You are on page 1of 28
no gy Ys 8 LOS PRINCIPIOS DEL DERECHO LABORAL EN LA NUEVA CONSTITUCION NACIONAL La Constiraci6n recién derogads ao se caracceriz6 pre- cisamente por la proliferaci6n de normas laborales o de principios sobre trabajo, salvo lo previsto por el articulo 17 que consageaba Ia proceccién del crabaja y su caricrer de obligacién social, La conscitucién tcemplazada se dis- singuié més bien, por su pacquedad en materia labora), pese 3 fo cual se coatemplaron en ella garancias tales co mo la prohibicién de Iz esclavicud (art. 22), el derecho dz huclgs (arc, 18) y el derecho de cactera para los servi detes pitblicos (art, 62). Figuraban cambién textos gene- Gales que'de ua modo u otro embarcabaa lo laboral; desde este Angulo pueden mencionasse verbigracia los arrfcu- los 30, 32, 39 y 44, atinences a la propiedad privada y su fanciéa social, slos derechos adquifides, ala libercad de empresa dentto de un esquema de incervencionismo estaral tendieate a peoceger las clases orolecasias, a Ia li beread de ejercer profesién y oficio y ala liberad de aso- cizcion, ¥ ao puede dejat de mencionarse cambiéo a guzadia que se dabs alos erabajadores en el sentido de que durance el estado de emergencia econéeaica y social el gobierno ao podia desmejoras lot derechos sociales con sagrados ea leyes anceciores. En la nueva constituciéa se pereibe, ya desde el pri met aniculo, una aueva acticad frente al trabajo, pucs de encrada éste quedé inscituido como uno de los pilares del estado social colembiano. El quevo texto fundamen. tal confirma y cefuerzs las antiguos ¢ indispensables pos. culades cefecentes a la proseripciga de la esclavicud y la secvidumbce (ax. 17), la obligacotiedad y proceccién al tezbajo con el agregado de que éite «3 un derecho (ar. 25), Is libercad de escoger profesiéa w oficio (art. 26), el dezecho de huelga (art. 56) y el derecho 2 Ia carrera en beneficio de los teevidoces peblicos (x86. 125). Se con~ ser¥6 desde luego, ls garaacia a la propiedad privada que sigue ceniendo uns Funcién social y 2 los dezechos ad~ Guisidos con arreglo ala Jey (ar. 58), ssi como también r 2 ACTUALDAD LAEORAL FRANCISCO ESCOBAR HENRIQUEZ inal Superior de Cundinamazca, Magistrado eet quedé ratifieada la libertad de emptes2, ahor2 como fun- cién social que implica obligaciones, dencra de un mas- co de intervenci6a estaral tendiente 2 asegurar que todas las personas y en particular las de meaoces ingresos, ceo: gan acceso efectivo a los bienss y servicios bsicos (ars 333 y 334). Pero ademis de lo anterior, en la nuéva Cana que daron consagrados especificamente, el derecho de sindi- talizacién de uabajadoces y empleadoces (at. 39), ¢l dececho a l2 seguridad social (art. 48), el derecho a la ne sgociacién colectiva (art. 35) y un elenco de principios imos que el Congreso deberd tener ea cuenta a fa hore de elabocar el nuevo estacuco del trabajo que dicha cor poracién impecacivamente habé de expedir (act, 95). Er incuestionable la erascendencia del hecho de que por ptimera vet se hayan incorporido ex la Consticucioa Nacional un conjunto de principios propios del derecho del trabajo, lo cual confiere un especial éeaice a este ceria y cefleja [2 gran imporcancia que ¢! nuevo estado social ocorga al asunco laboral, Y ante esta aacienite tea lidad inscicucional, es aporwuno que en universidades y foros de expertos se procure dilucidar e! cancenido de los principios, su verdadero alcance ¢ incidencias, pues no Cabe duda que de las discusiones y debates que s¢ susci- ‘arin al cespeeto bien pueden extracise conclusiones que sievan de pauca a lat decerminaciones que habré de co- mar el Congreso. En este orden'de ideas, crararemos de aproximarnes al studio de algunos de los principios coasageados ea la norma fundamental, parcicularmente de aquellos que. desde hace algiin dempo, hemos venido difundiende en la citedra universicaria, con base en lo que han excrito destacados doctrinances del derecho laboral como Amé- rico Pla Rodefgnez (1), Manuel Aloaso Gascla (2) . Af conio Vasquez Vialard (3), . En realidad, mal puede afiemarse que estos auroces w owes mis ¢ menos aocables, hayza coacordado ea 1 NoviemereiDiciemare de 1994 foumulacién de unos principias definides ¢ idénticos, pero como hipécesis de abajo y para efectos didaccicos, he mos venido enuaciando les siguientes ptincipios del de. techo del abajo, los cuales fueron acogidos todos en fa Corstieucién: 2) De protecciéa al erabajador b) Io dubio pro operario; €) De la noma mis favorable; 2) Dé.la condiciéa mas beneficiosa 2) De la’ irteaunciabilidad de derechos; 8) De la continuidad de fa telaciéa, j 8) De ta peimacia de la realidad Antes de aftontat el anilisis individual de estos prin. cipios, imporra advertir que no sole ellos fueron los enun, ciados como tales .por el citado asticulo 53 de la Constivuclén Nacional, ya que este texto comprendié oxos a saber: igualdad de oportunidad para los crabajadores: remunezatiéa minima vieal y mévi, proporcional a la can: tidad y calidad de trabajo; garanca a la seguridad social, {2 eapacicaciéa, el adiescramiento y el descanso’ necesa ‘io; proceccién especial a la mujer, a la maternidad y 2l dot menor de edad. abscadremos de comentar estos Gltimos postu- Idos dado que se salen del esquema que hemos elzbo- ada sobre fos principios y, de ota p ctitetia, ances que principios, cienen ua sentido mis con. arancias leborales Friacipio de procecciéa al erabsjador Si, como to define el diccionatio ea la acepci6n ade- cuads sl rato, principio es "...base, fundamento, origen, én fundamental sobre la cual se procede disewericrido en cualouier materia..."” (4), estimamos que a pro! clén al eeabejador es cl principio por antonomasia del de- echo del wabajo dado que es lk fuecte de todos los dermis, En efecto, esta disciplina juridica se justifica co- feo cal en el reconccimienta de a inferiocidad acgocial los que obtienen su sustenco y frecuencemente el de su familia, de la prestacia de su Fuerza de erabsjo, esto ¢5, los wabajadores. No es dificil com- render que la presi6n de un estado de accesidad, bien puede constreair a éstol 2 consentir condiciones de cra- bajo incluso inferioces 2 lo minima que corespande a la dignidad del ser humane. Y* eal situacién se pone mu (PEN TODRIGUEE amet! Tas fini del Dec de Tesi. cho mis de manifiesto en sociedades subdesasralladae co- mo la colombiaaa, cn Iss cusles siempre es bassance superiot [a ofecca de trabajo que la de empleo, Enton- ces, segtin lo advierten infinidad de aucores, el derecho del wabajo se presenca como ues herramicata del estada que procura compensat la desigualdad econémica de los, empleados c:eando desigualdades juridicas a favor de és 0s, a fin de apcoximarse al jdeal de jusccia social eu os De stra pa: recho del trabajo, fuera de ser un ordensmienco protec. or de los wrabsjadores, se consticuye en el garante de Ia aucoproceccién de ésos, que emaa2 de su nacural posi bilidad de asociacin para hacerse mas fuerces 2 la hora de negociar las condiciones laborales, Ea efecro, mediante el derecho colestive dei tabaje, se cegulan los temas de la sindlealizzcign, Is aegociacién colectiva y el conflicto civ Desde un ent ce que ¢! prin cipio de prorecciée a9 bs side focmulado con la ciaidad debida, aunque es innegable que informa nuestro dete cho laboral. La queva consticucién en sw-articulo 25 dis. poe que '...el sezbajo es ur derecho y ana obligaciéa Social y goza, en todas [zs modalidades de Ia especial pro el arciculo 1® del Cédigo Ses ilided primordial del n las relaciones que surgen ensce patranos y tadsjadores, dentco de un esp fica de coordineciéa econémita y equilib social Ninguna de escas novmas habl: directamente de un es- tado proteccionista del t:abajador, sin embargo, 2 aues- «10 juicio, ello se desprende de su contexto. Asi, parece set indubicable que fa procecsién 2! abajo implies ac- cesariamence la peoceccién al tiabajador y la juscicia en Jas relaciones entre patzonos y wabajaderes supone la pro- tecciOn de éste, y2 que lo contratio podifa eraer como con: secuencia ia injusticia, ute norsnstive 2 idkione: Orpalms Buent Ai. 1978 (8) ALONSO GAtcta Manuel, Cuno de Dente del Taina, EGhers) Ariel Scion Cancacke, 198 9) VASQUEZ VIALARD Antonio, Gecko del Tibi de lt Septidd Soi Eaomal Ase. Bucs Aire. 9 NeviembieDiciembie ae 1961 .* he ‘eal Academia Eiputle. Dionne dee Lingus Epa, Edo Etpse-Calpe $4. Medi 144, ACTUAUOAD LABORA: 2 Si se esrudia la legislaciéa laboral ed si conjunto, no ¢s dificil balla vaciadasinsticuciones de desequilibsio ju- fidica ea Favor del trabajador. En el régimea del C. 5. T., por sjemplo, el ompimicato unilateral del conteato de trabajo casi siempre cesulea econémicemence mis gra voso pars el empleador (Deco.-2351-d-1965, a. 8°) ob. cael mismo régimen, verbigracia, aerapleador se le mira deauo de un enfoque de plena auconoitiia de tz volua: tad para comprometerse aun en su propio perjuicio, mien- teas que la voluncad del trabajador siempre tiene lz limicante del minimo de garantias a favor de és. Peso, a propésico de la realizaciéa del peincipio de proceccién, importa anata’ que ella depende, como es Obvio, ao solo de 1x mera consagraci6n institucional, + través de I formulacién'de principios o de la creacién de instrumentas juridicos, de desequilibrio ea favor de |a parce debil, sino de que el estado proves los medios ara garantizatla, Asi es coma podcfamos contar coa ua estupendo derecho laboral, digno de ser exhibido con or gullo éa codes ls congtesos 0 en la Conferencia Incerna- clonal del Trabajo, pero ello cesultaria inoficieso ¢ inocuo si las aurotidades administrativas y judiclales del crabs. jc, come viene ctlircndo,ca grin‘caitidad de casos"). debido'a un finnimero de faétbies,"a6 cumplen con la debide efiéacia sis fespeccivas Funtioaes tivelaresEV'ab: sucda y ete que los wabajadoses se'vela abocades pa radjicamente 4 reauaciar de hecho a sus presticioael o garzaciss laborales isrenusciables, debido a-la ineficacia dewuna justicia costosa yide, concers foimalists y Ieatay crigualmente e lamentable.el espetriculo que oftecea algunas empresa o empleadacesique cransgieden de modo sistemécico los derechos minimos o las.normas de seguri- dad induscridl, por falta de,educaci6at yi elvismo:de,lot empresariosyy por la zaseacia de un adecusdo cancel zd ministrative: Ouio importance punco relative, la-oF que yer con el érea procesal. Es indispensable que el le gislador no pierda, de viscs algo, muy ejidente jes que las desigualdades suscanciales que se.dan,¢f,[as,tclacio- nes de trabajo, se proyeccan tambiea al process, pues es catural que el empleador.cormalmiente esté mejor dots do y dispuesto para.¢l litigio que ¢l_crabajador, Ea:cfec. &, por decitle en breved cérmings, aquel dens, Bor lo comin, un mejor apoyo econémicg.y cuenta con todas 1a facilidades probacoras. Se cequiece, pues; que la ley ‘de procedimicnco laboral se eimence ea estas cealidades de ahi que en lo fundamental debia sez independieace del procedimien:o civil pues éxce Supone ua cielo de igualdad de les pares. oes gue ae 2 i. cf Fane (BF Genefoprn deus de ACTUAUAD LARORAL! a Paiacipio in dubio pro operado: Eee pridcipio se refiere a la sett que débe'deucni: yuien vaya 2 aplieae us precepto laboral. Alude gue hla bipbeis de que ls couse bor sda meee taciones diversas cespecto de las cuales el ineézprete ‘a0 pueda comar partido, éxte debe escoger 7 apticarsiem- pee aquélla que favorezea al crabajador. No se eraca, por supuesto, de que el juez u ocro exegeta tenga el impers tivo de ballar en todo tranct el sentido de los rexzos le« gales que favorezca al empleado, maxime ii se toma en consideraciéa que ét0s soa de por si cultivos, sino que supoge la presencia de una norma arpbigua para quien Is deba aplicar, exo ¢5, que le oftezea verdaderas moti vos, atin ao resueltes, de perplejidad sobce su real con- tenido y més de una soluciéa plausible a sia entender Avesce propésico convieie alivar quetampéte se'requicée que el respective enteadimiento del texto s¢2 diseucible 6-00, pues en tal evento el exegera puede estat convendi do de una de ls telis,y por ello no tener ainguna duida. ‘La Constinuci6a Nacional consagra expcesamenté, ¢s: ce principio entre los miaimos que cauncis pars Is ela boraciéa del estacuco del crabajo asf: "...sicuaeléa,mas favorable al uabajador ea caso de.duda ea la aplis’ « incéepeetacién de las fueates formiles del derecho..." el anicwlo is del C. S, del T, que dice: 1a'de Este tédigo debe comane en cucaté'su find: lidad, ‘expecsada eel arcicila 1%,,,"" ya qué este dleime canoa fo predica piopiamente como Eealigad dls ley laboral el favorecimiento 6 la protectiba 2 los teabdjado: res sino, que, como antes se comenté: lo. que, pregona es "ds jstield.ga las celationea que nirgen & 2 gs. trabsjadotes, ‘imams, sia embargo, que el cscoger ea caso de dada ua ezicerio heemenéutico de f2- voieeimieste af oBerats, mal puede significa? uaa con weadicei6a cod Ia juscicia sino, al conteario, une forma de realizadday oa 3 Timbiéa:es impos Penpasgne oo Boe be in : et te fetalcar, ea conno ‘al prindl io,""ia dubio pro aperario’", que. cal conio esté: conse: giado ca la Conscituciéa, sevefiere exclusivamente a la interpretaciéa cocmativa 7 no de los hechas que pueda sé materia de ta litgio, de forma que coatinda viendo vilide el andlisis que efectué la Corte cuando expuse qué el principio aludido, “...20 cene aplicacién.entie noso: teas en maceria probatocia, y ao debe ser usilizado por el fallador para suplir eadeaciosamente las emisiones y .deficicacias que puedan presentasse en el campo probs- toria,..'2(3), Resuls, eatoncgs,, que,en, los procescg 1a- igs Ge NoviemcreDiciambie da'ior! arretsr neeseraeiceentoitetien { } | i “ota fuente del deve 4 SEE NewemoreiDicienites ve 4994 borales sigue impersndo «! principio de lz carga de lx prucba (C de B.C. ars, 177) que es absolutamence im= patcial y ca casiones compors3 injusticias para el aba iador, dadz la sivaaci6n de inferioridad procesa! de éste por fo cual estimamos que sin eliminarlo del odo, con: vendsis que se evisaran algunas de sas implicacones para ineducitle el concepto ''pro operario", en cireunstar cias especiales bien defiaidat. Se reitera en, suma, que ca Colombia las dudas probacorias que se presenter ex los juicios del rabzjo, se siguen cesolviendo en coaurs de la parce que tiene el onus proband), llimese trabsjador © empleador Principio de la nocma més favorable Presupone la cocxistencia de normas laborales de dis! siato origen formal, reguladoras todas dg laf misma mia teciay, por cade, suscepeibles de ser aplicitas 2a solucién del mismo caso, Ocurte, entonces, un coafliete norma’ tivo que se cesudlve con el entendimienco de que se apli 2 el preczpco, que resulte mis favorable al tabajador.” Si oeurte por ejemple que la ley, la conveaciéa cole va, el ceglameaco de lz eenpresa, el conteate de crabajo yz coseumbre confierea el mismo derecho 3 los cabajz- dores, a la hota de reconocerlo concretameate debe to- én mis favorsble ce. sit «aso de duda ea k taciéa de las Sucates forrales del derecho 2 ‘puesto, estimamos que no hay lugar a tdafundis los dos. Ptincipios, dado que se cefiecen # situaciones diver: saber, el de la norma més favorable implica va peo m2 d2 aplicacign de Lizsciéa del principio no'es no¥éde- x3 frense-al ordecamience laboral, pues i hallabs yx eo semplede for ei articulo 21 del C:S.T. que dice #s..Ea luda sabre [a aplicacién de noxnas ajo prevaiece la més Favorable a) ecadaia Su efecividad, ademés, ie eacentra rodecdé das garkartas encre las que pueden mencionanie | del arciculo 13 del C.$.T., aclaratorio de que este ct- aruto coaticas slo un minimo de derechos y garantie: 2a favae de los cabsjadores, los cuales bien puedea ser tcemplazados por cxros mejeres, que surjua de c2al 10 laboral. Ep el raismo sen acriitiban Lss0RAL cresponde éitar los arcicalas 43 y 109 del Cédigo-que ba- cen ineficaces las oormus contraccuales 7 cegiamentatias que impliquen desmejor del erabsjador, freate = loves! tablecido por Ia restance preceptivs lzboral (ley. conven cién colectiva, pacto colectivo, lnudo: arbitral, ccc )-* 4 eae Por lo cadco, queda pateare que envel detecho colon biano déi trabajo, ahora cén apoyo constitucional se re- conace como base de jerarquia aormativa lx favorabilidad del uabajador, vale decir, que el peéeepeo beddiico pare éste se impone 2 cualquier oto que cegule el mismo ce ma, No obstante, es oporcuno advertz, que ét principio 19 es absolute pues implica que el mismo ordenamienco aultorice ocras fuences para cegir el cema’en cuesti6n, de suerte que su aplicaci6n no es posible en aquelles casos en que la Jey, pos cazones de orden’ pUblica, se reserva la cegulaciény corse aconcece, cor ejemplo, cow at tet. amino de la piciccincibo exiintiva; el cual no puede see objero de cegociacién anciclpads aunque ells favorea? que el mado de sez de Biesto ordeaamisaco jurdico, impide que aocmalmence hays lugar a aplicar el cccerio de fevorabilidad ea tra? “dadose de preceptos proveniences de igual flea cfecamente go podiia dase dos eipotciong v i idee al Gad que acoge sia de la inescind cl enjendimicaro-de que soihay lugar a excraer de.cadé noema lo avordble. pare, sino que se debe'dererminar ea favorabic, past aplicar- cada exso concreen cud! la co su integric: Elstinid de tw chndiciéd’ mits beadacides ee El inciso fina! del art. 53 de lz Consticuciéa Nacio! sal dispone: 7 2 ‘Teka ley, Jos contraios, os aeuerdos y convedios de sfabajo no pueden menescabar Ia liberad, la digaidad humana af los derechos de los tcabajadores.1.”" En nuestco sentir este texto que, aunque figuia en ei mismo anfeulo, aparece desligido de la inical enuia: chaciéa de prineipios, co jocida cegla de lecome ficiéa mas beacficiosa, Ella implica que. porlo comtia, las Fuentes de produccién aocmaciva laboral carecen de viteualidad para desmejorar la siewaciga jusidiea del era- bajador. Ea otros términos, las normas Iaborales auevas derogaa las precedentes siempre y cuando sigaifiquen un beneticio para el empleado al que,debaa aplicarse, con fespecra al tégimen que éste véaia tisfretando.”* Ese principio no contempla los problemas qie, nit: jan de i incerpretaciéa de cormas vigentes, a diferencia Gel in dubio pro operasio, ni rampoco alide a las cues slones a que de lugar la aplicaci6a de vacis cextos fabo- tales vigentes, de ahi que se distings del de lz corms mis favorable, La coadicién més beneficiosa supgae [a con froncacién del cégimen laboral que viene splicéndose 2 cierto trabajador coa el cégimen due pretende reempla- zarlo total 0 parcialmence, ya que &ste sélo puede cener eficacia jurfdia frente al mismo trabajadet én &38.de que resulte beneficiado, : ae La consagracién conscitucional del prine/pio implica una imporcance innovacin, cuyo real sleance deberé de- sencrafar la doccrina y Ia jucispiidencia, puet la Carta anccriat no lo contemnplabs © a1 menos n0 lo hacia ea forma ciplicita¢ indiscucible. A,esté peepésics impor fememorar el cicerio que seseuvo doctor Maaivel Gaon Cruz en salvamento,de voto,expueito ante Ix ientendla de Sala Plena de la Corre-Supeema, fechado:el'9.d¢ $e Gembte de 1982 ea lo.pemtinente el iluste exmagisers: do enue acs cosas, dijo: "Si constiucign jtieuye Ja especial proceccidd al eeabajo por parte del Estado (ar. 1), si consiges la incetvencibceseztal en el process. cco- némico para mejorar a los abajadares (ae 32) ex: Plesamenteeprohibe-Besmejorat-aus “derechoe scales feconocidos' en leyes ancerioves ada'en époci' de eres. gencis econdmica (att, 122), cesulerincuerionable que ‘cualquier acro:juridico, limeseley; decrec'reglamenca: Fo, 0 teglamenco interno o general de un exablecimieato piblico, que disminuya las condiciones globule de tipo Salarial, prestacional o sobre ciesgos, del eabziador, le galmence ceconceidas, o que autorice su desmejora, asf dichas condiciones.no se hubieren consolidado en-forma individual bajo la égida dé los derechos adqutidod, ci inconsijracional...'"(6). fw En lo que hace al Cédigo Sustancivo del Trabajo la condicién mig beneficiosa se encuentra guantizada, a ua vés del principio de la favorabilidad y se confunde con ate pero sélo en lo que respects al cambio de cégimen laboral que pueda sez provocade por preceptes.de-dis- vinea nanuraleaa. Ex.decir, si pot ejemplo, ua srabsjador “ome 0 8 13t pgs 9 6 ACTUALIDAD LARORAL de Ji Saas oe Vos Set Hata Ene Cav, ile hha sido contratado bajo-+! imperio de la ley que leone fiere detecminadas peestaciones y derechos cinimes. m1 situaciéa juridica sélo podri sez cambiada por coeven ciones, pictos, reglamentos o-contratos, si resulta beat ficiado, pues de,lo coocracio las notmas’ cesultatian inefieaces (C.S.T:, ans. 13,.16-2, 43 y 109), Sin embac- g0. ao escablecié el citado eseicuto labora) ningia me- canismo cendieate + proceger la siniaciéa def,trabajadoe ante los cambios de régimen provenientes de aormas de igual indole. Verbigracia, sila conveaciéa colectiva fija vua derecminado cégimen normative para el tcabajador dicho régimen no puede ser desmejorado por la ley, el contrato o el reglamente, pero si por la risma'coaven ciéa colectiva, El legislador, por ef conteazio, dispuso ea el artcule 16 del C.5.T. que las norms sobre uabajo pro ducen efecto general inmediaco, por [6 cual se aplican 4 los contracos que estén Vigéatéso'en curso, sin impor. ‘ar si para el eabajador son mejores 0 peores que laede. ogadas. Asi mismo, en'macetla de coaveniosy cancratos, ¢s conocido el criterio jurispnidencial en el éentido de que las pares que los celebraron se hallan faeultados pasa ve iar en cualquier sentido los derechos y garantfas recon. cidos 2 los trabajadores. aitiguld $3 inciso findl'de J2°Ce Sil do Bermice dubicaciones ea alsstip sete, cia a que lacondicida mis beneficiosa debe enceniderse extendida incluso a los cambios'de régitien produdidos por.normas, de igual aaquraleza, es:decir que dicho,sexto comporta que ca ley laboral,:per peinelpio,.qo puede set derogada con tefereacia alos wibajadores que seen conéraren sujetos a su réginien, sino en el eveatarde'que la. queva'ley results ser favorable 2 érzos igual-cosa coq responds predicar frente xa convencién célectiva alta tuato de wabajo 0 cuilquier xa Fucace de dexetho. que escenda cemplana It ancerior de 5) misma epee @ En efecto, a ao«ma consticucional exeminada precep- ia que lesley, logcontratos, los acuecds y convents no pucden atenoscabac los derechos de los trabajadoresrsin efectuas exclusionss eniaz6n de la indole de la precept va que lor coatemple; Ademés, es pertinencé advertir que en Jo.que toca als expresi6n-’derechosti.que ro puedea sufrir meaoseabo, cal puede entendéde eizcanscrita 2 los derechos adquicidos: pues:perderia-tado scatido la dis posiciéa.cn cuanto no serfa mis que-una inoecesara te peticign del ariculo 58, Se estima, enconces, que el consticuyeace se cefirié a ta sicuacién jucdica ea que se hrallen los trabsjadores, 2a decetminado momento. |» i Hen de cpcribe dei An Jasprcanch > Noviempre/Diclembre 08 95! vat met tetacatsinine te rire feet ae | inci final del aricalo 53 prodyjo entonces vasios cfec:os inmediatos cacre los cuales pueden meacionacse fos siguieaces, que son wascendentales: 2) Refocmé el arvfeulo 16 de! Cédigo Sustantivo del Trabajo en el sentido de que tas nommas 1o0¢e ecabajo pro: ucen efecto general inmedisto siempre y cuandd ac con- duzcan 2 menoscabar la siovaci6a juridies deb rabajador, pees de lo contracio seguirin vigentes las leyes anterio. b) _Aclasé que los derechos consagtados en tonvesi= iso, pacto 9 contrato, no pueden ier disminuides 0 aboli- dos por igual mecanismo aunque implique el conseati- miento de las partes. No obstante, estimamos que, a.todo nivel cocmat! vo, ln cegla de la condici6n eis beneficiors, mal puede! GZ incerpretarse como un principio inflexible, meciaice ¥ anguilosance; ajeno a la propia naruraleza vital'y auda- ble de las relaciones laborales. Y es que éxtas, por sez de cracto sucesivo comporcan a lo menos al principio " bus sic stancibus"", vale decie, que en determiaadas cir- cunstancias se impone la cevisi6a ea cualquier sectido de las sicsaciones juridicas peeexiscences Principio de irceaunciabilidad de a Las gacasiias concedidas por citz ley a léz enipleadss no pedsin Feshine*iise en bifiguad feema.,." ol Cédigo Suscancivo del Teabaju,¢a sy anfculs cablece qué." Las disposiciones legales que s¢gtlaa eP abajo humang son de-seden pablico y, Bor ceaiguies te, londesschos y preciogacivas que ellis concede inccrunctables, salvo los casos exptesameate exeeprasded ilided tieaé un desacfollo legal Yaficienté: Coir fu demento ca el carkccer de ardeiepOblice que ie et las normas sobre abajo, vale decir, que el co de ellas'es estimado ‘comio esencial p 1 dsl orden torial de forma que;'en ptiatipi ae sea susceptibles de see derogadas por los pariculares, toa forme lo excacuye cl artieulo 16 del Cédigo Cini. Si acon tece de hecho que los coneeacantes efeccian la derogacoria sns ap seu yuoo onpranud p avenueul as anb vA “epuase ns 59 OL ys USDRKON opened aware pexoqer oveNUO Bp ennelgo 0 sep wun uadnypsUo souO EMIS SE] ie SqeMEES soquaUs2I3u1 ‘Soauanse Ua Uaonpen as anb ‘oaydwa ja wa zopeleqen wp pepans gue b] 4 odusog pp eauexe anb eprpaur 8 sepeized souommpuo> se wa so\qureD ‘uodns ank of ‘owsrareurp ns ap | $9 oyeNOD jap seORSAIDETED Se IP BUN] NO}DYAMOISNVEL 3a NOISTINEY “9 ‘omyay fp ua prepacoud as anb roqes ap was "Ss ap umd [a apsep sepeptmdas 81030 a] 1 380 opnaepur oduran tod ove}U09 TH supse sod ayuouresodxa zeped agap as anb 222Iq9 anb onnuguosa & oos8oK ‘ouueno we “opeleqen (2 voreysBay 2 anb ‘onmd ey e ‘opeunuzaiap oduran sod ojequo fp TeuoPdao x9 B12pISu0) ag “opnayapur oduray xod ejped as oyenUOD a aRTaUNTEULION, ‘OINLEZAN NOIDVHNG 40 SOLYSINOD SOT HOU SVEN ‘yeuo> Jap o4sa1 [a Baye Ou EMsNgPP eun ap PEpIML ap sOseD $0] Uy sopeleqen [ap ajzed sod epunuas vj aumnsead as oN “ex0qeT UD -2ya1 2] ap uppume 2] uaonposd ‘aquauTesoambarr uansenuTap anb S0y>94 ° SOFIE BUM O[9S eURISTSGNS Wap ONE} a a8r94]0591 9497 (0 “OyENUOD ap OU O eDUA}STSARS Bap EPH ap OSeD UI (OTIaW? 120 NODANLINOD V1 30 YONG 24 OS¥9 NE NODNASRE"Y soquamnis se] uos GAWIVIA ZANOSY A ered “sed epeo ap upPeysiBa| wap uapuadap anb sedan ap aus eum ap orpaut zod wsaudxa as oxcpund ais ‘epta 10d ap ofeq en ap oyenuoa [2 eULiO} eso wa wha 3G sIquMpLAIDS ap PULIO} Baan BUN E ‘aquareamba zopeleqen [p ered uorseSiygo etm exeanduay anbrod ‘pepmumuos ‘wasngoaneva ANoDINOMNT 21 oaLap jap peprTgeDuart ap UorDrPUOD eI BUASaId 2s ON, “OU 0 OLED -oaur apand amb “zopelegen [ap 1048] we oppaigeisa mse oxdiound ays _ abajgeyse arias owsnu fa anb seresaoord sepaitie> $e] uo> A oseo re uppeonde ap Te89j uaunfps a 10d seisiaaud se; ueas ou ab sesme> seno 20d ojenuo ja Ipusar ap worpymn{ peprigwsodun | 1opeajdura ya ered ‘auodns, NOZNOW TEINVG OWKYW eed “,opIdsap ns anbynsn! anb anrey ‘roduur ’sneo wisn ou senuanus‘oxesasduud fap pequnfon vj e3U09 une ‘oajd wa [a uo sasauewuzad e ropeleqen jap o¥DsiaP je 6, ‘ONVHIOSSIY UmBag zimjosge pepmgess ej enurpe 2s anb wo soseo so wo ons ‘sopeaydura yap esaxdxa peunjon e,eaUCD oad [pv2 zeoszeurrad v oxpaxop soa, apand sopelegen je coodure] uopeznmutoput tum ap updanzad e uo> assim xparap ase apand mmwoD tatg jap BEND @ ‘anb wa souopenas asrep uopand ‘owe o| fog Teqoy8 pepnRUIOD e] 3p JOE] ua sopra { souaig ap exornpoad pepnmuutoo gun ap oxquzanu ood afdumna 0p -efeqen [p anb JeDos uorumy ze asreupadns aqep upiqurey oxed‘sopeleqen jap auned sod pepumes ap pepisaseu by oesnes ontalgo ou aueR pepmumLuOD LP OLpalsp |p GUY IVIA ZaNOsy A unBag sopeleqen Jap ayred sod sopenjrenu0D souoceBngo ser uojdun as anb va eprpaur e] va ‘odiwan Jap osmeosuen jo ¥B -uodurr amb soyeuox souopeaytpous Se uo> ‘oearasuon e eanepada wun J0p -efeqen e wBioi0 ‘onrpeta sappre9 un azaquo> aj 1 ‘oapduza ns ap pepardoud ap ‘um wa zopefegen [ap oiparap je ayeta as ou oxdcad ays ap pratia wy “opepumur ordramd fa uoo reooxa axa as ab en, zo eopt ese was “enUr OD amb oT ‘oduaan [p Wo aque as anb of & 80] -oxd as anb oj & emp anb oj apne opardoude auaureums opeogrusis un 2425 -pepmunuod, ‘igure wg ‘ordioad p earn anb ugpou vl» ayvayeambs sas {bared ou anf pepansred ap vapr wun ep eovaren ‘oidouud jap sopadse 0] 2p oun o> wpeyor avay anb ojazue> oymsuT un eUBisep PERIqRISZAD -RRO0Y Vig Un2g ",uoDerat ef ap upDearasUOD, ‘,pepITgEe, ' eDuoUEUUd, /_pepmuBun, ap Seuowercee se, uoD opueury, ausia as ordouud asq : ‘oduran fap oe] 0} ejnzala as anb ours ‘cize olzap ap eauuesur upDeteat e] aurrpaus eeSe 98 ou exoqe] UE ef ¥ OjeMD uo oxyseoNs eR ap oyERUDD uM s@ anb 4 “odwan ja ua euaueuad ap upper0a saat 2od “ofegen ap o¥esIN0> [op uopearasuoa ¥| A eras ef ® azeyar as "pepmunuos ap ordiund (q ‘owonumpuat fp rewwaumne e adnqunes anb 2 *pepapos e| ered X oleqen ap ojenu09 jap sayed se] axed opyauag im af -nysuoo olegen ep auuany ¥] ap uoipearasu0> w| eppey aumureau 9s anb of op 0], measod fp ua owoo aquasaad ya ua onze ‘sopefeqen op PePmges e| ex -nooud ofegen fap oyparap 1g zopeiegea jap pepmnqasse e] va epeseg euEwy ‘ypuaazato> ap vino} Baan un seaBD ap UODUDyL | e apuodsas X "esd | ered euouose pepunfas op eprpaur eun afmpsuo> ovdpuud aysy (309 "s ospur-eg oman) vartavisd 0 GVCINNLNOD VIG OlIONR ‘I ofvevar tea orDama 30 TWONHt sz MANUAL DEDERECHO DEL TRARAIO Do Maw :NTO DEL CONTRATO ‘ wenidas, pero que estén afectadas de mulidad, quedan as que han sido violadas y que constituyen el orden pablica laboral. En esta forma se garantiza el principio de la continuidad. , si el nuevo contato fuera una maniobra de carécter fraudulento :nque fuera admitida por el propio trabejador) resultara aquélla mula y por lo mismo de ningiin valor para modificar la realidad del contrato labora. ION DE LA RESOLUCION INCAUSADA DEL CONTRATO POR PARTE DEL EMPLEADOR doctrina y algunas legislaciones destacan una cierta resis- tir la extincién del contrato por la sola voluntad del empleador, pido directo, pronunciado en estas circunstancias se concep. fera anomaliajurdica”. de asegurar a permanencia de la relacién contractual, ciertos adoptan el insituto de Ia estabilidad absoluta o zelativa pro- onda a una disposicién de la ley, del Convenio colectivo de traba- jo.0. un acuerdo privado, por el cual no se reconoce eficaca a la denuncia empleador cuando ella no se funda en una causa de le al empleado”. iden por la establidad impropia, segtn la cual el la terminacién del contrato aunque no exista cat © es eficaz, si bien obliga al empleador al pago de las as por la ley. En esta forma la ley “pena itrario por considerar que caus6 un dafo al trabajador. AS INTERRUPCIONES COMO SIMPLES SUSPENSIONES DE TRATO uusas que imposibilitan la prestacin del servicio y que 0 como cesacidn de la relacién contractual, sino como sime ;pensiones que Se expresan 2 favor dela continuidad de la misma. \IENTO DEL CONTRATO DE TRABAJO EN CASO DE CAMBIO DE DEL EMPLEADOR ontinuacion del contrato no obstante el cambio de la persona n subjetiva), como sucede en a sustitucion patron. DSTRODUCCION ¥ PARTE GENERAL zs La sustitucién presenta “una excepeion en aquellos casos en que la per- sona del empleador es fundamental en la relacion, como ocurre en la que se da entre el empleador etario particular, su dama de compafia, IV. CLASES DE ESTABILIDAD ‘Tradicionalmente se viene clasificando la estabilidad en propia e impro- pia, DELA PUENTE, PLA RODRIGUEZ y OSCAR ERMIDA URIARTE proponen tuna clasificacién més completa, que comienza por distinguir la estabilidad abso- lta de la relativa, La primera se configura cuando la violacién patronal del derecho dei trabsjador a conservar el empleo ocasiona la nulidad del despido y, en consecuencia, la reincorporacién del trabajador con el pago de los sala- ros dejados de percibir desde el despido nulo hasta cuando se realice la rein- corporacion, La segunda cuando la impone al empleador una serie de limitaciones para despedir, pero sin legar a la reinstalacién de hecho. Se distinguen dentro de la estabilidad relativa dos subtipos diferentes: la estabilidad relativa propia y I estabilidad relativa impropia. En la estabilidad relativa. propia el despido es nulo, sin seincorporacién real, cobro de salarios y demas créditos laborales. En la establidad relativa impropia el despido es eficaz pero con una sancién pecuniaria a favor del ‘rabgjador. La anterior clasificacion es itil y clara y permite establecer las diversas formas de limitacin del despido; pero a pesar de denominar “estabilidad” 2 todas sus variedades, en verdad algunas de ellas no lo son, Muchos auto- res comsideran que s6lo mezecen el calificativo de tal aquellos procedimien- tos que declaran la nulidad del despido injustficado, determinando el rein- tegro real y efectivo del trabajador 0 el cobro de los salarios dejados de percbir, entre el momento del despido nulo y el de la reinstalacién real RUSSOMANO dice que la estabilidad “no posee grados”; BARBAGELATA afir- ‘ma que la estabilidad es absoluta 0 no es estabilidad: RUPRECHT dice que la absoluta es la verdadera estabilidad. ALCIONE NIEDERAUER CORREA dice que la estabilidad relativa es inestabilidad relativa, pero inestabilidad al fin; PLA RopRIGUEz sefiala que la tendencia universal hacia la estabilidad conduce a la negacién del derecho por el empleador al romper urilateral- mente el contrato sin causa justificada y que la reincorporacion efectiva del forma natural de dejar sin efecto un despido al que, por 0, Se le quiere quitar sus afectos. yeprpn{ zopod jap uppusarayur exesaoauu e wurStz0 anb sarred se} ap £ onjgnd oxosa; ap soase8 sajatsod soy wet:n9 as eye ua “Sapeuoned-o2 algo sauopeyax sej ua sayuanniazan soyalns soy ana euoUrre Bf ezTeaz ap sorpaut so] ap oum ouo> ugpoesren 2] auizad as ‘see 30d soperoi0 Soysat ap 50] ap pepyiqenumuoan e| ap ordioutd [pp zesed v exoge| PU}EU Uy cemndstp ua oxparep Jap Mstsap e198 O-ERLOD O} ap anb eX ered ours enon sas apand ou etouruas | ‘ajguNoeTp oysazap [9 21908 Sseppunizay senynu & sauossaouo> senoudisar eoydiuy opemndstp & oyzaz oY> -s1ap un efnansuo> ey ap ojalgo [a anb ugnoesren eI ap e1DURs9 E[ ap Sy ‘unUapos $e en [9 ua OSeD Sane SoURTG 31908 92281 00 opuen> jensuasuo> anuowrezou £ onReonmino> ‘osorauo ‘feduud oyenu0> un sq ennrasa of5y un wanesexd o aquerpuad fay un suaueDIpnlenye, ‘ueunua soured se] fp 2p prima ua anb opwaip aap of Tar) oftpo onsam 3p 699 o(non Te (q NUIOD oYparap jap UODTURE wm ve aysisuod A omeUIOL ‘oypaiep [a 2 seuaBuo sns auan oyeaiuoo aisy “soongnd souevonuny ap UEP -sAsojuL Us Sopeald sopranne v azagal as ‘seoypadss sauopedgo aTuaUreze} -tnjon uaezu0o soured se fend Jap orpat Zod oyeRuod un s9 UyTDUSIER PT] [8-9 “sl Ost “gg MARIE) NOIOTTIONOD A NOIOOWSNVEL VT 1A sousey soy reqoud ap oye saTen> so, Uoo sozzoreqord sompeut s0| ap eeoucioynsut 0 erouasne 20d ef ‘sauotsuajaid sns euenu0D jepuaprad -sun{ uoisnap sod vf ‘oquarumpouonar ns azerSoy out zopeleqen f2 an 10p2 ns eupod ag { ‘owarou er@pIsu0) 25 oYDexap je ‘SOIOUR|UR S0Se) £0] UZ ‘off? 2p PepAUapT a1q0s 503 «zed se] ua0pu09 ou 0 uayrersonuo) as uppeonde ns waimunzed anb sou>oy spyM{ euLIOU e| ap opraRLOD je orp so anb ap =esad ¥ opuend ruu0u e] ap ofa ja adnynsuod anb qe82] uoDMABap wun wifes opuEND o ‘olegen ap operas e| ap sordoud soypay soy wa saized sey opsomze ap piso anbune ‘e;pa1109 9 uoDerdrayur 2 upbede ns anb ap pepmfas Ley fu 0 exnaso $9 a[qeayde exapisuoa as anb rela] eurs0U Bf opLen (e “sepeP sod sepurerS sop e aszmnpar wesspod “ZanDPENTH OKDVHVD 0d see] -nuraoy souo}eAzasgo Sef EWaND Le Opwenta; ‘s0se9 so3sq “Lopeleqen ows qe repyoueg ered erauad e[Bar ej v sauopdanxs weoynsn! as “oapduzasep 3p opeise ua aiquoy ep sapepisaoau: saruaBm sej od ‘u3} ajans o:8aH tun anb souoperp sajuezraqe se] 10d ‘sexoypetozd semiou set ap uoDeade ve reBn] vep anb soypay $0] regordunoo ogp 188 10d ‘souoIse29 sey Uy singuae 2 as anb [euL0j zaprBu w rau ap opuelap wise ‘sopeleqeR OMT yep od va pepriqenumuann ap oxdround jp ‘Tear wpta e] wa “fay e] 20 ope] dasa odtzaa [ap onuap uomnad ap ousarap hs zetele ap remy Je relap 0d ‘agndunsaid | ua apaons outdo “epg 0 ‘saygnnosqp & sowAEL wos sefex09 5} Soxpazap $0] opuren> “22s 0 “upmoesueR e| A uppeyuod ef uaynad anb & ‘weavzo gneve ANODINGOLINT soseo So] ua uapaons ow09 ‘esaude wunioy ue asrapey Uapand seDUMUst se] ~"PaRRUyep uty UB oypaiep un seuopuege o mHSIsap v apearabo epuMUDy, ‘431 2] 10d sopenadanxa apuauresaxdxa soseo so] ones ‘Sajqepumuasn os uuapaoueo sere anb seaneBorzard { souparap soy “ebuansesue> ua & “eorgnd \vapio ap uos seumzou sns anb so qezaua8 e[Bat e ‘oleqen Jap oupazap [3 ua, “epumuar e|eprgnyoid aisa ou anb f ayueouns “31 BP Tenpiagpur syzan jp wepuane ojos anb yey woD ‘Safa se] rod sopra} -uo> sotorap 50] asrepunual uprpod anb wsaynrew ‘cy OMA ns US PA) ftp onseny ‘ourez}uoo oj atuauresaxdxe eozajgesse as anb souau v ‘Saiq -epuniy Us soyserep soj sopo} anb so rexaua’ effar¥| ‘fap euspeus Uy ‘hay wi ua sopraayqeise odt | a ayuoureunarodo sourepar So aoey ou sopeleqen eid 80] 10d wrexpnizad as rexoqey ewayeur ue sajqepumt "unjusy sunt souopumnsoid wa wayrapaon as “up(deTUOD e351 pape sod eogperd ej wo orad ‘aim ap 32 sun} ow0> odpurd ua asrezapisu09 ap ey ‘ooygnd uapuo jp uo> fenedse woDepar eun reoduatxod souorsumsaid seis Sepo] “(eroenuax 2p o:2e Jep PEPaEEHUMIOA ap wi o OwaRUpUaRLA ap roxre) uaBu0 ap opts um v asapago and ap uorunseud v] 8 Vikiog 28a S'NQDVED NOAYA BOM ‘eThouta as oogpym oywaurepuny ns ‘sared sey ap pep -endisep e] exuoD upposoxd ef va wseq as A ooqgnd uapro fp enuoD EERIE pumuas ns nb v2 zeqinse apand ordound ase ap [eDos oquaurepimy [y ‘seunzou Sse| ap Poueasesqo e| soumeunsep so] ap oinigze [e aszelap apand out anb ‘spap aqea anb of ‘onsodord ousrur ye vepuodsas so[ezoqe] ceusioU se] ap ox -peradun sajapze> fy “owsnw 1s equcD ‘peplsazeu ap opeysa ns ua ‘1opeleqen, qe se8aqoid ened wamn aopeisiar je anb orpaur je So pepyiqerumussn & 2489 ap opyouag v9 0198 oaneya: & sopeleqen re eorpnliad opuens ommjosqe $9 Sou> -arap ap pepmigersunuaia ey ap ordisutad 1q “soanaajoo sasazaz a29ye Ou ‘uppeforep wypip opueno & azduas ‘topeleqen jap 20485 ue a2ey 2s Off2 OP weno sepedoiop 126 uapand oanezaduat say>ere) ap sopesoge| seffax st] ‘peumyoa e] 2p epuxouoMne Bye uoPeu, uN auod -ns pepingepunvarn 2] ap ordiouuid ry qerpaunut a apuafim pepssooau eum ‘ajansaz anb ozad ‘2owaps ez2j0 Wf aye ‘oupazap Un ap opprale [a TEDL 32 e BUNR>}A antouNDE] Jes apand “oonuiquode of ua peprigap ap uo!TpUOD 1s od ‘uamnb ap ugpnajord eso ordpinsd ase ap ovalgo fg “soxopeleqen $0) » sope8iojo ‘souujut ap z2j227e> 0d ‘semttene® A sorayaueg soy ap congnd ‘wopio ap ezayemyeu ef ap apuardsep as pepmiqepumuasn ap ordoud ty (01-9 ‘s1 ostur gg oman) SOHO Ad AVaYTEWIONANTRRIT AC OlIONTE “A ofvavar tga onomB30-WanvN oz m ‘MANUAL DE DERECHO DEL TRABAJO En la legislacién colombiana es aceptada la transaccion como uno de sas principios generales, con las restricciones que anotaremos mas adelante. tucién es uno de los modos de arreglar amnigablemente los con- iduales surgides 0 por nacer las partes en forma privada pueden derechos pendientes, pero con la condiciOn, para su validez, que el acuerdo se ealce sobre derechos doses, y discatibles, No expuesto a las acciones de nulidad 0 de ha recaido sobre un derecho cierto e indiscutfble. Esto validez de cosa juzgada que produce las transacciones esta a las acciones resolutorias por incumpli- in, dando origen al litigio que pretendi evi- gal de la obligacién po: a juctal debiainetegecatoiada qu econoze el dere -prudencia ha sostenido lo siguiente: “Dado (sic) que el objeto de transaccidn es terminar extrajudicialmente un litigio pen- ue los derechos que se dicen renunciado ‘a todas luces certos" La transaccion tiene como fuente exclusiva la voluntad de las partes sin intervencién de funcionario piblico. En ia conciliacién opera la Estado, mediante el inspect 3s que puedan invalidar los actos de proc tn general, de interpretacion restrictive, insusceptble, en consacuenia de Set [INTRODUCCIONY PARTE GENERAL ae atacada por causa de dolo, violencia o error, causales que, en cambio, son las que comiinmente se alegan para quitar valider a una transaccion. cion funcién de profilaxis pro amreglo amigable, de frecuent efectia, conforme a ls articul la vigilancia de un juez de tr rior al juicio, ante un inspector del mismo ramno. Hl funcionario que ne en el acto debe instrur a los interesados acerca de sus derechos clones, y cuando lege a un acuerdo total o parcial tiene la fuerza d gada ante las partes. Se requiere, por ello, un especial conacim rrormas pertinentes, tanto sustantives como de procedimiento”. “Como la conciliacin es de orden pablico, su observanca es estricta, yen caso de que pretermita, se viola ose renuncia al cumplimiento de una ley de dicho cardcter, lo que esta prohibido, por lo cual esa omisién prot nulidad de la actuacion que siguiera sin haberla provocado. Por lo be intentarse euando la ley establezca como obligatoria para evitar de la actuacién judicial posterior”. Vil. PRINCIPIO DB LA NORMA MAS FAVORABLE HACIA EL TRABAJADOR lerticulo $3 c. 8) Desde un punto de vista formal, las relaciones entre vendedores y com- pradores, arrendadores y arrendatarios, son juridicamente idénticas a las surgidas entre empleadores y trabajadores. El acuerdo entre ellos produce obligaciones para las partes a quienes, te6ricamente, deben aplicirseles prin- cipios con criterio de igualdad tanto en lo favorable como en lo adverso. Este concepto de igualdad de trat cuencia el desamparo y absol sible establecer identidad de personas econdmicamente desiguales, segin se desprende de ciones laborales. Esto dio suficiente fundamento para que, en materia laboral y en caso de necesitar interpretacén, las normas se hicieran en beneficio del més débil econémicamente, como l6gico procedimiento de corregir las desigualdades con medios desiguales, 0, como dice EDuakD0 COUTURE, “desigualdad com- ppensada con otra desigualdad” Del cardcter tuitivo del derecho laboral se desprende el principio de ppretacin denominado pro operario o de la norma més favorable. La cién de este principio tene, como lo observa PEREZ BOTTA, dos sentidos po- sibles: impropio, el primero; propio, el segundo. El primero nace de la exis- tencia de una sola norma para determineda relacion, pero pudiéndose dar en dicha norma varios sentidos de interpretacién. En este caso debe escogerse el rms favorable para el trabejador. wlidad Jewse; pepran o sum uawou fo ou Asoxpey SOT UaqeA, ‘,SOPIONDe $0] sovpay so] ap pepmon ef etm, ‘SUIS dound sq ‘pepreax ef uernuzisrp anb ‘aquerpow Sowpay so] ap opeusszeut 29 ja ered ugraajoxd exapepzea wun qeioge| ousaiep [a us afnapsuo> pepreat e| ap epewnsd x] sp ordpurd “sapepyeutzoj co soyaumaop zod sopezyfennau o sopesadenuo) 106 wapand ou sof ‘SOU2ol] soap ore “oseD eped ua eBuodsrp as anb ap sorpaus soj sod 4 '[ a opeqord zas expod anb oj ‘soy>ay So] ap ouaizay [2 Wa e220 anb rrunzajap $9 esaxayut arb 07 ‘seized sej ap eum epe ap pepyigesuodsa: ouann ap oper je resad 4 rezqjeue Zena OLesa70U 59 ON, fern sosayoud je opuaDrp entt ody omena set ap ezamnbpens Uy ‘peprewoy zy anb sp eaodun pepyear ey ua apaons anb of upiqure ‘sose> Sopes Ua, ‘oppnuo esgey as anb oustnbar ono zambyend ap osanaydumn> p ouei9 opeunmiayap ap ayed sod orvanurexquuou [3p PEP yeu 24 95 ORTIETSA| GEASS UM Ua ZapUadse 0 7eser8uL ered 'S39BH seundy‘sqeussoy soystebaa ap oquanarduma ap wy | wa asreuiBQ “a ‘sepezenise ayouiay pou Se| sepO} avaUay Ualayax Rs ap upDe\saxd e| ap seuoENP ‘yenuoD [g "sorep So} ap uODezTTenape ap wae; UN ap seAlZaq - =p ap eum eo sojzed sequre v ajqendury was ef “sos un ap muanoid -g + ‘sauorngunas set ‘SouerOUoy sof ‘seaze se] ‘soqzed se] ‘oyerua fap sopiadse soy sopoy a1qos zesran wapand anb epuazafiq TRE m re[numis 0 x8uy ap wpexaqap YORE aquarayyp ua} apand uno} e| & soypet Vig OoRgINy UnSag ‘'soyESUINIOP va ‘oprzajgeis 2 opnuaatico wey sayred se anb o anb spun “eonppad ea wpa ns anb o} $9 esazaqur anb 07 “seyeunioy sopzanve 50] ap eurmua 10d 0 eOUaLE dways ewsd ‘oxdpund aso nag “eg oman) (Q VIOVINREa VI-ac O1IONRId “A sopetegen yep &2 a ex.rejnonred as anb ‘iopaa:se jap zoe] ua $9 0] ‘IquTED wa ‘TExOqe @ ua 4 opnap jap 1one} ue aquaumeraua8 eumpur 35 uppeaidzayut ‘aweanao guava ANODONOONINT 2] 3199 U9 sond ‘tmu0> oYpazap [op wl ap anwar awuaurEa|dwo> Ug!ONIOs eam redope eondus Tanvanacsty ewido ‘ordouud ase ap uppemmye ©] *,PepITEIN ns ua ou A sayred o sede 10d sose> soyse uS eltr PUNTO un anb eorSoy ajdums spun ey enuon £ worpumnf woqnquauray et eRuOD eaed ord "eoyde as ou o worde a6 ugpesodsip eum send ‘conuguute opoy un 109 cus ‘soyed ap auas eun owson oxdasaud [a asrewoy apand ou orad ‘ropeleqen [p exzaioaej anb unas eno ve mnpxa agap TeRIGH® OTe © uoSURAUOD ‘o}eR 209 ‘ojuauieyBar “aj ap warg "eno leo eULLOU Bu epeyuesRICD‘anb ap Opes a agap ‘eayde as anb e] se sopefeqen fe alqezoney spur uppssod unas ‘ofeqe jap owparap jap & uopersia ensonu ap oxdouud ‘openadzouo9 24 “epemifr eunioy ua "epuapradsem! ensany, _[esauo8 va sopefeqen ja ered ages onej spur ewax0u B] owto> aszapuawua aqop oxezado oud oydioutad ja 'sax0pel 2g So] jenptatpur zopelegen fe anua ofsyauaq ap ojxyuo> mms Te ‘anb ‘apap sq qemue8 spzaquy pp 20d asreuyzur anb ey ‘sayent sns ap euokew anbipniied oxed ‘zopelegen wm e eazazone} oxdsoaid um ap epersre up cdzaju & opueno “sy, -wo|sajoud | ap onn2a|00 oP yaUag roeur un exed pepsi opelegen un vaniouened exguses sy TtaNWEYD 2p. 5230 &anb ‘seuopsodstp se reyuouoa auazauoo ‘que; 20g sopefeqen Te a|qez nny spur maou |S [gro saD9|Qe}s9 opexydwzo> esr Sose> sOY>TI Uy sasopeleqen 0] ap SesareHtT £0] & aiqesosey spur eas anb epmp as ws upDsodsIp wun BIDAT reyndax e sonpuco ‘epeaapp spur ayvauresmbspzal ‘eanesodun effa: el ap pep -mggSue ap ordound je uopodaoxa eam smaqsuo> 10d ‘sexopeleqen so] ap ‘uoprpuoo | zexolaur ap pepingisod wy ‘owmgrn 204 (2 ‘saxopeleqen soe ajqezoa “8 souaur 0 spur ‘abodso wa ‘sa sown e(far BI D9IqRIS ap opUyEN "AID -209 eu ap asrennaye agap sear sequre ap upEERUONUOD e} (p ‘epEAR!S seu aysoureoqprin! ear ey sei oxpay wedey anb sonnow so] ua asopuendsin ‘squaureapalgo asreqjosar aqap ‘sopesazayur 50] ap eakalgns uoperarde e ap apuadop ou upgsano e] ()‘ajuausTenpiatput opetdor Jopeleqen um ap ey ou £ ‘sopesaiayur sazopeleqen So] ap peplansa|oo e| uorerapisuo> ua rewIO) aqap sejlax sequre ap ugreredusoa &] (q‘seifar sop se] ap 10uay je opureurxoide epeDRe Rs aqap woDeredisos vy] (@ cams emsoy wus sopmmnser ‘sodpind sostearp wemnumioy ‘sezopefegen soy e afqeioaey ou 0 9 olegen RP oypazap ap uoPrsodsrp eum 1s zeunmayap ered ‘anvesnv{ 4 anwang, “onrarureqofiua 0 peprnqypupseur yap P03} ef w9 Sq B}UaUITED ced ou A pepieiay ns ua asrapey agap uopeande ns ozed ‘sopelegen je ex -2d ajqeione; spur eas onb peal uonsodsrpe| astafoose aqap ose9 359 Ur ‘istaacnt02 ap ovelgo uopeyas wasn By saiqeoqide seuioU set “ea ap epuayspee ef ap aveu ‘ordord opauas ue ‘orrrado oud ordpund 1g y ofvevit tga on H90 30-TWONYH 1 ™ ‘MANUAL DEDRECHO DEL TRASAIO documentos no cuentan frente a los datos de la realidad”, “la verdad vence a Ie apariencia’, La primacta de los hechos sobre ls estipulaciones contenidas en un contrato no quiere decir que étas sean intitiles, ya que elas cuentan con la presuncion ia esr la buena fe de las partes. Mientras no se demuestre, to escrito para que predomine sobre los hechos. En la oposicién entre el mundo de los hechos efectivs y el mundo formal de los documentos, no cabe duca ue debe preferirse el mundo de la realidad. wyoria de las normas que constituyen el de- s que al contrato, considerado como negocio jecucion que se da al mismo por medio de la abilidad los efecios de aquellas dependen, ulas contractuales, de las modalidades concretas °, “Esta primacia de la situacin de hecho sobre la ficién, jesta en todas las fases de la relacin de trabajo. DE LA CUEVA ontrato de trabajo es contrato realidad, puesto que existe no en. d realidad de la prestacion del ser- yo el acuerdo es lo que determina su existencia. DC LA SEGURIDAD SOCIAL como fundamento proteger al trabajador de seguridad social fue proclamado por importantes decla- acionales. Entre las mas descollantes tenemos: la Declaracion ¢ inegables" del hombre, al lado de la , de la seguridad. Después de anunciar el caricer de cerecho de a seguridad, consignd en el arcalo& que ‘repose so- bre Ia proteccion que la sociedad da a cade uno de sus miembros para la con- vacion de su persona, de sus derechos y de su propiedad”, cli, de 1944, sostiene como una de las obligaciones ce los Estados “extender las medidas de seguridad social para garantizar in- estar asistencia médica completa” del Hombre, de ala seguridad onsecuencias de la desocupacion, dela vejez social que le protege contra INTRODUCCION Y PARTE GENERAL 7 y de la incapacidad que, proveniente de cualquier otra causa ajena a su vo- luntad, la imposibilitefisica o mentalmente para obtener los medios de sub- sistencia” En la Declaraci6n Universal de los Derechos del Hombre, de las Naciones, Unidas articulo 2, se sostiene que “toda persona, como miembro , tiene derecho a la seguridad social, y a obtener el esfuerzo nacional y la cooperacién internacional, habida cuenta de la organizacion y tos recursos de cada Estado, I satisfac de los derechos econémicos so rales, indispensables a su dignidad y al libre desarollo de su social”, En este asunto, tan significativo y grave para los de bservan gran coincidencia, no obstante las dispe des ideologicas que animan a cada una de las variantes del constitucionalis- smo actual. La Constitucién de Weimar disponta en su articulo 161, “un sistema de seguro par salud y de la capacidad de trabajo y la pre- vision contra mndmmicas de la vejez, invalider y de los accidentes”. Sistema parecido 114), de Polonia de 1921 (en su de Rumania de 1923, etc. En la segunda de 1947 reconoci6 el derecho a la asistencia social, y subrayé que “los traba- jadores tienen derechos a que sean previstos y asegurados medios adecuados ‘asus exigencias de vida en caso de infortunio, enfermedad, invalidez, vejez y desocupacién involuntaria” articulo 38) Antes, la Constitucion de Cuba de 1940 previé “segur recho immenunciable e imprescindible para los trabajad equitativo del Estado, los empl proteger a estos de manera demas contingencias del trabajo, ce asimismo el derecho de jubilacion por antigtedad y el de pensin por cau- sa de muerte” (articulo 65}, La misma norma declaraba obligatorio el seguro “pot accidentes de trabajo y enfermedades profesionales de los rabajadores sufridas con motivo o en gjercicio de la profesién o traba) debiendo pagar las indemnizaciones pertinentes, segtin se h Segiin el articulo 20 de la Constitucién de la Reptiblica Arabe Unido (1964), el ‘Estado garantiza los servicios de seguros sociales, y los egipcios tienen derecho a la asistencia en caso de vejez, enfermedad, invalidex 0 desocupacién. Un ré gimen pablico de seguridad socal, especialmente para situaciones de necesida- _olegen ap sojeuyeur { sowzaurnnsur ‘seurnbpur se| ap ost ua ssquap_oe BRED S810P -alegen sns muaaaid ered sejvanueanon sepmpaiu zeydope v sopeSi|go URIS soiopeajdza 507 “pepagnyes & auadfny aiqos seuomssodstp & soquaureySax so] aqUaUTe)INSe UpreAIaSqO as ofeqen ap sowENDe|qeS ~Biep beuayend ap uoPNIgEUOD B] ap gE OOATE TP“ ep ‘oleqen [ep uopezne8 30 anus ‘anb zezeppap op O83] sexopefeqen sor ap epta ef A pnyes ej rezpuere® exed uyseffar 2s ofegen yo v9 pepumndas ef A ‘uty wan eiaa|geiseZF61 ap ‘ZOpenag jap UORTARSUOD ¥] 9p CET OTROAE (w ospur ra “ghéT ap axqumeraou ap j [9 #pED “eany w3s95 ap LOPAIBSIOD 1B ofeges jap pepumns & auoriny e ered setesooau sepspaws ‘sns ua ‘re\dope saxopeatdure so] Soper ap uoPesiqgo eze3q, a uopereumnue eperenap eum ap c¥2{g0 ‘emase anb soypazap somo anus ‘eunnsayep {961 ap orava ap ¥7 fe epeqosde ‘eorsnagsuor &[ Sp ger omnapre (y oleqen je ue pepumBes X auarSnyw] ‘Sao -efeqen so, ap SauoDIpuod Se ap oxsturezofauz Jo ‘eqeoqadse os anb sous sono anua ‘yanfasied repos upisaand w ap A ofeqen (Bp upDersi#a] e] anb eqeumusaiop ‘9461 OUR [RP ‘TSEIG T9P UOHMASHOD B AP {ST OMIA TE _eqnure; odnu8 fap epis ap souoPrpuod se] ap owe -ofaut ja owsna se piapuadoud :sepezqam seuosiad sey ap wotesmgeyer & ‘ap seuo‘epucd Se, OWISTUSe UpsE[OUOD sapepuoInE Sel, ~~ SET jugpeaytpe ey pranourord 4 ajqepnyes epuainta weBua; soisa anb ered opeteqen { sopeajdura ‘soraigo So| ap epts et ap A pat ‘sepmpaus preioyp opeisy [p anb zanaiqeas9 [e “eaTO@ ap Jp ua pepunfas £ auarBny eI & seAdefPH SewIOU soreuorIMyNSUOD 33a} sns ua uadnpur ou anb soueateuteoragt sasqed 50] ssuotpdanx9 Uog soyqeradneur soBsan so renuaye o xpadun ered aur fe ‘opuredope o qex0ds09 peptzBayu 9 pnyes sauopnenaid sazo/ is ered semfas 8 : sojjanbe sopoy anbiod rejaa ap uopedigo z] ua ysa axreuopa:d UODeR} ‘wasngo a1aVg ANODINGONNT ~i8 ne sod ‘esaxdina eso amb pepnmio> ej ap ayresBaqur pe zopeleqea fe ua 228 999p ouresaidura fa ‘eroumnd v] wopeyar Ua eONgNd uoHOe wy ouOD epeA ud ugmoe ef onze; uedionred rexoqey auatry ¥] uo own pepurifas e| ug, ‘oqanapuai ns ejuoume ‘squaureaupynuis “4 saxopetegen 80} ‘ofpaut jap peplegnyestr vj zonpar oanalg0 owo> auaN auaSy ap syppau sop oqure> ua ‘oleqen [a we pepisoiBiad vy smumustp ap e| pepryeuy ou03 w3L3H Popundss ap sopipaw s07 “olegen ap sozeyedwo> sns v soues A onyes 1earas -uod ap Js aqua so3se ap ‘sax0pelegen so] { ropeaqdure yep senoxdyar save; -28rjgo se] ue ‘epua sod ‘uaysisuo9 auaBny a pepun8as ap sazaqap $07 6 an) sua sows» X sasopelegen 4 ugzed ye ajuauresoidysar uauodumt 95 anbiod ez ~enmuzo> ezayemeu tim watian auar8ny 2 peprmBas ap sauoe2qgo se ‘ofeqen ap onus ns ua sepenwedum auarSiy ' pepungas ap seprpaur sey zeazosqo & oleqen ap sorayeduoo & saropeajdura sng anuayy sopeStigo upiso “zaa ns e ‘saropefeqen $0} -sopes0qe] seuoD eax se] ap ofjouesap [pu ouresteur 01 £ soBsou so] meqe exed ‘soxdeouud sowsns 209 ‘ofeqen fap worresaxd ap eUa dun 8 sozopeleqen, dap sojuautajdur reuorrodord owo2 jse ‘exeunbeu e| ap sou olegen ap sowsanmna|qeas0 So] ‘2uad8ry a pepumZas ap soda sn ap ‘TECOLDTPUODE ap Taqap Je UaaR Se10pea|dU $7] ‘opiazas jp said as anb wa ompaus jap pepuqnresur ef ‘auarEiy e| ap se] Aofegea yo wa pepisoxfyad wy xpnpar e uapuan pepunfas ap seuiou se] OrvaNiL 1g Na ANION @ avaninogs x euedsq 2p ofeqez] Jap ozan4 jap X omopre 1B 20d opemdasaid uaiqurey eqs rexoge] onmoRIT Opa} exu0> oxedure 1 “HANK 4 TAXK somaRT) sexopeleqen sauaAgl so] ered sayeio} somos { o4e, -amjoaut ored ja enu09 Sepeuosoyoid sop “sequappoe aiqos somos s0] 2p onarereuonnopiad jp opuadnppur ‘,saseyp se] ap ugLeroqetos ap ord -und pep uppasomuen ee wm, oulod “upytaaid vf omZase o:oAr] HED e] “{g9 ompR) ,ofegen Ja exed peppedes e] ap o etauaistsqns ap sompeUt so 3p “UpDRUNEST 0 By ap souOPEMIS se sepoy ue X oajdurasap [ap OWOD jse ‘pep -arezo A zapnia ‘zapreatn Zan ‘pepautigquae| ap soumpepan sore prsSao3d Tebos pepungas ap eunasis ja, ‘9/61 ap ‘TeBNHOY ap uODNIRSUO ef UNBIS (€1 soon “9p ‘aun quapeD® ‘oak supsep { zapnis “alan ‘zopqaur ‘pepauuapia ap SoBsou so] ap enlsuaidusc> ‘qepos peprin8as ej sopos e ezrered gy6l ap HJ ap e| anb ones wa ‘By6r ap rouedsy uppmagsuo5 e] ap Ty opsapze p 10d euresBoxd s“oaydumasop ap & sp “MANUAL DE DERECHO DEL TRABAJO Concreta en su sintesis es la Constitucién det Pera, euyo articulo 47 dis- 6", Este texto ha sido copiado literalmente por el fe la Constitucién de Honduras. una labor distinta a la que normalmente desarroll, to como la mista adguisicin de conocimientos para hacer al apto en el desempefio de la labor que normalmente corres- ponde. Los objetivos que se atribuyen a la capacitacion y adiestramiento se pue- den consignar en la forma siguiente: Az Es obligacién de la sociedad y del Estado otorgarle a cada hombre, a ipis tutelares del trabajo, porque éste es el en consecuencia, tiene que ser preservado iancia que, paraddjicamerte, es el ele lemas de la economia nacional, al no con- pacitar el individuo y que le oorgue apt- Jos nuevos mecanismos y eparatos que la ciencia moderna a destinado al perieccionamiento dela habil- de baja productividad por el inadecuado y mente capacitados con maquinaria innovada {NTRODUCCION Y PARTE GENERAL a E. Liberar al trabajador del temor y de la angustia que le impone el re mordimiento de su fata de adaptacion a las innovaciones del dia de hoy 0 abatir a incapacidad y el apego de habitos de trabajo viciados,cizcunstancia que reduce las posibiidades de acceso a mejores niveles de vida, E La capacitaci6n y la formacién profesional guarda una estrecha rela- cion con la formacién deli piciar cambios econdmicos, aspectos que deben quedar dentzo de Constitucién, cuya reforma se promueve con la convicciOn de que s0 futuro y la consagracion de la paz social dependen, en gran medi participacin efectiva de las grandes mayorias en los procesos prodictivos. ‘Xl. DESCANSOS, Hl organismo humano necesita aiin més que la simple limitaci6n de a jor- nada, una serie de descansos obligatorios como complemento necesario; se trata de que el trabajador recupere las energias perdidas por el trabajo desempefado sos: durante la jomadia diaria de trabajo; de jornada a jomada; de proteccién ala maternidad y a los menores; semanal o dominical; en dias de fiesta y anual o vacaciones, La importancia del descanso en dia domingo o dfa del Sefor, se manifiesta iguientes fundamentos: De orden fisioldgic: Se ha comprobado téenicamente que cada determi- nado niimero de dias el organismo del trabajador necesita un desc bign de cierto nimero de horas, para que adquiera condiciones ds una labor eficaz dentro de la semana subsiguiente. Por esta raz6n se dice que el descanso obligatorio de la semana tiene la misma razén de ser de la limita- cién dela jornada, 3 De orden cultural: Todo ser humano necesita esparcimiento, tiene nece- sidades espirituales y mentales que deben ser satisfechas; en el dia de des- canso dominical 0 semanal, puede dedicarse a sus actividades aristicas, de recreaci6n, ete C= De orden familiar. Encuentra justificacion en la necesidad de que el ‘mer pueda disponer de un dia integro pare aque- a la atencién, cuidado y compafiia de su familia ar crea la solidaridad indispensable entre parientes. ia de los deberesreligisos, Los descansos obligatorios en otros dias de festa se asemejan al descarso dominical o Semanal en que hay cesacin obligatoria del trabaio, se dferencian de los dominicales en lo siguiente: a Carecen de la periodicidad caracteristica del descanso semana. -uodsouo3 4 oursrar re soxaire soyparap So] sopor & oaydwa ns opuearasuon ‘oleqen ns anb qenSt opmamat ‘os0zi03 osueosap ap prezo8 zeSIs aj anb 1 So] ap omap ‘renspape wma aj asm ‘oapdare ns ap ep -2d2s 236 expod ou epiagi8 zalnus wy, anb gsaidxo eveqna uoPasssu0- v7 ‘sorouanue soperrees sauoreysard 10d e008 omas un 10d sepeded uos opuens oles jap ‘pts ap aan un uo> pedsor 102 “eBady sopeno se] ap 300 24 0} 10d, seuewas abop ap osuensep un eli @RIOUESaNT ‘OMT ISyy e seonsgurop sexopefeqen set juaurayqeiou eqdure anb oso, aduwa, uosarde wy ezedulser esinar Opts ey “sested sosozeur nu op sjusumnzed uo}eysHa] ee aseq ap opnaras ey anb ‘omsaau0 sq ‘eanensnmupe pepuosne e] prely 1 un ayremp oa[duna ye ajeszparesuo> ap ey 3p epeatiep pepauuzame eun ap st BI anb ap ose ua ‘oUNETD 30, pata ap sotrerp sopopiad sop ap prez sino sns sepepnureax zaa eum ‘ow02 “PSR Ly seuopmpucn seuang ws o 2) ered sanieizuns ssuopeysaud gnqzoar ‘sau ywourep 2 pipuanaigos ouzed ja anb arepap anb amrpeun opeaygiaa un ap vonequaseed vy ayzerpaur ‘oleqen ns reuopueqe e oypalap pIpUay EIUIDUS Jal mu po} anb auodsiq ‘ot 0 ours] ‘oy opo} e arayan as of, upisaadxs ef anb { ‘owe epese> epieuopen o pepa ns eas anb wiamby ap euosrad ep co sofewsnpan sesaudura, owioo aszezoprsuoo uagap onb sapeplande Se ap 1 opueayta 09 fp we X ermsnpUy e| ua ueleqen anb sazainun sey ve exyde as ‘pepmuzajew ee uonoaiord ap UO e| ap 6L6T AP ¢€ ORUEAUOD [ LWONAW TW A QVCINGEL¥A VT ¥ NOIOOALONe “Oe ¢4 9p’ 909001 ojoR Ie) osodax oppasau un ajuatpuadap je zensnmums ered sepmqinar sayenue souopeDeA a ‘wea anave Anonondousa se] ap spuape‘oleqen jap uopesaid yuo epeies uopypuo> ows, peor mn! ap gL fe ofeqeay jap uODeTTEXy ap wiser OF orang [g (AX OfsoRAe) epmainar jen EDISON ¥] 8 olparep jo ‘Sopidumazeyun somites ap oue un seuoprpen se| o> pepniionuo> ap sesorByay A soa ‘eonmmmop osveosep [p ayuatresaidxo epape osoa0| mar) y ‘ayred ns 20 ($1 omoRN) ,oxpaop a4 v pumas epand anb us ‘sepIMA “mar sapenu sauopeden © { osueosep ap [BUEUIDS Bp LN e oYDErEp PIpUD} sopeleqen (3, anb edaife eye ap uoRMRSUOS Py “(Fe OfRONe) ,saTEDOS seuopezqrel0 se] uo uoperadoo) wp ‘souopeoen ap & osodar 3p somuaa ap par Bum ap conpuaiss ojoaresap ja, suopeleqen soy upiqure ezmuereS eSh}Od ap UpPRMIRSUOD FeMIDe eT “(FH OMIBIE) soperTay ses soy ap oBed 1P oysetap fp apeye anb ‘emnbiny ap e| £ “(pp oon) ,soruaras ap odwon sod uppesvadwo>, ef 2 o1parep Jp o1rp o| ® eBaiBe anb ‘@zét ap u0g ap ‘uppnigsuo e| od opmias ordoud (g] oon) ,p e zeuMuar spand ou A sepmaynay sojenue seuopeaea v A [erewas osuessap [e oypazap aug xop -efeqen pe, anb esardve waste jeuaurepury fay & TeuorIMyNSI09 uoRdED sep aqueptinge eum wo euvano seuoperen see A osttEsep Te oredr Yq onanarydums ns apa ap [a ‘oypaxap un opeayduua jo exed elans upise8go wsa anb oni sg “souoDeDea ap opotrad un anremp seleqen ap asraveisqe ap v| tupDeBgo wun (9 & sopeotduns yap ‘uppeBago epeuopuaw ¥| ap oquaramdams fo s18n9 ap jp ‘oxpazap umn odway ‘uss fe £9 ‘opvajduso yo wxed (g ‘ayuayearnba oxrees [a ajopupSed ‘zep ap £ ‘aj e| 10d opely ouruyus opossad un sod opeaydina [ap ouanuelse ys opusy -yjsuco zoey ap ep £ zapey ap upDediqgo wun ap e] sa ‘zopeaiduza [> ezed (e [gop $9 SeuOpEDeA se| ap expe ezaqemIeU w],, 2OIP YOINNL ONPIVEED cosue>sop un Jopeleqen ye apepanuos 226 sea uo> on assed anb pepreuy ey anb eiamb oon jebos upejsazd wim s9 seuopeeA se[ ap upperaumusaz ©] ‘ole um wo opely wey ‘10 @| owo> “sauopeysi8o se] ap soe | anb osde| un sod soptasas opeysxd wey anb ap sgnidsap ‘rel -eqee ap peppedeo vj seaouas & sepypsad seaxony se emnessor epand Ten9 jo aquemp odwap ap opoyad un sopelegen je 1apaauoo ua 515409 ‘eure O59 Sep [o woo wprqurey A sauopenen ap axqumoU fe woD ePDOUED UNPMBS e] sajuejiodwar spur soseans so] PUODEN eDuepuadapuyy v ap uprreurepoxd ef uvloysoy sOUOID\SEBay sep sep; [ezaua8 oj z0g “1p ‘sosor8iar & safemyrn>‘Soued sozwanarguas so] zop eleqey,[p ua s22a3sngor ap oyalgo je uod ‘oonyjod o Omtap ‘osoxSar s=IDBIe ap soe Soja ap ofaisy Je ORIBUTepUMY OUD UawaN BISA BP SeIP $7] TeNpLArpUT auiatSny ap sgzanuT jp auaH ou “feueuras opefeqen [a sod opeuosseoo eBiaus ap aisedsap jp seredar ap] so ou pepyreuyy ey -q ofvevi tga orbai3a 30 WAN we oH MANUAL DE DERECHO DEL TRABAJO dienes a su contrato de trabajo. En el periodo de lactancia se le concederén dos descansos extraordinarios al df, de media hora cada uno, para alimentar su hijo (articulo 68) El mismo sistema, en sus trazos principales, habia sido anunciado por la Constitucién mexicana (articulo 123, inciso V). En términos més breves, lz CConstitucién de Weimar planeé un sistema de seguro para le “protectin de en Ja evolucion de las distintas legislaciones nacionales. Es més, la amplia timero de recomendaciones sobre las medidas que t de los menores que trabajan. Se sefalé aif la neces n estricta de sus horas de trabajo teniendo en cuer- ta sus necesidades, segiin la edad de los jovenes, y ain contemplando su ibilidad de descanso semanal. La periédica revisién y actualiza- los Convenios, que no siempre han merecido igual ratificacion por las sn medios donde al desarrollo social o de la {como circunstancias en muchos casos de orden econémico conspiran contra esa posibilidad, especialmente en los paises de América, Sin duda esto no afecta la necesidad de destacar sus altos propési- tos vad su preocupacin en la materia. rmente al régimen tutelar de la moj [INTRODUCCION Y PARTE GENERAL as” ° de su Constitucién) XIV. CARACTER DE ORDEN PUBLICO DE LAS NORMAS LABORALES segin la materia de que se trate. Existe orden pil zalmente por las Constituciones, que trata sobre trangulidad, estado de paz en oposicion al desorden y perturbacin. En este sentido lo contieneelarticu- Jo 121 de nuestra Constinicion Nacional ‘buciones propias y los ciudadanos las respetan y obedecen sin protesta”. Por orden piftic, en el aspecto jurtdico-legal, se entiende el conjunto de normas positives absolutamente obligatorias para todos los ciudadanes, por ios basicos o fundam Ja existencia de una socie- 10 de norms de orden pitblico se opone al de precepts de orden lo rigen relaciones de particulares cuando no voluniad, por lo que también se denominan, rmacin y eecucion de las relaciones juridicas, aun contra la vo- particularesinteresados, por lo que también se aman precepios Las disposiciones legales del Codigo Civil son de canter dispsitico, por lo general; los derechos contferidos por ese Cédigo, con tal que sélo mizen el dual, podrén renunciarse. No podran derogarse por Conwerios ‘en cuya observancia estén interesados el orden pablico 25, dice el mismo Codigo, jorman el derecho del trabajo, contrario a lo que sucede ‘procucen efecto general inmedito ‘ua eprusquon ‘esoyauag spur UOPIpUOD Bap LO.EULIOG Ms wa se|uEpadAE soy, RISB SURMS e] uD ‘TEET ap aquakmaASUOD pP 20d vsoxyfnag spuL ao e] ap woPDeUaIO] eI wack ZayIBaUY SVOETIA OM¥{ -ugpadanxa ap sopeiso 50] 3p Sose> 2 [BUODEN UOLIMIRSTOD eI AP SIZ OMMIAE [OP [UY OSU! je sod opeayies f ‘feug osrur ‘¢¢ ojnonre fa 0d epemBaz Wise “sopeqeasovaUt sas uapand ou anb ap ofeqen ap osmo wa sauoprpuo> sns 2p epuere8 owe ‘euuou eaanu wun e axiey ‘aquayspaid wutsou sod opeprifar sopefegen un exquanoua 26 onb us ugmensis pun v azayer as A reloge] eayeW wa ,seqequaul -epury sour sordid, soy ap oun s3 esomgautag syul UoPApUOD FY . “ezayempeu ns 8 oyenD wa wsoDNeUag SPU UDpUOD ee B}LOIOAP ‘sand ‘sq ugpmnels 0 osm> us aquaumaydums ox { omowrted ye opesaxdur @ op -esne offe $9 exaua8 rapppreo un waay 4 feuoDeN UO_NILSUOD b] SP BG O]N> “jue ja sod opernSar wise ays anb sourauay opumbpe oupaz9p Je uODes Ue (Po8iog ‘cg6t aaquiarnp ‘9¢ ps9s o422HeC) joprpuo> ream exed ayuabyms pepremiia ef eBua) ‘sope so] US epiqen enuanove os sand wprsuynse! Lap ya anb onte) ua ‘3s cunsado oud ‘sepepyyosuo ap ouamuaye ap wmaigord wm ou omad ‘upped ‘ayansal as quauado cud op wf U8 '5E50> Se SY, > sopifims sewajqord Janfoser ap wien as ou UODEZEEAN 2p sq sopefeqen jp ered oanviaidieys onyauag un oejgeiso sond p ouauiguay un enSax -1g6t ap eoMIOs UOHMIRSLOD zB ap EC ond fu p Uod wsaidha eareumou uppeiBesuo> 12d} ¥ OutA aquauzejos anb- ou -ado oad oxgnp us odpund ja, anb epeuas WOODEND OAVISAD Josaord Ty sean apuayaid as anb euno ‘nan 2] uo9 woperedwoo ue opeleqen fe ayqeroaey sys eas anb azdurais ep -ejadsar 1s agap arb & epruyep anvauuzocranze women's Bun ap PDUaIsH P| ‘opespisuos auawzfenpiarput zopeleqen jap uorensts v] ema: ‘saz “opefegen ap opersu2uoo un v 109030825 apand opueno ume ‘ordod asg ‘oombupial jaatu ours je reua; waqap Teredimo> apuazaid as soy29j0 sodn> sewiou ap ¥DU: ‘eas 0 ‘onedse oun fp wien anb ezayemyeu yen) {3p Ealeua0U upiseons 0 peptaneinsou e| ap oiquze enuasard as opwend zopel “eqen jap uoPpenys ef ejadar esopyauag spur UODIpUND e| ap oIdbULE [ sonas7200 souopsodsp se] ap embrerl o ofter ya eiuano ua au UIs ‘sozopelegeD, a “wengoanava ANODONGOUNT Pita aa oat Sid 1 le p99 51 ap exes ap 2p WAS 208 Bed enn sp men HEL Pcp ST PUEDE) set Beda wes we many epg ep cae oy BPS 0] ® ayqesoney sp eas arb euusou eed as soyeque of eprasoxd 2s opuens) “ouparap ua sopaje zpnpord exed pepnedeo e, ueasod anb “eas o “oorpumn{ 208s ueBuay anb sowuatiseuapzo soszaarp ap ebuatmouod b] ap “eanewsou Ppoumspx900 e| ap ouaLIUAS Jo aajonsox pepmgeTOAR; el ap o1dDuud Ty “soumuroo os sa] anb so8sez ap uedpared { onnalgo oustur ya uanfisrad anb sem8y sop ap asreyeq, 10d sop “TpunsUOD Uos S929 SeYIAPY "eSODYaUDG Spur UOMO Bj ap ordpund yo ey -uonoua as pepmqeioae} e ap oldpund 1owaie re opepoute ayuaureuryU (ostour oumm ‘eg oman) ‘YSOIOLIGNGE SYN NOIOICINOD V1 20 OWMIONTH “AK “x,oleqea jap opamp jap oxdoud ‘eperpamnu uppeonde ap ordoud jap pra ve “ugransala ns ajremp tepid as anb sey sepoy 10d ours “upexgay99 ns ap ‘onvawour ua soquadi s2Ao] se{ od ojos ou abt 2s oleqen ap ojeno9 fa, 2,auopoajoxd soseur eum jgnbe ered vonbyruds ‘anb souopapuod ofeqen ap oywaureyfar um we 0 ean>aj00 UgTIuDAUOD BM Ua \epranoe 28 ou o zopeleqea; fe s2]qer032y spur senO UBjarp 9s ou asopURINSaLa ¥ys0 anb ue opoyred ja ayuemp opueno ‘uoregaja ns ap oduzon fe ayuasn 42121 104 of9s 28x 2s oleqes ap oyeqUOD [2 IBY “opeleqen Te wanSI0,0 2 sejuemeS sejreno ap uomiosqe eexpaunu p sod J uppnjods apueysuoa ns sod ‘ousrureump ns zod yeryze cjuowour ja ua opezsayyere3 ‘oleqen, [ap oupez=p Pp odure> [p ua ajgexdaze so ot ‘soyzeva7e uepand pepromaysod oo sepmp -ocba sey anb uss ‘upmeuqaye> ns ap oduraa pe senuafta soay sey sepezoduoouy Uuapuequa 26 so}eNU09 So] ua yond je upas [IAD owpaxap Jap ordioutad jz, 1 ,S0daoaxd soso ap euads | ap mpred e uppnoala ua ofegen ap soyennuoo so| vo sepeiodzo2ur opuepanb ues “esayeUr ef 21903 sopeBa] sewiou opuarprdxe ween as anb eprpau ® “ouistut 0] 304 “TR10GE| ‘oyeRUOD Jap uorpexqa|a> ef ta sayzed sey Zej¥Oe Laqap and seDIsyG SOUOIDIpUOI 521 ely { sopenerese { soiopeardina ania souopefar se enBax Opes [2 E> -08 spraquy un 20d oprpisaud reso 20d & exunsrp wzayemyeu ap 50 oleqea [ap ouparap jp orag “epunuar ns eprqmyord iso ou ‘sured eo sod ‘and axduois ‘reoned sgraiu Je vam ogs anb seusiou sey sayed se, 10d sepeSorap ss uapand ‘owspuse “A ‘uoDeiqapao ns ap oRUalWour Fp ua sayueysH@ 5043] sm] ezaqemyeu 59 ap sontaatioD s0] Ua sepeiodioou1 uapuaqa 35 Of9s Tend fp unas { sareyenuod soy ap pewunyoa ef ap eMoUaine ¥| aoayexasd apuop 1a “opeatid oupozap jp 10d opepnfar visa [xD oyesqU09 [g, aIUOR'S of OPE -sayuteur By eEAsN{ ap eurarding ai20. v| ‘TAD OupaLep [ap sauODISodsTp Se] ojadser uod X smog; souuou 5p ap ony uapuo ap oxdoutad aye 21q0g n van tac orDausa 30 TANYA om MANUAL DEDERECHODEL TRABAIO ciso final de los articulos propuestas ¥ decisio 1. "Las nora laborales...aseguran al trabajador.. 8. “Proteccién de las condiciones ms beneficiosas con relaciOn a normas (Constituyente GULLERMO GUERRERO FIGUEROA, Gaceta consH- y 215 Constitucionales, se ubican de acuerdo 5."En este articulo adicionamos al inciso 3° a frase: “y los derechos de los teabgjadores”, reconocer consttucionalmente un elemental principal del dere- sal destinado a proteger las conquistas de los asalariados. en el régimen de emergencia econdmica aprobamos en primer debate, puede utlizarse para desmejrar las conquistas labora. en situaciones de emergencia econémica, menos idad institucional”, (Constituyente GERMAN TORO, 8 acuerdos y Convenios de trabajo, no pueden ignidad humana ni los derechos de los trabajado- (axticulo 33 ie “El Gobierno no podra desmejorar los derechos sociales de los trabajado- es.” (articulo 215 Emergencia econémica). “Concliyese afirmando la evidencia segiin la cual el constituyente final- mente integré en su naturaleza y objeto las distintas propuestas, dada su concurrencia. “Enefecto ‘omé det Constituyente GUERRERO FIGUEROA Ia idea de condicién més bene- para desarcollara y detallarla en sus distintos eventos en que surge: “la contratos, los acuerdos y Convenios de trabajo...” (numeral 19, INTRODUCCION Y PARTE GENERAL, “Tomé del Constituyente ANGELINO GARZON la idea segiin la cual “l derechos laborales.. no podrén ser desmejorados”, “Tomé igualmente el principio de irrenunciabilidad que téenicamente in- corporé como principio en el inciso 1° del mismo articulo 58, “No toms, por ser fendmeno distinto, la idea de derecho adquirido, que quedé en otro articulo dstinto, cual es el 58 (mameral 2), 'E informe-ponencia (No. 3) fue adicionado con las expresiones “La ley”, res” de que dan cuenta los Constituyentes al 4) y GERMAN TORO (numeral 5), para surgic asi EL inciso final, que sel precept del cua deduce, 4 a dena "iin is ei “ ViELEGAS ARDELARZ, JAIRO, Dowco edna aor 7.1 edie. 1985, Ed Rodeguer (Qt, Bogor (6661 2 02 tae ap ma 1s muopnyysuy auop) +, ,2uopolages a9 2p onazuDL ofp oa wopungas spond spena yf “egrcnsed fo 2 ssxapnd 2p paul 0 somos ssomyed 5 ‘smfouBouoyy ‘smior ouonyy ‘waygnd wpiazstu -tupy F jroog opeeg)* acalip wunjunkas un log sopedacyo sauopoyseud zp ojumumsu jap ruoonyssuos vou 2p pons oy woapuayaud Brus ozo ab ye aq “quarts om pop ap syns ‘nus sad -nsaid uo) onupuone sis 3p wade 13 -10 ap soupy ap opind 9 snd Kure m ys 5 ‘Sop “gana ag spins Ssandnsd wo uous popped A oyounsep ap seade 13, :osnoaTy Olsavg ONVIN] apn ap sagen sop agua p99 Hes Du | ouupions A proos uzpuo 2p snus sesopod 4 us copnin!uapuo 9p ssunpnuapsuna 10d uy $F 72 gua ofins ap cara osay un 3p wsaap Opucno uno sqruipouna od asiouay 2p ‘9sagy soya pua aod “A yanpouna aid 1, fund a usu enzo ousdrs pc 0} ‘soypasap wos ou mb ‘soypasap,, 282 sydav0 mas ‘sipmpyosuen Ou up 5049 “tap $0) 3p yume my “pumpuanuap e amy 6) nua> “apuaiass, "4D m2 6S Apna osu ‘ce soproman 50 2p copays sisyyun un opuaoy s8oy 28 anb oy» ugisnpuao ‘,sopuanbye soypeiep, 82] and 5040 428 uapand ou soxpaiap sao} anb aqgoprp 52 940m] 2a0d cou -tuap gb v? cx “sexopologey 5 2p sexpasay wus “amicus aquyoud suakegysun pe bao 0} Hag baton my we OpPpLDSep O mnBua LosnI), e \ D -asrezyeas egap often yp apuop sefint jap zparod ap 1omadsut op 0 1opioxi09 jap ‘apyeoze 9p ‘o1DJap ns Uo ‘(ofegeai [ap a0nadsi [ap ‘atuarpuodso.s09 upPrezuiome ef zouange 4 rep -tjos aqap ‘sajeBoy sonueruasaadas ap vazazeo sowoU Fa anb 2p soquouyiod sopeB9] souopze se] soosafa & amaurenaarp otrees [2 mq2294“o} -seiqapoo ered sea, sruentosoida. 0 sorped snsap mins wopectioine un ap uasamnbaz ‘opiqes $9 omtoo ‘sozoprfeqen soisg ofeqesnap o1ento> ps 3234, [90 eyed eanejau seuade peppedeo eum ap ‘sand ‘uezo8 pep ap soue 049 -o1orp soy opridana uey ou sauamb ‘opaye ug—earveu peproedeg (q “opnuas fei u9 osrefiqo 19pod exed sousmbas sopeurunrarap, seuat| waqep seosiod sexpmp sand “earrejas peprredea eum opbajcenso ey ‘59 fosq Te10qe] sang ap uOHE|aY O oYEMUGD Un ap oEpawL Jod Seno e asrey "ou ap pepls999u P| U9 Uae 9s pepo eso opyidumo roqey urs anib seuosiad se] ap ose fp upiqume opeyduraruod vy 49] x] ‘oBrequia wig “es0u0 euLION 2 ‘sand ‘so eisg “ofeqen ap orenuds jp zeaqpj9o exed peproede> euayd auan ‘soue oypornarp ap soxeur femmpeueuossad epoy—einyosce peprreder (e “ofeqen ap oreriuo9 un ap'0 tp -e[p1 eum ap ompaur od SsreSijqo wid eudsTadeun auan anb permaey ‘sand ‘so peppede> x jexoqey oxpaiap tq souopesiygo s9enuo dsoypasap 199209 eed euosiad eum ation anb peynoey eso peppedeo e]—avanvev9 "FST -esnea ey Conafqo pp‘ouaqupuosuos ppeppedtoe‘ofeenap oreni09 pp somuouTay— tog —— Fonourerg—1 sapepirepour sns & sazai2e3 -2) sns ‘sonuauiaya sns uauan as ‘oventoD opor ap sowsandnsaid om0%) pares 4 owwoqmpeu ns ueurusiaiap 4 uevoprpuog anbsod ‘seurape outs ‘o>xpunt nse oporap upreuuoye]esomard wos anbsod ojos ousopeniventio2 sowsond -nsaud outoo eutn2op e| od soppouoa wos sousmbsxap auasesy “uoHe|nUE 10} ns uD uot9LAroqUT onb sorafis So] 9p PePHTED P| 43s Ua O1re Pp SeINSHI—I -ereo se] © upiqure outs ‘sameweziuo> soured st ap Pex comro9 exaueu ¥] © ojos ou wear anb 4 £32 10d sope 2498 wun ap apuadap peiunjos ap UoPesEpap o owe Un ap Zope ET sopmmenuodsonsondasaig—g§ ‘odwon onsanu ap oonsyioizese9 ‘seseur ap ouotigtt -2} [pp upodnaat ej 1od epeangpeoo ‘wuasaid e20dg v| ua opeusor et [e304P1 peparde yjanb eouRodun e‘sepnp v.2eBny wis opmqunto9 ey of 02 lorvavi 30 TynatlaN! OLMEANCD t Te PNRIE ROYST 206 ELACIONES LABORALES DE CARACTER NOWOUAL, rizacin, por su pate, solo debe otorgaria el funcionario, euan- no exista peligro aparente fsico ni moral para el menor en el la actividad para la cual la solicits. Silo hay, debe abstenerse de ¢) Edad rmfnima del trabajador.—De varias disposiciones del Césdigo se desprende que la edad minima de un trabajador es la de catorce afios../2 Enefecto,al hablar del contrato deaprendizajesedispone quesolo puedé celebrarse con trabajadores que hayan cumplido los catorce afios. Al deter- ‘minar las actividades prohibidas alos menores de catorce afios, menci de trabajar en las empresas industriales. Finalmente, al sefalar los req) cexigidos para ser miembro de un sindicato, velve areferirse ala edad delos ‘atorce fos, para indicarnos que solo pueden ser miembros de ellos los tra: bajadores que hayan cumplido esa edad. Esta norma tiene, también, sus excepciones, pues en la industria pure ‘mente famitiar ena cual aboran el padre, lamadze los hijs, la ley permite gue estos iltimos ayucten a sus padres ena realzacion de labores que no de- ‘manden mayores esfuerz0s. Ademas, enlas aboresagricolas pueden emplear- se trabajadores menores de catorce afios, siempre y cuando dichas labores no lesimpidan asistirel tiempo reglamentarioala escuela. Agréguese alo di- cho,elcaso del serviciodoméstico, eldelos serviciosy el dealgunas actividades del sector comercial, enlas cuales también se permite autilizacién de meno- res de catorce afos. En todoslos casos en que el funcionario tenga conocimiento de a exis- tencia de una relacin de trabajo con un menor, en la cual no se hayan llena- do los requisitos exigidos porla ley, puede ordenar la cesacién inmediata de larelacién y sancionar al patrono con multas, sin perjuicio deque quede obli- gado para con el menor al cumplimiento de latotalidad de las obligaciones derivadas de la relaci6n e inherentes al contrato. 4) Incapacidad absoluta—Por su parte, se consideran absolutamentein- capaces para celebrar el contrato de trabaio,losinfantes los impatberes,con la salyedad vista, ylos dementesy sordomudos queno pueden darseaentender por escrito. 185. Consexmarnro.—EI consentimiento es otro de Tos elementos de todo conirato. Yesun elemento esencial del contrato de trabajo. Tanto, que entre sus caracteristicas se cuenta la de ser consensual Elconsentimiento debe ser expresado sin vcios.Sabemos quelosvicios ‘del consentimiento son el error la fuerzayel dolo, El primero de los vicios enumerados se presenta en derecho laboral cuando el contrato se celebra intuitu personae, estoes, cuando se contrataa alguien en consideracin a us capacidades o cualdades personales, como «sel caso de os rabajadores de onfianza Elerrores,entonces,inpersonae, Tr ‘CONTAATO WIVIDUAL 9 TRABAIO 207 Eldolotambién puede presentarse en derecho laborallenlsupuestode que se celebre un contrato con base en certificados falsos presentados al pa- {ono por el trabajador, o cuando aquel engancha al trabaj dole diferentes condiciones de trabajo delas que realment casos, habrfa lugar ala terminacién de la respectiva relacién, de acuerdo a Jas prescripciones del Codigo. En cuanto ala fuerza, como vicio del cons to, no seve la posibi- lidad de que se presente en el momento de celebrarse el contrato de trabajo Sise presenta con posterioridad, puede considerarse como causal para darlo por terminado. Sobre l particular debe tenerse en cuenta que en el Cédigo se ha consa- _gradoel principio deta libertad de trabajo, envirtud del cual esnulo todo acto ‘que viole ese precepto. Por otra parte, el trabajo se considera una actividad ‘humana libre, de manera que la persona que se vincula a otra por medio de ‘un contrato de trabajolo hace por supropia voluntad, conscientemente, como dice laley. 156. Oxjer0.~El objeto de todos ios contratos es crear obligaciones. Es tas,asuvez, pueden tener por objetouna prestaciGno una abstencién. En otras palabras, su objeto puede consistiren daro haceralgo, 0 en abstenerse de ha- cerlo. Las obligaciones originadas en el contrato de trabajo son, pues, la de prestar un servicio personal subordinado (obligacién de hacer), a cargo del ‘tabajador, yla de pagar el salar o remuneracién a ese servicio (obligacién de dar), a cargo del patrono. Allado de estas obligaciones genéricas de dary hacer, existen otras que implican una abstenci6n o una prohibicién, como la que tiene el patrono ddeimponerle al trabajador obligaciones de ndole politica oreligiosa,ocoar- tar su libertad de asociaci6n, ola que tiene el trabajador de presentarse en estado de embriaguez o bajo la influencia de narcéticos o drogas enervantes cen los lugares y horas de trabajo. El objeto, por otra parte, debe reunir determinados requisitos. En pri- mer lugar, debe existiral momento de: cidn/o esperarse que Tercer lugar, debe ser fisicamente posible, esto es, quese pueda cumplir dentro normales condiciones de modo, tiempo y lugar. Por itimo, debe ser es decir, acorde con la moral y las buenas costumbres y permitido por Un ejemplo puede mostrarnos cémo se etinen estos refisitos en un contrato de trabajo. Un profesor se compromete a ensefar derecho laboral cenuna universidad durante un ao Elobjeto dela obligacin existe sebalia perfectamente detetminado: el profesor se compromete a ensehar derecho ofeqen ap eanaajo> torouastio9 un 0 o1ved um onze ‘opunas jo uo ‘ofeqenn ap penpiatpur oreztr0> un aye soureqey sou ‘ose> sound ja ug_(ore2qputs esoudu) seotpuin{ seuosiod sop anuo 0 ‘eno od (soropefeqen) sayeimeu seuosiod ap odeu tin { ‘oud eum i) eoypynf uosied eu anua eno sod \souopeleqeiny operant dnd wh ued i 29 weuew [9 ap anb soups me w>jduamo as vz9p¢1 go epeurmiaiap apapoad v 0 oduran 2p oposiad opeumutioiap a1uesnp ouonned ja exed sedoqey e e8tqo a8 ‘zaa ns e “topeleqen fa 4 ‘oueyes opeus spp sopefeqen pe ape8ed e ajowiosdutoo as ouoned fy “ose 9189 enuasoud ofeqen 2p orenuo> iy aa nse s22ey 0.1ep eesqqoas eno e}anb o|2p a1uaqe -mmbo owt eur 28 anb off sa9ey 0 sep e eSiqo 2s soured se op eu epes s9Ten9 S0| a Sorento sojjanbe sosnemnuio> Wos“ontEvaARNO ZO tious a1 a8 anb vonsyioizereo ef sye aq exaunuso! ej 3s ouoMed ja anb z94 epor ‘Pepianoe ns ap enyotiag as zopefeqen je anb o1ue) ua sopeprn serzodaue ea s9qen9 $0] ap sauag a so1afqo ap tomanpord ye pueayide exed sopeleqen 9p pepranoe yap esa22u ouomed (g “p 9p asse/ajouaq eum Epes ueSsnq weULIy Of an Sond se] orseno 40d ‘osorsuo aiaworuaUIUD so ofeqen 9p o1eNuoD jp “ouDIUD 959 to2 opsone aq"eno Yap OpYoUNG Uo Eun Epe 2sopup.e18 smueieziuoo soured sop se|ap pepnn ef uanbstiq‘orrenu09 j2 iod ‘yun ap opyotiag p o1af4o sod ueBuoa anb unos ‘30504 {some sovesnuoa ‘aunpend Urs 4—OsoENO TOT ‘opruasu03 uefes jp Jopefeqen qe seBed ‘eas o ‘opya’ aso meounuios ap ouozted [2 ton anb e|{ ppeurpsoqns yeuossad opysias un seisord ap sopefeqen [2 030 anb se] uos ‘orpip sowiay 0} eX ‘souore8yqo sesg -sopeleqen [p exed owo> uosned jo exed o3tre souo1ne8y|qo uoseu i ap sand ‘eanstrarseres wiso aasod ee fSy 30 whawawi euvusno feqen 2p ovemuo> (ge ofeqen 2p orenuoe fq “oreo e waxmou0d onb soured sey op wun epeo exed souiopeSiigo 209]qe189 anb jonbe s9jezarenq ove NOD WHEY “OT :onunse 10d asdurats rest09 Aoanzajo9 ayuesua ja uuaqap ‘oly ourunspre opesqatao ofeqen ap ovezn ‘afeapuaade ap orenaoo ja sand ‘souopadaon st easy -aoup se ‘sued se] ap pepnuap: sapeauinjon ap opzance apduns ja aseqjanb outs ‘onuns9 sod reysuo> opDey 100s outo3 ‘soutsinbax sopeurunavap opueuay aszeaqapp0 epand ou anb sm0p aromb ow opty Zaprrea eaald eSuar { auopoaprad as anb exed ‘ropefeqen X ouozred‘sonzed se| ap opzanze o onuoquunntasuon afd [a easeg-Pensu9st09 s9 ofeqen ap oremuo> [9 masta ap o1und 1.0 9ps9(—"WWASNaSNOD “6ST vedord eotpyinf epss e8ao1 anb ered penumjos ‘sond ‘arombas oy eidord rap 021d ose um S90 52208 ap [9 U09 ‘sopuniB9s 0] edpunad oun eistxa anb ap ugerpuod v oxpoiap fap odure> ja up epi satiate ueBaq ojos somo aub ones uo sopemaenuod sezny se.n0 Uo? ‘uope[a1 oo eurouoIne usun onb sovenuoD UorsIXa—"WsONNEA “RET sonar sis se] sourouas ‘ofeqen ap orenuoo [9p seidoad seansasinee9 owo9) soptps 19s exed seo ap tremso290 ot anb ‘sopensuast09 4eq soy { ‘zapyea eu and exed sapepryeus -10 sepeuntizrarep warambaranb ‘saurayos sovennuo> key spuap so] ap Ue -uoioyip sojanb seanspisiese) sepeutuusay9p us9s0d soresi40 $0] s0poy, “Sper ‘anvarsrxa uppmpord p| iaoumne o einsApUr ep -tuzarep spnpoud e zauod ap pepysavau e] opias apand ouomed pp ered a ‘u9 “eDuaisisqns ap SoIpauu ap uo.sndasu09 e| ua SejBs0UD ss 3 -tqea pop aren as unos prea este U ‘mn reqajoa esoured se eaanputanbon syed fap saiquimnsoo sey 10d w 10d o[0s ou sopntutiod ups esoqey o4p9x9p 1opuaide “ou 59 o1afgo fe ‘atuauaTeULy esp UN UD Offs uM Ha ON, ‘wnowoN! USL oyuv9 30 SsTHOBNT SANOIOY 3H 02

You might also like