ИЗВЕШТАЈ ОД МЕРЕЊЕ НА НЕЈОНИЗИРАЧКО ЗРАЧЕЊЕ

Локација: Пред зградата на АЕК, Кеј Димитар Влахов бр.21 Скопје

Дата: 05.12.2019 и 13.12.2019година
Време: 13:45 - 15:20 и 10:00 – 14:10
Временски услови: Облачно , 70С

Гранични вредности и легислатива:

Како гранични вредности за електромагнетното поле се земени препораките од Меѓународната комисија за

заштита од нејонизирачки зрачења – ICNIRP (International Commission on Non-ionizing Radiation Protection)
GUIDELINES FOR LIMITING EXPOSURE TO TIME –VARYING ELECTRIC ,MAGNETIC AND ELECTROMAGNETIC
FIELDS UP TO 300GHz) , чии препораки се имплементирани и во европското законодавство дадени во CEPT
препораката ECC REC(02)04 –Measuring non ionizing electromagnetic radiation ( 9KHz-300GHz). Според овие препораки
дефинирани се основни гранични вредности и референтни гранични вредности.
Основните гранични вредности се изведени врз основа на директни здравствени ефекти врз човековото
тело(загревање,контактни струи), а како физички големини, во зависност од фреквенцијата на електромагнетното
поле се користат специфична брзина на апсорпција на енергија SAR- Specific Absorption Rate која се мери во W/kg,
густина на енергија на електромагнетно поле која се мери во W/m2 и густина на контактни струи кои се релевантни
до 10MHz, а се мерат во A/m2 .

Фреквенција Густина на SAR усреднето Локализиран SAR Локализиран SAR

[ MHz ] струја (глава, врз целото тело усреднето на 10g усреднето на 10g ткиво
труп) [A/m2] [W/kg] ткиво (глава,труп) (екстремитети) [W/kg]
[W/kg]
0,15-10 f/500 0.08 2 4
10-10000 0.08 2 4

Референтните гранични вредности се дадени за практична проценка на изложеноста на човековото тело на

електромагнетни полиња. А како мерни големини се користат јачина на електрично поле Е [V/m], јачина на магнетно
поле H [A/m] и густина на енергија на електромагнетното поле S која се мери во [W/m2] Референтните гранични
вредности изведени се на тој начин да не бидат надминати основните гранични вредности.

Фреквенција E [V/m] H [A/m] S W/m2]

E [V/m] 87
0.15-1 MHz 87 0.73/f 90
1-10 MHz 87/f1/2 0.73/f 80
70 61
10-400 MHz 28 0.073 2 60
400–2000 MHz 1.375/f1/2 0.0037f1/2 f/200 50
40 28
2 – 300 GHz 61 0.16 10 30
20
10
0
1 MHz 10 MHz 400 MHz 2 GHz 300 GHz f

Слика 1
 Во случај да изложеноста на нејонизирачки зрачења се утврдува како последица на дејствување на повеќе
извори на електромагнетна енергија кои работат на различни фреквенции, се користи следниот израз:

𝟏𝑴𝑯𝒛 𝟑𝟎𝟎𝑮𝑯𝒛 𝟐
𝑬𝒊 𝟐 𝑬
√[ ∑ ( ) + ∑ ( 𝒊 ) ] 𝟏𝟎𝟎 ≤ 𝟏𝟎𝟎
𝒄 𝑬 𝑳,𝒊
𝒊=𝟏𝟎𝟎𝒌𝑯𝒛 𝒊>1𝑴𝑯𝒛

каде што с е 87/f1/2 ,а ЕL,i e референтно ниво од табелата.

Мерна опрема:

При мерењето користена е калибрирана опрема од производителот NARDA и тоа: широкопојасен инструмент
за мерење на електромагнетно поле NBM 550 и фреквентно селективен инструмент за мерење електромагнетно поле
SRM 3006 со соодветни изотропни антени во зависност од фреквенциите на електромагнетното зрачење

Слика 2 NBM 550 Слика 3 SRM 3006

Мерен протокол:

При мерењето се следи методологијата опишана во стандардите EN50492 EN50383, EN50400, EN50413.
Бидејќи растојанието од изворите на нејонизирачко зрачење до мерната локација е многу поголемо од брановата
должина на електромагнетното поле, може со сигурност да се тврди дека мерењата се изведуваат во ткн. област на
далечно поле. Поради тоа, доволно е да се измери само јачината на електричното поле, а јачината на магнетното
поле и густината на енергијата можат да се пресметаат бидејќи овие величини тесно се поврзани меѓу себе.

Предавател Фреквенција Бранова должина

ФМ радио 87.5-108MHz 3м

TV UHF 470-790MHz 63-38см

 LTE FDD 800 791-862MHz 38-35см

GSM/UMTS 900 925-960MHz 31см

GSM/LTE FDD 1800 1805-1880MHz 16см

UMTS 2100 2110-2170MHz 14см

LTE 2500 (т ест ) 2500-2510MHz 12см

LTE TDD 3500 3545-3576,5MHz 8см

5G NR 3700 3600-3800MHz 8см

Во конкретниот случај, со мерниот инструмент NBM550 се одредува местото каде електромагнетното поле е
најголемо. Потоа, на тоа место, со мерниот инструмент SRM3006 се прават фреквентно селективни мерења.
Добиените вредности за јачината на електромагнетно поле, кое потекнува од базните станици за мобилна
телефонија, се корегирани така да е претпоставен максимален сообраќај.

Цел на мерењето:

Мерењето се врши со цел да се одреди максималното електромагнетно поле и да се утврди изложеноста на

популацијата на нејонизирачки зрачења. Да се испита влијанието на 5G NR тест мрежата на нејонизирачкото
зрачење .

Доминантни извори на електромагнетно зрачење: (опис на местото)

Во близина на мерната точка ( пред зградата на АЕК) има доминантни извори на електромагнетно зрачење.
Најблиската базна станица за мобилна телефонија е на растојание од околу 160 метри (од зградата на Македонски
Телеком) и на околу 420метри(од зградата - ТК Центар). Од базните станици се емитува сигнал во GSM,UMTS,LTE и
за прв пат се тестира 5G NR сигнал. Фреквентниот опсег на 5G сигналот е 100MHz.

Слика 4 Мапа на мерната локација

Слика 5 Поглед кон базните станици

Мерни резултати:

Од мерењата се добиени следните резултати:

Вкупен коефициент на изложеност на елктромагнетно поле: 14.90% (% од максимално дозволената
вредност на елктричното поле)
Вкупна густина на моќност: 185.46mW/m2
Вкупна јачина на електрично поле: 8.36V/m

Придонес од различните сервиси присутни на местото на мерење

Сервис %
FM DVB-T GSM UMTS LTE 5G LTE TDD Вкупно
FM 0.77
16 14.9
DVB-T 0.73
14
GSM 4.99 10.37
12
UMTS 4.09
10 8.48
LTE 10.37
5G 8.48
8 4.99
LTE TDD 0.13 6 4.09
Вкупно 14.90 4
0.77 0.73 0.13
2
0
FM DV B-T GSM UM TS L TE 5G L TE TD D ВКУ П Н О

14,9 = √0, 772 + 0, 732 + 4, 992 + 4, 092 + 10, 372 + 8, 482 + 0, 132
 Придонесот на технологиите во вкупниот коефициент на изложеност
на електромагнетно поле [%] (процент од максимално дозволена вредност)
DVB-T
FM
0% GSM
0%
11%
5G UMTS
32% 8%

LTE
49%

Придонесот на технологиите во вкупната густина на електромагнетна

енергија [mW/m2]

DVB-T FM
0% GSM
0% 6% UMTS
9%
5G
38%

LTE
47%
Табела за вкупна изложеност на електромагнетно зрачење ,корегирани вредности при претпоставка на максимален
сообраќај на базните станици за мобилна телефонија
Макс. Макс. % од
Скремб Јачина очекуван очекува Макс. макс.
линг на Број на а јачина на дозволе дозволе Густина
код електрич канали Мерна на јачина на јач. на на
Фреквенција/опсег[ (само за но поле по несигурн ел.поле на на вреднос моќност
MHz] Оператор/Сервис Технологија UMTS) [dBµV/m] ќелија ост [dB] [dBµV/m] ел.поле ел.поле т [mW/m2]
1 87.5 - 108 FM-Радиодифузија FM 103.67 1 3 106.67 0.215526 28 0.769736 0.123217
2 470 - 790 Дигитална телевизија DVB-T 104.91 1 3 107.91 0.248599 34 0.731175 0.163934
3 935.2 Македонски Телеком GSM 900 98.34 4 3 107.36 0.233362 42.05 0.554963 0.144454
4 935.6 Македонски Телеком GSM 900 97.14 4 3 106.16 0.20325 42.07 0.483123 0.109579
5 939.6 Македонски Телеком GSM 900 115.54 4 3 124.56 1.690558 42.12 4.01367 7.581041
6 948.4 A1 МАКЕДОНИЈА GSM 900 104.22 4 3 113.24 0.45923 42.37 1.083856 0.559408
7 957.6 A1 МАКЕДОНИЈА GSM 900 111.14 4 3 120.16 1.018662 42.53 2.39516 2.75251
8 959 A1 МАКЕДОНИЈА GSM 900 102.51 4 3 111.53 0.377164 42.57 0.885985 0.377337
9 953.8 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 900 376 97.4 10 3 110.40 0.331131 42.59 0.777486 0.29085
10 953.8 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 900 371 93.52 10 3 106.52 0.211836 42.23 0.501625 0.119033
11 953.8 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 900 372 89.46 10 3 102.46 0.132739 42.23 0.314325 0.046738
12 953.8 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 900 469 79.42 10 3 92.42 0.041783 42.47 0.098382 0.004631
13 2127.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 376 97.56 10 3 110.56 0.337287 61 0.55293 0.301765
14 2127.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 371 88.08 10 3 101.08 0.11324 61 0.185639 0.034015
15 2127.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 469 85.46 10 3 98.46 0.083753 61 0.1373 0.018607
16 2127.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 372 80.79 10 3 93.79 0.048922 61 0.080199 0.006348
17 2127.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 316 82.34 10 3 95.34 0.058479 61 0.095867 0.009071
18 2132.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 371 92.04 10 3 105.04 0.178649 61 0.292867 0.084658
19 2132.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 376 94.65 10 3 107.65 0.241268 61 0.395522 0.154408
20 2132.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 372 88.52 10 3 101.52 0.119124 61 0.195286 0.037642
21 2132.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 469 84.24 10 3 97.24 0.072778 61 0.119308 0.01405
22 2132.4 A1 МАКЕДОНИЈА UMTS 2100 316 84.22 10 3 97.22 0.072611 61 0.119034 0.013985
23 2142.6 Македонски Телеком UMTS 2100 66 111.49 10 3 124.49 1.676872 61 2.748971 7.458799
24 2142.6 Македонски Телеком UMTS 2100 459 97.02 10 3 110.02 0.316957 61 0.519601 0.266483
24 2142.6 Македонски Телеком UMTS 2100 208 93.85 10 3 106.85 0.220039 61 0.36072 0.128431
26 2147.6 Македонски Телеком UMTS 2100 66 110.98 10 3 123.98 1.581248 61 2.59221 6.632372
27 2147.6 Македонски Телеком UMTS 2100 459 96.25 10 3 109.25 0.290068 61 0.475522 0.223187
28 2147.6 Македонски Телеком UMTS 2100 208 95.42 10 3 108.42 0.263633 61 0.432185 0.184361
29 796 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 800 486 65.61 600 3 96.39 0.066005 38.79 0.170159 0.011556
30 796 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 800 379 60.01 600 3 90.79 0.03464 38.79 0.089301 0.003183
31 796 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 800 386 55.18 600 3 85.96 0.019864 38.79 0.05121 0.001047
32 806 Македонски Телеком LTE 800 27 93.55 600 3 124.33 1.646553 39.04 4.217604 7.191511
33 806 Македонски Телеком LTE 800 28 75.1 600 3 105.88 0.196823 39.04 0.504157 0.102759
34 806 Македонски Телеком LTE 800 30 82.27 600 3 113.05 0.449341 39.04 1.150975 0.535575
35 806 Македонски Телеком LTE 800 423 79.32 600 3 110.10 0.319945 39.04 0.819532 0.271531
36 816 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 800 375 89.02 600 3 119.80 0.977407 39.28 2.488308 2.534079
37 816 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 800 382 74.84 600 3 105.62 0.191019 39.28 0.4863 0.096788
38 1812.5 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 484 70.17 900 3 102.71 0.136654 58.54 0.233436 0.049535
39 1812.5 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 502 69.35 900 3 101.89 0.124343 58.54 0.212407 0.041012
40 1812.5 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 247 67.8 900 3 100.34 0.104021 58.54 0.177692 0.028702
41 1812.5 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 62 67.02 900 3 99.56 0.095087 58.54 0.162431 0.023983
42 1812.5 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 222 71.01 900 3 103.55 0.150529 58.54 0.257139 0.060105
43 1830 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 375 89.41 1200 3 123.20 1.445741 58.82 2.457908 5.544343
44 1830 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 391 76.89 1200 3 110.68 0.342051 58.82 0.581521 0.310349
45 1830 A1 МАКЕДОНИЈА LTE 1800 382 74.8 1200 3 108.59 0.2689 58.82 0.457157 0.191801
46 1855 Македонски Телеком LTE 1800 27 99.3 1200 3 133.09 4.514302 59.22 7.622935 54.05677
47 1855 Македонски Телеком LTE 1800 30 85.47 1200 3 119.26 0.918524 59.22 1.551037 2.237949
48 1855 Македонски Телеком LTE 1800 24 83.65 1200 3 117.44 0.744887 59.22 1.257831 1.471805
49 2620 Македонски Телеком LTE FDD 27 95.75 600 3 126.53 2.121171 61 3.477329 11.93494
50 3553 LTE TDD LTE TDD 79.77 16 3 94.81 0.055025 61 0.090205 0.008031
51 3569 LTE TDD LTE TDD 79.87 16 3 94.91 0.055662 61 0.091249 0.008218
52 3600 Македонски Телеком 5G 131.27 1 3 134.27 5.170113 61 8.475594 70.9037
Вкупно 138.44582 8.361629 14.88528 185.4602
Слика 6 Фреквенциски спектар од 27-3000MHz

Слика 7 Фреквенциски спектар 3.4-3.6GHz

Слика 8 Фреквенциски спектар 3.59-3.72GHz (5G NR сигнал)

Слика 9 Фреквенциски спектар 925-960MHz (GSM сигнал)

Слика 10 Мерење на UMTS сигнал

Слика11 Мерење на LTE сигнал

Слика 12 Фреквенциски опсег кога е телефонот во - Uplink

Слика 13 Кога телефонот е неактивен или во Uplink , но не е во блиска зона на антената

 Мерење на јачина на електрично поле од 5G сигнал:

Базните станици со GSM ,UMTS и LTE технологија емитуваат сигнали со постојана моќност .
 GSM: Сигналот кој се емитува со константна моќност е "Broadcast Control Channel“(BCCH). Секоја секторска
антена на GSM системот емитува по еден BCCH сигнал на одредена фреквенција. (слика 9)
 UMTS: Сигналот кој се емитува со константна моќност е “Common Pilot Channel“ (CPICH). Секоја скторска
антена на UMTS системот емитува по еден CPICH сигнал . За мерење на овој сигнал е потребен приемник за
декодирање(слика10).
 LTE: Сигналите кои се користат за интерполација кај LTE сигналот се “Reference Signals“ (RS). Исто се
емитуваат со константна моќност и можат да се измерат со приемник за декодирање(слика 11).
 5G NR: Кај 5G сигналот не постои сигнал кој е со постојана моќност .Мерењата се направени со интеграција
на целиот фреквенциски спектар од 100MHz по средната вредност на јачина на електрично поле (слика 8)
За време на мерењето користевме телефон со 5G и неколку сценарија:
 Кога телефонот не е во комуникација со базната станица, јачината на електромагнетното поле е многу мало,
или буквално како да "спие" базната станица. Не приметивме дека има други телефони со 5G .
 Телефонот го вклучивме да прави прверка на брзина (speed test) на интернет и кога меревме брзина на
симнување ( Download ) на податоци од базната станица тогаш добивавме и максимална јачина на
елктричното поле, а кога се праќаа податоци од телефонот према базната станица ( Upload ), ако телефонот
не беше во непосредна близина на антената од мерниот инструмент NARDA SRM 3006, тогаш пак полето
стануваше многу мало.
 Резултатот кој што е даден во табелата е интегриран по средната вредност на електричното поле и тоа кога
телефонот се наоѓа на исто место со мерниот инструмент. Јачина на електрично поле е измерено 5.17V/m .
Оваа ситуација е кога базната станица ја насочува целата моќност кон само едниот корисник и ова сценарио
во однос на нејоноизирачкото зрачење е максимално. Кога би имало повеќе корисници на 5G ,тогаш моќноста
од базната станица ке се дисперзира на повеќе правци и всушност нејонизирачкото зрачење би било помало
од сега прикажаното.
 Направени беа мерења , кои во оваа табела не се прикажани и тоа кога телефонот ќе е активира базната
станица од локација која не е во ист правец (мерен уред-базна станица – телефон), односно мерниот уред и
телефонот се во различни бимови на антената . Во овој случај базната станица према мерната локација за
нејонизирачко зрачење емитува многу послаб сигнал.
 Кога телефонот се наоѓа во ист правец со базната и мерниот уред тогаш и сигналл от кој го мериме е најголем.
 При овие мерења симулиравме и меревме и поле од телефонот кога емитува во Uplink и тоа кога е на 1 до 2
метри од антенатa на мерниот уред и кога телефонот го поставувавме на самата антена ( како кога патем
речено нормално ги користеме телефоните кога комуницираме ).Полето кое го добивме кога телефонот е до
самата антена приближен е прикажано на слика 12 .Јачина на поле 1,438V/m
 На слика 13 e прикажано мерење кога телефонот е во Uplink , но не е близу мерниот уред .Резултат е јачина
на поле 336,9mV/m
 Од мерните резултати можеме да кажеме дека со новата 5G технологија , нејонизирачкото зрачење ќе се
зголеми , но од GSM и UMTS технологиите ќе се намалува. Сепак , резултатот и при ова мерење , на
растојание од 160м од базната станица ,вкупното зрачење е помало од 15% од максимално дозволената
гранична вредност.

Забелешка: Резултатите од мерењата се со пресметана интерполација колку би била јачината на електричното поле
односно густината на енергијата во мерната точка кога би работеле базните станици кои се мерат со полн капацитет
односно со целата своја моќност.Таков случај би бил на пример ако се наоѓаме на место каде има масовен настан,
спортски,културен или сличен настан каде веројатно е , дека сигурно базните станици во непосредна близина би
работеле со полна моќност.