Zidane Konstrukcije-Predavanje 3

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije Čvrstoća nearmirane zidarije na zatezanje
Čvrstoća nearmirane zidarije na pritisak Čvrstoća nearmirane zidarije na savijanje

Čvrstoća nearmirane zidarije na smicanje Karakteristike nearmiranih zidova
ZIDANE KONSTRUKCIJE
Osnovne akademske studije, VII semestar
dr Milivoje Milanović
email : milanovicnp@gmail.com
Departman za Tehničke nauke

GRAĐEVINARSTVO
Državni Univerzitet u Novom Pazaru
2015/2016
Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije
Opšte o karakteristikama nearmirane zidarije
• Nearmirani zidovi su kompozit, sastavljen od elemenata

za zidanje i maltera.
• Mehanička svojstva nearmiranog zida mogu se odrediti

na dva načina :
• Ne uzimajući u obzir susedne konstruktivne
elemente,
• Uzimajući u obzir i susedne konstruktivne elemente
Opšte o karakteristikama nearmirane zidarije
• Mehanička svojstva zida mogu se dobiti eksperimental-

nim ispitivanjem na osnovu normi, i ona su :
• Čvrstoća na pritisak ( f ), k
• Čvrstoća na smicanje ( f ), v
• Čvrstoća pri savijanju ( f ), x
• Odnos naprezanja – relativna deformacija (𝜎 − 𝜀) i

modul elastičnosti ( E )

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak
• Karakteristična čvrstoća zida na pritisak ( f ) određuje k

se eksperimentalno prema normiranom postupku.
• Ako nije moguće odrediti čvrstoću zida eksperimentalno,
onda se ona može odrediti na osnovu odgovarajućeg
odnosa te čvrstoće sa čvrstoćama elementa za zidanje i
maltera.
• Ove dve poslednje treba odrediti eksperimentalno.

• Karakteristična čvrstoća zida na pritisak ( f ) , po pravilu k

se odrđuje ispitivanjem probnih tela. Probni uzorci mo-
gu biti mali (dužina 1,5 bloka i visina 3 bloka) ili zidovi
dužine 1–1,8 m i visine 2,4–2,7 m (slika ).
• Probna tela za ispitivanje obično su starosti 7 i 28 dana.

• Ona se neguju prema normativima koji su dati u nacio-
nalnim propisima.


• Probni uzorci mogu biti mali (dužina 1,5 bloka i visina 3
bloka) ili zidovi dužine 1–1,8 m i visine 2,4–2,7 m.

• Čvrstoća svakog pojedinačnog uzorka se računa kao :

𝑭𝒊 𝒎𝒂𝒙
fi = ,
𝑨𝒊
Gde je : Fi,max – maksimalna sila i-tog uzorka određena ispitivanjem
A – Poprečni presek opterećenog i-tog puzorka zida (mm2)
E - Modul elastičnosti i-tog uzorka je : E = fi / 𝜀 1/3
• Karakteristična čvrstoća na pritisak
f,
zida manja je od
sledeće dve vrednosti : fk =
𝟏,𝟐
ili fk = fi,min
f, - srednja vrednost od proračunatih čvrstoća fi

• Ako se ne raspolaže eksperimentalno dobijenim podaci-

ma o čvrstoći na pritisak zida, karakteristična čvrstoća
na pritisak zida, zidanog u malteru opšte namene, može
se odrediti iz sledeće jednačine (EC 6) :
fk = K * fb0.65 * fm0.25 (N/mm2) gde su :

fb - normalizovana čvrstoća na pritisak zidnog elementa (N/mm2),
fm –čvrstoća na pritisak maltera (N/mm2 )
Vrednost koeficijenta K se može uzeti prema tabeli :

Vrednost koeficijenta K se može uzeti prema tabeli :

Grupa elemenata za zidanje
VRSTA I DEBLJINA ZIDA
1 2a 2b
kada je debljina zida jednaka širini ili
dužini zidnih elemenata tako da
0,6 0,55 0,5
nema podužne vertikalne spojnice
kroz celi zid ili kroz deo dužine zida
kada je podužna vertikalna spojnica
prisutna kroz celi zid ili kroz deo 0,5 0,45 0,4
dužine zida

• Prikaz tipova zidova prema građi u poprečnom preseku

a koja je opisana u predhodnoj tabeli.





Karakteristična čvrstoća zida u tankoslojnom

malteru na pritisak
• Ako se ne raspolaže sa eksperimentalno dobijenim rezul-
tatima o čvrstoći zida, karakteristična čvrstoća zida na
pritisak u tankoslojnom malteru, kada se koristi kalci-
jum – silikatna opeka grupe 1 ili elementi za zidanje od
ćelijastog (sadrži pore) betona, može se odrediti iz :
fk = 0,80 * fb0.85 (N/mm2)
pod uslovom da fb nije veće od 50 N/mm2, niti tankoslojni
malter manje čvrstoće od 5 N/mm2 i kada je debljina zida
jednaka širini ili dužini elementa za zidanje, tako da
nema podužnih spojnica kroz zid ili deo zida.
Karakteristična čvrstoća zida u

lakoagregatnom malteru na pritisak
tatima o čvrstoći zida, karakteristična čvrstoća zida na
pritisak u lakoagregatnom malteru , kada se koriste ele-
menti za zidanje Grupe 1, 2a i 2b može se odrediti iz :
fk = K * fb0.65 (N/mm2)
pod uslovom da fb nije veće od 15 N/mm2, niti tankoslojni

malter manje čvrstoće od 5 N/mm2 i kada je debljina zida
jednaka širini ili dužini elementa za zidanje, tako da nema
podužnih spojnica kroz zid ili deo zida.

Karakteristična čvrstoća zida u

lakoagregatnom malteru na pritisak
• K = konstanta u (N/mm ), i može da se uzme kao :
2
• 0,80 – za lakoagregatni malter zapreminske težine 600 – 1500

kg/m3 i elemenata za zidanje od lakog agregata i ćelijastog
betona.
• 0,70 - za lakoagregatni malter zapreminske mase od 700 –
1500 kg/m3 i elemenata za zidanje od pečene gline, kalcijum-
silikatnih materijala ili običnog betona.
• 0,55 - za lakoagregatni malter zapreminske mase od 600 – 700
kg/m3 i elemenata za zidanje od pečene gline, kalcijum-
silikatnog materijala i običnog betona.
• Treba reći da kod nas nije korišćen malter od lakog agregata.
Karakteristična čvrstoća na pritisak zida sa

uskim trakama maltera
• Zidovi sa uskim trakama maltera su oni zidovi kod kojih

su elementi za zidanje sa velikim šupljinama, koji se osla-
njaju na relativno uski spoljašnji pojas (ljusku) elementa,
ili se kod normalnih elemenata za zidanje malter postavlja
u uskim spoljašnjim trakam blizu lica zida.
• Uslov je da širina traka maltera mora biti min 30 mm, i da
nema podužnih spojnica na zidu ili delu zida.


• Odnos b/t ne sme preći vrednost 0,80 ; gde je :
• b = razmak sredina traka maltera ,
• t = debljina zida.
• To znači da da je širina svake trake maltera jednaka
barem 0,20 t . (sledeća slika).
• Treba napomenuti da ovakav način zidanja znatno
smanjuje otpornost zida na zemljotres.


• Odnos b/t ne sme preći vrednost 0,80 ; gde je :
• b = razmak sredina traka
maltera ,
• t = debljina zida.


tatima o čvrstoći ovakvog zida, karakteristična čvrstoća
zida na pritisak u malteru opšte namene, koji se nalazi u
spoljašnjim ivicama elemenata za zidanje, može se
odrediti iz :
fk = K * fb0.65 * fm0.25 (N/mm2) gde je :
K = 0,60 kada je b/t ≤ 0,50 , ili K = 0,30 kada je b/t =0,80.

Karakteristična čvrstoća zida na smicanje (fvk)
• Čvrstoća zida na smicanje se može dobiti pomoću ispiti-

vanja uzoraka ili neposredno na licu mesta (ako se radi o
spomeničkim objektima).
• Oblike ekspirementalnih uzoraka prikazuje sledeća slika.
a) Smicanje bez normalne sile
b) Smicanje sa dodavanjem normalne sile
c) Smicanje sa smičućim i normalnim naprezanjem


• Za ispitivanje čvrstoće na
smicanje postojećeg objekta
treba iz zida odstraniti deo
zida i na njegovo mesto
postaviti uređaj za nanošenje
sile. Takvo ispitivanje je prika
zano na sledećoj slici.

• Kada ne postoje eksperimentalni rezultati za kakteristi-

čnu čvrstoću zida na smicanje, ista se može sračunati,
pod uslovom da su horizontalne i vertikalne spojnice
potpuno ispunjene malterom, iz izraza:
fvk = fvk0 + 0,40 + 𝜎d ili fvk = 0,065 * fb
ali ne manje od fvk0 , ni veće od graničnih vrednosti iz

date tabele.

fvk0 - čvrstoća na smicanje kada je 𝜎d = 0, za obične maltere

bez aditiva. Ako nema rezultata eksperimenata onda
se može uzeti fvk0 = 0,1 N/mm2 ,
𝜎d - računsko vertikalno naprezanje na pritisak u zidu u
nivou koji se posmatra, uzimajući kombinaciju opte-
rećenja koja daje najmanje vertikalno opterećenje,
fb - normalizovana čvrstoća na pritisak elementa za
zidanje,

• Granična vrednost karakteristične čvrstoće na smicanje f vk0 i

fvk za malter opšte namene (tabela 1)

Granična vrednost karakteristične čvrstoće na smicanje fvk0 i fvk

za malter opšte
namene
(tabela 1 - nastavak)

Karakteristična čvrstoća zida na savijanje (fxk)
• Karakterističnu vrednost čvrstoće zida na savijanje treba

odrediti eksperimentalno.
• Kao alternativa eksperime ntalnom određivanju čvrstoće
zida na savijanje mogu se koristiti vrednosti iz priložene
tabele.
• Vrednosti čvrstoće zida na savijanje određuju se na uzor-
cima koji imaju ravan loma :
•
paralelnu spojnicama i
•
upravnu na spojnice.

Ravan loma paralelna Ravan loma upravna na

horizontalnim spojnicama horizontalne spojnice
Malter i zidni element fxk1 ( N / mm2 ) fxk2 ( N / mm2 )
M15 M10 M2 M15 M10 M2
Zidni element M20 M5 M20 M5
Glineni zidni elementi sa
upijanjem vode :
manje od 7 % 0,7 0,5 0,4 2 1,5 1,2
između 7 % i 12 % 0,5 0,4 0,35 1,5 1,1 1,0
više od 12 % 0,4 0,3 0,25 1,1 0,9 0,8
Kalcijum - silikatni 0,3 0,2 0,9 0,6
Betonski zidni elementi ili jako
perforirani glineni zidni
elementi sa karakterističnom
čvrstoćom na pritisak ≥3.5
N/mm2, korišćeni u zidovima
debljine :
do 10 cm 0,25 0,2 0,45 0,4
do 25 cm 0,15 0,1 0,25 0,2

a) Savijanje zida sa ravni loma paralelno spojnici

a)

b) Savijanje zida sa ravni loma upravno na spojnice.
b)

Karakteristična čvrstoća zida na zatezanje (f t )
• Referentna čvrstoća na zatezanje zida je ona kod koje

dolazi do otkaza zatezanjem kada je zid opterećen
istovremeno vertikalnim i horizontalnim opterećenjem.
Vertikalno opterećenje je stalno prisutno, a horizontalno
je povremeno izazvano, vetrom ili zemljotresom.
• Referentna čvrstoća na zatezanje može se odrediti
eksperimentalnim ispitivanjem zida zida opterećenog
nepromenljivim vertikalnim opterećenjem, silom N, i
postupno rastućom horizontalnom silom H.

• Čvrstoća zida na zatezanje može se odrediti i izrazom :

𝝈𝒅 𝝈𝒅 2
ft=- + ( ) + ( k ∗ 𝝉 )2
𝟐 𝟐
𝜎 d – prosečno naprezanje na pritisak (𝜎 d = N / Am )
𝜏 - prosečno smičuće naprezanje ( 𝜏 = H / A m ),
k - odnos najvećeg i prosečnog smičućeg naprezanja
(k = 1,50),
Am - površina preseka zida (t * L),
t - debljina zida.

• Drugo ispitivanje prikazano je na narednoj slici, a

postiže se postupnim povećanjem vertikalne pritiskujuće
sile duž jedne dijagonale.
• Referentna čvrstoća na zatezanje prikazana je izrazom :
𝟐 ∗𝑵 𝑵
ft= = 0,45 * :
𝝅 ∗ 𝒕 ∗ 𝑳 ∗ √𝟐 𝑨𝒎

• Prikaz elemenata za eksperimentalno ispitivanje

referentne čvrstoće na zatezanje zida

• U sledećoj tabeli su date tipične eksperimentualno

dobijene vrednosti karakteristične čvrstoće na zatezanje
ftk u korelaciji sa početnom čvrstoćom na smicanje pri
nultom naprezanju na pritisak fvko prema EVROKODU 6.
• Čvrstoća na zatezanje se nalazi u granicama :
0,03 * fk ≤ ftk ≤ 0,09 * fk
što može koristiti za orijentaciju .

Elementi za Malter Čvrstoća ( Mpa )

GRUPE
zidanje ( Mpa ) ( Mpa ) ftk fvko
10 1 - glina 0,50 0,04 0,10
15 1 - glina 2,50 0,18 0,20
7,5 2a - glina 2,00 0,30 0,10
15 2a - glina 2,50 0,12 0,20
15 2a - glina 5,00 0,18 0,20
7,5 2a - drugi 5,00 0,27 0,15
7,5 2a - drugi 5,00 0,27 0,15
7,5 2b - glina 3,00 0,10 0,20

Mehaničke karakteristike armirane zidarije
• Čvrstoća armirane, prednapregnute i omeđene zidarije

određena je mehaničkim svojstvima elemenata za zida-
nje, maltera ili betonske ispune, te armaturom i njenim
svojstvima.
• Zidovi povezani krutom vezom na ivicama vertikalnim i
horizontalnim armiranobetonskim serklažima nazivaju
se omeđeni zidovi.
• Zidovi koji se zidaju unutar armiranobetonskih nosivih
okvira nazivaju se zidovi ispune.

• Mehaničke karakteristike :
• armiranih,
• omeđenih i
• prednapregnutih zidova
dobijena standardnim metodama ispitivanja primenjuju se
u proračunu kao kod nearmiranih zidova.
• Pored toga još se proveravaju i sledeća svojstva :
• Čvrstoća na pritisak betonske ispune,

• Čvrstoća na smicanje betonske ispune,
• Granica popuštanja na zatezanje i pritisak (čelične)
armature,
• Čvrstoća na zatezanje prednapregnute armature,
• Čvrstoća prijanjanja pri sidrenju (ankerovanju)
armature.

Karakteristična čvrstoća prijanjanja pri

sidrenju
• Za armaturu koja je ugrađena u betonski presek, čije su
dimenzije veće ili jednake 15 cm, ili gde je beton ispune
koji okružuje armaturu omeđen elementima za zidanje,
karakteristična čvrstoća prijanjanja, fbok , prikazana je u
narednoj tabeli.
C12/15 C16/20 C20/25 C25/30
fbok, za glatku
1,30 1,50 1,60 1,80
armaturu ( N/mm2 )
fbok, za rebrastu
2,40 3,00 3,40 4,10
armaturu ( N/mm2 )

Karakteristična čvrstoća prijanjanja pri

sidrenju
• Za armaturu koja je ugrađena u betonski presek, čije su
dimenzije veće ili jednake 15 cm, ili gde je beton ispune
koji okružuje armaturu omeđen elementima za zidanje,
karakteristična čvrstoća prijanjanja, fbok , prikazana je u
narednoj tabeli.
BETON C12/15 C16/20 C20/25 C25/30
MALTER M5-M9 M10-M14 M15-M19 M20
fbok, za glatku armaturu
0,70 1,20 1,40 1,50
( N/mm2 )
fbok, za rebrastu armaturu
1,00 1,50 2,00 2,50
( N/mm2 )

Modul elastičnosti zidarije (E)
• U nedostatku eksperimentalnih ispitivanja, sekantni

modul elastičnosti pod opterećenjam (do 1/3 optereće-
nja loma), za sve vrste zidova se može uzeti :
E = 1000 * f k , gde je :
fk - karakteristična čvrstoća zidova na pritisak.
• Kada se modul elastičnosti koristi za granična stanja

upoterbljivosti, preporučuje se vrednost : E = 600 * f k .

Modul smicanja zidarije (G)
• MODUL SMICANJA, G
• Modul smicanja treba uzeti kao vrednost :
G = 0,40 * E
• Pri proračunu na dejstva seizmičkih sila uzima se :

G = 0,167 * E .

Dijagram zavisnosti naprezanje-deformacija

(𝝈-𝜺)
• Tipična zavisnost
naprezanje-dilatacija
pri eksperimentalnom
ispitivanju zidarije na
pritisak


(𝝈-𝜺)
• Tipična zavisnost naprezanje-dilatacija pri eksperimen-
talnom ispitivanju zidarije na pritisak.


(𝝈-𝜺)
• Idelaizovana
zavisnost napre-
zanje - dilatacija
za potrebu raču-
nanja zidarije u
uslovima savijanja
i pritiska
(EVROKOD 6)


(𝝈-𝜺)
• Zavisnost naprezanja na smicanje u opterećenoj zidariji
za postojanje napona na pritisak i bez napona na pritisak
(čisto smicanje)


(𝝈-𝜺)
• Tipična zavisnost naprezanje - dilatacija pri eksperimen-
talnom ispitivanju zidarije na pritisak i zatezanje.


(𝝈-𝜺)
• Računske vrednosti za tečenje, skupljanje i termičko šire-

nje, kao deformacijske karakteristike zidarije su date u
narednoj tabeli.
• Ove vrednosti se odnose na nearmiranu zidariju koja je
zidana malterom opšte namene (obični malter).
• Deformacijske karakteristike znatno variraju u zavisnosti
od materijala zidova pa ih treba usvajati sa oprezom.


(𝝈-𝜺)
Konačni koef. Krajnje širenje i Koeficijent termičkog
Vrsta elementa Tečenja Ф skupljanje od vlage širenja 10-6/ ⁰ K
za zidanje Računska Računska Računska
Područje Područje Područje
vrednost vrednost vrednost
0,5 do -0,2 do +
Glineni 1,0 4 do 8 6
1,5 1,0
Kalcijum- 1,0 do -0,4 do
1,5 -0,2 7 do 11 9
silikatni 2,0 -0,1
Obični beton i 1,0 do -0,6 do
1,5 -0,2 6 do 12 10
veštački kamen 2,0 -0,1
beton od lakog 1,0 do -1,0 do - 0,4
2,0 8 do 12 10
agregata 3,0 -0,2 - 0,2
1,0 do -0,4 do
Ćelijasti beton 1,5 -0,2 7 do 9 8
2,5 +0,2
-0,4 do
Prirodni kamen 0,0 0,1 3 do 12 7
+0,7

Zidane Konstrukcije-Predavanje 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zidane Konstrukcije-Predavanje 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije Čvrstoća nearmirane zidarije na zatezanje

Čvrstoća nearmirane zidarije na pritisak Čvrstoća nearmirane zidarije na savijanje

Departman za Tehničke nauke

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Opšte o karakteristikama nearmirane zidarije

• Nearmirani zidovi su kompozit, sastavljen od elemenata

• Mehanička svojstva nearmiranog zida mogu se odrediti

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Opšte o karakteristikama nearmirane zidarije

• Mehanička svojstva zida mogu se dobiti eksperimental-

• Čvrstoća pri savijanju ( f ), x

• Odnos naprezanja – relativna deformacija (𝜎 − 𝜀) i

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

• Karakteristična čvrstoća zida na pritisak ( f ) određuje k

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

• Karakteristična čvrstoća zida na pritisak ( f ) , po pravilu k

• Probna tela za ispitivanje obično su starosti 7 i 28 dana.

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

• Čvrstoća svakog pojedinačnog uzorka se računa kao :

f, - srednja vrednost od proračunatih čvrstoća fi

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

• Ako se ne raspolaže eksperimentalno dobijenim podaci-

fk = K * fb0.65 * fm0.25 (N/mm2) gde su :

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

Vrednost koeficijenta K se može uzeti prema tabeli :

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

• Prikaz tipova zidova prema građi u poprečnom preseku

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

• Prikaz tipova zidova prema građi u poprečnom preseku

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida na pritisak

• Prikaz tipova zidova prema građi u poprečnom preseku

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida u tankoslojnom

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida u

pod uslovom da fb nije veće od 15 N/mm2, niti tankoslojni

Milivoje Milanović Zidane konstrukcije

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća zida u

• 0,80 – za lakoagregatni malter zapreminske težine 600 – 1500

Mehaničke karakteristike nearmirane zidarije

Karakteristična čvrstoća na pritisak zida sa