Âåæáå 9

Ñèìåòðè÷íè ðîøòè§è

Ñèìåòðè÷íè ðîøòè§è ïðåäñòàâ§àjó ïîñåáàí ñëó÷àj ðîøòè§à, êîä êîjèõ ñó øòàïîâè, »èõî-
âå ãåîìåòðèjñêå êàðàêòåðèñòèêå è ãðàíè÷íè óñëîâè ñèìåòðè÷íî ðàñïîðå¢åíè ó îäíîñó íà XZ
è/èëè YZ ðàâàí. Ó ðàçìàòðà»ó ñèìåòðè÷íèõ ðîøòè§à ïîñåáíà ïàæ»à ñå ìîðà ïîñâåòèòè ðàñ-
òàâ§à»ó îïòåðå£å»à íà ñèìåòðè÷àí è àíòèñèìåòðè÷àí äåî, êàî øòî jå ïðèêàçàíî íà ñëåäå£îj
ñëèöè:

Ïðè ðàñòàâ§à»ó îïòåðå£å»à ïîòðåáíî jå âîäèòè ðà÷óíà äà ñå îâäå ðàäè î ïðîñòîðíîì íîñà-
÷ó, ïà ñå âåêòîðè îïòåðå£å»à ìîðàjó ïîñìàòðàòè ó ïðîñòîðó. Íà ñëåäå£åì ïðèìåðó ðàçìàòðà
ñå ðîøòè§ êîjè jå ñèìåòðè÷àí ó îäíîñó íà äâå ðàâíè: XZ è YZ. Çàäàòî îïòåðå£å»å èçàçèâà ñè-
ìåòðè÷íó äåôîðìàöèjó ó îäíîñó íà ðàâàí XZ, a àíòèñèìåòðè÷íó ó îäíîñó íà ðàâàí
YZ:

Z Y
P P P P

XZ = S
X
P P P P YZ = A

9-0
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

Ïðîáëåì ñå ìîæå ïîjåäíîñòàâèòè ðàçìàòðà»åì 1/4 íîñà÷à. Ïîòðåáíî jå äåôèíèñàòè ãðàíè÷íå

óñëîâå ïî ïîìåðà»èìà ó ÷âîðîâèìà êîjå ñåêó äâå ðàâíè ñèìåòðèjå. Ïîñìàòðà ñå äåôîðìàöèjà
íîñà÷à óñëåä ãåíåðàëèñàíèõ ïîìåðà»à êîjà ñå çàäàjó ó ÷âîðó êîjè ñåêó ðàâàí ñèìåòðèjå XZ è
ðàâàí àíòèñèìåòðèjå YZ. Äîáèjåíà äåôîðìàöèjà ñå ïîðåäè ñà äåôîðìàöèjîì íîñà÷à íàñòàëîì
óñëåä îïòåðå£å»à è òàêî îäðå¢ójå äà ëè ñó ãåíåðàëèñàíà ïîìåðà»à ïîçíàòà èëè íåïîçíàòà.
Ïðâî ñå ïîñìàòðà XZ ðàâàí ñèìåòðèjå êîjà ñå÷å jåäàí ÷âîð êîíñòðóêöèjå. Ó òîì ÷âîðó ñå
ïîñòàâ§àjó ãåíåðàëèñàíà ïîìåðà»à è àíàëèçèðà êàêâó äåôîðìàöèjó îíà ïðàâå íà öåëîì íîñà÷ó.
Êàî øòî ñå ìîæå óî÷èòè âåðòèêëíî ïîìåðà»å äàjå ñèìåòðè÷íó äåôîðìàöèjó òàêî äà ñå îâî
ïîìåðà»å ìîæå jàâèòè íà äàòîj êîíñòðóêöèjè óñëåä ïðèêàçàíîã îïòåðå£å»à è ñàìèì òèì jå
íåïîçíàòî. Òàêî¢å è îáðòà»å îêî Y îñå äàjå ñèìåòðè÷íó äåôîðìàöèjó è ïðåäñòàâ§à íåïîçíàòî
ïîìåðà»å. Ìå¢óòèì, îáðòà»å îêî X îñå äàjå àíòèñèìåòðè÷íó äåôîðìàöèjó îêî XZ ðàâíè êîjà
jå ñóïðîòíà îä äåôîðìàöèjå êîíñòðóêöèjå óñëåä îïòåðå£å»à, òàêî äà jå îâî ïîìåðà»å ïîçíàòî
è jåäíàêî íóëè.

jy
w

SL
jx XZ = S w=0
w

jx jy
XZ = A jx=0 XZ = S jy=0

Íà èñòè íà÷èí ñå âðøè àíàëèçà íåïîçíàòèõ ïîìåðà»à êàäà ñå ïîëîâèíà êîíñòðóêöèjå ïîäåëè
íà ÷åòâðòèíó êîíñòðóêöèjå ñà YZ ðàâíè îêî êîjå jå àíòèñèìåòðè÷íà äåôîðìàöèjà êîíñòðóêöèjó
óñëåä îïòåðå£å»à. Îâà ðàâàí ñå÷å äâà ÷âîðà êîíñòóêöèjå è ïîòðåáíî jå ó îáà ÷âîðà îäðåäèòè êîjå
ãåíåðàëèñàíî ïîìåðà»å ïðàâè àíòèñèìåòðè÷íó äåôîðìàöèjó. Ó äàòîì ïðèìåðó ñàìî îáðòà»å
îêî Y îñå äàjå àíòèñèìåòðè÷íó äåôîðìàöèjó è îíî ïðåäñòàâ§à íåïîçíàòî ïîìåðà»å ó îáà ÷âîðà.

w jx jx
jy

SL
jx YZ = S jx=0
w=0
jx =0
jy =0

w YZ = S w=0 jy YZ = A jy=0

w jy

SL
w=0

9-1
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

Ïðèëèêîì ïîäåëå êîíñòðóêöèjå, âåðòèêëàíî ïîìåðà»å ó jåäíîì ñëó÷àjó jå íåïîçíàòî, äîê jå ó

äðóãîì ïîçíàòî. Äà áè ñå îáà óñëîâà èñïóíèëà, âåðòèêàëíî ïîìåðà»å ìîðà áèòè jåäíàêî íóëè
è êàî òàêâî ïðåäñòàâ§à ïîçíàòî ïîìåðà»å.
Êîíà÷íî, íà ñëåäå£îj ñëèöè ïðèêàçàíà ñó íåïîçíàòà ïîìåðà»à íà 1/4 íîñà÷à:

Íà êðàjó jå âàæíî íàïîìåíóòè äà áè ñå èñòà íåïîçíàòà ïîìåðà»à ÷åòâðòèíå êîíñòðóêöèjå

äîáèëà äà jå ïðâî íîñà÷ ïîäå§åí ñà YZ, ïà XZ ðàâíè.

ÈÇ ÏÐÅÒÕÎÄÍÎà ÐÀÇÌÀÒÐÀ›À ÑËÅÄÅ ÑËÅÄŃŠÊÎÌÁÈÍÀÖÈJÅ ÃÐÀ-

ÍÈ×ÍÈÕ ÓÑËÎÂÀ ÏÎ ÏÎÌÅÐÀ›ÈÌÀ Ó ÏÐÅÑÅ×ÅÍÈÌ ×ÂÎÐÎÂÈÌÀ:

Ðàâàí ñèìåòðèjà àíòèñèìåòðèjà

w 6= 0 w=0
XZ ϕx = 0 ϕx 6= 0
ϕy 6= 0 ϕy = 0

w 6= 0 w=0
YZ ϕx 6= 0 ϕx = 0
ϕy = 0 ϕy 6= 0

Ïðèìåð 7 - Çà ðîøòè§ ñà ñëèêå îäðåäèòè äèjàãðàìå ïðåñå÷íõ ñèëà óñëåä èñòî-

âðåìåíîã äåjñòâà çàäàòîã îïòåðå£å»à è òåìïåðàòóðíå ðàçëèêå. Êîðèñòèòè îñîáèíó
ñèìåòðèjå íîñà÷à è ìàòðè÷íó àíàëèçó êîíñòðóêöèjà.

G = E/2, E = 30GP a, αt = 10−5o C −1 , J = α · hb3

9-2
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

Ðåøå»å:
ÑÈÌÅÒÐÈJÀ:
Íåïîçíàòà ïîìåðà»à: 1, 2, 3

Ïîòðåáíå ãåîìåòðèjñêå êàðàêòåðèñòèêå:

Øòàï 1:
4
EI1 = 3 · 107 · 0.4
12
= 64000kN m2
EJ1 = 1.5 · 10 · 0.141 · 0.44 = 54144kN m2
7

Øòàï 2:
3
EI2 = 3 · 107 · 0.4·0.8
12
= 512000kN m2
EJ2 = 1.5 · 107 · 0.229 · 0.43 · 0.8 = 175872kN m2

Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 1 (íåìà òðàíñôîðìàöèjå):

4 5 6 1 2 3
 
9.024 0 0 −9.024 0 0 4

3.556 −10.667 −3.556 10.667

 
 0 5
 
∗ 3

K1 = K1 = 10  42.667 0 10.667 21.333
 6
(9.1)


 9.024 0 0 
 1

sim 3.556 10.667

 
  2

42.667 3

Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 3:

9-3
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

Åëåìåíòè áàçíå ìàòðèöå ôëåêñèáèëíîñòè:

" #
δt 0
f0 = (9.2)
0 αig

Mt2 1·4·1 1·4·1

Z
δt = ds = + = 9.562 · 10−5
GIt 175872 54144 (9.3)
Mi2 4 12 + 1 · 0.5 + 0.52 4 0.52
Z
αig = ds = · + · == 9.766 · 10−6
EI 3 512000 3 6400
Áàçíà ìàòðèöà ôëåêñèáèëíîñòè è áàçíà ìàòðèöà êðóòîñòè:
" # " #
9.562 0 10.350 0
f0 = 10−5 −→ k0 = f−10 = 10
3
(9.4)
0 0.977 0 102.400
Ìàòðèöà ðàâíîòåæå:  
−1 0
 
 0 −0.125
 
CT =  0 1  (9.5)
 
 
1 0 
 
0 0.125
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 3 ó ëîêàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:
 
10.35 0 0 −10.35 0
 

 1.60 −12.80 0 −1.60 

K3 = CT · k0 · C = 103  102.40 0 12.80  (9.6)
 
 

 10.35 0 

sim 1.60
Ìàòðèöà òðàíñôîðìàöèjå øòàïà 3:
α = 90o −→ sin α = 1, cos α = 0
 
0 0 1 0 0
 
0 1 0 0 0
 
T3 = −1 0 0 0 0 (9.7)
 
 
0 0 0 0 1
 
0 0 0 1 0
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 3 ó ãëîáàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:
1 2 3 7 8
 
102.40 12.80 0 −12.80 0 1

1.60 0 −1.60 0 
 
 2

K∗3 = TT3 · K3 · T3 = 103 (9.8)

 
 10.35 0 −10.35
 3
 
 1.60 0  7

sim 10.35 8

9-4
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

Øòàï 2 (øòàï êîãà ïîëîâè îñà ñèìåòðèjå - øòàï òèïà S):

 
0 0 0
K2 = K∗2 =  (9.9)
 
0 0 
2EIy
 
sim
l
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 2 (íåìà òðàíñôîðìàöèjå):

1 2 3
 
0 0 0 1

Ks = 103
 0 0 

2
(9.10)

sim 51.2 3

Ìàòðèöà êðóòîñòè ñèñòåìà:

1 2 3
 
111.424 12.8 0 1

Knn =
 5.156 10.667 

2
(9.11)

sim 104.217 3

Îäðå¢èâà»å âåêòîðà åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à - Øòàï 1 (íåìà òðàíñôîðìàöèjå):

Âåêòîð åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à øòàïà 1:

 
0 4

−45
 
5
 
 45  6
 
Q1 = Q∗1 = 
 0 

1
(9.12)
 
−45
 
  2

−45 3

9-5
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

Øòàï 2:

Âåêòîð åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à øòàïà 2:

 
0 1

Q2 = Q∗2 = −150
 
2
(9.13)
500 3

Øòàï 3:

δ11 = αig = 9.766 · 10−6

 
0.5 · 4 1
Z
∆t −5 1 + 0.5 1
∆t
δ10 = M1 αt ds = 10 · 10 · ·4· + · = 62.5 · 10−5 (9.14)
h 2 0.8 2 0.4
δ10
δ11 X1 + δ10 = 0 −→ X1 = − = −64
δ11

9-6
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

Âåêòîð åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à øòàïà 3:

 
−64
 
1
0
 −8 
 
2
 
−8  
   0 
∗ T
Q3 =  64  −→ Q3 = T3 · Q3 = 3
(9.15)
   
 
 
0  8  7
 
8 0 8

Âåêòîð åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à ñèñòåìà:

 
−64 1

Q∗n = S∗n = −203

 
2
(9.16)
455 3

Âåêòîð íåïîçíàòèõ ïîìåðà»à è äåôîðìàöèjà êîíñòðóêöèjå ñó:

 
10.155 1
q∗n = K∗nn · S∗n = 10−3−93.40 2
 
−1
(9.17)
13.93 3

Z
Y

Îäðå¢èâà»å ñèëà íà êðàjåâèìà øòàïîâà:

Ri = Ki · Ti · q∗i − Qj

 
−91.637  
 
 228.545    144.126
 



 0  −11.455 
−744.172  
(9.18)
 
R1 = 
 91.637  , R2 =  150 , R3 =  91.637 
  
   



 212.973 −144.126
−138.545  
  11.455
−357.1

9-7
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 9 Á2Ê3ÌA

M1 8
Äèjàãðàìè ïðåñå÷íèõ ñèëà: 8
1 0.5

26 Mt

6
12
.1
44

4.
14
-1

91.637 -91.637

5
Tz

.4
5

11
.4
11
138.54
150 150
+ +
_ _
228.54 150
138.54

744.17

My
744.17

f=67.5 f=67.5
91.64 91.64

212.97 212.97
357.10 357.10

f=187.5 f=187.5

962.97

9-8