BAB 4 : Pengamiran

Matematik II (B 2001)

POLITEKNIK PORT DICKSON

JABATAN MATEMATIK SAINS DAN KOMPUTER

PENGAMIRAN

dy
Proses mencari y apabila diberi disebut pengamiran.
dx

 Pengamiran ialah proses songsang bagi pembezaan

dy
= f ′(x)  kamirkan f ′(x) utk dapatkan y  ∫ f ′(x)dx
dx

 Pengamiran Tak Tentu.

1. Darab dengan indeks x 2.Kurangkan
indek sebanyak 1

f’(x) = 2 * 4x2-1

y = 4x2 8x
3. Tambah indeks x
sebanyak 1

8x 1+1
∫ 8x dx = 2

4. Bahagi dengan
indeks baru

 Pengamiran Fungsi Algebra Asas

Rumus Kamiran xn Tambah indeks x sebanyak 1

x n+1
∫ x dx = + c dengan syarat n ≠-1
n

n +1

Tambah
Bahagi dengan pemalar c
Rumus Kamiran ax indeks baru
n

Tambah indeks x sebanyak 1

June/JMSK/PPD/750621
1
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

ax n+1
∫ ax dx = + c dengan syarat n ≠-1
n

n +1

Tambah
Bahagi dengan pemalar c
indeks baru

 Contoh Soalan

4x 2 4. ∫ −23 dy = −23y +c
1. ∫ 4x dx = 2
+ c = 2x 2 + c

2. ∫
7x 3
dx = ×
7 x4
+c =
7x 4
+c
5. ∫10 dz =10z +c
2 2 4 8
t6 5k 2
3. ∫ t5 dt = + c
6
6. ∫5k dk = 2
+c

 Pengamiran Hasil Tambah & Hasil Tolak

Fungsi lebih drpd byk fungsi lain, kamirkan setiap fungsi satu demi satu.

a) Pengamiran hasil tambah  ∫[p(x) +q(x)]dx = ∫p(x)dx +∫q(x)dx

b) pengamiran hasil tolak  ∫[p(x) −q(x)]dx =∫p(x)dx −∫q(x)dx

Contoh:
a. ∫ [2x + 3]dx = ∫ 2x dx + ∫ 3 dx
2x 3 Tambah satu
= + 3x + c pemalar sahaja
3

2t 2t
∫[3t − ] dt = ∫ 3t5 dt − ∫ dt
5
b.
3 3
3t 6 2t 2
= − +c
6 3×2
t6 t2 Tambah satu
= − +c
2 3 pemalar sahaja

∫(3x − 2)(2x +1) dx = ∫[6x − x − 2] dx

2
c.
Kembangkan utk mendapat
= ∫6x dx −∫x −∫2 dx
2

6x 3 x 2
= − − 2x + c
3 2

June/JMSK/PPD/750621
2
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

x2
= 2x 3 − − 2x + c
2

4x 3 − 2x 5 4x 3 2x 5 Bahagikan setiap sebutan

d. ∫ x dx = ∫ x − x ] dx
[ pengangka dengan x

= ∫4x 2 dx −∫2x 4 dx

4x 3 2x 5
= − +c
3 5

 Pengamiran Melalui Penggantian

∫(2x −3)
5
Cari, dx

Gantikan (2x-3)
Penyelesaian : anggap u = 2x – 3. dengan u

du du
Maka, = 2 ⇒ dx =
dx 2
 du 
∫(2x − 3) dx = ∫ u5 
5
 Gantikan dx dengan
 2 
1
= ∫ u5 du
2
1 u5+1
Ganti semula = × +c
u = (2x-3) 2 5 +1
(2x − 3)6
= +c
2 ×6
(2x − 3)6
= +c
12

Contoh :

∫(3x +5)
6
a. Cari kamiran bagi dx
Gantikan
Anggap : u = 3x + 5 (3x+5) dengan
u
du du
= 3 ⇒ dx =
dx 3
Gantikan dx dengan
du
∫(3x + 5) dx = ∫ u 3
6 6

June/JMSK/PPD/750621
3
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

1  u7 
=   + c
3  7  Gantikan semula
u dengan 3x + 5
(3x + 5)7
= +c
21

 Rumus-Rumus Melalui Kaedah Penggantian

Tambah indeks n
sebanyak 1
Rumus Kamiran (ax+ b) n

( ax + b )
n+1

∫ ( ax + b) dx = a( n + 1)
n
+ c , n ≠ −1

Bahagi dengan indeks baru Tambah

didarab dengan pekali x pemalar c

(2x + 1) 2 (3x − 4)3

∫ (2x + 1) dx = +c ∫(3x − 4) dx = +c
2
a. b.
2×2 3 ×3
(2x + 1)2 (3x − 4)3
= +c = +c
4 9

(4t + 7)5 (3k −1)−1

∫ (4t + 7) dt = ∫(3k −1) dk =
−2
4
+c +c
4 ×5 3 ×(−1)
c. d.
(4t + 7)5 (3k −1)−1
= +c =− +c
20 3

 PENGAMIRAN FUNGSI LOGARITHMA, TRIGONOMETRI & EKSPONEN

1
 Kamiran Fungsi Salingan x, ;
x
Semua nilai
mesti +ve
utk semua nilai x 
1
 ∫ x dx = ln x + c
1 1
 ∫ ( ax + b )dx = a ln ax + b + c

June/JMSK/PPD/750621
4
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

1 f' ( x )
 ∫ (ax n
+ b)
dx = ∫
f( x )
dx

 Contoh

a) 1 1 1 b) −3 1
∫ 2x dx = 2 ∫ x dx ∫ x
dx = −3 ∫ dx
x
1 = −3ln x + c
= ln x + c
2

c) 1 1 1 d) 1 1
∫ − 5x dx = − 5 ∫ x dx ∫ 2t + 3 dt = 2 ln 2t + 3 + c
1
= − ln x + c
5

e) 1 1 f) 1 1
∫ 5 - 2x dx = − 2 ln 5 - 2x + c ∫ 5x + 2 dx = 5 ln 5x + 2 + c
g) x h) p4
∫x 2
+3
dx ∫ p +3 dp
5
Tulis semula
katakan f ( x ) = x 2 + 3 dalam katakan f ( x ) = p 5 + 3 Tulis semula
f' ( x ) = 2x bentuk
f' ( x ) = 5p 4
dalam
bentuk

x 1 2x maka
∫x 2
+3
dx = ∫ 2
2 x +3
dx
p4 1 5p 4
maka
1 ∫ p5 + 3 dp =
5 ∫ p5 + 3
dp
= ln x 2 + 3 + c
2 1
= ln p 5 + 3 + c
5

 Kamiran Fungsi Trigonometri

1. ∫sin x dx = −kos x +c
2. ∫kos x dx = sin x +c
∫ sek x dx = tan x + c
2
3.

1
4. ∫ sin ax dx = − a kos ax + c
1
5. ∫ kos ax dx = a sin ax + c
1
∫ sek ax dx = tan ax + c
2
6.
a

June/JMSK/PPD/750621
5
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

1
7. ∫ sin (ax + b) dx = − a kos (ax + b) + c
1
8. ∫ kos (ax + b) dx = a sin (ax + b) + c
1
∫ sek (ax + b) dx = tan (ax + b) + c
2
9.
a

 Contoh:
a) ∫−3 kos x dx = −3∫kos x dx
= −3 sin x + c
b) sek 2 x 1
∫ 2 dx = 2 sek x dx
2

1
= tan x + c
2
c)
∫ 2 kos 4x dx = 2∫ kos 4x dx
1
=2• sin 4x + c
4
1
= sin 4x + c
2
d) x 1
∫ kos 3 dx =∫ kos 3 xdx
1 1
= sin x + c
1 3
3
1
= 3 sin x + c
3
e) 1 1
∫ 2 sin (3k + 1) dk = 2 ∫ sin (3k + 1) dk
1 1
= • − kos (3k + 1) + c
2 3
1
= − kos (3k + 1) + c
6

f)
∫ 5 sek (1- 3x) dx = 5∫ sek 2 (1- 3x) dx
2

1
= 5 • − tan (1- 3x) + c
3
5
= − tan (1- 3x) + c
3

g) sin x
∫ tan x dx = ∫ kos x dx Tulis semula
katakan f ( x ) = kos x dalam
bentuk
f' ( x ) = −sin x

maka

June/JMSK/PPD/750621
6
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

sin x - sin x
∫ kos x dx = ∫
kos x
dx

= −ln kos x +c

h) kos x
∫ kot x dx = ∫ sin x dx
Tulis semula
katakan f ( x ) = sin x dalam
bentuk
f' ( x ) = kos x

maka
kos x kos x
∫ sin x dx = ∫
sin x
dx

=ln sin x +c

 Pengamiran Melalui Penggantian – Identiti Trigonometri

 Jika soalan trigo yang mempunyai kuasa maka penyelesaian masalah mesti
menggunakan identiti trigo.
 Langkah-langkah penyelesaian masalah
1. Tukar ke bentuk yg boleh dikamirkar dgn menggunakan identiti trigo. –
pilih identiti trigo yg sesuai
2. salin balik soalan yg telah ditukat bentuk dan selesaikan.
a) ∫kos 2 3x dx Diketahui : kos 2A = 2kos2 A −1
1 1 Gantikan : A = 3x
= ∫ (kos 6x +1)dx kos 2(3x) = 2kos2 3x −1
2
=
1
2 ∫
[
kos 6x dx + ∫1 dx ] 2kos 2 3x = kos 2(3x) + 1
kos 2(3x) + 1
kos2 3x =
1 1  2
=  sin 6x + x  + c
2 6  1
= (kos 6x + 1)
1 1 2
= sin 6x + x + c
12 2 2

b) ∫tan 3x dx
2
Diketahui : sek 2 A = 1+ tan2 A
1
= ∫(sek 3x −1) dx
2 Gantikan : A = 3x
sek 2 3x = 1 + tan 2 3x
= ∫sek 3x dx −∫1 dx
2
tan 2 3x = sek 2 3x - 1
1
= tan 3x − x +c
3
2
c) x Diketahui : kos 2A = 1 − 2sin 2 A
∫ sin
2
dx
3 2 sin 2 A = 1 − kos 2A
1 − kos 2A
sin 2 A =
2
1
= (1 − kos 2A)
2

June/JMSK/PPD/750621
7
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

1 2 x
= ∫ (1 −kos x)dx Gantikan : A =
2 3 3
1 2 x 1 2
= ∫(1 −kos x)dx sin 2 = (1 − kos x)
2 3 3 2 3
1 2 
= ∫1 dx −∫kos x dx 
2 3 
1 1 2 
= x − sin x  + c
2 2 3 
 3 
1 3 2 
= x − sin x  + c
2 2 3 
1 3 2
= x − sin x + c
2 4 3

 Kamiran Fungsi Eksponen

∫e dx = e x + c
x
1.
1 ax
∫e dx =
e +c
ax
2.
a
1
3. ∫ e ax +b dx = e ax +b + c
a
 Contoh:

a) ∫e
x
dx = e x + c
b) 1 −4x
∫e
−4x
dx = e +c
−4
c) 1
− x 1 −2x
1

∫e 2
dx =
−1
e +c
2
1
− x
= − 2e 2
+c
d) 1 3x +5
∫e
3x +5
dx = e +c
3

Soalan Latihan

1. Cari setiap kamiran berikut.

x4 4 3
a. ∫ [ x 3 + 4 x 2 ]dx = + x +c
4 3
1 3 1
∫[3t − ]dt = t 4 + 2 + c
3
b. 3
t 4 2t
2 2
c. ∫[ 2
− 3]dx = − − 3x + c
x x

2. Nilaikan yang berikut:

June/JMSK/PPD/750621
8
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

k3
∫[k −4k + 4]dk =
2
a. − 2k 2 + 4 k + c
3
4 3
∫(2 z −3) z − 6z 2 + 9z + c
2
b. dz =
3
2 + 4x 5 2
c. ∫ dx = − + x 4 + c
x 2
x

3. Nilaikan kamiran yang berikut:

a. ∫7 dz = 7z +c
2 t5
b. ∫ 2t 3 dt =
5
+c

10 10
c. ∫x 4
dx = −
3x 3
+c

∫ (6 x ) 9 2 2 3
d.
2
+ 9 x − x dx = 2 x 3 + x − x +c
2 3
( ) 4x 3
∫
2
e. 2 x −5 dz = − 10 x 2 + 25 x + c
3
4. Tuliskan semula ungkapan berikut supaya ia boleh diselesaikan dengan
menggunakan rumus hasil tambah dan hasil tolak pengamiran.
a. (3x - 2)2 = 3 x 3 − 6 x 2 + 4 x + c
x 2 ( x −1) 1 1
b. = 2
− +c
x5 2x x
( k + 1)(k −1) 1
c. 2
= k + +c
k k

5. Selesaikan:
3 4
∫4 +3s ds = 4 s + s +c
3
a.
4
49 3
∫(6 −7 x) dz = 36 x − 21x 2 + x +c
2
b.
3

Soalan Latihan

1. Dapatkan setiap kamiran berikut:

(2 x − 3) 5 (3 z + 6) 4
∫(2 x −3) +c ∫(3z +6) +c
4 3
a. dx = b. dz =
10 12
(5 − 7t ) 6 3(4 x + 8) 4
c. ∫(5 −7t ) dt = − +c ∫ + +c
5 3
d. 6 ( 4 x 8 ) dx =
42 8
1 π π
e. ∫(7 x −2) −3 dx = −
14(7 x − 2) 2
+c f. ∫ (1 +3t ) 2 dt = − 3(1 + 3t ) + c

June/JMSK/PPD/750621
9
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

1 1 −3
g. ∫ (4 x −5) 3
dx = −
8(4 x − 5) 2
+c h. ∫ 2(3x + 5) 4
dx =

1
+c
6(3 x + 5) 3

a. Nilaikan kamiran berikut:

−1
a. ∫k
2
(1−k3 ) +c
(1 −k 3 ) 7 dk =
24
8

b. ∫(3 z − z ) (3 −3 z )dz = ( 3s − s ) + c
3 3 2 1 2 3

3
p +1
( )
2 2
c. ∫ 3 3 dp = 1 p 3 + 3 p 3 + c
p +3 p 2

PENGAMIRAN TENTU

Gantikan x = a

a disebut had bawah

b pengamiran dan b
∫ f ( x ) =[ F ( x )]
b
a = F ( b) − F ( a ) had atas pengamiran
a

Hasil pengamiran Gantikan x = b

CONTOH
Gantikan semua x dengan 2
2
2 x
a. ∫
0
(x +1) dx = [
2
+ x ]20

22
=( + 2) −(0 + 0)
2
=4 Gantikan semua x dengan 0

June/JMSK/PPD/750621
10
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

2
2 2x 3 3x 2 
∫ (2x − 3x) dx =  −
2
b. 
1
 3 2 1
 2 × 2 3 3 × 2 2   2 ×13 3 ×12 
= 3 − 2   −
 − 

   3 2 
 16  2 3
= −6  − − 
 3  3 2
1
=
6

2
2  x3 
∫−1 − = −
2 2
c. (4x x ) dx  2x 
 3 −1
 23   (−1)3 
= 2 × 2 2
−  −  2 ×( −1) 2
− 
 3  
 3  
 8  1
= 8 −  −  2 + 
 3   3 
=3

SOALAN LATIHAN
3
a) ∫ 2
(x 2 −5x) dx
3
3 x3 5x 2 
∫ (x − 5x) dx =  −
2

2
 3 2 2
 33 5( 3 ) 2   2 3 5( 2 ) 2 
=  −  − − 
3 2   3 2 
 27 45   8 20 
= − − −
3 2   3 2 
27  22 
=− −− 
2  3 
1 37
= −6 atau −
6 6

−1 x 4 + 5x
b) ∫
−2 x3
dx

June/JMSK/PPD/750621
11
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

−1
−1 x 4 + 5x
∫
−2 x 3
dx = ∫(x + 5x −2 ) dx
−2
−1
x 2 5 
= − 
2 x −2
 (−1)2 5   (−2)2 5 
= 2 − 
 −
 − 
 (−1)   2 (−2) 

1   5
=  +5  −2 + 
2   2
11 9
= −
2 2
=1

4
c) ∫ 2
(1 −3t)(1 + 2t) dt
4 4
∫ 2
(1 − 3t)(1 + 2t) dt = ∫ ( 1− t − 6t 2 ) dt
2
4
 t2 
=  t − − 2t 3 
 2 2
 42 3  22 3
= 4 − 2 − 2(4) 
 −
 2 − 2 − 2(2) 

   
= −116

3 2x
d) ∫(3 0
−3) dx
3
3 2x  2x 2 
∫ 0
(
3
− 3) dx = 
 3 × 2
− 3x 
0
 2(3) 2   2(0) 2 
=
 6 − 3(3) 
 −
 6 − 3(0) 

   
18
= − 9 = −6
6

∫ (2x )
3
e) 2
+ 6x −1 dx
1

June/JMSK/PPD/750621
12
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

3
 2x 3 6x 2 
∫( )
3
2x + 6x −1 dx = 
2
+ − x
1
 3 2 1
3
 2x 3 
= + 3x 2 − x 
 3 1
2 3  2 3 
=  ( 3) + 3( 3) − 3 −  (1) + 3(1) −1
2 2

 3   3 
2 
= [18 + 27 − 3] −  + 3 −1
3 
8
= 42 −
3
118 1
= atau 39
3 3

f) Satu objek dicampakkan ke bawah daripada sebuah helikopter pada masa sifar (t=0).
Objek itu mempunyai halaju v=13 +10t meter per saat. Jika objek itu mencecah tanah
selepas 10 saat, apakah jarak helikopter daripada tanah pada masa t = 10 saat?

10
= ∫( 13 + 10t )dt
0
10
 10t 2 
=  13t + 
 5 0
[
= 13(10) + 5(10) 2 − 0 ]
= 630

KAMIRAN TENTU BAGI FUNGSI SELANJAR DALAM SELANG TERTUTUP [a, b]

Contoh:
5
Diberi ∫ 3
f(x) dx =6 , nilaikan kamiran berikut.

a) 5
b) 5
∫ 3
3f(x) dx ∫3
( 2 f(x) −3) dx
5 5
∫ f(x) dx − ∫
5
=3 ∫ f(x) dx =2 3 dx
3 3 3

=3 ×6 = ( 2 ×6 ) −[3x ]3
5

=18 =12 −(15 −9)

Ingat! =6 dinilaikan
berasingan

June/JMSK/PPD/750621
13
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

HAD KAMIRAN TENTU YANG DISALING TUKARKAN

a b
∫b
f(x) dx = −∫ f(x) dx
a

Apabila had kamiran disaling tukarkan,

kamiran itu bertukar tanda.

CONTOH :

5
Diberi ∫ 1
h(x) dx =12 , nilaikan kamiran berikut:

a) 1
b) 1
∫ 5
h(x) dx ∫5
(8h(x) −2x) dx
5 5 1
= −∫ h(x) dx = −8 ∫ h(x) dx − ∫ 2x dx
1 1 5

= −12
Tukar tanda
=(−8 ×12) − x 2 [ ] 1
5

= −96 −(1 −25)

−72

Kamiran Tentu Bagi Fungsi Hasil Tambah

c b c
∫a
f(x) dx = ∫ f(x) + ∫ f(x) dx
a b

CONTOH:
6
Diberi ∫ 2
f(x) dx = 5 , nilaikan kamiran berikut.
a) 6
b) 6

∫ 2
3f(x) dx ∫ (3f(x) +2) dx
2
6 6
= 3∫ f(x) dx + ∫
6
=3∫ f(x) dx 2 2
2 dx
2

=(3 ×5) +[2x ]2

6
=3 ×5
=15 =15 +(12 −4)
=15 +8
Ingat!
= 23

dinilaikan
berasingan

June/JMSK/PPD/750621
14
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

CONTOH SOALAN
1 7 2 3
1. Jika ∫
−2
f(x) dx =
2
dan ∫ 1
f(x) dx =
2
, nilaikan yang berikut.

a. 1 2
b. 2
∫
−2
f(x) dx +∫ 2f(x) dx
1 ∫ f(x) dx
−2

7 2 1
= ∫ f(x) dx +∫ f(x) dx
2
= +2 ∫ f(x) dx −2 1
2 1
7 3
7 3  = +
= +2  2 2
2 2 
=5
13
=
2
1
=6
2

c. 1 1
∫
−2
f(x) dx −2 ∫ f(x) dx
2

7  2
=  −2 ×−∫ f(x) dx
2  1

7  3
=  −2 ×−
2  2
13 1
= atau 6
2 2
3 3
2. Nilaikan yang berikut jika ∫
2
f(x) dx =−1 dan ∫1
g(x) dx = 4
a. 3
b. 3 3
∫ 2
(3f(x) −1) dx 2( ∫ g(x) dx −∫ f(x) dx)
1 2
3 3 3 3
= ∫ 3f(x)dx −∫ 1 dx =2 ∫ g(x) dx −2 ∫ f(x) dx
2 2 1 2

=3(−1) −[ x ]2 =2(4) −2(−1)

3

=−3 −(3 −2) =8 +2

=−3 −1 =10
=−4

PENGAMIRAN TENTU MENGGUNAKAN KAEDAH GANTIAN

a. 1

∫ x( x ) 3
2
+2 dx
0
KESIMPULANNYA
1. Andaikan U
Andaikan
2. Bezakan U
u = x2 + 2
du 3. dx jadikan tajuk
= 2x
dx 4. gantikan nilai x dalam u
5. kamirkan dan selesaikan

June/JMSK/PPD/750621
15
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

du
dx =
2x
Apabila x = 0 maka u = 0 + 2 = 2
Apabila x = 1 maka u = 1 + 2 = 3
}
Maka kamiran menjadi :

3 3
du 1 3
∫ x •u 2x 2 ∫2
=
3
u du
2
3
1 u 4 
=  
2  4 2
1 3 4 2 4 
=  − 
24 4 
1 81 16 
=  − 
24 4 
65
=
8

6
3
b. ∫1 t +3
dt

Andaikan
u=t+3
du
=1
dt
du = dt
Apabila t = 1 maka u = 1 + 3 = 4
Apabila t = 6 maka u = 6 + 3 = 9

Maka kamiran menjadi :

June/JMSK/PPD/750621
16
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

9 9
3 3
∫
4 t +3
dt = ∫
4 u
dt

9 −1
= 3∫ u 2 du
4
9
 1
u 2 
= 3 
1
 
 2 4
9
 1
= 32u 2 
 4
[
=6 9 − 4 ]
= 6(3 − 2)
=6

CONTOH SOALAN :

∫ 2( 2x +1)
3
1. dx
0

Andaikan
u = 2x + 1
du
=2
dx
du
dx =
2
Apabila x = 0 maka u = 2(0) + 1 = 1
Apabila x = 1 maka u = 2(1) + 1 = 4

Maka kamiran menjadi :

3 3
du
∫ 2 •u = ∫ u3 du
3

1
2 1
3
u4 
= 
 4 1
3 4 14 
= − 
4 4
81 1 
= − 
 4 4
= 20

3
4z
2. ∫ (2z
2
2
+ 1)
2
dz

June/JMSK/PPD/750621
17
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

Andaikan
u = 2z2 + 1
du
= 4z
dz
du
dz =
4z
Apabila z = 0 maka u = 2(2) 2 + 1 = 9
Apabila z = 1 maka u = 2(3) 2 + 1 = 19

Maka kamiran menjadi :

19 19
4z du 1
∫9 u2 • 4z = ∫9 u2 du
19
= ∫ u-2 du
9
19
u-1 
= 
 - 1 9
19
 1
= − 
 u 9
 1 1
= − +
 19 9 
- 9 +19
=
171
10
=
171
2

∫ t (5t )
+1 dt
3 4
3.
-1
Andaikan
u = 5t4 + 1
du
= 20t3
dt
du
dt =
20t 3
Apabila t = -1 maka u = 5(-1)4 + 1 = 6
Apabila t = 2 maka u = 5(2)4 + 1 = 81

Maka kamiran menjadi :

June/JMSK/PPD/750621
18
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

81 81
du 1
∫ t •u =
20 ∫
3
3
u du
6
20t 6
81
1 u2 
=  
20  2 6
1 812 6 2 
=  − 
20  2 2
1 6561 36 
= −
20 
 2 2 
1 6525 
=
20 
 2  
6525
=
40
1
= 163
8

3
k
4. ∫
0 k 2 +1
dk

Andaikan
u = k2 + 1
du
= 2k
dk
du
dk =
2k
Apabila k = 0 maka u = 1
Apabila k = 3 maka u = 4

Maka kamiran menjadi :

June/JMSK/PPD/750621
19
 BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)

3 4
k k du
∫
0 k +12
dk = ∫
1
•
u 2k
4 −1
1
2∫
= u 2 du
1
4
 1 
1 u 2 
=  
21 
2 1
4
1 
1
= 2u 2 
2 1
4
 1
= u 2 
 1
[
= 4− 1 ]
= 2 -1
=1

SOALAN LATIHAN

1. Dengan menggunakan kaedah kamiran berhad, kamirkan setiap yang berikut:

∫ (2x −3x ) dx
a) b)
∫ ( x +1) dx
2 3
2
0 1

∫ (2x − x ) dx ∫ (x −3x ) dx
c) 0
2 d) 4
2
-2 2

∫ (kos x − x ) dx ∫ (2 + tan x ) dx
e) 0
2 f) 3
2
-2 0

2. Dengan menggunakan kaedah kamiran berhad, kamirkan setiap yang berikut:

a)
∫
0
2
(
2x x 2 + 3 ) 4
dx b)
∫ 3( 3x − x )
0
3 4
dx
c) 0 6x d) 3 x
∫ (3x
-2 2
+5 ) 2
dx ∫
1
x2 - 2
dx

June/JMSK/PPD/750621
20