Osnove

Os o epprocesnih
oces aparata
apa ata i postrojenja
post oje ja

Hidromehaničke
operacije
 Hidromehaničke operacije

Hidromehaničke operacije koriste se za preradu

tečnosti i gasova, a naročito za preradu
heterogenih sistema, koji se sastoje iz tečnsoti
ili gasova sa sitnim česticam čvrstog materijala
materijala.
Kretanje tečnosti i gasova definiše se zakonima
hidromehanike i gasne dinamike.
 Osnovne Hidromehaničke operacije

Osnovne hidromehaničke operacije sa

heterogenim sistemima su:

- stvaranje heterogenih sistema (mešanje), i

- razdvajanje
d j j heterogenih
h t ih sistema
i t (t l ž j
(taloženje,
filtriranje, centrifugiranje, otprašivanje,
prečišćavanje i td.)
 Heterogeni sistemi

H t
Heterogeni
i sistemi
i t i sastoje
t j se iz
i noseće
ć (spoljne,
( lj
disperzione) faze, koja može biti tečnost ili gas i
nošene (unutrašnje, disperzne) faze koja može
biti u obliku
blik ččvrstih
tih č
čestica,
ti delića
d lić ttečnosti
č ti ili
neki gas.
 Klasifikacija heterogenih sistema

U zavisnosti od noseće
ć ffaze razlikuju se tečni
č i
gasoviti heterogeni sistemi
 Suspenzije

U zavisnosti od veličine čestica čvrste faze

suspenzije se dele u četiri grupe:
d [ μ m]
- grube suspenzije > 100
- fine
fi (tanke
(t k suspenzije)
ij ) 0 5 – 100
0.5
- mulj 0.1 – 0.5
- koloidni rastvori < 0.1
 Emulzije

Emulzije se sastoje iz tečnosti koje se ne mešaju

i mogu se raslojavati (usled razlike specifičnih
tečina) pod uticajem sile zemljine teže

Emulzije postaju stabilne samo pri jako malim

dimenzijama kapljica nošene (unutrašnje) faze
(veličina kapljica mora biti manja od 0.4μm), ili
dodavanjem stabilizatora
 Emulzije
A)D ttečnosti
A)Dve č ti koje
k j se ne mešaju,
š j
odnosno ne mogu činiti stabilnu
smesu
B)Mešanje ovih tečnosti usled dejstva
nekih sila
C)Ponovno
) odvajanje
j j nakon prestanka
p
dejstva spoljašnjih sila i u slučaju
kada ne postoji stabilizator
D)Stabilna emulzija sa stabilizatorom
 Emulzije

Sa porastom koncentracija nošene faze može

doći do preobražaja faza, pri čemu se kapljice
unutrašnje faze spajaju u sve veće i veće i čine
kompaktnu fazu u kojoj se nalaze kapljice
tečnosti koja je bila noseća faza
 Pene
Pene su tečno-gasoviti heterogeni sistemi,
sistemi koji
su po svojim svojstvima slični emulzijama.

Pene predstavljaju sisteme

kod kojih je gasna faza
(gasni mehurovi)
“zarobljena” unutar noseće
tečne faze.

sapunica
Napomena: postoje i pene koje predstavljaju
čvrsto-gasovite heterogene sisteme

penasti filter penasti aluminijum

 Heterogeni gasoviti sistemi

Heterogeni gasoviti sistemi mogu nastati na

dva načina:

- mehanički, sitnjenjem čvrstog materijala ili

raspršivanjem tečnosti, i
- kondenzacijom para (gasova)
(gasova), odnosno
prelaskom u tečno (ili čvrsto) agregatno stanje

pa se razlikuju mehanički i kondenzovani

gasoviti
iti heterogeni
h t i sistemi
i t i
 Heterogeni gasoviti sistemi

Dimenzije
Dimen ije čestica kod mehaničkih gasovitih
gaso itih
heterogenih sistema iznose od 5 do 100 μm,

a kod kondenzovanih g gasovitih heterogenih

g
sistema iznose od 0.3 do 5 μm,
 Tečni heterogeni sistemi – razdvajanje

Osnovni parametri:

Sastav suspenzija najčešće se definiše odnosom

količina tečne i švrste faze (masena
koncentracija tečne faze), ili recipročnom
vrednošću – masenom koncentracijom čvrste
faze.
GČ [kg ] − količina čvrste faze u suspenziji
Gt [kg ] − količina tečne faze u suspenziji
GS = GČ + Gt − količina suspenzije
 GČ
g= − maseni udeo čvrste faze u suspenziji
Gs
Gt
1− g = − maseni udeo tečne faze u suspenziji
Gs
GČ gGs g
x= = = masena koncentracija
j
Gt (1 − g )Gs 1 − g
čvrste faze u suspenziji
1 Gt 1 − g
a= = = masena koncentracija
x GČ g
tečne faze u suspenziji
1
očigledno je: g=
a +1
Gustina suspenzije:

1 g 1− g
= +
ρs ρč ρt

1 1 ρ č ρt ρč ρt (a + 1)
ρs = = = =
ρ s g + 1 − g ρ č − g ( ρ č − ρt ) ρt + a ρ č
ρč ρt
Zapreminski udeo čvrste faze u suspenziji:

g / ρč ρs
r= = g·
1/ ρ s ρč
 prečišćena
tečna faza

(razblažena
suspenzija)

razdvajanje
suspenzije
suspenzija
mokri talog

(koncentrovana
suspenzija)
G(t )Č [kg ] − količina čvrste faze u talogu
G(t )t [kg ] − količina tečne faze u talogu
G(t ) = G(t )Č + G(t )t − količina vlažnog taloga
 G(t )Č
g(t ) = − maseni udeo čvrste faze u talogu
G(t )
G(t ) t
1 − g(t ) = − maseni udeo tečne faze u talogu
g
G(t )
G(t )Č g(t )
x(t ) = = masena koncentracija
k t ij
G(t ) t 1 − g(t )
čvrste faze u talogu
1 G(t )t 1 − g ( t )
a(t ) = = = masena koncentracija
x(t ) G( t )Č g(t )
tečne faze u talogu
1
očigledno je: g(t ) =
a(t ) + 1
Sastav emulzija najčešće se definiše
koncentracijom
j nošene (unutrašnje,
( j , disperzne)
p )
faze:

Gt (un )
xem =
Gt ( spp )
Dinamički koeficijent viskoznosti suspenzija i
emulzija:

suspenzije:
μ = μ sp (1 + 4.5·r )

emulzije: 3
1
μ = μ sp r
1
3 −1
r
Materijalni bilans za bilo koju operaciju razdvajanja neke
suspenzije glasi:

GS = G(t ) + G( pr .t )
gde je: G( pr .t ) količina prečišćene tečnosti

Materijalni bilans čvrste faze je:

GS · g = G(t ) · g (t ) + G( pr .t ) · g ( pr .t )
gde je: g ( pr .t ) maseni udeo čvrste faze u prečišćenoj
tečnosti