Semantički odnos

Antonim Sinonim

Prijeđi na navigacijuPrijeđi na pretraživanje Antonim

Antonimi (grč. ἀντί: protiv i ὄνυμα: ime), leksemi koji su Homonim

značenjski oprečni. Naziva ih se i nasuprotnicama. Dva leksema Paronim
suprotnoga značenja čine antonimski par. Leksičko-
Meronim
semantička pojava značenjske opreke između dvaju leksema
naziva se antonimija. Antonimija je Holonim
svojstvo imenica, pridjeva, glagola, priloga i prijedloga. Hiponim
Sinonim i antonim međusobno su antonimi. Posebna je vrsta Hiperonim
antonimije oksimoron.

Sadržaj

 1Podrijetlo antonima
 2Narav značenjske opreke
 3Višestruka antonimija
 4Raširenost antonima

Podrijetlo antonima[uredi VE | uredi]

Raznokorijenski antonimi oni su antonimni među kojima ne
postoji etimološka veza, jer su im se izrazi razvili iz različitih korijena. Također se
nazivaju primarni ili pravi antonimi.
Istokorijenski antonimi nastali su različitim, u hrvatskome jeziku najčešće
prefiksalnim, tvorbama riječi. Nazivaju se i tvorbeni antonimi.
Tvorbeni se antonimi mogu tvoriti različitim prefiksima:

 nadvožnjak - podvožnjak
 izvanjezičan - unutarjezičan
 iznadprosječan - ispodprosječan
 otvoriti - zatvoriti
 unijeti - iznijeti
Tvorbeni se antonimi mogu tvoriti i jednim prefiksom koji označava negaciju:

 čovjek - nečovjek
 zakonit - protuzakonit (kontra)
 oružati - razoružati
 socijalan - asocijalan

Narav značenjske opreke[uredi VE | uredi]

Binarni antonimi oni su antonimi od kojih svaki potpuno negira sadržaj onog drugog
te stoje u komplementarnom odnosu.

 živ - mrtav, istina - laž

Stupnjeviti antonimi oni su antonimi između kojih postoje međustupnjevi, odnosno
jedan potpuno ne isključuje sadržaj drugoga.

 malen - (omalen, oveći...) - velik

 jeftin - ... - skup
 topao - ... - hladan

Višestruka antonimija[uredi VE | uredi]

Višestruki antonimi jesu višeznačnice koje su svojim značenjima suprotni različitim
leksemima.

 star - mlad
 star - nov
 star - moderan

Raširenost antonima[uredi VE | uredi]

Općejezični antonimi oni su antonimi kojima parnjake pronalazi većina govornika,
bez obzira na to jesu li istokorijenski ili raznokorijenski antonimi.
Individualni (kontekstualni) antonimi oni su antonimi koji su međusobno
suprotstavljeni samo u stvaralaštvu nekog pisca ili samo u određenome kontekstu.