PROGRAM:

I nedjelja Italijanska abeceda, grafički znaci, izgovor. Glasovi italijanskog jezika: glasovi /č/ i /k/,
glasovi /đ/ i /g/, glas /š/, glas /lj/, glas /nj/.
Lične zamenice u službi subjekta.
Prezent indikativa glagola essere i avere.
Upitne zamenice chi?, che?, quanto? i upitni prilog dove?
II nedjelja Imenice muškog roda. Imenice ženskog roda
Rod i broj imenica. Imenice I, II i III vrste.
Uvodna lekcija Opisni pridevi I, II i III vrste.
Određeni član. Upotreba određenog člana
Glavni brojevi od 1 do 30.
Prezent glagola chiamarsi
III nedjelja Nepromenljive imenice i pridevi. Izuzeci u rodu i broju imenica (Imenice na –co i –go,
imenice sa završetkom –io, imenice na –cia i –gia ).
Prezent indikativa pravilnih glagola.
Neodređeni član.
IV nedjelja Prezent indikativa nepravilnih glagola (andare i venire).
Formalno obraćanje.
I lekcija Upitni prilog come?
V nedjelja Prezent indikativa nepravilnih glagola (dare, stare, uscire, bere, dire, fare, sedere,
rimanere, spegnere, glagoli na –care i –gare).
Modalni glagoli potere, volere, dovere, sapere.
Glavni brojevi do 100.
VI nedjelja Redni brojevi.
Predlozi di, a, da, in, con, su, per, tra, fra. Priloški izrazi za vreme.
II lekcija Dani u nedelji, sedmice, meseci.
VII nedjelja Predlozi spojeni s članom.
Množina neodređenog člana.
Prezent indikativa nepravilnih glagola (salire, tenere, scegliere, porre, tradurre, trarre).
VIII nedjelja Prostorne relacije (da...a, prima di, dopo, tra, attraverso).
Brojevi 1.000, 1.000.000 i 1.000.000.000.
III lekcija Rečca ci u adverbijalnoj funkciji.
Izrazi c’è i ci sono.
IX nedjelja Pravilni particip prošli. Složeni perfekat.
Selektovanje pomoćnog glagola. Posebni slučajevi.
Složeni perfekat modalnih glagola i selektovanje pomoćnog glagola.
X nedjelja Nepravilni particip prošli.
Rečca ci u pronominalnoj funkciji.
IV lekcija Vreme i datum.
Položaj priloga za vreme (sempre, già, appena, mai, ancora, più) uz složeni perfekat.
XI nedjelja Pravilni futur I.
Futur I glagola essere, avere, stare, dare, fare.
Futur I i njegove funkcije.
XII nedjelja Futur I sa sinkopom (dovere, potere, sapere, andare, vedere, vivere)
Futur I sa sinkopom i asimilacijom (volere, rimanere, bere, venire, tradurre, tenere).
V lekcija Futur II i njegove funkcije.

Italijanska abeceda ima 21 slovo; ona su prikazana u narednoj tabeli, zajedno s izgovorom:
 SLOVO IZGOVOR SLOVO IZGOVOR

A a /a/ N enne /en–ne/

B bi /bi/ O o /o/
C ci /či/ P pi /pi/
D di /di/ Q qu /ku/
E e /e/ R erre /er–re/
F effe /ef–fe/ S esse /es–se/
G gi /đi/ T ti /ti/
H1 acca /ak–ka/ U u /u/
I i /i/ V vu /vu/
L elle /el–le/
M emme /em– Z zeta /dzeta/
me/
Pojačan izgovor udvojenih suglasnika prikazan je crticom. Njihova artikulacija je nešto duža u odnosu na
neudvojene suglasnike.
U stranim rečima upotrebljavaju se sledeća slova:
SLOVO IZGOVOR
J i lunga /i lunga/
K cappa /kap–pa/
W doppia vu /dop–pja vu/
X ics /iks/
ịpsilon /ìpsilon/
Y
i greca /i greka/

Glasovi italijanskog jezika

GLAS SLOVO PRIME GLAS SLOVO PRIMER

R
a a pane n n nove
b b barca nj gn bagno
c+e/i cesto
č o o posto
ci+a/o/u ciao
casa
c+a/o/u
chi?
k ch+e/i p p poco
quadr
qu+a/e/i/o
o
d d dopo r r ritmo
e e ecco! s s sale
f f fine z s rosa
sc+e/i
g+a/o/u gatto scena
g š sci+a/o/
gh+e/i ghiro sciarpa
u
g+e/i gesto
đ t t tono
gi+a/o/u giallo
i i fila u u umido
j i ieri w u questo
l l latte v v vita
gl+i figli
lj c z pazzo
gli+a/e/o/u figlia
m m mare (dz) z mezzo

Glasovi č i k

Glas č prikazuje se kombinacijom c + i ili e; na taj način dobijaju se slogovi či i če. Slogovi ča, čo i
ču dobijaju se kombinacijom c + i + a, o ili u:
GLAS PRIMER IZGOVOR ZNAČENJE
č cena /čena/ večera
circo /čirko/ cirkus

1
Slovo h služi samo kao grafički znak i ne izgovara se.
 ciao /čao/ ćao
calcio /kalčo/ fudbal
ciuco /čuko/ magare

Glas k prikazuje se kombinacijom c + a, o ili u ; na taj način dobijaju se slogovi ka, ko i ku. Slogovi ke i
ki dobijaju se kombinacijom c + h + e ili i:
GLAS PRIMER IZGOVOR ZNAČENJE
caro /karo/ drag
cosa /koza/ stvar
k culto /kult/ kult
che /ke/ šta
chi /ki/ ko

Glasovi đ i g

Glas đ dobija se kombinacijom g + e ili i; na taj način dobijaju se slogovi đe i đi. Slogovi đa, đo i đu
dobijaju se kombinacijom g + i + a, o ili u:
GLAS PRIMER IZGOVOR ZNAČENJE
genio /đenio/ genije
gita /đita/ izlet
đ già /đa/ već
giorno /đorno/ dan
giusto /đusto/ pravedan

Glas g dobija se kombinacijom g + a, o, u; na taj način dobijaju se slogovi ga, go i gu. Slogovi ge i gi
dobijaju se kombinacijom g + h + e ili i:
GLA PRIMER IZGOVOR ZNAČENJE
S
gara /gara/ takmičenje
lago /lago/ jezero
g gufo /gufo/ sova
ghetto /get–to/ geto
ghiro /giro/ puh

Glas š

Glas š dobija se ovim kombinacijama slova s + c:

GLA PRIMER IZGOVOR ZNAČENJE
S
scena /šena/ scena
sci /ši/ skija
š lasciare /laš–šare/ ostaviti
sciọpero /šòpero/ štrajk
sciupare /šupare/ upropastiti

Glas lj
Glas lj dobija se kombinacijom slova g, l + i:

GLAS PRIMER IZGOVOR ZNAČENJE

figlie /filj–lje/ kćerke
figli /filj–lji/ sinovi
lj figlia /filj–lja/ kćer
figlio /filj–ljo/ sin
pagliuzza /palj–ljuc–ca/ slamka
Ipak, grupa gli u nekim rečima izgovara se /gli/:
anglicano = anglikanski negligente = nemaran
Glas nj
Glas nj dobija se kombinacijom slova g + n :
GLAS PRIMER IZGOVOR ZNAČENJE
agnello /anjel-lo/ jagnje
nj ogni /ònji/ svaki
lavagna /lavanja/ školska tabla

Lične zamenice u funkciji subjekta po pravilu stoje ispred glagola:

JEDNINA MNOŽINA
MUŠKI ŽENSKI MUŠKI ŽENSKI
ROD ROD ROD ROD
1. LICE io noi
2. LICE tu voi
lui lei
loro loro
3. LICE egli essa
essi esse
esso ella

Upitne zamenice chi?, che?, quanto?, dove?

Chi? – Ko? Upotrebljava se samo za ljudska bića

Di chi è? – Čije je?
A chi porti il libro? – Kome nosiš knjigu?
Con chi vai a teatro? – S kim ideš u pozorište?
Da chi vai? – Kod koga ideš?
Su chi conti? – Na koga računaš?

Che? – Šta? Upotrebljava se samo za predmete i pojmove

Che vuoi? – Šta hoćeš?
Di che parli? – O čemu govoriš?

Quanto? – Koliko?
Da quanto sei qui? – Od kada si ovde?

Dove? – Gde?
Di dove sei? – Odakle si?
Da dove arrivi? – Odakle si doputovao?

Imenice muškog roda

PREGLED NASTAVAKA IMENICA MUŠKOG RODA

NASTAVCI JEDNINA MNOŽINA
OI ragazzo ragazzi
EI monte monti

Imenice na –co i –go

Ove imenice imaju množinu:

 na –chi, odnosno –ghi, ako je akcent na pretposlednjem slogu:
cuoco  cuochi kuvar
mago  maghi čarobnjak

Izuzeci od ovog pravila su imenice:

 amịco  amịci prijatelj
nemịco  nemịci neprijatelj
greco  greci Grk/grčki
porco  porci svinja

 na –ci, odnosno –g i ako je akcent na trećem slogu od kraja:

mẹdico  mẹdici lekar
sịndaco  sịndaci gradonačelnik

Izuzetaka ima mnogo; navodimo samo neke:

cạrico  cạrichi teret
diạlogo  diạloghi dijalog
ọbbligo  ọbblighi obaveza itd.

Imenice sa završetkom –io

Imenice na –io s naglaskom na glasu i završetka grade množinu na sledeći način:

fruscịo  fruscịi šuštanje
pendịo  pendịi kosina
zịo  zịi stric/ujak/teča
Udvojeno i izgovara se produženo.

Imenice na –io s naglaskom na osnovi reči grade množinu na sledeći način:

ạtrio  ạtri atrijum
cạmbio  cạmbi promena
corridọio  corridọi hodnik

Imenice ženskog roda

PREGLED NASTAVAKA IMENICA ŽENSKOG RODA

NASTAVCI JEDNINA MNOŽINA
AE storia storie
EI morte morti

Izuzeci

Imenice ženskog roda na –ea grade množinu na sledeći način:

idẹa  idẹe ideja
lịnea  lịnee linija

Imenice na –cia i –gia

Množina ovih imenica gradi se na tri načina, zavisno od toga da li:

• završetku –cia ili –gia prethodi samoglasnik:

camịcia camịcie košulja

ciliẹgia  ciliẹgie trešnja
valịgia valịgie kofer

• završetku –cia ili –gia prethodi suglasnik:

caccia cacce lov
mancia  mance napojnica
piọggia piogge kiša
 • se akcent nalazi na glasu i samog završetka:
farmacịa farmacịe apoteka
bugịa  bugịe laž
magịa magịe magija

Nepromenljive imenice su:

 jednosložne imenice:
gru (ž)  gru ždral; kran
re (m)  re kralj
tè (m)  tè čaj, itd.

 imenice naglašene na poslednjem slogu:

città (ž)  città grad
tivù (ž)  tivù televizor
virtù (ž)  virtù vrlina, itd.

 pozajmljenice:
bar (m)  bar bar
computer (m)  computer kompjuter
mouse (m)  mouse kompjuterski miš

 imenice dobijene skraćivanjem složenica:

auto (ž)  auto automobil
foto (ž)  foto fotografija
metro (ž)  metro metro
moto (ž)  moto motocikl

 imenice koje se u jednini završavaju na –i :

diạgnosi (ž)  diạgnosi dijagnoza
sịntesi (ž)  sịntesi sinteza
brịndisi (m)  brịndisi zdravica

 imenice koje se u jednini završavaju na –ie:

barbạrie (ž)  barbạrie varvarstvo
sẹrie (ž)  sẹrie serija
spẹcie (ž)  spẹcie vrsta (izg. /speče/)

Izuzeci su moglie (ž)  mogli (= žena, supruga) i superfịcie (ž)  superfịci (= površina).

 neke imenice muškog roda koje se u jednini završavaju na –a:

bọia  bọia dželat
sọsia  sọsia dvojnik

Postoje imenice muškog roda koje se u jednini završavaju na –a :

 imenice grčkog porekla na –ma i –ta:

clima  climi klima
dramma  drammi drama
poeta  poeti pesnik
problema  problemi problem
tema  temi tema
 druge imenice koje se završavaju na –a (one nemaju nastavke za množinu):
boia  boia dželat
crocevịa  crocevịa raskrsnica
delta  delta delta
gorilla   gorilla gorila
nulla  nulla ništavilo
sosia  i sosia dvojnik

Postoje imenice ženskog roda na –o:

foto  foto fotografija
lampo  lampo rajsferšlus
monoposto  monoposto jednosed
moto  moto motocikl
radio  radio radioaparati

Imenica mano (ž, ruka) ima množinu mani (ž).

Neke imenice su gramatički ženskog roda, ali se tradicionalno odnose na muškarce:

guạrdia  guạrdie čuvar

guịda  guịde vodič
rẹcluta  rẹclute regrut
sentinella  sentinelle stražar
spia  spie uhoda

Pridevi prve vrste

Ovi pridevi imaju nastavke za oba roda i broja:

MUŠKI ROD
JEDNINA MNOŽINA
ragazzo visok ragazzi visoki

alto momak alti momci
monte visoka monti visoke

alto planina alti planine

ŽENSKI ROD
JEDNINA MNOŽINA
ragazza visoka ragazze visoke

alta devojka alte devojke
torre alta visoka torri alte visoke

kula kule

Množina prideva na –co i –go

Pridevi na –co grade oblike množine muškog roda isto kao i imenice sa završetkom –co:
 ukoliko je akcent na pretposlednjem slogu, završetak prideva je –chi:
antịco  antịchi drevni
bianco  bianchi beo
Pridevi amico (= prijateljski), nemico (= neprija-teljski), greco (= grčki) grade množinu na –ci.
 ukoliko je naglasak prideva na trećem slogu od kraja, završetak prideva je –ci:
arcạic  arcạici arhaičan
o  cịvici građanski
cịvico
Pridev cạrico (= natovaren) i još nekolicina drugih prideva naglašenih na trećem slogu od kraja
grade množinu na –chi.
Množina prideva na –io

Ako akcent nije na glasu i završetka, oblik muškog roda gradi se na sledeći način:
astẹmio  astẹmi trezveni
serio  seri ozbiljni

Ako je akcent na glasu i završetka –io, oblik muškog roda prideva gradi se na sledeći način:
natịo  natii rodni
pịo  pii pobožni
rịo  rii zli

Dva slova i izgovaraju se kao produženi glas i.

Oblik množine ženskog roda ovih prideva je pravilan i ima završetak –ie .

Pridevi druge vrste

Pridevi druge vrste menjaju se samo u broju.

MUŠKI ROD
JEDNINA MNOŽINA
ragazzo snažan ragazzi snažni

forte momak forti momci
signore snažan signori snažna

forte gospodin forti gospoda

ŽENSKI ROD
JEDNINA MNOŽINA
ragazza snažna ragazze snažne

forte devojka forti devojke
voce snažan voci snažni

forte glas forti glasovi

Nepromenljivih prideva je relativno malo; mogu se navesti:

pari, dịspari, ịmpari (paran, neparan, neravnopravan)
rosa, viola, lilla, blu (roze, ljubičasto, lila, plavo)

Slaganje imenice i prideva

U sledećoj tabeli dat je pregled slaganja imenice muškog roda i prideva:

PRIDEV PRIDEV NEPROMENLJIV

1. VRSTE 2. VRSTE PRIDEV

il libro nuovo il libro interessante il libro dappoco

il cane nuovo il cane interessante il cane dappoco
il tema nuovo il tema interessante il tema dappoco
i libri nuovi i libri interessanti i libri dappoco
i cani nuovi i cani interessanti i cani dappoco
i temi nuovi i temi interessanti i temi dappoco

U sledećoj tabeli dat je pregled slaganja imenice ženskog roda i prideva:

NEPROMENLJIV
PRIDEV 1. VRSTE PRIDEV 2. VRSTE
PRIDEV
la borsa nuova la borsa grande la borsa rosa
la chiave nuova la chiave grande la chiave blu
la foto nuova la foto grande la foto pari
la nuova anạlisi la grande anạlisi l’anạlisi dappoco
 le borse nuove le borse grandi le borse rosa
le chiavi nuove le chiavi grandi le chiavi blu
le foto nuove le foto grandi le foto pari
le nuove anạlisi le grandi anạlisi le anạlisi dappoco

Određeni član ima sledeće oblike :

MUŠKI ROD ŽENSKI ROD

JEDNINA MNOŽINA JEDNINA MNOŽINA
il i
la (l’) le
lo (l’) gli

Upotreba člana lo/ gli :

REČ POČINJE JEDNINA MNOŽINA
slovom s +
lo sport = sport gli sport
suglasnik
slovom z lo zero = nula gli zeri
slovom x lo xenọfobo = ksenofob gli xenọfobi
lo psicọlogo =
grupom ps/pn gli psicọlogi
psiholog
l’amịco = prijatelj gli amịci
vokalom
l’uọmo = čovek gli uọmini
glasom š lo sciọpero = štrajk gli sciọperi
glasom nj lo gnomo = patuljak gli gnomi
lo Iọnio = Jonsko
–
glasom j more
gli yoghurt
lo yoghurt = jogurt

Upotreba clana

Ispred vlastitih imena član se ne upotrebljava:

Paolo non è venuto = Paolo nije došao
Francesca è qui = Frančeska je ovde

 Ukoliko uz vlastito ime stoji atribut, član treba upotrebiti:

Il nostro Paolo è qui = Naš Paolo je ovde

Uz prezimena muškaraca član se ne upotrebljava:

Rossi è milanese = Rosi je iz Milana

 Ukoliko uz prezime muškarca stoji atribut ili kakva dopuna, član treba upotrebiti:

Il nostro bravo Rossi = Naš vredni Rosi
Non è più il Bianchi di una volta = To nije više nekadašnji Bjanki

 Kada prezime označava porodicu, određeni član se upotrebljava u obliku za množinu:


I Rossi sono in vacanza = Rosijevi su na odmoru
Le Rossi sono in vacanza = Rosijeve su na odmoru

Uz prezimena žena član se uvek upotrebljava:

La Rossi è brava = Gospođa Rosi je sposobna

 Član se ne upotrebljava uz ime i prezime osobe:

Ecco Marta Rossi = Evo Marte Rosi

Chiama Marco Sarti = Pozovi Marka Sartija

Ispred prezimena poznatih književnika i umetnika koji su živeli do 19. veka, član se uglavnom
upotrebljava:

il Leopardi, l’Ariosto, il Petrarca, il Canova itd.

 Uz prezimena poznatih ličnosti 20. veka član se uglavnom ne upotrebljava (sem ako uz prezime stoji
atribut):

Mussolini, Churchill, Roosvelt
Il geniale Einstein = Genijalni Ajnštajn

Ispred naziva gradova član se ne upotrebljava:

Venezia è bella = Venecija je lepa

 Ukoliko uz ime grada stoji atribut, član treba upotrebiti:


la Bari di un tempo = nekadašnji Bari

Neki gradovi uvek imaju član:

L’ Ạquila, La Spezia (u Italiji)

L’Avana = Havana, L’ Ạia = Hag
Il Cạiro = Kairo

Ispred naziva planina, reka, jezera i uz druge geografske pojmove član se upotrebljava:

il Monte Bianco = Monblan

le Alpi = Alpi
il Tẹvere = Tibar
il Garda = jezero Garda

Ispred naziva velikih ostrva i arhipelaga treba da stoji član:

la Sicilia
la Sardegna
il Madagascạr
le Hawaii
le Canạrie = Kanarska ostrva

Ispred naziva malih ostrva ne stoji član:

Ponza, Capri, Ịschia = italijanska ostrva

Cipro = Kipar
Creta = Krit

Uz nazive kontinenata, država, regija član se obavezno upotrebljava:

l’Europa
l’ Italia
la Germania = Nemačka
la Serbia
 Pripadnici životinjskih ili biljnih vrsta zahtevaju član:
Il cane è fedele = Pas je odan
Il pino è un albero alto = Bor je visoko drvo

Vreme, datum i godina zahtevaju član:

È l’una = Sada je jedan
La fiera è dal 25 al 30 = Sajam je od 25. do 30.
È nato nel 1999 = Rođen je 1999. godine
Uz nazive dana u nedelji član se upotrebljava, ali samo ukoliko se oni odnose na redovne pojave:
Il sạbato non lavoro = Subotom ne radim
Ukoliko se naziv dana u sedmici ne odnosi na redovne pojave, član ne treba upotrebiti:
Sạbato vado in piscina = U subotu idem na bazen

Izostavljanje određenog člana

Određeni član se ne sme upotrebljavati u sledećim slučajevima:

 kada se navodi adresa, uz imenice via, piazza, viale, largo, corso itd.:
Abito in via Cavour = Stanujem u Ulici Kavur
Sono in piazza Zama = Nalazim se na Trgu Cama
 uz nazive nekih država:
Dov’è Israele? = Gde je Izrael?
Cipro è un’ịsola = Kipar je ostrvo
Vado a Cuba = Idem na Kubu
 uz predlog in i nazive država i kontinenata:
Vado in Polọnia = Idem u Poljsku
Ako je naziv države određen atributom, upotreba člana je obavezna:
Vado nella mia Polọnia = Idem u moju Poljsku
Ako je naziv države ili kontinenta u množini, član je takođe obavezan:
Negli Stati Uniti = U SAD
Negli Emirati Ạrabi = U Arapskim Emiratima
 posle glagola ẹssere, uz imenicu koja označava neku profesiju u najširem smislu:
È professore di storia = On je profesor istorije
Loro sono impiegati = Oni su službenici
Anna è studentessa = Ana je studentkinja
 u mnogim izrazima sastavljenim od glagola i imenice:
prẹndere parte = učestvovati
dare fastịdio = smetati
porre fine = prekinuti
 posle izraza za količinu treba upotrebiti predlog di bez člana:
Un litro d’acqua = Litar vode
Due metri di stoffa = Dva metra štofa
Tre anni di lavoro = Tri godine rada
 posle negacije i posle predloga senza:
Non ho problemi = Nemam problema
Non ho tempo = Nemam vremena
Sono senza benzina = Nemam benzina
 u natpisima i u naslovima knjiga:
Federazione Italiana Giuoco Calcio = Fudbalski savez Italije
I Promessi Sposi = Verenici
La pelle = Koža
 član se često ne upotrebljava u poslovicama:
 Uomo avvisato mezzo salvato = Upozoren – spasen
Can che abbaia non morde = Pas koji laje ne ujeda
 uz glagol parlare, scrịvere i studiare:
Lui non parla italiano = On ne govori italijanski
Scrive in francese = Piše na francuskom
Studia tedesco = Studira nemački
Ako se naziv jezika ne shvata kao način izražavanja već kao objekat, član treba upotrebiti:
Studio l’ inglese = Učim engleski
Lei parla il tedesco = Ona govori nemački
 uz neodređene prideve i zamenice član se ne upotrebljava:
Ha molti libri = Ima mnogo knjiga
Ci sono tanti giornalisti = Ima mnogo novinara
Ho parecchi CD = Imam mnogo cedeova
 uz pokazne prideve/zamenice questo i quello:
Questo libro mi piace = Ova knjiga mi se dopada
Lo prese da quel cassetto = Uzeo ga je iz one fioke
 uz upitnu zamenicu quale ? :
Dimmi quale vuoi = Kaži mi koji želiš
Quale libro lẹggere? = Koju knjigu da čitam?

Prezent glagola chiamarsi (“zvati se”)

Io mi chiamo Noi ci chiamiamo

Tu ti chiami Voi vi chiamate
Lui/lei si chiama Loro si chiamano

Prezent glagola SALIRE (popeti se, penjati se)

Salgo Saliamo
Sali Salite
Sale Salgono

Io salgo al terzo piano – Ja se penjem na treći sprat

Sali da Giovanna? – Da li se penješ/ideš gore kod Đovane?
Io scendo qui – Ja silazim ovde

Glagoli scendere i salire suprotnog su značenja. Salire i scendere koriste se i prilikom ulaska u vozilo i
izlaska iz vozila:

Voglio scendere qui – Želim da siđem/izađem ovde.

Saliamo in macchina! – Uđimo u auto.

Prezent glagola TENERE (držati)

Tengo Teniamo
Tieni Tenete
Tiene Tengono

Tengo in mano una borsa – U ruci držim torbu.

Che cosa tiene in tasca? – Šta drži u džepu?
Che cosa teniamo in testa? – Šta imamo u glavi?

Izraz: Tenere A + qualcosa (biti stalo do nečega)

Tengo a mostrare agli studenti questa regola – Stalo mi je da pokažem studentima ovo pravilo
Prezent glagola SCEGLIERE (birati, odabrati)

Scelgo Scegliamo
Scegli Scegliete
Sceglie Scelgono

Quale maglietta scegli? – Koju majicu biraš/ćeš izabrati?

Non so scegliere. – Ne umem da izaberem.
Io scelgo per lui. – Ja biram za/umesto njega.

Izvedena imenica: SCELTA (izbor)

Abbiamo una bella scelta di jeans. – Imamo lep izbor farmerki.

Non ho scelta. – Nemam izbora.

Glagoli TRARRE (vući, izvući), PORRE (staviti, stavljati) i glagoli izvedeni od osnove -DURRE

Prezent glagola TRARRE (postoji puno izvedenih glagola putem prefiksa)

Traggo Traiamo
Trai Traete
Trai Traggono

Io traggo le conclusioni. – Ja izvlačim zaključke.

Dobbiamo trarre in salvo i minatori. – Treba da spasemo (izvučemo na bezbedno) rudare.

Estrarre (izvući, izvlačiti)

Estraiamo oro dal ruscello. – Vadimo zlato iz potoka.

Contrarre (grčiti se, zgrčiti se)

Il muscolo si contrae dolorosamente. – Mišić se bolno grči.

Prezent glagola PORRE (staviti, postavljati; postoji puno izvedenih glagola putem prefiksa)

Pongo Poniamo
Poni Ponete
Pone Pongono

Pongo una domanda al professore. – Postavljam pitanje profesoru.

Comporre

Loro compongono musica. – Oni komponuju muziku.

Proporre

Che cosa proponi di fare? – Šta predlažeš da radimo/da se radi?

Propongo di fare così. – Predlažem da uradimo/da se uradi ovako.

Glagoli izvedeni od osnove -durre

Prezent glagola Tradurre

Traduco Traduciamo
Traduci Traducete
Traduce Traducono
 Traduttore, traduttrice, traduzione (f.) – Prevodilac, prevoditeljka, prevod

Questa traduzione è difficile! – Ovaj prevod je težak!

NUMERI (brojevi)

CARDINALI (glavni br.) ORDINALI (redni br.)

Un, uno/a Primo
Due Secondo
Tre Terzo
Quattro Quarto
Cinque Quinto
Sei Sesto
Sette Settimo
Otto Ottavo (ne: ottimo)
Nove Nono
Dieci Decimo
Undici Undicesimo/a
Dodici Dodicesimo
Tredici Od 11 nadalje svi redni brojevi
Quattordici grade se dodavanjem nastavka
Quindici –esimo na glavni broj.
Sedici
Diciassette
Diciotto
Diciannove
Venti Ventesimo
Ventuno Ventunesimo (!)
Ventitré Ventitreesimo (!)
Ventotto Ventottesimo (!) Nepravilnosti
označene (!) ponavljaju se u
svim deseticama.
Trenta
Quaranta
Cinquanta
Sessanta
Settanta
Ottanta
Novanta
Cento Centesimo
Cent(o)uno Centunesimo
Mille –mila Millesimo
Duemila
Tremila
Quattromila
Centomila
Duecentomila
Centoquarantacinquemila euro
145mila
Milione
Miliardo

L’Italia ha 58 milioni di abitanti. – Italija ima 58 miliona stanovnika.

Non ho un milione di euro. – Nemam milion evra.
Ho un milioneduecentomila euro. – Imam milion i dvesto hiljada evra.
L’Europa ha un miliardo di abitanti. – Evropa ima milijardu stanovnika.
La Cina ha un miliardo (e) trecento milioni di abitanti. – Kina ima milijardu i tristo miliona stanovnika.
Un millesimo di secondo. – Hiljaditi deo sekunde.
I giorni della settimana (dani u sedmici)

Nazivi dana u sedmici muškog su roda; izuzetak je domenica. Nazivi dana pišu se malim početnim slovom
(vidi primere). Treba obratiti posebnu pažnju na upotrebu člana uz nazive dana (vidi primere):

Lunedì Ponedeljak
Martedì Utorak
Mercoledì Sreda
Giovedì Četvrtak
Venerdì Petak
Sabato Subota
Domenica Nedelja

Uporedi:

Vedo Marco domenica. – Videću Marka u nedelju (ove, prve naredne nedelje).

Vedo Marco la domenica. – Viđam Marka nedeljom (svake nedelje, redovno).

Gornji primer može da glasi i:

Vedo Marco tutte le domeniche. – Viđam Marka svake nedelje.

Vedo Marco ogni domenica. – Viđam Marka svake nedelje.

Još primera:

Venerdì è festa. – U petak (sledećeg petka) je praznik.

Mercoledì è il suo compleanno. – U sredu je njen rođendan.
Il martedì vado a inglese. – Utorkom idem na kurs engleskog.
Il sabato non lavoro. – Subotom ne radim.

I mesi dell’anno (nazivi meseca)

Imena meseca pišu se malim početnim slovom (vidi primere):

Gennaio Januar
Febbraio Februar
Marzo Mart
Aprile April
Maggio Maj
Giugno Jun
Luglio Jul
Agosto Avgust
Settembre Septembar
Ottobre Oktobar
Novembre Novembar
Dicembre Decembar

Datum

Datum se iskazuje na sledeći način (član + glavni broj + mesec + godina):

Sono nata il 5 dicembre (del) 1991 – Rođena sam 5. decembra 1991.

Oggi è il 14 novembre (del) 2010. – Danas je 14. novembar 2010. godine.

Izuzetak je prvi dan u mesecu: on se iskazuje rednim brojem:

Il 1o maggio è la festa del lavoro. – Prvi maj je praznik rada.

Il 1o agosto andiamo in ferie. – Prvog avgusta idemo na odmor.
Avverbiali di tempo (priloški izrazi za vreme)

DA…A (od… do)

Questa settimana non lavoro da lunedì a giovedì. – Ove sedmice ne radim od ponedeljka do četvrtka.
Non sono a Podgorica da marzo a maggio. – Nisam u Podgorici od marta do maja.
La Seconda Guerra Mondiale è durata dal 1939 al 1945 – Drugi svetski rat trajao je od 1939. do 1945. godine.
Saremo a Nikšić dal 5 al 15 giugno. – Bićemo u Nikšiću od 5. do 15. juna.

TRA…E (između…i)

Arrivo tra sabato e lunedì. – Dolazim između subote i ponedeljka.

Tra settembre e novembre non ci sono turisti. – Između septembra i novembra nema turista.
Tra il 1990 e il 2010 sono successi molti cambiamenti. – Između 1990. i 2010. godine odigrale su se mnoge
promene.

PRIMA DI

Arrivo prima di venerdì. – Dolazim pre petka.

L’esame non è prima di maggio. – Ispit nije pre maja.
Prima del 2010 - Pre 2010. godine.

DOPO

Arrivo dopo venerdì. – Dolazim posle petka.

L’esame è dopo marzo. – Ispit je posle marta.
Dopo il 2000. – Posle 2000. godine.

ENTRO

Finisco entro mercoledì. – Završiću do srede.

Entro il 2018 saremo nell’UE. – Do 2018. bićemo u EU.
Finisco la traduzione entro/per sabato. – Završiću prevod do subote/za subotu.

FINO A

Lavoro fino a venerdì. – Radim do petka.

Studio fino a giugno. Učiću do juna.
Resto in Italia fino al 2012 – Ostajem u Italiji do 2012.

Preposizioni articolate (predlozi spojeni s članom)

Određeni član piše se sastavljeno sa sledećim predlozima (vidi odeljak 9.1 – PREDLOZI): di,
a, da, in, su:
PREDLOG DI
MUŠKI ROD ŽENSKI ROD
JEDNIN MNOŽIN JEDNIN MNOŽIN
A A A A
del dei
della
dello degli delle
(dell’)
(dell’)
Primeri upotrebe predloga di spojenog sa određenim članom za jedninu:

La bici del bambino è qui Dečakov bicikl je ovde

Lo zaino dello scolaro è là Učenikov ranac je tamo
L’aiuto dell’ amico è prezioso Prijateljeva pomoć je dragocena
L’uso della macchina è Upotreba automobila je neophodna
L’odore dell’ indispensabile Miris vazduha je čudan
aria è strano
Primeri upotrebe predloga di spojenog sa određenim članom za množinu:

Le biciclette dei bambini sono qui Bicikli dece su ovde

Gli zạini degli scolari sono là Ranci učenika su tamo
L’aiuto degli amici è prezioso Pomoć prijateljâ je dragocena
L’uso delle mạcchine è Upotreba automobilâ je neophodna
Gli inviti delle indispensạbile Pozivi prijateljica čine zadovoljstvo
amiche sono graditi

PREDLOG A
MUŠKI ROD ŽENSKI ROD
JEDNIN MNOŽIN JEDNIN MNOŽIN
A A A A
al ai
alla
allo alle
agli (all’)
(all’)

Primeri upotrebe predloga a spojenog sa određenim članom za jedninu:

Do il regalo al bambino Dajem poklon detetu
Chiedo allo scolaro Pitam učenika
Lo porto all’ amico Nosim ga prijatelju
Mi rivolgo alla compagna Obraćam se drugarici
Lo presto all’ amica Pozajmiću ga prijateljici

Primeri upotrebe predloga a spojenog sa određenim članom za množinu:

Do i regali ai bambini Dajem deci poklone
Parlo agli scolari Obraćam se učenicima
Chiedo agli amici Pitam prijatelje
Lo porto alle compagne Nosim ga drugaricama
Lo presto alle amiche Pozajmiću ga prijateljicama

PREDLOG DA
MUŠKI ROD ŽENSKI ROD
JEDNIN MNOŽIN JEDNIN MNOŽIN
A A A A
dal dai
dalla
dallo dalle
dagli (dall’)
(dall’)

Primeri upotrebe predloga da spojenog sa određenim članom za jedninu:

Vado dal compagno Idem kod druga
È uscito dallo studio mẹdico Izašao je iz lekarske ordinacije
Corro dall’ amico Trčim kod prijatelja
Abito dalla zia Stanujem kod tetke
Sto dall’ amica Kod prijateljice sam

Primeri upotrebe predloga da spojenog sa određenim članom za množinu:

Vado dai compagni Idem kod drugova
Lo vedo dagli scontrini To vidim po računima
Corro dagli amici Trčim kod prijateljâ
Abito dalle zie Stanujem kod tetaka
Sto dalle amiche Kod prijateljica sam
 PREDLOG IN
MUŠKI ROD ŽENSKI ROD
JEDNIN MNOŽIN JEDNIN MNOŽIN
A A A A
nel nei
nella
nello nelle
negli (nell’)
(nell’)

Primeri upotrebe predloga in spojenog sa određenim članom za jedninu:

È nel cassetto U fioci je
È nello zạino U rancu je
Confido nell’ amico Uzdam se u prijatelja
Entro nella mạcchina Ulazim u auto
C’è qualcosa nell’ aria U vazduhu ima nečeg

Primeri upotrebe predloga in spojenog sa određenim članom za množinu:

Sono nei cassetti U fiokama su
Sono negli zạini U rancima su
Confido negli amici Uzdam se u prijatelje
Entriamo nelle mạcchine Ulazimo u automobile
Confido nelle amiche Uzdam se u prijateljice

PREDLOG SU
MUŠKI ROD ŽENSKI ROD
JEDNIN MNOŽIN JEDNIN MNOŽIN
A A A A
sul sui
sulla
sullo sulle
sugli (sull’)
(sull’)

Primeri upotrebe predloga su spojenog sa određenim članom za jedninu:

Sto sul terrazzo Na terasi sam
Discụtono sullo sciọpero Raspravljaju o štrajku
Sta sull’ armadio Na ormaru je
Lo metto sulla mạcchina Staviću ga na auto
Conto sull’ amica Računam na prijateljicu

Primeri upotrebe predloga su spojenog sa određenim članom za množinu:

La notizia è sui giornali di oggi Vest je u današnjim novinama
Si trova sugli Appennini Nalazi se na Apeninima
È uno studio sugli struzzi To je studija o nojevima
Di solito è sulle copertine Obično je na koricama
Sta sulle spine Sedi kao na iglama

Glagol DARE

Io do
Tu dai
Lei/Lui dà
Noi diamo
Voi date
Loro danno
 Glagol STARE

Io sto
Tu stai
Lei/Lui sta
Noi stiamo
Voi state
Loro stanno

Glagol USCIRE

Io esco
Tu esci
Lei/Lui esce
Noi usciamo
Voi uscite
Loro escono

Glagol BERE

Io bevo
Tu bevi
Lei/Lui beve
Noi beviamo
Voi bevete
Loro bevono

Glagol DIRE

Io dico
Tu dici
Lei/Lui dice
Noi diciamo
Voi dite
Loro dicono

Glagol FARE

Io faccio
Tu fai
Lei/Lui fa
Noi facciamo
Voi fate
Loro fanno

Glagol SEDERE

Io siedo
Tu siedi
Lei/Lui siede
Noi sediamo
Voi sedete
Loro siedono

Glagol RIMANERE

Io rimango
Tu rimani
Lei/Lui rimane
Noi rimaniamo
Voi rimanete
Loro rimangono

Glagol SPEGNERE

Io spengo
Tu spegni
Lei/Lui spegne
Noi spegniamo
Voi spegnete
Loro spengono

Glagoli na –CARE (npr. mancare, nedostajati)

Io manco
Tu manchi
Lei/Lui manca
Noi manchiamo
Voi mancate
Loro mancano

Glagoli na –GARE (npr. pagare, platiti)

Io pago
Tu paghi
Lei/Lui paga
Noi paghiamo
Voi pagate
Loro pagano

Modalni glagoli

Glagol POTERE

Io posso
Tu puoi
Lei/Lui può
Noi possiamo
Voi potete
Loro possono

Glagol DOVERE

Io devo
Tu devi
Lei/Lui deve
Noi dobbiamo
Voi dovete
Loro devono

Glagol VOLERE

Io voglio
Tu vuoi
Lei/Lui vuole
Noi vogliamo
Voi volete
Loro vogliono

Glagol SAPERE

Io so
Tu sai
Lei/Lui sa
Noi sappiamo
Voi sapete
Loro sanno

Glagol ANDARE
 Io vado
Tu vai
Lei/Lui va
Noi andiamo
Voi andate
Loro vanno
Glagol VENIRE

Io vengo
Tu vieni
Lei/Lui viene
Noi veniamo
Voi venite
Loro vengono

Glagol ESSERE

Io sono
Tu sei
Lei/Lui è
Noi siamo
Voi siete
Loro sono

Glagol AVERE

Io ho
Tu hai
Lei/Lui ha
Noi abbiamo
Voi avete
Loro hanno

Rečca ci u adverbijalnoj funkciji

Rečca ci koristi se i u adverbijalnoj funkciji, tj. kao zamena za navedenu ili podrazumevanu prilošku
odredbu za mesto:

Domani vado a Milano. Ci vai anche tu?

Lei non viene domani da noi, ma ci può venire domenica.
Voglio andare al congresso, ci trovo sempre gente interessante.
Siamo nel Montenegro, ci sono tante cose da vedere.
Guardiamo meglio nel libro: ci possiamo trovare la risposta.

Izrazi c’è i ci sono

Izrazi c’è i ci sono imaju značenje „ima“, „nalazi se“. Izraz c’è upotrebljava se ispred imenica u
jednini, izraz ci sono ispred imenica u množini:

Attento, c’è un cane!

Maria guarda se c’è un taxi.
All’università ci sono tanti studenti.
Qui ci sono tante cose belle.

Pravilni particip prošli

Particip prošli je infinitivni oblik; pripada prošlim svršenim vremenima. Može da se koristi samostalno, u službi
vremenske rečenice (Tornate a casa, vanno a dormire = Vrativši se kući, one idu na spavanje), ali najčešće se
upotrebljava za tvorbu složenih vremena: ho dormito (= spavao/la sam), sono tornata (= vratila sam se) itd.

Particip prošli pravilnih glagola gradi se na sledeći način:

na glagolsku osnovu s tematskim vokalom (-a-, -i-) I i III konjugacije dodaje se nastavak –to:

andare – andato
mangiare – mangiato
pagare – pagato
dormire – dormito
finite - finito

Glagolskoj osnovi glagola II konjugacije dodaje se vokal -u- i nastavak –to:

credere – creduto
ritenere – ritenuto
cedere – ceduto

NEPRAVILNI PARTICIP PROŠLI

Mnogi glagoli, uglavnom II konjugacije, imaju nepravilan particip prošli:

accorgersi (di) – accorto prendere – preso

aprire – aperto raccogliere – raccolto
bere – bevuto ridere – riso, smejati se
chiedere – chiesto rimanere – rimasto
chiudere – chiuso rispondere – risposto
cuocere – cotto rompere – rotto
dire – detto scegliere – scelto
dividere – diviso scendere – sceso
essere – stato sciogliere – sciolto
fare – fatto scrivere – scritto
giungere – giunto scuotere – scosso
leggere – letto sorridere - sorriso
mettere – messo spegnere – spento
morire – morto succedere – successo
muovere – mosso succeduto a
nascere – nato togliere – tolto
nascondere – nascosto tradurre – tradotto
offendere – offeso trarre – tratto
parere – parso vedere – visto (veduto)
perdere – perso, perduto venire – venuto
piangere – pianto vincere – vinto
porgere – porto vivere – vissuto
porre – posto

Složeni perfekat (Passato prossimo)

 Složeni perfekat gradi se prezentom pomoćnog glagola (essere ili avere) i participom prošlim glavnog glagola:

Lei ha mangiato tutta la torta.

Voi siete tornati presto.

Glagol MANGIARE

Io ho mangiato
Tu hai mangiato
Lei/Lui ha mangiato
Noi abbiamo mangiato
Voi avete mangiato
Loro hanno mangiato

Kada je pomoćni glagol avere, ne razlikuje se rod subjekta.

Glagol TORNARE

Io sono tornato/a
Tu sei tornato/a
Lei/Lui è tornato/a
Noi siamo tornati/e
Voi siete tornati/e
Loro sono tornati/e

Kada je pomoćni glagol essere, razlikuje se rod subjekta.

Selektovanje pomoćnog glagola

Pomoćni glagol AVERE zahtevaju PRELAZNI GLAGOLI (glagoli koji mogu da imaju objekat):

Io ho trovato un bell’albergo.
Lui ha indovinato la risposta.
Loro hanno preparato la cena.

Pomoćni glagol ESSERE zahtevaju POVRATNI i PASIVNI GLAGOLSKI OBLICI.

Io mi sono guardata bene allo specchio.

TROVARSI, CHIAMARSI

Io sono stato chiamato dal direttore. (PASIV)

Io sono stata chiamata dal direttore. (PASIV, ŽENSKI ROD)

NEPRELAZNI GLAGOLI mogu da imaju ili pomoćni glagol AVERE ili pomoćni glagol ESSERE.

Glagoli kretanja zahtevaju ESSERE ukoliko kretanje ima kulminaciju (odredište, ishodište):

Io sono tornata ieri, lui è uscito, voi siete arrivate presto, loro sono andati via, tu sei venuta da sola.

Glagoli kretanja zahtevaju AVERE ukoliko kretanje nema kulminaciju već predstavlja čist proces:

Io ho camminato, tu hai passeggiato, noi abbiamo nuotato, loro hanno navigato.

GLAGOLI POSTOJANJA I POSTAJANJA

Diventare, divenire, stare i drugi njima slični neprelazni glagoli zahtevaju pomoćni glagol ẹssere,
È diventato grande = Porastao je Sei diventata famosa! = Postala si slavna!
È stato in piedi tutto il giorno = Prestajao je ceo dan
È stata in ufficio tutto il pomeriggio. = Bila je u kancelariji celo popodne
GLAGOLI piacere, parere, sembrare, apparire su neprelazni glagoli, a navode se zasebno zbog
učestalosti njihove upotrebe:
Ti sono piaciuta? = Da li sam ti se dopala?
È parsa stanca = Delovala je umorno
È apparso in cielo = Pojavio se na nebu

Složeni perfekat modalnih glagola i selektovanje pomoćnog glagola

Ukoliko posle modalnih glagola stoji prelazan glagol, složeno vreme gradi se sa avere:

Lo ha voluto aiutare = Hteo je da mu pomogne

 Ukoliko posle modalnih glagola stoji neprelazan glagol, složeno vreme modalnog glagola
gradi se sa ẹssere, ali je dopušteno i avere:
Sono dovuto tornare a casa = Morao sam da se vratim kući
Sono dovuta tornare a casa = Morala sam da se vratim kući
Ho dovuto tornare a casa = Morao/ Morala sam da se vratim kući

Ukoliko posle modalnih glagola stoji povratni glagol, složeno vreme modalnog glagola
gradi se sa:

 ẹssere ukoliko povratna zamenica stoji pre glagolske grupe:

Mi sono dovuta alzare alle sei = Morala sam da ustanem u šest

 avere ukoliko povratna zamenica stoji na kraju glagolske grupe:

Ho dovuto alzarmi alle sei = Morala / Morao sam da ustanem u šest

Ho potuto trovarmi bene a Milano. = Uspeo sam da mi bude lepo u Milanu.

Mi sono potuto trovare bene a Milano.

Upravo navedeno pravilo važi i za rečce ci i ne u priloškoj funkciji. Uporedi parove

rečenica sa istim značenjem:

Ci sono dovuta andare sụbito = Morala sam odmah da odem (na pomenuto
Ho dovuto andarci sụbito mesto)

= Uspela sam tek juče da se vratim (odatle)

Ne sono potuta tornare solo ieri
Ho potuto tornarne solo ieri

Rečca ci u pronominalnoj funkciji.

Ho parlato con Luigi/Gianna. = Razgovarao/la sam s Luiđijem.

Ho parlato con lui/lei.
CI ho parlato.
Ho parlato con Luigi e Gianna. Ci ho parlato a lungo.

LITIGARE (Ci ho litigato ieri sera = Con chi?), GIOCARE (Ci ho giocato tutto il
giorno = Con chi? Con che cosa?), SCHERZARE (Io non ci scherzo = Io non scherzo con
le armi... con questa cosa... con lei... con lui... con loro...), DISCUTERE, LAVORARE (Io
non ci lavoro da anni).

Noi non ci parliamo = UZAJAMNO-POVRATNO: Mi ne razgovaramo jedno s

drugim.
= PRILOŠKA VREDNOST: Mi nećemo govoriti (na tom skupu).
= ZAMENIČKA VREDNOST: Mi nećemo govoriti uz pomoć te naprave/toga.
 Vreme

Položaj priloga za vreme (sempre, già, appena, mai, ancora, più) uz

složeni perfekat.

Prilozi za vreme sempre, già, appena, mai, ancora, più stoje,

standardno, između pomoćnog glagola i glavnog glagola:

Non ha ancora trovato quel libro. = Još nije našao/la tu knjigu.

Non ho più incontrato quelle persone. = Nisam više sreo te osobe.
Loro sono già tornate, lo sapevi? = One su se već vratile, da li si to
znao/la?
È appena tornato, lascialo in pace! = Tek se vratio, pusti ga na miru!

Pravilni futur I.

amare = amer +
creder + lični nastavci za
OSNOVA: crẹdere = futur
dormire = dormir +

LIČNI NASTAVCI

1. 2. 3. KONJUGACIJA
KONJUGACIJA KONJUGACIJA
JEDNINA
1. lice –ò –ò –ò
2. lice – ại – ại – ại
3. lice –à –à –à
MNOŽINA
1. lice – ẹmo – ẹmo – ẹmo
2. lice – ẹte – ẹte – ẹte
3. lice – ạnno – ạnno – ạnno

Pregled oblika futura:

1. KONJUGACIJA
2.
io lavorerò ja ću raditi
tu lavorerại ti ćeš raditi
 lui lavorerà on će raditi
noi lavorerẹmo mi ćemo raditi
voi lavorerẹte vi ćete raditi
loro lavorerạnno oni će raditi

2. KONJUGACIJA

io crederò ja ću poverovati
tu crederại ti ćeš poverovati
lui crederà on će poverovati
noi crederẹmo mi ćemo poverovati
voi crederẹte vi ćete poverovati
loro crederạnno oni će poverovati

3. KONJUGACIJA

io finirò ja ću završiti
tu finirại ti ćeš završiti
lui finirà on će završiti
noi finirẹmo mi ćemo završiti
voi finirẹte vi ćete završiti
loro finirạnno oni će završiti

 Futur se upotrebljava za iskazivanje budućih radnji:

Domani andrẹmo a Roma = Sutra ćemo ići u Rim
Poi tornerạnno a casa = Zatim će se vratiti kući
 Futur se upotrebljava za iskazivanje sumnje ili pretpostavke vezane za
trenutak govorenja:
Chi sarà? = Ko li je to?
Avrà fame = Biće da je gladan

Nepravilne osnove za futur

Mnogi glagoli, naročito 2. konjugacije, poseduju nepravilne osnove za futur.

Te iste osnove upotrebljavaju se i za kondicional. Ovde se navode najčešći
nepravilni glagoli.
Prva konjugacija

Andare, dare, fare, stare imaju nepravilnu osnovu:

GLAGOL PRVO LICE PREVOD
JEDNINE
andare andrò ići ću
dare darò daću
darai
darà
daremo
darete
daranno
fare farò učiniću
farai
farà
faremo
farete
faranno
stare starò biću
starai
starà
staremo
starete
staranno

Druga konjugacija
U drugoj konjugaciji nepravilne osnove grade se na dva načina:
 odbacivanjem tematskog vokala e koji prethodi infinitivnom nastavku –re:

cadere cadrò pašću

dovere dovrò moraću
godere godrò uživaću
potere potrò moći ću
sapere saprò znaću
vedere vedrò videću
vivere vivrò živeću

 odbacivanjem tematskog vokala e i jednačenjem suglasnikâ po mestu izgovora:

volere+ò > *volerò > *volrò > vorrò

 volere vorrò hteću
permanere permarrò istrajaću
rimanere rimarrò ostaću
tenere terrò držaću

I sledeći glagoli imaju nepravilne osnove za futur:

ẹssere sarò biću

sarai
sarà
saremo
sarete
saranno
avere avrò imaću
avrai
avrà
avremo
avrete
avranno
bere berrò piću
berrai
berrà
berremo
berrete
berranno
parere parrò činiće
parrai se
parrà
parremo
parrete
parranno

BE(VE)RE+Ò > *BEVERÒ > *BEVRÒ >

BERRÒ

Glagoli porre i trarre sa izvedenicama i glagoli izvedeni od osnove –durre

grade futur prostim dodavanjem ličnih nastavaka za futur na osnovu:

porre porrò staviću

 porrai
porrà
porremo
porrete
porranno
trarre trarrò izvući ću
trarrai
trarrà
trarremo
trarrete
trarranno
tradurre tradurrò prevešću
tradurrai
tradurrà
tradurremo
tradurrete
tradurranno

Treća konjugacija

Osnova glagola venire glasi verr– :

venire verrò doći ću

Futur II i njegove funkcije.

Futur II je složeno vreme i nema posebne lične nastavke. Gradi se od
futura pomoćnog glagola i participa prošlog glavnog glagola. Pregled oblika
futura II:

POMOĆNI GLAGOL avere

1. KONJUGACIJA
io avrò lavorato ja budem radio
tu avrại lavorato ti budeš radio
lui avrà lavorato on bude radio
noi avremo lavorato mi budemo radili
voi avrete lavorato vi budete radili
 loro avrạnno lavorato oni budu radili

2. KONJUGACIJA

io avrò creduto ja budem verovao

tu avrại creduto ti budeš verovao
lui avrà creduto on bude verovao
noi avremo creduto mi budemo verovali
voi avrete creduto vi budete verovali
loro avrạnno creduto oni budu verovali

3. KONJUGACIJA

io avrò finito ja budem završio

tu avrại finito ti budeš završio
lui avrà finito on bude završio
noi avremo finito mi budemo završili
voi avrete finito vi budete završili
loro avrạnno finito oni budu završili

POMOĆNI GLAGOL ẸSSERE

1. KONJUGACIJA
io sarò andato/a ja budem otišao/la
tu sarại andato/a ti budeš otišao/la
lui/lei sarà andato/a on/ona bude otišao/la
noi sarẹmo andati/e mi budemo otišli/e
voi sarẹte andati/e vi budete otišli/e
loro sarạnno andati/e oni/one budu otišli/e

2. KONJUGACIJA
io sarò cresciuto/ ja budem odrastao/la
tu sarại a ti budeš odrastao/la
lui/lei sarà cresciuto/ on/ona bude odrastao/la
noi sarẹmo a mi budemo odrasli/e
voi sarẹte cresciuto/ vi budete odrasli/e
a
loro sarạnno oni/one budu odrasli/e
cresciuti/e
cresciuti/e
cresciuti/e

3. KONJUGACIJA
io sarò partito/a ja budem otputovao/la
tu sarại partito/a ti budeš otputovao/la
lui/lei sarà partito/a on/ona bude otputovao/la
 noi sarẹmo partiti/e mi budemo otputovali/e
voi sarẹte partiti/e vi budete otputovali/e
loro sarạnno partiti/e oni/one budu otputovali/e

Futur II se upotrebljava za iskazivanje buduće radnje koja prethodi drugoj

budućoj radnji:

Quando avrò finito, ti chiamerò = Kada budem završio/la, pozvaću

te

Futur II se češće upotrebljava za pretpostavke ili neproverene tvrdnje vezane

za prošlost:

Saranno arrivati? = Da li su stigli?

Avranno preso tutto. = Valjda su uzeli sve
Avranno fatto i compiti? = Da li su uradili zadatke?
Saranno stati felici? = Da li su bili srećni?
Avranno letto le istruzioni? = Da li su pročitali uputstvo?
Si saranno divertiti? = Da li su se zabavili?/Da li su se lepo proveli?

IZBOR POMOĆNOG GLAGOLA – POSEBNI SLUČAJEVI

Sledeći glagoli mogu da imaju pomoćni glagol avere ili essere, u zavisnosti od toga
da li imaju objekat (scendere, salire, correre) ili od toga da li je vršilac radnje biće ili nije
(predmet, pojava i sl.; takvi glagoli su finire, cominciare, cambiare).
Glagol vivere selektuje pomoćni glagol u zavisnosti od toga da li je osoba na koju
se glagol odnosi živa (avere) ili mrtva (essere).

CORRERE

Ho corso tutto il giorno. = Trčao/la sam ceo dan.

(U ovom značenju, glagol correre sličan je glagolima camminare, nuotare, passeggiare)

Ho corso i cento metri in tredici secondi. = Trčao sam 100m za 13 sekundi.

Kada glagol correre nema objekat, odnosno kada je trčanje/kretanje takvo da se

dostigne neko odredište, cilj, složena vremena grade se pomoćnim glagolom essere
(obrati pažnju na rod vršioca radnje):

Sono corso a casa. = Otrčao sam kući.

Sono corsa da lui. = Otrčala sam kod njega.
Siamo corse dietro all’autobus. = Potrčale smo za autobusom.
 SCENDERE, SALIRE

Ho sceso le scale. = Sišao/la sam niz stepenice.

Ho salito le scale. = Popeo/la sam se uz stepenice.

Italijani radije koriste glagol fare u oba slučaja:

Ho fatto le scale. = Išao/la sam stepenicama.

Kada je odredište dostignuto, treba upotrebiti pomoćni glagol essere:

Siamo scesi nella valle. = Sišli smo u dolinu.

Siamo salite in macchina. = Ušle smo (doslovno: popele smo se) u auto.

FINIRE, COMINCIARE (INIZIARE)

Ako je vršilac radnje biće, složena vremena grade se pomoćnim glagolom avere:

Il giocatore ha finito la partita. = Igrač je završio utakmicu/partiju.

Il gatto ha finito la sabbia. = Mačka je potrošila (sav) pesak.

Ako vršilac radnje nije biće, složena vremena grade se pomoćnim glagolom essere:

La lezione è finita alle otto. = Čas se završio u osam.

La primavera è finita troppo presto. = Proleće se završilo suviše rano.

Još primera:

Ho cominciato il libro. = Počeo/la sam knjigu.

Marina ha cominciato il dibattito. = Marina je započela raspravu.
È cominciata la fiera del libro. = Počeo je sajam knjiga.
È cominciata un’altra puntata della serie “Agrodolce”. = Počela je još jedna epizoda
serije “Agrodolče”.

CAMBIARE

I za glagol cambiare važe ista pravila kao i za finire:

Io ho cambiato il programma. = Ja sam promenio/la program.

Le condizioni sono cambiate. = Uslovi su se promenili.

“Promena” se može odnositi i na subjekat:

Io sono cambiata. = Ja sam se promenila.

Voi non siete cambiati. = Vi se niste promenili.

Ukoliko se cambiare upotrebi kao povratan glagol, on menja značenje:

 Io mi sono cambiata. = Ja sam se presvukla.

VIVERE

Io ho vissuto- = Živeo/la sam (govornik je još živ).

Lo scrittore è vissuto a Bologna. = Pisac je živeo u Bolonji (podrazumeva se da je u

trenutku govorenja pisac mrtav).