06 Chap 6 ChemF4 Bil 2018 (CSY3p) PDF

MODULE • Chemistry FORM 4
UNIT
ACIDS AND BASES
6 ASID DAN BES
Concept Map / Peta Konsep
Meaning / Maksud
– Acid is a chemical substance which ionises in water to produce hydrogen ion.
Asid ialah bahan kimia yang mengion dalam air untuk menghasilkan ion hidrogen.
– Bases is a chemical substance that reacts with acid to produce salt and water only.
Bes ialah bahan kimia yang bertindak balas dengan asid untuk menghasilkan garam dan air sahaja.
– Alkali is a base that is soluble in water and ionises to hydroxide ion.
Alkali ialah suatu bes yang larut dalam air dan mengion kepada ion hidroksida.
Explain the role of water in the formation

of hydrogen ions and hydroxide ions
Menerangkan fungsi air dalam
pembentukan ion hidrogen dan ion
hidroksida Uses in daily life
To compare and explain the chemical ACID AND BASE Kegunaan dalam kehidupan harian
properties of acid / alkali in water, without
ASID DAN BES
water or in other solvent
Untuk membandingkan dan menerangkan
sifat asid / alkali dalam air, tanpa air atau
dalam pelarut lain
Example pH of solutions used in

Chemical Properties / Sifat Kimia Contoh
Acid / Asid pH value of acid and alkali daily life
1 Acid + Metal ➝ Salt + Hydrogen Nilai pH asid dan alkali pH larutan yang digunakan
Asid + Logam ➝ Garam + Hidrogen dalam kehidupan
2 Acid + Metal carbonate ➝ Salt + Water + Carbon dioxide Can be measured using
Asid + Logam karbonat ➝ Garam + Air + Karbon dioksida Diukur menggunakan
3 Acid + base ➝ Salt + Water (neutralisation)
Can be classified according to
Asid + Bes ➝ Garam + Air (peneutralan) Concentration of hydrogen
Diklasifikasikan berdasarkan
ion and hydroxide ion
Base / Bes Kepekatan ion hidrogen dan
1 Base + Ammonium salt ➝ Salt + Water + Ammonia gas
UNIT
ion hidroksida
Bes + Garam ammonium ➝ Garam + Air + Gas ammonia
2 Base + Acid ➝ Salt + Water (Neutralisation) Based on ionisation of:
6
Bes + Asid ➝ Garam + Air (peneutralan) Berdasarkan pengionan:

3 Base + Metal ion➝ Metal hydroxide – Strong and weak acid / alkali Strength of acid and alkali
Bes + Ion logam ➝ Hidroksida logam Asid / alkali kuat dan lemah Kekuatan asid dan alkali
– Monoprotic and diprotic acids – Strong acid and strong alkali
Asid monoprotik dan diprotik Asid kuat dan alkali kuat
Neutralisation – Weak acid and weak alkali
Peneutralan Concentration of acid and Asid lemah dan alkali lemah
alkali in mol dm–3 and g dm–3
– Titration acid-alkali Kepekatan asid and alkali
Pentitratan asid-alkali dalam mol dm–3 and g dm–3
– Application in daily life Basicity of acid / Kebesan asid:
Kegunaan dalam kehidupan harian – Monoprotic acid
Asid monoprotik
Preparation standard solution – Diprotic acid
Penyediaan larutan piawai Asid diprotik
Learning objective / Objektif pembelajaran
1 Analysing characteristics of acid and base. / Menganalisis sifat-sifat asid dan bes.
2 Synthesising concept of strong acid, weak acid, strong alkali and weak alkali.
Mensintesiskan konsep asid kuat, asid lemah, alkali kuat dan alkali lemah.
3 Analysing concentration of acid and alkali. / Menganalisis kepekatan asid dan alkali.
4 Analysing neutralisation. / Menganalisis peneutralan.
© Nilam Publication Sdn. Bhd. 118

Acid / Asid
Define acid Acid is a chemical substance which ionises in water to produce hydrogen ion.
Nyatakan maksud asid Asid ialah bahan kimia yang mengion dalam air menghasilkan ion hidrogen.
Hydrogen chloride gas is a – As hydrogen chloride dissolves in water, hydrogen chloride molecule ionises to hydrogen ion and chloride ion
*covalent compound exist in in aqueous solution. This aqueous solution is called hydrochloric acid.
the form of molecule. When Apabila hidrogen klorida melarut dalam air, molekul hidrogen klorida mengion kepada ion hidrogen dan ion
the gas is bubbled into klorida dalam larutan akueus. Larutan akueus itu dipanggil asid hidroklorik.
water, hydrochloric acid is When dissolve in water −
produced. Explain. Apabila dilarutkan dalam air +
I + I
Gas hidrogen klorida adalah
sejenis sebatian kovalen – Ionisation equation / Persamaan pengionan:
yang wujud dalam bentuk
HCl (aq / ak) H+ (aq / ak) + Cl– (aq / ak)
molekul. Apabila gas
Hydrochloric acid Hydrogen ion Chloride ion
digelembungkan ke dalam
Asid hidroklorik Ion hidrogen Ion klorida
air, asid hidroklorik
dihasilkan. Terangkan. – An aqueous hydrogen ion, H+(aq) is actually the hydrogen ion combined with water molecule to form
hydroxonium ion, H3O+. However this ion can be written as H+.
Ion hidrogen akueus, H+(ak) ialah ion hidrogen yang bergabung dengan molekul air membentuk ion
hidroksonium, H3O+. Walau bagaimanapun, ion ini boleh ditulis sebagai H+.
HCl(g) + H2O(l /ce) H3O+ (aq/ak) + Cl– (aq/ak) The ionisation of hydrochloric acid is
Hydrogen chloride Hydroxonium ion Chloride ion represented as:
Hidrogen klorida Ion hidroksonium Ion klorida Pengionan asid hidroklorik diwakili
H3O+ H+(aq/ak) + H2O oleh:
Hydroxonium ion Hidrogen ion H2O
Ion hidroksonium Ion hidrogen HCl(aq/ak) H+ (aq/ak) + Cl– (aq/ak)
What are the physical Acid tastes sour, corrosive, turns moist blue litmus paper to red and conduct electricity in aqueous solution state.
properties of acid? Asid berasa masam, mengakis, menukarkan kertas litmus biru kepada merah, dan mengalirkan arus elektrik
Apakah sifat fizik asid? dalam keadaan larutan akueus.
What is basicity of acid? Basicity of an acid is the number of ionisable hydrogen atom per molecule of an acid molecule in an aqueous
Apakah kebesan asid? solution.
Kebesan asid ialah bilangan atom hidrogen yang boleh mengion bagi setiap molekul asid dalam larutan akueus.
– Monoprotic: One acid molecule ionises to one hydrogen ion.
Monoprotik: Satu molekul asid mengion kepada satu ion hidrogen.
– Diprotic: One acid molecule ionises to two hydrogen ions.
Diprotik: Satu molekul asid mengion kepada dua ion hidrogen.
6
– Triprotic: One acid molecule ionises to three hydrogen ions.
UNIT
Triprotik: Satu molekul asid mengion kepada tiga ion hidrogen.
Hydrochloric acid is monoprotic acid because one molecule of hydrochloric acid ionises to one
hydrogen ion.
Asid hidroklorik ialah sejenis asid monoprotik kerana satu molekul asid hidroklorik mengion kepada satu
ion hidrogen.
Examples of acid and their basicity / Contoh-contoh asid dan kebesannya:

Number of hydrogen ions produced per
Ionisation of acid Basicity of acid
molecule of acid / Bilangan ion hidrogen
Pengionan asid Kebesan asid
dihasilkan bagi setiap molekul asid
+ –
HNO3 (aq/ak) H (aq/ak) + NO3 (aq/ak) Monoprotic
Nitric acid Hydrogen ion Nitrate ion One / Satu
Monoprotik
Asid nitrik Ion hidrogen Ion nitrat
+ 2–
H2SO4 (aq/ak) 2H (aq/ak) + SO4 (aq/ak) Diprotic
Sulphuric acid Hydrogen ion Sulphate ion Two / Dua
Diprotik
Asid sulfurik Ion hidrogen Ion sulfat
3–
3H (aq/ak ) + PO4 (aq/ak)
+
H3PO4 (aq/ak) Triprotic
Phosphoric acid Hydrogen ion Phosphate ion Three / Tiga
Triprotik
Asid fosforik Ion hidrogen Ion fosfat
– +
*CH3COOH (aq/ak) CH3COO (aq/ak) + H (aq/ak)
Monoprotic
Ethanoic acid Ethanoate ion Hydrogen ion One / Satu
Monoprotik
Asid etanoik Ion etanoat Ion hidrogen
119 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

Bases and Alkali / Bes dan Alkali
Define base Bases is a chemical substance that reacts with acid to produce salt and water only.
Nyatakan maksud bes Bes ialah bahan kimia yang bertindak balas dengan asid menghasilkan garam dan air sahaja.
Example of base Most bases are metal oxide or metal hydroxide which are ionic compound. Example of bases are magnesium
Contoh bes oxide, zinc oxide, sodium hydroxide and potassium hydroxide.
Kebanyakan bes ialah oksida logam atau hidroksida logam yang merupakan sebatian ion. Contoh-contoh bes
ialah magnesium oksida, zink oksida, natrium hidroksida dan kalium hidroksida.
(a) Copper(II) oxide (a base) reacts with sulphuric acid to produce copper(II) sulphate (a salt) and water.
Kuprum(II) oksida (bes) bertindak balas dengan asid sulfurik menghasilkan kuprum(II) sulfat (garam) dan
air.
CuO + H2SO4 CuSO4 + H 2O
(b) Zinc hydroxide (a base) reacts with hydrochloric acid to produce zinc chloride (a salt) and water.
Zink hidroksida (bes) bertindak balas dengan asid hidroklorik menghasilkan zink klorida (garam) dan air.
Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O
Define alkali Alkali is a base that is soluble in water and ionises to hydroxide ion.
Nyatakan maksud alkali Alkali ialah bes yang larut dalam air dan mengion kepada ion hidroksida.
Example (a) Sodium hydroxide dissolves in water and ionises to hydroxide ion.
Contoh Natrium hidroksida larut dalam air dan mengion kepada ion hidroksida.
NaOH(aq/ak ) Na+ (aq/ak) + OH– (aq/ak)
(b) Ammonia solution is obtained by dissolving ammonia molecule in water, ionisation occur to produce a
hydroxide ion, OH–.
Larutan ammonia diperoleh dengan melarutkan molekul ammonia dalam air, pengionan berlaku
menghasilkan ion hidroksida, OH –.
NH3(g) + H2O(l/ce) NH4+ (aq/ak) + OH– (aq/ak)
(c) Other examples of alkalis are barium hydroxide and calcium hydroxide.
Contoh lain alkali adalah barium hidroksida dan kalsium hidroksida.
What are the physical Alkali tastes bitter, slippery and turns moist red litmus paper to blue and conduct electricity in aqueous solution
properties of alkali? state.
Apakah sifat fizik alkali? Alkali mempunyai rasa yang pahit, licin, menukarkan kertas litmus merah lembap kepada biru dan mengalirkan
arus elektrik dalam keadaan larutan akueus.
Exercise / Latihan
UNIT
Complete the following table / Lengkapkan jadual berikut:

6
Soluble base (alkali) / Bes terlarut (alkali) Insoluble base / Bes tak terlarut
Name / Nama Formula / Formula Ionisation equation / Persamaan pengionan Name / Nama Formula / Formula
Sodium oxide Na2O(s/p) + H2O 2NaOH(aq/ak) Copper(II) oxide

Na2O CuO
Natrium oksida NaOH(aq/ak) Na+ (aq/ak) + OH– (aq/ak) Kuprum(II) oksida
Potassium oxide K2O(s/p) + H2O 2KOH(aq/ak) Copper(II) hydroxide

K 2O Cu(OH)2
Kalium oksida KOH(aq/ak) K+ (aq/ak) + OH– (aq/ak) Kuprum(II) hidroksida
Ammonia Zinc hydroxide

NH3 NH3(g) + H2O NH4+ (aq/ak) + OH– (aq/ak) Zn(OH)2
Ammonia Zink hidroksida
Sodium hydroxide Aluminium oxide

NaOH NaOH(aq/ak) Na+ (aq/ak) + OH– (aq/ak) Al2O3
Natrium hidroksida Aluminium oksida
Potassium hydroxide Lead(II) hydroxide

KOH KOH(aq/ak) K+ (aq/ak) + OH– (aq/ak) Pb(OH)2
Kalium hidroksida Plumbum(II) hidroksida
Barium hydroxide Magnesium hydroxide

Ba(OH)2 Ba(OH)2(aq/ak) Ba2+ (aq/ak) + 2OH– (aq/ak) Mg(OH)2
Barium hidroksida Magnesium hidroksida
Bases that can dissolve in water (soluble bases) are known as alkali
Bes yang larut dalam air (bes larut) dipanggil alkali

Uses of Acid, Bases and Alkali in Daily Life

Kegunaan Asid, Bes, dan Alkali dalam Kehidupan Seharian
1 Uses of acid
Kegunaan asid
Acid Uses Remark

Asid Kegunaan Catatan
Sulphuric acid To make fertilizer, detergents, paint, synthetic Production of sulphuric acid in industry will be studied in
Asid sulfurik polymer and electrolyte in lead-acid accumulator Manufacture Substance in Industry
Untuk dibuat baja, detergen, cat, polimer sintetik dan Penghasilan asid sulfurik dalam industri akan dipelajari dalam
elektrolit dalam akumulator asid-plumbum Bahan Buatan dalam Industri
Hydrochloric acid As a cleansing agent in a toilet cleaner, to clean

Hydrochloric acid react with oxide layer on the surface of metal
Asid hidroklorik metal before electroplating
Asid hidroklorik bertindak balas dengan lapisan oksida pada
Sebagai agen pembersihan dalam pencuci tandas,
permukaan logam
untuk membersihkan logam sebelum penyaduran
Nitric acid To manufacture fertilisers, explosive substances, Preparation of fertiliser will be studied in Manufacture Substance in
Asid nitrik dyes and plastic Industry
Untuk pembuatan baja, bahan letupan, pewarna dan Penyediaan baja akan dipelajari dalam Bahan Buatan dalam
plastik Industri
Ethanoic acid To make vinegar and as a preservative for pickles Preservative will be studied in the Form 5 syllabus : Chemical for
Asid etanoik Untuk membuat cuka dan sebagai bahan pengawet Consumers (Food additive)
untuk jeruk Pengawet akan dipelajari dalam sukatan pelajaran Tingkatan 5:
Bahan Kimia untuk Pengguna (Bahan tambah makanan)
Benzoic acid To preserve food Preservative will be studied in the Form 5 syllabus: Chemical for
Asid benzoik Untuk mengawet makanan Consumers (Food additive)
Pengawet akan dipelajari dalam sukatan pelajaran Tingkatan 5:
Bahan Kimia untuk Pengguna (Bahan tambah makanan)
2 Uses of base and alkali

Kegunaan bes dan alkali
Alkali / Base Uses Remark
6
Alkali / Bes Kegunaan Catatan
UNIT
Ammonia To make fertilizer, nitric acid, grease remover and Coagulation of latex will be studied in the Form 5 syllabus:
Ammonia keep latex in liquid state Carbon Compound
Untuk membuat baja, asid nitrik, penghilang gris, Penggumpalan lateks akan dipelajari dalam sukatan
dan mengekalkan lateks dalam keadaan cecair pelajaran Tingkatan 5: Sebatian Karbon
Calcium hydroxide (lime) To neutralize acidic soil.

Kalsium hidroksida (kapur) To make cement and lime water.
–
Untuk meneutralkan tanah berasid.
Untuk membuat simen dan air kapur.
Magnesium hydroxide To make toothpaste and antacid (to neutralise

Magnesium hidroksida excess acid in the stomach)
–
Untuk membuat ubat gigi dan antasid (untuk
meneutralkan asid berlebihan di dalam perut)
Sodium hydroxide To make soap and detergents Soap and detergent will be studied in the Form 5 syllabus:
Natrium hidroksida Untuk membuat sabun dan detergen Chemical for Consumers (soap and detergent)
Sabun dan detergen akan dipelajari dalam sukatan pelajaran
Tingkatan 5: Bahan Kimia untuk Pengguna (sabun dan
detergen)
Aluminium hydroxide To make antacid (to neutralise excess acid in the

Aluminium hidroksida stomach)
–
Untuk membuat ubat gigi dan antasid (untuk
meneutralkan asid berlebihan di dalam perut)

Chemical Properties of Acid / Sifat-Sifat Kimia Asid

1 Describe chemical properties of acid / Huraikan sifat kimia bagi asid:
Chemical properties Example of experiment Observation Remark
Sifat-sifat kimia Contoh eksperimen Pemerhatian Catatan
1 Acid + Metal Salt + Hydrogen Magnesium + Hydrochloric acid – The grey solid Chemical equation:
Magnesium + Asid hidroklorik dissolves. Persamaan kimia:
* Acids react with metals that are more – Colourless gas Mg + 2HCl MgCl2 + H2
electropositive than hydrogen in Burning wooden bubbles are
Electrochemical Series, acids do not react splinter released. When
with copper and silver (type of reaction is Inference:
Kayu uji menyala a burning
displacement, the metals that are placed wooden splinter – Magnesium reacts
above hydrogen in Electrochemical Hydrochloric acid with hydrochloric acid.
is placed at the
Series can displace hydrogen from acid) Asid hidroklorik
mouth of the – Hydrogen gas is
* Application of the reaction: test tube, ‘pop
Magnesium powder released.
– Preparation of soluble salt (Topic Salt) sound’ is
Serbuk magnesium
– Preparation of hydrogen gas in produced. Inferens:
determination of the empirical formula (a) About 5 cm3 of dilute – Pepejal kelabu – Magnesium
of copper(II) oxide (Topic Chemical hydrochloric acid is poured into terlarut. bertindak balas dengan
Formula and Equation) a test tube. – Gelembung gas
(b) One spatula of magnesium asid hidroklorik.
1 tak berwarna
Asid + Logam Garam + Hidrogen powder is added to the acid. – Gas hidrogen terbebas.
dibebaskan.
* Asid bertindak balas dengan logam- (c) A burning wooden splinter is Apabila kayu uji
logam yang lebih elektropositif placed at the mouth of the test menyala
daripada hidrogen dalam Siri tube. diletakkan pada
Elektrokimia, asid tidak bertindak balas (d) The observations are recorded. mulut tabung
dengan kuprum dan argentum (jenis (a) Sebanyak 5 cm3 asid uji, bunyi ‘pop’
tindak balas ialah penyesaran, hidroklorik cair dimasukkan ke dihasilkan.
logam-logam di atas hidrogen dalam dalam tabung uji.
Siri Elektrokimia boleh menyesarkan (b) Satu spatula serbuk
hidrogen daripada asid) magnesium ditambah kepada
* Aplikasi tindak balas: asid.
– Penyediaan garam terlarut (Tajuk Garam) (c) Kayu uji menyala diletakkan
– Penyediaan gas hidrogen dalam pada mulut tabung uji.
menentukan formula empirik (d) Semua pemerhatian
kuprum(II) oksida (Tajuk Formula dan direkodkan.
Persamaan Kimia)
2 Acid + Metal carbonate Salt + Calcium carbonate + Hydrochloric acid – The white solid Chemical equation:
Kalsium karbonat + Asid hidroklorik dissolves. Persamaan kimia:
UNIT
Water + Carbon dioxide

Hydrochloric acid – Colourless gas CaCO3 + 2HCl
* Application of the reaction: Lime water
Asid hidroklorik bubbles are
– Preparation of soluble salt (Topic Salt) Air kapur CaCl2 + H2O + CO2
6
released. When
– Confirmatory test for anion carbonate the gas is
ion in qualitative analysis of salt (Topic Inference:
passed through
Salt) lime water, the – Calcium carbonate
lime water reacts with hydrochloric
2 Asid + Karbonat logam Garam + Calcium carbonate / Kalsium karbonat turns chalky.
Air + Karbon dioksida – Pepejal putih acid.
(a) About 5 cm3 of dilute
terlarut. – Carbon dioxide gas
* Aplikasi tindak balas: hydrochloric acid is poured into
– Penyediaan garam terlarut (Tajuk – Gelembung
a test tube. is released.
Garam) gas tak
(b) One spatula of calcium
– Ujian pengesahan bagi ion karbonat berwarna
carbonate powder is added into Inferens:
dalam analisis kualitatif garam (Tajuk terbebas.
the acid. – Kalsium karbonat
Garam) Apabila gas
(c) The gas released is passed bertindak balas dengan
tersebut
through lime water as shown in
dilalukan asid hidroklorik.
the diagram.
(d) The observations are recorded. melalui air – Gas karbon dioksida
kapur, air kapur terbebas.
(a) Sebanyak 5 cm3 asid
menjadi keruh.
hidroklorik cair dimasukkan ke
dalam tabung uji.
(b) Satu spatula serbuk kalsium
karbonat dimasukkan ke dalam
asid.
(c) Gas yang dibebaskan dilalukan
melalui air kapur seperti
ditunjukkan dalam rajah.
(d) Semua pemerhatian direkodkan.

3 Acid + Base / Alkali Salt + Water Copper(II) oxide + Sulphuric acid – The black solid Chemical equation:
Kuprum(II) oksida + Asid sulfurik dissolves. Persamaan kimia:
* Acid neutralises base/alkali – The colourless CuO + H2SO4
* Application of the reaction: Sulphuric acid / Asid sulfurik solution turns
– Preparation of soluble salt (Topic Salt) CuSO4 + H2O
blue.
3 – Pepejal hitam
Asid + Bes / Alkali Garam + Air Inference:
terlarut.
* Asid meneutralkan bes/alkali – Larutan tanpa – Copper(II) oxide reacts
* Aplikasi tindak balas: warna bertukar with sulphuric acid.
– Penyediaan garam terlarut (Tajuk menjadi biru. – The blue solution is
Garam) Copper(II) oxide / Kuprum(II) oksida
copper(II) sulphate .
(a) Sulphuric acid is poured into a
beaker until half full. Inferens:
(b) The acid is warmed gently. – Kuprum(II) oksida
(c) One spatula of copper(II) oxide bertindak balas dengan
powder is added to the acid. asid sulfurik.
(d) The mixture is stirred with a – Larutan biru tersebut ialah
glass rod. kuprum(II) sulfat .
(e) The observations are recorded.
(a) Asid sulfurik dimasukkan ke
dalam bikar hingga separuh
penuh.
(b) Asid dihangatkan.
(c) Satu spatula serbuk kuprum(II)
oksida ditambahkan kepada
asid tersebut.
(d) Campuran dikacau dengan rod
kaca.
(e) Semua pemerhatian direkodkan.
2 Write the chemical formulae for the following compounds / Tuliskan formula kimia bagi sebatian berikut:
Compounds / Sebatian Chemical formulae / Formula kimia Compounds / Sebatian Chemical formulae / Formula kimia
Hydrochloric acid Magnesium oxide
HCl MgO
Asid hidroklorik Magnesium oksida
Nitric acid Calcium oxide
HNO3 CaO
Asid nitrik Kalsium oksida
Sulphuric acid Copper(II) oxide
H2 SO4 CuO
Asid sulfurik Kuprum(II) oksida
6
Ethanoic acid Lead(II) oxide
UNIT
CH3COOH PbO
Asid etanoik Plumbum(II) oksida
Sodium hydroxide Sodium nitrate
NaOH NaNO3
Natrium hidroksida Natrium nitrat
Potassium hydroxide Potassium sulphate
KOH K2 SO4
Kalium hidroksida Kalium sulfat
Calcium hydroxide Barium hydroxide
Ca(OH)2 Ba(OH)2
Kalsium hidroksida Barium hidroksida
Sodium carbonate Sodium chloride
Na2CO3 NaCl
Natrium karbonat Natrium klorida
Magnesium hydroxide Magnesium
Mg(OH)2 Mg
Magnesium hidroksida Magnesium
Ammonium sulphate Zinc
(NH4)2SO4 Zn
Ammonium sulfat Zink
Hydroxide ion Sodium
OH– Na
Ion hidroksida Natrium
Sodium sulphate Calcium carbonate
Na2 SO4 CaCO3
Natrium sulfat Kalsium karbonat
Carbon dioxide Hydrogen gas
CO2 H2
Karbon dioksida Gas hidrogen
Copper(II) carbonate Sodium oxide
CuCO3 Na2O
Kuprum(II) karbonat Natrium oksida
Water Magnesium nitrate
H 2O Mg(NO3)2
Air Magnesium nitrat

3 Ionic equation / Persamaan ion:
What is ionic equation? Ionic equation is an equation that shows particles that change during chemical reaction.
Apakah persamaan ion? Persamaan ion ialah suatu persamaan yang menunjukkan zarah yang berubah semasa tindak balas kimia.
How to write ionic equation? Example / Contoh:

Bagaimanakah cara menulis (i) Reaction between sulphuric acid and sodium hydroxide solution:
persamaan ion? Tindak balas antara asid sulfurik dengan larutan natrium hidroksida:
Write balanced equation / Tulis persamaan seimbang:
H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2H2O
Write the formula of all the particles in the reactants and products:
Tulis formula bagi semua zarah dalam bahan tindak balas dan hasil tindak balas:
2H+ + SO42– + 2Na+ + 2OH– 2Na+ + SO42– + 2H2O
Remove all the particles in the reactants and products which remain unchanged:
Keluarkan semua zarah dalam bahan dan hasil tindak balas yang tidak berubah:
2H+ + SO42– + 2Na+ + 2OH– 2Na+ + SO42– + 2H2O
Ionic equation / Persamaan ion:
2H+ + 2OH– 2H2O H+ + OH– H2O
(ii) Reaction between zinc and hydrochloric acid / Tindak balas antara zink dengan asid hidroklorik:
Write balanced equation / Tulis persamaan seimbang:
2HCl + Zn ZnCl2 + H2
Write the formula of all the particles in the reactants and products:
Tulis formula bagi semua zarah dalam bahan tindak balas dan hasil tindak balas:
2H+ + 2Cl– + Zn Zn2+ + 2Cl– + H2
Remove all the particles in the reactants and products which remain unchanged:
Keluarkan semua zarah dalam bahan dan hasil tindak balas yang tidak berubah:
2H+ + 2Cl– + Zn Zn2+ + 2Cl– + H2
Ionic equation / Persamaan ion:
2H+ + Zn Zn2+ + H2
4 Write the chemical equations and ionic equations for the following reactions:
Tulis persamaan kimia dan persamaan ion untuk tindak balas berikut:
Reactant / Bahan tindak balas Chemical equations / Persamaan kimia Ionic equations / Persamaan ion
UNIT
Hydrochloric acid and #magnesium oxide

MgO + 2HCl MgCl2 + H2O 2H+ + MgO Mg2+ + H2O
Asid hidroklorik dan #magnesium oksida
6
Hydrochloric acid and sodium hydroxide

HCl + NaOH NaCl + H2O H+ + OH– H2O
Asid hidroklorik dan natrium hidroksida
Hydrochloric acid and magnesium

2HCl + Mg MgCl2 + H2 2H+ + Mg Mg2+ + H2
Asid hidroklorik dan magnesium
Hydrochloric acid and #calcium carbonate

2HCl + CaCO3 CaCl2 + CO2 + H2O 2H+ + CaCO3 Ca2+ + CO2 + H2O
Asid hidroklorik dan #kalsium karbonat
Sulphuric acid and zinc

H2SO4 + Zn ZnSO4 + H2 2H+ + Zn Zn2+ + H2
Asid sulfurik dan zink
Sulphuric acid and #zinc oxide

H2SO4 + ZnO ZnSO4 + H2O 2H+ + ZnO Zn2+ + H2O
Asid sulfurik dan #zink oksida
Sulphuric acid and #zinc carbonate

H2SO4 +ZnCO3 ZnSO4 + CO2 + H2O 2H+ + ZnCO3 Zn2+ + CO2 + H2O
Asid sulfurik dan #zink karbonat
Nitric acid and #copper(II) oxide

2HNO3 + CuO Cu(NO3)2 + H2O 2H+ + CuO Cu2+ + H2O
Asid nitrik dan #kuprum(II) oksida
Nitric acid and sodium hydroxide

HNO3 + NaOH NaNO3 + H2O H+ + OH– H2O
Asid nitrik dan natrium hidroksida
#
Ions in magnesium oxide, calcium carbonate, zinc oxide, zinc carbonate and copper(II) oxide cannot be separated because the compounds
are insoluble in water and the ions do not ionise.
#
Ion dalam magnesium oksida, kasium karbonat, zink oksida, zink karbonat dan kuprum(II) oksida tidak boleh diasingkan kerana sebatian
tersebut tidak larut dalam air dan ion-ionnya tidak mengion.

Chemical Properties of Alkali / Sifat Kimia Alkali
Chemical properties Write the balanced chemical equation for the reaction
Sifat-sifat kimia Tuliskan persamaan kimia seimbang bagi tindak balas
1 Alkali + Acid Salt + Water (a) Potassium hydroxide and sulphuric acid:
Alkali + Asid Garam + Air Kalium hidroksida dan asid sulfurik:

H2SO4 + 2KOH K2SO4 + 2H2O
* Alkali neutralises acid / Alkali meneutralkan asid.

* Application of the reaction: / Aplikasi tindak balas: (b) Barium hydroxide and hydrochloric acid:
– Preparation of soluble salt (Topic Salt) Barium hidroksida dan asid hidroklorik:
Penyediaan garam terlarut (Tajuk Garam) 2HCl + Ba(OH)2 BaCl2 + H2O

2 Alkali + Ammonium salt Salt + Water + Ammonia gas (a) Ammonium chloride and potassium hydroxide:
Alkali + Garam ammonium Garam + Air + Gas ammonia Ammonium klorida dan kalium hidroksida:

KOH + NH4Cl KCl + H2O + NH3
* Ammonia gas is released when alkali is heated with ammonium
salt. Ammonia gas has pungent smell and turns moist red litmus
paper to blue. (b) Ammonium sulphate and sodium hydroxide:
* Gas ammonia dibebaskan apabila alkali dipanaskan dengan Ammonium sulfat dan natrium hidroksida:
garam ammonium. Gas ammonia mempunyai bau yang sengit 2NaOH + (NH4)2SO4 Na2SO4 + 2H2O + 2NH3
dan menukarkan kertas litmus merah lembap kepada biru.
* Application of the reaction: / Aplikasi tindak balas:
– Confirmatory test for cations ammonium in qualitative analysis
of salt (Topic Salt)
Ujian pengesahan kation ammonium dalam analisis kualitatif
garam (Tajuk Garam)
3 Mg(OH)2(s/p)
Alkali + Metal ion Insoluble metal hydroxide (a) 2OH–(aq/ak) + Mg2+(aq/ak)
Alkali + Ion logam Logam hidroksida tak larut Magnesium hydroxide
(white precipitate)
* Most of the metal hydroxides are insoluble. Magnesium hidroksida
* Kebanyakan logam hidroksida tak terlarut. (mendakan putih)
* Hydroxides of transition element metals are coloured.
* Hidroksida bagi logam peralihan adalah berwarna. (b) 2OH–(aq/ak) + Cu2+(aq/ak) Cu(OH)2(s/p)
Copper(II) hydroxide
* Application of the reaction: / Aplikasi tindak balas:
(blue precipitate)
– Confirmatory test for cations in qualitative analysis of salt
Kuprum(II) hidroksida
(Topic Salt) / Ujian pengesahan bagi kation dalam analisis
(mendakan biru)
6
kualitatif garam (Tajuk Garam)
UNIT
Role of Water and the Properties of Acid / Peranan Air dan Sifat Asid
How do you explain the role of water – Acid molecules ionise in water to form hydrogen ions. The presence of hydrogen ions is needed
in the formation of hydrogen ion which for the acid to show its acidic properties.
causes acidic properties? Molekul asid mengion dalam air untuk membentuk ion hidrogen. Kehadiran ion hidrogen
Bagaimanakah anda menjelaskan diperlukan asid untuk menunjukkan sifat-sifat keasidanya.
peranan air dalam pembentukan ion Remark / Catatan:
hidrogen yang menyebabkan sifat All acids are represented by hydrogen ions in the ionic equation for reaction of any acids with metal, base or metal
berasid? carbonate (refer to page 121)
Semua asid diwakili oleh ion hidrogen dalam persamaan ion untuk tindak balas sebarang asid dengan logam, bes
atau logam karbonat (rujuk halaman 121)
Acid does not show acidic properties – Acid will remain in the form of molecules in two conditions:
without water or dissolved in organic molekul
solvent. Explain. Asid akan kekal dalam bentuk dalam dua keadaan:
Asid tidak menunjukkan sifat berasid (a) Without the presence of water for example dry hydrogen chloride gas and *glacial ethanoic
tanpa air atau tanpa dilarutkan dalam acid. / Tanpa kehadiran air contohnya gas hidrogen klorida kering dan *asid etanoik glasial.
pelarut organik. Terangkan. (b) Acid is dissolved in *organic solvent for example solution of hydrogen chloride in
methylbenzene and ethanoic acid in propanone. / Asid dilarutkan dalam *pelarut organik
contohnya larutan hidrogen klorida dalam metilbenzena dan asid etanoik dalam propanone.
* Glacial ethanoic is pure ethanoic acid / Etanoik glasial adalah asid etanoik yang tulen
* Organic solvent is covalent compound that exist as liquid at room temperature such as
propanone, methylbenzene and trichloromethane
Pelarut organik adalah sebatian kovalen yang wujud sebagai cecair pada suhu bilik seperti
propanone, metilbenzena dan triklorometana

Example 1: Hydrochloric chloride gas dissolved in propanone and in water.

Contoh 1: Gas hidrogen klorida terlarut dalam propanon dan dalam air.
Hydrogen chloride gas dissolved in propanone Hydrogen chloride gas dissolved in water
Gas hidrogen klorida terlarut dalam propanon Gas hidrogen klorida terlarut dalam air
Propanone Water
Propanon Air
Hydrogen chloride molecules in propanone do not ionise . Hydrogen chloride molecule in water ionises to hydrogen ion
mengion and chloride ion:
Molekul hidrogen klorida dalam propanon tidak .
Molekul hidrogen klorida dalam air mengion kepada ion
hidrogen dan ion klorida:
HCl(aq/ak) ➝ H+(aq/ak) + Cl–(aq/ak)
Example 2: Reaction between zinc powder with hydrogen chloride in propanone and hydrogen chloride in water.
Contoh 2: Tindak balas antara serbuk zink dengan hidrogen klorida dalam propanon dan hidrogen klorida dalam air.
Zinc powder with hydrogen chloride in propanone Zinc powder with hydrogen chloride in water
Serbuk zink dengan hidrogen klorida dalam propanon Serbuk zink dengan hidrogen klorida dalam air
Hydrogen chloride gas dissolved Hydrogen chloride gas

in propanone dissolved in water
Gas hidrogen klorida dilarutkan Gas hidrogen klorida
dilarutkan dalam air
UNIT
dalam propanon
6
Zinc powder
Zinc powder Serbuk zink
Serbuk zink
– No bubbles. – Bubbles are released.

– Hydrogen chloride in propanone does not react with zinc. – Hydrogen chloride in water react with zinc.
– Hydrogen chloride molecules in propanone do not ionise. Hydrogen ionises
– Hydrogen chloride molecule in water . Hydrogen
chloride exist as molecule only, there are no hydrogen ions ions present.
present.
– Hydrogen chloride in water (hydrochloric acid) shows acidic
– Hydrogen chloride in propanone does not show acidic properties.
properties.
– Tiada gelembung gas.
– Gelembung gas dibebaskan.
– Hidrogen klorida dalam propanon tidak bertindak balas dengan
– Hidrogen klorida dalam air bertindak balas dengan zink.
zink.
– Molekul hidrogen klorida dalam propanon tidak mengion. Hidrogen – Molekul hidrogen klorida dalam air mengion . Ion
molekul hidrogen hadir.

klorida wujud sebagai sahaja, tiada ion hidrogen
– Hidrogen klorida dalam air (asid hidroklorik) menunjukkan sifat
hadir.
berasid.
– Hidrogen klorida dalam propanon tidak menunjukkan sifat asid.

Example 3: Glacial ethanoic acid and ethanoic asid dissolved in water.

Contoh 3: Asid etanoik glasial dan asid etanoik dilarutkan dalam air.
Glacial ethanoic acid Ethanoic acid dissolved in water

Asid etanoik glasial Asid etanoik dilarutkan dalam air
Water
Air
Glacial ethanoic acid molecules do not ionise . – Ethanoic acid molecules ionise partially in water to produce
hydrogen ion:
– Glacial ethanoic acid exist as molecule only, no hydrogen ions
CH3COOH (aq/ak) CH3COO– (aq/ak) + H+ (aq/ak)
present:
(i) Glacial ethanoic acid does not react with metal, base or – Hydrogen ions are present.
metal carbonate. (i) Ethanoic acid react with metal, base or metal
does not carbonate.
(ii) Glacial ethanoic acid turn blue litmus paper to
red. (ii) Ethanoic acid turn blue litmus paper to red .
– There are no free moving ions, glacial ethanoic acid cannot – There are free moving ions, ethanoic acid can conduct electricity
conduct electricity (non electrolyte). (electrolyte).
Molekul asid etanoik glasial tidak mengion . – Molekul asid etanoik mengion separa dalam air untuk
molekul menghasilkan ion hidrogen:
– Asid etanoik glasial wujud sebagai sahaja, tiada ion
hidrogen hadir: CH3COOH (ak) CH3COO– (aq/ak) + H+ (ak)
(i) Asid etanoik glasial tidak bertindak balas dengan – Ion hidrogen hadir.
logam, bes atau logam karbonat. bertindak balas
(i) Asid etanoik dengan logam, bes atau logam
(ii) Asid etanoik glasial tidak menukarkan kertas litmus karbonat.
biru kepada merah. biru
(ii) Asid etanoik menukarkan kertas litmus kepada
– Tiada ion bebas bergerak , asid etanoik glasial tidak dapat merah .
mengalirkan arus elektrik (bukan elektrolit).
6
– Terdapat ion bebas bergerak , asid etanoik dapat mengalirkan
UNIT
arus elektrik (elektrolit).
Role of Water and Properties of Alkali / Peranan Air dan Sifat Alkali
How do you explain the role of water in the formation of dissolves ionises
Alkali and in water to produce hydroxide ions.
hydroxide ion which cause alkaline properties?
Bagaimanakah anda menerangkan peranan air dalam Alkali larut dan mengion dalam air untuk menghasilkan ion
pembentukan ion hidroksida yang menyebabkan sifat hidroksida.
kealkalian?
Alkaline does not show alkaline properties without water or Without water or in organic solvents, no hydroxide ions are produced, so the
dissolved in organic solvent. Explain. not shown
alkaline properties are .
Alkali tidak menunjukkan sifat alkali tanpa air atau dilarutkan
dalam pelarut organik. Terangkan. Tanpa air atau dalam larutan organik, tiada ion hidroksida dihasilkan, oleh itu
sifat alkali tidak ditunjukkan .

Example 1: Sodium hydroxide without water and sodium hydroxide dissolved in water.
Contoh 1: Natrium hidroksida tanpa air dan natrium hidroksida dilarutkan dalam air.
Solid sodium hydroxide without water Sodium hydroxide dissolved in water (sodium hydroxide solution)
Pepejal natrium hidroksida tanpa air Natrium hidroksida dilarutkan dalam air (larutan natrium hidroksida)
Water
Air
– Sodium ions and hydroxide ions are attracted by strong electrostatic – Sodium hydroxide ionise in water to produce hydroxide ion.
force in solid sodium hydroxide. NaOH (aq/ak) ➝ Na+ (aq/ak) + OH– (aq/ak)
– Sodium hydroxide do not ionise to hydroxide ion. – Hydroxide ions are present:
(i) Solid sodium hydroxide does not react with ammonium (i) Sodium hydroxide solution reacts with acid and ammonium
salt. salt.
(ii) Solid sodium hydroxide does not turn red litmus (ii) Sodium hydroxide solution turns blue litmus paper to
paper to blue . red .
– There are no free moving ions, solid sodium hydroxide – There are free moving ions, sodium hydroxide solution
cannot conduct electricity (non electrolyte). can conduct electricity (electrolyte).
– Ion natrium dan ion hidroksida ditarik oleh daya elektrostatik yang – Natrium hidroksida mengion dalam air menghasilkan ion hidroksida.
kuat dalam pepejal natrium hidroksida. NaOH (ak) ➝ Na+ (ak) + OH– (ak)
– Natrium hidroksida tidak mengion kepada ion hidroksida. – Ion hidroksida hadir:
(i) Pepejal natrium hidroksida tidak bertindak balas (i) Larutan natrium hidroksida bertindak balas dengan asid
dengan garam ammonia. dan garam ammonia.
(ii) Pepejal natrium hidroksida tidak menukarkan kertas (ii) Larutan natrium hidroksida menukarkan kertas litmus
merah biru biru kepada merah .
litmus kepada
bebas bergerak , pepejal natrium hidroksida – Terdapat ion bebas bergerak , larutan natrium hidroksida
– Tiada ion
tidak dapat dapat mengalirkan arus elektrik (elektrolit).
mengalirkan arus elektrik (bukan elektrolit).
Example 2: Ammonia gas dissolved in propanone and ammonia dissolved in water.

Contoh 2: Gas ammonia dilarutkan dalam propanon dan ammonia dilarutkan dalam air.
Ammonia gas dissolved in propanone Ammonia gas dissolved in water
Gas ammonia dilarutkan dalam propanon Gas ammonia dilarutkan dalam air
UNIT
6
Propanone
Propanon Water
Air
– Ammonia molecules in propanone do not ionise . – Ammonia molecules ionise partially in water to produce
– Ammonia in propanone exist as molecule only, no hydroxide hydroxide ions.
ions present. NH3 (g) + H2O (l) NH4+(aq) + OH– (aq)
does not – Hydroxide ions are present.
(i) Ammonia in propanone react with ammonium
(i) Ammonia aqueous reacts with acid and ammonium salt.
salt.
does not (ii) Ammonia aqueous turns red litmus paper to
(ii) Ammonia in propanone turn red litmus paper to
blue. blue .
– There are no free moving ions, Ammonia in propanone – There are free moving ions, ammonia aqueous can conduct
cannot conduct electricity (non electrolyte). electricity (electrolyte).
mengion – Molekul ammonia mengion separa dalam air untuk
– Molekul ammonia dalam propanon tidak .
menghasilkan ion hidroksida.
– Ammonia dalam propanon hanya wujud sebagai molekul
, NH3 (g) + H2O (c) NH4+(ak) + OH– (ak)
tiada ion hidroksida hadir.
– Ion hidroksida hadir.
(i) Ammonia dalam propanon tidak bertindak balas
(ii) Ammonia akueus bertindak balas dengan asid dan
dengan garam ammonia.
garam ammonia.
(ii) Ammonia dalam propanon tidak menukar kertas
(ii) Ammonia akueus menukarkan kertas litmus merah
litmus merah kepada biru.
kepada biru .
– Tiada ion bebas bergerak , ammonia dalam propanon
– Terdapat ion bebas bergerak , ammonia akueus dapat
tidak dapat mengalirkan arus elektrik (bukan elektrolit).
mengalirkan arus elektrik (elektrolit).

Role of Water in Showing the Properties of Acid and Alkali
Peranan Air dalam Menunjukkan Sifat Asid dan Alkali
Acid /Alkali dissolve in water Acid /Alkali without water or in organic solvent
Asid /Alkali larut dalam air Asid/alkali tanpa air atau pelarut organik
Acid Alkali Acid Alkali

Asid Alkali Asid Alkali
1 Acid dissolves and ionises in 1 Alkali dissolves and ionises in 1 Acid remains in the form of 1 Alkali does not ionise without
water to form hydrogen ions. water to form hydroxide ions. molecule without water or in water or in organic solvent. There
Asid larut dan mengion dalam Alkali larut dan mengion dalam organic solvent. There are no are no hydroxide ions present
air membentuk ion hidrogen. air membentuk ion hidroksida. hydrogen ions present. Alkali tidak mengion tanpa air
Example / Contoh : Example / Contoh : Asid kekal dalam bentuk molekul atau dalam pelarut organik.
HCl (aq/ak) H+ (aq/ak) + NaOH (aq/ak) Na+ (aq/ak ) tanpa air atau dalam pelarut Tiada ion hidroksida yang hadir
Cl– (aq/ak) – organik. Tiada ion hidrogen 2 Without the presence of hydroxide
+ OH (aq/ak)
2 The presence of hydrogen ions 2 The presence of hydroxide ions yang hadir. ion, alkali does not show its
enable acid to show its acidic enable alkali to show its alkaline 2 Without the presence of hydrogen alkali properties: / Ketiadaan ion
properties: properties: ion, acid does not show its acidic hidroksida menyebabkan ia tidak
Kehadiran ion hidrogen Kehadiran ion hidroksida properties: / Ketiadaan ion menunjukkan sifat alkali:
129
menyebabkan asid menunjukkan menyebabkan alkali menunjukkan hidrogen menyebabkan ia tidak (a) It does not change red
sifat keasidannya: sifat kealkaliannya: menunjukkan sifat asid: litmus paper to blue / Ia
(a) It changes blue litmus (a) It changes red litmus paper (a) It does not change blue tidak menukarkan warna
paper to red to blue litmus paper to red kertas litmus merah ke biru
Ia menukarkan warna Ia menukarkan warna Ia tidak menukarkan warna (b) Its pH value is 7
kertas litmus biru ke merah kertas litmus merah ke biru kertas litmus biru ke merah Nilai pHnya adalah 7
(b) Its pH value is less than 7 (b) Its pH value is more than 7 (b) Its pH value is 7 (c) It does not react with acid
Nilai pHnya kurang dari 7 Nilai pHnya lebih dari 7 Nilai pHnya adalah 7 and ammonium salt
(c) It reacts with metal, base/ (c) It reacts with acid and (c) It does not react with Ia tidak bertindak balas
alkali and metal carbonate ammonium salt metal, base/alkali and metal dengan garam ammonium
Ia bertindak balas dengan Ia bertindak balas dengan carbonate / Ia tidak bertindak dan asid
logam, bes/alkali dan asid dan garam ammonium balas dengan logam, bes/
logam karbonat alkali dan logam karbonat
They conduct electricity because there are free moving ions They do not conduct electricity because there are no free moving ions
Mereka mengalirkan arus elektrik kerana ada ion-ion yang bebas bergerak Mereka tidak mengalirkan arus elektrik kerana tiada ion-ion yang bebas bergerak
• organic solvent is covalent compound that exists as liquid at room
temperature such as propanone, methylbenzene and trichloromethane
pelarut organik ialah sebatian kovalen yang wujud dalam bentuk cecair pada
suhu bilik seperti propanon, metilbenzena dan triklorometana
© Nilam Publication Sdn. Bhd.

UNIT 6
Exercise / Latihan
1 The diagram below shows the apparatus set-up to investigate the role of water and other solvent in showing the properties of
acid and the observations made from the investigation.
Rajah di bawah menunjukkan susunan radas untuk mengkaji peranan air atau pelarut lain dalam menunjukkan sifat asid serta
pemerhatian yang dibuat.
Experiment / Eksperimen I II
Set-up of apparatus
Susunan radas
Hydrochloric acid in water Hydrogen chloride in tetrachloromethane

Asid hidroklorik dalam air Hidrogen klorida dalam tetraklorometana
Magnesium ribbon Magnesium ribbon

Pita magnesium Pita magnesium
Observation • Bubbles of colourless gas are released • No bubble of gas

Pemerhatian Gelembung gas tak berwarna dibebaskan Tiada gelembung gas
• Magnesium ribbon dissolves
Pita magnesium larut
(a) What is meant by acid?

Apakah yang dimaksudkan dengan asid?
Acid is a chemical substance which ionises in water to produce hydrogen ion.
Asid adalah sebatian kimia yang mengion di dalam air menghasilkan ion hidrogen.
(b) (i) Name the gas released in Experiment I.

Namakan gas yang terbebas dalam Eksperimen I.
Hydrogen gas / Gas hidrogen
(ii) Write the chemical equation for the formation of the bubbles in Experiment I.
Tulis persamaan kimia untuk pembentukan gelembung gas dalam Eksperimen I.
Mg + 2HCl MgCl2 + H2
(iii) Write the ionic equation for the chemical equation in (b)(ii).
UNIT
Tulis persamaan ion untuk persamaan kimia dalam (b)(ii).

Mg + 2H+ Mg2+ + H2
6
(c) Compare observation in Experiment I and Experiment II. Explain your answer.
– Hydrochloric acid in water in Experiment I reacts with magnesium.
– Hydrogen chloride in tetrachloromethane in Experiment II does not react with magnesium.
– Hydrochloric acid in water ionises to H+: HCl H+ + Cl–
– H+ ions react with magnesium atom to produce hydrogen molecule: Mg + 2H+ Mg2+ + H2
– Hydrogen chloride in tetrachloromethane remains in the form of molecule . No hydrogen ion present.
Bandingkan pemerhatian dalam Eksperimen I dan Eksperimen II. Terangkan jawapan anda.
– Asid hidroklorik dalam air dalam Eksperimen I bertindak balas dengan magnesium.
– Hidrogen klorida dalam tetraklorometana dalam Eksperimen II tidak bertindak balas dengan magnesium.
– Asid hidroklorik dalam air mengion kepada ion H+: HCl H+ + Cl–
– Ion H+ bertindak balas dengan atom magnesium untuk menghasilkan molekul hidrogen: Additional Questions
Soalan Tambahan
Mg + 2H+ Mg2+ + H2
– Hidrogen klorida dalam tetraklorometana kekal dalam bentuk molekul . Tiada ion
hidrogen hadir.

Experiment to Show That the Presence of Water is Essential for the Acid and Alkali to Show the Acidity and Alkaline Properties
Aim : To show that water is needed for an acid to show its acidic properties. Aim : To show that water is needed for an alkali to show its alkaline properties.
Problem statement : Does an acid need water to show its acidic properties? Problem statement : Does an alkali need water to show its alkaline properties?
Manipulated variable : Presence of water and propanone Manipulated variable : Presence of water
Responding variable : Color change of blue litmus paper Responding variable : Colour change of red litmus paper
Constant variable : Glacial ethanoic acid Constant variable : Barium hydroxide
Hypothesis : Glacial ethanoic acid and glacial ethanoic acid in propanone do not Hypothesis : Barium hydroxide without water does not change colour of red litmus
shows acidic properties / do not change blue litmus paper to red. Glacial paper / does not show alkaline properties. Barium hydroxide added with
ethanoic acid in water shows acidic properties / changes blue litmus water changes red litmus paper to blue / shows alkaline properties.
paper to red. Materials : Barium hydroxide, water, red litmus paper
Materials : Propanone, water, glacial ethanoic acid and blue litmus paper Apparatus : Watch glass, dropper
Apparatus : Test tube, dropper
Red litmus paper
Glacial ethanoic
acid Glacial ethanoic Glacial ethanoic Barium hydroxide
acid + water acid + water
Blue litmus paper Blue litmus paper Blue litmus paper
I II III
131
Procedure:
Procedure:
1 One spatula of dry barium hydroxide powder is placed in a dry watch glass.
1 Three test tubes are labelled and placed on a test tube rack.
2 A piece of dry red litmus paper is dipped into the dry barium hydroxide powder.
2 About 1 cm3 of glacial ethanoic acid is poured into each test tube.
3 Colour change of red litmus paper is observed and recorded.
3 About 1 cm3 distilled water is added to test tube II and the mixture is shaken.
4 A few drops of water are added to dissolve dry barium hydroxide powder in the
4 About 1 cm3 of propanone is added to test tube III and the mixture is shaken.
watch glass.
5 A piece of dry blue litmus paper is dipped into each test tube.
5 Colour change of red litmus paper is observed and recorded.
6 Any changes are observed and recorded.
Observation:
Observation:
Test tube Effect on blue litmus paper Inference
Barium hydroxide Effect on red litmus paper Inference
Glacial ethanoic acid does not show
Glacial ethanoic acid No change
acidic property Dry barium hydroxide does not show
Without water No change
alkaline property
Aqueous solution of Aqueous solution of ethanoic acid
Gas bubbles are released
ethanoic acid shows acidic property
Aqueous solution of barium hydroxide
Ethanoic acid in Ethanoic acid in propanone does not Aqueous solution Red litmus paper turns blue
No change shows alkaline property
propanone show acidic property
accepted Conclusion: Hypothesis is accepted .

Conclusion: Hypothesis is .

UNIT 6
6 UNIT
Eksperimen untuk Menunjukkan Kehadiran Air adalah Penting untuk Asid dan Alkali Menunjukka Sifat Keasidan dan Alkali
Tujuan : Untuk menunjukkan air diperlukan oleh asid untuk menunjukkan sifat Tujuan : Untuk menunjukkan air diperlukan oleh alkali untuk menunjukkan sifat
keasidannya. kealkaliannya.
Pernyataan masalah : Adakah asid memerlukan air untuk menunjukkan sifat Pernyataan masalah : Adakah alkali memerlukan air untuk menunjukkan sifat
keasidannya? kealkaliannya?
Pemboleh ubah dimanipulasikan : Kehadiran air dan propanon Pemboleh ubah dimanipulasikan : Kehadiran air

Pemboleh ubah bergerak balas : Perubahan warna kertas litmus biru Pemboleh ubah bergerak balas : Perubahan warna kertas litmus merah
Pemboleh ubah dimalarkan : Asid etanoik glasial Pemboleh ubah dimalarkan : Barium hidroksida
Hipotesis : Asid etanoik glasial dan asid etanoik glasial dalam propanon tidak Hipotesis : Barium hidroksida tanpa air tidak menukarkan warna kertas litmus merah /
menunjukkan sifat keasidan / tidak menukarkan warna kertas litmus biru tidak menunjukkan sifat alkali. Barium hidroksida ditambah dengan air
kepada merah. Asid etanoik glasial dalam air menunjukkan sifat keasidan / menukar warna kertas litmus merah kepada biru / menunjukkan sifat
menukarkan kertas litmus biru kepada merah. alkali.
Bahan : Propanon, air, asid etanoik glasial dan kertas litmus biru Bahan : Barium hidroksida, air, kertas litmus merah
Radas : Tabung uji, penitis Radas : Piring kaca, penitis
Kertas litmus merah
Asid etanoik
glasial Asid etanoik Asid etanoik glasial
glasial + Air + Propanon Barium hidroksida
Kertas litmus biru Kertas litmus biru Kertas litmus biru
132
I II III
Prosedur:
Prosedur: 1 Satu spatula serbuk barium hidroksida kering diletakkan dalam sebuah piring
1 Tiga tabung uji dilabelkan dan diletakkan pada rak tabung uji. kaca jernih.
2 1 cm3 asid etanoik glasial dituang ke dalam setiap tabung uji. 2 Sekeping kertas litmus merah kering dicelup ke dalam serbuk barium hidroksida
3 1 cm3 air suling ditambah kepada tabung uji II dan campuran itu digoncang. kering.
4 1 cm3 propanon ditambah kepada tabung uji III dan campuran digoncang. 3 Perubahan warna kertas litmus merah diperhatikan dan direkodkan.
5 Sekeping kertas litmus biru kering dicelup ke dalam setitap tabung uji. 4 Beberapa titis air ditambah untuk melarutkan serbuk barium hidroksida kering
6 Sebarang perubahan diperhatikan dan direkodkan. dalam piring kaca.
5 Perubahan warna kertas litmus merah diperhatikan dan direkodkan.
Pemerhatian:
Tabung uji Kesan pada kertas litmus biru Inferens Pemerhatian:
Asid etanoik Asid etanoik glasial tidak menunjukkan Tabung uji Kesan pada kertas litmus merah Inferens
Tiada perubahan
glasial sifat keasidan
Barium hidroksida kering tidak
Tanpa air Tiada perubahan
Larutan akueus Larutan akueus asid etanoik menunjukkan sifat alkali
Kertas litmus biru bertukar merah
asid etanoik menunjukkan sifat keasidan
Larutan akueus barium hidroksida
Larutan akueus Kertas litmus merah bertukar biru
Asid etanoik dalam Asid etanoik dalam propanon tidak menunjukkan sifat kealkalian
Tiada perubahan
propanon menunjukkan sifat keasidan
Kesimpulan: Hipotesis diterima .
Kesimpulan: Hipotesis diterima .
The Strength of Acid and Alkali / Kekuatan Asid dan Alkali
What is meant by strong (a) A strong acid is an acid that ionises completely in water to produce high concentration of hydrogen
acid and weak acid? Explain ion, H+.
with examples. Asid kuat ialah asid yang mengion sepenuhnya dalam air menghasilkan kepekatan ion hidrogen, H+
Apakah yang dimaksudkan yang tinggi.
dengan asid kuat dan asid
lemah? Terangkan dengan Example / Contoh:
contoh. Hydrochloric acid is a strong acid ionises completely in water to produce high concentration of hydrogen ions
and chloride ions,
Asid hidroklorik adalah asid kuat mengion sepenuhnya dalam air untuk menghasilkan kepekatan ion hidrogen
yang tinggi dan ion klorida,
HCl (aq/ak) H+ (aq/ak) + Cl– (aq/ak)
Hydrochloric acid ionises completely to

produce high concentration of hydrogen
ions, H+
Water Asid hidroklorik mengion sepenuhnya
Air untuk menghasilkan kepekatan ion
hidrogen, H+ yang tinggi
Other examples of strong acid:

Contoh lain asid kuat:
Strong acid Ionisation equation Particles present

Asid kuat Persamaan pengionan Zarah yang hadir
Nitric acid, HNO3 H+ and Cl–
HNO3(aq/ak) H+ (aq/ak) + NO3– (aq/ak)
Asid nitrik, HNO3 H+ dan Cl–
Sulphuric acid, H2SO4 H+ and SO42–
H2SO4 (aq/ak) 2H+ (aq/ak) + SO42– (aq/ak)
Asid sulfurik, H2SO4 H+ dan SO42–
(b) A weak acid is an acid that partially ionises in water to produce low concentration of hydrogen ion, H+.
Asid lemah ialah asid yang mengion separa dalam air menghasilkan kepekatan ion hidrogen, H+ yang
rendah.
6
Example / Contoh:
UNIT
Ethanoic acid is a weak acid ionises partially in water to produce low concentration of hydrogen ions and
ethanoate ions,
Asid etanoik adalah asid lemah mengion separa dalam air untuk menghasilkan kepekatan ion hidrogen yang
rendah dan ion etanoat,
CH3COOH (aq/ak) H+ (aq/ak) + CH3COO– (aq/ak)
An aqueous solution ethanoic acid ionises partially to

produce low concentration of hydrogen ions, H+. The
Water majority remains as molecules, CH3COOH.
Air Suatu larutan akueus asid etanoik mengion separa
untuk menghasilkan kepekatan ion hidrogen H+ yang
rendah. Majoriti kekal sebagai molekul CH3COOH.
Other example of weak acid:

Contoh lain asid lemah:
Weak acid Ionisation equation Particles present

Asid lemah Persamaan pengionan Zarah yang hadir
Carbonic acid, H2CO3 H2CO3, H+ and CO32–

H2CO3 (aq/ak) 2H+ (aq/ak) + CO32– (aq/ak)
Asid karbonik, H2CO3 H2CO3, H+ dan CO32–

What is meant by strong (a) A strong alkali is an alkali that ionises completely in water to produce high concentration of hydroxide
alkali and weak alkali? ion, OH–.
Explain with examples. Alkali kuat ialah alkali yang mengion sepenuhnya dalam air menghasilkan kepekatan ion hidroksida,
Apakah yang dimaksudkan OH– yang tinggi.
dengan alkali kuat dan alkali
lemah? Terangkan dengan Example / Contoh:
contoh. Sodium hydroxide solution is a strong alkali ionises completely in water to produce high concentration of
hydroxide ions and sodium ions:
Natrium hidroksida adalah alkali kuat mengion sepenuhnya dalam air untuk menghasilkan kepekatan ion
hidroksida yang tinggi dan ion natrium:
NaOH (aq/ak) Na+ (aq/ak) + OH– (aq/ak)
All sodium hydroxide ionises completely to produce high

concentration of hydroxide ion
Water Kesemua natrium hidroksida mengion sepenuhnya untuk
Air menghasilkan kepekatan ion hidroksida yang tinggi
Other examples of strong alkali:

Contoh lain alkali kuat:
Strong alkali Ionisation equation Particles present

Alkali kuat Persamaan pengionan Zarah yang hadir
Potassium hydroxide, KOH K+ and OH–

KOH (aq/ak) K+ (aq/ak) + OH– (aq/ak)
Kalium hidroksida, KOH K+ dan OH–
Barium hydroxide, Ba(OH)2 Ba2+ and OH–

Ba(OH)2 (aq/ak) Ba2+ (aq/ak) + 2OH– (aq/ak)
Barium hidroksida, Ba(OH)2 Ba2+ dan OH–
(b) A weak alkali is an alkali that partially ionises in water to produce low concentration of hydroxide ion,
OH–.
Alkali lemah ialah alkali yang mengion separa dalam air menghasilkan kepekatan ion hidroksida, OH– yang
rendah.
UNIT
Example / Contoh:
Ammonia aqueous is a weak alkali ionises partially in water to produce low concentration of hydroxide ions:
Ammonia akueus adalah alkali lemah mengion separa dalam air untuk menghasilkan ion hidroksida yang
6
rendah:
NH3 (g) + H2O (l/ce) NH4+ (aq/ak) + OH– (aq/ak)
An aqueous ammonia ionizes partially to produce low concentration

of hydroxide ions, OH– and ammonium ions, NH4+. The majority
Water remains as ammonia molecules, NH3
Air Suatu larutan akueus ammonia mengion separa untuk menghasilkan
kepekatan ion hidroksida, OH– yang rendah dan ion ammonium,
NH4+. Majoriti kekal sebagai molekul ammonia, NH3.

Complete the following To Compare the Acid and Base/Alkali
MEANING : MEANING :
Acid is a chemical substance which ionises in • Base is a chemical substance that reacts
water to produce hydrogen ion. with acid to produce salt and water only.
CHARACTERISTICS : CHARACTERISTICS :
Example : • Most bases are metal oxide or metal hydroxide
1. Change blue litmus 1. Change red litmus
HCl (aq) → H+ (aq) + Cl– (aq) Example : CuO, MgO, Pb(OH)2
paper to red paper to blue
Hydrochloric acid → Hydrogen ion + Chloride ion • Alkali is a base that is soluble in water and
2. pH is less than 7 2. pH is more than 7
sour ionises to hydroxide ion.
3. Taste 3. Taste slippery
Example:
Sodium hydroxide dissolves in water and
ionises to hydroxide ion.
+ –
NaOH (aq) → Na (aq) + OH (aq)
CHEMICAL PROPERTIES : CHEMICAL PROPERTIES :

1. Acid + Metal → Salt + Hydrogen Acid + Base / Alkali Base / 1. Base/alkali + Ammonium salt →
Acid
➝ Salt + Water Alkali Salt + Water + Ammonia gas
135
2. Acid + Metal carbonate → Salt + 2. Base/alkali + Acid → Salt + Water
Water + Carbon dioxide
3. Acid + Base/alkali → Salt + Water 3. Base/alkali + Metal ion → Metal
hydroxide
STRONG ACID & WEAK ACID : STRONG ALKALI & WEAK ALKALI :
(a) A strong acid is an acid that ionises completely in water (a) A strong alkali is an alkali that ionises completely in water to
to produce high concentration of hydrogen ion, H+ produce high concentration of hydroxide ion, OH-
Example: Example:
(i) Hydrochloric acid : HCl (aq) → H+ (aq) + Cl– (aq) (i) Sodium hydroxide: NaOH (aq) → Na+ (aq) + OH– (aq)
(ii) Nitric acid : HNO3 (aq) → H+ (aq) + NO3– (aq) (ii) Potassium hydroxide: KOH (aq) → K+ (aq) + OH– (aq)
+ 2–
(iii) Sulphuric acid : H2SO4 (aq) → 2H (aq) + SO4 (aq) (b) A weak alkali is an alkali that partially ionises in water to
(b) A weak acid is an acid that partially ionises in water
produce low concentration of hydroxide ion, OH–
+
to produce low concentration of hydrogen ion, H
Example:
Example: NH4+ (aq) + OH– (aq)
– + Ammonia solution : NH3 (g) + H2O (l)
Ethanoic acid : C
H3COOH (aq) CH3COO (aq) + H (aq)

UNIT 6
6 UNIT
Lengkapkan yang Berikut untuk Membandingkan Asid dan Bes/Alkali
MAKSUD : MAKSUD :
Asid ialah bahan kimia yang mengion dalam • Bes ialah sejenis bahan kimia yang bertindak
air menghasilkan ion hidrogen. CIRI-CIRI : CIRI-CIRI : balas dengan asid menghasilkan garam dan air
Contoh : 1. Menukarkan warna kertas 1. Menukarkan warna kertas sahaja.
HCl (ak) → H+ (ak) + Cl– (ak) biru merah

litmus kepada litmus kepada • Kebanyakan bes ialah oksida logam atau hidroksida
merah biru logam.

Asid hidroklorik → ion hidrogen + ion klorida
2. pH adalah kurang dari 7 2. pH adalah lebih dari 7 Contoh : CuO, MgO, Pb(OH)2
3. Rasa masam 3. Licin bes yang larut dalam air dan
• Alkali ialah
mengion kepada ion hidroksida.
• Natrium hidroksida larut dalam air dan mengion
kepada ion hidroksida.
NaOH (ak) → Na+ (ak) + OH– (ak)

SIFAT KIMIA : SIFAT KIMIA :

Asid + Bes / Alkali Bes /
1. Asid + Logam → Garam + Hidrogen Asid 1. Bes/alkali + Garam ammonium →
➝ Garam + Air Alkali Garam + Air + Gas ammonia
136
2. Asid + Karbonat logam → Garam + 2. Bes/alkali + Asid + → Garam + Air
Air + Karbon dioksida
3. Asid + Bes/alkali → Garam + Air 3. Bes/alkali + Ion logam → Hidroksida
logam
ASID KUAT DAN ASID LEMAH : ALKALI KUAT DAN ALKALI LEMAH :
mengion sepenuhnya (a) Alkali kuat ialah alkali yang mengion sepenuhnya dalam air
(a) Asid kuat ialah asid yang dalam air
kepekatan ion hidrogen, H+ yang tinggi. kepekatan ion hidroksida, OH– yang tinggi.
menghasilkan menghasilkan
Contoh: Contoh:
(i) Asid hidroklorik : HCl (ak) → H+ (ak) + Cl– (ak) Na+ (ak) + OH– (ak)
(i) Natrium hidroksida : NaOH (ak) →
(ii) Asid nitrik : HNO3 (ak) → H+ (ak) + NO3– (ak) K+ (ak) + OH– (ak)
(ii) Kalium hidroksida : KOH (ak) →
(iii) Asid sulfurik : H2SO4 (ak) → 2H+ (ak) + SO42– (ak)
sebahagiannya mengion
sebahagiannya mengion (b) Alkali lemah ialah alkali yang dalam
(b) Asid lemah ialah asid yang dalam –
+ air menghasilkan kepekatan ion hidroksida, OH yang rendah
air menghasilkan kepekatan ion hidrogen, H yang rendah
Contoh:
Contoh: NH4+ (ak) + OH– (ak)
– + Larutan ammonia : N
H3 (g)+ H2O (l)
Asid etanoik : CH3COOH (ak) CH3COO (ak) + H (ak)
Concentration of Acid and Alkali / Kepekatan Asid dan Alkali
What is a solution? A solution is a homogeneous mixture formed when a solute is dissolved in a solvent. For example copper(II)
Apakah larutan? sulphate solution is prepared by dissolving copper(II) sulphate powder (solute) in water (solvent).
Larutan adalah campuran homogen yang terbentuk apabila bahan larut dilarutkan dalam pelarut. Contohnya
larutan kuprum(II) sulfat disediakan dengan melarutkan serbuk kuprum(II) sulfat (bahan larut) di dalam air
(pelarut).
What is concentration? Concentration of a solution is the quantity of solute in a given volume of solution which is usually 1 dm3
Apakah kepekatan? of solution. / Kepekatan sesuatu larutan ialah kuantiti bahan terlarut dalam isi padu larutan yang tertentu,
biasanya berisi padu 1 dm3 larutan.
(a) Mass of solute in gram per 1 dm3 solution, g dm–3.
Jisim bahan larut dalam gram bagi setiap 1 dm3 larutan, g dm–3.
Concentration of solution (g dm–3) Mass of solute in gram (g) / Jisim bahan larut dalam gram (g)
Kepekatan larutan (g dm–3) =
Volume of solution (dm3) / Isi padu larutan (dm3)
(b) Number of moles of solute in 1 dm3 solution, mol dm–3.

Bilangan mol bahan larut dalam 1 dm3 larutan, mol dm–3.
Concentration of solution (mol dm–3) Mass mole of solute (mol) / Bilangan mol bahan larut (mol)
Kepekatan larutan (mol dm–3) =
Volume of solution (dm3) / Isi padu larutan (dm3)
What is molarity? The concentration in mol dm–3 is called molarity or molar concentration. The unit mol dm–3 can be represented
Apakah kemolaran? by ‘M’. / Kepekatan dalam mol dm–3 dipanggil sebagai kemolaran atau kepekatan molar. Unit mol dm–3 boleh
diwakili dengan ‘M’.
What is the relationship

between number of moles Molarity Number of mole of solute (mol) / Bilangan mol bahan larut (mol)
=
with molarity and volume of Kemolaran Volume of solution (dm3) / Isi padu larutan (dm3)
solution?
Apakah hubungan antara Number of mole of solute (mol) = Molarity × Volume (dm3)
bilangan mol dengan Bilangan mol bahan larut (mol) Kemolaran × Isi padu (dm3)
kemolaran dan isi padu n = MV
larutan? Mv
n =
1 000
n = Number of moles of solute / Bilangan mol bahan terlarut

M = Concentration in mol dm–3 (molarity) / Kepekatan dalam mol dm–3 (kemolaran)
V = Volume of solution in dm3 / Isi padu larutan dalam dm3
6
v = Volume of solution in cm3 / Isi padu larutan dalam cm3
UNIT
Can concentration in The concentration of a solution can be converted from mol dm–3 to g dm–3 and vice versa.
mol dm–3 be converted to Kepekatan larutan boleh ditukar daripada mol dm–3 kepada g dm–3 dan sebaliknya.
g dm–3 and vice versa? × molar mass of the solute / jisim molar bahan terlarut
Bolehkah kepekatan dalam
mol dm–3 ditukar kepada mol dm–3 g dm–3
g dm–3 dan sebaliknya? ÷ molar mass of the solute / jisim molar bahan terlarut
How to solve numerical Example / Contoh:

problems involving molarity What is the concentration of the following solution in g dm–3 and mol dm–3?
of acid and alkali? Apakah kepekatan larutan berikut dalam g dm–3 dan mol dm–3?
Bagaimanakah untuk (a) 10 g sodium hydroxide, NaOH in 500 cm3 solution. / 10 g natrium hidroksida, NaOH dalam larutan 500 cm3.
menyelesaikan (b) 0.5 mol potassium hydroxide, KOH in 2.5 dm3 solution.
permasalahan berangka Kalium hidroksida, KOH 0.5 mol dalam larutan 2.5 dm3.
melibatkan kemolaran asid Solution / Penyelesaian :
dan alkali? 500 cm3
(a) Volume of solution / Isi padu larutan = ———–—— = 0.5 dm3
1 000
10 g
Concentration of solution / Kepekatan larutan = ———–—— = 20 g dm–3
0.5 dm3
Relative formula mass of NaOH / Jisim formula relatif NaOH = 23 + 16 + 1 = 40,
molar mass of NaOH / jisim molar NaOH = 40 g mol–1
20 g dm–3
Concentration of solution / Kepekatan larutan = ———–——— = 0.5 mol dm–3
40 g mol–1
0.5 mol
b) Concentration of solution / Kepekatan larutan = ———–——3— = 0.2 mol dm–3
2.5 dm
Relative formula mass of KOH / Jisim formula relatif KOH = 39 + 16 + 1 = 56,
Molar mass of KOH / Jisim molar KOH = 56 g mol–1
Concentration of solution / Kepekatan larutan = 0.2 mol dm–3 × 56 g mo–1 = 11.2 g mol–1

Exercise / Latihan
1 The molarity of sodium hydroxide solution is 2 mol dm–3. 2 Calculate the molarity of the solution obtained when 14 g of
What is the concentration of the solution in g dm–3? potassium hydroxide is dissolved in distilled water to make up
[Relative atomic mass: Na = 23, 0 = 16, H = 1] 500 cm3 solution. [Relative atomic mass: K = 39, H = 1,
Kemolaran larutan natrium hidroksida ialah 2 mol dm–3. O = 16]
Apakah kepekatan larutan tersebut dalam g dm–3? Hitung kemolaran larutan yang diperoleh apabila 14 g
[Jisim atom relatif: Na = 23, O = 16, H = 1] kalium hidroksida dilarutkan dalam air suling untuk
menyediakan larutan yang berisi padu 500 cm3. [Jisim
atom relatif: K = 39, H = 1, O = 16]
Answer / Jawapan : 80 g dm–3 Answer / Jawapan : 0.5 mol dm–3
3 Calculate the molarity of a solution which is prepared by 4 How much of sodium hydroxide in gram should be
dissolving 0.5 mol of hydrogen chloride, HCl in distilled dissolved in water to prepare 500 cm3 of 0.5 mol dm–3
water to make up 250 cm3 solution. sodium hydroxide solution? [Relative atomic mass: Na =
UNIT
Hitung kemolaran larutan yang disediakan dengan 23, O = 16, H = 1]

melarutkan 0.5 mol hidrogen klorida, HCl dalam air Berapakah jisim natrium hidroksida dalam gram yang
suling untuk menyediakan larutan yang berisi padu 250 patut dilarutkan dalam air untuk menyediakan 500 cm3
6
cm3. larutan natrium hidroksida 0.5 mol dm–3? [Jisim atom

relatif: Na = 23, O = 16, H = 1]
Answer / Jawapan : 2 mol dm–3 Answer / Jawapan : 10 g

Preparation of Standard Solution / Penyediaan Larutan Piawai
What is a standard solution? Standard solution is a solution in which its concentration is accurately known.
Apakah larutan piawai? Larutan piawai ialah larutan yang kepekatannya diketahui dengan tepat.
How to prepare a standard The steps taken in preparing a standard solution are:
solution? 1 Calculate the mass of solute needed to produce the required volume and molarity.
Bagaimanakah menyediakan 2 The solute is weighed.
larutan piawai? 3 The solute is completely dissolved in distilled water and then transferred to a volumetric flask that is partially
filled with distilled water.
4 Distilled water is added until the calibration mark of the volumetric flask and the flask is inverted to make sure
thorough mixing.
Langkah-langkah yang diambil dalam menyediakan larutan piawai adalah:
1 Hitung jisim bahan larut yang diperlukan untuk menghasilkan isi padu dan kemolaran yang dikehendaki.
2 Bahan larut ditimbang.
3 Bahan larut dilarutkan sepenuhnya dalam air suling dan dipindahkan kepada kelalang volumetrik yang
sebahagiannya sudah diisi dengan air suling.
4 Air suling ditambah ke dalam kelalang volumetrik hingga tanda senggatan dan kelalang volumetrik
ditelangkupkan beberapa kali untuk memastikan campuran sekata.
Example / Contoh :
Preparing 100 cm3 of 2.0 mol dm–3 standard sodium hydroxide solution.
Menyediakan 100 cm3 larutan piawai natrium hidroksida 2.0 mol dm–3.
1 Calculate mass sodium hydroxide / Hitung jisim natrium hidroksida

2 × 100 Solid sodium
Number of mol NaOH / Bilangan mol NaOH = = 0.2 mol hydroxide
1 000 Pepejal natrium
hidroksida
Mass of NaOH / Jisim NaOH = 0.2 mol × 40 g mol–1 = 8.0 g ON
OFF g
2 8.0 g of solid sodium hydroxide is weighed in a dry weighing bottle.
8.0 g pepejal natrium hidroksida ditimbang dalam botol penimbang yang kering.
3 8.0 g of solid sodium hydroxide in the weighing bottle is transferred into a beaker
containing 25 cm3 of distilled water. The mixture is stirred to dissolve the solid.
8.0 g pepejal natrium hidroksida dalam botol penimbang dipindahkan ke ON
g
dalam bikar yang mengandungi 25 cm3 air suling. Campuran itu dikacau untuk OFF
melarutkan pepejal.
6
4 The solution from the beaker is then carefully poured into a 100 cm3 volumetric
UNIT
flask through a filter funnel. Glass rod
Kemudian, larutan daripada bikar dituang dengan berhati-hati ke dalam satu Filter funnel
Rod kaca
Corong turas
kelalang volumetrik 100 cm3 melalui satu corong turas.
5 The weighing bottle and the beaker are rinsed with a small amount of distilled
100 cm3 volumetric
water and poured into the volumetric flask. flask
Botol penimbang dan bikar dibilas dengan sedikit air suling dan dituang ke Kelalang volumetrik
dalam kelalang volumetrik. 100 cm3
6 Distilled water is poured into the volumetric flask until the calibration mark.
Air suling dituang ke dalam kelalang volumetrik sehingga tanda senggatan. Distilled water
Air suling
Calibration mark
Tanda senggatan
7 The volumetric flask is then closed with a stopper and inverted a few times to Calibration mark
get homogenous solution. Tanda senggatan
Kelalang volumetrik kemudiannya ditutup dengan penutup dan diterbalikkan
beberapa kali untuk mendapatkan larutan homogen. 2 mol dm–3

Preparation of a Solution by Dilution / Penyediaan Larutan Secara Pencairan
What is dilution method? Dilution is a process of diluting a concentrated solution by adding a solvent such as water to obtain a diluted
Apakah kaedah pencairan? solution. / Pencairan ialah proses mencairkan satu larutan pekat dengan menambah satu pelarut contohnya air
untuk mendapatkan larutan cair.
How to prepare a standard Adding water to the standard solution lowered the concentration of the solution. Since no solute is added, the
solution by dilution? amount of solute in the solution before and after dilution remains unchanged:
Bagaimanakah menyediakan Penambahan air kepada larutan piawai merendahkan kepekatan larutan tersebut. Oleh sebab tiada bahan
larutan piawai secara terlarut yang ditambah, kandungan bahan terlarut dalam larutan sebelum dan selepas pencairan tidak berubah:
pencairan? Number of mol of solute before dilution = Number of mole of solute after dilution
Bilangan mol bahan terlarut sebelum pencairan = Bilangan mol bahan terlarut selepas pencairan
M1V1 M2V2
=
1 000 1 000
Therefore / Oleh itu,
M1V1 = M2V2
M1 = Initial concentration of the solute / Kemolaran larutan awal
V1 = Initial volume of the solution in cm3 / Isi padu larutan awal dalam cm3
M2 = Final concentration of the solute / Kemolaran larutan akhir
V2 = Final volume of the solution in cm3 / Isi padu larutan akhir dalam cm3
Example / Contoh :
Preparing 100 cm3 of 0.2 mol dm–3 of sodium hydroxide solution from 2 mol dm–3 of sodium hydroxide solution using dilution
method.
Penyediaan 100 cm3 larutan natrium hidroksida 0.2 mol dm–3 daripada larutan natrium hidroksida 2 mol dm–3 dengan menggunakan
kaedah pencairan.
1 Calculate the volume of 2 mol dm–3 sodium 2 Use pipette to draw 10 cm3 of sodium
hydroxide solution required. hydroxide solution from stock solution
Hitung isi padu larutan natrium hidroksida (2 mol dm–3 sodium hydroxide solution).
2 mol dm–3. Guna pipet untuk menyukat 10 cm3 larutan
M1V1 = M2V2 natrium hidroksida daripada larutan stok
2 mol dm–3 × V1 = 0.2 mol dm–3 × 100 cm3 (larutan natrium hidroksida 2 mol dm–3).
V1 = 10 cm3
UNIT
3 Transfer 10 cm3 of 2 mol dm–3 4 Add distilled water until

sodium hydroxide solution into the calibration mark. Distilled water
Air suling
6
100 cm3 volumetric flask. Tambahkan air suling

Calibration mark
Pindahkan 10 cm3 larutan natrium Volumetric sehingga ke tanda senggatan. Tanda senggatan
hidroksida 2 mol dm–3 ke dalam flask
kelalang volumetrik 100 cm3. Kelalang
volumetrik
Exercise / Latihan
1 If 300 cm3 water is added to 200 cm3 hydrochloric acid, 2 Calculate the volume of nitric acid, 1 mol dm–3 needed to
1 mol dm–3. What is the resulting molarity of the solution? be diluted by distilled water to obtain 500 cm3 of nitric
Jika 300 cm3 air ditambah kepada 200 cm3 asid acid, 0.1 mol dm–3.
hidroklorik 1 mol dm–3, apakah kemolaran bagi larutan Hitung isi padu asid nitrik 1 mol dm–3 yang diperlukan
yang dihasilkan? untuk dicairkan oleh air suling bagi menghasilkan
500 cm3 asid nitrik 0.1 mol dm–3.
0.4 mol dm–3 Answer / Jawapan : 50 cm3

Answer / Jawapan :

The pH Scale / Skala pH
What is pH scale? The pH is a scale of numbers ranging between 0 to 14 to measure the degree of acidity and alkalinity of an
Apakah skala pH? aqueous solution.
Skala pH ialah skala nombor di antara 0 hingga 14 untuk mengukur darjah keasidan dan kealkalian suatu
larutan akueus.
What is measured by each Each pH value is a measure of the concentration of hydrogen ions, H+ or hydroxide ions, OH–.
pH values? Setiap nilai pH adalah ukuran kepekatan ion hidrogen, H+ atau ion hidroksida, OH–.
Apakah yang diukur oleh
setiap nilai pH?
What is the relationship of

pH 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
the concentration of
hydrogen and hydroxide
pH < 7: pH > 7:
ions with pH value?
• Acidic solution / Larutan berasid. pH = 7 • Alkaline solution / Larutan beralkali.
Apakah hubungan
• The higher the concentration of hydrogen Neutral • The higher the concentration of hydroxide
kepekatan ion hidrogen dan
ion, H+, the lower the pH value. Neutral ion, OH–, the higher the pH value.
hidroksida dengan nilai pH?
Semakin tinggi kepekatan ion hidrogen, Semakin tinggi kepekatan ion hidroksida,
H+, semakin rendah nilai pH. OH–, semakin tinggi nilai pH.
pH of solutions used in daily

life Solution pH value Acidic / alkaline / neutral
pH larutan yang digunakan Larutan Nilai pH Berasid / beralkali / neutral
dalam kehidupan harian
Gastric juice / Jus gaster 1 Acidic / Berasid
Distilled water / Air suling 7 Neutral / Neutral
Tea / Teh 5 Acidic / Berasid
Detergent / Detergen 10 Alkaline / Beralkali
Vinegar / Cuka 3 Acidic / Berasid
Household cleaner / Pencuci rumah 11 Alkaline / Beralkali
6
UNIT
Toothpaste / Ubat gigi 8 Alkaline / Beralkali
Milk / Susu 6 Acidic / Berasid
Coffee / Kopi 5 Acidic / Berasid
Blood / Darah 8 Alkaline / Beralkali
Lime juice / Jus limau 2 Acidic / Berasid
Carbonated drink / Minuman berkarbonat 3 Acidic / Berasid
Orange juice / Jus oren 4 Acidic / Berasid
How to measure the pH The pH of an aqueous solution can be measured by:

value of a solution? Nilai pH bagi sesuatu larutan akueus boleh diukur dengan menggunakan:
Bagaimana untuk mengukur (a) pH meter
nilai pH larutan? Meter pH
(b) Acid-base indicator
Penunjuk asid-bes

State the colours of the

Colour
acid-base indicators in
Indicator Warna
acidic, neutral and alkaline
solution. Penunjuk Acid Neutral Alkali
Nyatakan warna penunjuk Asid Neutral Alkali
asid-bes dalam larutan
berasid, neutral dan Litmus solution Red Purple Blue
beralkali. Larutan litmus Merah Ungu Biru
Methyl orange Red Orange Yellow

Metil jingga Merah Jingga Kuning
Phenolphthalein Colourless Colourless Pink

Fenolftalein Tanpa warna Tanpa warna Merah jambu
Universal indicator Red Green Purple

Penunjuk universal Merah Hijau Ungu
The Relationship between pH Value and Concentration of Acid and Alkali

Hubungan antara Nilai pH dan Kepekatan Asid dan Alkali
How do you relate the pH The pH value of an acid or an alkali depends on the concentration of hydrogen ions or hydroxide ions:
with the molarity of an acid Nilai pH bagi asid atau alkali bergantung pada kepekatan ion hidrogen atau ion hidroksida:
and an alkali?
The higher the concentration of hydrogen ions in acidic solution, the lower the pH value.
Bagaimanakah anda
Semakin tinggi kepekatan ion hidrogen dalam larutan berasid, semakin rendah nilai pH.
mengaitkan pH dengan
kemolaran asid dan alkali? The higher the concentration of hydroxide ions in alkaline solution, the higher the pH value.
Semakin tinggi kepekatan ion hidroksida dalam larutan beralkali, semakin tinggi nilai pH.
What are the factors that The pH value of an acid or an alkali depends on:
can affect the concentration Nilai pH bagi asid atau alkali bergantung pada:
of hydrogen and hydroxide
(a) The strength of acid or alkali
ions of acid and alkali?
UNIT
Kekuatan asid atau alkali

Apakah faktor yang boleh
– the degree of ionisation or dissociation of the acid and alkali in water.
mempengaruhi kepekatan
darjah pengionan asid atau alkali dalam air
6
ion hidrogen dan hidroksida

asid dan alkali? (b) Molarity of acid or alkali
Kemolaran asid atau alkali
– the concentration of acid or alkali in mol dm–3.
kepekatan asid atau alkali dalam mol dm–3
(c) Basicity of an acid
Kebesan asid
– the number of ionisable hydrogen atom per molecule of an acid molecule in an aqueous solution.
bilangan atom hidrogen per molekul asid yang terion dalam larutan akueus.

Experiment to investigate the relationship between pH values with the molarity of solution:
Eksperimen untuk menyiasat hubungan antara nilai pH dengan kemolaran larutan:
Problem statement : How does the concentration of an acid and an alkali affect the pH value?
Penyataan masalah : Bagaimanakah kepekatan asid dan alkali mempengaruhi nilai pH?
Manipulated variable : Concentration of sodium hydroxide solution and hydrochloric acid.
Pemboleh ubah dimanipulasikan : Kepekatan larutan natrium hidroksida dan asid hidroklorik.
Responding variable : pH value
Pemboleh ubah bergerak balas : Nilai pH
Constant variable : Sodium hydroxide solution and hydrochloric acid
Pemboleh ubah dimalarkan : Larutan natrium hidroksida dan asid hidroklorik
Hypothesis : The higher the concentration of sodium hydroxide solution, the higher the pH value. The higher the concentration of
hydrochloric acid, the lower the pH value.
Hipotesis : Semakin tinggi kepekatan larutan natrium hidroksida, semakin tinggi nilai pH. Semakin tinggi kepekatan asid
hidroklorik, semakin rendah nilai pH.
Materials : Hydrochloric acid of 0.1 mol dm–3, 0.01 mol dm–3, 0.001 mol dm–3 and 0.0001 mol dm–3
Sodium hydroxide solution of 1 mol dm–3, 0.1 mol dm–3, 0.01 mol dm–3, 0.001 mol dm–3 and 0.0001 mol dm–3
Bahan : Asid hidroklorik 1 mol dm–3, 0.1 mol dm–3, 0.01 mol dm–3, 0.001 mol dm–3 dan 0.0001 mol dm–3
Larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3, 0.1 mol dm–3, 0.01 mol dm–3, 0.001 mol dm–3 dan 0.0001 mol dm–3
Apparatus : 100 cm3 beakers, pH meter
Radas : Bikar 100 cm3, meter pH
1.21
pH meter
Meter pH
Hydrochloric acid
Asid hidroklorik
Procedure:
1 About 30 cm3 of 1.0 mol dm–3 hydrochloric acid is poured into a dry beaker.
2 A clean and dry pH meter is dipped into the hydrochloric acid as shown in the diagram.
3 The value of pH meter is recorded.
4 Steps 1 to 3 are repeated by replacing 1.0 mol dm–3 hydrochloric acid with 0.1 mol dm–3, 0.01 mol dm–3, 0.001 mol dm–3 and
0.0001 mol dm–3 hydrochloric acid.
5 The experiment is repeated by replacing hydrochloric acid with sodium hydroxide solutions of different concentration.
6
Prosedur:
UNIT
1 30 cm3 asid hidroklorik 1.0 mol dm–3 dituang ke dalam sebuah bikar yang kering.
2 Satu meter pH yang bersih dan kering dicelup ke dalam asid hidroklorik seperti ditunjukkan dalam rajah.
3 Nilai meter pH direkodkan.
4 Langkah 1 hingga 3 diulang dengan menggantikan asid hidroklorik 1.0 mol dm–3 dengan asid hidroklorik 0.1 mol dm–3,
0.01 mol dm–3, 0.001 mol dm–3 dan 0.0001 mol dm–3.
5 Eksperimen diulangi dengan menggantikan larutan asid hidroklorik dengan natrium hidroksida yang berbeza kepekatan.
Result / Keputusan:
1 Hydrochloric acid / Asid hidroklorik
Molarity of HCl (mol dm–3) / Kemolaran HCl (mol dm–3) 1.0 0.1 0.01 0.001 0.0001
pH value / Nilai pH 0 1 2 3 4
2 Sodium hydroxide solution/ Larutan natrium hidroksida

Molarity of NaOH (mol dm–3) / Kemolaran NaOH (mol dm–3) 1.0 0.1 0.01 0.001 0.0001
pH value / Nilai pH 14 13 12 11 10
Conclusion / Kesimpulan :
Hypothesis is accepted. The higher the concentration of sodium hydroxide solution, the higher the pH value.
The higher the concentration of hydrochloric acid, the lower the pH value.
Hipotesis diterima. Semakin tinggi kepekatan larutan natrium hidroksida, semakin tinggi nilai pH.
Semakin tinggi kepekatan asid hidroklorik, semakin rendah nilai pH.

6 UNIT
Example / Contoh:
The diagram below shows the reading of pH meter for different types and concentration of acids. The aim of the experiment is to investigate the relationship between
concentration of hydrogen ions with the pH value. Compare the concentration of hydrogen ions and the pH value of the following acids. Explain your answer.
Rajah di bawah menunjukkan bacaan meter pH untuk pelbagai jenis dan kepekatan asid. Tujuan eksperimen adalah untuk mengkaji hubungan antara kepekatan ion hidrogen
dengan nilai pH. Bandingkan kepekatan ion hidrogen dan nilai pH untuk asid-asid yang berikut. Terangkan jawapan anda.
Experiment
I II III
Eksperimen
pH meter 1.21 2.98 1.15 2.25 1.21 3.45

reading
Bacaan meter
pH
0.1 mol dm–3 HCl 0.01 mol dm–3 HCl 0.05 mol dm–3 H2SO4 0.05 mol dm–3 HCl 0.1 mol dm–3 HCl 0.1 mol dm–3 CH3COOH
Compare and – Hydrochloric acid is a strong acid ionises – Sulphuric acid is a strong diprotic acid. – Hydrochloric acid is a strong acid ionises completely in
explain the diprotik water to produce high hydrogen ion.
completely in water to hydrogen ion. Asid sulfurik adalah asid kuat.
concentration kuat kuat
of ion Asid hidroklorik adalah asid yang ionises Asid hidroklorik adalah asid yang mengion lengkap
– 0.05 mol dm-3 of sulphuric acid
hydrogen, H+ mengion dalam air menghasilkan kepekatan ion hidrogen yang tinggi.
lengkap dalam air kepada ion completely in water to form 0.1 mol dm–3
and pH value – 0.1 mol dm–3 of hydrochloric acid ionises completely in water to
hidrogen. hydrogen ion:
form 0.1 mol dm–3 hydrogen ion:
Banding dan – 0.1 mol dm–3 of hydrochloric acid ionises to form Asid sulfurik 0.05 mol dm–3 mengion lengkap
terangkan 0.1 mol dm–3 hydrogen ion: –3 Asid hidroklorik 0.1 mol dm–3 mengion lengkap dalam air
dalam air menghasilkan 0.1 mol dm ion 0.1 mol dm–3
kepekatan ion Asid hidroklorik 0.1 mol dm–3 mengion kepada menghasilkan ion hidrogen:
hidrogen, H+ hidrogen:
144
0.1 mol dm–3 ion hidrogen:
dan nilai pH HCl H+ + Cl–
H2SO4 2H+ + SO42– 0.1 mol dm–3
HCl H+ + Cl– 0.1 mol dm–3
0.05 mol dm–3 0.1 mol dm–3
–3 0.1 mol dm–3 weak partially
0.1 mol dm – Ethanoic acid is a acid ionises in
– 0.01 mol dm–3 of hydrochloric acid ionises to form – Hydrochloric acid is a strong monoprotic acid. lower
water to produce concentration of hydrogen ion.
0.01 mol dm–3 hydrogen ion: Asid hidroklorik adalah asid monoprotik kuat.
Asid etanoik adalah asid lemah mengion separa dalam
– 0.05 mol dm–3 of hydrochloric acid ionises
Asid hidroklorik 0.01 mol dm–3 mengion kepada –3
completely in water to form 0.05 mol dm air menghasilkan kepekatan ion hidrogen yang lebih rendah .
0.01 mol dm–3 ion hidrogen:
hydrogen ion: – 0.1 mol dm–3 of ethanoic acid ionises to produce less than
HCl H+ + Cl– Asid hidroklorik 0.05 mol dm–3 mengion lengkap 0.1 mol dm–3 hydrogen ion:
–3
0.01 mol dm–3 0.01 mol dm–3 dalam air menghasilkan 0.05 mol dm ion Asid etanoik 0.1 mol dm–3 mengion kepada kurang daripada

hidrogen: 0.1 mol dm–3 ion hidrogen:
– Concentration of hydrogen ion in 0.1 mol dm–3
hydrochloric acid is higher than 0.01 mol dm–3 HCl H+ + Cl– CH3COOH(aq/ak) H+ + CH3COO–(aq/ak)
–3 0.05 mol dm–3 less than/kurang dari
hydrochloric acid. 0.05 mol dm
0.1 mol dm–3 0.1 mol dm–3
Kepekatan ion hidrogen dalam asid hidroklorik – Concentration of hydrogen ion in 0.05 mol dm–3
0.1 mol dm–3 lebih tinggi daripada asid sulphuric acid is double of (higher than) – Concentration of hydrogen ion in 0.1 mol dm–3 of hydrochloric
–3 –3 higher
hidroklorik 0.01 mol dm . 0.05 mol dm hydrochloric acid. acid is than of 0.1 mol dm–3 of ethanoic acid.
– The pH value of 0.1 mol dm–3 of hydrochloric acid Kepekatan ion hidrogen dalam asid sulfurik Kepekatan ion hidrogen dalam asid hidroklorik 0.1 mol dm–3
is lower than 0.01 mol dm–3 of hydrochloric 0.05 mol dm–3 adalah dua kali ganda (lebih tinggi) lebih tinggi daripada asid etanoik 0.1 mol dm–3.
daripada asid hidroklorik 0.05 mol dm–3. – The pH value of 0.1 mol dm–3 of hydrochloric acid lower
acid.
–3 – The pH value of 0.05 mol dm–3 of sulphuric acid is than of 0.1 mol dm–3 of ethanoic acid.
Nilai pH bagi asid hidroklorik 0.1 mol dm lebih
lower than 0.05 mol dm–3 of hydrochloric acid. Nilai pH bagi asid hidroklorik 0.1 mol dm–3 lebih rendah
rendah daripada asid hidroklorik 0.01 mol dm–3.
Nilai pH bagi asid sulfurik 0.05 mol dm–3 lebih daripada asid etanoik 0.1 mol dm–3.
rendah daripada asid hidroklorik 0.05 mol dm–3.
Exercise / Latihan
1 The table below shows the pH value of a few substances. / Jadual di bawah menunjukkan nilai pH bagi beberapa bahan.
Substance / Bahan pH value / Nilai pH
Ethanoic acid 0.1 mol dm–3 / Asid etanoik 0.1 mol dm–3 3
Hydrochloric acid 0.1 mol dm / Asid hidroklorik 0.1 mol dm
–3 –3
1
Glacial ethanoic acid / Asid etanoik glasial 7
(a) (i) What is meant by weak acid and strong acid? / Apakah yang dimaksudkan dengan asid lemah dan asid kuat?
Weak acid / Asid lemah : An acid that partially ionises in water to produce low concentration of hydrogen ion, H .
+

Asid yang mengion separa dalam air menghasilkan kepekatan ion hidrogen, H+ yang
rendah.
Strong acid / Asid kuat : An acid that ionises completely in water to produce high concentration of hydrogen ion, H .
+

Asid yang mengion sepenuhnya dalam air menghasilkan kepekatan ion hidrogen, H+
yang tinggi.
(ii) Between ethanoic acid and hydrochloric acid, which acid has the higher concentration of H+ ion? Explain your
answer.
Antara asid etanoik dengan asid hidroklorik, asid manakah mempunyai kepekatan ion H+ yang lebih tinggi?
Terangkan jawapan anda.
– Hydrochloric acid has higher concentration of H+ ions than ethanoic acid.
– Hydrochloric acid is a strong acid which ionises completely in water to produce higher
concentration of H ions:
+
H2O H+(aq) + Cl–(aq)

HCl(aq)
– Ethanoic acid is a weak acid which ionises partially in water to produce lower concentration of H+ ions:
H2O CH3COO– (aq) + H+ (aq)
CH3COOH(aq)
– Asid hidroklorik mempunyai kepekatan ion H+ yang lebih tinggi berbanding dengan asid etanoik.
– Asid hidroklorik ialah asid kuat yang mengion sepenuhnya dalam air untuk menghasilkan kepekatan ion
H+ yang lebih tinggi :
6
H2O H+(ak) + Cl–(ak)
HCl(ak)
UNIT
– Asid etanoik ialah asid lemah yang mengion separa dalam air untuk menghasilkan kepekatan ion
H+ yang lebih rendah :
H2O CH3COO– (ak) + H+ (ak)
CH3COOH(ak )
(iii) Why do ethanoic acid and hydrochloric acid have different pH value?
Mengapakah asid etanoik dan asid hidroklorik mempunyai nilai pH yang berbeza?
– The higher the concentration of H+ ions, the lower the pH value.
– The concentration of H+ ions in hydrochloric acid is higher , the pH value is lower .
– The concentration of H+ ions in ethanoic acid is lower , the pH value is higher .
– Semakin tinggi kepekatan ion hidrogen H , semakin rendah nilai pH.
+
– Kepekatan ion H+ dalam asid hidroklorik lebih tinggi , nilai pH lebih rendah .
– Kepekatan ion H dalam asid etanoik lebih
+ rendah , nilai pH lebih tinggi .
(b) Glacial ethanoic acid has a pH value of 7 but a solution of ethanoic acid has a pH value less than 7. Explain the observation.
Asid etanoik glasial mempunyai nilai pH 7 tetapi asid etanoik mempunyai nilai pH yang kurang daripada 7. Terangkan
pemerhatian tersebut.
– Glacial ethanoic acid molecules do not ionise . Glacial ethanoic acid consists of only CH3COOH molecules .
The CH3COOH molecules are neutral . No hydrogen ions present. The pH value of glacial ethanoic acid is 7.
– Ethanoic acid ionises partially in water to produce ethanoate ions and hydrogen ions causes the solution
to have acidic property. The pH value of the solution is less than 7.
– Molekul asid etanoik glasial tidak mengion . Asid etanoik glasial hanya terdiri daripada molekul
CH COOH sahaja. Molekul CH COOH adalah

3 3
neutral . Tiada ion hidrogen hadir. Nilai pH asid
etanoik glasial adalah 7.
– Asid etanoik mengion separa dalam air untuk menghasilkan ion etanoat dan ion hidrogen yang
menyebabkan larutan mempunyai sifat asid . Nilai pH bagi larutan tersebut adalah kurang daripada 7.
2 The table shows the pH value of a few solutions.

Jadual berikut menunjukkan nilai pH bagi beberapa jenis larutan berbeza.
Solution / Larutan P Q R S T U
pH 1 3 5 7 11 14
(a) (i) Which solution has the highest concentration of hydrogen ion?
Larutan manakah yang mempunyai kepekatan ion hidrogen yang paling tinggi?
Solution P / Larutan P
(ii) Which solution has the highest concentration of hydroxide ion?
Larutan yang manakah mempunyai kepekatan ion hidroksida yang paling tinggi?
Solution U / Larutan U
(b) Which of the following solution could be / Larutan manakah yang mungkin
(i) 0.01 mol dm–3 of hydrochloric acid? / 0.01 mol dm–3 asid hidroklorik? Q
(ii) 0.01 mol dm–3 of ethanoic acid? / 0.01 mol dm–3 asid etanoik? R
(iii) 0.1 mol dm–3 ammonia aqueous? / 0.1 mol dm–3 ammonia akueus? T
(iv) 1 mol dm–3 of hydrochloric acid? / 1 mol dm–3 asid hidroklorik? P
(v) 1 mol dm–3 sodium hydroxide solution? / 1 mol dm–3 larutan natrium hidroksida? U
(vi) 1 mol dm–3 potassium sulphate solution? / 1 mol dm–3 larutan kalium sulfat? S
(c) (i) State two solutions which react to form a neutral solution.
Nyatakan dua larutan yang bertindak balas untuk membentuk larutan neutral.
P/Q/R and T/U // Hydrochloric acid/ethanoic acid with ammonia aqueous/sodium hydroxide solution.
P/Q/R dan T/U // Asid hidroklorik/asid etanoik dengan ammonia akueus/ larutan natrium hidroksida.
UNIT
(ii) Which solutions will produce carbon dioxide gas when calcium carbonate powder is added?
Larutan manakah menghasilkan gas karbon dioksida apabila ditambah serbuk kalsium karbonat?
6
P/Q// Hydrochloric acid/ethanoic acid / P/Q///Asid hidroklorik/asid etanoik
3 (a) Compare the number of mol of H+ ions which are present in 50 cm3 of 1 mol dm–3 of sulphuric acid and 50 cm3 of 1 mol dm–3
of hydrochloric acid. Explain your answer.
Bandingkan bilangan mol ion H+ yang hadir dalam 50 cm3 asid sulfurik 1 mol dm–3 dengan 50 cm3 asid hidroklorik
1 mol dm–3. Terangkan jawapan anda.
Acid 50 cm3 of 1 mol dm–3 of sulphuric acid 50 cm3 of 1 mol dm–3 of hydrochloric acid
Asid 50 cm3 asid sulfurik 1 mol dm–3 50 cm3 asid hidroklorik 1 mol dm–3
Calculate number of
Number of mol of sulphuric acid = 50 × 1 Number of mol of hydrochloric acid = 50 × 1
hydrogen ion, H+ 1 000 1 000
Bilangan mol asid sulfurik Bilangan mol asid hidroklorik
Hitung bilangan mol
= 0.05 mol = 0.05 mol
ion hidrogen, H+
H2SO4 2H+ + SO42– H+ + Cl–
HCl
From the equation/ Daripada persamaan, From the equation/ Daripada persamaan,
1 mol H SO : 2 mol H+ 1
2 4 1 mol HCl : mol H+
0.05 mol H2SO4 : 0.1 mol H+ 0.05 0.05
mol HCl : mol H+
Compare the The number of H+ ion in 50 cm3 of 1 mol dm–3 of sulphuric acid is twice the number of H+ in 50 cm3
number of hydrogen of 1 mol dm–3 of hydrochloric acid.
ions
Bandingkan bilangan Bilangan ion H+ dalam 50 cm3 asid sulfurik 1 mol dm–3 adalah dua kali ganda bilangan ion H+ dalam 50 cm3
ion hidrogen asid hidroklorik 1 mol dm–3.

Acid 50 cm3 of 1 mol dm–3 of sulphuric acid 50 cm3 of 1 mol dm–3 of hydrochloric acid
Asid 50 cm3 asid sulfurik 1 mol dm–3 50 cm3 asid hidroklorik 1 mol dm–3
Explanation
Sulphuric acid is diprotic acid whereas hydrochloric acid is monoprotic acid.
Penerangan
1 mol of sulphuric ionises to mol of H+ ions whereas 1 mol of hydrochloric acid ionises to 1 mol of
2
H+ ions. The number of H+ ions in both acid with the same volume and concentration is doubled in
sulphuric acid compared to hydrochloric acid.
Asid sulfurik adalah asid diprotik manakala asid hidroklorik adalah asid monoprotik .
1 mol asid sulfurik mengion kepada 2 mol ion H+ manakala 1 mol asid hidroklorik mengion kepada
1 mol ion H+. Bilangan ion H+ dalam kedua-dua asid dengan isi padu dan kepekatan yang sama adalah
dua kali ganda dalam asid sulfurik dibandingkan dengan asid hidroklorik.
(b) Suggest the volume of 1 mol dm–3 of hydrochloric acid that has the same number of H+ with 50 cm3 of 1 mol dm–3 of sulphuric acid.
Cadangkan isi padu asid hidroklorik 1 mol dm–3 yang mempunyai bilangan ion H+ yang sama dengan 50 cm3 asid sulfurik
1 mol dm–3.
100 cm3
Neutralisation / Peneutralan
What is neutralisation? Neutralisation is the reaction between an acid and a base to form only salt and water:
Apakah peneutralan? Peneutralan ialah tindak balas antara asid dan bes untuk membentuk garam dan air sahaja:
Acid / Asid + Base / Bes Salt / Garam + Water / Air
Example / Contoh:
HCl (aq/ak) + NaOH (aq/ak) NaCl (aq/ak) + H2O (l/ce)
2HNO3 (aq/ak) + MgO (s/p) Mg(NO3)2 (aq/ak) + H2O (l/ce)
What happens during During neutralisation, the acidity of an acid is neutralised by an alkali. At the same time, the alkalinity of an alkali
neutralisation reaction? is neutralised by an acid. The hydrogen ions in the acid react with hydroxide ions in the alkali to produce water:
Apakah yang berlaku Semasa dalam peneutralan, keasidan asid dineutralkan oleh alkali. Pada masa yang sama, kealkalian alkali
semasa proses dineutralkan oleh asid. Ion hidrogen dalam asid bertindak balas dengan ion hidroksida dalam alkali untuk
peneutralan? menghasilkan air:
H+ (aq/ak) + OH– (aq/ak) H2O (l/ce)
6
UNIT
Application of neutralisation in daily life:
Aplikasi peneutralan dalam kehidupan seharian:
Application Example
Aplikasi Contoh
Agriculture 1 Acidic soil is treated with powdered soda lime (calcium oxide, CaO), limestone (calcium carbonate, CaCO3) or
Agrikultur ashes of burnt wood.
Tanah berasid dirawat dengan serbuk kapur tohor (kalsium oksida, CaO), batu kapur (kalsium karbonat, CaCO3) atau
abu daripada kayu api.
2 Basic soil is treated with compost. The acidic gas from the decomposition of compost neutralises the alkalis in
basic soil. / Tanah berbes dirawat dengan kompos. Gas berasid yang terbebas daripada penguraian kompos
meneutralkan alkali dalam tanah berbes.
3 The acidity of water in farming is controlled by adding soda lime (calcium oxide, CaO).
Keasidan air dalam pertanian dikawal dengan menambah kapur tohor (kalsium oksida, CaO).
Industries 1 Acidic gases emitted by industries are neutralised with soda lime (calcium oxide, CaO) before the gases are released
Industri into the air.
Gas-gas berasid yang dibebaskan oleh kilang dineutralkan dengan kapur tohor (kalsium oksida, CaO), sebelum
gas-gas tersebut dibebaskan ke udara.
2 Organic acid produced by bacteria in latex is neutralises by ammonia solution / ammonium hydroxide and prevents
coagulation.
Larutan ammonia / Ammonium hidroksida meneutralkan asid organik yang dihasilkan oleh bakteria dalam lateks dan
mencegah penggumpalan.

Application Example
Aplikasi Contoh
Health 1 Excess acid in the stomach is neutralised with its anti-acids that contain bases such as aluminium hydroxide ,
Kesihatan calcium carbonate and magnesium hydroxide .
Anti-asid mengandungi bes seperti aluminium hidroksida , kalsium karbonat dan magnesium hidroksida untuk
meneutralkan asid berlebihan dalam perut.
2 Toothpastes contain bases (such as magnesium hydroxide) to neutralise the acid produced by bacteria in the mouth.
Ubat gigi mengandungi bes (seperti magnesium hidroksida) untuk meneutralkan asid yang dihasilkan oleh bakteria
dalam mulut.
3 Baking powder (sodium hydrogen carbonate) is used to cure acidic bee stings.
Serbuk penaik (natrium hidrogen karbonat) digunakan untuk merawat sengatan lebah yang berasid.
4 Vinegar (Ethanoic acid) is used to cure alkaline wasp sting.
Cuka (asid etanoik) digunakan untuk merawat sengatan tebuan yang beralkali.
An Acid-base Titration / Titratan Asid dan Bes
What is acid-base titration? It is a technique used to determine the volume of an acid required to neutralise a fixed volume of an alkali with
Apakah pentitratan asid- the help of acid-base indicator.
bes? Ia adalah satu teknik yang digunakan untuk menentukan isi padu asid yang diperlukan untuk meneutralkan isi
padu tertentu alkali dengan bantuan penunjuk asid-bes.
What is end point? – When the acid has completely neutralised the given volume of an alkali, the titration has reached the end
Apakah titik akhir? point.
– The end point is the point in the titration at which the indicator changes colour.
– The commonly used indicators are phenolphthalein and methyl orange.
– The volume of acid obtained from the titration can be used to calculate the concentration of alkali.
– Apabila asid telah lengkap meneutralkan isi padu tertentu alkali, pentitratan sudah mencapai takat akhir.
– Takat akhir dalam pentitratan adalah takat di mana penunjuk bertukar warna.
– Penunjuk yang biasa digunakan ialah fenolftalein dan metil jingga.
– Isi padu asid yang diperoleh dari pentitratan boleh digunakan untuk menghitung kepekatan alkali.
Example / Contoh :
Aim : To determine the concentration of hydrochloric acid using a standard solution of sodium hydroxide solution using acid-
base titration.
UNIT
Tujuan : Untuk menentukan kepekatan asid hidroklorik menggunakan larutan piawai larutan natrium hidroksida menggunakan
pentitratan asid-bes.
6
Apparatus : Pipette and pipette filler, 250 cm3 conical flask, burette, retort stand and white tile.
Radas : Pipet dan pengisi pipet, kelalang kon 250 cm3, buret, kaki retort dan jubin putih.
Material : X mol dm–3 of hydrochloric acid, 1 mol dm–3 of sodium hydroxide solution, phenolphthalein
Bahan : Asid hidroklorik X mol dm–3, larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3, fenolftalein
X mol dm–3 of hydrochloric acid

Asid hidroklorik X mol dm–3
1 mol dm–3 of sodium hydroxide solution + phenolphthalein

Larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3 + fenolftalein
Procedure:
1 Fill a burette with an X mol dm–3 of hydrochloric acid and record initial burette reading.
2 Use a pipette to measure 100 cm3 of 1 mol dm–3 of sodium hydroxide solution and transfer into a conical flask.
3 Add 2 to 3 drops of phenolphthalein to the sodium hydroxide solution.
4 Place the conical flask on top of a white tile.
5 Add hydrochloric acid drop by drop into sodium hydroxide solution and swirl the conical flask.
6 Continue adding acid until the purple colour of phenolphthalein change and record final burette reading.
7 Repeat the titration twice.
Prosedur:
1 Isikan sebuah buret dengan asid hidroklorik X mol dm–3 dan rekod bacaan awal buret.
2 Gunakan pipet untuk mengukur 100 cm3 larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3 dan pindahkan ke dalam kelalang kon.
3 Tambahkan 2 hingga 3 titik fenolftalein kepada larutan natrium hidroksida.
4 Letakkan kelalang kon di atas jubin putih.
5 Tambahkan asid hidroklorik titis demi titis ke dalam natrium hidroksida dan goncangkan kelalang kon.
6 Asid terus ditambah sehingga warna ungu fenolftalein berubah dan rekodkan bacaan buret.
7 Ulang pentitratan sebanyak dua kali.
Result / Keputusan:
Titration / Pentitratan I II III
Final burette reading (cm3) / Bacaan akhir buret (cm3) V2 V4 V6
Initial burette reading (cm3) / Bacaan awal buret (cm3) V1 V3 V5
Volume of hydrochloric acid (cm3) / Isi padu asid hidroklorik (cm3) V2 – V1 = x V4 – V3 = y V6 – V5 = z
Calculation / Pengiraan:
x+y+z
The average volume of hydrochloric acid / Purata isi padu asid hidroklorik =
3
= q cm3
Write a balanced equation. M= 1 mol dm–3 M= ?

Write the information from the titration above the equation. V = 100 cm3 V = q cm3
Tulis persamaan yang seimbang. NaOH (aq/ak) + HCl ➝ NaCl + H2O
Tulis maklumat daripada pentitratan di atas persamaan.
Calculate mol of sodium hydroxide solution by using the formula: Number of moles of sodium hydroxide
Hitung mol larutan natrium hidroksida dengan menggunakan formula: Bilangan mol larutan natrium hidroksida
Mv
n= = 100 × 1 = 0.1
1 000 1 000
Use the mole ratio of the substances involved to find the number of moles of From the equation, / Daripada persamaan,
6
hydrochloric acid. 1 mol of NaOH : 1 mol of HCl
UNIT
Gunakan nisbah mol bahan yang terlibat untuk mencari bilangan mol asid hidroklorik. 1 mol NaOH : 1 mol HCl
0.1 mol of NaOH : 0.1 mol of HCl
0.1 mol NaOH : 0.1 mol HCl
Convert the mole of hydrochloric acid into the unit required by using the formula:
0.1 mol = M × q
Tukarkan mol asid hidroklorik kepada unit yang dikehendaki dengan menggunakan 1 000
formula:
Mv M = 0.1 × 1 000 mol dm–3
n= q
1 000
Remark / Catatan:
Mv
n= or / atau n = MV
1 000
n = Number of moles of solute / Bilangan mol bahan terlarut
M = Concentration in mol dm–3 (molarity) / Kepekatan dalam mol dm–3 (kemolaran)
V = Volume of solution in dm3 / Isi padu larutan dalam dm3
v = Volume of solution in cm3 / Isi padu larutan dalam cm3


Exercise / Latihan
1 50 cm3 of 1 mol dm–3 sodium hydroxide solution is neutralised by 25 cm3 of sulphuric acid. Calculate the concentration of
sulphuric acid in mol dm–3 and g dm–3. [RAM: H = 1, S = 32, O = 16]
50 cm3 larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3 dineutralkan oleh 25 cm3 asid sulfurik. Hitung kepekatan asid sulfurik dalam
mol dm–3 dan g dm–3. [JAR: H = 1, S = 32, O = 16]
M = 1 mol dm–3 M = ?
v = 50 cm3 v = 25 cm3
2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O
50
Number of moles of NaOH = 1 × = 0.05 mol
1 000
Bilangan mol NaOH
From the equation / Daripada persamaan,
2 mol NaOH : 1 mol H2SO4
0.05 mol NaOH : 0.025 mol H2SO4
n mol
Concentration of H2SO4 = v dm3
Kepekatan H2SO4
0.025 mol
= = 1 mol dm–3
(25
)
1 000 dm
3
Concentration of H2SO4 / Kepekatan H2SO4

= 1 mol dm–3 × (2 × 1 + 32 + 16 × 4) g mol–1
= 98 g dm–3
2 Calculate the volume of 2 mol dm–3 sodium hydroxide needed to neutralise 100 cm3 of 1 mol dm–3 hydrochloric acid.
Hitung isi padu larutan natrium hidroksida 2 mol dm–3 yang diperlukan untuk meneutralkan 100 cm3 asid hidroklorik 1 mol
dm–3.
M = 2 mol dm–3 M = 1 mol dm–3
v = ? cm
3
v = 100 cm3
NaOH + HCl NaCl + H2O
100
UNIT
Number of moles of HCl / Bilangan mol HCl = 1 × = 0.1 mol

1 000
6
From the equation / Daripada persamaan, 1 mol HCl : 1 mol NaOH

0.1 mol HCl : 0.1 mol NaOH
n mol
Volume of NaOH / Isi padu NaOH = M mol dm–3
0.1 mol
= 2 mol dm–3
= 0.05 dm3
= 50 cm3
3 Experiment I / Eksperimen I
1 mol dm–3 of nitric acid is used to neutralise 100 cm3 of 1 mol dm–3 sodium hydroxide solution.
Asid nitrik 1 mol dm–3 digunakan untuk meneutralkan 100 cm3 larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3.
Experiment II / Eksperimen II
1 mol dm–3 of sulphuric acid is used to neutralise 100 cm3 of 1 mol dm–3 sodium hydroxide solution.
Asid sulfurik 1 mol dm–3 digunakan untuk meneutralkan 100 cm3 larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3.
Compare the volume of acids needed to neutralise 100 cm3 of 1 mol dm–3 sodium hydroxide solution in Experiment I and
Experiment II. Explain your answer.
Bandingkan isi padu asid yang diperlukan untuk meneutralkan 100 cm3 larutan natrium hidroksida 1 mol dm–3 dalam Eksperimen
I dan Eksperimen II. Terangkan jawapan anda.

Answer / Jawapan:
Experiment Experiment I Experiment II
Eksperimen Eksperimen I Eksperimen II
Balanced equation
NaOH + HNO3 NaNO3 + H2O 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O
Persamaan kimia
Calculation 100 100
Mol of NaOH / Bilangan mol NaOH = 1 × Mol of NaOH / Bilangan mol NaOH = 1 ×
Pengiraan 1 000 1 000
= 0.1 mol = 0.1 mol
From the equation/ Daripada persamaan, From the equation/ Daripada persamaan,
1 mol NaOH : 1 mol HNO 2 1
3 mol NaOH : mol H SO 2 4
0.1 0.1 0.1
mol NaOH : mol HNO3 mol NaOH : 0.05 mol H2SO4
Mv Mv
Mol of HNO3 / Bilangan mol HNO3 = 1 000 Mol of H2SO4 / Bilangan mol H2SO4 = 1 000
M = Concentration of HNO3 / Kepekatan HNO3 M = Concentration of H2SO4 / Kepekatan H2SO4
v = Volume of HNO3 in cm3 / Isi padu HNO3 dalam cm3 v = Volume of H2SO4 in cm3 / Isi padu H2SO4 dalam cm3
1 mol dm–3 × v 0.1 1 mol dm–3 × v
1 000 = mol
1 000 = 0.05 mol
v= 100 cm3 50 cm3
v =
Comparison and – The volume of acid needed in Experiment I is doubled of Experiment II.
explanation diprotic monoprotic
Perbandingan dan – Sulphuric acid is acid while nitric acid is .
penerangan – One mol of sulphuric acid ionises to two mol of H+ ions, one mol of nitric acid ionises to one mol of
H ions.
+
– The number of H+ ions in the same volume and concentration of both acids is doubled in sulphuric
acid compared to hydrochloric acid.
– Isi padu asid yang diperlukan dalam Eksperimen I adalah dua kali ganda dibandingkan dengan
Eksperimen II.
– Asid sulfurik adalah asid diprotik
manakala asid nitrik adalah asid monoprotik .
– Satu mol asid sulfurik mengion kepada dua mol ion H+ manakala satu mol asid nitrik mengion kepada
satu mol ion H+.
– Bilangan ion H+ dalam isi padu dan kepekatan yang sama bagi kedua-dua asid adalah dua kali ganda
dalam asid sulfurik dibandingkan dengan asid nitrik.
4 The diagram below shows the apparatus set-up for the titration of potassium hydroxide solution with sulphuric acid.
6
Gambar rajah di bawah menunjukkan susunan radas bagi pentitratan larutan kalium hidroksida dengan asid sulfurik.
UNIT
0.5 mol dm–3 sulphuric acid
Asid sulfurik 0.5 mol dm–3
50 cm3 of 1 mol dm–3 potassium hydroxide solution + methyl orange

50 cm3 larutan kalium hidroksida 1 mol dm–3 + metil jingga
0.5 mol dm–3 sulphuric acid is titrated to 50 cm3 of 1 mol dm–3 potassium hydroxide solution and methyl orange is used as
indicator. / Asid sulfurik 0.5 mol dm–3 ditambahkan kepada 50 cm3 larutan kalium hidroksida 1 mol dm–3 dan metil jingga
digunakan sebagai penunjuk.
(a) (i) Name the reaction between sulphuric acid and potassium hydroxide.
Namakan tindak balas antara asid sulfurik dengan kalium hidroksida.
Neutralisation / Peneutralan
(ii) Name the salt formed in the reaction.

Namakan garam yang terbentuk dalam tindak balas tersebut.
Potassium sulphate / Kalium sulfat

(b) Suggest an apparatus that can be used to measure 25.0 cm3 of potassium hydroxide solution accurately.
Cadangkan radas yang boleh digunakan untuk mengukur 25.0 cm3 larutan kalum hidroksida dengan tepat.
Pipette / Pipet
(c) What is the colour of methyl orange / Apakah warna metil jingga
(i) in potassium hydroxide solution?
dalam larutan kalium hidroksida?
Yellow / Kuning
(ii) in sulphuric acid? / dalam asid sulfurik?

Red / Merah
(iii) at the end point of the titration? / pada titik akhir pentitratan?
Orange / Jingga
(d) (i) Write a balanced equation for the reaction that occurs.
Tuliskan persamaan seimbang bagi tindak balas yang berlaku.
2KOH + H2SO4 K2SO4 + 2H2O
(ii) Calculate the volume of the 0.1 mol dm–3 sulphuric acid needed to completely react with 50 cm3 of 0.1 mol dm–3
potassium hydroxide.
Hitung isi padu asid sulfurik 0.1 mol dm–3 yang diperlukan untuk bertindak balas dengan lengkap dengan
50 cm3 larutan kalium hidroksida 0.1 mol dm–3.
50
Number of moles of KOH / Bilangan mol KOH = 0.1 × 1 000 = 0.005 mol
From the equation / Daripada persamaan, 2 mol KOH : 1 mol H2SO4

0.005 mol KOH : 0.0025 mol H2SO4
n mol
Volume of H2SO4 / Isi padu H2SO4 = M mol dm–3
0.0025 mol
= 0.1 mol dm–3
= 0.025 dm3
= 25 cm3
UNIT
(e) (i) The experiment is repeated with 0.1 mol dm–3 hydrochloric acid to replace sulphuric acid. Predict the volume of
6
hydrochloric acid needed to neutralise 50.0 cm3 potassium hydroxide solution.

Eksperimen diulang dengan menggunakan asid hidroklorik 0.1 mol dm–3 untuk menggantikan asid sulfurik. Ramalkan
isi padu asid hidroklorik yang diperlukan untuk meneutralkan 50.0 cm3 larutan kalium hidroksida.
50 cm3 // double the volume of sulphuric acid
50 cm3// dua kali ganda isi padu asid sulfurik
(ii) Explain your answer in (e)(i). / Terangkan jawapan anda di (e)(i).

– Hydrochloric acid is a monoprotic acid whereas sulphuric acid is a diprotic acid.
– The same volume and concentration of both acids, hydrochloric acid contains half the number of mole
of H+ ions as in sulphuric acid.
– Asid hidroklorik ialah asid monoprotik manakala asid sulfurik ialah asid diprotik .
– Pada isi padu dan kepekatan yang sama untuk kedua-dua asid, asid hidroklorik mengandungi separuh
bilangan mol ion H+ daripada asid sulfurik.
Additional Questions
Soalan Tambahan

06 Chap 6 ChemF4 Bil 2018 (CSY3p) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

06 Chap 6 ChemF4 Bil 2018 (CSY3p) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MODULE • Chemistry FORM 4

Concept Map / Peta Konsep

Explain the role of water in the formation

Example pH of solutions used in

Bes + Asid ➝ Garam + Air (peneutralan) Berdasarkan pengionan:

Learning objective / Objektif pembelajaran

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 118

Examples of acid and their basicity / Contoh-contoh asid dan kebesannya:

119 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

Bases and Alkali / Bes dan Alkali

Complete the following table / Lengkapkan jadual berikut:

Sodium oxide Na2O(s/p) + H2O 2NaOH(aq/ak) Copper(II) oxide

Potassium oxide K2O(s/p) + H2O 2KOH(aq/ak) Copper(II) hydroxide

Ammonia Zinc hydroxide

Sodium hydroxide Aluminium oxide

Potassium hydroxide Lead(II) hydroxide

Barium hydroxide Magnesium hydroxide

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 120

Uses of Acid, Bases and Alkali in Daily Life

Acid Uses Remark

Hydrochloric acid As a cleansing agent in a toilet cleaner, to clean

2 Uses of base and alkali

Alkali / Base Uses Remark

Calcium hydroxide (lime) To neutralize acidic soil.

Magnesium hydroxide To make toothpaste and antacid (to neutralise

Aluminium hydroxide To make antacid (to neutralise excess acid in the

121 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

Chemical Properties of Acid / Sifat-Sifat Kimia Asid

Water + Carbon dioxide

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 122

123 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

3 Ionic equation / Persamaan ion:

How to write ionic equation? Example / Contoh:

Hydrochloric acid and #magnesium oxide

Hydrochloric acid and sodium hydroxide

Hydrochloric acid and magnesium

Hydrochloric acid and #calcium carbonate

Sulphuric acid and zinc

Sulphuric acid and #zinc oxide

Sulphuric acid and #zinc carbonate

Nitric acid and #copper(II) oxide

Nitric acid and sodium hydroxide

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 124

Chemical Properties of Alkali / Sifat Kimia Alkali

125 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

Example 1: Hydrochloric chloride gas dissolved in propanone and in water.

HCl(aq/ak) ➝ H+(aq/ak) + Cl–(aq/ak)

Hydrogen chloride gas dissolved Hydrogen chloride gas

– No bubbles. – Bubbles are released.

molekul hidrogen hadir.

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 126

Example 3: Glacial ethanoic acid and ethanoic asid dissolved in water.

Glacial ethanoic acid Ethanoic acid dissolved in water

sifat alkali tidak ditunjukkan .

127 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

Example 2: Ammonia gas dissolved in propanone and ammonia dissolved in water.

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 128

Acid Alkali Acid Alkali

© Nilam Publication Sdn. Bhd.

Hydrochloric acid in water Hydrogen chloride in tetrachloromethane

Magnesium ribbon Magnesium ribbon

Observation • Bubbles of colourless gas are released • No bubble of gas

(a) What is meant by acid?