SFERA (LOPTA)

Sfera je skup svih tačaka prostira podjednako udaljenih od jedne fiksirane tačke(centra sfere).

Poluprečnik sfere(r) je rastojanje bilo koje tačke sfere od centra sfere.

Lopta je oblo telo ograničeno sferom.

P = 4r 2π je formula za površinu lopte

4
V= r 3π je formula za zapreminu lopte
3
Lopta nastaje obrtanjem kruga oko bilo kog njegovog prečnika.

Presek lopte i bilo koje ravni je krug. Ako presečna ravan prolazi kroz centar dobija se veliki krug lopte, to jest

krug koji ima najveću površinu.

r1
mali krug lopte

r
veliki krug lopte

1
Ako nam je zadata polulopta:

Njenu zapreminu ćemo izračunati lako, tako što zapreminu lopte podelimo sa 2.

14 3 2
Vpolulopte = r π = r 3π
23 3
Al kod površine moramo biti pažljivi , jer se ona sastoji od polovine površine lopte i površine velikog kruga lopte:

1
Ppolulopte = Plopte + Pvelikikrug
2
1
Ppolulopte = ⋅ 4r 2π + r 2π
2
Ppolulopte = 2r 2π + r 2π
Ppolulopte = 3r 2π

2
r = 3cm
P=?
V =?

P = 4r 2π
P = 4 ⋅ 32 π
P = 4 ⋅ 9π
P = 36π cm 2

4 3
V= rπ
3
4
V = 33 π
3
4
V = ⋅ 27π
3
V = 4 ⋅ 9π
V = 36π cm3

4
V = π cm3
3
P=?

Najpre ćemo iz zapremine naći poluprečnik lopte :

4 3
V= rπ
3
4 4 4
π = r 3π skratimo i π i dobijamo:
3 3 3
3
r =1
r = 1cm

Dalje nije teško naći površinu:

P = 4r 2π
P = 4 ⋅12 π
P = 4π cm2

3
 2r = 16cm
P=?
V =?

Iz 2r = 16 je očigledno r = 8 cm

P = 4r 2π
P = 4 ⋅ 82 π
P = 4 ⋅ 64π
P = 256π cm 2

4 3
V= rπ
3
4
V = 83 π
3
4
V = ⋅ 512π
3

2048
V= π cm3
3

Ovk = 36π cm
V =?

veliki krug lopte r

4
Veliki krug lopte ima isti poluprečnik kao i cela lopta!

Ovk = 2rπ
36π = 2rπ
36 = 2r
r = 18cm

4 3
V= rπ
3
4
V = 183 π
3
4
V = ⋅ 5832π
3
V = 4 ⋅1944π
V = 7776π cm3

Najpre ćemo izračunati površinu te početne, manje lopte:

r = 4cm
P = 4r 2π
P = 4 ⋅ 42 π
P = 4 ⋅16π
P = 64π cm2

Nova lopta ima poluprečnik veši za 3 cm od početne , dakle r1 = 4 + 3 = 7cm

Površina nove lopte je:

r1 = 7cm
P1 = 4r 2π
P1 = 4 ⋅ 7 2 π
P1 = 4 ⋅ 49π
P1 = 196π cm 2

Oduzmimo površine da vidimo koliko je povećanje:

P1 − P = 196π − 64π = 132π cm 2

5
Iz fizike znamo da telo potopljeno u vodu izbaci onoliko vode kolika je njegova zapremina.

1
H r=2,5cm
12

11 H H
H
12

r=5cm r=5cm

Znači da je zapremina lopte 12 puta manja od zapremine valjka! To jest: Vv = 12 ⋅ Vl

Naći ćemo zapreminu lopte, to pomnožiti sa 12 i dobiti zapreminu valjka.

4
Vl = r 3π
3
4
Vl = (2,5)3 π
3
4
Vl = ⋅ 2, 5 ⋅ 2,5 ⋅ 2,5π (pomnožimo 4 i 2,5 posebno i 2,5 sa 2,5)
3
10
Vl = ⋅ 6, 25π
3
62, 5
Vl = ⋅ π cm3
3
Zapremina valjka će biti:

62, 5
Vv = 12 ⋅ Vl = 12 ⋅ π = 4 ⋅ 62,5π = 250π cm3
3

Vv = r 2π ⋅ H
250π = 52 π H
250 = 25 H
H = 10cm

6
Šta se ovde neće promeniti?

Pa naravno, masa tela, odnosno njegova zapremina!

To je i početna naša ideja, da su zapremine kupe i lopte iste!

Kako je prečnik lopte 2r = 8 cm , jasno je da je poluprečnik r = 4cm , a to je i poluprečnik kupe!

4 3
Vl = rπ
3
4
Vl = 43 π
3
4
Vl = 64π
3
256
Vl = π cm3
3

Vk = Vl
256
Vk = π
3
1 2 256
r πH = π
3 3
42 H = 256
16 H = 256
256
H=
16
H = 16cm

Naravno , mi ustvari bojimo površinu kugli.

Naći ćemo površinu koju trebamo obojiti kod manje kugle i površinu 10 većih kugli koju trebamo obojiti a onda
ćemo upotrebiti proporciju…

Ako je prečnik manje kugle 16cm onda je jasno poluprečnik rmk = 8cm

Ako je prečnik veće kugle 2dm, odnosno 20 cm, to će poluprečnik biti: rvk = 10cm
7
Nañimo najpre površinu manje kugle:

Pmk = 4rmk2 π
Pmk = 4 ⋅ 82 π
Pmk = 4 ⋅ 64π
Pmk = 256π cm 2

Sada tražimo površinu veće kugle:

Pvk = 4rvk2 π
Pvk = 4 ⋅10 2 π
Pvk = 4 ⋅100π
Pvk = 400π cm 2

Pošto imamo 10 većih kugli , tu je površina za bojenje : 400π ⋅10 = 4000π cm2

Sada postavljamo proporciju:

256π : 32 = 4000π : x
256π ⋅ x = 32 ⋅ 4000π
32 ⋅ 4000
x=
256
x = 500 g