SİYASİ TARİH 1.

VİZE NOTLARI
1919-1933 ARASI SİYASİ OLAYLAR

1919-1933 yılları kendi içerisinde de 3 farklı döneme ayrılır:

1919-1923 dönemi: Anlaşmalardan sonra kriz dönemi
1923-1929 dönemi: Uzlaşma ve barış dönemi
1929-1933 dönemi: Ekonomik kriz ve ilişkilerin bozulması
1919-1923 SİYASİ OLAYLARI

 1917’ de başlayan Rusya İç Savaşı 1920’ de son buldu. Savaşın sonunda 10-20 milyon arası
insan ölmüştü.
 Washington’ da 1921-1922 yılları arasında bir konferans düzenlendi. Konferansın amacı
Pasifik üzerinde ABD-Japonya mücadelesine bir son vermekti. Anlaşmaya göre Japonya
donanması ABD ve İngiltere donanmasının ancak 3/5 i büyüklüğüne ulaşabilirdi. Japonya Çin’
de işgal ettiği bazı bölgelerden çekilecek, büyük güçlerin birbirlerinin menfaatlerine saygı
çerçevesinde Batılı devletlerde Japonya’ya yakın yerlerde üs kurmayacaktı.
 1922 yılında İngiltere Başbakanı Lloyd George’un fikir babalığını yaptığı Cenova Konferansı
toplandı. Konferansın amacı Almanya ve Fransa arasındaki borç sorununu çözmek ve
Sovyetler ile diplomatik ilişkiler kurmaktı. Ancak Sovyetler ve Almanya bu konferansı terk
ettiler.
 Konferansı terk eden bu ikili birbirleri arasında Rapallo Anlaşması’nı imzaladılar. Böylece iki
devlet arasındaki tam diplomatik ilişkiler bu yılda başlamış oluyordu. Anlaşmaya göre
Sovyetler Almanlara kendi toprakları üzerinde fabrika kurma izni veriyordu. Alman askerleri
Rusya’da eğitilebilecekti ve Sovyetler de Almanlara tahıl ürünleri verecekti. Batıya karşı eli
kolu Versaille ile bağlanmış olan Almanya böylelikle doğuda kendisine bir müttefik
bulmuştu.
 Bu dönemde dünya savaşında kazanan tarafta olmasına rağmen güç kaybetmiş olan
İngiltere’nin Avrupa’daki istikrarsızlığa çözüm bulma gayretinde olduğunu görmekteyiz.

1923-1929 SİYASİ OLAYLARI

 Sevr Anlaşması’ nın imzalanmaması ve uygulanmaması üzerine yeni kurulmuş olacak olan
Türkiye Cumhuriyeti ile 24 Temmuz 1923 yılında Lozan Anlaşması imzalandı.
 Versaille Anlaşması’ nın 231. maddesine göre Almanya savaşın yegâne sorumlusuydu ve 6
milyar 600 milyon pound savaş tazminatı ödemeye mahkûm bırakılmıştı. Almanya’nın
ekonomik gücünün olmaması Fransa’nın tazminat talebini geri aldıramadı. Fransa tazminat
iletilmeyince 1923 yılında Ruhr bölgesini işgal etti.(Zengin kömür yataklarına sahip bir
bölge) Olaya karşı bölge halkı pasif direniş gösterdi.
 “AZ PARAYA KANMAYAN ÇOK PARAYA KANAR.” 1924 yılında Londra’ da düzenlenen
konferansta ABD temsilcisi Dawes ilerleyen yıllarda Dawes Planı olarak tarihe geçen bir planı
önermişti. Öneriye göre Almanya’ nın yıllık 800 milyon mark ödemesi karşısında Fransa Ruhr
bölgesindeki işgali sonlandıracaktı. İlk taksiti ABD bizzat kendisi ödeyecekti.(Fransa’ya ABD
parayı ödedi ama Fransa’nın zaten dünya savaşından kalma ABD’ye borcu vardı. Fransa aldığı
paranın bir kısmını ABD’ye geri ödemek durumunda kaldı.)
  “LOKARNO HONEYMOON” 1925 yılında imzalanan Lokarno Anlaşması ile Almanya,
Belçika ile Fransa arasındaki sınırları kabul ettiğini bildirdi. Fakat Polonya ve Çekoslovakya
arasındaki sınırlar için bir garanti vermedi. Yine de bu anlaşma ile nihayet barışın yakalandığı
düşünüldü ve Lokarno Honeymoon olarak anıldı. Bu dönemde Fransa ve Almanya arasındaki
diplomatik ilişkileri Almanya tarafından Stresemann, Fransa tarafından ise Briand
yürütüyordu. AB’ nin ilk fikir tohumu olarak bu ikilinin Almanya ve Fransa arasında bir
ekonomik kurma isteğinin olduğu belirtilir.
 1928 yılında Fransız ve Amerikan temsilcileri arasında savaşı reddeden bir pakt imzalanıyor
ve bu pakta 65 devlet imza atıyor. Briand-Kellogg Paktı olarak bilinen bu pakta Türkiye de
1929 yılında Sovyetler Birliği ile dâhil oluyor.
1929-1933 SİYASİ OLAYLARI

 1929 yılında Amerikan diplomat Owen Young’ un planı, bu plan da tarihe Young Planı olarak
geçer, teklif ediliyor. Bu plana göre Almanya 59 yıl boyunca borç ödeyecekti.
 Stresemann 1929 yılında ölüyor.
 Yine 1929 yılı içerisinde Amerikan borsası çöküyor. 4 yıl boyunca bütün dünyayı kasıp
kavuran bu kriz karşısında Almanya da derin bir krize giriyor, 6 milyon insan işsiz kalıyor.
 1932 yılında Almanya’nın borçlarının bir kısmı siliniyor.
 Yine 1932 yılında Cenova’da Milletler Cemiyeti’nin ana programlarından birisi olan
silahsızlanmayı konuşmak üzere bir konferans toplanıyor.
 Konferans esnasında 1933 Ocak ayında Almanya’da Hitler iktidara geliyor((Versaille ’nin ağır
hükümleri ve ABD borsasının çökmesi sonucu oluşan kriz ortamında aşırı fikirler yükseliyor.
Hitler’ in iktidara gelişinde bu ortamın çok büyük etkisi vardır). İngiltere ve Fransa’nın
silahsızlanmayı reddetmesi üzerine Almanya konferansı Ekim 1933’te terk ediyor.