‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬
‫لە ئینگلیزییەوە‪ :‬پێشڕەو محەمەد‬
‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

‫میشایل ڕۆبەرتز (ئابووریناسی بریتانی)‬

‫وەرگێڕانی‪ :‬پێشڕەو محەمەد‬

 ‫ناوەندی لێکۆڵینەوەی سۆسیالیستیی‪-‬کوردستان‬

‫ناوی بابەت‪ :‬سۆسیانیزو و كۆشكی سپی‬

‫نووسەر‪ :‬میشایم ڕۆبەرتز (ئابووریناسی بریتانی)‬

‫وەرگێڕانی‪ :‬نە ئینگهیزییەوە پێشڕەو محەمەد‬

‫دیزاین‪ :‬یەکەی هونەریی ناوەند‬

‫باڵوکەرەوە‪ :‬ماڵپەڕی سۆسیانیزمی ئەنتەرناسیۆنال (‪)isk21.org‬‬

‫نە بەرهەمەکانی‪ :‬ناوەندی نێکۆڵینەوەی سۆسیانیستیی‪-‬کوردستان‬

‫ساڵی باڵوکردنەوە‪٨١٠٢ :‬‬

‫‪1‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪2‬‬
 ‫تیمتتت ۆڵیتتتەىیتروەي تەەكتتتی ۆر ە تتتی ستتت‬ ‫ناوەڕاستتت‬
‫ڕاپتتتتەیتڵی سەی ستتتترەە و ستتتتركریەەاو ‪.‬اكتتتتا ە ە ووە نتتتتاو‬
‫ڕاپتتتەیتر ر "تڵنتتتىون ەینرتر تتتان سەسیاۆیپۆ"تتتتر ڕاپتتتەیتر ر‬
‫تركرترس سرۆماندن ‪.‬رو خاىر ‪.‬اكا ە ەاوە ر "سەستیاۆیپۆ" و‬
‫سیاستترتر "سەسیاۆییتت ییر او" سەتتتان ۆرویە تتتە ‪.‬ركەەیییر تتتاو‬
‫ەهڵتن‪ ،‬چىنیر "تڵنتىون ەینرتر تاو" سەستیاۆیپۆ تریاو تر‬
‫سریكاەر ایە ‪ ،‬سەی سەاتە و ۆرویەتەە‬

‫‪.‬روە سرەە و سركریە و سەی عرجیتة و ەریەتثر ‪.‬روەەر ر‬

‫ڕاوێژ تتتتایان تەەكتتتتی ۆر ە تتتتی ستتتت ترسەیووی ەتیتتتتتن‬
‫ییتتت ر ان "سەستتتیاۆیپۆ" ۆر ‪ 8102‬تتتتە ‪.‬ركەەیاەیر تتتاو ڕووو‬
‫تتتتتیرنروە تراۆ اتڵتتتتك سە ە رەتتتت ر نتتتتاو ڕاپتتتتەیتر روە تتتتتە‬
‫ەی ە روێتتتتتتت ‪.‬روەي تەەك ییتتتتتتت ر ان نتتتتتتتی ریاو تتتتتتتە ووە‬
‫"سەستتتیاۆیپۆ" نیتتتیر‪ ،‬ترىیتتتى سیاستتترتر ان تڵەنتتت ساندیێیتتت‬
‫ەمتى ەات چرپر ر اوا تتتاج تریستتتە ۆرستتری ڕێتتژەي ‪%0‬‬
‫ەوىركرنتتتتداو و هرىیشتتتتاو و تریستتتتتىونروەي جركاوەیەیتتتتانري‬
‫خپكرت ىسایە ترندیوس ی ۆش ی تە هركىواو ترۆش یثىوو و‬
‫جركتتتاوەیەثىون ‪.‬رۆ سیاستتترتانر هرڕە تتترەر ۆرستتتری سەیەتتتتري‬
‫ەكایەیر او ۆر تەن ەێ و هریوەهتا ۆرستری ستاكاو و اهتات‬
‫ەك انیتتتتتتتا ۆرویە تتتتتتتان ەیكتتتتتتتاو و پشتتتتتتت یىاو و ەرن تتتتتتتەە‬
‫كلیای ێەە ان تەەكی‬

‫‪.‬روەي ە تتتتی ستتتت كرترستتتت یرت ۆرستتتتری سەستتتتیاۆیپۆ‬

‫ترڕواىر تەە ییر ۆر ‪.‬تاتىویە نیشت مانی ر ەوىر تاا ەست ر‬
‫‪3‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬
‫ۆر ەرو‬ ‫ترستتتریەدا و ۆر ەرو ەوىرتروە تتتەن اەێ ەاتڵتتت نر‬
‫تاساڕەوە " ‪.‬روەي ر واتڵك ەاو پیشرساسەیر سەسیاۆییت ییر‬
‫تتتەە ییر ۆر پتتەم و كرستترۆري ‪.‬رو ‪.‬استت ر ر ‪. )0‬اكەاسە تتان‬
‫تریهركهڵتتتتتتتتتاو‪ ،‬اتر تتتتتتتتیە و‪. ،‬تتتتتتتتاىىۆەڕ ۆر ەرو ەوىرتروە‬
‫ڕێیدەخەێن ەاو خاوەندایێ ی ە ەێن؛ و ‪ )8‬ەوىر ەسرات‬
‫ختتە تتتە اتر تتیە ن تریهركت ‪.‬تتاتىویە ترتتتۆ ۆرڕانروە تتتە‬
‫ایاە تر ایتریاو تە پتایە او ەتاو ‪.‬تاىىۆەڕ‬ ‫خىاس و وەی‬
‫تر ای ەهڵتڵ واتا پڵدان سریچاوە او "ترخەڕاە ")"‬

‫تتتتتتتەەر ڕاپتتتتتتەیتر ر پڵتاستتتتتترەر نتتتتتتەاواو و هركر ەرنتتتتتت‬

‫"سەسیاۆیپۆ" ە ا تر ەس روە ر چیتت كاوەیت ی تراۆ نر‬
‫چیت كە ێەو وە ەتیتەێ )‪ ،‬ەر ڵ ی سەڤڵ ‪ ،‬ىتا و ڤرنپوێال‬
‫و ەوىرتر "سەسیال ەمى ەاتر او" تا ىوی ‪.‬رویوپا ەۆەێ ر‬
‫ختتەي ‪.‬روەي واەیتتاو تڵیرىتت ەر تتە تتەاوو‪ ،‬چتتىنیر س اەش ت‬
‫ووەكیتتتاو ە تتتا نر ەر ركیتتتاو‪ ،‬واتتتتا ووەكیتتتان سەستتتیال‬
‫ەمى ەاتر تتتتتان تتتتتتا ىوی ‪.‬رویوپتتتتتا] ەوێتتتتت تر تتتتتڵىەەر‬
‫سەو تت ی ‪.‬ركر ‪.‬رو پەستتیایە سەك ە تتاتروە ر ‪.‬اەتتا ە ەێتت‬
‫هتتتتتیێ ەر ڵتتتتتك ۆرۆ ەوىرتتتتتتانر "ەر ڵ یتتتتت ستتتتتەڤڵ ی تروك یاو‬
‫تر ەستتتترات جىوتیتتتتایاو ۆر ەەري ‪ 0281‬ەتتتتاو چیتتتتت ەەري‬
‫‪0291‬؛ ەتتتاخى ەك انیتتتا خڵپانییر تتتان ستتتری تر ‪.‬اتىویەیر تتتان‬
‫سىەد‪ ،‬انیمای و نریوەج" ناوتتەێن وات رۆ "سەسیاۆیی ی "‬

‫پڵتاستتر ري ە تتی س ت نر سەستتیاۆیپكر نر ەكتتەنیپۆ ر‬

‫و ‪.‬رن ڵیتتروە ۆر كانیسڵی ت پتتایت ەكەنیی ت دا‬ ‫ۆر ەرو ك تای‬
‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪4‬‬
 ‫‪.‬رواو‪ ،‬ەكتتتەنیپۆ تتتتەە ییر ۆر ەكرى تتتاەر‬ ‫پڵتاستتتر تتتەاوە‬
‫ختتتاوەو پڵداوەیتتت ی نتتتەاواو ر ەوىر ڕەىتتت ناكڵتڵتتت ‪.‬روەي‬
‫تىون ەتڵ ترنها ای پڵیروەە تا ر او ۆر تە ەي هتاوتر‬
‫و خاوەنتتتتدایێ ی تریهركر تتتتان تتتتایە تڵ ىكتتتتاو‪ ،‬سییتتتت ركڵی‬
‫وەها جیهانی تىون نییر و تەەر نا ەێ ترهیێ جەیێك ۆرۆرێ‬
‫ستتتتتریكاەر ایەیدا تریاوی تیەێتتتتت ترپتتتتتڵنروانروە‪ ،‬ۆرڕاستتتتت یدا‪،‬‬
‫ە تتتتی ستتتت ترڕاستتتت هروىتتتتدە ا ‪.‬تتتتاتىویە نیشتتتت مانی‬
‫تریناكرتە اڕێژاو ۆرۆرێ ‪.‬تاتىویە تتاساڕ نرتروەەت تاا ەست‬
‫ستتتتریكاەر ایەیدا تریاوی تیتتتتا تراۆ پڵىەیتتتت نا تتتتا هڵتتتتتدە‬
‫تریانثری تر تىێژەیان ە ی ست تتىڕە و تەستن تتین؛ ‪.‬رواو‬
‫ناەانروێ تپانن سەسیاۆیپۆ چییر؛ و پڵتاسر ر یاو ر ەایە ۆر‬
‫ترنها ۆر قاكىوسروە ەیەانهڵتاوە) پڵدەچڵ تەچتىون سەیەتتري‬
‫خرىك تڵ‬

‫تتتتتتتتتا واس ۆركر تڵتتتتتتتتتین‪. ،‬ریم هرىري هركتتتتتتتتىو ‪.‬رۆ ەوىرتر‬

‫"سەسیاۆیی ییانر" چییر؟ تا ر‪. " ،‬رواو پتاىتریێی كاتەەتاۆی رۆ‬
‫تە تریهركهڵتاو و اهڵتاو اتین ە رو و ترهەي اتر تیە ن‬
‫اا تتاو و خپكرت ىسایەی ر تتاو تر تتڵىەەر ختتەڕاە ‪ ،‬ڕێ ەە ت‬
‫ە رو ۆر نەخر او ۆر نیشاندان سانیایەیر ۆەن ر ‪.‬اتىویەیر تاو‬
‫ەیتایەي تڵنىونر او و پڵداوەی ی و خىاس تر ایتریاو" ۆر‬
‫چیتتتتتتتتتت كتتتتتتتتتاوە و ڕووستتتتتتتتتیا ستتتتتتتتت اۆیتیدا "حیتتتتتتتتتىكرتر‬
‫نا ەمى ەاتییر انیتتتاو ەستتترات شتتت ى اىیە نیاو تر ەستتت روە‬
‫ۆەتثىو‪ ،‬ترىڵت تریهركهڵتان خەیا سەاتە و نەاوان ەەاو ە ا‬
‫ەیەنجاكر ر تر ڵىەەر تتنیترەت تریهركهڵتتان رك تە‬
‫‪5‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬
‫تەستڵ ییروە"‬ ‫ەەاو كلیەو رم تىو ترهتە‬ ‫و كریۆ‬ ‫خەیا‬
‫‪.‬ركجەیە سەسیاۆیپكر ایەساتڵك تىو تەخە‬

‫پڵتاستتتر رەاو تركجتتتەیە تر ەتتتتا‬ ‫ڕاپتتتەیتر ري ە تتتی ستتت‬

‫كڵژووەت ‪.‬روە پیشتاو‬ ‫ەهڵتن‪ " :‬ترى رنتاكر ڕووو و ‪.‬ا تیەا‬
‫ە ا ر ترینتتتاكري سەسیاۆییتتت ی تتتتە ‪.‬ركەەیتتتا ىیتهڵتتتتاو‬
‫ەتتیر‪ ،‬تتىاۆی ی ا ەترسێتڵ ت‬ ‫یوست ە تتا ‪ ،‬ەتتاو تركانتتاەر‬
‫چىنیر هركىو تریهرۆ ەاو خپكرت تىسایەیر ەختاتر تتدەست‬
‫كەنەپتتەل و قەیخیتتایە ۆش ت ییروە هرن تتاو اهڵتتتاو هڵتتىا‬
‫ەتڵتتت روە‪ ،‬و ستتت اندای ە ان ەتتتاو تر تتتڵىەەر ۆشتتت ی نتتتپۆ‬
‫ەتتتتتتروە ‪.‬ركتتتتانر تڵنتتتتىون ەینرتر تتتتان سەستتتتیاۆیپكن ۆر‬
‫ۆە رنی ا كە ێەن ‪.‬ركەەیییر انروە"‬

‫هریوەهتتتتا ڕاپتتتتەیتر ري ە تتتتی ستتتت تان ر تتتتري ‪.‬روە‬

‫ە تتا ر "ۆتتەڕەت سیاستترتر ان ‪.‬ركەەیتتا تتتە سیاستترتر تتتاا‬
‫سەسیاۆیی ییر ان وە ڤرنپوێال‪ ،‬ەتڵ ر هەي اترسەت تڵیاا‬
‫تریهركڵتتتان ڕاست رقیتري نتتاوخەە ‪ ،‬ۆر یێژكتتاوە ا تتتە نییرك ت‬
‫‪ %01‬ەتتاو نتتپەیري ىیتهڵتتتان ‪ 80‬هرسای ە ی ۆرهری ستتاىڵیدا‬
‫تە هری رسڵی ‪.‬اساە " و هریوەهتا ۆتەڕەت سییت رك تتاج‬
‫هتتىنر ی ‪.‬ركەەیتتا تتتە واتتتان تتتا ىوی ‪.‬رویوپتتا واتتتان وە‬
‫ستتىەد‪ ،‬نریوەتتج‪ ،‬انیمتتای ‪ ،‬نیتلرنتتدا‪. ،‬اەیتتلرندا‪ ،‬و ه تتد‪-‬وەیۆڵتتا]‬
‫ەتڵت ر هتتە هرىیشتتاو و تریستتتىونروەي قىیستتاە تتتا ۆرستتری‬
‫‪.‬ركەەیییر او ترڕێژەي ۆرنڵىاو ‪ 8‬هرسای تا ‪ 9‬هرسای ە ی سەاتە‬
‫ۆر ساىڵی ەێ ڕاس رقیتري ەێتىەیۆەاو ‪)net of transfers‬‬
‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪6‬‬
 ‫" ‪.‬تتڵمر كرسەنتتدەي ‪.‬روە ە رەتتن ‪.‬رۆری وەتتالەرتر ەر ەتىوە تتان‬
‫‪.‬ركەەیتتتتا ‪.‬رۆ سیاستتتترتانري جڵثرجتتتتۆ تیتتتتە اەر‪. ،‬روا تڵیتتتتاا‬
‫تریهركڵتتتان ڕاس ت رقیتري نتتاوخەە ‪ ،‬ۆر یێژكتتاوە ا تتتە نتتییرۆ‬
‫‪ %02‬ا ەترسە ‪ ،‬ەاو ەتىوە هە ىیتهڵتان ‪ 00‬هرسای ە ی‬
‫ۆر اهات ساانري هری رسڵی ‪.‬اساەیدا"‬

‫ەر رۆ ‪.‬ریۆتتتتىكڵت ڕاپتتتتەیتر ري ە تتتتی ستتتت ‪.‬روەەر ر‬

‫ستتتتتتتت اندای ە ان ئەتتتتتتتتاو ۆر ‪.‬ركەەیتتتتتتتتا تریاوی تر واتتتتتتتتتان‬
‫"سەسیاۆییتتتتتتتتت ی " تتتتتتتتتتا ىوی ‪.‬رویوپتتتتتتتتتا‪ ،‬سەی تریستتتتتتتتتتەو‬
‫پڵیرنیتاوە ەەن تاترت ناو ‪.‬رۆ ۆڵیەىیتروەەر تتەە ییر ۆر پیشتاندان‬
‫‪.‬رۆ تان ر رەر‪ :‬تڵنىون اەت سرەایەەر پییاب ۆر تر یتام‬
‫تریاوی تر تڵنىون هركاو پییاب ۆر ‪.‬رسیرندەناڤیا!‬

‫‪7‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

‫خش ري ەر‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪8‬‬

‫تا تتتتر‪ ،‬ستتتترەایەەر پییتتتتاب ۆر تر یتتتتام سەی تر رىی تتتتە و‬
‫ترستتتتتتتىو تەە نر ۆر ستتتتتتت ە هەىم و تر وی تتتتتتتتىونروە ۆروە‬
‫تاجر تتاو ۆرستتری تایهرى ەە تتاو ۆر ‪.‬ركەەیتتا نپك تتەو و تاجر تتان‬
‫ستتتری ستتتىوتركرنی تر تتتڵىەەر تتنیترەتتت رك تتتە و نپك تتتەو‪،‬‬
‫ترى رهڵتتتانروە ۆرستتری ‪.‬روەي تڵنىونر تتان پییاتڵتتك ۆر ‪.‬ركەەیتتا‬
‫سەی رك تتەو ۆر تڵنىونر تتان ‪.‬رو پییتتاتر ۆر واتتتان تتتا ىوی‬
‫‪.‬رویوپا‪ ،‬ڵی ڕاس ر و قاتیل تر یەخیت تروە نیتیر! تراۆ ‪.‬اەتا‬
‫ۆەان تتتتە پییاتڵتتتتك ەتتتتاو تایهرى ەێتتتتك ۆر نریوەتتتتج تریاوی تر‬
‫تر یام ‪.‬روە ەسترۆمڵتڵ ر "تڵنتىون ەینر "ێیت تتااتە و‬
‫تریستتتە ئەتتاو ۆر نریوەجتت "سەسیاۆییتت " ا هرەر؟ ‪.‬ري چتت‬
‫ەیتایەي ۆىاس تروە‪ ،‬خپكرت تىسایەیر ۆشت ییر او‪ ،‬ترندیوست ی‬
‫و پریوەی ە‪ ،‬تڵیتتایە و تتتیمري خە ت ىسەیانی – ‪.‬رو ت انري‬
‫هریە ەوىركرندە هری واتڵی ستریكاەر ایە پڵىەیت‬ ‫تر‬
‫پتتۆ نیتتیر ەتتاو وە " ەێ ت تتەكراەرتی " تر تتای ناهڵتڵتت ؟ ‪.‬رۆ‬
‫ت انر ۆر ڕاپتتەیتر ري ە تتی س ت یدا ترهتتیێ جەیێتتك تریاوی‬
‫نا ەێن‬

‫ڕاپتتتتتتەیتر ر تتتتتتتام ۆروە ە تتتتتتا ر ەیاكرتتتتتتت تڵیتتتتتتاا‬

‫تریهركهڵتتتان ڕاستت رقیتري نتتاوخەە ۆر ‪.‬ركەەیتتا سەی تریستتتەە‬
‫تریاوی تر ‪.‬اتىویەیر تتان واتتتان ‪.‬رستتیرندەناڤیا و تر تتر نتتا‪-‬‬
‫نروتییر ري نریوەج اتا ر پیشان ە ا ر ‪.‬ركر ڕاست ر تراۆ‬
‫هركىو ‪.‬ركانر نیشان ە ا ر ‪.‬رویوپا تا ىویە ‪.‬رو اتري‬
‫كانیسڵی پتایت ەكەنییت تیتا ا نىست ‪ ،‬ۆر ‪.‬است ڵی‬ ‫كای‬
‫سەی نپك ە ا ەس ی ڵیە ۆرڕاس یدا‪. ،‬رۆری ‪.‬ڵمر سرەە ۆر ري‬
‫‪9‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬
‫ەیاكرتتتتت تڵیتتتتاا تریهركهڵتتتتتان ڕاستتتت رقیتري نتتتتاوخەە ۆر‬
‫‪0291‬تتتتروە تیرەتتتن اتڵتتتك ‪.‬ركەەیییر تتتاو ەەتتتان ى ‪.‬تتتڵمر ۆر‬
‫ۆرویەتتتتتەەن تتتتىێت ستتتتریسەو ەئەتتتتن)‪ ،‬ۆر تتتتري وەتتتتالەرتر‬
‫ەر ەتىوە ان ‪.‬ركەەیا روتر واوەي ‪.‬اتىویەیر سریە ییر ان‬
‫تا ىوی ‪.‬رویوپا و هریوەها سەیەتري ‪.‬اتىویەیر تان ‪.‬رویوپتا‬
‫ۆرڕاس ت یدا‪ ،‬ۆر ستتریەتا ەەري ‪0291‬تتتروە‪ ،‬ۆر تتري ەیاكرت ت‬
‫تڵیتتاا تریهركهڵتتتان ڕاس ت رقیتري نتتاوخەە ۆر ستتىەد خڵەاە ت‬
‫سەاتە ترخەەروە تیتیىە تریاوی تر ‪.‬ركەەیا‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪11‬‬

 ‫خش ري وو‬

‫‪11‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

‫هریوەهتتا ستترتایە تر چتتین‪ ،‬ڕێتتژەي ۆر تتر ە و ۆر ەەري‬
‫‪0221‬تتتتتروە چرنتتتتدەن جتتتتای پتتتتڵە ‪.‬ركەەیتتتتا روتتتتتىوەتروە‪ ،‬تر‬
‫ەیهڵتان ‪ 211‬كلیەو رم ۆر تانی جیهانی ‪ ،‬هرئایە ناساند‬
‫ەىتتڵن ‪.‬رۆریچ ت ‪.‬رۆ تتایە‬ ‫تڵ ىكتتاو ۆڵیتتەىریان ە تتی س ت‬
‫نتتتتتتا رو) ر چتتتتتتین ۆر ەەري ‪0221‬تتتتتتتروە تتتتتتتىوەتر واتڵیتتتتتت‬
‫"ستتتریكاەر ایە " و ۆرتری ‪.‬ركر ‪.‬تتتاتىویەیر ري وا هرى ەقیتتتىە‬
‫تراۆ ‪.‬ركر نتتتتتا ە و ئ تەچىونر انیتتتتتاو ەوەستتتتت ڵ روە ر‬
‫ەوىرتڵی "سەسیاۆییت ی " ‪.‬رو واترەر ر ەوىر تاا ەست و‬
‫تتەن اەى ‪.‬تتاتىویە تتتاساڕ ‪.‬تتاسا ە تتا ستترتایە تر چتتین‪،‬‬
‫ۆرویەتەەن و سریە ی ەەن ‪.‬اتىویە ەوىرتیتیر ۆر جیهانتدا‪ ،‬سەی‬
‫سەتتتاتە ۆروەي پڵیتتتتدەۆىتەێ "‪.‬تتتتاتىویەیر تڵیرىر تتتتاو" واتتتتتان‬
‫تا ىوی ‪.‬رویوپا‬

‫خش ري سۆ‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪12‬‬

‫تتت ڵیر تراۆ اتر تتتیە ن ‪.‬رو ەیاكرتر‬ ‫ەیاكرتتتت ۆشتتت ی‬
‫تتت ڵی ەتتتیرەر ە تتتی ستتت ناچتتتایە تڵڵتتت ر "‪.‬رۆریچتتت‬
‫‪.‬اتىویەیر تتتتتان تتتتتتا ىوی ‪.‬رویوپتتتتتا تتتتتتا تریهركهڵتتتتتتاو و‬
‫تر تتایتە ن خەەتتاو ۆر ەیاكرتتتدا تر تتڵىەەر نپك تتە پیشتتاو‬
‫ە ەو‪. ،‬رواو هریوەها تر ڵىەەر تاو ‪.‬رنداسەۆیەە تە ‪.‬اس ر‬
‫نپك ەە تتتتان ناەر یتتتتانی ل ەیاكرتتتتت ڕێژەەیتتتتدا ەی ەخرو"‬
‫‪.‬روەي ۆڵتتتتتتەە ا ۆتتتتتتەن ر تتتتتتتام تیەێتتتتتت ‪.‬روەەر ر وەتتتتتتالەرتر‬
‫ەر ەتىوە او هڵش ا تریستەەن نمتىونري ناەر یتانی ستاكاو و‬
‫ەیاكرتر‪ ،‬رچتتت ۆر واتتتتان تتتتا ىوی ‪.‬رویوپتتتا ۆر ‪ 01‬ستتتاى‬
‫ڕاتتتە وو ا ناەر یتتانی ‪.‬رو تتاتر سەی سەتتاتە تریستتتىوەتروە ر‬
‫حیىكرتر انیتتتتاو سیاستتتترتر ان پشتتتت یىانی ستتتتریكاەرۆىسایە‬
‫اترساندو و ركیە نروە تاجر ان سری ەك انیا او و خاوەو‬
‫ەك انیا تان جڵثرجڵیتە ووە واتتا جڵثرجڵیە نت سیاستترتر ان‬
‫پش یىانییە ن تاساڕ)‬

‫ەىڵت ‪ ،‬ترهرنتدێك‬ ‫ۆرڕاس یدا‪ ،‬وە ڕاپەیتر ري ە ی س‬

‫پڵتتتىەی‪ ،‬سییتتت رك تتتتاج واتتتتان تتتتا ىوی ‪.‬رویوپتتتا‪ ،‬ڕێتتتژەي‬
‫‪ %01‬سەاتەەتتاو ۆر سیی ت رك تتتاج ‪.‬ركەەیتتا جڵثرجڵیتتە ووە –‬
‫نییرۆ تە تاج تا ر رس ‪ " :‬نپك تا ۆرسری ەیاكرت تىانا‬
‫پتتتتایە ان تا ر رستتتتی ‪ )tax progressivity‬ۆر واتتتتتان‬
‫تتتتا ىوی ‪.‬رویوپتتتا‪ ،‬هاو تتتاو ۆرۆرێ تاجتتتدانان نتتتپۆ ۆرستتتری‬
‫سریكاەر و تر ڵىەەر كاكتاوەند ترنها ڕێژە ان تتا ۆرستری‬
‫اتر یە ن‬ ‫ەیاكرت پریاوێپە تا ر رم ۆر ‪.‬ایاس ري ڕاس‬
‫ەیاكرتتتتتدا‪ ،‬تركانتتتتا ‪.‬روە ێتتتت ر ەر ڵتتتتك ۆر تاەثرتمرنتتتتدەیر‬
‫‪13‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬
‫ستتتتریە ییر ان كتتتتە ێل تتتتتاج واتتتتتان تتتتتا ىوی ‪.‬رویوپتتتتا‬
‫تریستەەن ڕێژەي تاجر ۆرسری ڕێژەي كاكتاوەند و ناكاكتاوەند‬
‫ەیاكرتتتتت ەێیتتتتایاو و خڵپانر انیتتتتاو ‪.‬ركر‪ ،‬ترپتتتتڵنروانروەي‬
‫هرىرتڵ رەشتتتتتتت ت ‪.‬رو ‪.‬ركەەیییتتتتتتتانري ەرن تتتتتتتە ستتتتتتت اەل‬
‫سەسیاۆیپك ەمى ەاتی واتان تا ىوی ‪.‬رویوپاو‪ ،‬تركانتا‬
‫‪.‬روە ێ ت ‪ ،‬ر كتتە ێل تتتاج ‪.‬رو واتتتانر ترتىنتتد واترس ت ري‬
‫پیا ە ە ن ڕێژە ستپا ەیە ان ستری تتاج تریس خڵپانر تاو‬
‫نیتتتیر ترىیتتتتى تر پتتتڵنروانروە ۆرستتتتری ڕێتتتژە تریسە تتتتان ستتتتری‬
‫اتر یە ن ەیاكرتدا اكرسیاوە"‬ ‫خڵپانر او ۆرناوەڕاس‬

‫ۆروانرەر ‪.‬ركر هڵە تڵت تەستری س اەشت تڵەنت ستاندیێ‬

‫تە ‪.‬اتىویەیر ان واتتان تتا ىوی ‪.‬رویوپتا‪ ،‬تراۆ ترتەچتىون‬
‫كن‪. ،‬ركر ‪.‬روە ەسترۆمڵتڵ چتەو ەوىرتتان تتا ىوی ‪.‬رویوپتا‬
‫ۆر ‪.‬ڵیتتتتتتت ا "سەستتتتتتتیال ەمى ەاستتتتتتتی " وویو ت تتتتتتتا تر‬
‫"سەستتتیاۆیپۆ" ۆر ەر تتت ەتتتیروە‪ ،‬ڕاپتتتەیتر ري ە تتتی ستتت‬
‫تان ر تتتتتتتري ‪.‬روە ە تتتتتتتا ر ەوىرتر "سەسیاۆییتتتتتتت "ەیر او‬
‫ەەانروێتتت تتتتاج قىیستتت ە ۆرستتتری ەوىركرنتتتداو اتتتتتڵن وە‬
‫اوا ە تتتتا )‪ ،‬ترا ۆرڕاستتتت یدا تاج یەەیر انیتتتتاو‬ ‫ستتتتاندیێ‬
‫قىیس ە نییر تریاوی تر ‪.‬ركەەیا!‬

‫تڵ ىكتتاو‪. ،‬ركتتانر هركىوەتتاو تر ڕێتتداتە و و هرى رڕانتتدنروەي‬

‫ڕاستتت ییر انن هركتتتىو سانیایەیر تتتاو ەیتتتتایەي ناەر یتتتانی ۆر‬
‫ستتاكاو و ەیاكرت ت نڵتتى ‪.‬تتاتىویەیر هریە پڵشتتیروتىوە او ‪.‬روە‬
‫پیشاو ە ا ر وەتالەرتر ەر ەتىوە تاو‪ ،‬هرۆ پتڵە تتا و هرۆ‬
‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪14‬‬
 ‫وا تتتتتتا ‪ ،‬ناەر یتتتتتان ەەن واتر؛ و ەیاكرتتتتتت خیتتتتت ترڕوو‬
‫ڕاستتت رقیتر تتتتە خڵپانڵیتتت كاكتاوەنتتتدە ‪.‬ركەەییتتت ۆر ‪ 01‬ستتتاى‬
‫ڕاتتتە وو ا رك تتەەن تریستتتىونروەي ترختتەەروە تیتیتتىە ۆر اتڵیتتدا‬
‫اهتتتات ‪ %0‬تریستتتتىونروەي تریچتتتاو و تتینترەتتت ترختتتەەروە‬
‫تیتیىە‬

‫خش ري چىای‬

‫‪15‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

‫پشتتتتی ستتتتاكاو ر ۆر ەرو ‪ %0‬كرترستتتت ەوىركرنتتتتداو)‬
‫ختتتتاوەو ەیاكرتر تتتتان ‪.‬ركەەیتتتتا پتتتتایێپیاوە ۆرنڵتتتتىاو ‪ 0221‬و‬
‫‪ 8109‬ا ۆر ‪ %01‬تە ‪ %81‬ووتریاتری تریس تتىوەتروە‪ ،‬رچت‬
‫ۆرهركاو اتدا ‪ %91‬خىایەوە كرترس هرئایاو) ۆر ‪ %81‬تا‬
‫‪ %00‬سەاتە اترسەىە‬

‫خش ري پڵتج‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪16‬‬

‫ەىڵت ر‬ ‫ستریە ی ڕاپتەیتر ري ە تی ست‬ ‫تراۆ تر‬
‫پریوەی ە و ترندیوستتتتت ی ریتتتتتت تتتتتتاەثر ۆر تڵنىونتتتتتدا سەی‬
‫تریهركهڵتریانرتتتتتتتە و تتتتتتایە ریتەو تر تریاوی تر قىتات تتتتتتانر‬
‫ەوىرتیتتتتتت و ۆشتتتتتت ییر او و خپكرت تتتتتتىسایەیر ترندیوستتتتتت ییر‬
‫نیش مانییر او ڕاپەیتر ر ەىڵ ‪.‬رۆ پایە انر كرترس پایە ان‬
‫خىێتتتدن ریتتت تتتاەثر ) تتتە تتەۆیژێی پریوەی ەەتت ‪.‬ركەەیتتا‬
‫ڕێژەەر سەی ۆرویە ەۆرڕێتڵ روە تتە رستیر سەتاتە ۆروەي ۆر‬
‫نریوەتتج هرەر‪ ،‬چتتىنیر ۆروم ەێ ت خىێتتتدو وەیناۆیەێ ت ۆرۆرێ‬
‫‪.‬روە تتدا‪. ،‬ركر واتتتا خرىتتك ۆر وەتتالەرتر ەر ەتىوە تتان ‪.‬ركەەیتتا‬
‫ترتتتتتۆ هرتتتتتىون تىانتتتتا و كریجتتتت پریوەی ەەر تتتت تتتتتاا هتتتتیێ‬
‫انیڵییاو نییر تثتر ختاوەن ەیاكرتڵیت پڵىەیت ‪ ،‬ۆر اتڵیتدا ۆر‬
‫نریوەج ترتۆ تىون هیێ تاواناكرەر یە‪ ،‬تتا ختاوەو ەیاكر‬
‫سەی رك تتە نیتتیر ر تاوانتتاكري نیتتیر! تتتەەر ۆرڕاس ت یدا تڵنتتىون‬
‫ەینر تە رسڵك ۆر نریوەج ر تاواناكري سانیەە نیتیر‪ ،‬سەی‬
‫نپك ەە تریاوی تر ‪.‬ركەەیا]‬

‫پا تتاو كرستترۆري خپكرت تتىسایە و چتتاو ێەە ترندیوس ت ی‬

‫هرەر ترۆىێەەي ڕاپەیتر ري ە ی س ‪ ،‬سیی رك "پڵتداو"‬
‫ترندیوستتتتتتتتتتتت ی ‪ ،‬ر ترنپەیرەتتتتتتتتتتتت ۆر سەیتري ‪.‬تتتتتتتتتتتتاتىویەیر‬
‫پڵشتتتیروتىوە اندا پیتتتا ە ە ەێتتت ‪ ،‬ۆر ەرو ڕەچرتري ەك انیتتتا‬
‫تتتیمري تتتاساڕ ‪.‬تتاسا ‪.‬ركەەیی ت ترترواو تتان و ستتىو كرند‬
‫نتتتتین تتتتتە ترندیوستتتت ی ‪ ،‬ترتتتتتاەثر ‪.‬رۆری ‪.‬ەتاكتتتتا رەە ەاستتتتا‬
‫پایێپۆتتتتایەیە و ۆر نرختتتتە و چتتتتاو ێەەیە ن ڕووۆرتا تتتتی )‬
‫نریاكە تت تیتتا ترىتت ر؟ تا تتر‪ ،‬رستتان ترتركرو ۆر ‪.‬ركەەیتتا‬
‫‪17‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬
‫ەتڵ ت تتاتڵی سەتتاتە چتتاوەڕواو تتتن تتتا تتەی پیتت ەڕ تیتتاو‬
‫تیتڵ ت ‪ ،‬تراۆ ‪.‬ركر تتتە سیی ت ركر ان پڵتتدان ڕاس ت روخە وانیتتیر‪،‬‬
‫ڕاپەیتر ري ە ی س وا ەىڵ‬

‫ر‬ ‫خش ري‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪18‬‬

 ‫ۆرڕاس ت یدا‪ ،‬سەیەتتتري "ترتركرن ەە تتاو" ‪.‬ركەەیتتا‪ ،‬چتتاو ێەە‬
‫پپەشتتیی وەی ەۆتتەو‪ ،‬تتتەەر ‪.‬رواو ۆرنتتاو چىایچڵتتىەي "پڵتتدەی‬
‫ڕاس روخە" ا نتین‪ ،‬اتڵتك پڵىەیت یاو تر تیتیتت پپەشتی پیت ەڕ‬
‫ەتڵ‬

‫هركتتىو سییت ركر ان چتتاو ێەە ترندیوست ی ە رونر ئێتتە‬

‫نشتتتایەوە چتتتىنیر خرىتتتك سەتتتاتە ەئەتتتن و نرخە تتتی سەاتەەتتتاو‬
‫ۆرئەتتتتان واتتتتتە ا ڕووترڕوو ەتڵتتتت روە و ‪.‬رواو ە رونر ئێتتتتە‬
‫نشتتتایەوە چتتتىنیر چتتتاو ێەە ترندیوستتت ی تریاوی تریۆەەتتت ‪،‬‬
‫تایتىوە ان سریكاەرۆىسایە و تاەت تاجر او‪ ،‬تر‪.‬رنتداسەەر‬
‫ۆىنجتتتاو اتتتتین نتتتا ەێن ‪.‬ركر ترستتتری سییتتت رك وەتتتالەرتر‬
‫ەر ەتىوە اندا پیا ە ەتڵ‬

‫‪.‬رۆری ‪.‬تتتتتتڵمر ستتتتتترەە تریاوی ستتتتتتریجرك تتتتتتایە ری‬

‫سیی ت ركر ان چتتاو ێەە ترندیوس ت ی تیرەتتن‪ ،‬نیشتتانر ان ‪.‬رۆ‬
‫سییتتتتتت ركر ۆر وەتتتتتتالەرتر ەر ەتىوە تتتتتتاو هریە خەاپ ەەتیتتتتتتانر‬
‫سییتتتت رك چتتتتاو ێەە ترندیوستتتت ی ‪.‬ركەەیتتتتا ەر تتتتڵیر ۆر رۆ‬
‫تتایاتەەن سییتت رۆ ۆر هركتتىو جیهانتتدا ‪.‬ركەەیتتا ‪00‬تتتركیت ‪91‬‬
‫وا تتتتىو ۆر ‪ 8102‬ا‪ ،‬ترۆتتتىێەەي ۆییتتت تلتتتىكثڵە ر هیتتتىا‬
‫ترئەتتتتتاو‪ ،‬اتیتیە نتتتتت ەیاكرتتتتتت چتتتتتاو ێەە ترندیوستتتتت ی و‬
‫اتیتیە ن ڕێژەەت ەیاكر وە پشتی تڵیتاا تریهركهڵتتان‬
‫نتتتتاوخەە ەایەتتتتدە ا ستتتتىەد "سەسیاۆییتتتت " هر تتتت رۆ و‬
‫نریوەج "سەسیاۆیی " ەانپەهركن‬

‫‪19‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

‫هیتتتتتىا ترئەتتتتتاو ەر تتتتتڵیر ۆر ڕێ ا تتتتتان پڵتتتتتىانر ە ن ‪.‬روەي‬
‫ۆرستتتتتریوو هركتتتتتىوەروە سییتتتتت رك ترندیوستتتتت ی واتڵتتتتتك‬
‫چەننتتتتەن ای ە تتتتا ‪ ،‬ر ‪.‬ركر ترۆ هتتتتەەروە ۆر ۆییتتتت ر ري‬
‫تلىكثڵەۆتتتداەر ۆر وەتتتالەرتر ەر ەتىوە تتتان ‪.‬ركەەیتتتا‪ ،‬تڵنتتتىونر‬
‫كاكتاوەنتتتدەیر ان ترندیوستتت ی تتتتە هری رستتتڵك ‪ 2‬ە یە تتتتە‬
‫هری رستتتتڵك‪ ،‬ەتتتتاو ‪ %02 0‬ڕێتتتتژەي تڵیتتتتاا تریهركهڵتتتتتان‬
‫نتتاوخەە و هریوەهتتا هیتتىا تر ئەتتاو ترنهتتا ‪ 22 2‬ستتاىی تركرو‬
‫تتتتىو ىتتتتا و ەكتتتای چیتتتك – ر هیتتتىا ترئەتتتاو نپەی تتتەەتر ۆر‬
‫‪.‬ركەەیتتتتا ۆرنڵتتتتىاو ‪ 22 0‬و ‪ 22 0‬ستتتتاىیدا – ڕێتتتتژەي رك تتتتە‬
‫چتتتاو ێەە ترندیوستتت ییاو تریختتتانیە ووە ‪ $202‬و ‪$0 022‬‬
‫ەیاكرتتتتتت ۆىنجتتتتتاو سىەیتتتتتەا و نریوەتتتتتج‪ ،‬ترنهتتتتتا واتانڵتتتتتك‬
‫تر اتیتیە نت ڕێژەەر ت تریس ەیاكر تریاوی تر ‪.‬ركەەیتتا –‬
‫‪ $27920‬و ‪ - $27988‬هیتتتتتتتتىا تر ئەتتتتتتتتاو ۆرو واتتتتتتتتتانر ا سەی‬
‫تریستتتەە‪ ،‬ڕێتتژەي كاكتاوەنتتدە تتتەە ییر ۆر ‪ 28 0‬ستتاىی تتتەچ ؟‬
‫چىنیر‪ ،‬سیی رك ‪.‬ركەەیتا " حرس سەاتە ۆر اتر تثىوو‪ ،‬رك تە‬
‫ڕێی یتت ن و هركتتاهرن ی هرەر و ڕێی یتت ن و هركتتاهرن ی ]‬
‫ترجەیێتتتتك ەتڵتتتت ر هتتتتەي نا تتتتایاكرە " و پتتتتاوێ ۆیتپتتتتتىی ‪،‬‬
‫پەەنییتتتتەی سانیتتتتە اۆیسەینیتتتتا تا تتتتىوی و ترڕێتتتتىەتری‬
‫ستتترن ری سیاستتترت ترندیوستتت ی ۆر پرەمان تتتا تەو یت تتتپ‬
‫وا ت ەو وا ۆى‬

‫تەەر تڵنىون ەینرتر او تە رسڵی كاكتاوەند ‪.‬ركەەییت‬

‫نییرۆ تە خپكرت ىسایەیر تتنیترە و‬ ‫سەی تریستە ەی ە روێ‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪21‬‬

 ‫ۆش ییر ان وە ترندیوس ی و پریوەی ە‪ ،‬ۆر اتڵیدا تە واتان‬
‫"سەسیاۆیی ی " تا ىوی ‪.‬رویوپا سەی نپك ەە‬

‫خش ري حرو‬

‫‪21‬‬ ‫سۆسیالیزم و كۆشكی سپی‬

 ‫سریچاوە‬

‫وێثالۆ تاەثرت كیشاەل ڕەتریتپ‬

‫‪/https://thenextrecession.wordpress.com‬‬

‫میشایل ڕۆبەرتز‬ ‫‪22‬‬