Ας δούμε από πιο κοντά μια πολύ γνωστή αλλά και πολύ ενδιαφέρουσα ακολουθία αριθμών, τους

περιττούς (μονούς) φυσικούς: 1, 3, 5, 7, 9, 11, . . .

Στον παρακάτω πίνακα είναι γραμμένα μερικά αθροίσματα «αρχικών αποκομμάτων» των περιττών
φυσικών.

Αθροίσματα Αριθμός
προσθετέων
1= 1 1
1+3= 4 2
1+3+5= 9 3
1+3+5+7=
1+3+5+7+9 =
1+3+5+7+9+11 =
1+3+5+7+9+11+13 =
1+3+5+7+9+11+13+15 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19+21 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19+21+23 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19+21+23+25 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19+21+23+25+27 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19+21+23+25+27+29 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19+21+23+25+27+29+31 =
1+3+5+7+9+11+13+15+17+19+21+23+25+27+29+31+33 =

Συμπληρώστε τον πίνακα και συγκρίνετε τις στήλες των αθροισμάτων και του αριθμού των
προσθετέων. Τι παρατηρείτε;

Εφαρμογές στον υπολογισμό της τετραγωνικής ρίζας.

α. Να υπολογιστεί η τετραγωνική ρίζα του 49.
Υπολογισμός. Αφαιρώ από το 49 με τη σειρά όλους τους διαδοχικούς περιττούς φυσικούς
49 – 1 = 48
48 – 3 = 45
45 – 5 = 40
40 – 7 = 33
33 – 9 = 24
24 – 11 = 13
13 – 13 = 0
Εφόσον χρειάστηκαν 7 αφαιρέσεις για να μηδενιστεί √ 49=7
β. Να υπολογιστεί η τετραγωνική ρίζα του 148
148 – 1 = 147
147 – 3 = 144
144 – 5 = 141
141 – 7 = 134
134 – 9 = 125
125 – 11= 114
114 – 13 =101
101 – 15 = 86
86 – 17 = 69
69 – 19 = 50
50 – 21 = 29
29 – 23 = 6 Το τελευταίο υπόλοιπο 6 είναι μικρότερο από τον επόμενο περιττό, το 25, επομένως
η διαδικασία τερματίζεται προσεγγιστικά. Εφόσον χρειάστηκαν 12 αφαιρέσεις έχουμε
√ 148≈12
Αν θέλω προσέγγιση δεκάτου μπορώ να ακολουθήσω την ίδια διαδικασία για το εκατονταπλάσιό
του 148x100 = 14800 ( το 10.000πλάσιό του για προσέγγιση εκατοστού κλπ)
Για το 14800 το τελευταίο υπόλοιπο θα είναι 159 και είναι μικρότερο από τον επόμενο περιττό ,
τον 243, επομένως η διαδικασία τερματίζεται κατά προσέγγιση. Θα έχουν ωστόσο γίνει 121
αφαιρέσεις οπότε √ 14800≈121
και επομένως √ 148≈12,1 .
Τον Αλγόριθμο αυτόν χρησιμοποίησε
το 1849 ο Timoléon Maurel στην
κατασκευή ενός μηχανικού
υπολογιστή –μιας υπολογιστικής
μηχανής με γρανάζια δηλαδή– που
ονόμασε Arithmaurel.
Ο αλγόριθμος Maurel είναι
αποτελεσματικός μόνο για τον
υπολογισμό του ακέραιου μέρους της
τετραγωνικής ρίζας μικρών ακεραίων.
Για μεγαλύτερους, ας πούμε
τετραψήφιους, η διαδικασία είναι
πολύ πιο αργή και πολύ λιγότερο
ακριβής στην προσέγγισή της, ιδίως
αν την συγκρίνει κανείς με τη μέθοδο
Αρχύτα.
Από αλγεβρική άποψη η διαδικασία
που χρησιμοποιεί ο Maurel στηρίζεται
στην ταυτότητα
2
ν = 1+3+5+ . . . +(2 ν−1) που
μπορεί φυσικά με μεταφορά όλων του
πρώτου μέλους στο δεύτερο να γραφεί
2
ν −1−3−5− . . . −(2 ν−1) = 0 διαφήμιση της μηχανής Arithmaurel
εξ ου και οι διαδοχικές αφαιρέσεις
Εφαρμόστε τη διαδικασία αυτή για να υπολογίσετε το ακέραιο μέρος της √ 7 στη συνέχεια
χρησιμοποιείστε το 700 για να βρείτε τη √ 7 με προσέγγιση δεκάτου, ή το 70000 για να βρείτε τη
√ 7 με προσέγγιση εκατοστού.
Η εργασία αυτή μπορεί να γίνει σε ένα λογιστικό φύλλο (excel, Libreoffice calc ή κάτι τέτοιο).
Στο κελί Α2 γράφεις το 1 και στο Α3 γράφεις =Α1+2 και σύρεις για να συμπληρωθεί αυτόματα η
στήλη Α με τους περιττούς.
8 Στο κελί Β1 γράφεις τον αριθμό που θέλεις να βρεις τη ρίζα
1 7 1 του ας πούμε το 8. Στο κελί Β2 γράφεις =Β1-Α2 και σύρεις
3 4 2 για να συμπληρωθεί αυτόματα η στήλη Β με τα υπόλοιπα
5 -1 3 των διαδοχικών αφαιρέσεων. Στο Κελί C2 γράφεις 1 κι
7 -8 4 σύρεις για να συμπληρωθεί αυτόματα η στήλη με τους
φυσικούς 1,2,3,4….
Το τελευταίο θετικό αποτέλεσμα της στήλης Β έχει στα δεξιά του τη ζητούμενη τιμή της
τετραγωνικής ρίζας (προσεγγιστικά πάντα). Στο παράδειγμά μας βλέπουμε ότι √ 8≈2 . Κακή
προσέγγιση βέβαια αλλά μπορούμε να τη βελτιώσουμε βάζοντας 800 αντί για 8. Στο αποτέλεσμα
πρέπει να χωρίζουμε ένα δεκαδικό ψηφίο αφού βάλαμε 2 μηδενικά (102=100)
800
1 799 1
3 796 2 Το αποτέλεσμα τώρα είναι 28, άρα μια καλύτερη
5 791 3 προσέγγιση είναι √ 8≈2,8 .
7 784 4
9 775 5 Πειραματιστείτε με διάφορους αριθμούς και καλή
11 764 6 διασκέδαση.
13 751 7
15 736 8
17 719 9
19 700 10
21 679 11
23 656 12
25 631 13
27 604 14
29 575 15
31 544 16
33 511 17
35 476 18
37 439 19
39 400 20
41 359 21
43 316 22
45 271 23
47 224 24
49 175 25
51 124 26
53 71 27
55 16 28
57 -41 29
59 -100 30