29.

Sumatra
Miloš Crnjanski
(1893-1977)

Jedan od najznačajnijih pisaca srpske književnosti.

Djela: Lirika Itake, Lament nad Beogradom, Priče o muškom, Dnevnik o Čarnojeviću, Seobe I, Seobe II,
Roman o Londonu, Ljubav u Toskani, Kod Hiperborejaca...

Pjesmu Sumatra Crnjanski je poslao Srpskom književnom glasniku, pa je urednik časopisa Bogdan Popović
pozvao pjesnika da u obliku dodatka pjesmi da objašnjenje i iznese svoja shvatanja o poeziji.

Objašnjenje Sumatre ima dva dijela:

1. Teorijsko-programski (pjesnik je iznio svoje poglede na poeziju)
 poezija ne smije da bude utilitaristička
 protiv je utvrđenih zakona i kanona
 raskid sa tradicijom, okrenutost budućnosti
 stih se oslobađa metričkih stega
 teži se kosmičkim prostranstvima
2. Tematsko-inspirativni (pjesnik objašnjava podsticaj za nastanak pjesme)

Objašnjenje Sumatre smatra se manifestom srpske avangardne poezije – ekspresionističke struje koja je
dobila svoje ime SUMATRAIZAM.

metaforičnost slobodan stih raskid sa tradicijom okrenutost budućnosti

težnja ka daljinama EKSPRESIONISTIČKI ELEMENTI karakteristične boje

težnja ka kosmičkim prostranstvima nova raspoloženja razbijanje pjesničkih formi

Pjesma nudi misao o jedinstvu svijeta, o kosmičkom jedinstvu, o sjedinjavanju svega u univerzalnoj
povezanosti.
Sumatra – simbol daljine, putovanja, tajne...

Gramatičko lice lirskog subjekta (prvo lice množine) MI, sugestivno se čitalac veže za lirskog subjekta.
Poetski prostor – prostor koji se priziva u čitalački doživljaj i svijet mašte nije izjednačen sa geografskim,
to je simbol svakog udaljenog mjesta.
Poetsko vrijeme – sugestivnost poetske sadašnjosti, prilog SAD otvara pjesmu.
Bledi lik – potok – prolaznost života
Crvenilo korala i trešanja iz rodnog kraja (analoški povezani pojmovi: vremenski (prošlost-sadašnjost);
prostorno (daleko-zavičaj); fikcionalno (svijet mašte-lična prošlost)
Motiv buđenja – nije buđenja samo povratak iz svijeta mašte, luk mjeseca povezuje udaljene prostore.

Karakteristične boje
PLAVA (potok, jutro, plava mora,…) nježnost, težnja za daljinama i kosmosom

BIJELA (snežni vrhovi Urala, ledene gore…) čistota, daljina, čežnja

CRVENA (zrna korala, trešnje) snaga, svježina, zavičaj