OPŠTA LINGVISTIKA II

I TEST

Ime i prezime: Jelena Rakčević - 19/19 Studijski program: Njemački jezik i književnost

1. Koja su tri najvažnija leksikografska djela iz kineske lingvistička tradicije ?

Prva djela kineske gramatičke tradicije se javljaju od 3. do 1. v.p.n.e. Tri najznačajnija leksikografska
djela kineske lingvističke tradicije su:

1. Erja, koja predstavlja prvi kineski rječnik u kojem su popisani kineski hijeroglifi.
2. Šimin – rječnik koji je nastao u 2. v.n.e I on korijen riječi traži u povezanosti značenja I zvučenja
riječi.
3. Fanjan – rječnik koji je nastao početkom nove ere. On tumači riječi literarnog jezika koje su
porijeklom iz narodnih govora.

2. Koji je najpoznatiji indijski gramatičar, koje su odlike njegove gramatike ?

Najpoznatiji indijski gramatičar je Panini. On je bio sanskritski filolog i gramatičar i živio je u 4. v.p.n.e.
i smatraju ga „ocem lingvistike”. Poznat je po normiranju klasičnog sanskrita, odnosno po svojoj
Sanskrit gramatici. Paninijeva gramatika se uzima za početak klasičnog sanskrita. U svom traktatu o
sanskrtskoj gramatici, Aštadihiaji, utemlejio je 4000 pravila o lingvistici, sintaksi i semantici u osam
poglavlja. U indijskim jezicima, njegova analiza imenskih složenica i dalje predstavlja osnovu
savremenih ligvističkih teorija o složenosti.
Aštadihiaji je učinio sanskrit najistaknutijim indijskim jezikom učenosti i književnosti tokom dva
milenijuma. Njegova studija je generativna i deskriptivna i koristi metajezike i meta-pravila.
3. U čemu je spor između “analogista” i “anomalista”?

Smatra se da je diskusiju između analogista i anomalista, o odnosu glasovne strukture jezika i

odgovarajućeg značenja, započeo Pitagora ili Protagora. Pitanje je bilo da li postoji logična veza
između onoga što riječi označavaju i njihovog glasovnog sklopa ili je ta veza slučajna i proizvoljna.

Analogisti su smatrali da je jezik prirodno stvoren, bez ljudskog dogovora. Takođe oni su smatrali da
da je jezik sasvim logičan, što bi značilo da između riječi, odnosno njenog sklopa i samog značenja
postoji harmonija i povezanost.

Nasuprot analogistima, anomalisti nijesu smatrali da postoji veza između semantiče i formalne
strukture riječi, već su smatrali da je jezik ishod dogovora među ljudima. Ukazivali su na nepravilnosti
koje se javljaju u svim koracima na planu jezičkih odnosa.

4. Koje su tri najpoznatije gramatike latinskog jezika iz rimskog perioda?

Tri najpoznatije gramatike latinskog jezika iz rimskog perioda su:

 Donatus – Ars grammatica
 Markus Terencius Varo – De lingua latina
 Priscian – Institutiones grammaticae

5. U kojoj jezičkoj disciplini su se Arabljani naročito istakli?

Arabljani su se posebno istakli u leksikografiji. Posebno je značajan Firuzabadi, koje predstavljao

jednog od najvrijednijih leksikografa. On je napisao oko 100 tomova rječnika Al-qamus, u prevodu
beskrajan okean riječi.
Al-qamus je veoma važan za leksikografiju, jer je odredio društvene i kulturne prilike u zemljama u
kojima su živjeli Arabljani. Takođe, ono što je bilo veoma bitno jeste poznavanje Kurana, odnosno
proučavanje jezika Kurana i njegovo pravilno čitanje.

6. Šta je to gramatika Port-Royal?

1660. godine u Parizu izlazi gramatika Port-Royal. Naziv je dobila po mjestu gdje je nastala, u blizini
Pariza. Ovu gramatiku su napisali Antoan Arno i Klod Lanslo, profesori u samostanu u okviru kojeg su
radile muška i ženska škola. Sveopšta racionalna gramatika je napisna za potrebe nastave pojedinih
stranih jezika, analizirajući njihove strukture. Ona se bavila se čitavim nizom opštelingvističkih
problema koji su postojali u lingvistici kako tada, tako i danas.
Sastoji se od dva dijela. U prvom dijelu, koji je sastavljen od šest glava, razmatraju se glasovi i slova, a
drugi sadrži 22 glave i bavi se različitim tipovima riječi i rečenica. Značaj ove gramatike je što je prva
opšte-lingvistička teorija o jeziku, što se u njoj uzima uporedni metod kao osnov rada, što su pokrenuli
mnogi lingvistički problemi i što je ustanovljena gramatička terminologija za neke gramatičke
kategorije: rod, broj, lica, padež.

7. Predstavnici komparatista?

Epoha komparatista je obilježena mnogim slavnim imenima kao što su:

 Jakob Grim – autor „Njemačke gramatike”
 Franz Bopp – osnivač komparativne gramatike
 August Fridirh Pot – osnivač naučno postavljenih etimoloških studija.
 Georg Kurtius – uvodi komparativno-istorijski metod u klasičnu filologiju
 Johan Kaspar Ceus – djelo „Grammatica Celtica”
 Franje Miklošiča – djelo „Vergleichende Grammatik der slawischen Sprachen”
 Fridrih Dic – jezičke studije „Grammatik der romanischen Sprachen”
 Čeh J. Dobrovski – prvo komparativno ispitivanje slovenskih jezika
 A. H. Vositkov – prvo sistematsko proučavanje slovenskih glasovnih pojava
8. Šta je centralno mjesto Humboltove jezičke teorije?

Za Humbolta se smatra da je bio najveći teoretičar lingvistike 19. vijeka i jedan je od osnivača Opšte
lingvistike. Centralno mjesto njegove jezičke teorije obuhvata problem odnosa jezičke strukture, sa
jedne strane, i mentaliteta naroda, sa druge. Prema Humboltu, jezik je specifično proizilaženje duha
nekog naroda, spoljni izraz jedne unutrašnje forme koja otkriva pogled na svijet (Weltanschauung na
njemačkom; zato se i sama Humboldtova teorija najčešće naziva teorijom Weltanschauung-a). To će
reći da je stepen razvijenosti jezika jednog naroda u neposrednom odnosu sa mentalitetom,
kulturnom i opštom idejnom orijentacijom tog naroda.

9. Mladogramatičari i njihov metod.

Mladogramatičari su grupa lingvista koja se tokom sedamdesetih godina prošlog vijeka okupljala u
Lajpcigu na univerzitetu. Prvobitno je ta grupa imala naziv lajpciška škola, dok su danas npoznati kao
mladogramatičari. Oni su radili na razvijanju lingvističkih studija i njiova uloga u tome je bila od velikog
značaja za dalji razvoj lingvistike.
Mladogramatičari su jezik shvatali kao psihičku i fizičku djelatnost. Oni zato smatraju da prvenstveno
treba proučavati žive, govorne jezike, jer su oni pristupačniji i daju pouzdanije jezičke podatke nego
pisani i mrtvi jezici. Veoma su cijenili narodni jezik i njegove dijalekte. Najviše pažnje su posvetili
glasovnim promjenama, a pored toga dali su veliki značaj razvoju semantike. Prema shvatanju
mladogramatičara glasovi se mijenjaju prema određenim zakonima koji se sprovode bez izuzetka,
izuzeci nastaju tek naknadno. Ideja o zakonitosti u jeziku bila je glavni moto koji je odredio osnovnu
formu njihovog rada na jeziku. Istraživali su svaku jezičku pojedinost kroz sve njene razvojne faze.
Centralan značaj imalo je objavljivanje studije Morphologische Untersuchungen, a to je shvaćeno kao
definitivno utemeljenje same škole.