A.

Më ®Çu

Trong thêi ®¹i x· héi nµo, nh÷ng ngêi lao ®éng s¶n xuÊt
trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng nghiÖp
hay nh÷ng ngêi c«ng nh©n ®Òu cã vai trß s¸ng t¹o ch©n
chÝnh ra lÞch sö vµ lµ nh÷ng ngêi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh
s¸ng t¹o c«ng cô s¶n xuÊt, gÝa trÞ thÆng d vµ chÝnh trÞ x·
héi. Chñ nghÜa x· héi khoa häc lµ mét trong ba bé phËn cÊu
thµnh cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· nghiªn cøu mét c¸ch toµn
diÖn vÒ c¸c quy luËt chÝnh trÞ x· héi cña qu¸ tr×nh ph¸t sinh,
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
céng s¶n chñ nghÜa. Trong ®ã, chñ nghÜa x· héi khoa häc ®·
tËp chung nghiªn có nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n, nh÷ng ®iÒu
kiÖn, con ®êng, h×nh thøc, ph¬ng ph¸p ®Êu tranh cña giai
cÊp c«ng nh©n ®Ó thùc hiÖn chuyÓn biÕn tõ chñ nghÜa t
b¶n sang chñ nghÜa x· héi.
Tõ vai trß to lín cña giai cÊp c«ng nh©n, viÖc kh¼ng
®Þnh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n cã ý nghÜa
quan träng c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn.
Tríc sù khñng ho¶ng vµ sôp ®æ cña chñ nghÜa x· héi ë
§«ng ¢u vµ Liªn x«, nhiÒu ngêi ®· béc lé sù dao ®éng vµ hoµi
nghi vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n. Bän c¬ héi
xÐt l¹i vµ c¸c thÕ lùc chèng céng cã c¬ héi míi ®Ó phñ nhËn
sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n, vai trß l·nh ®¹o cña
§¶ng céng s¶n vµ chñ nghÜa x· héi.
Trong giai ®o¹n míi hiÖn nay, c«ng cuéc c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ang diÔn ra trªn toµn thÕ giíi, chñ nghÜa

1
x· héi ®ang ë trong thêi kú tho¸i trµo, thêi ®¹i ngµy nay vÉn
®ang lµ thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa x·
héi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi cßn ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng,
tiªu cùc... th× vÊn ®Ò lµm s¸ng tá sø mÖnh lÞch sö cña giai
cÊp c«ng nh©n ®îc ®Æt ra trë nªn bøc thiÕt h¬n bao giê
hÕt, c¶ trªn hai ph¬ng diÖn: lý luËn vµ thùc tiÔn.
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét ph¹m trï
c¬ b¶n nhÊt cña chñ nghÜa x· héi khoa häc, do ®ã nã ®· ®îc
C.M¸c - Ph.¡ngghen vµ Lªnin nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn hÕt søc
hoµn thiÖn trong trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö thÕ
giíi. XÐt trªn ph¬ng diÖn lÞch sö, nh÷ng nhËn ®Þnh vµ lý
luËn cña c¸c «ng vÒ giai cÊp c«ng nh©n cã t¸c dông to lín vµ
®óng ®¾n.Cßn ®èi víi níc ta, vÊn ®Ò trªn ®îc §¶ng ta rÊt
chó träng. V× thÕ, sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n
kh«ng chØ thÓ hiÖn râ trong c¸c v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu
toµn quèc, mµ ®©y cßn lµ mét trong nh÷ng ®Ò tµi nghiªn
cøu khoa häc cña nhiÒu nhµ lý luËn, nhµ nghiªn cøu lÞch sö,
vµ cña nhiÒu thÕ hÖ c«ng nh©n, sinh viªn.
Sù t¸c ®éng cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n kh«ng chØ ¶nh hëng tíi sù chuyÓn biÕn cña lÞch sö thÕ
giíi lµ thay ®æi tõ h×nh th¸i kinh tÕ nµy sang h×nh th¸i kinh
tÕ kh¸c, thay ®æi tõ chÕ ®é kinh tÕ nµy sang chÕ ®é kinh
tÕ kh¸c ... mµ cßn lµm thay ®æi t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ
x· héi trªn toµn thÕ giíi, nã t¸c ®éng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cô
thÓ, tíi bé mÆt ph¸t triÓn cña thÕ giíi.
Nh vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: sø mÖnh lÞch sö cña giai
cÊp c«ng nh©n lµ g×? Néi dung, ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy
®Þnh lµ g×? Trªn ph¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn, nã ®îc

2
thÓ hiÖn ra sao? Vµ ®Ó cñng cè vµ t¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña
giai cÊp c«ng nh©n cÇn ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p g×?

3
 B.Néi dung

Ch¬ng I : LuËn cø lý luËn

§Ó gi¶i quyÕt c¸c c©u hái trªn, ta xÐt nh÷ng luËn cø vÒ

lý luËn .

I. Kh¸i niÖm giai cÊp c«ng nh©n

ChÝnh C.M¸c vµ Ph.¡ngghen chØ râ: “VÊn ®Ò lµ ë chç

t×m hiÓu xem giai cÊp v« s¶n thùc ra lµ g× vµ phï hîp víi tån
t¹i Êy cña b¶n th©n nã, giai cÊp v« s¶n buéc ph¶i lµm g× vÒ
mÆt lÞch sö “. §Ó chØ giai cÊp c«ng nh©n, c¸c nhµ kinh ®iÓn
dïng nhiÒu kh¸i niÖm nh: giai cÊp v« s¶n, giai cÊp x· héi, giai
cÊp c«ng nh©n ... hoµn toµn chØ dùa vµo viÖc b¸n søc lao
®éng cña m×nh vµ lao ®éng lµm thuª ë thÕ kû XIX, giai cÊp
v« s¶n hiÖn ®¹i, giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i, giai cÊp c«ng
nh©n ®¹i c«ng nghiÖp nh nh÷ng côm tõ ®ång nghÜa ®Ó
biÓu thÞ mét kh¸i niÖm.
Trong c¸c thuËt ng÷ nµy, tuú tõng ®iÒu kiÖn mµ ta sö
dông. Tuy nhiªn, c¸c thuËt ng÷ ®ã ®Òu nãi lªn: Giai cÊp c«ng
nh©n- con ®Î cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t b¶n chñ nghÜa, giai
cÊp ®¹i biÓu cho lùc lîng s¶n xuÊt tiªn tiÕn, cho ph¬ng thøc
s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Ngoµi c¸c thuËt ng÷ trªn, C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen cßn dïng nh÷ng thuËt ng÷ cã néi dung hÑp h¬n ®Ó
chØ c¸c lo¹i c«ng nh©n trong c¸c ngµnh kh¸c nhau, trong c¸c
giai ®o¹n kh¸c nhau cña c«ng nghiÖp nh: c«ng nh©n c¬ khÝ
lµ c«ng nh©n lµm trong ngµnh c¬ khÝ; c«ng nh©n dÖt lµ
c«ng nh©n lµm trong ngµnh dÖt; c«ng nh©n c«ng trêng thñ
c«ng lµ c«ng nh©n lµm trong c¸c c«ng trêng; c«ng nh©n

4
n«ng nghiÖp lµ c«ng nh©n lµm trong ngµnh n«ng nghiÖp cã
sö dông c¸c trang thiÕt bÞ cña c«ng nghiÖp ...
MÆc dï c¸c thuËt ng÷ trªn cã nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh
thÕ nµo ®i n÷a th× theo C.M¸c vµ Ph.¡ngghen chóng vÉn
chØ mang hai thuéc tÝnh c¨n b¶n.
Thø nhÊt, vÒ ph¬ng thøc lao ®éng, ph¬ng thøc s¶n xuÊt:
Giai cÊp c«ng nh©n lµ lao ®éng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp vËn
hµnh c¸c c«ng cô s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp ngµy
cµng hiÖn ®¹i vµ x· héi ho¸ cao.
Thø hai, vÒ vÞ trÝ trong quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ
nghÜa: ®ã lµ nh÷ng ngêi lao ®éng kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt,
ph¶i b¸n søc lao ®éng cho nhµ t b¶n vµ bÞ nhµ t b¶n bãc lét
vÒ gi¸ trÞ thÆng d.
Trong hai tiªu trÝ nµy, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen tíi tiªu chÝ
mét ®ã lµ c«ng nh©n c«ng xëng, ®îc coi lµ bé phËn tiªu biÓu
cho giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i. Hai «ng cho r»ng: “C¸c giai
cÊp kh¸c ®Òu suy tµn vµ tiªu vong cïng víi sù ph¸t triÓn cña
®¹i c«ng nghiÖp, cßn giai cÊp v« s¶n l¹i lµ s¶n phÈm cña nÒn
®¹i c«ng nghiÖp”; “c«ng nh©n còng lµ mét ph¸t minh cña
thêi ®¹i míi, gièng nh m¸y mãc còng vËy ... c«ng nh©n Anh lµ
®øa con ®Çu lßng cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i”.
Víi tiªu chÝ thø hai, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen còng ®Æc
biÖt nhÊn m¹nh v× chÝnh ®iÒu nµy khiÕn cho ngêi c«ng
nh©n trë thµnh giai cÊp ®èi kh¸ng víi giai cÊp t s¶n: “giai cÊp
t s¶n, tøc lµ t b¶n, mµ lín lªn th× giai cÊp v« s¶n, giai cÊp
c«ng nh©n hiÖn ®¹i- tøc lµ giai cÊp chØ cã thÓ sèng víi ®iÒu
kiÖn lµ kiÕm ®îc viÖc lµm, vµ chØ kiÕm ®îc viÖc lµm, nÕu
lao ®éng cña hä lµm t¨ng thªm t b¶n- còng ph¸t triÓn theo.

5
Nh÷ng c«ng nh©n Êy, buéc ph¶i tù b¸n m×nh ®Ó kiÕm ¨n
tõng b÷a mét, lµ mét hµng hãa, tøc lµ mét mãn hµng ®em
b¸n nh bÊt cø mét mãn hµng nµo kh¸c, v× thÕ hä ph¶i chÞu
hÕt sù may rñi cña c¹nh tranh, mäi sù lªn xuèng cña thÞ tr-
êng”. Tiªu chÝ nµy ®· nãi lªn mét trong nh÷ng ®Æc trng c¬
b¶n nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n díi chÕ ®é t b¶n, do ®ã
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen cßn gäi giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp
v« s¶n.
T¹i sao C.M¸c vµ Ph.¡ngghen l¹i ®Æc biÖt nhÊn m¹nh hai
tiªu chÝ trªn? Së dÜ nh vËy v× ®©y chÝnh lµ hai vÞ trÝ ph©n
biÖt giai cÊp c«ng nh©n víi c¸c giai cÊp kh¸c trong x· héi. Hä
ph¶i kiÕm ®îc viÖc lµm vµ hä ph¶i kiÕm ®îc viÖc lµm khi hä
b¸n ®îc søc lao ®éng.
Gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp n«ng nh©n cã sù
kh¸c nhau. Hai kh¸i niÖm vÒ hai giai cÊp nµy kh¸c nhau ë chç:
N«ng d©n sö dông tÊt c¶ c¸c c«ng cô s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra mét
s¶n phÈm hoµn chØnh; s¶n phÈm cña n«ng d©n mang tÝnh
chÊt c¸ nh©n vµ c«ng cô s¶n xuÊt cña hä cßn th« s¬. Cßn
giai cÊp c«ng nh©n cã kh¸c: c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i; mçi
c«ng nh©n lµ mét m¾t kh©u cña c«ng viÖc s¶n xuÊt; s¶n
phÈm cña hä mang tÝnh chÊt x· héi.
Giai cÊp c«ng nh©n còng kh¸c víi v« s¶n lu manh. §ã lµ
giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt, hä tån t¹i ®îc lµ
nhê bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d. Cßn giai cÊp t s¶n, hä cã
nhiÒu t liÖu s¶n xuÊt nhng l¹i kh«ng cã søc lao ®éng, hä ph¶i
thuª giai cÊp c«ng nh©n vµ bãc lét søc lao ®éng cña giai cÊp
c«ng nh©n ®Ó tån t¹i. §©y chÝnh lµ hai mÆt cña mét vÊn
®Ò.

6
 Díi chÕ ®é chñ nghÜa t b¶n, giai cÊp c«ng nh©n l¹i lµ
nh÷ng ngêi lao ®éng tù do, nh÷ng ngêi b¸n søc lao ®éng
®Ó sèng, hä lµ nh÷ng ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng (hay lµm thuª),
lµ lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp.
Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n trong nöa
sau cña thÕ kû XX, bé mÆt cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i
cã nhiÒu thay ®æi kh¸c tríc. Tõ dù kiÕn cña C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen, giai cÊp c«ng nh©n xÐt vÒ diÖn m¹o cã nhiÒu biÕn
®æi. ChÝnh sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi hiÖn
nay ®· vît xa tr×nh ®é v¨n minh c«ng nghiÖp tríc ®©y, sù x·
héi ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi míi, c¬ cÊu cña giai
cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i; c¸c h×nh thøc bãc lét gi¸ trÞ thÆng
d ... ®· lµm cho diÖn m¹o cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i
kh«ng cßn gièng víi nh÷ng m« t¶ cña C.M¸c trong thÕ kû XIX.
Tuy thÕ nhng giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i vÉn tån t¹i, vÉn cã
sø mÖnh lÞch sö cña m×nh trong x· héi t b¶n hiÖn ®¹i;
nh÷ng thuéc tÝnh c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n mµ C.M¸c
®· ph¸t hiÖn ra vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ.
HiÖn nay, c¬ cÊu ngµnh nghÒ cña giai cÊp c«ng
nh©n ®· cã nhiÒu thay ®æi to lín. Bªn c¹nh lùc lîng c«ng
nh©n truyÒn thèng, xuÊt hiÖn c«ng nh©n tr×nh ®é tù ®éng
ho¸ víi viÖc ¸p dông phæ biÕn c«ng nghÖ th«ng tin vµo s¶n
xuÊt. Bªn c¹nh nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng, xuÊt
hiÖn c«ng nh©n ho¹t ®éng ë lÜnh vùc dÞch vô. Thùc tÕ, ë
c¸c níc t b¶n, c«ng nh©n trong c¸c ngµnh dÞch vô nµy chiÕm
50% ®Õn 70% lao ®éng.Tuy nhiªn, ®iÒu nµy kh«ng hÒ lµm
gi¶m vai trß cña giai cÊp c«ng nh©n trong nÒn kinh tÕ vµ
ngay c¶ tû träng cña giai cÊp c«ng nh©n trong d©n c. Bëi v×

7
nh÷ng ngêi lµm thuª trong c¸c ngµnh dÞch vô g¾n liÒn víi
c«ng nghiÖp vµ ho¹t ®éng theo lèi c«ng nghiÖp vÉn lµ c«ng
nh©n xÐt c¶ trªn hai thuéc tÝnh vÒ giai cÊp c«ng nh©n. MÆt
kh¸c, bªn c¹nh tr×nh ®é thÊp cña giai cÊp c«ng nh©n truyÒn
thèng ®· xuÊt c«ng nh©n cã tr×nh ®é cao, cã xu híng “tri
thøc ho¸” vµ còng ngµy cµng tiÕp thu thªm ®«ng ®¶o nh÷ng
ngêi thuéc tÇng líp trÝ thøc vµo hµng ngò cña m×nh. MÆc dï
vËy, b¶n chÊt vÒ giai cÊp c«ng nh©n còng kh«ng hÒ thay
®æi. NÕu tríc kia, c«ng nh©n b¸n søc lao ®éng ch©n tay lµ
chñ yÕu th× nay, hä b¸n c¶ søc lao ®éng ch©n tay vµ lao
®éng trÝ ãc, gi¸ trÞ ngµy cµng lín vµ do ®ã cµng bÞ bãc lét
gi¸ trÞ thÆng d theo chiÒu s©u. Giai cÊp c«ng nh©n b¾t
®Çu cã sù thay ®æi vÒ tµi s¶n. PhÇn lín, hä kh«ng cßn lµ
nh÷ng ngêi v« s¶n trÇn trôi víi hai bµn tay tr¾ng, mµ hä ®·
cã mét sè t liÖu s¶n xuÊt phô cã thÓ cïng gia ®×nh lµm
thªm; mét sè c«ng nh©n ®· cã cæ phÇn, cæ phiÕu ë xÝ
nghiÖp. Tuy vËy nhng nã còng kh«ng lµm thay ®æi toµn bé
lùc lîng s¶n xuÊt c¬ b¶n nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi nÒn
s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, hä vÉn bÞ bãc lét díi nh÷ng h×nh
thøc kh¸c nhau.
Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay kh«ng nh÷ng trong
lÜnh vùc c«ng nghiÖp mµ trong mäi ngµnh nghÒ kh¸c nhau,
cã tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau cña nÒn c«ng nghiÖp hiÖn
®¹i. Hä lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp ®øng m¸y, kh«ng n»m trong
d©y truyÒn s¶n xuÊt tù ®éng, kh«ng kiÓm tra ho¹t ®éng
m¸y mãc ... mµ ®ã lµ nh÷ng chuyªn gia trùc tiÕp ch¨m lo
nghiªn cøu, s¸ng chÕ ®Ó kh«ng ngõng c¶i tiÕn m¸y mãc
nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng. Hä

8
lµ nh÷ng ngêi ho¹t ®éng ë c¸c ngµnh dÞch vô trùc tiÕp phôc
vô cho s¶n xuÊt nh bu ®iÖn, viÔn th«ng, giao th«ng vËn
t¶i,... Hä cßn lµ nh÷ng ngêi lao ®éng lµm thuª trong c¸c
ngµnh dÞch vô ®ang trë thµnh nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp
thùc sù nh du lÞch, ng©n hµng, th«ng tin ... §ã cßn lµ nh÷ng
nh©n viªn thõa hµnh lµm c«ng ¨n l¬ng phôc vô cho hÖ thèng
qu¶n lý cña c¸c c«ng ty.
§èi víi giai cÊp c«ng nh©n ë thêi kú ®Õ quèc ta cßn
thÊy bé phËn lµm thuª trong c¸c doanh nghiÖp t nh©n. XÐt
vÒ t c¸ch giai cÊp, hä cßn lµ nh÷ng ngêi lµm chñ, nhng xÐt
vÒ gãc ®é c¸ nh©n, nh÷ng ngêi nµy vÉn bÞ bãc lét gi¸ trÞ
thÆng d, do ®ã hä vÉn mang hai thuéc tÝnh c¬ b¶n cña giai
cÊp c«ng nh©n. Do vËy hä vÉn n»m trong giai cÊp c«ng
nh©n.
Tãm l¹i, c¨n cø vµo hai tiªu chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp
c«ng nh©n, ta cã thÓ nãi: nh÷ng ngêi lao ®éng trong c¸c
ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng nghiÖp lµ c«ng
nh©n, cßn nh÷ng ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng phôc vô trong c¸c
ngµnh kh¸c nh y tÕ, gi¸o giôc, v¨n ho¸, dÞch vô( kh«ng liªn
quan ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp) ... lµ nh÷ng ngêi lao ®éng
nãi chung, hä ®ang ®îc thu hót vµo c¸c tæ chøc c«ng ®oµn
nghÒ nghiÖp nhng hä kh«ng ph¶i lµ c«ng nh©n.
Díi chñ nghÜa x· héi, giai cÊp c«ng nh©n trë thµnh giai
cÊp n¾m chÝnh quyÒn, thµnh giai cÊp thèng trÞ nhng kh«ng
thµnh giai cÊp bãc lét, hä cã nhiÖm vô l·nh ®¹o cuéc ®Êu
tranh c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi, ®¹i biÓu cho toµn
thÓ nh©n d©n lao ®éng lµm chñ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt c¬
b¶n ®· ®îc c«ng h÷u ho¸.

9
 Sau khi xo¸ bá ®îc mäi giai cÊp, giai cÊp c«ng nh©n sÏ
kh«ng cßn n÷a. Lóc ®ã, c«ng nh©n sÏ nh mäi lao ®éng ®îc
gi¶i phãng, ®Òu cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn.
Cã thÓ nãi, nh÷ng quan ®iÓm cña C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen vÒ hai tiªu chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n cho
®Õn nay vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ, vÉn lµ c¬ së ph¬ng ph¸p
luËn ®Ó chóng ta nghiªn cøu giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i,
®Æc biÖt lµ ®Ó lµm s¸ng tá sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n trong thêi ®¹i ngµy nay. Tõ hai tiªu chÝ trªn ta cã
thÓ ®Þnh nghÜa: “Giai cÊp c«ng nh©n lµ mét tËp ®oµn x·
héi æn ®Þnh, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, víi
nhÞp ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi
ho¸ ngµy cµng cao; lµ lùc lîng s¶n xuÊt c¬ b¶n tiªn tiÕn, trùc
tiÕp hoÆc tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¸i s¶n xuÊt ra
cña c¶i vËt chÊt vµ c¶i t¹o c¸c quan hÖ x· héi; lµ lùc lîng chñ
yÕu cña tiÕn tr×nh lÞch sö qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn
chñ nghÜa x· héi”.

II. Néi dung vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh sø

mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n
1. Néi dung
LÞch sö ph¸t triÓn cña thÕ giíi chÝnh lµ lÞch sö ph¸t triÓn
cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tõ thÊp ®Õn cao. Trong x· héi
cã giai cÊp, ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt
ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é x· héi ho¸ cao víi quan hÖ s¶n xuÊt
cò, gi÷a giai cÊp thèng trÞ víi giai cÊp lao ®éng ph¶i ph¸t
triÓn tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thÊp ®Õn cao.

10
 C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña quÇn
chóng nh©n d©n lao ®éng: lµ ngêi s¸ng t¹o ch©n chÝnh ra
lÞch sö; lµ ngêi cã vai trß quyÕt ®Þnh s¸ng t¹o c«ng cô s¶n
xuÊt, gi¸ trÞ thÆng d, chÝnh trÞ x· héi. Khi trong x· héi cßn
tån t¹i giai cÊp bãc lét trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt víi
®iÒu kiÖn ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã cßn gi÷ vÞ trÝ tiªn tiÕn,
do ®ã ph¶i ®¶m b¶o quy luËt lÞch sö.
Trong sù chuyÓn biÕn cña h×nh th¸i kinh tÕ trong x· héi,
lµ giai cÊp trung t©m, cã nhiÖm vô ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu
kiÖn nh: lµ giai cÊp ®¹i diÖn cho mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt
tiªn tiÕn; lµ giai cÊp cã hÖ t tëng ®éc lËp; giai cÊp nµy ph¶i
tiÕn hµnh thuyÕt phôc tËp hîp vµ tæ chøc quÇn chóng lµm
c¸ch m¹ng. Vµ hai nhiÖm vô quan träng lµ: tiÕn hµnh xo¸ bá
chÕ ®é x· héi cò; x©y dùng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi tiÕn
bé h¬n.
Khi nghiªn cøu vÒ c¸c giai cÊp, tÇng líp trong h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· rót ra c¸c
kÕt luËn:
Mét lµ: giai cÊp t s¶n trong cha ®Çy mét thÕ kû ®· t¹o ra
mét lùc lîng s¶n xuÊt nhiÒu h¬n vµ ®å sé h¬n, víi lùc lîng
s¶n xuÊt b»ng tÊt c¶ c¸c x· héi tríc ®Ó l¹i, t¹o ra n¨ng xuÊt lao
®éng cao h¬n nhiÒu. Do ®ã giai cÊp t s¶n ®· tõng ®ãng vai
trß tÝch cùc trong lÞch sö lµ t¹o n¨ng suÊt lao ®éng cao.
Hai lµ: khi lùc lîng s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é x· héi ho¸
cao, xuÊt hiÖn m©u thuÉn vÒ quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ
nghÜa mµ tËp trung lµ së h÷u t b¶n chñ nghÜa, k×m h·m sù
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khi lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t
triÓn, quan hÖ s¶n xuÊt nh cò th× xuÊt hiÖn giai cÊp míi ®Ó

11
gi¶i phãng quan hÖ s¶n xuÊt cò, ®ã chÝnh lµ giai cÊp c«ng
nh©n.
Ba lµ: viÖc giai cÊp c«ng nh©n ®øng lªn ®Êu tranh ®Ó
gi¶i phãng giai cÊp, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa chØ gi¶i phãng
giai cÊp mµ tËp trung gi¶i phãng x· héi vµ gi¶i phãng con ngêi
v× giai cÊp c«ng nh©n cã lîi Ých phï hîp víi nh©n d©n lao
®éng, víi d©n téc vµ víi nh©n lo¹i.
Tõ nh÷ng kÕt luËn cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vµ nh÷ng
kh¼ng ®Þnh vÒ giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i lµ giai cÊp cã
tinh thÇn c¸ch m¹ng triÖt ®Ó, cã kh¶ n¨ng tæ chøc vµ l·nh
®¹o toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng tiÕn hµnh cuéc c¶i biÕn
c¸ch m¹ng, tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi t b¶n sang h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa, gi¶i phãng nh©n lo¹i khái
¸ch ¸p bøc, bÊt c«ng vµ mäi h×nh thøc bãc lét. Hay nãi c¸ch
kh¸c, néi dung tæng qu¸t sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n lµ: xo¸ bá chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa, xo¸ bá chÕ ®é ng-
êi bãc lét ngêi, gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao
®éng vµ toµn thÓ nh©n lo¹i khái sù ¸p bøc bãc lét, nghÌo nµn
l¹c hËu, x©y dùng x· héi céng s¶n v¨n minh.
Ph.¡ngghen viÕt:” Thùc hiÖn sù nghiÖp gi¶i phãng thÕ giíi
Êy- ®ã lµ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i ”.
Cßn Lªnin ®· chØ râ:” §iÓm chñ yÕu trong häc thuyÕt cña
C.M¸c lµ ë chç nã lµm s¸ng tá vai trß lÞch sö thÕ giíi cña giai
cÊp v« s¶n lµ ngêi x©y dùng x· héi chñ nghÜa”.
Néi dung thùc chÊt cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n ë ®©y chÝnh lµ:
Trong lÜnh vùc kinh tÕ: giai cÊp c«ng nh©n tiÕn hµnh
xo¸ bá chÕ ®é t h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt, x©y dùng chÕ

12
®é c«ng h÷u t liÖu s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng
tho¶ m·n tõng bíc nhu cÇu ph¸t triÓn cña nh©n d©n. Sø
mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n trong lÜnh vùc nµy chØ
râ môc tiªu cuèi cïng cña giai cÊp c«ng nh©n, tho¶ m·n nhu
cÇu ngµy cµng ®Çy ®ñ h¬n: lµm theo n¨ng lùc, hëng theo
nhu cÇu. Do ®ã nã cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch l©u dµi,
gian khæ, tr¶i qua tõng bíc cô thÓ. Xo¸ bá chÕ ®é chiÕm
h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt; x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u lµ
qu¸ tr×nh phï hîp nhng ph¶i dÇn dÇn tõ tõ.
T¹i sao ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t h÷u? Së dÜ nh vËy v× ®©y
lµ c¬ së cña chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi; biÓu hiÖn cao nhÊt
cña chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt lµ së h÷u t
b¶n chñ nghÜa do ®ã ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t h÷u; sau khi xo¸
bá chÕ ®é t h÷u th× míi thiÕt lËp chÕ ®é c«ng h÷u t liÖu
s¶n xuÊt, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt,
phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt; ®©y còng lµ c¬ së kinh tÕ cho
sù tån t¹i chÕ ®é x· héi míi v× thÕ còng rÊt cÇn ph¶i xo¸ bá
chÕ ®é t h÷u nµy. ChÝnh C.M¸c ®· nãi: ”nh÷ng ngêi céng
s¶n cã thÓ tãm t¾t lùc lîng cña m×nh b»ng mét c«ng thøc lµ
xo¸ bá chÕ ®é t h÷u”.
Trong lÜnh vùc chÝnh trÞ: giai cÊp c«ng nh©n ph¶i trë
thµnh giai cÊp thèng trÞ trong x· héi. §ã lµ ph¶i ®Ëp tan
chÝnh quyÒn t s¶n; x©y dùng chÝnh quyÒn nhµ níc(nÒn
chuyªn chÝnh v« s¶n): thùc chÊt lµ ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lùc
chÝnh trÞ thuéc vÒ nh©n d©n, gi÷ vai trß quan träng lµ c«ng
cô x©y dùng x· héi míi, lµ kiÓu nhµ níc: nhµ níc nöa nhµ níc
vµ nhµ níc tù tiªu vong.

13
 Trong lÜnh vùc x· héi ®ã lµ: ph¶i tiÕn hµnh xo¸ bá giai
cÊp bãc lét; ph¶i tiÕn hµnh xo¸ bá giai cÊp nãi chung, t¹o ra
sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi. ë ®©y xo¸
bá giai cÊp bãc lét víi t c¸ch lµ giai cÊp chø kh«ng xo¸ bá c¸c
c¸ nh©n v× hä cã thÓ lµ nh÷ng c¸ nh©n cã Ých trong x· héi
míi.
Cã thÓ nãi néi dung sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n bao gåm bèn sù nghiÖp. §ã lµ sù nghiÖp gi¶i phãng giai
cÊp; sù nghiÖp gi¶i phãng x· héi, d©n téc; sù nghiÖp gi¶i
phãng ngêi lao ®éng; vµ sù nghiÖp gi¶i phãng con ngêi. §©y
chÝnh lµ nÊc thang ph¸t triÓn trong sù ph¸t triÓn cña h×nh
th¸i kinh tÕ x· héi. Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n
ph¶i ®îc thùc hiÖn trªn toµn thÕ giíi.Vµ ®Ó thùc hiÖn sø
mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét qu¸ tr×nh l©u
dµi, gian khæ, phøc t¹p, nªn nh÷ng ngêi céng s¶n ph¶i kiªn
tr×, kh«ng nãng véi, nã ph¶i ®îc tiÕn hµnh hai giai ®o¹n: tËp
trung lùc lîng ®Ó giµnh chÝnh quyÒn vµ tËp trung lùc lîng
®Ó x©y dùng chÕ ®é x· héi míi.
Trong giai ®o¹n ®Çu, giai cÊp c«ng nh©n vµ chÝnh ®¶ng
cña m×nh tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn cña
c¸ch m¹ng v« s¶n. C¸c bíc ®Êu tranh ®ã gåm: thiÕt lËp mét
chÝnh ®¶ng céng s¶n, ®Ò ra c¬ng lÜnh chÝnh trÞ, ®êng lèi
chiÕn lîc, s¸ch lîc, môc tiªu, ph¬ng híng, biÖn ph¸p, gi¶i
ph¸p…;liªn minh giai cÊp c«ng nh©n, n«ng d©n, x¸c ®Þnh
giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng; t¹o t×nh
thÕ nh ®iÒu kiÖn kh¸ch quan trªn thÕ giíi vµ trong níc…Khi
c¸ch m¹ng v« s¶n th¾ng lîi sÏ ®Ëp tan nhµ níc t s¶n, x©y
dùng nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n; xo¸ bá ph¬ng thøc s¶n

14
xuÊt t b¶n chñ nghÜa (b¶n chÊt lµ chÕ ®é t h÷u t nh©n vÒ t
liÖu s¶n xuÊt); kÕ thõa cã chän läc tri thøc v¨n ho¸ truyÒn
thèng d©n téc vµ tri thøc v¨n ho¸ thêi ®¹i.
Trong giai ®o¹n hai, khi ®· giµnh ®îc chÝnh quyÒn – thêi
kú qu¸ ®é x©y dùng chñ nghÜa x· héi: §¶ng céng s¶n vµ giai
cÊp c«ng nh©n ph¶i tiÕp tôc ®Êu tranh giai cÊp trªn tÊt c¶
c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, víi môc ®Ých lµ gi÷ v÷ng
chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng (x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc x· héi
chñ nghÜa):VÒ chÝnh trÞ, quyÒn lùc nhµ níc thÓ hiÖn ý chÝ
cña d©n. Nhµ níc v« s¶n cã hÖ thèng chÝnh trÞ gåm §¶ng
céng s¶n, nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa vµ c¸c tæ
chøc chÝnh trÞ, nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n
vµ nh©n d©n lao ®éng. Trong c«ng t¸c ®èi néi vµ ®èi ngo¹i
sÏ sö dông b¹o lùc trÊn ¸p thï trong giÆc ngoµi. VÒ kinh tÕ,
môc ®Ých lµ ®¹t ®îc n¨ng suÊt lao ®éng cao, nguyªn t¾c
ph©n phèi lµ lµm theo n¨ng lùc, hëng theo lao ®éng; sö dông
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c h×nh thøc së h÷u: së h÷u toµn
d©n (së h÷u nhµ níc), së h÷u tËp thÓ, së h÷u c¸ thÓ, së h÷u
t b¶n nhµ níc, së h÷u t nh©n. Do ®ã cÇn n¾m v÷ng c¬ chÕ
§¶ng céng s¶n l·nh ®¹o, nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa
qu¶n lý, nh©n d©n lao ®éng lµm chñ dùa trªn ph¸p luËt cña
nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa (nguyªn t¾c tËp trung d©n
chñ). VÒ v¨n ho¸ t tëng: kÕ thõa cã chän läc tri thøc v¨n ho¸
truyÒn thèng d©n téc, kÕt hîp víi tri thøc v¨n ho¸ cña nh©n
lo¹i (khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ cña nÒn kinh tÕ tri thøc),
vµ ®Þnh híng x· héi lµ ®Þnh híng t tëng c¸ nh©n. VÒ qu©n
sù, x©y dùng chiÕn lîc quèc phßng toµn d©n vµ an ninh quèc
gia. VÒ ngo¹i giao, ph¸t triÓn quan hÖ song ph¬ng, ®Æt vÊn

15
®Ò d©n téc vµ lîi Ých lµ trªn hÕt V× vËy ®êng lèi ®Æt ra
ph¶i phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan, hîp lßng d©n, chèng thï
trong giÆc ngoµi vµ mäi ©m mu diÔn biÕn hoµ b×nh cña ®Õ
quèc.
2. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan
Häc thuyÕt C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vÒ sø mÖnh lÞch sö cña
giai cÊp c«ng nh©n lµ luËn chøng khoa häc vÒ ®Þa vÞ kinh
tÕ x· héi vµ vai trß lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n, vÒ môc
tiªu vµ con ®êng ®Ó giai cÊp ®ã hoµn thµnh sø mÖnh lÞch
sö cña m×nh. Häc thuyÕt ®· chøng minh sø mÖnh lÞch sö
cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc quy ®Þnh bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn
kinh tÕ, x· héi kh¸ch quan.
a.VÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi:
Díi chñ nghÜa t b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ s¶n phÈm
cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t b¶n chñ nghÜa, nã ra ®êi vµ ph¸t
triÓn cïng víi sù h×nh thµnh ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng
nghiÖp t b¶n chñ nghÜa, ®îc nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn
®¹i rÌn ròa tæ chøc l¹i thµnh mét lùc lîng x· héi hïng m¹nh. §¹i
c«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn, tËp trung lµm ph¸ s¶n nh÷ng
ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, bæ xung lùc lîng cho giai cÊp
c«ng nh©n. MÆt kh¸c, ®¹i c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tiÕp tôc
bæ xung lùc lîng cho giai cÊp c«ng nh©n, thu hót lùc lîng lao
®éng tõ nhiÒu ngµnh, nhiÒu nghÒ kh¸c nhau t¹o nªn tËp
®oµn hïng m¹nh. B¶n th©n sù ph¸t triÓn nÒn ®¹i c«ng
nghiÖp còng yªu cÇu cao víi tõng ngêi lao ®éng, tËp thÓ lao
®éng vÒ t¸c phong lao ®éng, kû luËt lao ®éng…
Díi chñ nghÜa t b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ bé phËn
quan träng nhÊt trong c¸c bé phËn tiªu biÓu cÊu thµnh cña

16
lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi t b¶n. Hä ®¹i diÖn cho lùc lîng s¶n
xuÊt tiªn tiÕn nhÊt víi tr×nh ®é x· héi ho¸ ngµy cµng cao. Nh-
ng chñ nghÜa t b¶n l¹i ®îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng cña chÕ
®é chiÕm h÷u t nh©n vÒ t lÖu s¶n xuÊt mµ giai cÊp t s¶n lµ
®¹i diÖn. Bëi thÕ, ë ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa
lu«n lu«n tån t¹i m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt cã tÝnh
chÊt x· héi ho¸ ngµy cµng cao (mµ giai cÊp c«ng nh©n lµ ®¹i
diÖn) víi quan hÖ s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt chiÕm h÷u t nh©n
(mµ giai cÊp t s¶n lµ ®¹i diÖn). §©y lµ m©u thuÉn c¬ b¶n
vèn cã vµ kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc nÕu kh«ng xo¸ bá ®îc
chÕ ®é t b¶n. BiÓu hiÖn vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi cña m©u
thuÉn c¬ b¶n ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ
giai cÊp t s¶n. Sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña nh÷ng m©u thuÉn
tÊt yÕu trªn dÉn ®Õn c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, dÉn tíi sù
sôp ®æ cña chñ nghÜa t b¶n vµ th¾ng lîi cña chñ nghÜa x·
héi. Nh vËy giai cÊp c«ng nh©n g¾n liÒn víi nÒn lao ®éng
s¶n xuÊt vËt chÊt, ®i liÒn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp
ngµy cµng hiÖn ®¹i kÓ c¶ khi xuÊt hiÖn nÒn kinh tÕ tri thøc.
Do kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i
b¸n søc lao ®éng lµm thuª, bÞ nhµ t b¶n chiÕm ®o¹t gi¸ trÞ
thÆng d, bÞ lÖ thuéc hoµn toµn vµo qu¸ tr×nh ph©n phèi c¸c
kÕt qu¶ lao ®éng cña chÝnh hä. Trong nÒn s¶n xuÊt t b¶n
chñ nghÜa, giai cÊp c«ng nh©n bÞ toµn bé giai cÊp t s¶n bãc
lét, lµ giai cÊp trùc tiÕp ®èi kh¸ng víi giai cÊp t s¶n, kh«ng cã
quyÒn trong tæ chøc, ®iÒu hµnh lao ®éng, ph©n phèi s¶n
phÈm lao ®éng. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n kh«ng ®îc lµm
chñ trong x· héi t b¶n chñ nghÜa. Hä bÞ bÇn cïng ho¸ so víi

17
giai cÊp t s¶n (bÞ bãc lét trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngoµi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ bÞ bãc lét theo chiÒu s©u).
Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay ë c¸c níc t b¶n cã ®êi sèng
vËt chÊt cao vÉn bÞ bãc lét, bÇn cïng ho¸ theo ®óng nghÜa
cña nã. C«ng nh©n cã cæ phÇn, tøc lµ ®· ra nhËp vµo qu¸
tr×nh s¶n xuÊt, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®ã lµ c«ng nh©n t b¶n
nh©n d©n nhng con sè nµy vÉn cßn rÊt khiªm tèn. Cßn ë c¸c
níc t b¶n ph¸ triÓn, c«ng nh©n bÞ bãc lét cao h¬n rÊt nhiÒu,
tõ 200% tíi 300% vµ sù chªnh lÖch giµu nghÌo còng kh¸ cao.
Trong tÊt c¶ c¸c giai cÊp ®ang ®èi lËp víi giai cÊp t s¶n th×
chØ cã giai cÊp c«ng nh©n lµ thùc sù c¸ch m¹ng v× nã lµ s¶n
phÈm cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp, ®¹i diÖn cho lùc lîng s¶n
xuÊt víi tr×nh ®é x· héi ho¸ ngµy cµng cao, vµ nã lao ®éng
trong nÒn ®¹i c«ng nghiÖp víi tr×nh ®é c«ng nghÖ ngµy
cµng hiÖn ®¹i vµ s¶n xuÊt ra tuyÖt ®¹i cña c¶i cho x· héi.
Tõ ®Þa vÞ giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp c«ng nh©n cã
lîi Ých c¬ b¶n thèng nhÊt víi lîi Ých cña ®«ng ®¶o nh©n d©n
lao ®éng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho giai cÊp c«ng nh©n ®oµn kÕt
víi giai cÊp kh¸c, ®i ®Çu trong c«ng cuéc ®Êu tranh ®Ó thùc
hiÖn qu¸ tr×nh gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng x· héi. Hä cã
kh¶ n¨ng ®oµn kÕt giai cÊp kh¸c (tÊt c¶ giai cÊp v« s¶n) v×
giai cÊp c«ng nh©n: cã cïng lîi Ých c¬ b¶n, thèng nhÊt nhau
do bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d; cïng tån t¹i trong mét m«i trêng
s¶n xuÊt nh nhau cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp thËm chÝ dÞch
vô; cã cïng t b¶n trong níc vµ quèc tÕ bãc lét; cã cïng môc
tiªu, sø mÖnh lÞch sö tiªu diÖt t s¶n, x©y dùng chñ nghÜa x·
héi.
b.VÒ ®Æc ®iÓm chÝnh trÞ, x· héi:

18
 Do nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi cña
giai cÊp c«ng nh©n: tõ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi cña giai cÊp
c«ng nh©n, ®iÒu ®ã còng quy ®Þnh nh÷ng ®Æc ®iÓm x·
héi chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, do vËy giai cÊp c«ng
nh©n cã vai trß sø mÖnh cao c¶. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã lµ:

Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp tiªn tiÕn nhÊt: Giai cÊp
c«ng nh©n lµ ®¹i diÖn cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ
nghÜa– ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn nhÊt vµ lµ lùc lîng s¶n
xuÊt cã tr×nh ®é x· héi ho¸ cao.

Giai cÊp c«ng nh©n lu«n ®i ®Çu trong c¸c cuéc c¸ch
m¹ng vµ lµm c¸ch m¹ng cho ®Õn khi th¾ng lîi. Lîi Ých c¬ b¶n
cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi lËp víi lîi Ých c¬ b¶n cña giai cÊp
t s¶n, nhng phï hîp víi lîi Ých, kh¸t väng gi¶i phãng cña nh©n
d©n lao ®éng. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n cµng cã ®ñ ®iÒu
kiÖn, kh¶ n¨ng trë thµnh lùc lîng tæ chøc l·nh ®¹o c¸c giai
cÊp vµ tÇng líp lao ®éng kh¸c trong c«ng cuéc xo¸ bá ¸p bøc,
bãc lét cña chñ nghÜa t b¶n, x©y dùng thµnh c«ng x· héi x·
héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa.

Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã tinh thÇn c¸ch m¹ng
triÖt ®Ó, tÝnh triÖt ®Ó ®ã ®îc thÓ hiÖn trong c¸c lÜnh vùc
kinh tÕ x· héi: VÒ kinh tÕ, lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi
lËp víi lîi Ých cña giai cÊp t s¶n, hä lµ nh÷ng ngêi kh«ng cã t
liÖu s¶n xuÊt, lµm thuª cho c¸c nhµ t b¶n vµ bÞ ¸p bøc bãc lét
nÆng nÒ. V× thÕ, hä ph¶i ®øng thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng v«
s¶n thµnh c«ng, ®a hä tõ ®Þa vÞ cña ngêi lµm thuª trë thµnh
ngêi lµm chñ b¶n th©n, vµ lµm chñ x· héi. VÒ x· héi, khi lµm
c¸ch m¹ng, giai cÊp c«ng nh©n ®a c¸ch m¹ng ®Õn thµnh
c«ng, ®Ëp tan nhµ níc t s¶n, thiÕt lËp nhµ níc chuyªn chÝnh

19
v« s¶n – nhµ níc cña giai cÊp v« s¶n. TÝnh triÖt ®Ó c¸ch
m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n cßn ®îc thÓ hiÖn ë chç nã ®îc
vò trang bëi hÖ t tëng tiªn tiÕn lµ häc thuyÕt M¸c – Lªnin ®îc
®éi ngò tiªn phong cña nã lµ §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o.
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã tÝnh tæ chøc kû luËt
cao: §iÒu kiÖn s¶n xuÊt tËp trung vµ tr×nh ®é kü thuËt ngµy
cµng hiÖn ®¹i, c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt chÆt chÏ ®· t«i
luyÖn cho giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i tÝnh tæ chøc vµ kû
luËt cao, t¸c phong c«ng nghiÖp; trong cuéc ®Êu tranh chèng
l¹i giai cÊp t s¶n thèng trÞ, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®oµn kÕt
l¹i, tæ chøc chÆt chÏ vµ cã tÝnh c¸ch m¹ng cao v× c¸ch m¹ng
®ßi hái ®óng thêi ®iÓm, thêi c¬ thuËn lîi míi cã thÓ thµnh
c«ng.
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã b¶n chÊt quèc tÕ: G¾n
víi nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, ch¼ng nh÷ng giai cÊp c«ng
nh©n cã tr×nh ®é x· héi ho¸ ngµy cµng cao ë mçi níc mµ cßn
cã mèi quan hÖ quèc tÕ ngµy cµng t¨ng. Giai cÊp c«ng nh©n
ë c¸c níc t b¶n nãi chung ®Òu cã ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi gièng
nhau. V× vËy hä cã môc tiªu ®Êu tranh chung lµ xo¸ bá chÕ
®é ¸p bøc bãc lét t b¶n chñ nghÜa, x©y dùng chÕ ®é x· héi
chñ nghÜa, kh«ng cßn t×nh tr¹ng ngêi ¸p bøc bãc lét ngêi.
MÆt kh¸c, giai cÊp t s¶n còng lµ mét lùc lîng quèc tÕ vµ ®Ó
duy tr× ®Þa vÞ thèng trÞ cña m×nh, giai cÊp t s¶n lu«n thùc
hiÖn sù liªn minh trªn ph¹m vi quèc tÕ ®Ó chèng l¹i cuéc ®Êu
tranh cña giai cÊp c«ng nh©n vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. Do
®ã muèn hoµn thµnh sù nghiÖp gi¶i phãng, giai cÊp c«ng
nh©n ph¶i ®oµn kÕt l¹i, ®Êu tranh trªn ph¹m vi toµn quèc
tÕ. B¶n chÊt quèc tÕ ®ã thÓ hiÖn tríc hÕt ë viÖc giai cÊp

20
c«ng nh©n l·nh ®¹o nh©n d©n, d©n téc m×nh hoµn thµnh
nhiÖm vô tù gi¶i phãng. Lîi Ých quèc tÕ cña giai cÊp c«ng
nh©n kh«ng t¸ch rêi mµ g¾n bã mËt thiÕt víi lîi Ých ch©n
chÝnh cña d©n téc mµ giai cÊp c«ng nh©n lµm ®¹i diÖn.
LÞch sö thÕ giíi ®· chøng minh nh÷ng kÕt luËn cña
C.M¸c, Ph.¡ngghen vµ Lªnin vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Tuy nhiªn, cuéc ®Êu
tranh cña giai cÊp c«ng nh©n nh»m hoµn thµnh sø mÖnh
lÞch sö cña m×nh kh«ng ph¶i diÔn ra mét c¸ch b»ng ph¼ng,
thuËn buåm xu«i giã. Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan
quy ®Þnh, sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n cßn cã
nhiÒu quan ®iÓm nh»m phª ph¸n giai cÊp c«ng nh©n cïng víi
sø mÖnh lÞch sö cña hä:
Thø nhÊt, ngµy nay, kÎ thï cña chñ nghÜa x· héi vµ mét sè
ngêi c¬ héi xÐt l¹i ®ang phñ nhËn thuyÕt M¸c – Lªnin vÒ sø
mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n. Theo hä giai cÊp c«ng
nh©n ngµy cµng “teo ®i“, ®· “tan biÕn” vµo c¸c giai cÊp,
tÇng líp x· héi kh¸c: ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi cña giai cÊp c«ng
nh©n ®· thay ®æi nhiÒu, phÇn ®«ng trong giai cÊp nµy ®·
trung lu ho¸…Nhng thùc tÕ ®· chøng minh ®ã lµ ý kiÕn hoµn
toµn sai lÇm, v× giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay cã sù biÕn
®æi vÒ sè lîng, dÞch chuyÓn vµo c¸c giai cÊp kh¸c, nhng chÊt
lîng kh«ng thay ®æi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa
dï cã hiÖn ®¹i ho¸ ®Õn ®©u, nh÷ng h×nh thøc cña nã cã
thay ®æi thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a th× nã vÉn kh«ng ngõng t¸i
sinh ra quan hÖ t b¶n chñ nghÜa.
Thø hai, m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ
s¶n xuÊt trong lßng chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa ®ang diÔn ra

21
hÕt søc gay g¾t. Giai cÊp t s¶n ®· vµ ®ang t×m mäi c¸ch
®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ t b¶n chñ nghÜa nh»m cøu v·n
chÕ ®é thèng trÞ cña chóng. Chóng cã thÓ ®¹t ®îc mét sè
thµnh tùu vµ kÕt qu¶ nµo ®Êy nhng vÉn kh«ng sao kh¾c
phôc ®îc m©u thuÉn c¬ b¶n cña x· héi t b¶n. Dï n¬i nµy hay
n¬i kh¸c, nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa vÉn cã kh¶ n¨ng ph¸t
triÓn, nhng ph¶i thêng xuyªn ®¬ng ®Çu víi c¸c cuéc khñng
ho¶ng nÆng nÒ, víi nhiÒu c¬n suy tho¸i vµ n¹n thÊt nghiÖp
thêng xuyªn kh«ng tr¸nh khái cña hµng chôc triÖu ngêi.
Phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n tuy ®ang
®øng tríc nh÷ng thö th¸ch nÆng nÒ, nhng bøc tranh toµn
c¶nh cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt thÕ giíi vÉn ®ang
chuÈn bÞ nh÷ng tiÒn ®Ò kh¸ch quan cho giai cÊp c«ng nh©n
thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña m×nh dï cã tr¶i qua nh÷ng b-
íc th¨ng trÇm, quanh co, nhng nã vÉn tiÕp tôc diÔn ra theo
quy luËt kh¸ch quan cña lÞch sö.
Thø ba, hiÖn nay, giai cÊp c«ng nh©n ®·, ®ang vµ sÏ
phÊn ®Êu trë thµnh lùc lîng l·nh ®¹o x· héi, n¾m quyÒn lùc
nhµ níc b»ng nhiÒu con ®êng kh¸c nhau. Bëi lÏ ®©y lµ lùc l-
îng duy nhÊt ®¹i diÖn cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, cho ph-
¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn. Giai cÊp c«ng nh©n lµ ngêi ®¹i
diÖn cho lîi Ých vµ quyÒn lùc cña nh©n d©n, cña nh©n lo¹i
tiÕn bé.
Thø t, ph¶i ch¨ng, hiÖn nay trong c¸c níc t b¶n ph¸t triÓn,
giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cßn bÞ bãc lét nh tríc, ®· “trung lu
ho¸” vµ cã cæ phÇn trong xÝ nghiÖp, cho nªn giai cÊp c«ng
nh©n kh«ng cã tinh thÇn c¸ch m¹ng nh tríc, kh«ng cßn cã thÓ
®ãng vai trß l·nh ®¹o c¸ch m¹ng trong cuéc ®Êu tranh chèng

22
chñ nghÜa t b¶n. Chñ nghÜa M¸c- Lªnin kh«ng quan niÖm
mét giai cÊp cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng v× nã nghÌo
khæ nhÊt. Mu toan ®em sù nghÌo khæ ®Ó luËn gi¶i sø mÖnh
lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ sù xuyªn t¹c tr¾ng trîn
nh÷ng nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin. Sù thùc, ë nh÷ng
níc t b¶n ph¸t triÓn, ®êi sèng cña mét bé phËn kh«ng nhá
trong giai cÊp c«ng nh©n ®· ®îc c¶i thiÖn. Mét bé phËn c«ng
nh©n ®· cã møc sèng cao h¬n. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã
nghÜa lµ c«ng nh©n ë c¸c níc ®ã kh«ng bÞ bãc lét hoÆc bÞ
bãc lét kh«ng ®¸ng kÓ. Mét sè c«ng nh©n cã cæ phÇn, cæ
phiÕu trong c«ng ty nhng ®iÒu ®ã kh«ng hÒ lµm thay ®æi
mét sù thËt lµ toµn bé t liÖu s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa vÉn
n»m trong tay giai cÊp t s¶n. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n vÒ
c¬ b¶n vÉn bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d, vµ bÞ bãc lét nhiÒu
h¬n tríc.V× vËy mµ giai cÊp t s¶n chØ bít mét phÇn lîi nhuËn
(chÝnh lµ viÖc cho c«ng nh©n mua cæ phÇn, cæ phiÕu) ®Ó
c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n. Vµ thùc tÕ th× ®êi sèng cña
giai cÊp c«ng nh©n ë c¸c níc t b¶n ph¸t triÓn vÉn cßn nhiÒu
t×nh tr¹ng nghÌo khæ, thÊt nghiÖp, thiÕu nhµ ë, mï ch÷, ®êi
sèng bÊp bªnh.
Thø n¨m, còng cã quan ®iÓm cho r»ng, luËn ®iÓm cña
M¸c vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n tríc ®©y cã
thÓ ®óng nhng kh«ng cã ®óng trong thêi ®¹i ngµy nay. Theo
hä th× thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i cña nÒn “v¨n minh trÝ
tuÖ”, cña “kinh tÕ tri thøc”, do ®ã tri thøc míi lµ lùc lîng tiªn
phong, cã vai trß l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. TÊt nhiªn, trÝ thøc cã
vai trß quan träng trong mäi thêi ®¹i.Trong sù nghiÖp x©y
dùng x· héi míi, vai trß trÝ thøc ngµy cµng cã ý nghÜa ®Æc

23
biÖt quan träng. Song, trÝ thøc kh«ng thÓ ®ãng vai trß l·nh
®¹o thay thÕ vai trß l·nh ®¹o thay thÕ giai cÊp c«ng nh©n.
Bëi lÏ: Trong x· héi trÝ thøc chØ lµ mét tÇng líp ®Æc biÖt vµ
kh«ng thuÇn nhÊt. TrÝ thøc cha bao giê vµ kh«ng bao giê lµ
mét giai cÊp. Nã kh«ng ®¹i biÓu cho mét ph¬ng thøc s¶n
xuÊt nµo, kh«ng lµ mét lùc lîng kinh tÕ, chÝnh trÞ ®éc lËp tríc
c¸c giai cÊp vµ tÇng líp x· héi kh¸c. Do ®ã, kh«ng cã hÖ t t-
ëng riªng, kh«ng thÓ lµ ngêi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. MÆt kh¸c,
tri thøc kh«ng cã lîi Ých ®èi kh¸ng trùc tiÕp víi giai cÊp t s¶n.
Díi chÕ ®é t b¶n, trÝ thøc còng lµm thuª nhng ®îc giai cÊp t
s¶n ®µo t¹o vµ mét bé phËn ®îc u ®·i.TrÝ thøc kh«ng ph¶i lµ
tÇng líp cã tinh thÇn c¸ch m¹ng triÖt ®Ó nh giai cÊp c«ng
nh©n. Thùc tÕ lÞch sö cho thÊy cha bao giê cã tÇng líp trÝ
thøc nµo cã thÓ thay thÕ mét giai cÊp ®Ó l·nh ®¹o c¸ch
m¹ng.TrÝ thøc bao giê còng lµ trÝ thøc cña mét giai cÊp nhÊt
®Þnh vµ thêng lµ cña giai cÊp thèng trÞ x· héi.
Tõ sù ph©n tÝch vÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi vµ nh÷ng ®Æc
®iÓm x· héi chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, chÝnh ®ã lµ
nh÷ng c¬ së kh¸ch quan ®Ó kh¼ng ®Þnh giai cÊp c«ng
nh©n cã sø mÖnh lÞch sö lµ ®Êu tranh ®Ó thñ tiªu chÕ ®é
t b¶n chñ nghÜa vµ tõng bíc x©y dùng thµnh c«ng x· héi míi –
x· héi x· héi chñ nghÜa vµ chñ nghÜa céng s¶n trªn ph¹m vi
toµn thÕ giíi.
§Ó hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö ®ã, giai cÊp c«ng nh©n
ph¶i tù tæ chøc ra chÝnh §¶ng cña m×nh, tiÕn hµnh cuéc
c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n,
thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi míi –
x· héi x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa.

24
III. Vai trß cña §¶ng céng s¶n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn
sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n
§Ó thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n,
§¶ng céng s¶n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tríc tiªn.
Cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n chèng giai cÊp t
s¶n, tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n tõ thÊp ®Õn cao, tõ tù ph¸t
®Õn tù gi¸c. YÕu tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù chuyÓn biÕn
vÒ chÊt lµ sù th©m nhËp cña chñ nghÜa M¸c vµo phong trµo
c«ng nh©n. Sù th©m nhËp ®ã dÉn ®Õn sù h×nh thµnh
chÝnh §¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n. Sau khi ra ®êi, §¶ng
céng s¶n víi vai trß lµ ngêi tiÕp tôc sù nghiÖp kÕt hîp chñ
nghÜa M¸c víi phong trµo c«ng nh©n trªn quy m« lín h¬n
nh»m giµnh th¾ng lîi trong cuéc ®Êu tranh chèng giai cÊp t
s¶n, ®· x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi.
Trong cuéc ®Êu tranh chèng giai cÊp t s¶n, chØ khi nµo
giai cÊp c«ng nh©n tù tæ chøc ra chÝnh §¶ng cña m×nh ®Ó
l·nh ®¹o th× cuéc ®Êu tranh míi cã thÓ ®¶m b¶o giµnh ®îc
th¾ng lîi trän vÑn.
§¶ng céng s¶n lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña giai cÊp
c«ng nh©n.Môc ®Ých vµ lîi Ých cña §¶ng vµ cña giai cÊp
c«ng nh©n lµ thèng nhÊt. Kh«ng cã §¶ng céng s¶n – h¹t nh©n
chÝnh trÞ cña phong trµo c«ng nh©n, b¶n th©n giai cÊp c«ng
nh©n kh«ng thÓ trë thµnh lùc lîng chÝnh trÞ ®éc lËp, còng
kh«ng thÓ trë thµnh giai cÊp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng.
§¶ng céng s¶n lµ ngêi ®¹i diÖn ch©n chÝnh cho lîi Ých
cña giai cÊp c«ng nh©n vµ lîi Ých d©n téc. Trong ph¹m vi mét
níc ®ång thêi còng v× lîi Ých chung cña phong trµo céng s¶n
vµ quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, giai cÊp c«ng nh©n díi sù l·nh

25
®¹o cña §¶ng ®· t¹o ra ®îc c¬ së thèng nhÊt t tëng vµ hµnh
®éng, ph¸t huy t c¸ch lµ ngêi l·nh ®¹o trong ®Êu tranh chèng
¸p bøc bãc lét x©y dùng x· héi míi.
Søc m¹nh ®Ó chiÕn th¾ng giai cÊp t s¶n vµ mäi kÎ thï
kh¸c, kh«ng ph¶i chØ lµ ë sè lîng vµ ë tinh thÇn chiÕn ®Êu
cña giai cÊp c«ng nh©n mµ chñ yÕu lµ ë tr×nh ®é tæ chøc
vµ gi¸c ngé chÝnh trÞ cña nã. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn tËp trung
ë chÝnh §¶ng- mét tæ chøc bao gåm nh÷ng ngêi u tó nhÊt,
gi¸c ngé chÝnh trÞ x· héi cao, cã tinh thÇn ®Êu tranh kiªn
quyÕt nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng.
V× vËy §¶ng céng s¶n lu«n lµ ®éi tiªn phong chÝnh trÞ cña
giai cÊp c«ng nh©n vµ cña toµn x· héi.§¶ng cã nhiÖm vô s¸ng
t¹o chñ nghÜa M¸c – Lªnin, ph©n tÝch ®óng ®¾n hoµn c¶nh
lÞch sö cô thÓ trong mçi giai ®o¹n c¸ch m¹ng, ®Ò ra môc
tiªu, ph¬ng híng, ®êng lèi, chÝnh s¸ch ®óng, phï hîp víi yªu
ph¸t triÓn kh¸ch quan cña ®Êt níc. §ång thêi §¶ng gi¸o dôc,
tæ chøc, l·nh ®¹o giai cÊp c«ng nh©n vµ toµn thÓ nh©n d©n
thùc hiÖn c«ng cuéc xo¸ bá chÕ ®é x· héi cò, x©y dùng
thµnh c«ng chÕ ®é x· héi míi x· héi chñ nghÜa tiÕn lªn chñ
nghÜa céng s¶n.

26
 C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa víi
viÖc hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n
Trong qu¸ tr×nh giai cÊp c«ng nh©n muèn hoµn thµnh sø
mÖnh lÞch sö cña m×nh, ph¶i th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi chñ
nghÜa.
Tõ c¸ch m¹ng x· héi sang c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ
cuéc c¸ch m¹ng nh»m thay thÕ chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa ®·
lçi thêi b»ng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa khi ®iÒu kiÖn vËt chÊt
vµ tinh thÇn cho sù thay ®æi ®ã ®· ë møc ®é nhÊt ®Þnh,
khi ®· hoµn thµnh t×nh thÕ c¸ch m¹ng.B¶n chÊt cña c¸ch
m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ cuéc c¸ch m¹ng tiÕn hµnh tÊt c¶
cuéc c¸ch m¹ng x· héi, mang tÝnh chÊt toµn diÖn, triÖt ®Ó,
l©u dµi. ThÓ hiÖn: xo¸ bá tËn gèc chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi,
xo¸ bá ph©n chia giai cÊp ¸p bøc giai cÊp vµ bãc lét giai cÊp;
v× ®îc tiÕn hµnh trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc x· héi tõ c¬ së h¹
tÇng tíi kiÕn tróc thîng tÇng, tõ sinh ho¹t vËt chÊt ®Õ sinh
ho¹t tinh thÇn, nªn ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng l«i cuèn ®îc ®«ng
®¶o quÇn chóng nh©n d©n, ®em l¹i quyÒn lîi cho sè ®«ng
nh©n d©n lao ®éng, nh Lªnin ®· tõng nãi: ”c¸ch m¹ng x· héi
chñ nghÜa lµ ngµy héi quÇn chóng”; ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng
mang tÝnh chÊt l©u dµi, gian khæ vµ phøc t¹p v× nã míi vµ
cha cã trong lÞch sö, do ®ã ph¶i võa lµm, võa rót kinh
nghiÖm, võa bæ xung…
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen coi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ
mét qu¸ tr×nh liªn tôc vµ nhÊn m¹nh qu¸ tr×nh liªn tôc, nhng
®îc chia lµm hai giai ®o¹n: giµnh chÝnh quyÒn vµ chuyÓn lªn
x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Hai «ng ®· ®Æt hy väng nhiÒu

27
vµo ®iÒu kiÖn næ ra cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa: næ ra
ë nh÷ng níc t b¶n ph¸t triÓn vµ th¾ng lîi ®ång lo¹t ë c¸c níc
t b¶n ph¸t triÓn. Víi nh÷ng níc chËm ph¸t triÓn theo C.M¸c vµ
Ph.¡ngghen khi nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy coi ®ã lµ mét bé
phËn cña c¸ch m¹ng v« s¶n. NÕu c¸ch m¹ng x· héi næ ra ë
nh÷ng níc nµy th× giai cÊp c«ng nh©n cÇn lµm : ph¶i biÕt
kÕt hîp gi÷a phong trµo c«ng nh©n víi phong trµo n«ng d©n,
®ång thêi kÕt hîp víi lùc lîng t s¶n ®Ó chèng phong kiÕn (tøc
lµ lËt ®æ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cò vµ thay thÕ vµo ®ã lµ
h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi cao h¬n) b»ng ®Êu tranh giai cÊp
hay c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa; trong khi kÕt hîp t s¶n ®¸nh
phong kiÕn, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ñng hé mäi phong trµo
d©n chñ, ®ång thêi ®éc lËp vÒ mÆt ®êng lèi, ph¶i híng tíi
môc tiªu x· héi chñ nghÜa; giai cÊp c«ng nh©n ph¶i l«i kÐo
®îc lùc lîng vµ ph¸t triÓn lùc lîng; trong khi ®i víi giai cÊp t
s¶n ®¸nh chÕ ®é phong kiÕn, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®éc
lËp ®êng lèi, chØ cã thÓ liªn minh t¹m thêi víi giai cÊp phong
kiÕn.
Cßn víi Lªnin, «ng ®· ph©n tÝch ®iÒu kiÖn cô thÓ níc
Nga vµ ®a ra quan ®iÓm ph¸t triÓn t tëng C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen. Nh÷ng quan ®iÓm ®ã lµ:
Thø nhÊt:c¸ch m¹ng d©n chñ t s¶n ph¶i do giai cÊp c«ng
nh©n l·nh ®¹o do giai cÊp c«ng nh©n v× yÕu tè thêi ®¹i chi
phèi nh giai cÊp t s¶n ®· mÊt vai trß l·nh ®¹o, chñ nghÜa t
b¶n ®· chuyÓn sang chñ nghÜa ®Õ quèc lµm k×m h·m sù
ph¸t triÓn cña lÞch sö ; mÆt kh¸c, giai cÊp c«ng nh©n ®· tr-
ëng thµnh, lµ ®iÓm hoµn toµn míi so víi C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen.

28
 Thø hai: lùc lîng c¸ch m¹ng gåm c¸c giai cÊp ,tÇng líp kh¸c
trong x· giai cÊp tiªn tiÕn nhÊt v× môc tiªu cña hä g¾n liÒn
víi viÖc thñ tiªu mét c¸ch triÖt ®Ó chÕ ®é phong kiÕn. Giai
cÊp võa vµ nhá cã tinh thÇn d©n chñ, lµ lùc lîng lõng khõng
cÊu kÕt phong kiÕn chèng c¸ch m¹ng, h¹n chÕ tiªu cùc, ph¸t
triÓn tÝch cùc.
Thø ba: c¸ch m¹ng d©n chñ t s¶n ph¶i ®îc tiÕn hµnh cô
thÓ råi tiÕn ngay vµo c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Hai cuéc
c¸ch m¹ng cã mèi liªn hÖ biÖn chøng, kh«ng cã bøc têng
thµnh nµo ng¨n c¸ch.
Cã thÓ nãi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ cuéc c¸ch m¹ng
s©u s¾c vµ toµn diÖn trªn mäi lÜnh vùc.
Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ: c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµm
§¶ng céng s¶n l·nh ®¹o quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng
®Ëp tan chÝnh quyÒn cò ®Ó thµnh lËp chÝnh quyÒn cña
d©n, do d©n vµ v× d©n, da nh©n d©n lªn vÞ trÝ lµm chñ.
Sau khi cã chÝnh quyÒn, chÝnh quyÒn nhµ níc v« s¶n cÇn tËp
trung x©y dùng ®êi sèng chÝnh trÞ, kh¼ng ®Þnh vµ më
réng quyÒn lùc nh©n d©n, kh¾c phôc h¹n chÕ vÒ d©n chñ,
n©ng cao ý thøc d©n chñ cho nh©n d©n.
Trªn lÜnh vùc kinh tÕ: c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa xo¸ bá
chÕ ®é c«ng h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt cao nhÊt lµ së h÷u
t b¶n chñ nghÜa, nh»m môc tiªu ®a ngêi lao ®éng lµm chñ
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; xo¸ bá h×nh thøc së h÷u t b¶n chñ
nghÜa, thµnh lËp c«ng h÷u t liÖu s¶n xuÊt…®a ngêi lao
®éng lªn vÞ trÝ lµm chñ; t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kÕt hîp gi÷a t
liÖu s¶n xuÊt vµ ngêi lao ®éng; c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc
cña ngêi lao ®éng vµ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vËt chÊt cña hä;

29
tËp trung ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng nhanh n¨ng xuÊt
lao ®éng.
Trªn lÜnh vùc v¨n hãa: t¹o sù chuyÓn biÕn trong ph¬ng
thøc vµ néi dung sinh ho¹t t tëng ®Ó ¶nh hëng tíi sù ph¸t
triÓn; kÕ thõa, n©ng cao, ph¸t triÓn gi¸ trÞ truyÒn thèng v¨n
ho¸ d©n téc; tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i; x©y dùng
nÒn v¨n ho¸ míi theo lËp trêng cña giai cÊp c«ng nh©n lµ gi¶i
phãng con ngêi vÒ mÆt tinh thÇn.
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ ®Êu
tranh xo¸ bá x· héi t b¶n vµ tõng bíc x©y dùng thµnh c«ng
chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa c«ng s¶n trªn ph¹m vi toµn
thÕ giíi. Qu¸ tr×nh ®ã chØ ®îc thùc hiÖn th«ng qua cuéc
c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ
mét tÊt yÕu lÞch sö v×: nguyªn nh©n s©u xa dÉn ®Õn c¸ch
m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ m©u thuÉn vèn cã trong lßng x· héi
t b¶n, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n
xuÊt ®Õn tr×nh ®é x· héi hãa cao víi quan hÖ s¶n xuÊt dùa
trªn chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt, mµ quan hÖ
s¶n xuÊt nµy ®· trë nªn lçi thêi, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt. BiÓu hiÖn vÒ mÆt chÝnh trÞ x· héi cña
m©u thuÉn c¬ b¶n ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng
nh©n víi giai cÊp t s¶n- ®©y lµ m©u thuÉn ®èi kh¸ng vµ
kh«ng thÓ ®iÒu hßa, m©u thuÉn nµy trùc tiÕp dÉn ®Õ c¸ch
m¹ng x· héi chñ nghÜa.
Khi chñ nghÜa t b¶n bíc sang giai ®o¹n chñ nghÜa
®Õ quèc th× mét mÆt nh÷ng m©u thuÉn trªn ph¸t triÓn
cµng gay g¾t, ®ång thêi xuÊt hiÖn thªm nh÷ng m©u thuÉn
míi ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a chñ nghÜa ®Õ quèc víi c¸c níc

30
thuéc ®Þa, phô thuéc, gi÷a ®Õ quèc víi ®Õ quèc. TÊt c¶
nh÷ng m©u thuÉn ®ã cµng ®Èy nhanh tíi sù chÝn muåi cña
c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Lªnin ®· chØ râ: “chñ nghÜ©
®Õ quèc lµ ®ªm tríc, lµ phßng chê cña c¸ch m¹ng x· héi chñ
nghÜa”. Tuy nhiªn c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i
diÔn ra mét c¸ch tù ph¸t, mµ nã lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh
®Êu tranh giai cÊp l©u dµi, gian khæ cña giai cÊp c«ng nh©n
vµ nh©n d©n lao ®éng chèng l¹i sù thèng trÞ cña giai cÊp t
s¶n. C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa chØ diÔn ra ë nh÷ng n¬i cã
t×nh thÕ c¸ch m¹ng. T×nh thÕ c¸ch m¹ng lµ biÓu hiÖn cña sù
chÝn muåi cña nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan. Cã t×nh thÕ
c¸ch m¹ng vÉn cha ®ñ mµ cÇn ph¶i cã nh÷ng nh©n tè chñ
quan, bao gåm sù l·nh ®¹o cña §¶ng tiªn phong vµ tinh thÇn,
hµnh ®éng c¸ch m¹ng cña quÇn chóng. Nh vËy, ®Ønh ®iÓm
cña sù chÝn muåi cña nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ
quan sÏ ®a ®Õn thêi c¬ c¸ch m¹ng. Giai c¸p c«ng nh©n
th«ng qua §¶ng tiªn phong cña m×nh chän ®óng thêi c¬ ph¸t
®éng quÇn chóng ®øng lªn dïng bao lùc c¸ch m¹ng ®Ó lËt
®æ ¸ch thèng trÞ cña giai cÊp t s¶n vµ c¸c thÕ lùc ph¶n
®éng giµnh lÊy chÝnh quyÒn nhµ níc, thiÕt lËp chuyªn chÝnh
v« s¶n, më ®êng cho c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng
x· héi x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa.
Do ®ã c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ c¶ mét qu¸
tr×nh bao gåm viÖc lËt ®æ chÝnh quyÒn nhµ níc cña giai
cÊp t s¶n, thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n vµ dïng chuyªn
chÝnh v« s¶n ®Ó c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi míi trªn
tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. §ã lµ quy luËt phæ

31
biÕn cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n.
Nh vËy, giai cÊp c«ng nh©n sau khi tiÕn hµnh thµnh
c«ng c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa tøc lµ sÏ hoµn thµnh sø
mÖnh lÞch sö cña m×nh. ChÝnh v× vËy mµ c¸ch m¹ng x· héi
chñ nghÜa chÝnh lµ néi dung hµnh ®éng quan träng nhÊt
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña m×nh. ChØ
khi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa thµnh c«ng th× giai cÊp c«ng
nh©n míi hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh
V. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó cñng cè, t¨ng cêng sù l·nh
®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n
Víi mét §¶ng céng s¶n ch©n chÝnh th× sù l·nh ®¹o cña
§¶ng céng s¶n chÝnh lµ sù l·nh ®¹o cña giai cÊp. §¶ng víi giai
cÊp lµ thèng nhÊt, nhng §¶ng cã tr×nh ®é lý luËn vµ tæ chøc
cao nhÊt ®Ó l·nh ®¹o c¶ giai cÊp vµ d©n téc. §¶ng ®em l¹i
gi¸c ngé cho toµn giai cÊp, søc m¹nh ®oµn kÕt, nghÞ lùc c¸ch
m¹ng, trÝ tuÖ vµ hµnh ®éng c¸ch m¹ng cña toµn bé giai cÊp,
trªn c¬ së l«i cuèn tÊt c¶ c¸c tÇng líp nh©n d©n lao ®éng
kh¸c vµ c¶ d©n téc ®øng lªn hµnh ®éng theo ®êng lèi cña
§¶ng nh»m hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh. V× vËy,
®Ó t¨ng cêng vµ cñng cè sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n
th× chÝnh giai cÊp c«ng nh©n ph¶i thµnh lËp ra chÝnh §¶ng
cña m×nh. Trong ®ã, giai cÊp c«ng nh©n vµ chÝnh tõng c¸
nh©n mçi c«ng nh©n cÇn ph¶i thêng xuyªn v¬n lªn, trëng
thµnh vÒ c¸c mÆt: t tëng, chÝnh trÞ, lËp trêng giai cÊp, v¨n
ho¸, khoa häc kü thuËt, tay nghÒ…MÆt kh¸c, giai cÊp c«ng
nh©n cÇn ph¶i liªn minh víi c¸c giai cÊp, tÇng líp kh¸c trong
viÖc x©y dùng vµ b¶o vÖ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng vµ x· héi v¨n

32
minh. Ngµy nay, trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö thÕ
giíi ngµy cµng cã nhiÒu biÕn ®éng. V× vËy giai cÊp c«ng
nh©n cÇn kh«ng ngõng gi¸c ngé lý luËn c¸ch m¹ng, n©ng cao
c¶nh gi¸c trong mäi t×nh huèng; ®ång thêi cÇn tæ chøc c¸c
c«ng t¸c ®èi néi vµ ®èi ngo¹i mét c¸ch hîp lý, võa më réng
quan hÖ quèc tÕ, võa giao lu víi c¸c tinh hoa v¨n ho¸ nh©n
lo¹i phôc vô x©y dùng x· héi míi. Giai cÊp c«ng nh©n còng
ph¶i cã sù ®oµn kÕt nhÊt trÝ cao trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o
cña m×nh, t¹o sù thèng nhÊt gi÷a c¸c giai cÊp trong x· héi.
Bªn c¹nh ®ã, giai cÊp c«ng nh©n còng cÇn ph¶i kh¾c phôc
mäi khã kh¨n trong mäi t×nh h×nh, kh«ng ngõng n©ng cao
n¨ng lùc c¶ vÒ chuyªn m«n lÉn v¨n ho¸ x· héi.

33
 Ch¬ng II. LuËn cø thùc tiÔn

§Ó minh chøng cho sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng

nh©n, ta sÏ xÐt trªn t×nh h×nh thùc tÕ cña níc ta.
Gia cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng bé
phËn cña giai cÊp c«ng nh©n quèc tÕ, nhng do ®iÒu kiÖn ra
®êi vµ hoµn c¶nh lÞch sö níc ta nªn nã cßn mang nh÷ng
®Æc ®iÓm riªng. §ã lµ:
Thø nhÊt: giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam cßn non trÎ, ra
®êi tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XX ë mét níc nöa thuéc
®Þa phong kiÕn. §ã lµ giai cÊp thuÇn nhÊt vÒ t tëng, sím tËp
trung vÒ lùc lîng, kh«ng cã tÇng líp c«ng nh©n quý téc, sím
tæ chøc ®îc chÝnh §¶ng cña m×nh. Giai cÊp c«ng nh©n ViÖt
Nam ®îc kÕ thõa truyÒn thèng ®Êu tranh bÊt khuÊt cña d©n
téc, h¬n n÷a nã l¹i bÞ ba tÇng ¸p bøc nÆng nÒ nªn cã tinh
thÇn c¸ch m¹ng.
Thø hai: giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam cã mèi liªn hÖ
kh¨ng khÝt, thêng xuyªn, chÆt chÏ víi giai cÊp c«ng nh©n vµ
tÇng líp trÝ thøc.
Thø ba: giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam sím tiÕp thu ¸nh
s¸ng c¸ch m¹ng th¸ng Mêi Nga cña chñ nghÜa M¸c- Lªnin,
kh«ng bÞ chi phèi bëi chñ nghÜa c¬ héi, sím g¾n bã víi
phong trµo c«ng nh©n Quèc tÕ.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y cña giai cÊp c«ng nh©n
ViÖt Nam ®· cã ¶nh hëng to lín tíi viÖc thùc hiÖn sø mÖnh
lÞch sö to lín cña nã. Bëi v×:
Do ®Æc ®iÓm tËp trung, sím thèng nhÊt c¶ vÒ t tëng, tæ
chøc, sím tæ chøc ®îc chÝnh §¶ng cña m×nh, sím tiÕp thu

34
chñ nghÜa M¸c- Lªnin nªn nã ®· nhanh chãng trë thµnh lùc l-
îng chÝnh trÞ tiªn phong cña d©n téc, ®· x©y dùng ®îc c¬ng
lÜnh chÝnh trÞ vµ ®êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n ngay tõ
buæi ®Çu, v× vËy lu«n gi÷ v÷ng vai trß ®éc quyÒn l·nh ®¹o
c¸ch m¹ng ViÖt Nam.
Do cã quan hÖ mËt thiÕt vµ g¾n bã víi giai cÊp c«ng
nh©n vµ tÇng líp trÝ thøc nªn giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam
sím tËp hîp, ®oµn kÕt vµ kh«ng ngõng ph¸t huy søc m¹nh cña
c¶ d©n téc trªn nÒn t¶ng liªn minh C«ng- N«ng- TrÝ thøc.
Do g¾n bã víi phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ vµ sím tiÕp
thu t tëng M¸c- lªnin nªn giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam ®· sím
kÕt hîp vµ gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vÊn ®Ò d©n téc vµ giai
cÊp, kÕt hîp ®îc søc m¹nh d©n téc vµ søc m¹nh thêi ®¹i.
Do kh«ng bÞ ¶nh hëng cña chñ nghÜa c¬ héi Quèc tÕ III
nªn giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam lu«n gi÷ v÷ng ®îc tinh
thÇn thèng nhÊt vÒ t tëng, ®oµn kÕt vÒ tæ chøc, v÷ng vµng
vÒ chÝnh trÞ, kiªn cêng vµ triÖt ®Ó trong phong trµo ®Êu
tranh c¸ch m¹ng.
ChÝnh v× nh÷ng lÏ trªn nªn giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam
th«ng qua chÝnh §¶ng cña m×nh ®· l·nh ®¹o nh©n d©n ta
hoµn thµnh triÖt ®Ó c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n,
®a c¶ níc tõng bíc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. ChÝnh qu¸
tr×nh thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö ®ã ®èi víi d©n téc còng lµ
sù ®ãng gãp vµo phong trµo c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng
nh©n vµ nh©n d©n toµn thÕ giíi.
Tuy nhiªn do sinh ra vµ trëng thµnh ë níc n«ng nghiÖp l¹c
hËu. BÞ ¸p bøc bãc lét nÆng nÒ nªn giai cÊp c«ng nh©n ViÖt
Nam cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nh: tr×nh ®é v¨n ho¸, khoa häc

35
kü thuËt, chuyªn m«n nghÒ nghiÖp cha cao, t¸c phong, tËp
qu¸n, thãi quen, t©m lý cßn ¶nh hëng nÆng nÒ cña ngêi s¶n
xuÊt nhá. HiÖn nay theo thèng kª, sè lîng c«ng nh©n níc ta cã
10,2 triÖu trªn tæng sè 80 triÖu d©n, trong ®ã cã 1,8 triÖu
c«ng nh©n trong doanh nghiÖp nhµ níc. Cßn tr×nh ®é häc
vÊn cã: 62% cã tr×nh ®é trung häc phæ th«ng; 28% cã
tr×nh ®é phæ th«ng c¬ së; 5% cã tr×nh ®é tiÓu häc vµ
0,32% kh«ng biÕt ch÷. ChÝnh nh÷ng h¹n chÕ ®ã còng ¶nh h-
ëng kh«ng nhá ®Õn sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng
nh©n. Ngµy nay giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam ®ang l·nh ®¹o
nh©n d©n ta tiÕn lªn sù nghiÖp ®æi míi ®Êt níc, c«ng
nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc vµ thùc hiÖn môc tiªu
d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. §iÒu ®ã ®ßi
hái giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam cÇn kh¾c phôc nhanh
chãng nh÷ng h¹n chÕ cña m×nh, ph¸t triÓn giai cÊp c«ng
nh©n c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng, kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh
®é t duy, tr×nh ®é tæ chøc ho¹t ®éng thùc tiÔn… chØ cã
nh vËy míi ®¸p øng ®îc ®ßi hái cña thùc tiÔn, míi hoµn
thµnh ®îc sø mÖnh ®èi víi d©n téc.
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh trªn nªn sø mÖnh lÞch sö
cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam còng cã nh÷ng néi dung
kh¸c so víi sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n trªn thÕ
giíi nãi chung. Sø mÖnh lÞch sö ®ã ®îc thÓ hiÖn trong tõng
giai ®o¹n kh¸c nhau cña lÞch sö.
Trong giai ®o¹n tríc khi giµnh ®éc lËp c¶ níc, giai cÊp
c«ng nh©n cïng víi toµn d©n téc ®øng lªn lµm cuéc c¸ch
m¹ng d©n chñ nh©n d©n, th«ng qua ®éi ngò tiªn phong cña
m×nh ®Ó giµnh chÝnh quyÒn, thiÕt lËp chÝnh quyÒn nh©n

36
d©n. Trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, giai cÊp
c«ng nh©n ViÖt Nam tõng bíc l·nh ®¹o qu¸ tr×nh x©y dùng
chñ nghÜa x· héi, tõng bíc tiÕn hµnh xo¸ bá chÕ ®é ngêi bãc
lét ngêi, gi¶i phãng quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng khái
t×nh tr¹ng ¸p bøc bÊt c«ng, x©y dùng c¬ së vËt chÊt ban
®Çu cña chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn y tÕ, v¨n ho¸ gi¸o dôc…
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt
níc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ®éi ngò c«ng nh©n ViÖt
Nam bao gåm nh÷ng ngêi lao ®éng ch©n tay vµ lao ®éng
trÝ ãc ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ
dÞch vô c«ng nghiÖp thuéc c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, hîp t¸c
x· hay thuéc khu vùc t nh©n, hîp t¸c liªn doanh víi níc ngoµi.
Hä h×nh thµnh mét giai cÊp c«ng nh©n thèng nhÊt ®¹i diÖn
cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn, th«ng qua §¶ng céng s¶n
ViÖt Nam ®îc vò trang b»ng chñ nghÜa M¸c – Lªnin vµ t tëng
Hå ChÝ Minh ®ang l·nh ®¹o c«ng cuéc ®æi míi vµ ph¸t triÓn
®Êt níc. ChÝnh v× thÕ, ®Ó thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña
m×nh, giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam ph¶i ®îc ph¸t triÓn vÒ
sè lîng vµ chÊt lîng, v¬n lªn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, tõng
bíc ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa,
hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. §¹i biÓu ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX
§¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®Æc biÖt chó träng ph¬ng híng
x©y dùng giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®Èy
m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa. §¹i héi chØ râ: “§èi víi giai cÊp c«ng nh©n,
coi träng ph¸t triÓn vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, n©ng cao gi¸c ngé
vµ b¶n lÜnh chÝnh trÞ, tr×nh ®é häc vÊn vµ nghÒ nghiÖp,
thùc hiÖn “tri thøc ho¸ c«ng nh©n”, n©ng cao n¨ng lùc øng

37
dông vµ s¸ng t¹o c«ng nghÖ míi, lao ®éng ®¹t n¨ng suÊt,
chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ngµy cµng cao, xøng ®¸ng lµ mét lùc l-
îng ®i ®Çu trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa
®Êt níc vµ vai trß l·nh ®¹o c¸ch m¹ng trong thêi kú míi…”

38
 C.KÕt luËn

Tãm l¹i, tõ c¸c ph©n tÝch trªn vÒ sø mÖnh lÞch sö cña

giai cÊp c«ng nh©n c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn cho ta thÊy
mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng: giai cÊp c«ng nh©n lµ
mét giai cÊp tiªn tiÕn, cã vai trß to lín trong lÞch sö ph¸t triÓn
cña thÕ giíi, lµ mét lùc lîng x· héi tiªn phong trong c«ng cuéc
c¶i t¹o khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt cña x· héi. HiÓu ®îc
râ vÒ giai cÊp c«ng nh©n, ®Æc biÖt lµ hiÓu ®îc sø mÖnh
lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan
träng trong nhËn thøc cña mçi chóng ta, gióp ta cã nh÷ng
nhËn thøc ®óng ®¾n ®èi víi c¸c giai cÊp trong x· héi nãi
chung vµ giai cÊp c«ng nh©n nãi riªng. Qua ®ã, mçi c¸ nh©n
trong x· héi cÇn kh«ng ngõng n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm
vÒ giai cÊp, vÒ nhËn thøc x· héi ®Ó n©ng cao tri thøc v¨n
hãa cña m×nh.
MÆt kh¸c, sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ
mét néi dung quan träng ®èi víi giai cÊp c«ng nh©n nªn nã
rÊt cÇn ®îc x· héi vµ nhÊt lµ §¶ng céng s¶n chó träng, t¹o
®iÒu kiÖn hoµn thµnh mét c¸ch tèt nhÊt.

39
 Môc lôc

A.Më ®Çu...............................................................................1
B.Néi dung................................................................3
Ch¬ng I : LuËn cø lý luËn.........................................3
I. Kh¸i niÖm giai cÊp c«ng nh©n..............................3
1. Néi dung.................................................................... 8
2. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan...............................12
III. Vai trß cña §¶ng céng s¶n trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n........18
IV. C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa víi viÖc hoµn thµnh
sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n................20
V. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó cñng cè, t¨ng cêng sù l·nh
®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n..................................23
Ch¬ng II. LuËn cø thùc tiÔn......................................25
C.KÕt luËn...............................................................29

40