أؿٝ َ٤أؿٝ َ٤حكي آُ ٠خثظٝ ٖ٤هٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح6
* هٔٔش ٓ٘يٝر ٖ٤أٝ ٖ٤٤ِٛهٔٔش ٓ٘يٝرٞٗ ٖ٤حد؛
ٓ ٖٓ -خثظٝٝ ٖ٤حكي ٝهٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح اُ ٠هٔٔٔخثش أؿ6َ٤
ٍ َّٞٓٓ - 76هْ ٛ 2.14.325خىٍ كٓ ٖٓ 55 ٢لَّ ٘٣ 52( 5341خ )2115 َ٣رظلي٣ي ٓيس حٗظيحد ٓ٘يٝر٢
ح٧ؿَحء ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1311رظخٍ٣ن ٛ 2لَ 2( 5341كزَح.411 ٙ ،)2115 َ٣
- 77هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 5232.15خىٍ ك ٖٓ 55 ٢ؿٔخى ٟحٓ 51( 5341 ٠ُٝ٧خ١
)2115رخٗظٜخء ٓيس حٗظيحد ٓٔؼِ ٢حُٔؤؿ ،ٖ٣ٍٞحُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1335رظخٍ٣ن ٖٓ 53ؿٔخى ٟح٥هَس 5341
(.4231 ٙ ،)2115 ٞ٤ٗٞ٣ 4
انًادج 566
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٠٣غ ٍ ٖٛاٗخٍس ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ،حٌُٔخٕ حُ٤ُ ُّ٬ظٌٔ٘ٞح ٖٓ
أىحء ٜٓخٓٔ٤ٓ٫ٝ ،ْٜخ ُؼوي حؿظٔخػخط.ْٜ
ُ٘ٔ ٌٖٔ٣يٝر ٢ح٧ؿَحء ،إٔ ٣ؼِ٘ٞح رٞحٓطش حُِٜٔوخص ،حُز٤خٗخص حُظ ٢طوظٜٔٓ ٢٠ظْٜ
ار٬ؿٜخ اُ ٠ػِْ ح٧ؿَحء ،ك ٢حٓ٧خًٖ حُظ٠٣ ٢ؼٜخ حُٔ٘ـَ ٍ ٖٛاٗخٍطًٌُٝ ،ْٜي كٓ ٢يحهَ
أٓخًٖ حُ٘ـَ.
ُْٜ ٌٖٔ٣أ٠٣خ حٓظؼٔخٍ ًَ ٓٝخثَ ح٩هزخٍ ح٧هَ ،ٟرخطلخم ٓغ حُٔ٘ـَ.
انًادج 567
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣ظ٤ق ُٔ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء حُٞهض حُُ ،ُّ٬ظٌٔ ٖٓ ْٜ٘٤أىحء ٜٓخْٜٓ
ىحهَ حُٔئٓٔش ٝهخٍؿٜخًُٝ ،ي ك ٢كيٝى هٔٔش ػَ٘س ٓخػش ك ٢حُ٘ ،َٜرخُ٘ٔزش ٌَُ
ٓ٘يٝدٓ ،خ ُْ طلَ ظَٝف حٓظؼ٘خث٤ش ىًُ ٕٝيٝ ،ػِ ٚ٤إٔ ٣ئى ١اُ ْٜ٤أؿَ ًُي حُٞهض،
رخػظزخٍٝ ٙهظخ ٖٓ أٝهخص حُ٘ـَ حُلؼِ.٢
،ٌٖٔ٣رخطلخم ر ٖ٤حُٔ٘ـَ ٘ٓٝيٝر ٢ح٧ؿَحء ،ط٘ظ ْ٤حٓظؼٔخٍ حُٞهض حُٔوُٜ ٜٚئ٫ء
حُٔ٘يٝرُِ ٖ٤و٤خّ رٜٔخٓ.ْٜ
انًادج 568
٣ـذ إٔ ًَ ٌٕٞ٣اؿَحء طؤى٣ز٣ ،٢ؼظِّ حُٔ٘ـَ حطوخً ٙك ٢كن ٓ٘يٝد ح٧ؿَحء ،أ٤ِٛخ
ًخٕ أٗ ٝخثزخٟٞٞٓ ،ع ٓوٍَٞ٣ ،حكن ػِ ٚ٤حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،اًح ًخٕ ٌٛح ح٩ؿَحء
٢َٓ٣اُٗ ٠وَ حُٔ٘يٝد أٗ ٝخثزِٜٓ ٖٓ ٚلش اُ ٠أهَ ،ٟأٗ ٖٓ ٝـَ اُ ٠آهَ ،أ ٝاُ ٠طٞه٤لٚ
ػٖ ٗـِ ،ٚأ ٝك ِٜٚػ٘.ٚ
انًادج 569
طَٔ ١حُٔٔطَس حُٞحٍىس ك ٢حُٔخىس 313أػ ،ٙ٬ك ٢كن هيٓخء ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ،هٍ٬
ٓظش أٗ ٖٓ َٜطخٍ٣ن حٗظٜخء حٗظيحر ،ْٜاًح ًخٗٞح ٓلَ اؿَحء ٢َٓ٣اُٗ ٠وِِٜٓ ٖٓ ْٜلش اُ٠
أهَ ،ٟأٗ ٖٓ ٝـَ اُ ٠آهَ ،أ ٝاُ ٠طٞه٤ل ْٜػٖ ٗـِ ،ْٜأ ٝك ِْٜٜػ٘.ٚ
ًٔخ طَٔٗ ١لْ حُٔٔطَس ك ٢كن حُٔظَٗلٗ٫ ٖ٤ظوخرخص ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ،رٔـَى
ٟٝغ حُِٞحثق حٗ٫ظوخر٤شٝ ،طظَ ٓخٍ٣ش ِ٤١ش ػ٬ػش أٗ ٖٓ َٜطخٍ٣ن اػٗ ٕ٬ظخثؾ حٗ٫ظوخرخص.
انًادج 56:
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣ـَ ،ك ٢كخُش حُوطب حُـٔ ،ْ٤إٔ ٣وٍَ كخ ٫حُظٞه٤ق حُٔئهض ك ٢كن ٓ٘يٝد
ح٧ؿَحءٝ ،ػِ ٚ٤إٔ ٘٣ؼَ كٍٞح ،حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ رخ٩ؿَحء حُظؤى٣ز ٢حُِٔٓغ
حطوخً.ٙ
- 524 -
٣ـذ ػِ ٠حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،ك ٢حُلخ٫ص حُٞحٍىس ك ٢حُٔخىط314ٝ 313 ٖ٤
أػ ،ٙ٬إٔ ٣ظوٌ هَحٍ ،ٙرخُٔٞحكوش أ ٝحَُك ،ٞه ٍ٬حُؼٔخٗ٤ش أ٣خّ حُٔٞحُ٤ش ٗ٩ؼخٍ٣ٝ .ٙـذ إٔ
ٌٕٞ٣هَحٍٓ ٙؼِ.٬
انًادج 571
٣ـذ ػِ ٠ح ُٔ٘ـَ ،أٞ٘٣ ٖٓ ٝد ػ٘ ،ٚإٔ ٔ٣ظوزَ ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ؿٔخػ٤خَٓ ،س ًَ
ٗ َٜػِ ٠ح٧هًَٔ ،خ ٣ـذ ػِ ٚ٤إٔ ٔ٣ظوزِ ْٜرطِذ ٓ٘ ْٜك ٢كخ٫ص حٓ٫ظؼـخٍ.
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،أٞ٘٣ ٖٓ ٝد ػ٘ ،ٚإٔ ٔ٣ظوزَ ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ،آخ كَحى ،ٟأٝ
رٜلظٔٓ ْٜؼِ ٖ٤ػٖ ًَ ٓئٓٔش ،أ ،ٍٕٝ ٝأِٜٓ ٝلش ،أ ٝكٔذ ح٫هظٜخ ٙحًُُٔٝ ،٢ٜ٘ي
طزؼخ ُِو٠خ٣خ حُظ٣َ٣ ٢يٓ ٕٝؼخُـظٜخ.
ُِ٘ٔ ٌٖٔ٣يٝر ٖ٤حُ٘ٞحد ،إٔ ٣لَٝ٠ح ك ٢ؿٔ٤غ ح٧كٞحٍ ،ح٫ؿظٔخػخص حُظ٣ ٢ؼويٛخ
حُٔ٘يٝر ٕٞحٓ ٕٞ٤ِٛ٧غ حُٔ٘ـَ.
انًادج 572
٘ٓ ِْٔ٣يٝر ٞح٧ؿَحء ُِٔ٘ـَ ،هزَ طخٍ٣ن حٓ٫ظوزخٍ رٓ ،ٖ٤ٓٞ٤خ ػيح ك ٢ظَٝف
حٓظؼ٘خث٤شًٌَٓ ،س ًظخر٤ش ،طظ ٖٔ٠رب٣ـخُٟٞٞٓ ،ع ٌٗخ٣ش ح٧ؿ َ٤أ ٝح٧ؿَحءٝ .ػِ ٠حُٔ٘ـَ
إٔ ٣ئٗ ٕٝوش ٜٓ٘خ كٓ ٢ـَ هخ٣ ،ٙـذ إٔ ٔ٣ـَ ك ٚ٤أ٠٣خ ؿٞحر ٚػٖ حًٌَُٔس ،ك ٢أؿَ
٘٣ ٫زـ ٢إٔ ٣ظـخٓ ُٝظش أ٣خّ.
٣ـذ إٔ ٟٞ٣غ حُٔـَ حًٌُٔ ٍٖٛ ٍٞاٗخٍس ٖٓ ٣َ٣ي ح٬١٫ع ػِ ٖٓ ٚ٤أؿَحء
حُٔ ئٓٔش ِ٤١ش ٝ ّٞ٣حكي ٖٓ أ٣خّ حُ٘ـَ ،ػٖ ًَ هٔٔش ػَ٘ ٓٞ٣خٝ ،هخٍؽ ٓخػخص حُ٘ـَ،
ٍٖٛٝاٗخٍس حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ.
انًادج 573
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2111اُ 1111 ٠ىٍ ،ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ػيّ ه٤خّ حُٔ٘ـَ ربػيحى حُِٞحثق حٗ٫ظوخر٤شٝ ،ػيّ اُٜخهٜخ ،أ ٝاػيحىٛخ أ ٝاُٜخهٜخ
ػِٗ ٠ل٣ ٞوخُق أكٌخّ حُٔخىس 331؛
-ػيّ ٟٝغ ٓـَ حُظؼَٟخص حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس ٍٖٛ 332اٗخٍس حُ٘خهز،ٖ٤
أ ٝػيّ طٔـ َ٤حُظؼَٟخص حُٔويٓش كٗ ٢ؤٕ حُِٞحثق حٗ٫ظوخر٤ش ،أ ٝػيّ ط ٖ٤ٔ٠حُٔـَ هٍ٬
ح٧ؿَ حُٔليى كٗ ٢لْ حُٔخىس ،حُوَحٍ حُٔظوٌ كٗ ٢ؤٕ طِي حُظؼَٟخص؛
-اؿلخٍ حُٔ٘ـَ اُٜخم ُٞحثق حُٔظَٗلُٜٔ ٖ٤خّ حُٔ٘يٝر ٖ٤حٝ ٖ٤٤ِٛ٧حُ٘ٞحد ،أٝ
اُٜخهٜخ ك ٢ؿ َ٤حٌ٘ٓ٧ش حُٔوٜٜش ُٜخ ،ه٬كخ ُٔوظ٤٠خص حُٔخىس 332؛
-ػيّ حُظو٤ي رخُظٞحٍ٣ن حُٔليىس ٩ؿَحء حٗ٫ظوخرخص أ ٝرطَم ط٘ظٜٔ٤خ ه٬كخ ُِٔخىس 333؛
- 525 -
-ػيّ ٟٝغ حٌُٔخٕ حُٔو٬ُ ٜٚؿظٔخػخص ،حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس ٍٖٛ 311
اٗخٍس حُٔ٘يٝر ،ٖ٤أ ٝػيّ طو ٚ٤ٜأٓخًٖ ُٜ٩خم حُز٤خٗخص حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ كٗ ٢لْ
حُٔخىس؛
-ػيّ حُظو٤ي رؤكٌخّ حُٔخىس 312حُٔظؼِوش رخُٞهض حُ ُّ٬اطخكظُِ٘ٔ ٚيٝر٧ ٖ٤ىحء ٜٓخٓ،ْٜ
ٝرٞؿٞد أىحء أؿَ ًُي حُٞهض ُ ْٜرخػظزخٍٝ ٙهظخ ٖٓ أٝهخص حُ٘ـَ؛
ٍ -ك ٞحٓظوزخٍ ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ٝكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىط321 ٖ٤
.325ٝ
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 51111اُ 21111 ٠ىٍ ْٛػٔخ 6٢ِ٣
-حُْٔ أٓ ٝلخُٝش حُْٔ رلَ٣ش حٗظوخد ٓ٘يٝر ٢ح٧ؿَحء ،أ ٝرؤىحء ٜٓخٓ ْٜرٌ٤ل٤ش
ٛل٤لش؛
-ػيّ اؿَحء حٗظوخرخص ؿِث٤ش ك ٢حُلخُظ ٖ٤حُٔ٘ ٜٙٞػِٜٔ٤خ ك ٢حُٔخىس 315أ ٝػيّ
اؿَحثٜخ ىحهَ ح٧ؿَ حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤كٗ ٢لْ حُٔخىس؛
-ػيّ حُظو٤ي رخُٔٔطَس حُٞحٍىس ك ٢حُٔٞحى 315ٝ 314ٝ 313ك ٢حُلخ٫ص حُٜٔ٘ٙٞ
ػِٜ٤خ كٗ ٢لْ حُٔٞحى؛
-ػيّ ٓٔي حُٔـَ حُوخٝ ٙكن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ،325أ ٝػيّ
حُٔٔخف ُ٨ؿَحء رخ٬١٫ع ػِ ٚ٤رخٌُ٤ل٤ش حُٔوٍَس كٗ ٢لْ حُٔخىس.
انًادج 574
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 21.111اُ 41.111 ٠ىٍ ْٛػٖ ػيّ اؿَحء حٗ٫ظوخرخص حُٜٔ٘ٙٞ
ػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس .333
ٝك ٢كخُش حُؼٞى ط٠خػق حُـَحٓش حًٌٍُٔٞس أػ.ٙ٬
انًادج 575
طليع كٓ َ ً ٢وخُٝش ط٘ـَ حػظ٤خى٣خ هٔٔ ٖ٤أؿَ٤ح ػِ ٠ح٧هَ ُـ٘ش حٓظ٘خٍ٣ش طٔٔ٠
"ُـ٘ش حُٔوخُٝش".
انًادج 576
طظٌُ ٕٞـ٘ش حُٔوخُٝش ٖٓ6
-حُٔ٘ـَ أٞ٘٣ ٖٓ ٝد ػ٘ٚ؛
٘ٓ -يٝر ٖ٤حػ٘٨ُ ٖ٤ؿَحء ٣ظْ حٗظوخرٜٔخ ٖٓ هزَ حُٔ٘يٝر ٖ٤حُٔ٘ظوزٖ٤؛
ٔٓ -ؼَ أٔٓ ٝؼِٗ ٖ٤وخر ٖ٤٤حػ٘ ٖ٤رخُٔوخُٝش ػ٘ي ٝؿٞىٔٛخ.
انًادج 581
٣لن ُِ٘وخرش حً٧ؼَ طٔؼٝ ٬٤حُظ ٢كِٜض ػِ ٠أًزَ ػيى ٖٓ حٞٛ٧حص ك ٢حٗ٫ظوخرخص
حُٔ٤ٜ٘ش ح٧هَ٤س ىحهَ حُٔوخُٝش أ ٝحُٔئٓٔش إٔ طؼ ٖٓ ،ٖ٤ر ٖ٤أػ٠خء حٌُٔظذ حُ٘وخر ٢رخُٔوخُٝش
أ ٝحُٔئٓٔشٔٓ ،ؼ ٬أٔٓ ٝؼِٗ ٖ٤وخرُٜ ٖ٤٤خ ،كٔذ حُـي ٍٝحُٔز ٖ٤أىٗخ.ٙ
ٓٔؼَ ٗوخرٝ ٢حكي؛ ٖٓ 511اُ 211 ٠أؿَ٤ح
ٔٓ 2ؼٗ ٕ٬وخر٤خٕ حػ٘خٕ؛ ٖٓ 215اُ111 ٠
ٔٓ 4ؼِٗ ٖ٤وخرٖ٤٤؛ ٖٓ 115اُ2111 ٠
ٔٓ 3ؼِٗ ٖ٤وخرٖ٤٤؛ ٖٓ 2115اُ4111 ٠
انًادج 597
٣ـذ ػًِٝ ٠خ٫ص حُظ٘ـ َ٤حُو٤ٜٛٞش إٔ طٔٔي ٓـ٣ ٬ليى ًٗٔٞؿ ٖٓ ٚهزَ حُِٔطش
حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـًَُٝ ،81ي هٜي اؿَحء حَُٔحهزش حُ٣ٍَٝ٠ش ُِظلون ٖٓ ٓي ٟحكظَحّ
ٓوظ٤٠خص ٌٛح حُزخد.
انًادج 598
ٓ ٌٖٔ٣لذ ح ًٕ٩رخُٔٔخٍٓش ٖٓ ُيٕ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُظ٘ـ ،َ٤روَحٍ ٓؼَِ
ٝى ٕٝطؼ.ٞ٣ٞ
انًادج 599
ُِٔ ٌٖٔ٣لٌٔش حُٔوظٜش ،ك ٢كخُش اػٔخٍ ًٝخُش حُظ٘ـ َ٤حُو٤ٜٛٞش أ ٝػ٘ي ٓلذ
حُظَهٜ٘ٓ ٚ٤خ ى ٕٝحُٞكخء رخُظِحٓخطٜخ اُحء أؿَحثٜخ ،إٔ طؤَٓ رخٓظؼٔخٍ حٌُلخُش ،حُٔٞىػش ُيٟ
٘ٛيٝم ح٣٩يحع ٝحُظير١ َ٤زوخ ٧كٌخّ حُٔخىس ٧ 342ىحء ٓخ طَطذ كًٓ ٢ظٜخ ٖٓ ٓٔظلوخص
ٓٞحء ُلخثيس ح٧ؿَحء أُِٜ٘ ٝيٝم حُٔ٠ُِ ٢٘١ٞخٕ ح٫ؿظٔخػ.٢
انًادج 59:
طؼَُِٓٝ ،ٝخ ،ػِ ٠حُظؤٗ َ٤حُٔٔزن ٖٓ ُيٕ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،ؿٔ٤غ
ػوٞى حُ٘ـَ ُِؼَٔ رخُوخٍؽ ،حُٔزَٓش ٖٓ َ١ف ًٝخ٫ص حُظ٘ـ َ٤حُو٤ٜٛٞش.
انًادج 5:6
٣وٜي رٔوخ٫ٝص حُظ٘ـ َ٤حُٔئهض ًَ ٗو ٚحػظزخٍٔٓ ١ظوَ ػٖ حُِٔطش حُؼٔ٤ٓٞش
٣وظ َٜػِٔ ٚػِٔٓ ٠خٍٓش حُ٘٘خ ١حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُلوَس ؽ ٖٓ حُٔخىس 333أػ.ٙ٬
ط٘ـَ ٓوخُٝش حُظ٘ـ َ٤حُٔئهض ٛئ٫ء ح٧ؿَحءٓ ،غ أىحء أؿٝ ،ٍْٛٞحُٞكخء رٌَ
حُ٫ظِحٓخص حُوخٗ٤ٗٞش حُ٘خٗجش ػٖ ػوي حُ٘ـَ.
انًادج 5:7
ِ٣ـؤ حُٔٔظؼَٔ اُ ٠أؿَحء ٓوخُٝش حُظ٘ـ َ٤حُٔئهض رؼي حٓظ٘خٍس حُ٤ٜجخص حُظٔؼ٤ِ٤ش
ُ٨ؿَحء ىحهَ حُٔوخُٝش ٖٓ أؿَ حُو٤خّ رؤٗـخٍ ؿ َ٤ىحثٔش طٜٔٔٓ" ٠خّ" ،ك ٢حُلخ٫ص حُظخُ٤ش
كو6٢
– 5اك ٍ٬أؿٓ َ٤لَ أؿ َ٤آهَ ك ٢كخُش ؿ٤خر ،ٚأ ٝك ٢كخُش طٞهق ػوي حُ٘ـَٓ ،خ ُْ
ٌٖ٣حُظٞهق ٗخطـخ ػٖ حَٟ٩حد؛
– 2حُظِح٣ي حُٔئهض ك٘ٗ ٢خ ١حُٔوخُٝش؛
– 4اٗـخُ أٗـخٍ ًحص ١خرغ ٓ٢ٔٓٞ؛
– 3اٗـخُ أٗـخٍ حٓظوَ حُؼَف ػِ ٠ػيّ حُِـٞء كٜ٤خ اُ ٠ػوي ٗـَ ؿٓ َ٤ليى حُٔيس
رٔزذ ١ز٤ؼش حُ٘ـَ.
ٍ َّٞٓٓ - 83هْ ٛ 2.55.312خىٍ ك 3 ٢ؿٔخى ٟح٥هَس ٘٣ 41( 5335خ )2121 َ٣رظلي٣ي طٌ٣َ١ٝ ٖ٣ٞوش ػَٔ
حُِـ٘ش حُٔوظٜش حُٔظؼِوش رٔوخ٫ٝص حُظ٘ـ َ٤حُٔئهض ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2411رظخٍ٣ن 51ؿٔخى ٟح٥هَس
51( 5335كزَح.242 ٙ ،)2121 َ٣
انًادج 618
٘٣ـَ ًَ ٓ٘ـَ ٖٓ ٣لظخؽ اُ ٖٓ ْٜ٤ح٧ؿَحءٝ ،كن حَُ٘ ١ٝحُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ كٌٛ ٢ح
حٌُظخدَٓ ،حػ٤خ كًُ ٢ي كوٓ ،٢خ ٣ظٞكَ ػِ١ ٚ٤خُز ٞحُ٘ـَ ٖٓ ٓئ٬ٛصٓٝ ،خ ُيٖٓ ْٜ٣
هزَحصٝ ،طًِ٤خص ٓ٤ٜ٘ش.
انًادج 619
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٣ؼطُ ٢ويٓخء ح٧ؿَحء حُيحثٔ ،ٖ٤أ ٝحُٔئهظ ٖ٤ػ٘ي ػيّ ٝؿٞى
حُيحثٔ ،ٖ٤أٓزو٤ش ك ٢ط٘ـ ِْٜ٤ك ٢طوٓ ٜٚؼٞٓ ،ٖ٤حء ٓ٘ ْٜحٌُ ٖ٣كِٜٞح ٖٓ ٗـِ ٌ٘ٓ ْٜأهَ
ٖٓ ٓ٘ش ،رٔزذ طول ٞ٤ػيى حُٔ٘خٛذ حُظِٜٔ٘٣ ٢خ ًُي حُظو ،ٜٚأُ ٝظٞهق ٓئهض ك٢
ٗ٘خ ١حُٔوخُٝش ًِٜخ ،أ ٝرؼٜ٠خ ،أ ٝحٌُ ٖ٣ىػض حٍَُٝ٠س اُ ٠طؼ ْٜ٠٣ٞرٔزذ َٓ.ْٜٟ
٣ـذ ػِ ٠ح٧ؿَحء ،ك ٢ؿٔ٤غ ح٧كٞحٍ ،إٔ ِ٣ظلوٞح رٔ٘خٛذ ٗـِ ،ْٜك ٢حُظخٍ٣ن حٌُ١
كيى ُْٜ ٙحُٔ٘ـَ.
انًادج 61:
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ ،إٔ ٘٣ـَ أؿَحء ٖٓ ٓؼطٞر ٢حُلَد ،أ ٝحُ٘ـَ ،أ ٖٔٓ ٝهُٞٞح
ٛلش ٓوخًٌٝ ،ٖ٤ٓٝح ٖٓ هيٓخء حُٔلخٍر ،ٖ٤اًح ِ١ذ حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ط٘ـِ.ْٜ٤
ؿ َ٤إٔ حُٔ٘ـَ ِِٓٓ ٌٕٞ٣ ٫خ رظ٘ـٔٗ َ٤زش ٖٓ ح٧ؿَحء حُٔ٘ظٔ ٖ٤اُ ٠طِي حُلجخص طلٞم
ػَ٘ ػيى ح٧ؿَحء حُيحثٔ.ٖ٤
انًادج 621
٣لن ُ٨ؿ َ٤حٌُ ١طَى ٗـِ٧ ٚىحء حُويٓش حُؼٌَٔ٣ش ،84إٔ ٣ؼٞى اُٜ٘ٓ ٠ذ ٗـِ ،ٚأٝ
اُٜ٘ٓ ٠ذ آهَ ٖٓ ٗلْ حُٜٔ٘ش ىحهَ حُٔوخُٝش ،ػ٘ي طؼٌٍ اُلخه ٚرٜٔ٘ز ٚحُٔخرن ١َٗ ،إٔ
- 84طـيٍ حٗ٩خٍس اُ ٠أٗ ٚهي طْ كٌف حُويٓش حُؼٌَٔ٣ش رٔٞؿذ حُوخٍٗ ٕٞهْ ٓ ، 34.12خُق حًٌَُ.
انًادج 623
٣ـذ ػِ ٠ح٧ؿَحء حُٔـخٍرش حُٔظٞؿ ٖ٤ٜاُ ٠ىُٝش أؿ٘ز٤ش ُ٘٤ـِٞح كٜ٤خ ٓ٘خٛذ ٗـَ
رؤؿَ ،إٔ ٣ظٞكَٝح ػِ ٠ػوٞى ٗـَ ٓئَٗ ػِٜ٤خ ٖٓ هزَ حُٜٔخُق حُٔوظٜش ُي ٟحُيُٝش
حُٜٔخؿَ اُٜ٤خ ٖٓٝ ،هزَ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حُٔـَر٤ش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ.
٣ـذ إٔ طٌ ٕٞطِي حُؼوٞى ٓطخروش ُ٬طلخه٤خص حُٔظؼِوش رخُ٤ي حُؼخِٓش حُٔزَٓش ٓغ ى ٍٝأٝ
ٓغ ٤ٛجخص حُٔ٘ـِ ،ٖ٤ك ٢كخُش ٝؿٞى طِي ح٫طلخه٤خص.
طؼَٔ حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ػِ ٠حهظ٤خٍ حُٜٔخؿَ ٖ٣ر٘خء ػِ ٠أ٤ِٛظْٜ
حُٔ٤ٜ٘شٝ ،حُٜل٤ش.
ًٔخ طو ّٞرٌَ ح٩ؿَحءحص ح٩ىحٍ٣ش حُ٣ٍَٝ٠ش ُظٞؿ ْٜٜاُ ٠رِي حٓ٫ظوزخٍ ،رظ٘ٔ٤ن ٓغ
ح٩ىحٍحص ٝحُٔ٘ـِ ٖ٤حُٔؼ٘.ٖ٤٤
انًادج 624
٣ـذ ،ػٝ٬س ػِ ٠ػوي حُ٘ـَ حُٔ٘خٍ اُ ٚ٤ك ٢حُٔخىس حُٔخروش ،إٔ ٣ظٞكَ ح٧ؿ َ٤حُٔـَر٢
ُٔـخىٍس حُظَحد حُ ٢٘١ٞػِ6٠
ٜٗ -خىس ١ز٤ش ٣ ٫ظؼي ٟطخٍ٣ن طِٜٔٔ٤خ َٜٗح ٝحكيح؛
-ؿٔ٤غ حُٞػخثن حُظ ٢طٔظٞؿزٜخ حٗ٧ظٔش حُـخٍ ١رٜخ حُؼَٔ ك ٢رِي حٓ٫ظوزخٍ.
انًادج 625
٣ـذ ػِ ٠حُٔ٘ـَ حٌُ٣ ١ـخىٍ حُظَحد حُٛ ٢٘١ٞلزش هخىّ ُُِٓ٘ٔ ،٢يس أهٜخٛخ ٓظش
أٗ ،َٜإٔ ٣ظؼٜي رظلَٔ ٗلوخص اٍؿخػ ٚأًُ .ٚ٘١ٝ ٠خ ٣ظلَٔ ػ٘ي ح٫هظ٠خءٜٓ ،خٍ٣ق
حٓظ٘لخث ٚك ٢كخُش َٓ ،ٟٚأ ٝطؼَُ ٟٚلخىع.
انًادج 627
٣ـذ ػِ٘ٓ ًَ ٠ـَ َ٣ؿذ ك ٢ط٘ـ َ٤أؿ َ٤أؿ٘ز ،٢إٔ ٣ل َٜػٍِ ٠هٜش ٖٓ هزَ
حُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ طِْٔ ػِ ٌَٗ ٠طؤَٗ٤س طٟٞغ ػِ ٠ػوي حُ٘ـَ.
٣ؼظزَ طخٍ٣ن حُظؤَٗ٤س ٞٛطخٍ٣ن ريح٣ش ػوي حُ٘ـَ.
٣و٠غ ًَ طـ٣ َ٤٤ليع ك ٢حُؼوي ُِظؤَٗ٤س حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُلوَس ح ٌٙٛ ٖٓ ٠ُٝ٧حُٔخىس.
ُِِٔ ٌٖٔ٣طش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ إٔ طٔلذ حَُهٜش كٝ ًَ ٢هض.
حُٔخىس 153
٣ـذ إٔ ٌٕٞ٣ػوي حُ٘ـَ حُوخ ٙرخ٧ؿخٗذٓ ،طخروخ ًُِ٘ٔٞؽ حٌُ ١طليى ٙحُِٔطش
حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ.86
انًادج 629
٣ـذ إٔ ٣ظ ٖٔ٠حُؼوي ك ٢كخُش ٍك٘ٓ ٞق حَُهٜش حًٌٍُٔٞس ك ٢حُلوَس حٖٓ ٠ُٝ٧
حُٔخىس 152أػ ،ٙ٬حُظِحّ حُٔ٘ـَ رظلَٔ ٜٓخٍ٣ق ػٞىس ح٧ؿ َ٤ح٧ؿ٘ز ٢اُ ٠رِي ،ٙأ ٝحُزِي
حًٌُ ١خٕ ٣و ْ٤ك.ٚ٤
انًادج 62:
ٍٓ ُٖٔ ٌٖٔ٣ ٫ض ػِٛ ٚ٤لوخص ػٔ٤ٓٞش ،أٗـِص ُلٔخد حُيُٝش أ ٝحُـٔخػخص
حُٔلِ٤ش ،أ ٝحُٔوخ٫ٝص أ ٝحُٔئ ٓٔخص حُؼٔ٤ٓٞش ،إٔ ٔ٣ظَى ٓزِؾ حٌُلخُش حُٔخُ٤ش حٌُٓ ١زن ُٚ
ا٣يحػ ٫ٝ ،ٚاػلخء ًٓش حٌُل َ٤حُ٘و ٢ٜحٌُ ١هيٓ ،ٚا ٫رؼي ح٩ى٫ء رٜ٘خىس اىحٍ٣ش طِْٔ ٖٓ
ٍ َّٞٓٓ - 85هْ ٛ 2.13.322خىٍ ك ١ً ٖٓ 52 ٢حُوؼيس 25( 5321ىٔٔ٣زَ )2113رظلي٣ي ًٗٔٞؽ طؼٜي
حُٔ٘ـَ رظلَٔ ٗلوخص اٍؿخع حُوخىّ حُُِٔ٘ ٢آُٜٝ ٚ٘١ٝ ٠خٍ٣ق حٓظ٘لخث ،ٚحُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن
ًٝ 25حُوؼيس ٘٣ 4( 5321خ.4 ٙ ،)2111 َ٣
- 86هَحٍ ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 411.11خىٍ ك ١ً ٖٓ 25 ٢حُلـش 5( 5321كزَح)2111 َ٣
رظلي٣ي ًٗٔٞؽ ػوي حُ٘ـَ حُوخ ٙرخ٧ؿخٗذ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1411رظخٍ٣ن ٛ 2لَ ٓ 53( 5322خٍّ
.554 ٙ ،)2111
انًادج 631
طَحػ ،٠ػ٘ي ح٫هظ٠خء ،أكٌخّ ح٫طلخه٤خص حُي٤ُٝش حُٔظؼيىس حَ١٧حف أ ٝحُؼ٘خث٤ش حٍُٔ٘٘ٞس
١زوخ ُِوخٗٝ ،ٕٞحُٔظؼِوش رظ٘ـ َ٤ح٧ؿَحء حُٔـخٍرش ك ٢حُوخٍؽ ،أ ٝرظ٘ـ َ٤ح٧ؿَحء ح٧ؿخٗذ
ك ٢حُٔـَد.
انًادج 632
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2.111اُ 1.111 ٠ىٍ ْٛػٖ ح٧كؼخٍ حُظخُ٤ش6
-ػيّ حُل ٍٜٞػِ ٠حَُهٜش حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُٔخىس ،152أ ٝط٘ـ َ٤أؿَ٤
أؿ٘ز٣ ٫ ٢ظٞكَ ػِ ٠طِي حَُهٜش؛
-ط٘ـ َ٤أؿ َ٤أؿ٘ز٣ ٫ ٢طخرن ػوي ٙحًُ٘ٔٞؽ حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 153؛
ٓ -وخُلش أكٌخّ حُٔخىط155ٝ 154 ٖ٤؛
انًادج 633
٣ليع ُي ٟحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَٓ ،ـِْ " ٠ٔٔ٣حُٔـِْ ح٧ػِٗ٩ ٠ؼخٕ
حُظ٘ـ."َ٤
طٌٜٔٓ ٕٞش حُٔـِْ ح٧ػِٗ٩ ٠ؼخٕ حُظ٘ـ َ٤حٓظ٘خٍ٣ش٣ٝ ،ؼٜي اُ ٚ٤رظ٘ٔ٤ن ٓ٤خٓش
حُلٌٓٞش كٓ ٢ـخٍ حُظ٘ـٝ ،َ٤اريحء حَُأ ١ك ٢ؿٔ٤غ حُو٠خ٣خ حُظ ٢ط ْٜحُظ٘ـ َ٤ػِ ٠حُٔٔظٟٞ
حُٝ ،٢٘١ٞهخٛش كٔ٤خ 6٢ِ٣
-حُظٞؿٜخص حُؼخٓش ُٔ٤خٓش حُلٌٓٞش كٓ ٢ـخٍ حُظ٘ـَ٤؛
-ح٩ؿَحءحص حُظ ٢طٜيف ٗ٩ؼخٕ حُظ٘ـ ،َ٤هخٛش كٓ ٢ـخٍ اىٓخؽ حُ٘زخد ٝطيرٞٓ َ٤م
حُظ٘ـَ٤؛
ًٔخ ٣ؼٜي اُ ٚ٤رٔخ 6٢ِ٣
- 87أٗظَ حٍَُٔٓ ّٞهْ 2.55.313حُٜخىٍ ك 3 ٢ؿٔخى ٟحُىوَس ٘٣ 41( 5335خ )2121 َ٣رظلي٣ي أػ٠خء
حُٔـِْ ح٧ػِٗ٩ ٠ؼخٕ حُظ٘ـ٣َ١ٝ َ٤وش طؼ٤ًٝ ٚٔ٘٤٤ل٤ش طٔ َ٤٤حُٔـِْ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2411رظخٍ٣ن 51
ؿٔخى ٟح٥هَس 51( 5335كزَح.241 ٙ ٕ)2121 َ٣
انًادج 637
٣ـذ إٔ ٣لخٍ اُ ٠حُظوخػي ًَ أؿ َ٤رِؾ ٖٓ حُٔظ .ٖ٤ؿ َ٤أٗ ٌٖٔ٣ ٚحٓ٫ظَٔحٍ ك٢
حُ٘ـَ ،رؼي طـخ ٌٙٛ ُٝحُٖٔ ،ر٘خء ػِ ٠هَحٍ طظوٌ ٙحُِٔطش حُلٌ٤ٓٞش حٌُِٔلش رخُ٘ـَ ،رطِذ
ٖٓ حُٔ٘ـَ ٝرٔٞحكوش ح٧ؿ.َ٤
٣ليى ٖٓ ح ُظوخػي ك ٢هْٔ ٝهٔٔ٘ٓ ٖ٤ش ،كٔ٤خ ٣و ٚأؿَحء حُٔ٘خؿْ حٌُ٣ ٖ٣ؼزظ ٕٞأْٜٗ
حٗظـِٞح ك ٢رخ ٖ١حِ٤١ ٍٝ٧ش هْٔ ٓ٘ٞحص ػِ ٠ح٧هَ.
طئهَ ح٩كخُش اُ ٠حُظوخػي ،اُ ٠طخٍ٣ن حًظٔخٍ ٓيس حُظؤٓ ،ٖ٤رخُ٘ٔزش اُ ٠ح٧ؿَحء حٌُُْ ٖ٣
ٌٞٗٞ٣ح ػ٘ي رِٞؿ ٖٓ ْٜحُٔظ ٖ٤أ ٝح ُؤْ ٝحُؤٔ ٖ٤هي هٞ٠ح كظَس حُظؤٓ ٖ٤حُٔليىس رٔٞؿذ
- 88هَحٍ ٓ٘ظَى ُ َ٣ُٞحُظ٘ـٝ َ٤حُظٌ ٖ٣ٞحُٔ َ٣ُٝٝ ٢ٜ٘حُيحهِ٤ش ٍهْ ٛ 444.11خىٍ ك ١ً ٖٓ 25 ٢حُلـش
5( 5321كزَح ) 2111 َ٣رظلي٣ي ػيى أػ٠خء حُٔـخُْ حُـ٣ٜٞش ٝح٩هِ٤ٔ٤ش ٗ٩ؼخٕ حُظ٘ـ٣َ١ٝ َ٤وش طؼ٤ًٝ ْٜ٘٤٤ل٤ش
طٔ َ٤٤أػٔخٍ ٌٙٛحُٔـخُْ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1453رظخٍ٣ن ٍ 22ر٤غ حٓ 1( 5322 ٍٝ٧خٙ ،)2111 ١
.5425
89
حُزخد ح 6ٍٝ٧ح٧ػٞحٕ حٌُِٔل ٕٞرظلظ ٖ٤حُ٘ـَ
انًادج 641
٣ؼٜي رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ٖٟٔ ،حَُ٘ ١ٝحُٔليىس كٌٛ ٢ح حُوخٗ ،ٕٞآُ ٠لظَ٘ٓٝ ٢حهز٢
حُ٘ـَ ٝحُ٘ئ ٕٝح٫ؿظٔخػ٤شٝ ،آُ ٠لظَ٘ٓٝ ٢حهز ٢حُوٞحٗ ٖ٤ح٫ؿظٔخػ٤ش ك ٢حُل٬كشٝ ،90اُ٠
ح٧ػٞحٕ حُظخرؼ٪ُ ٖ٤ىحٍس حٌُِٔلش رخُٔؼخىٕ كٔ٤خ ٣ظؼِن رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ رخُٔوخ٫ٝص حُٔ٘ـٔ٤ش،91
ٝاُ ًَ ٠ح٧ػٞحٕ حًٌُِ ٖ٣لظ ْٜاىحٍحص أهَ ٟر ٌٜٙحُٜٔٔشٝ ،أٓ٘يص اُ ْٜ٤حُ٬ٜك٤خص حُظ٢
طوظٜ٤٠خ ٜٓخٓٝ ،ْٜكٔذ حُطَ٣وش حُظُٝ ٢ػض رٜخ طِي ح٩ىحٍحص ح٫هظٜخٛخص كٔ٤خ ر،ْٜ٘٤
ٝطزؼخ ُ٘ٞع حُٔوخ٫ٝص أ ٝحُٔئٓٔخص.
٠٣طِغ ٓلظَ٘ٓٝ ٞحهز ٞحُ٘ـَ ٝحُ٘ئ ٕٝح٫ؿظٔخػ٤ش ٓٝلظَ٘ٓٝ ٞحهز ٞحُوٞحٖٗ٤
ح٫ؿظٔخػ٤ش ك ٢حُل٬كش كٗ ٢طخم ٜٓخٓ ،ْٜرَٔحهزش ططز٤ن حُ٘ ٜٙٞحُوخٗ٤ٗٞش ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش
حُٔؼٔ ٍٞرٜخ ك ٢حُٔوخ٫ٝص ٝحُٔئٓٔخص حُظخرؼش ُِيُٝش ُِٝـٔخػخص حُٔلِ٤شٓ ،خ ُْ طٔ٘ي ٌٙٛ
حُٜٔٔش ر٘ ٚهخ ٙاُ ٠أػٞحٕ آهَ.ٖ٣
انًادج 642
٣ئى ١ح ٧ػٞحٕ حٌُِٔل ٕٞرظلظ ٖ٤حُ٘ـَ حُ ٖ٤ٔ٤حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق
حُٔظؼِن رخُ ٖ٤ٔ٤حُٞحؿذ أىحإٛخ ػِ ٠حُٔٞظل ٖ٤حُٜٔ٘زُ ٖ٤ظلَٓ َ٣لخ َٟحُ٠ز.92٢
َّٞٓٓ - 89ػيى ٛ 2.14.25خىٍ كٍ 1 ٢ؿذ )2114 ٞ٤ُٞ٣ 5( 5325ر٘ؤٕ حُ٘ظخّ حٓ٧خٓ ٢حُوخ ٙر٤ٜجش
طلظ ٖ٤حُ٘ـَ ًٔخ طْ طـٝ َٙ٤٤طظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1235رظخٍ٣ن ٍ 53ؿذ ،)2114 ٞ٤ُٞ٣ 25( 5325
.2224 ٙ
ٍ ٢ٌِٓ َّٞٓٓ - 90هْ 5531.22رظخٍ٣ن ٞٗ 22حٍ ٣ 2( 5442زَح )5523 َ٣ر٘ؤٕ حُ٘ظخّ حٓ٧خٓ ٢حُوخٙ
رٔٞظلُٝ ٢حٍس حُ٘ـَ ٝحُ٘ئ ٕٝح٫ؿظٔخػ٤ش ًٔخ طْ طـٝ َٙ٤٤طظٔ ،ٚٔ٤حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2442رظخٍ٣ن ٞٗ 24حٍ
٣ 4( 5442زَح.213 ٙ ،)5523 َ٣
- 91حٗظَ حُل ٖٓ 31 َٜحُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق ٍهْ 5.21.113ر٘ؤٕ حُ٘ظخّ حٓ٧خُٓٔٔ ٢ظويٓ ٢حُٔوخ٫ٝص حُٔؼيٗ٤ش،
ٓخُق حًٌَُ.
- 92ظ٣َٗ َ٤ٜق ر٘ؤٕ هخػيس طلِ٤ق أػٞحٕ حُٔلخًْ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 11رظخٍ٣ن 21ؿٔخى ٟحُؼخٗ5442 ٢
(ٓ 22خ . 211 ٙ ،)5553 ٞ٣حٗظَ ٤ٛـش حُ ٖ٤ٔ٤ك ٢حُظَؿٔش حَُٓٔ٤ش ُِظ َ٤ٜحًٌُٔ6ٍٞ
Dahir du 5 joumada II 1332 (1er mai 1914) relatif au serment des agents verbalisateurs,
Bulletin Officiel n° 82 du 22 mai 1914, p. 358.
Article 2
A moins de disposition contraire d'un dahir ou arrêté, la formule du serment sera uniforme et
conçue en ces termes :
"Je jure et promets de remplir avec exactitude et probité les fonctions qui me sont confiées, de
respecter les secrets inhérents à l'exercice de mes fonctions et de dénoncer aux tribunaux les
"contraventions et délits qui viendraient à ma connaissance.
Si, par suite d'erreur ou d'omission, un agent a prêté ce serment, au lieu et place de celui fixé
par les textes organiques de son service, il n'en sera pas moins valablement investi et astreint à
toutes les obligations de sa charge
– 93حٗظَ حُل َٜحُؼخٖٓ ػَ٘ ٖٓ حُ٘ظخّ حٓ٧خٓ ٢حُؼخّ ُِٞظ٤لش حُؼٔ٤ٓٞش 6
روطغ حُ٘ظَ ػٖ حُوٞحػي حُٔوٍَس ك ٢حُوخٗ ٕٞحُـ٘خث ٢كٔ٤خ ٣و ٚحَُٔ حُٔ ،٢ٜ٘كبٕ ًَ ٓٞظق ِِٓٓ ٌٕٞ٣خ رٌظْ
َٓ حُٜٔ٘ش كٓ ًَ ٢خ ٣و ٚح٧ػٔخٍ ٝح٧هزخٍ حُظ٣ ٢ؼِٜٔخ أػ٘خء طؤى٣ش ٜٓخٓ ٚأ ٝرٔ٘خٓزش ِٓحُٝظٜخ.
٘ٔ٣ٝغ ًٌُي ٓ٘ؼخ ًِ٤خ حهظ ّ٬أٍٝحم حُِٜٔلش ٔٓٝظ٘يحطٜخ أ ٝطزِ٤ـٜخ ُِـ َ٤رٜلش ٓوخُلش ُِ٘ظخّٝ .كٔ٤خ ػيح
ح٧كٞحٍ حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك ٢حُوٞحػي حُـخٍ ١رٜخ حُؼَٔ ،كبٕ ِٓطش حُ َ٣ُٞحٌُ٘٣ ١ظٔ ٢اُ ٚ٤حُٔٞظق ٌٜ٘ٔ٣خ
ٝكيٛخ إٔ طلٍَ ٌٛح حُٔٞظق ٖٓ ًُِ ّٝظٔخٕ حَُٔ أ ٝطَكغ ػ٘ ٚحُٔ٘غ حُٔوٍَ أػ.ٙ٬
- 94حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2432رظخٍ٣ن ٠ٍٓ 25خٕ 55( 5433أرَ.553 ٙ ،)5514 َ٣
انًادج 64:
٣و ّٞح٧ػٞحٕ حٌُِٔل ٕٞرظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،رٔؼخ٘٣ش حُٔوخُلخص حُٔظؼِوش رؤكٌخّ ٌٛح حُوخٗ،ٕٞ
ٝحُٔوظ٤٠خص حُظ٘ظ٤ٔ٤ش حُٜخىٍس رظطز٤وٝ ،ٚطؼز٤ظٜخ كٓ ٢لخٞ٣ َٟػن رٜٔٗٞٔ٠خ اُ ٠إٔ ٣ؼزض
ػٌْ ٓخ كٜ٤خ.
ُٜ ٌٖٔ٣ئ٫ء ح٧ػٞحٕ ،هزَ حُِـٞء اُ ٠طلَ َ٣حُٔلخ ،َٟإٔ ٞ٣ؿٜٞح ط٘زٜ٤خص أٝ
ٓ٬كظخص ُِٔ٘ـِ ٖ٤حٌُ٣ ٖ٣وخُل ٕٞح٧كٌخّ حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُلوَس ح ٠ُٝ٧أػ.ٙ٬
٣ـذ ػِ ْٜ٤إٔ ٣لٍَٝح ٌٙٛحُٔلخ َٟك ٢ػ٬ػش ٗظخثَٞ٣ ،ؿٝ ٚحكي ٜٓ٘خ ٓزخَٗس اُ٠
حُٔلٌٔش حُٔوظٜش ٖٓ هزَ حُٔ٘يٝد ح٩هِ ٢ٔ٤حٌُِٔق رخُ٘ـَٝ ،حُؼخٗ ٢آُ ٠ي٣َ٣ش حُ٘ـَ
رخُٜٔخُق حًَُِٔ٣ش٣ٝ ،لظلع رخُ٘ظ َ٤حُؼخُغ ك ٢حُِٔق حُوخ ٙرخُٔئٓٔش.
انًادج 651
ُِ ٌٖٔ٣ ٫ؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ،إٔ ٣لٍَ ٓلٟ َ٠ز ،٢ك ٢كخُش ح٩هٍ٬
رخ٧كٌخّ حُظَ٘٣ؼ٤ش أ ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش حُٔظؼِوش رخُٔٓ٬ش ٝكلع حُٜلش ،ا ٫رؼي حَٜٗحّ ح٧ؿَ
حُ ٔليى ُِٔ٘ـَ ك ٢ط٘زٞ٣ ٚ٤ؿ ٜٚأُٓ ٚ٤زوخ ،اًح ًخٕ ًُي ح٩ه٣ ٫ ،ٍ٬ؼَٛ ٝلش ح٧ؿَحء
أٓ٬ٓ ٝظُ ْٜوطَ كخٍ.
٣ـذ إٔ ٣ؤهٌ حُؼ ٕٞحٌُِٔق رظلظ ٖ٤حُ٘ـَ ظَٝف حُٔئٓٔش رؼ ٖ٤ح٫ػظزخٍ ػ٘يٓخ ٣ليى
ًُي ح٧ؿَ ،حٌُ ٌٖٔ٣ ٫ ١رؤ ١كخٍ إٔ ٣وَ ػٖ أٍرؼش أ٣خّ ،رل٤غ طزيأ ٓيط ٚحٗط٬هخ ٖٓ أىٗ٠
ٓيس هٍَطٜخ حُٔوظ٤٠خص حُظ٘ظ٤ٔ٤ش 97حُـخٍ ١رٜخ حُؼَٔ اُحء ًَ كخُش ٖٓ حُلخ٫ص.
انًادج 657
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 21.111اُ 41.111 ٠ىٍ٣ ٖٓ ًَ ،ْٛل ٍٞى ٕٝططز٤ن ٓوظ٤٠خص
ٌٛح حُوخٗ ٕٞأ ٝحُ٘ ٜٙٞحُظ٘ظ٤ٔ٤ش حُٜخىٍس ططز٤وخ ًُُٝ ،ٚي رـؼَ ح٧ػٞحٕ حٌُِٔل ٖ٤رظلظٖ٤
حُ٘ـَ كٟٝ ٢غ ٔ٣ظل َ٤ػِٓ ْٜ٤ؼ ٚحُو٤خّ رٜٔخٓ.ْٜ
ٝك ٢كخُش حُؼٞى ط٠خػق حُـَحٓش حًٌٍُٔٞس أػ.ٙ٬
انًادج 658
٣ؼخهذ رـَحٓش ٖٓ 2.111اُ 1.111 ٠ىٍ ْٛػٖ حُٔوخُلظ ٖ٤حُظخُ٤ظ6ٖ٤
-ػيّ كظق ٓـَ حٌٗ٩حٍحص حُٔ٘ ٜٙٞػِ ٚ٤ك ٢حُٔخىس 142؛
-ػيّ حٓ٫ظؼخٍ ُٔوظ٤٠خص حُٔخىط.144ٝ 143 ٖ٤
انًادج 659
ٔٓ ٌٕٞ٣ئ ٫ٝؿ٘خث٤خ ػٖ ح٧كؼخٍ حُٔوخُلش ُٔوظ٤٠خص ٌٛح حُوخٗٝ ،ٕٞحُ٘ ٜٙٞحُظ٘ظ٤ٔ٤ش
حُٜخىٍس ططز٤وخ ُ٘ٓ ًَ ،ٚـ َ ،أٓ ٝي َ٣أٍ ٝث١ ْ٤زوخ ُِٔخىس حُٔخرؼش أػ ُٚ ٌٕٞ٣ ،ٙ٬ىحهَ
حُٔئٓٔشٝ ،رظل ٖٓ ٞ٣ٞحُٔ٘ـَ ،ح٫هظٜخٝ ٙحُِٔطش حٌُخك٤شُ ،لَٔ ح٧ؿَحء حُٟٔٞٞػٖ٤
طلض اَٗحك ،ٚػِ ٠حُطخػش حُ٣ٍَٝ٠ش ،حُظ٣ ٢وظٜ٤٠خ حكظَحّ حُظؼِٔ٤خص حُوخٗ٤ٗٞش ٝحُظ٘ظ٤ٔ٤ش.
٣ؼظزَ ح ُٔ٘ـَ ٓٔئٓ ٫ٝيٗ٤خ ػٖ ح٧كٌخّ حُٜخىٍس ػِ ٠حُٔيٝ ٖ٣َ٣حُٔٔٝ ،ٖ٣َ٤حُظخرؼٖ٤
ُ ٚرؤىحء حُٜٔخٍ٣قٝ ،حُظؼ ٞ٣ٞػٖ حُ.ٍَ٠
انًادج 65:
"ِٗحػخص حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش" ًَ ٢ٛ ،حُو٬كخص حُ٘خٗجش رٔزذ حُ٘ـَٝ ،حُظ ٌٕٞ٣ ٢أكي
أَ١حكٜخ ٓ٘ظٔش ٗوخر٤ش ُ٨ؿَحء أ ٝؿٔخػش ٖٓ ح٧ؿَحءٛ ٌٕٞ٣ٝ ،يكٜخ حُيكخع ػٖ ٜٓخُق
ؿٔخػ٤ش٤ٜ٘ٓ ،شُٜ ،ئ٫ء ح٧ؿَحء.
ًٔخ طؼ ي ِٗحػخص حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ًَ حُو٬كخص حُ٘خٗجش رٔزذ حُ٘ـَ ٝحُظ ٌٕٞ٣ ٢أكي
أَ١حكٜخ ٓ٘ـَ ٝحكي ،أ ٝػيس ٓ٘ـِ ،ٖ٤أ٘ٓ ٝظٔش ٓ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِٛ ٌٕٞ٣ٝ ،ٖ٤يكٜخ حُيكخع ػٖ
ٜٓخُق حُٔ٘ـَ أ ٝحُٔ٘ـِ ٖ٤أ ٝحُٔ٘ظٔش حُٔ٤ٜ٘ش ُِٔ٘ـِ ٖ٤حُٔؼ٘.ٖ٤٤
انًادج 661
طِٔٗ ٟٞحػخص حُ٘ـَ حُـٔخػ٤ش ٝكن ٓٔطَس حُظٜخُق ٝحُظلٌ ْ٤حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
ٌٛح حُ٘ؤٕ.
-99حٗظَ هَحٍ ُ َ٣ُٞحُ٘ـَ ٝح٩ىٓخؽ حٍُٔ ٢ٜ٘هْ ٛ 2543.55خىٍ ك 2 ٢ؿٔخى ٟح٘٣ 2( 5335 ٠ُٝ٧خَ٣
)2121رظلي٣ي هخثٔش حُلٌخّ ،حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2415رظخٍ٣ن كخطق ؿٔخى ٟح٥هَس ٘٣ 23( 5335خ،)2121 َ٣
.352 ٙ
- 100كِض ػزخٍس ٓلٌٔش حُ٘وٓ ٞلَ حُؼزخٍس حُٔخروش حُٔـِْ ح٧ػًُِٝ ٠ي رٔوظ ٠٠حُظِ٘ َ٣حُيٓظ ١ٍٞرٔخىس
كَ٣يس ٖٓ حُوخٗ 55.14 ٕٞحُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق ٍهْ 5.55.531رظخٍ٣ن ١ً ٖٓ 23حُوؼيس 5342
(21أًظٞرَ ،)2155حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى ٌٍَٓ 1545رظخٍ٣ن ًٝ 24حُوؼيس 22( 5342أًظٞرَ ٙ ،)2155
.1224
انًادج 692
٫ ٌٕٞ٣طلخم حُظٜخُق ُِٝوَحٍ حُظلٌ ٢ٔ٤هٞس ط٘ل٣ٌ٤ش ٝكن حُوٞحػي حُٔ٘ ٜٙٞػِٜ٤خ ك٢
حُٔٔطَس حُٔيٗ٤ش.101
٣للع أ َٛحطلخم حُظٜخُق ٝحُوَحٍ حُظلٌُ ٢ٔ٤يً ٟظخرش ُـ٘ش حُزلغ ٝحُٜٔخُلش ،أٝ
ُيً ٟظخرش حُلٌْ ،كٔذ ح٧كٞحٍ.
انًادج 693
٫طل ٍٞأكٌخّ ٌٛح حٌُظخد ،ى ٕٝططز٤ن اؿَحءحص حُظٜخُق ،أ ٝحُظلٌ ْ٤حُٔليىس رٔٞؿذ
حطلخه٤ش ٗـَ ؿٔخػ٤ش ،أٗ ٝظخّ أٓخٓ ٢هخ.ٙ
انًادج 694
اًح حٓظيػ ٢أكي حَ١٧حف رٜلش هخٗ٤ٗٞش ُِٔؼ ٍٞأٓخّ حُِـ٘ش ح٩هِ٤ٔ٤ش ُِزلغ
ٝحُٜٔخُلش ،أ ٝأٓخّ حُِـ٘ش حُ٤٘١ٞش ُِزلغ ٝحُٜٔخُلش ،أ ٝأٓخّ حُلٌْ ،أ ٝأٓخّ حُـَكش
حُظلٌ٤ٔ٤ش ،ك ٢كخُش اؿَحء رلغ طٌٔ٣ ُْٝ ٢ِ٤ل ٖٓ َ٠ؿ َ٤إٔ ُ ٌٕٞ٣ي ٚ٣ػٌٍ ٓوزٝ ٍٞىٕٝ
إٔ ٤٘٣ذ ػ٘ٔٓ ٚؼ ٬هخٗ٤ٗٞخ ،كبٕ ٍث ْ٤حُِـ٘ش حُٔؼ٘٤ش ،أ ٝحُلٌْ٣ ،لٍَ طوََ٣ح ك ٢حُٟٔٞٞع،
ٞ٣ٝؿ ٜٚاُ ٠حُ َ٣ُٞحٌُِٔق رخُ٘ـَ حٌُ٣ ١ل ِٚ٤اُ ٠حُ٘٤خرش حُؼخٓش.
انًادج 695
اًح حٓظ٘غ أكي حَ١٧حف ػٖ طوي ْ٣حُٞػخثن حُٔ٘خٍ اُٜ٤خ ك ٢حُٔخىس 125أػ ،ٙ٬كبٕ ٍثْ٤
ُـ٘ش ح ُزلغ ٝحُٜٔخُلش حُٔؼ٘٤ش ،أ ٝحُلٌْ٣ ،ؼي طوََ٣ح ك ٢حُٟٔٞٞعٞ٣ٝ ،ؿ ٜٚاُ ٠حَُ٣ُٞ
حٌُِٔق رخُ٘ـَ حٌُ٣ ١ل ِٚ٤اُ ٠حُ٘٤خرش حُؼخٓش.
انًادج 696
٣ؼخهذ رـَحٓش طظَحٝف ر 21.111ٝ 51.111 ٖ٤ىٍ ْٛػٖ ٓوخُلش ٓوظ٤٠خص حُٔخىطٖ٤
143ٝ 144أػ.ٙ٬
انًادج 697
ط٘ٔن حرظيحء ٖٓ طخٍ٣ن َٓ٣خٕ ٌٛح حُوخٗ ٕٞؿٔ٤غ حُٔوظ٤٠خص حُٔوخُلش ُ ،ٚأ ٝحُظ ٢طظؼِن
ر٘لْ حُٟٔٞٞعٝ ،هخٛش ٜٓ٘خ6
* ٌٓخطذ حُظ٘ـ6َ٤
-حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ كٓ ٖٓ 23 ٢لَّ ٓ 23( 5431زظٔزَ ٝ )5525حُٔظؼِن
رٌٔخطذ ط٘ـ َ٤حُؼٔخٍ؛
-حَُٔٓ ّٞحٌٍُِٔ ٢هْ 455-22حُٜخىٍ ك 4 ٢ؿٔخى ٟح5443 ٠ُٝ٧
( 53أؿٔطْ )5523ر٘ؤٕ اكيحع ُـٖ ُِ٤ي حُؼخِٓش ٓٝـِْ أػِ٤ُِ ٠ي حُؼخِٓش.
* حٌُلخ٫ص6
-حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ كٍ ٖٓ 24 ٢ر٤غ حٝ )5542 ٞ٤ٗٞ٣ 54( 5411 ٍٝ٧حُٔظؼِن
رخٌُلخ٫ص.
* حُؼطِش حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ6
-حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ رظخٍ٣ن ٛ 1لَ ٘٣ 5( 5421خٝ )5532 َ٣حُٔظؼِن رخُؼطِش
حُٔ٘٣ٞش حُٔئى ٟػٜ٘خ ،رخٓظؼ٘خء حُل 35 ٖٓ ٍٜٞاُ 33 ٖٓٝ 32 ٠اُ.35 ٠
* ح٩ؿخُحص حٟ٩خك٤ش حُٔوُٞش رٔ٘خٓزش حُ٫ٞىس6
-حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ ك ١ً ٖٓ 21 ٢حُوؼيس 22( 5421أًظٞرَ ٝ )5532حَُحٓ٢
اُ ٠طوٍ َ٣ٞد حَٓ٧س اؿخُس اٟخك٤ش ًِٔخ ٍُم ُٓٞٞىح كً٘ ٢ق ر٤ظ ،ٚاًح ًخٕ أؿَ٤ح أٝ
ٓٞظلخ أ ٝػٗٞخ ٖٓ أػٞحٕ حُٜٔخُق حُؼٔ٤ٓٞشًُٝ ،ي كٔ٤خ ٣ظؼِن رخ٧ؿَحء حُٔ٘ٔ ٖ٤ُٞرٌٜٙ
حُٔيٗٝش.
* ػوي حُ٘ـَ6
-حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ كٍ ٖٓ 22 ٢ر٤غ حٓ 3( 5415 ٍٝ٧خٝ )5531 ١حُٔظؼِن
رخٓظويحّ ح٧ؿَحء ٝر٘و ٞػوي ٗـِْٜ؛
-حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ ك ١ً ٖٓ 21 ٢حُلـش ٞٗ 25( 5423كٔزَ ٝ )5531حُٔظؼِن
ربىٓخؽ ٝاػخىس حٓظويحّ ٝطز٘٤جش حَُٔٔك ٖٓ ٖ٤حُويٓش حُؼٌَٔ٣ش ٝحُٔـ٘خء ٝحُٔزؼيٖٓٝ ٖ٣
ػِٗ ٠خًِظْٜ؛
-حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ كٞٗ ٖٓ 21 ٢حٍ ٝ )5515 ٞ٤ُٞ٣ 21( 5431حُٔظؼِن
رآؿخٍ ح٩هطخٍ كٓ ٢ـخٍ اؿخٍس حُويٓش؛
- 102هخٍٕ ٓغ حُٔخىس ٖٓ 14حُوخٍٗ ٕٞهْ 12.14حُٔظؼِن ريهٝ ٍٞاهخٓش ح٧ؿخٗذ رخٌُِٔٔش حُٔـَر٤ش ٝرخُٜـَس
ؿ َ٤حَُٔ٘ٝػش حُٜخىٍ رظ٘ل ٌٙ٤حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق ٍهْ 5.14.552رظخٍ٣ن ٠ٍٓ ٖٓ 52خٕ ٞٗ 55( 5323كٔزَ
)2114حُظ ٢ط٘ٔن ؿٔ٤غ ٓوظ٤٠خص حُظ َ٤ٜحَُ٘٣ق حُٜخىٍ رظخٍ٣ن ٗ 3ؼزخٕ ٞٗ 51( 5414كٔزَ )5543ك٢
ٟزٗ ٢ئ ٕٝحُٜٔخؿَس اُ ٠حُٔ٘طوش حُلَٗٔ٤ش رخُٔـَد حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 1521رظخٍ٣ن ٠ٍٓ 54خٕ 5323
(ٞٗ 54كٔزَ .4453 ٙ ،)2114
- 103حٗظَ حُل 1 ٖٓ ٍٜٞاُ ٖٓ 51 ٠حُظ َ٤ٜحًٌُٔ ،ٍٞحُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 5211رظخٍ٣ن ٍ 22ؿذ 5422
(.442 ٙ ،)5534 ُٞ٤ُٞ٣ 41
- 104حُـَ٣يس حَُٓٔ٤ش ػيى 2431رظخٍ٣ن ٛ 4لَ 41( 5433ؿ٘ض .5543 ٙ ،)5513
354515355