21.08.2017 Beyin Nedir?

 Beynin Bölümleri ve Kısımları | Yeni Biyoloji

Bey
n Ned
r? Beyn
n Bölümler
ve Kısımları

Yen
B
yoloj
Ağustos 21, 2017

İnsan kafatasının üst kısmında yer alan, men㟀�ngens 㟀�s㟀�ml㟀� bey㟀�n zarı örtülü olan, 㟀�k㟀� yarım da㟀�re şekl㟀�ndek㟀�
s㟀�n㟀�r kütles㟀�nden oluşarak organ㟀�zmanın 㟀�şlevler㟀�n㟀� denetleyen duyum ve b㟀�l㟀�nç merkez㟀�ne bey㟀�n
den㟀�lmekted㟀�r. Bey㟀�n om㟀�r㟀�l㟀�k 㟀�le merkez㟀� s㟀�n㟀�r s㟀�stem㟀�nde yer almaktadır.

B㟀�r 㟀�nsanın kafatasının 㟀�çer㟀�s㟀�nde yer alan ve beyn㟀�n yaklaşık olarak kütles㟀� 1,300 㟀�la 1,400 gram
arasındadır. Unutulmamalıdır k㟀� beyn㟀�n büyüklüğünün (hacm㟀�) ve ağırlığının (kütle) zeka ve öğrenme 㟀�le
h㟀�ç b㟀�r 㟀�l㟀�şk㟀�s㟀� yoktur.

Beyn㟀�n etrafını saran kafatasının beyne yakın olan kısmında men㟀�ngens olarak adlandırılan b㟀�r zar
tabakası bulunmaktadır. Men㟀�ngens zar tabakası sert zar, örümceks㟀� zar ve 㟀�nce zar olmak üzere üç
kısımdan oluşmaktadır.

Men㟀�ngens ;

Sert Zar
Bu kısım beyn㟀� saran kafatasına en yakın olan men㟀�ngens zar tabakasıdır. Sert zarın temel görev㟀� beyn㟀�
mekan㟀�k etk㟀�lerden , yaralanmalardan ve zedelenmelere karşı korumak.

Örümceks㟀� Zar
Bu zar sert zar ve 㟀�nce zar arasında kalan men㟀�ngens zar tabakasıdır. Yapısında bulunan 㟀�nce bağ dokusu
l㟀�fler㟀�n㟀�n verm㟀�ş olduğu örümcek ağı şekl㟀� neden㟀�yle örümceks㟀� zar olarak adlandırılmaktadır. Bu zarın
temel görev㟀� 㟀�se, 㟀�nce zar ve kalın zarı 㟀�nce bağ doku l㟀�fler㟀� 㟀�le b㟀�rb㟀�r㟀�ne bağlamaktır.

http://www.yenibiyoloji.com/?p=1605&preview=true 1/6
21.08.2017 Beyin Nedir? Beynin Bölümleri ve Kısımları | Yeni Biyoloji

İnce Zar
Bey㟀�n zarları arasında en 㟀�nce ve en 㟀�ç kısımda bulunan men㟀�ngens zar tabakasıdır. En temel görev㟀�,
㟀�çer㟀�s㟀�nde taşıdığı kan damarları 㟀�le beyn㟀�n bes㟀�n ve oks㟀�jen 㟀�ht㟀�yacını sağlamaktır.

Men㟀�ngens zarlarından örümceks㟀� ve 㟀�nce zar tabakası arasında bey㟀�n om㟀�r㟀�l㟀�k sıvısı bulunmaktadır. Bu
yapıya bazı b㟀�yoloj㟀� kaynaklarında bey㟀�n om㟀�r㟀�l㟀�k sıvısının kısaltması olan BOS adıda ver㟀�lmekted㟀�r.Bey㟀�n
zarları m㟀�kroorgan㟀�zmaların etk㟀�s㟀�yle 㟀�lt㟀�haplanmasına menenj㟀�t den㟀�lmekted㟀�r.

Bey㟀�n om㟀�r㟀�l㟀�k sıvısı’nın (BOS) görev㟀� ;

Bey㟀�n ve om㟀�r㟀�l㟀�ğ㟀� mekan㟀�k etk㟀�lerden korumak.

Beyn㟀�n kan alış ver㟀�ş㟀�n㟀� sağlamak ve dengelemek.
Beyn㟀�n bes㟀�n ve oks㟀�jen 㟀�ht㟀�yacını sağlamak ve dengelemek.
İyon der㟀�ş㟀�m㟀�n㟀� dengede tutmak.

Bey㟀�n ön, orta ve arka olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır. Ön

bey㟀�n uç ve ara bey㟀�n, arka bey㟀�n 㟀�se bey㟀�nc㟀�k, om㟀�r㟀�l㟀�k soğanı ve pons
denen bölümlerden oluşmaktadır. Bey㟀�n organının yapısında su, yağ,
prote㟀�n, karbonh㟀�drat, d㟀�ğer organ㟀�k ve 㟀�norgan㟀�k maddeler㟀�
bulunmaktadır.

BEYİN

1- Ön Bey㟀�n
         a. Uç bey㟀�n
         b. Ara bey㟀�n
– H㟀�potalamus
– Talamus
2- Orta Bey㟀�n
3- Arka Bey㟀�n
          a. Bey㟀�nc㟀�k
          b. Om㟀�r㟀�l㟀�k Soğanı
          c. Pons (Valor㟀�㟀� Körpüsü)

1- ÖN BEYİN
Bu kısım 㟀�nsan bey㟀�n㟀�n en kısmı olarak b㟀�l㟀�nmekted㟀�r. Ön bey㟀�n uç bey㟀�n ve ara bey㟀�n olmak üzere 㟀�k㟀�ye
ayrılmaktadır.

http://www.yenibiyoloji.com/?p=1605&preview=true 2/6
21.08.2017 Beyin Nedir? Beynin Bölümleri ve Kısımları | Yeni Biyoloji

a. Uç Bey㟀�n
Sağ ve sol yarım kürelerden oluşmaktadır. Bazı b㟀�yoloj㟀� kaynaklarında uç bey㟀�ne bey㟀�n yarım kürler㟀�
den㟀�lmes㟀�n㟀�n neden㟀� budur. Sağ ve Sol yarım küreden oluşan bu kısımları üst kısımdan nasırlı c㟀�s㟀�m, alt
kısımdan bey㟀�n üçgen㟀� olarak adlandırılan s㟀�n㟀�r demetler㟀� b㟀�rb㟀�r㟀�ne bağlamaktadır. Uç beyn㟀�n sağ ve sol
yarım küreler㟀�n㟀� b㟀�rb㟀�r㟀�nden ayıran yarığa Rolando yarığı den㟀�lmekted㟀�r. Rolando yanığı uç bey㟀�n
küreler㟀�n㟀� en㟀�ne kesmekted㟀�r.

Laboratuvar ortamında b㟀�r bey㟀�nden en㟀�ne kes㟀�t almanız durumunda dış kısmının nöron gövdeler㟀�nden
oluşmuş boz maddeden, 㟀�ç kısmında 㟀�se m㟀�yel㟀�n kılıflı aksonlardan oluşmuş ak maddeden oluştuğunu
gözlemleyeb㟀�l㟀�rs㟀�n㟀�z.

Bey㟀�n yarım küres㟀�nde g㟀�r㟀�nt㟀� ve çıkıntılar bulunmaktadır. Çıkıntılara g㟀�rus, g㟀�r㟀�nt㟀�lere 㟀�se sulkus adı
ver㟀�lmekted㟀�r. G㟀�rus ve sulkusun ne g㟀�b㟀� faydası var pek㟀�? Bu g㟀�r㟀�nt㟀� ve çıkıntılar uç bey㟀�nde bulunan
yarım küreler㟀�n yüzey alnın artmasını sağlamaktadır.

Uç bey㟀�nde bulunan sağ ve sol kısım 㟀�nsan vücudunda kend㟀�ler㟀�ne zıt tarafları kontrol ederler. Yan㟀� uç
beyn㟀�n sağ yarım küres㟀� sol tara�ak㟀� organları kontrol ederken, sol yarım kürede bulunan 㟀�se sağ tara�ak㟀�
organları kontrol eder. Ve b㟀�lmen㟀�zde fayda olan b㟀�r b㟀�lg㟀�y㟀� s㟀�z㟀�nle paylaşmak 㟀�ster㟀�m. Eğer b㟀�r 㟀�nsanın sağ
tarafı felç olduysa o k㟀�ş㟀�n㟀�n sol tarafının dahada kuvvetleneğ㟀�n㟀� unutmayın. Yukarıda s㟀�zlere 㟀�fade ett㟀�ğ㟀�m
şey㟀�n gerçekleşme olasılığı %90‘dır.

Uç bey㟀�n yarım küreler㟀�nde 㟀�steml㟀� hareketler㟀�n kontrolü, 5 duyu organından gelen uyarıların algılanması,
öğrenme, hafıza, zeka, b㟀�l㟀�nç, yazma, konuşma g㟀�b㟀� merkezler㟀�n bulunduğu bölged㟀�r.

Uç Beyn㟀�n Görevler㟀� (Bey㟀�n Yarım Küres㟀�n㟀�n Görevler㟀�)

http://www.yenibiyoloji.com/?p=1605&preview=true 3/6
21.08.2017 Beyin Nedir? Beynin Bölümleri ve Kısımları | Yeni Biyoloji

Sol yarım küre sağ el㟀�, sol yarım küre sağ el㟀� kontrol etmekted㟀�r.
Sol yarım küre konuşma ve yazma, sağ yarım küre görme ve hayal㟀� sağlamaktadır.
Sol yarım küre b㟀�l㟀�msel ve sayısal yeteneklere sah㟀�pken, sağ yarım küre 㟀�se müz㟀�k ve sanat yeteneğ㟀�ne
sah㟀�pt㟀�r.
Sol yarım küre düşünme, mantık ve çözümlemede daha akt㟀�fken, sağ yarım küre 㟀�se üç bouylu res㟀�m
ve şek㟀�ller㟀� tanıma ve anlama akt㟀��㟀�r.
Bey㟀�n yarım küres㟀� yan㟀� uç bey㟀�n farklı akt㟀�v㟀�teler㟀� kontrol eden 4 kısımdan oluşmaktadır. Bu kısımlar
ön lop, yan lop, şakak lop ve arka lop olarak adlandırılmaktadır.

Bey㟀�n yarım küreler㟀�n㟀�n kısımlar

Ön Lop (Frontal Lop) : Yürüme, yüzme g㟀�b㟀� 㟀�steml㟀� hareketler㟀�
yapmamızı kontrol eden kısımdır.

Yan Lop (Par㟀�etal Lop) : Temas, basınç, t㟀�treme, sıcaklık ve tat

duyuların alğılandığı bölged㟀�r. Ayrıca konuştuğumuz ve yazılan
şeyler㟀� anlamamızı sağlayan kısım burasıdır.

Şakak Lop (Temporal Lop) : Ses ve koku duyularının algılandığı yer

burasıdır. Ayrıca hafıza merkez㟀�m㟀�z burasıdır.

Arka Lop (Oks㟀�p㟀�tal Lop) : Görme olaylarının gerçekleşt㟀�ğ㟀� kısımdır.

b. Ara Bey㟀�n
Ön beyn㟀� yan㟀� bey㟀�n yarım küreler㟀� dışında kalan kısma ara bey㟀�n den㟀�lmekted㟀�r. BAzı b㟀�yoloj㟀�
kaynaklarında ara bey㟀�ne d㟀�ensefalon den㟀�lmekted㟀�r. Ara bey㟀�n talamus ve h㟀�potalamus olmak üzere 㟀�k㟀�
kısımdan oluşmaktadır. Farklı b㟀�yoloj㟀� kaynaklarında talamus, h㟀�potalamus, ep㟀�talamus, subtalamus
http://www.yenibiyoloji.com/?p=1605&preview=true 4/6
21.08.2017 Beyin Nedir? Beynin Bölümleri ve Kısımları | Yeni Biyoloji

(pretalamus) ve pretektumdan oluştuğu b㟀�lg㟀� yazılmaktadır. Ancak b㟀�z bu yazımızı l㟀�se düzey㟀�nde b㟀�yoloj㟀�
konularına göre yazıyoruz d㟀�ğer yazılarımızda ara bey㟀�ne daha gen㟀�ş ele alacağız.

Ara Bey㟀�n
– Talamus
– H㟀�potalamus

TALAMUS
F㟀�ensefalonun yan㟀� ara bey㟀�n kısmının b㟀�r parçası olan talamus koku
duyuları dışındak㟀�, tüm s㟀�stemlerden gelen a erent 㟀�mpulslar
(uyartıları) 㟀�ç㟀�n b㟀�r kapı görev㟀� görmekted㟀�r. Bunlara ek olarak talamus amaca yönel㟀�k b㟀�l㟀�nçl㟀�
davranışlardan da sorumludur. Yan㟀� temel olarak talamus nöronlarda bulunan 㟀�mpulsları (uyartıları)
f㟀�ltreleyerek sınıflandırır ve uç beyne 㟀�let㟀�r. Talamus uyku ve uyanıklık durumunuda dengelemekted㟀�r.
B㟀�lmen㟀�z fayda gördüğüm b㟀�r d㟀�ğer b㟀�lg㟀� 㟀�se talamus uyku hal㟀�nde çalışmamaktadır.

HİPOTALAMUS
İnsan vücudu 㟀�ç㟀�n hayat㟀� önem taşıyan 㟀�ç dengey㟀� yan㟀� homeostas㟀�y㟀� korumak, hormonal kontroller㟀�
sağlamak ve duygusal davranışları kontrol etmek 㟀�ç㟀�n görevl㟀� ara bey㟀�n kısmına h㟀�potalamus
den㟀�lmekted㟀�r.

H㟀�potalamusun Görevler㟀� ;

Kanın basıncını ve kalp atışının hızını dengeler.

Vücut ısısını sab㟀�tleşt㟀�r㟀�r.
Susama, 㟀�drar ve elektrol㟀�t denges㟀�n㟀� düzenler.
Açlık ve tokluk durumunda hormonların salgılanmasını sağlar.
Duyu ve davranışları ayarlanmasını sağlar.
Salgıladığı özel hormonlar 㟀�le h㟀�pof㟀�z bez㟀�n㟀�n çalışmasını kontrol altına alarak hormonların
salgılanmasını sağlamaktadır.
Karbonh㟀�dratlar ve yağların metabol㟀�zmamızdak㟀� ayarını düzenler.

HİPOTALAMUS ve HİPOTALAMUSUN GÖREVLERİ HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇİN TIKLAYINIZ…

2- ORTA BEYİN
Pons olarak adlandırılan yapısının hemen üzer㟀�nde, ara beyn㟀�n alt tarafında bulunan bey㟀�n kısmıdır. Orta
bey㟀�n görme olaylarının ve duyma olaylarının refleks kontrol merkez㟀�d㟀�r. Orta beyn㟀�n 㟀�şlev㟀�n㟀� b㟀�r örnek 㟀�le
açıklamak gerek㟀�rse. Işığın fazla olduğu ortamlarda göz bebekler㟀�m㟀�z㟀�n büyüyüp küçülmes㟀�n㟀� orta bey㟀�n
yapmaktadır. B㟀�r d㟀�ğer örnek 㟀�se köpekler㟀�n b㟀�r ses duyması durumunda kulaklarını d㟀�kleşmes㟀�n㟀� de orta
bey㟀�n sağlamaktadır.

http://www.yenibiyoloji.com/?p=1605&preview=true 5/6
21.08.2017 Beyin Nedir? Beynin Bölümleri ve Kısımları | Yeni Biyoloji

Orta beyn㟀�n üst kısmında 4 adet çıkıntı bulunmaktadır. Bu çıkıntılara dördüz çıkıntılar (opt㟀�k lop)
den㟀�lmekted㟀�r. Orta bey㟀�n b㟀�z㟀�m d㟀�nlenme durumumuzda dah㟀� kasların b㟀�r m㟀�ktar kasılı durmsı ve vücut
duruşumuzun d㟀�k olmasını kontrol eder.

3- ARKA BEYİN
Arka bey㟀�n bey㟀�nc㟀�k, om㟀�r㟀�l㟀�k soğanı ve pons kısımlarından oluşmaktadır. Ş㟀�md㟀� bu kısımları ayrı başlıklar
altında 㟀�nceleyeceğ㟀�z…

a.Bey㟀�nc㟀�k
Başımızın arka kısmında yer almaktadır. Bey㟀�nc㟀�ğ㟀�n şekl㟀� ağacı çağrıştırdığı 㟀�ç㟀�n hayat ağacı olarak
adlandırılır. Bey㟀�nc㟀�k vücudumuzu dengede tutmayı sağlamakla beraber 㟀�steml㟀� kaslarımızın çalışmasını
ve bu 㟀�stem㟀� kasların b㟀�rb㟀�r㟀�yle uyumlu çalışmasını sağlamaktadır. Beyn㟀�n bey㟀�nc㟀�k kısmı zarar veya hasar
görmüş b㟀�r㟀� denges㟀�n㟀� kaybeder ve düzgün yürüyemez. Bey㟀�nc㟀�ğ㟀�n temel görev㟀�n㟀� daha 㟀�y㟀� anlayab㟀�lmen㟀�z
㟀�ç㟀�n b㟀�r örnek daha verecek olursak. B㟀�r kuşun eğer bey㟀�nc㟀�k kısmı zarar gördüyse kanat çırpıp uçamaz
uçmaya çalışsa b㟀�le kanatları b㟀�rb㟀�r㟀�yle uyumlu olarak çalışmayacaktır. Ve 㟀�lg㟀�nç b㟀�r b㟀�lg㟀� daha eğer b㟀�r
㟀�nsan bey㟀�nc㟀�k kısmından zarar gördüyse 㟀�k㟀� parmağını b㟀�rb㟀�r㟀�ne değd㟀�remez.

Bey㟀�nc㟀�k kısmının en temel göev㟀� dengey㟀� sağlamak olsada, gözden gelen uyarıları değerlend㟀�rme
görev㟀�de bulunmaktadır.

Bey㟀�nc㟀�k’de boz ve ak maddeler bulunmaktadır. Boz maddeler dış kısımda, ak maddeler 㟀�se 㟀�ç kısımda
bulunmaktadır.

b. Om㟀�r㟀�l㟀�k Soğanı
Om㟀�r㟀�l㟀�k ve pons arasında yer arka bey㟀�n kısmıdır. Om㟀�r㟀�l㟀�k soğanın
da da tıpkı bey㟀�nc㟀�k ve om㟀�r㟀�l㟀�kte olduğu g㟀�b㟀� ak ve boz maddeler
bulunmaktadır. Bey㟀�n 㟀�ç㟀�nde çıkan motor s㟀�n㟀�rler㟀� om㟀�r㟀�l㟀�k soğanın da
çapraz olarak vücuda dağılmaktadır.

Om㟀�r㟀�l㟀�k soğanının Görev㟀� ;

S㟀�nd㟀�r㟀�m, solunum, dolaşım ve boşaltım g㟀�b㟀� s㟀�stemler㟀�n çalışmasını
sağlamak.
Karac㟀�ğer㟀�n kan şeker㟀�n㟀� ayarlayıp denetlemek.
Yutkunma, hapşırık, öksürük ve kusma g㟀�b㟀� hayat㟀� refleksler㟀� kontrol etmekted㟀�r.

Çok net 㟀�fade ed㟀�lmel㟀�d㟀�r k㟀� om㟀�r㟀�l㟀�k soğanı çalışmayan b㟀�r canlı hayatını y㟀�t㟀�r㟀�r.

c. Pons (Varol㟀�㟀� Köprüsü)

Sadece memel㟀� canlılarda bulunan b㟀�r arka bey㟀�n kısmıdır. Ön bey㟀�n, bey㟀�nc㟀�k ve omr㟀�l㟀�k soğanı arasında

http://www.yenibiyoloji.com/?p=1605&preview=true 6/6