RU¡f«

éÂfŸ – jäœehL 1971 M« M©L ef® k‰W« Cuik¥ò r£l¤Â‹ 113M« ÃçÎ,
122M« ÃçÎ M»at‰¿‹ Ñœ 2017M« M©L x¥òjš më¡f¥glhj kidfŸ k‰W«
kid¥ÃçÎfis tu‹Kiw¥gL¤jš éÂfŸ – m¿é¡if - btëæl¥gL»wJ.
Å£Ltr k‰W« ef®¥òw ts®¢Á [e.t.4(3)]¤ Jiw
murhiz (ãiy) v©.78 ehŸ: 04.05.2017
nAés«Ã tUl«, Á¤Âiu §fŸ 21,
ÂUtŸSt® M©L 2048
Miz:
ϤJl‹ Ïiz¡f¥g£LŸs m¿é¡if 04.05.2017 ehë£l jäœehL
muÁjê‹ Áw¥ò btëp£oš btëæl¥gL«.
(MSeç‹ Miz¥go)
j®nkªÂu Ãujh¥ ahj›
bgWe® muR¢ brayhs®
gâ nkyhs®, muR ika m¢rf«, br‹id-79.
MSeç‹ brayhs®, MSe® Ïšy«, br‹id-600 022.
muR TLjš jiyik¢ brayhs®,
ã¤Jiw, br‹id-600 009.
muR TLjš jiyik¢ brayhs®,
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, br‹id-600 009.
muR Kj‹ik¢ brayhs®,
efuh£Á ãUthf« k‰W« FoÚ® tH§fš Jiw, br‹id-600 009.
muR TLjš jiyik¢ brayhs®,
tâf tç k‰W« gÂΤ Jiw, br‹id-600 009.
muR¢ brayhs®, tUthŒ¤ Jiw, br‹id-600 009.
muR Kj‹ik¢ brayhs®,
ntsh©ik¤ Jiw, br‹id-600 009.
muR¢ brayhs®,
r£l¤ Jiw, br‹id-600 009.
mid¤J kht£l M£Áa®fŸ.
ef® Cuik¥ò Miza®, br‹id-600 002.
cW¥Ãd® brayhs®, br‹id bgUefu ts®¢Á¡ FGk«, br‹id-600 008.
efš:
Kjyik¢r® mYtyf«, br‹id-600 009.
Kjyik¢rç‹ brayhs®, br‹id-600 009.
Å£L tr k‰W« ef®¥òw ts®¢Á mik¢rç‹ KJãiy ne®Kf cjéahs®,
br‹id-600 009.
bghJ¤ (ä.f.) Jiw, br‹id-600 009.
ÏU¥ònfh¥ò / cÂç efš.
//Miz¥go mD¥g¥gL»wJ//
ÃçÎ mYty®.
 Ïiz¥ò-II

m¿é¡if

j‰nghJ jäœeh£oš efu§fŸ k‰W« »uhk¥òw§fëš mÂf

mséš mDkÂa‰w kid¥ÃçÎfŸ k‰W« kidfŸ v›éj
cŸf£lik¥ò k‰W« bghJtrÂfë‹¿ V‰gL¤j¥g£LŸsd v‹gJ
f©l¿a¥g£ljhY« ViHfŸ k‰W« étu« m¿ahjt®fŸ Ï›tif
kidfis th§»ÍŸsd® v‹gjhY« Ï›tif kid¥ÃçÎfis
Û©L« V‰fdnt ÏUªj ãiy¡F bfh©L brštbj‹gJ Ïayhj
fhça« v‹gjhY«,

Ï›tif kid¥ÃçÎ k‰W« c£ÃçÎfëš mikªJŸs kidfis

th§»a k¡fë‹ Ï‹dšfis Ú¡Ftj‰F m›tif kidfis
tu‹Kiw¥gL¤JtJ äfΫ mtÁakh»wJ v‹gjhY«,

V‰bfdnt é‰gid brŒa¥g£l kidfŸ mit mikªÂU¡F«

kid¥Ãçéš m§bfh‹W« ϧbfh‹Wkhf cŸs ãiyæš, mit
jå¤jåahf tu‹Kiw¥gL¤j¥go‹, x›bthU kid¡F« cça
f£lik¥ò trÂfis jå¤jåna V‰gL¤Jtš r«gªj¥g£l
cŸsh£Á mik¥òfS¡F äFªj Ï‹dš V‰gL« v‹gjhY«,
mDkÂa‰w kid¥ÃçÎ k‰W« c£ÃçÎfëš nk«ghLfis mjhtJ
rhiyæ‹ mfy¤ij éçÎgL¤Ânah, rhiyfë‹ mik¥ig (Circulation)
nk«gL¤Ânah, Âwªj btëæl§fŸ, bghJtrÂfŸ M»at‰iw Ïa‹w
msΡF V‰gL¤Â, mDkÂa‰w kidfŸ k‰W« mit mikªÂU¡F«
kid¥ÃçÎ M»at‰iw tu‹Kiw brŒa¥gl nt©L« v‹gJ
f©l¿a¥g£lJ.

vdnt, j‰nghJ, jäœehL 1971 M« M©L ef® k‰W« Cuik¥ò¢

r£l«, (jäœehL r£l« 35/1972) ÃçÎ 113-Ï‹ Ñœ tH§f¥g£LŸs
mÂfhu¤Â‹go jäœeh£L MSe® mt®fŸ jäœeh£oš 2016-M«
M©L m¡nlhg® khj« ÏUgjh« njÂa‹W mšyJ mj‰F K‹d®
é‰gid brŒa¥g£L gÂÎ brŒa¥g£l vªj xU kid mšyJ mid¤J
kidfS« mika¥bg‰w mDkÂa‰w kidÃçÎfŸ k‰W« 2016-M«
M©L m¡nlhg® khj« ÏUgjh« njÂa‹W mšyJ mj‰F K‹d®
é‰gid brŒa¥g£L gÂÎ brŒa¥g£l mDkÂa‰w kidfS¡F
jäœehL 1971 M« M©L ef® k‰W« Cuik¥ò¢ r£l«, (jäœehL
r£l« 35/1972)-Ïš f©LŸs mid¤J brašghLfëèUªJ«
éy¡fë¥gJl‹, nk‰go r£l¥ÃçÎ 122-Ï‹ Ñœ m›tifahd
mDkÂa‰w kid¥ÃçÎfŸ k‰W« kidfis tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰F
Ñœf©l éÂfis Ïa‰W»wh®.
 2

éÂfŸ

1. FUªjiy¥ò, é©z¥g« k‰W« eilKiw¡F tUjš.-

Ï›éÂfis jäœehL 2017 M« M©L x¥òjš bgwhj
kid¥ÃçÎfŸ k‰W« kidfŸ tu‹Kiw¥gL¤Jjš éÂfŸ v‹W
miH¡f¥gL«.

2. és¡f«.- Ï›éÂfëš Nœãiy¡nf‰g njit¥go‹,-

(1) “r£l«” v‹gJ jäœehL 1971 M« M©L ef® k‰W« Cuik¥ò
r£l« (jäœehL r£l« 35/1972) v‹W bghUŸgL«.

(2) “jF thŒªj mÂfhç” v‹gJ.-

(i) kid¥ÃçÎ mšyJ kid c£Ãçéš cŸs kidfis
tu‹Kiw brŒtjhæ‹.-
(m) khefuh£Áfëš, Mizahs®;
(M) efuh£Áfëš, Mizahs®;
(Ï) ng%uh£Áfëš, braš mYty®; k‰W«
(<) Cuh£Áfëš, t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á);
(ii) kid¥ÃçÎfis tu‹Kiw¥gL¤Jtjhæ‹.-
(m) br‹id¥ bgUef® ts®¢Á gFÂfëš, br‹id¥
bgUef® ts®¢Á FGk¤Â‹ cW¥Ãd® bray®.
(M) Vida gFÂfëš, kid¥ÃçÎ vªj mYtyç‹ mÂfhu
všiy¡FŸ mikªJŸsJ v‹gij¥ bghW¤J, mªjªj
ef® Cuik¥ò Jiwæ‹ Ñœ Ïa§F« cŸq® £l¡
FGk¤Â‹ cW¥Ãd® bray® mšyJ k©ly £l¡ FGk«
mšyJ òJef® ts®¢Á FGk« mšyJ ef® Cuik¥ò
Jiwæ‹ t£lhu Jiz Ïa¡Fe® mšyJ cjé Ïa¡Fe®
M»nah®.

(3) “nk«gh£L¡ f£lz«” v‹gJ efu k‰W« Cuf¥ gFÂfëš

mo¥gil k‰W« cŸf£lik¥ò trÂfis r«gªj¥g£l cŸsh£Á
mik¥Ã‹ tu«Ã‰FŸ V‰gL¤j, é 10-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸsthW
tNè¡f¥gl nt©oa f£lz« v‹W bghUŸgL«.

(4) “nk«ghL f£L¥gh£L éÂfŸ” v‹gJ br‹id¥ bgUefu

£l¥gF mšyhj ÃwgFÂfS¡fhd nk«ghL f£L¥gh£L
éÂfŸ (DCR) v‹W bghUŸgL«.
 3

(5) “nk«gh£L¤ £l§fŸ” v‹gJ bjhl®òila £l¥gFÂæš

eilKiwæš cŸs bgUªÂ£l§fŸ, t£lhu nk«gh£L¤ £l§fŸ,
òJef® nk«gh£L¤ £l§fŸ, éçthd nk«gh£L¤ £l§fŸ
k‰W« òJ efu £l§fŸ.

(6) “nk«gh£L éÂKiwfŸ” v‹gJ Ïu©lh« bgUªÂ£l¤Â‹

xU gFÂahf mik»‹w br‹id¥ bgUef® £l¥ gF¡fhd
nk«gh£L éÂKiwfŸ (DR) v‹W bghUŸgL«.
(7) “têfh£o kÂ¥ÕL” v‹gJ 31.03.2012 tiu gÂÎ brŒa¥g£l
ãy§fS¡F gÂΤ Jiwahš 01.08.2007 m‹W ã®za«
brŒa¥g£l têfh£o kÂ¥ò. nkY« 01.04.2012 m‹W mšyJ
mj‰F¥ Ëd® gÂÎ brŒa¥g£l ãy§fS¡F, Ϫj
éÂfS¡fhd m¿é¡if btëæ£l ehëš ãyΫ têfh£o
kÂ¥ò k‰W« é‰gid Mfhj kidfS¡F bfhŸif mséš
kid¥ÃçÎ totik¥ò x¥òjš më¡f¥g£l ehëš ãyΫ
gÂΤJiwahš ã®zæ¡f¥g£l têfh£o kÂ¥ò MF«.
(8) “kid¥ÃçΔ v‹gJ,-
(i) br‹id¥ bgUefu £l¥gFÂæš 8 ÃçÎfS¡F nkš
kidfshf¥ Ãç¡f¥gL« ãy¥gFÂ.
(ii) br‹id¥ bgUefu £l¥gFÂašyhj Ãw gFÂfëš xU
ãy¤ij¥ òÂa rhiy k‰W« bjU¡fSl‹ Toa
kidfshf¥ Ãç¤jš.
(9) “kid¥ÃçÎ f£lik¥ò” v‹gJ kid¥Ãçé‹ nk«gh£lhs®/
r§f¤Âl« ÏUªJ tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰fhd kid¥Ãçé‹
tiugl¤Âid bg‰w Ëd® é 2(2)(ii)-Ïš F¿¥Ã£LŸs cça
mÂfhu« bg‰w mYty®fshš, ãiyæš cŸs kid¥Ãçéid
kh‰w§fŸ brŒnjh mšyJ kh‰w§fŸ Ïšyhknyh
x¥òjyë¡f¥g£l kid¥ÃçÎ tot« mšyJ ÃçÎ 5(4)-Ï‹ go
xU kid¥Ãçit nk«gL¤J« neh¡»š j‹å¢irahf
jahç¡f¥g£l kid¥ÃçÎ tot«.
(10) “kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs®” v‹gJ xU ãy¤Â‹ cçikahs®
mšyJ m§Ñfhu« më¡f¥g£l eg®, gÂÎbrŒa¥g£l T£LwÎ
r§f« k‰W« xU r§f«, cŸë£lt®fshš Tw¥g£l kid¥Ãçéš
kidfŸ é‰gid brŒÍ« neh¡f¤Âš ãy¤ij kid¥ÃçÎfshf
brŒjt®/V‰gL¤Âat®.
(11) “cŸq® mÂfhuk‹w«” v‹gJ mid¤J khefuh£ÁfŸ,
efuh£ÁfŸ, ng%uh£ÁfŸ, Cuh£Á x‹¿a« k‰W« Cuh£ÁfŸ.
 4

(12) “kid cçikahs®” v‹gJ 20.10.2016 m‹nwh mšyJ mj‰F

K‹ngh xU kidæid j‹ bgaçš é‰gid Mtz« mšyJ
cçik x¥ghtz¤Jl‹ gÂÎ brŒjt®.
(13) “kid mšyJ x¥òjyë¡f¥glhj kid” v‹gJ x¥òjyë¡f¥glhj
kid¥Ãçéš mšyJ kid c£Ãçéš cŸs kid.
(14) “tu‹Kiw f£lz«” v‹gJ x¥òjyë¡f¥glhj kid
mšyJ kid c£Ãçéid tu‹Kiw¥gL¤j é 9-Ïš
F¿¥Ã£LŸsthW brY¤j¥gL« f£lz«.
(15) “x¥òjyë¡f¥glhj kidÃçéid tu‹Kiw brŒjš” v‹gJ
x¥òjyë¡f¥glhj kid¥ÃçÎ f£lik¥ig tu‹Kiw
brŒtjhF«. m¤jifa x¥òjš më¡f¥glhj kid¥ÃçÎ
totik¥ò tu‹Kiwæš kid¥Ãçéš mikªJŸs jåkidfŸ
jhkhfnt tu‹Kiw¥gL¤j¥g£ljhf MfhJ. x¥òjyë¡f¥glhj
kid¥ÃçÎ f£lik¥ig tu‹Kiw brŒj Ëd®, cça kid
cçikahs®/mÃéU¤Âahs® k‰W« (é‰f¥glhj kidfshæ‹)
j§fŸ kid/kidfis tu‹Kiw¥gL¤Â¡ bfhŸs jå¤jåahf
é©z¥Ã¤jš nt©L«.
(16) “kid c£ÃçΔ v‹gJ,-
(i) br‹id¥ bgUefu £l¥gFÂæš xU ãy¥gF v£L
v©â¡if¡F äfhkš kid¥ÃçÎfshf Ãç¡f¥gLjš.
(ii) br‹id¥ bgUefu £l¥gFÂašyhj ÃwgFÂæš òÂa
rhiyfŸ k‰W« bjU¡fŸ cUth¡fhkš, ÏU¡f¡Toa
rhiy mšyJ bjUéid x£o mikªj ãy¤ij Ãç¤jš.
(17) “x¥òjyë¡f¥glhj kid¥ÃçÎ mšyJ kid c£ÃçΔ v‹gJ
ef® Cuik¥ò Ïa¡Fe® mšyJ br‹id bgUefu ts®¢Á
FGk¤Â‹ K‹ mDkÂnah mšyJ Ïirnth bgw¥glhj
kid¥ÃçÎ mšyJ kid c£ÃçÎ.
(18) Ϫj éÂfëš ga‹gL¤j¥g£L Mdhš és¡fkë¡f¥glhj
brh‰fŸ k‰W« brh‰bwhl®fS¡F jäœehL efu Cuik¥ò¢ r£l«
1971 (jäœehL r£l« 35/1972)-Ïš F¿¥Ã£LŸs Ïnj brh‰fŸ
k‰W« brh‰bwhl®fS¡fhd és¡f¤ij¡ bfhŸs nt©L«.
3. x¥òjš bgwhj kidfŸ k‰W« kid¥ÃçÎfŸ tu‹Kiw¥
gL¤Jtj‰fhd fhy tu«ò.- 20.10.2016 m‹WŸsthwhf gÂÎ
brŒa¥g£l é‰gid Mtz¤Â‹ _y« é‰f¥g£l gF mšyJ
KG v©â¡ifæyhd kidfis¡ bfh©l x¥òjyë¡f¥glhj
kid¥ÃçÎfëš k£Lnk Ϥjifa éÂfë‹ Ñœ tu‹Kiw
brŒa fUj¥gL«. mij¥ nghynt xU kid¥Ãçéš é‰gid
brŒa¥glhj kidfŸ c£gl mid¤J kidfS«
m«kid¥Ãçéš VnjD« xU gF kidfŸ 20.10.2016¡F K‹ò
 5

é‰gid brŒa¥g£L g¤Âu¥gÂÎ brŒa¥g£oU¥Ã‹ m›tif

kidfŸ tu‹Kiw¥gL¤j jF thŒªjit. xU c£Ãçéš cŸs
jåkid, 20.10.2016 m‹WŸsthwhf é‰gid Mtz« mšyJ
cçik x¥ghtz« _y« gÂÎ brŒa¥g£oU¥Ã‹, mitÍ«
tu‹Kiw¥gL¤j jFÂÍilait. r«gªj¥g£l kid cçikahs®
mšyJ kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs®, é‰f¥g£l kidfS¡fhd
rh‹whf é‰gid Mtz« mšyJ cçik x¥ghtz
efiy më¡fnt©L«. é‰gid x¥gªj g¤Âu« mšyJ bghJ
mÂfhu¥ g¤Âu« M»ait kid é‰f¥g£lj‰fhd xU rh‹whf
fUj¥glkh£lhJ.

4. x¥òjš bgwhj kidfŸ k‰W« kid¥ÃçÎfŸ tu‹Kiw¥gL¤j

f£L¥ghLfŸ.-
(1) thŒ¡fhš, fhšthŒ, Vç, Fs«, MW ngh‹w bghJ Ú®
ãiy¥ gFÂæš gFÂahfnth mšyJ KGtJkhfnth
mikªj kidfŸ k‰W« kid¥ÃçÎfŸ tu‹KiwbrŒa
jFÂa‰wit.
(2) muR òw«ngh¡F ãy§fëš gFÂahfnth mšyJ
KGtJkhfnth mikªj kidfŸ mšyJ kid¥ÃçÎfŸ
tu‹KiwbrŒa jFÂa‰wit.
(3) vªj xU x¥òjyë¡f¥g£l kidÃçÎ mšyJ kid
c£ÃçÎfëš Âwªjbtë xJ¡Ñ£L ãy¥gFÂ, ó§fh
mšyJ éisah£L fs§fshf xJ¡ÑL brŒa¥g£l
gFÂfëš mikªj kid mšyJ kid¥ÃçÎ, tu‹Kiw
brŒa fUj¥glkh£lhJ.
(4) fhèkid mjid R‰¿ÍŸs ãy§fS¡F ntW mQFghij
têæšyhj ãiyæš mj‰fhd têæid mil¡F«go
ÏUªjhš m¤jifa kid tu‹Kiw brŒtj‰F
jFÂa‰witahF«.
(5) xU nk«gh£L £l¤Âš F¿¥Ãl¥g£LŸsJ« ãy§fëš
mikªJŸsJkh»a KGikahd mšyJ xU Ãçthf
cŸsJ« vªj xU kid mšyJ kid¥ÃçÎ gFÂ
xG§fik¥Ãdhš gh¡f¥g£LŸsJ« c¤njr rhiy¥ gFÂ
mšyJ bjU¥gF mšyJ ÏU¥ò¥ ghijahf kid¥ÃçÎ
tu‹Kiw brŒa jFÂa‰witahF«.
(6) bghJrhiy¡F mšyJ bjU mšyJ VnjD« Ãw ãy¤Âš
M¡»uä¥òl‹ ToaJ«, mJ F¿¤J é©z¥gjhu®
cilik cçikia bg‰¿uhjJkhd vªjbthU kid k‰W«
cçikæšyhj ãy§fŸ k‰W« u¤J brŒa¥g£l jäœehL
efu ãy§fŸ (c¢rtu«ò k‰W« xG§FKiw) r£l« 1978-‹
 6

(jäœehL r£l« 24/1978) Ñœ gh¡f¥g£l ãy§fŸ vitÍ«

tu‹Kiw brŒtj‰F gçÓè¡f¥gl kh£lJ.
(7) nfhòu ä‹ f«ÃfŸ c£gl ca®mG¤j k‰W« mÂf
ca®mG¤j ä‹ f«Ãfë‹ Ñœ gFÂahfnth mšyJ
KGikahfnth mikªj kid mšyJ kid¥ÃçÎ
tu‹Kiw gL¤j¥gl¡ TlhJ.

5. tu‹Kiw brŒtj‰fhd f£lha é©z¥g«.-

(1) é 3-Ï‹ Ñœ jF thŒªj mid¤J jå kid
cçikahs®fŸ k‰W« kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs®fŸ
got«-I-š cça mYtyU¡F Ϫj éÂfŸ eilKiw¡F
tªjÂèUªJ 6 khj§fS¡FŸ Ïizajs¤Â‹ têahf
é©z¥Ã¡f nt©L«. nkY« nk‰F¿¥Ã£l got¤Jl‹
RakÂ¥ÕL brŒJ cça f£lz§fŸ brY¤j¥g£lj‰fhd
rh‹W Ïiz¡f¥g£oU¡f nt©L«. jF thŒªj mYty®
mªj é©z¥g§fis MŒÎ brŒJ Ïizajs têahf
tu‹Kiw brŒjj‰fhd Mizfis btëæLth®.
nkY« kid¥ÃçÎ totik¥Ã‰F cça mYty®fshš
bfhŸif mséyhd x¥òjš tH§f¥g£l Ëdnu, jåkid
tu‹Kiw¥gL¤j¡nfhU« é©z¥g§fŸ ÛJ elto¡if
nk‰bfhŸs¥gL«. m›thnw x¥òjyë¡f¥glhj
kid¥Ãçéš cŸs mid¤J jå¥g£l kid
cçikahs®fŸ, kid¥Ãçé‹ tiugl¤Jl‹ é©z¥Ã¡f
nt©L«.
(2) mDk bgwhj kid¥Ãçéš, bkh¤j v©â¡ifæyhd
kidfëš _‹¿š Ïu©L g§»‰F nkyhf kidfŸ tu«ò
ãiy ehS¡F K‹d® é‰f¥g£oU¥Ã‹, x¥òjyë¡f¥glhj
m«kid¥Ãçit tu‹Kiw¥gL¤j, kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs®
gÂÎ brŒa¥g£l T£LwÎ r§f« k‰W« kid cilnah®
r§f«, kid¥ÃçÎ tu‹Kiw¡nfhç é©z¥Ã¡fyh«.
(3) Ϫj éÂfS¡fhd m¿é¡if btëæl¥g£L 15
eh£fS¡FŸ, é 2(2)(ii)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj
mYty®fŸ, é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ã£l jFÂthŒªj
mYty®fëläUªJ mt®fŸ mÂfhu všiy¡FŸ
cUth¡f¥gl x¥òjyë¡f¥glhj kid¥ÃçÎfë‹
rh‹wë¡f¥g£l g£oaiy, mit mikªÂU¡F«
ne®é‰nf‰g, kid¥ÃçÎ k‰W« mj‹ gu¥gsit cŸsl¡»a
tUthŒ »uhk¤Â‹ bga®, ãy msit v©fŸ mšyJ
th®L v©fŸ, efu ãy msit v©fŸ, cŸsh£Á
mik¥Ã‹ bga® M»a étu§fSl‹ nf£L¥bgw nt©L«.
 7

(4) é 2(2)(ii)-Ïš F¿¥Ãl¥g£l jFÂthŒªj mYty®fŸ

é 2(2)(i)-Ïš cŸs cça mYty®fŸ më¤j
x¥òjyë¡f¥glhj kid¥ÃçÎ g£oaiy bg‰w Ëò,
m«kid¥Ãçé‹ nk«gh£lhs® / gÂÎ brŒa¥g£l T£LwÎ
r§f§fŸ / kid cçikahs®fŸ r§f¤Âd® tu‹Kiw
brŒa é©z¥Ã¡fhj ãiyæš, m§Ñfhu« bg‰w
ãymsita®fë‹ gâæid ga‹gL¤Â j‹å¢irahf
kid¥ÃçÎ totik¥ig jah® brŒJ m«kid¥ ÃçΡF
bfhŸif mséš x¥òjš më¡f nt©L«.
(5) kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs® / gÂÎ brŒa¥g£l T£LwÎ r§f« /
kid cçikahs®fŸ r§f« M»nah® tu‹Kiw¡fhf
é©z¥Ã¡ifæš, m«kid¥ÃçΡF x¥òjš bgw
cça mYtyuhš m¿ÎW¤Âago, m«kid¥ÃçéYŸs
FiwghLfis rçbrŒtj‰F T£lhf bghW¥ng‰f nt©L«.
nkY«, jFÂthŒªj mYtyuhš m¿ÎW¤j¥g£l
ãgªjidfS¡F Ïz¡fkhfΫ brašgl nt©L«. Ϫj
éÂfëš F¿¥Ãl¥g£LŸs njitahd f£lz§fisÍ«
brY¤j nt©L«.
(6) é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£lthwhf x¥òjyë¡f¥glhj
kid¥Ãçéš mšyJ kidc£Ãçéš cŸs kidæid
tu‹Kiw¥gL¤j¡ nfhU« é©z¥g¤Âid cça
mYtyU¡F më¡f¥gl nt©L«.
(7) é 2(2)(ii)-Ïš F¿¥Ãl¥g£lthwhf x¥òjyë¡f¥glhj
kid¥Ãçéid tu‹Kiw¥gL¤j¡ nfhU«
é©z¥g¤Âid cça mYtyU¡F më¡f¥gl nt©L«.
(8) ãy¤Â‹ ÛJ vªj cçikÍ« Ïšyhj ahbjU eg® më¡F«
tu‹Kiw¥gL¤j nfhU« é©z¥g« ãuhfç¡f¥gL«.
(9) tu‹Kiw¥gL¤j¡ nfhU« é©z¥g« ÑœfhQ«
Mtz§fSl‹ më¡f¥gl nt©L«. mjhtJ,

(m) kid¥ÃçÎ mšyJ kid c£Ãçéš cŸs

x¥òjyë¡f¥glhj jåkidæid tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰F

(i) g£lh k‰W« òy msit¢ Rtoæš cŸsgoahd kid

gçkhz« mšyJ kid c£ÃçÎ k‰W« bjhl®òila
rhiyæ‹ mfy«, M»a étu§fSl‹ kid¡F
brhªjkhd eg® k‰W« m§Ñfhu« bg‰w ãy
msitahs®fŸ mšyJ f£ol éÂfëš
F¿¥Ãl¥g£LŸs Ãw bjhêš rh®ªj tšYe®fshš
ifbaG¤Âl¥g£l js tiugl¤ij¡ fh£L« tiugl
efšfŸ _‹W.
 8

(ii) tu‹Kiw nfhU« kidæ‹ kid gçkhz«, rhiy

tiyaik¥ò, rhiyæ‹ mfy«, bghJ Âwªj
btëæl¤Â‹ gçkhz« k‰W« bghJ ga‹gh£L
kidfŸ k‰W« kid¥ÃçÎ mikªJŸs »uhk¤Â‹
ãy msit v©fŸ M»ait ml§»a kid¥ÃçÎ
tiugl¤Â‹ efš x‹W.

(iii) kid¥ÃçÎ mikªJŸs gFÂæ‹ R‰Wòw§fëš

cŸs ts®¢Á k‰W« Ïiz¥ò¢ rhiyfis fh£L«
R‰W¥òw tiugl¤Â‹ efš x‹W.

(iv) Ra rh‹W më¡f¥g£l kidæ‹ é‰gid Mtz«

mšyJ cçik x¥ghtz« x‹W.

(v) é©z¥gjhu® bgaçš bgw¥g£l g£lh, ãuªju

ãy gÂÎU mšyJ efu ãy msit gÂÎU¡fë‹
efš x‹W më¡f¥gl nt©L«. m›thW mit
é©z¥gjhu® bgaçš bgw¥glhÂU¥Ã‹, Kªija
ãy cçikahs® bgaçš bgw¥g£l m›thtz efšfŸ
më¡f¥gl nt©L«.

(vi) é©z¥g« brŒa¥gL« ehëèUªJ mj‰F K‹d®

xU thu¤Â‰FŸ gÂΤJiwahš kid gçkh‰w
étu§fSl‹ tH§f¥g£l éšy§f rh‹¿jœ.

(vii) kid¥gFÂ étrha ãy§fëš mikÍkhæ‹,

m«kid¥ÃçÎ bghJ Ú®ghrd thŒfhšfis
jilbrŒahkš cŸsJ v‹gj‰F« btŸs¥ bgU¡f
jh¡f¤Â‹ msÎ M»ait F¿¤J r«gªj¥g£l
t£lh£Áaçl« bgw¥g£l rh‹W mšyJ mj‹ ãiy
F¿¤j m¿¡if.

(M) x¥òjš bgwhj kid¥Ãçéid tu‹Kiw brŒtj‰fhf

(i) kidfë‹ gçkhz§fŸ, rhiyfë‹ mik¥ò, rhiyfë‹
mfy«, bghJ Âwªj btë Ïl§fë‹ gçkhz«, bghJ
neh¡f¤Â‰fhd kidfŸ k‰W« kid¥ÃçÎ cŸs
»uhk¤Â‹ ãymsit¥ òy v©fŸ k‰W« Ï›éÂfŸ
eilKiw¡F tUtj‰F K‹ò é‰gid brŒa¥g£l kidfŸ
M»at‰iw fh£L»‹w IªJ kid¥ÃçÎ tiugl efšfŸ.
(ii) kid¥Ãçé‰FŸ, k¡fŸ mQFtj‰fhd mQFrhiyæ‹
mfy« k‰W« kid¥ÃçéèUªJ 500 Û£l® R‰Wt£lhu¤Âš
cŸs, R‰W¥òw Ïl¤Â‹ m«r§fŸ M»at‰iw fh£L»w
 9

kid¥Ãçit k¡fŸ mQFtj‰fhd Ïl mik¥ò

tiugl¤Â‹ efš x‹W.
(iii) kid é‰gid bjhl§f¥g£l ehëèUªJ, é©z¥g«
brŒa¥gL« ehS¡F K‹d® xU thu¤Â‰F äfhj fhy
mséš kidæ‹ mid¤J ãy msit òy v©fisÍ«
cŸsl¡»a gÂΤJiwæläUªJ bgw¥g£l éšy§f
rh‹¿jœ efš.
(iv) kidæ‹ v©, mj‹ gu¥ò, gçkhz§fŸ é‰gid
brŒa¥g£l ehŸ, Mtz¤Â‹ v©, th§»atç‹ bga®
ngh‹w éšy§f¢ rh‹¿jGl‹ x¤Âirthf cŸs étu§fŸ
ml§»a Rarh‹bwh¥gäl¥g£l étu m¿¡if k‰W«
kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs® é©z¥Ã¡F« ãfœÎfëš,
é‰gid brŒa¥glhj kidfŸ F¿¤j égu§fŸ.
(v) kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs®, é©z¥Ã¡F« ãfœÎfëš
kid¥ÃçÎ mikªj ãy¤Â‹ cçikahs® bgaçš
cŸs ãy cçik Mtz§fë‹ Ra rh‹bwh¥gäl¥g£l
efš.
(vi) kid¥ÃçÎ KGikiaÍ« cŸsl¡»a ãy msitfS¡fhd
j‰nghija g£lh, ãuªju ãy Mtz§fŸ (PLR) mšyJ
efu ãy msit Mtz§fŸ (TSLR) k‰W« òy msit¢ Rto
(FMB).

(Ï) jäœehL 1978 M« M©L ef®¥òw ãy (c¢rtu«ò k‰W«

tu‹Kiw¥gL¤Jjš) r£l«, (jäœehL r£l« 24/1978) k‰W«
jäœehL 1961 M« M©L ãy¢ Ó®ÂU¤j§fŸ r£l«
(ãy¤Â‹ c¢rtu«ig ã®zæ¤jš) (jäœehL r£l« 58/1961)
M»a é¤Jiwfë‹ Ñœ, r«gªj¥g£l kid¥ÃçÎfŸ Ïl«
bgwéšiy v‹W got« II-Ïš Ra cWÂbkhê më¡f¥gl
nt©L«.
(<) kid¥ÃçÎ nk«gh£lhs® / r§f« / fHf« M»nah®
é©z¥Ã¡F« ne®Îfëš got«-III-š %ghŒ 20-¡F
Fiwahj K¤Âiu¤jhëš, jFÂthŒªj mYtyuhš F¿¥Ã£l
FiwghLfis rç brŒÂl x¥ò¡bfhŸtjhfΫ, jFÂthŒªj
mYtyuhš kÂ¥ÕL brŒjgo, nk«gh£L¡ f£lz§fŸ,
tu‹Kiw¡ f£lz§fŸ k‰W« Âwªjbtë xJ¡Ñ£L
f£lz§fŸ M»at‰iw brY¤JtjhfΫ c¤juthj«
më¡f nt©L«. é 5(4)-š F¿¥Ãl¥g£l j‹å¢irahf
jahç¡f¥gL« tiugl mik¥ò ne®Îfëš r«gªj¥g£l
kid¥Ãçéš FiwghLfŸ rçbrŒa¥gl nt©oa Ïl§fëš
cŸs kidfŸ tu‹Kiw¥gL¤j¥gl kh£lhJ.
 10

(c) jF thŒªj mÂfhçahš nfhu¥gL« Vida ahbjhU

Mtz§fŸ
6. Ï›éÂæ‹ Ñœ é©z¥Ã¡F« é©z¥g§fŸ ÑœfhQ«
r£l§fS¡F Ïz§» ÏU¡f nt©L«. mit ahtd:-
(1) 1934M« M©L thdñ®Â r£l¤Â‹ (k¤Âa¢ r£l«
XXII/1934) Ñœ, R‰Wyh k‰W« cŸeh£L ékhd
ngh¡Ftu¤J mik¢rf¤Â‹ xG§FKiw éÂfŸ.
(2) 1903-M« M©L ÏuhQt¥ gâfŸ r£l¤Â‹ Ñœ,
(k¤Âa¢r£l« 7/1903) m¿é¡f¥g£l gFÂfis R‰¿
100 Û£lU¡FŸ cŸs ékhd¥gil ãiya§fë‹
R‰W¥òw¤Â‹ nk«ghLfS¡fhd ÏuhQt
mik¢rf¤Â‹ xG§FKiw éÂfŸ.
(3) 06.01.2011M« ehë£l ϪÂa muÁ‹ Áw¥ò muÁjê‹
ghf«-II, ÃçÎ 3, c£ÃçÎ (ii)-Ïš m¿¡ifæl¥g£l
1986M« M©L R‰W¢NHš (ghJfh¥ò¢) r£l¤Â‹Ñœ
(k¤Âa¢r£l« 29/1986) R‰W¢NHš k‰W« td
mik¢rf¤Â‹ flnyhu k©ly xG§FKiw éÂfŸ.
(4) jäœehL 1993M« M©L kht£l Cuh£ÁfŸ
(kiythœél§fŸ) f£ll éÂfŸ.
(5) e‹Ü® kWbr¿ñ£lš gF bjhl®ghf cŸs br‹id
bgUefu £l¥gF nk«gh£L éÂfS¡fhd
ËÏiz¥ò XI.
(6) br§F‹w« Ú® Ão¥ò gFÂ bjhl®ghf, br‹id
bgUefu £l¥ gF nk«gh£L xG§FKiw
éÂfS¡fhd ËÏiz¥ò XII.
(7) 1959M« M©L bjh‹ikahd ãid΢ Á‹d§fŸ
k‰W« mfHhŒÎ Ïl§fŸ k‰W« v¢r§fŸ r£l¤Â‹go
(k¤Âa¢r£l« 24/1958) k‰W« jäœehL 1966-M«
M©L bjh‹ik k‰W« tuyh‰W¢ Á‹d§fŸ,
mfHhŒÎ Ïl§fŸ k‰W« v¢r§fŸ r£l¤Â‹ (jäœehL
r£l« 25/1966)-Ï‹ go m¿é¡ifæl¥g£l gFÂfŸ.

7. tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰fhd têKiwfŸ.- tu‹Kiw¥gL¤j¡

nfhU« tu‹Kiw¥gL¤j¥glhj jåahç‹ kid k‰W«
tu‹Kiw¥gL¤j¥glhj kid¥Ãçé‹ Ñœ tU« éÂKiwfS¡F
Ïz§» ÏU¡f nt©L«:-

(m) tu‹Kiw¥gL¤j¡ nfhU« jåahç‹ kid¥ÃçÎ mšyJ

kidæ‹ c£ÃçÎ, Ï›éÂfŸ braY¡F tU« fhy¤Â‰F
K‹ò, kDjhuU¡F gÂÎ brŒa¥g£l é‰gid¥g¤Âu« _y«
 11

é‰gid brŒa¥g£nlh mšyJ kh‰w« brŒa¥g£nlh ÏU¡f

nt©L«.

(M) tu‹Kiw¥gL¤j¡ nfhu¥gL« kid¥ÃçÎ, nr®ªj

ãy¥gFÂahf ÏU¡f nt©L«.

(Ï) tu‹Kiw¥gL¤j¡ nfhu¥gL« ahbjhU kidÍ«,

bghJ¢rhiy x‹W x£oÍŸsjhf mšyJ bghJ¢rhiy
x‹¿èUªJ kDjhuU¡F cçikÍila tê x‹¿‹ _y«
mQf¤j¡fjhf ÏU¡f nt©L«.

(<) tu‹Kiw¥gL¤j¡ nfhu¥gL« kid¥ÃçÎ, khefuh£Á

mšyJ efuh£Á v‹D« ne®éš, Fiwªj msÎ 4.8 Û£l®
mfyKila bghJ¢rhiy x‹¿èUªJ, k‰W« ng%uh£Á
mšyJ »uhk Cuh£Á v‹D« ne®éš, Fiwªj msÎ
3.6 Û£l® mfyKila bghJ¢rhiy x‹¿èUªJ
mQf¤j¡fjhf ÏU¡f nt©L«.

(c) jåkidfŸ:-
(i) Ï›éÂfë‹ ÑêU¡F« 2(2)(i)-éÂæš F¿¥Ãl¥g£oU¡F«
cça mÂfhçahš, bfhŸifaséš x¥òjš
më¡f¥g£oU¡F«, kid¥ÃçÎ totik¥Ãš mikªJŸs
mid¤J kidfS« tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰F¤
jFÂÍiladthF«.

(ii) xU c£Ãçéš ÏU¡F« jåkid, m¥ÃçéèU¡F«

vŠÁÍŸs kidfëš f£ll xG§FKiwfŸ
Ûw¥g£oU¥ÃD«, tu‹Kiw¥gL¤j¥glyh«.

(iii) kid¥ÃçÎ x‹¿èU¡F« jåkidahdJ,

bfhŸifaséš x¥òjš bgw¥g£l kid¥ÃçÎ
totik¥Ãš F¿¥Ãl¥g£oU¡F« kid¥gçkhz§fŸ
k‰W« mjid x£oÍŸs rhiyæ‹ mfy« M»ait
tiuæyhd msé‰F k£Lnk tu‹Kiw¥gL¤j¥gL«.

(iv) bfhŸifaséš x¥òjš bgw¥g£l kid¥ÃçÎ totik¥ò

x‹¿š mikªÂU¡F« xU kidæ‹ ahbjhU gFÂÍ«,
rhiyæ‹ mfy¤ij éçÎgL¤Jjš mšyJ R‰W¥
gFÂfS¡F mQFrhiy mik¤jš M»at‰W¡F¤
njit¥gL« ne®éš, gÂÎ brŒa¥g£l bfhil x¥ghtz«
_y« njit¥gL« tifæš, cça mÂfhçahš cŸsh£Á
mik¥Ã‰F tH§f¥gl nt©L«.
 12

(C) kid¥ÃçéYŸs kidfë‹ bkh¤j v©â¡ifæš _‹¿š

xU gF¡F Fiwthd kidfŸ, tu«ò ãiy ehë‰F
K‹djhf é‰f¥g£oU¡F« ãiyæèU¡F« kid¥ÃçÎfŸ:
(i) kid¥Ãçé‰fhd mQFrhiyæš mfy« k‰W«
£läšyh¥ gFÂæ‹ kidia ntsh©ik¥
ga‹gh£oèUªJ Vida neh¡f¤Â‰fhf¥ ga‹gL¤Jjš
Ú§fyhf, kid¥ÃçthdJ ne®é‰nf‰g ts®¢Á
éÂKiwfŸ mšyJ ts®¢Á¡ f£L¥gh£L
éÂKiwfS¡F Ïz§»æU¡f nt©L«.
(ii) kid¥ÃçÎ x¥òjš bgWtj‰fhd Kiwahd
é©z¥g§fëš tH¡fkhf¥ Ëg‰w¥gL« eilKiwfŸ
ÏÂY« Ëg‰w¥gl nt©L«.
(v) kid¥ÃçéYŸs kidfë‹ bkh¤j v©â¡ifæš
_‹¿š xU gFÂ k‰W« mj‰F nkš Mdhš _‹¿š ÏU
gF¡F¡ Fiwthd kidfŸ, tu«òãiy ehë‰F K‹djhf
é‰f¥g£oU¡F« ãiyæèU¡F« kid¥ÃçÎfŸ:-

(i) kid¥ÃçthdJ, Ïa‹w mséš, ne®é‰nf‰g ts®¢Á

éÂKiwfŸ mšyJ ts®¢Á¡ f£L¥gh£L
éÂKiwfS¡F Ïz§»æU¡f nt©L«. nkY«,
Ëg‰w Ïayhjitahd rhiyæ‹ mfy«, ãy¥
ga‹ghL ngh‹wit Ï›éÂKiwfëèUªJ éy¡fë¥ò
tH§Ftj‰F¤ jFÂÍilaitahF«.
(ii) kid¥ÃçÎ totik¥Ãš é‰f¥glhj kidfis kh‰¿
mik¥gj‹ _y« m«kid¥Ãçé‹ é‰gidia
mÂfç¡fyh«.
(iii) é‰f¥glhj kidfis xU§»iz¤J mšyJ
kh‰¿aik¤J, Âwªjbtëæl§fŸ k‰W« bghJ
trÂfis V‰gL¤Â¡ bfhL¡fyh«. kidia¤
Âwªjbtëælkhf kh‰w Ïayhj ne®Îfëš k£L«,
mit ngh‹w Ïl§fëš Ïizahd kÂ¥Õ£L¤ bjhif
tNè¡f¥glyh«.

(iv) £läl¥g£l gFÂfŸ Ú§fyhf, ntsh©ik ãy§fëš

V‰gL¤j¥g£l kid¥ÃçÎfë‹ xU gFÂæš mšyJ
KG kid¥Ãçéš, kid¥ÃçÎ tiugl¤Â‰fhd
bfhŸifaséš x¥òjš tH§FtJ F¿¤J KoÎ
brŒjt‰fhf, VnjD« bghJ Ú®ghrd thŒ¡fhš
jilbrŒa¥g£oU¤jš mšyJ M¡»uä¡f¥g£oU¤jš
mšyJ kid¥Ãçit V‰gL¤Jtj‰fhf Ú¡f¥g£oU¤jš
 13

k‰W« btŸs¥ bgU¡F¤ jh¡f¤Â‹ msÎ M»ait

F¿¤J cça mÂfhçahš MŒÎ brŒa¥gl nt©L«.

(v) kid¥ÃçÎ tu‹Kiw¥gL¤Jjš £l¤Â‹ Ñœ

Ï‹D« é‰f¥glhj kidfis¡ bfh©oU¡F«
kid¥ÃçÎfëš, nkšãiy FoÚ®¤ bjh£o, ä‹kh‰¿
ngh‹w bghJ trÂfis V‰gL¤Jtj‰fhf, cŸq®
£lälš mÂfhçahš nfhu¥gL« mséš Fiwªj msÎ
Ïl§fŸ, ÅLf£o¤ jUgtuhš tH§f¥gl nt©L«.

(V) kid¥ÃçéYŸs kidfë‹ bkh¤j v©â¡ifæš

kidfëš _‹¿š xU gF¡F mÂfkhd kidfŸ,
tu«òãiy ehë‰F K‹djhf é‰f¥g£oU¡F«
ãiyæèU¡F« kid¥ÃçÎfŸ:-

(i) 4 M« éÂæš F¿¥Ãl¥g£LŸs f£L¥ghLfŸ Ú§fyhf,

kid¥ÃçthdJ ‘mitait m§f§nf’ ÏU¡F«
ãiyæš tu‹Kiw¥gL¤j¥gl nt©L«.

(ii) ÅLf£o¤ jUgt® mšyJ mid¤J kidfëš

cçikahs®fŸ, jilæšyh¢ rh‹¿jœ tH§F« ne®éš,
é‰f¥glhj kidfŸ Ïa‹w mséš, xU§»iz¤J
mšyJ kh‰¿aik¤J, Âwªjbtëæl§fŸ k‰W«
bghJ trÂfis V‰gL¤Â¡ bfhL¡fyh«. kidia
Âwªjbtëæl¤Â‰F xJ¡ÑL brŒa Ïayhj ne®Îfëš,
Fiwæl§fS¡fhf, Ïizahd kÂ¥Õ£L¤ bjhiffŸ
tNè¡f¥gl nt©L«.
(iii) £läl¥g£l gFÂfŸ Ú§fyhf, ntsh©ik ãy§fëš
V‰gL¤j¥g£l kid¥ÃçÎfë‹ xU gFÂæš mšyJ
KG kid¥Ãçéš, kid¥ÃçÎ tiugl¤Â‰fhd
bfhŸifaséš x¥òjš tH§FtJ F¿¤J KoÎ
brŒtj‰fhf, VnjD« bghJ Ú®ghrd thŒ¡fhš
jilbrŒa¥g£oU¤jš mšyJ M¡»uä¡f¥g£oU¤jš
mšyJ kid¥Ãçit V‰gL¤Jtj‰fhf Ú¡f¥g£oU¤jš
k‰W« btŸs¥bgU¡F¤ jh¡f¤Â‹ msÎ M»ait
F¿¤J cça mÂfhçahš MŒÎ brŒa¥gl nt©L«.
(iv) kid¥ÃçÎ tu‹Kiw¥gL¤Jjš £l¤Â‹ Ñœ
Ï‹D« é‰f¥glhj kidfis¡ bfh©oU¡F«
kid¥ÃçÎfëš, nkšãiy FoÚ®¤ bjh£o, ä‹kh‰¿
ngh‹w bghJ trÂfis V‰gL¤Jtj‰fhf, cŸq®
£lälš mÂfhçahš nfhu¥gL« mséš Fiwªj msÎ
Ïl§fŸ, ÅLf£o¤ jUgtuhš tH§f¥gl nt©L«.
 14

8. tu‹Kiw¥gL¤j¥gLtjhš V‰gL« ga‹fŸ.- bjhl®òila

mÃéU¤Â £l¤Âš mikÍ« ãy§fŸ v›éj ãy¥ga‹gh£L
k©ly¤Âš mika¥ bg‰¿UªjhY« Ï›éÂfë‹ Ñœ
tu‹Kiw¥gL¤j¥gL« kidfŸ FoæU¥ò ga‹gh£o‰bfd
tu‹Kiw¥gL¤j¥g£ljhf fUj¥gL«.

9. tu‹Kiw¡ f£lz§fŸ.- Ï›éÂfë‹ Ñœ kid mšyJ

kid¥ÃçÎ M»a x›bth‹¿‰F« jå¤jåna tu‹Kiw¡
f£lz§fŸ kÂ¥ÕL brŒa¥g£L ËtUkhW é¡f¥gL«:-
tu‹Kiw¡ f£lzkhdJ kid¥gFÂ x‹¿‹ rJuÛ£l® x‹W¡F
ã®zæ¡f¥g£L Ñœf©lthW tNè¡f¥gL«:-
(i) khefuh£Á¥ gFÂfŸ - %.100/- r.Û.

(ii) efuh£Á¥ gFÂfŸ - %.60/- r.Û.

(iii) ng%uh£Á k‰W« »uhk Cuh£Á gFÂfŸ - %.30/- r.Û.
nk‰F¿¥Ã£l f£lz§fŸ tNè¡f¥g£L muR¡ fz¡»š tuÎ
it¡f¥gL«.

10. ts®¢Á¡ f£lz éÂ¥ò.- tu‹Kiw¥gL¤j¥gl nt©oa

kid mšyJ kid¥ÃçΡF c©lhd ts®¢Á¡ f£lz« ÑnH
F¿¥Ã£LŸsthW tNè¡f¥gl nt©L«.
ts®¢Á¡ f£lz« kid¥gFÂæ‹ rJuÛ£l® x‹W¡F:-

(i) khefuh£Á¥ gFÂfŸ - %.600/- r.Û.

(ii) Áw¥ò k‰W« nj®Îãiy efuh£Á¥ gFÂfŸ - %.350/- r.Û.

(iii) ãiy I k‰W« II efuh£Á¥ gFÂfŸ, k‰W« - %.250/- r.Û.

(iv) ng%uh£Á - %.150/- r.Û.

(v) »uhk gŠrha¤J gFÂ - %.100/- r.Û.

nk‰F¿¥Ã£l ts®¢Á¡ f£lz§fŸ tNè¡f¥g£L r«gªj¥g£l
cŸsh£Á mik¥òfë‹ fz¡»š tuÎ it¡f¥gL«.

11. Âwªjbtë xJ¡Ñ£L gF¡fhd f£lz§fŸ.- (1)

c£nfh£l¤ÂYŸs kidæid tu‹Kiw¥gL¤j¥gLtj‰fhf,
ts®¢Á éÂfŸ/ts®¢Á¡f£L¥gh£L éÂfë‹go Âwªjbtë
xJ¡Ñ£L¥ gFÂ njitahdjhF«. tu‹Kiw¥gL¤jY¡fhf
é©z¥Ã¡f¥g£l kid¥ gFÂæ‹ msé‰nf‰g fz¡»l¥g£L
mj‰fhd bjhif tNè¡f¥gL«.
 15

(2) tu‹Kiw¥gL¤j¥gl nt©oa kid¥ÃçÎfëš

Âwªjbtë xJ¡Ñ£L gF mikahÂU¥Ã‹, Ϥ£l éÂ
2(7)-M« gFÂæ‹ Ñœ F¿¥Ãl¥g£l têfh£L kÂ¥Õ£o‹go
kid¥Ãçé‹ 10 éG¡fh£L mséš Âwªjbtë gF¡fhd
f£lz« tNè¡f¥gl nt©L«. ÏU¥ÃD« kid¥Ãçéš
10 éG¡fhL msÎ Âwªjbtë xJ¡Ñ£L gFÂ ghÂasÎ
mikªÂU¥Ã‹, Âwªjbtë gF¡fhd f£lz«
tNè¡f¥gL«nghJ, m¥gF¡fhd f£lz« Fiw¤J,
mj‰nf‰wthW tNè¡f¥gl nt©L«.
(3) Ëg‰w¥gL« 2(2)(ii)-M« eilKiwfë‹ é go m›thW
tNè¡f¥g£l Âwªjbtë f£lz« jFÂthŒªj mYtyU¡fhd
fz¡F¤ jiy¥Ã‹ Ñœ brY¤j¥gl nt©L«.

12. T®ªjhŒÎ¡ f£lz«.- T®ªjhŒÎ¡ f£lzkhf xU kid¡F

%.500/- Åj«, é 2(2)(ii)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj
mYtyuhš tNè¡f¥gL«.

13. Ia« Ô®¤jš.- Ï›éÂfëš F¿¥Ãl¥g£LŸs tu‹Kiw¥gL¤j¥gL«

f£lz§fŸ, Âwªjbtë xJ¡Ñ£L f£lz§fŸ k‰W« ts®¢Á¡
f£lz§fŸ M»ait bjhl®òila r£l§fë‹ Ñœ br‹id
bgUefu ts®¢Á¡ FGk« / ef® Cuik¥ò Ïa¡ff« k‰W«
cŸsh£Á mik¥Ãdhš bghJthf é¡f¥gL« f£lz§fshF«.
Mifædhš, kid tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰fhf, éÂfëš
F¿¥Ã£LŸs f£lz§fis¤ jéu, ntW ahbjhU
f£lz§fisÍ« tNè¡f¡TlhJ.

14. kD¡fŸ gçÓyid brŒjš.– (1) 2(2)(i)-M« éÂæš

F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty®, xU Ãçéš mikªJŸs
kidia tu‹Kiw¥gL¤j nfhç, bg‰w kDé‹ ngçš, MŒÎ
nk‰bfh©L, mQFrhiyæ‹ ãiyia cW brŒJ, éÂfë‹go
é©z¥g¤Âid gçÓyid brŒJ, njit¥go‹, TLjš
étu§fŸ k‰W« és¡f§fis bg‰W m«kidia
tu‹Kiw¥gL¤JtJ g‰¿ xU KoÎ vL¡f nt©L«.
kidia tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰F K‹, jFÂthŒªj mÂfhç
m«kidahdJ c£Ãçé‹ gFÂna, kid¥ÃçÎ mšy
v‹gj‰fhd rh‹¿id më¡f nt©L«. Ëò m«kid
tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰F cfªjjhæU¥Ã‹, tu‹Kiw f£lz«,
ts®¢Á¡ f£lz« k‰W« Âwªjbtë xJ¡Ñ£L f£lz§fis
brY¤j nt©o, nf£ò bjhif m¿é¥ò më¡ft©L«.
m¡f£lz§fis tNè¤jË, jFÂthŒªj mYty®
tu‹Kiw¥gL¤Âaj‰fhd Mizia, kid tu‹Kiw¥gL¤j¥
g£lj‰fhd cça tiugl efYl‹ më¡f nt©L«.
 16

(2) 2(2)(i)-M« éÂæš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty®, xU

kid¥Ãçéš mikªJŸs jåkidia tu‹Kiw¥gL¤j¡nfhU«
é©z¥g¤Âid 2(2)(ii)-M« éÂæš F¿¥Ãl¥g£LŸs
jFÂthŒªj mÂfhç m«kid mikªÂU¡F« kid¥ÃçÎ
totik¥Ã‰F bfhŸif mséyhd x¥òjš më¡f¥g£l Ëng,
gçÓè¡f nt©L«.

(3) 2(2)(i)-M« éÂæš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty®,

kid¥Ãçit tu‹Kiw¥gL¤Jtj‰fhd é©z¥g¤Âid
bg‰wj‹ngçš, MŒÎ nk‰bfh©L, Ï›éÂfë‹go,
é©z¥g¤Âid gçÓyid brŒJ njit¥go‹ gçÓyid brŒa
bjhl®òila TLjš étu§fŸ k‰W« és¡f§fŸ bg‰W,
m«kid¥ÃçÎ totik¥Ã‰F bfhŸif mséyhd x¥òjš
më¥gJ F¿¤J KobtL¡f nt©L«.
jFÂthŒªj mYtyuhš nfhu¥g£l TLjš étu§fŸ k‰W«
és¡f§fis bjhl®ò bfh©l 60 Âd§fS¡FŸ é©z¥gjhu®
më¡fhéoš, r«gªj¥g£l é©z¥g« ãuhfç¡f¥gL«.

(4) 2(2)(ii)-M« éÂæš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYtyçl«

é©z¥g§fŸ më¡f¥g£oU¡F« ne®éš, Âwªjbtë xJ¡Ñ£L
ãy« k‰W« rhiyfis x¥gil¡f¥gl nt©o ÏUªjhš
bjhl®òila cŸsh£Á mik¥òfël« mit c£gl 2(2)(ii)-M«
éÂæš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty® kdãiwÎ
milÍ« tifæš ÂU¤j« brŒa¥gl nt©L«.

(5) é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYtyçläUªJ

r«gªj¥g£l kid¥Ãçéš kDjhuuhš cça kh‰w§fŸ
nk‰bfhŸs¥g£lJ k‰W« Âwªjbtëæl§fŸ k‰W«
rhiy¥gFÂfŸ cŸsh£Á mik¥Ãl« x¥gil¡f¥g£lJ v‹w
étu§fis bg‰wË, m«kid¥ÃçÎ, Ï›éÂfë‹go
ÏU¡F«ne®éš, é 2(2)(ii)-Ïš f©LŸs jFÂthŒªj mYty®,
m«kid¥ÃçÎ totik¥Ã‰F bfhŸifaséyhd x¥òjiy
më¥gJl‹ mj‹ tiugl efiy é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs
jFÂthŒªj mYtyU¡F mD¥Ã it¡f nt©L«.

(6) é v©.2(2)(ii)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj

mYtyçläUªJ kid¥ÃçÎ totik¥Ã‰F bfhŸif mséyhd
x¥òjš bgw¥g£lÎl‹, é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£l jFÂthŒªj
mYty® é©z¥Ã¡f¥g£l jåkidfis tu‹Kiw¥gL¤J«
nghJ r«gªj¥g£l jåkid, bfhŸif mséš x¥òjš
më¡f¥g£l kid¥ÃçÎ totik¥ò tiugl¤Âš fhz¥gL«
r«gªj¥g£l kidæ‹ msÎfŸ k‰W« mjid x£oÍŸs
 17

rhiyæ‹ msnthL x¤ÂU¥gij cWÂbrŒjË

tu‹Kiw¡f£lz«, nk«gh£L¡ f£lz« k‰W« Âwªjbtë
f£lz§fS¡fhd nf£ò¤bjhif m¿é¥ò më¡fnt©L«.

(7) kDjhuuhš nf£ò¤bjhif brY¤j¥g£l Ëò é 2(2)(i)-Ïš

F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty® m«kidia
tu‹Kiw¥gL¤Âaj‰fhd Mizia kid tu‹Kiw¥
gL¤j¥g£lj‰fhd tiugl efYl‹ kDjhuU¡F më¡f
nt©L«.

(8)(a) é 5(4)-Ïš f©LŸsthW j‹å¢irahf jahç¡f¥g£l

kid¥ÃçÎ totik¥ig¥ bghW¤j ne®éš é 2(2)(ii)-Ïš
F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty® é 7-Ïš f©LŸs
têfh£o F¿¥òfS¡F Ïz§f kid¥Ãçit gçÓyid brŒJ,
njitbaåš cça khWjšfŸ nk‰bfhŸsΫ, MŒÎ f£lz«,
tu‹Kiw¡ f£lz«, nk«gh£L¡ f£lz«, Âwªjbtë xJ¡ÑL
f£lz« k‰W« kid¥ÃçÎ KGik¡Fkhd nk«gh£L¡
f£lz§fis kÂ¥ÕL brŒa nt©L«. m›tif¡ f£lz§fŸ
m«kid¥ ÃçéYŸs x›bthU kid cçikahsçläUªJ
kidgu¥gsé‰F V‰wthW Åjh¢rhu mo¥gilæš tNè¡f
VJthf kÂ¥ÕL brŒa¥gl nt©L«.

(b) é 2(2)(ii)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty® kid¥ÃçÎ

tiugl¤Âš cça kh‰w§fŸ k‰W« ÂU¤j§fŸ nk‰bfh©L
m«kid¥ÃçÎ totik¥Ã‰F bfhŸifaséyhd jdJ
x¥òjiy tH§f nt©L«. Ëò m›thW bfhŸifaséš
x¥òjyë¡f¥g£l tiugl« k‰W« kid cçikahs®fëläUªJ
Åjh¢rhu mséš tNè¡f¥gl nt©oa f£lz étu§fSl‹
é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYtyU¡F
mD¥Ãit¡f¥gl nt©L«.

(c) bfhŸif mséš x¥òjyë¡f¥g£l kid¥ÃçÎ tiugl« k‰W«

tNè¡f¥gl nt©oa f£lz§fŸ F¿¤j jftšfŸ
bgw¥g£lÎl‹ é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj
mYty® r«gªj¥g£l kid cçikahsç‹ kid cçikia
cWÂbrŒjËò cça f£lz§fis tNè¤J m«kidia
tu‹Kiw¥gL¤Â mj‰fhd tiugl¤Â‰F x¥òjyë¡f nt©L«.
é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty®
m«kid¥Ãçéš kid¥ÃçÎ k‰W« kid cçikahs®fŸ
rh®ghf cça nk«gh£L gâfis nk‰bfhŸtJl‹, cŸsh£Á
mik¥òfë‹ r£l§fŸ k‰W« éÂfë‹ Ñœ rhiy¥gFÂfis
 18

guhkç¡f VJthf mt‰iw j‹å¢irahf j§fŸ f£L¥gh£oš

it¤J¡ bfhŸs nt©L«.
(9) x¥òjš më¡f¥glhj kid¥ÃçÎ totik¥ig Kiw¥gL¤Jtjhš
mªj kid¥Ãçéš mikªJŸs kidfŸ jhkhfnt tu‹Kiw¥
gL¤j¥g£ljhf bghUŸglhJ. kidæ‹ cçikahs®/nk«gh£lhs®,
kid¥ÃçÎ totik¥ò Kiw¥gL¤j¥g£l Ëd® mtUila
kidia/ kidfis Kiw¥gL¤Jtj‰fhf jå¤jåahf
é©z¥Ã¡f nt©L«.
(10) bjhiffŸ k‰W« f£lz§fŸ brY¤Jtj‰fhd nf£ò m¿é¥ò
bgw¥g£lÎl‹ r«gªj¥g£l é©z¥gjhu® nf£ò m¿é¥Ã‹go,
nf£ò m¿é¥ò bgw¥g£l ehëèUªJ 30 eh£fS¡FŸ mid¤J¤
bjhiffŸ k‰W« f£lz§fis jF thŒªj mÂfhçæl«
brY¤j nt©L«. F¿¥Ã£l fhy msé‰FŸ f£lz§fŸ
brY¤j¥glhéoš fhyjhkj fhy¤Â‰F, M©blh‹W¡F
6 rjé»j t£o tNè¡f¥gL«. nk‰brh‹d nf£ò m¿é¥ò
»il¡f¥bg‰w ehëèUªJ 90 eh£fS¡FŸ f£lz§fŸ
brY¤j¥glhé£lhš é©z¥g« ãuhfç¡f¥gL«.
(11) Ï›éÂfS¡F Ïz§f Ïšyhj é©z¥g§fŸ k‰W«
jFÂthŒªj mYtyuhš F¿¥Ãl¥g£l têfh£Ljš é©z¥g§fis
ãuhfç¤J Miz btëæl¥gL«.
(12) é 2(2)(i)-Ïš F¿¥Ãl¥g£LŸs jFÂthŒªj mYty® Âwªjbtë
gF k‰W« rhiyfis jhdkhf cŸsh£ÁfS¡F x¥gil¥ò
brŒtJ F¿¤J cça kh‰w§fis tUthŒ Mtz§fëš V‰gL¤j
VJthf jhd¥g¤Âu« k‰W« bfhŸifaséš x¥òjyë¡f¥g£l
tiugl¤ij r«gªj¥g£l t£lh£ÁaU¡F mD¥Ã it¡f nt©L«.

15. tu‹Kiw¥gL¤jhkš ÏU¥gj‹ éisÎfŸ.– x¥òjš bgw¥glhj

kid k‰W« kid¥ÃçÎfŸ Ï›éÂfë‹ Ñœ tu‹Kiw¥
gL¤j¥glhj ãiyæš,-
(a) x¥òjš bgw¥glhj kid k‰W« kid¥ÃçΡF ä‹rhu«,
j©Ù®, tofhš k‰W« fêÎÚ® ngh¡F« Ïiz¥òfŸ Ú£o¤J
tH§f¥glkh£lhJ.
(b) x¥òjš bgw¥glhj kid k‰W« kid¥ÃçÎ, gÂΤJiw
_ykhf ϪÂa gÂ΢r£l«, 1908 (k¤Âa muR¢ r£l«
9/1908)-Ï‹ Ñœ gÂÎ brŒa¥glkh£lhJ.
(c) x¥òjš bgw¥glhj kid k‰W« kid¥Ãçéš mika¥bgW«
f£ol§fS¡F r«gªj¥g£l mYty®fshš f£ol mDkÂ
tH§f¥glkh£lhJ.
 19

nk‰F¿¥Ã£l éisÎfis eilKiwgL¤j cça JiwfŸ

bjhl®òila r£l¤Â‰F cça r£l¤ÂU¤j§fis nk‰bfhŸs
nt©L«.

16. é¡f¥gL« nk«gh£L¡ f£lz§fis jå¡fz¡»š

it¤ÂU¤jš.– r«gªj¥g£l cŸsh£Á mik¥òfshš
tNè¡f¥gL« nk«gh£L¡ f£lz§fŸ xU jå¡ fz¡»š
it¤J cŸsh£Á mik¥Ã‹ všiy¡F£g£l gFÂæš
V‰gL¤j¥gL« trÂfŸ k‰W« c£f£lik¥ò nk«gh£L¤
£l§fS¡F«, k¤Âa muR £l§fS¡fhd khãy muÁ‹
g§fë¥ig më¡fΫ ga‹gL¤j nt©L«.

17. nkšKiwpL.– br‹id¥ bgUef® £l¥gFÂahæ‹ r«gªj¥g£l

cça mYtyuhš Ãw¥Ã¡f¥g£l Mizædhš ÏlU¡FŸshd
ahbjhU egU« jdJ nkšKiwp£il muR¡F«, Ãw gFÂfshæ‹
ef® Cuik¥ò Ïa¡Fe® m›thiz bgw¥g£l 30 eh£fS¡FŸ
më¡fyh«.
Mdhš, nkšKiwp£lhsuhš j§fŸ nkš Kiwp£L kDit
cça fhy¤Â‰FŸ më¡fhjj‰F nghÂa fhuz§fŸ cŸsd v‹W
munrh mšyJ ef® Cuik¥ò Ïa¡Fe® bjëÎ brŒ»‹w ne®éš,
m«nkšKiwp£il 30 eh£fŸ Kotilªj Ëò« mDk¡fyh«.
18. ÓuhŒÎ.- br‹id¥ bgUef® £l¥gF ڧfyhf Vida
gFÂfëš ef® Cuik¥ò Ïa¡Fe® Ãw¥Ã¡f¥g£l Mizædhš
gh¡f¥g£l eg® vtnuD«, j§fsJ ÓuhŒÎ kDéid,
m›thiz Ãw¥Ã¡f¥g£l 30 eh£fS¡FŸ muR¡F më¡fyh«.
MdhY«, ÓuhŒÎ kDjhu® jdJ kDit cça fhy¤Â‰FŸ
më¡fhjj‰F nghÂa fhuz§fŸ cŸsd v‹W muR Iakw¤
bjëªjhš, muR m¢ÓuhŒÎ kDit 30 eh£fS¡F ÃwF«
mDk¡fyh«.
19. kWMŒÎ.– br‹id¥ bgUef® £l¥gFÂæš murhš
Ãw¥Ã¡f¥g£l Mizædhš gh¡f¥g£l eg® vtnuD«,
m›thiz bgw¥g£l ehëèUªJ 30 eh£fS¡FŸ muR¡F òÂa
fhuz§fis és¡» Mizia kW MŒÎ brŒa kD më¡fyh«.
ÏU¥ÃD«, kWMŒÎ kDit kDjhu® cça fhy¤Â‰FŸ
më¡fhjj‰F nghÂa fhuz§fŸ cŸsd v‹W Iakw¤
bjçªjhš, m«kWMŒÎ kDit 30 eh£fS¡F¥ ÃwF«
mDk¡fyh«.

20. bghW¥ò Jw¥ò.- Ï›éÂfë‹ Ñœ tiuKiw¥gL¤j¥g£l

kidfëš mikªJŸs f£ll§fŸ tu‹Kiw¥gL¤j¥g£ljhf,
fUj¥gl¡TlhJ. nkY«, mJ r«gªj¥g£l kDjhu® mšyJ
Ïl¤Â‹ cçikahsU¡F 1971 M« M©L ef® k‰W« Cuik¥ò
 20

r£l«, 1971, ÃçÎ 56 k‰W« 57-Ï‹ Ñœ m›tif f£ol§fŸ ÛJ

vL¡f¥gL« vªj elto¡ifiaÍ« Ú®¤J¥ nghtjhf mikÍ«
tifæyhd cçikia më¡fhJ.

21. j‰fhèf V‰ghLfŸ.– (1) ne®é‰nf‰g, vªj xU FG mšyJ

muÁl« ãYitæYŸs k‰W« Ï›éÂfë‹ Ñœ tu‹Kiw¥
gL¤j¡Toajhf ÏU¡F« nkšKiwp£L kD¡fŸ mid¤ijÍ«
bghW¤j ne®éš m¡FG mšyJ muR m›tif nkšKiwp£L
kD¡fis mšyJ é©z¥g§fis jFÂthŒªj mÂfhçfS¡F
kh‰w nt©L«; jFÂthŒªj mÂfhç, Ï›éÂfë‹ Ñœ Ϥjifa
ne®ÎfŸ F¿¤J elto¡if vL¥gh®.

(2) Ï›éÂfŸ eilKiw¡F tUtj‰F K‹ò, r«gªj¥g£l

gFÂfëš eilKiwæYŸs bjhl®òila éÂfë‹ Ñœ
ãuhfç¡fg£l mšyJ kW¡f¥g£l é©z¥g¤ij më¤j
é©z¥gjhu®, Ï›éÂfë‹ cça têKiwfis Ëg‰¿
jFÂthŒªj mYtyU¡F òÂjhf é©z¥Ã¡fyh«.

j®nkªÂu Ãujh¥ ahj›

muR¢ brayhs®

// jäHh¡f«//

ÃçÎ mYty®.