NOTA FIZIK TINGKATAN 4 DAN 5

KANTA NIPIS:

KANTA CENBUNG KANTA CEKUNG

Dikenali sebagai kanta penumpu atau
kanta positif

Menumpukan cahaya yang selari dengan
paksi utama ke satu titik pada paksi
utama yang dinamakanfokus utama
nyata kerana cahaya yang ditumpu pada
titik itu dapat dilihat.

Dikenali sebagai kanta pencapah atau
kanta negative

Mencapah cahaya yang selari dengan
paksi utama seolah-olah berasal dari satu
titik pada paksi utama yang dinamakan
focus utama maya.

¤ KUASA KANTA:

Definisi : satu pengukuran tentang berapa banyaknya sinar cahaya yang disisihkan selepas

menerusi kanta.

SI unit : m-1 atau diopter,D

Kuasa kanta = =


     
  

Contoh soalan;

Carikan kuasa kanta untuk: Hitungkan panjang focus bagi:

a) Kanta cembung, f = 20cm a) kanta cembung yang berkuasa kanta +6D

Kuasa = = +5D f= = 17cm
. 

b) Kanta cekung, f = -

Kuasa =
= -2D
.
1|www.sagadbl.com Cikgu Irwan
NOTA FIZIK TINGKATAN 4 DAN 5

¤ GAMBAR RAJAH SINAR:

Kanta cembung: Kanta cekung:

1. Satu sinar yang melalui pusat optik
kanta tidak dibias atau dipesong
2. Satu sinar yang selari dengan paksi
utama akan menumpu pada focus
utama, F selepas melalau kanta .
3. Satu sinar yang melalui focus utama, F
akan terbias selari dengan paksi
utama.
4. Titik imej adalah titik di mana sinar-
sinar cahaya bersilang.
1. Satu sinar yang melalui pusat optic
kanta tidak akan dipesong atau
dibiaskan.
2. Satu sinar yang selari dengan paksi
utama mencapah dari focus utama, F
selepas melalui kanta.
3. Satu sinar yang menuju kearah F akan
terbias selari dengan paksi utama.
4. Titik imej adalah di mana sinar-sinar
cahaya bersilang.

¤ IMEJ YANG DIHASILKAN OLEH KANTA CEMBUNG:

Jarak objek Rajah sinar Ciri-ciri imej

• Jarak objek pada • Jarak imej:

ketakterhinggaan v = f

u = infiniti • Ciri-ciri imej:
- Nyata
- Songsang
- Lebih kecil daripada
objek

• Jarak objek lebih • jarak imej:

daripada 2f f < v < 2f

u > 2f • ciri-ciri imej:
- nyata
- songsang
- lebih kecil daripada
objek

2|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK TINGKATAN 4 DAN 5

• jarak objek sama • jarak imej:

dengan 2f v = 2f

u = 2f • ciri-ciri imej:
- nyata
- songsang
- sama saiz dengan
objek

• jarak objek antara f • jarak imej:

dan 2f v = 2f

f < u < 2f • ciri-ciri imej:
- nyata
- songsang
- lebih besar daripada
objek

• jarak objek sama • jarak imej:

dengan f v=f

u=f • ciri-ciri imej:
- maya
- tegak
- lebih besar daripada
objek

• jarak objek kurang • jarak imej:

daripada f v>u

u<f • ciri-ciri imej:
- maya
- tegak
- lebih besar daripada
objek

3|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK TINGKATAN 4 DAN 5

¤ IMEJ YANG DIBENTUKKAN OLEH KANTA CEKUNG;

• Imej yang dihasilkan oleh kanta cekung tidak bergantung kepada kedudukan objek dari
pusat kanta.ianya sentiasa;
i. Maya
ii. Tegak
iii. Lebih kecil daripada objek

a) Objek pada kedudukan melebihi f b) Objek pada kedudukan kurang daripada

f

¤ PEMBESARAN LINEAR:
• Saizimej yang terbentuk oleh kanta berubah dengan jarak objek. Nisbah tinggi imej
kepada tinggi objek disebut pembesaran linear.


 
Pembesaran linear, m =

 

ATAU
   
m=
   

• Ini bermakna :


M=


=

4|www.sagadbl.com Cikgu Irwan
NOTA FIZIK TINGKATAN 4 DAN 5

¤ FORMULA KANTA:
• Hubungan antara jarak objek,u, jarak imej, v dan panjang focus ,f bagi semua kanta nipis
diberi sebagai

+ =
 
Jenis kanta Kanta cembung Kanta cekung
Jarak objek, u Nyata ( + ) Nyata ( + )
Maya ( - ) Maya ( - )
Jarak imej, v Nyata ( + ) Sentiasa negatif
Maya ( - )
Panjang focus, f Sentiasa positif Sentiasa negatif

• Contoh soalan:
1) Satu objek diletakkan 15cn dari sebuah kanta cembung yang panjang fokusnya 10cn.
Tentukan kedudukan imej dan pembesaran imej.

Kedudukan imej





+  =


+  =



=
 −


V = 30cm

Pembesaaran imej


m=

"
=



=2

5|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK TINGKATAN 4 DAN 5

ISTILAH SEPUNYA

Pusat optic:
- Pusat kanta di mana sinar cahaya melaluinya tanpa disisihkan

Paksi utama:
- Garis lurus yang menerusi pusat optic kanta dan berserenjang dengan satah kanta

Focus utama, F:
- Satu titik pada paksi utama di mana:
a) Sinar cahaya yang selari dengan paksi utama akan tertumpu bagi kanta cembung
b) Sinar cahaya yang selari dengan paksi utama seolah-olah tercapah dari titik tersebut
bagi kanta cekung

Jarak objek, u:
- Jarak dari objek ke pusat optik

Jarak imej, v:
- Jarak dari imej ke pusat optik

Satah focus:
- Satah yang melalui focus utama dan selari dengan satah kanta

Panjang focus, f:
- Jarak antara focus utama,F dengan pusat optik

jarak objek

Pusat optic

Paksi utama

Focus utama jarak imej

6|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK TINGKATAN 4 DAN 5
Panjang fokus

7|www.sagadbl.com Cikgu Irwan