3.

ANALIZA OPTEREûENJA KOJA DELUJU NA KONSTRUKCIJU DIMNJAKA:

3.1 Stalna optereüenja

3.1.1 Sopstvena težina konstrukcije - generisana od strane programa

3.2 Proraþun optereüenja od vetra EN 1991-1-4

Eurocode 1: Actions on structures — General actions — Part 1-4: Wind actions
Lokacija: Valjevo, Srbija
3.2.1 Osnovne vrednosti

Osnovna brzina vetra, vb = cdir ‫ ڄ‬cseason ‫ ڄ‬v b,0

vb je osnovna brzina vetra, u funkciji njegovog pravca i vremena na visini od 10 m od terena
vb,0 je osnovna brzina vetra
cdir je faktor pravca
cseason je faktor godišnjeg doba
sa mape gore, vb,0 = 16 m/s = 57.6 km/h
usvaja se, vb,0 = 16 m/s = 57.6 km/h
cdir = 1
cseason = 1
usvaja se osnovna brzina vetra, vb = 25.00 m/s = 90 km/h
3.2.2 Srednji vetar
- Uticaj visine

203
 vm(z) = cr (z) ‫ ڄ‬co(z) ‫ ڄ‬vb
gde je:
cr(z) je faktor hrapavosti terena
co(z) je topografski faktor = 1.0

- Hrapavost terena
cr(z) = kr ln(z/zza zmin ” z ” zmax

cr(z) = cr (zmin)za z ” zmin

gde je:
z0 je dužina hrapave površine
kr faktor koji zavisi od dužine hrapave površine z0 sraþunate:
0,07
kr = 0,19 (z0/z0,II)
gde je:
z0,II = 0,05 m (kategorija terena II, Tabeli 4.1)
zmin je minimalna dužina data u Tabeli 4.1
zmax treba uzeti da je 200 m

Tabela 4.1 — Terenske kategorije i parametri

z0 zmin
Kategorija terena m m
0 More ili morska obala otvorena ka moru 0.003 1
I Jezera ili ravne i horizontalne površine 0.001 1
sa zanemarljivim rastinjem i preprekama
II Površine sa niskom vegetacijom kao što je trava 0.05 2
i izolovanim preprekama (drveüe, zgrade)
sa razmakom od najmanje 20 visina prepreka
III Površine sa uobiþajenim rastinjem i zgradama 0.3 5
ili izolovanim preprekama sa sa razmakom
od najviše 20 visina prepreke
(kao što su naselja, prigradski teren, šume)
IV Površine na kojima je najmanje 15% pokriveno
sa zgradama proseþne visine koja prelazi 15 m 1.0 10
Usvaja se kategorija terena: III
z0 = 0.300 m
zmax = 200 m
zmin = 5.00 m
kr = 0.215
z= 22.50 m > zmin < zmax
cr(z) = 0.93 za zmin ” z ” zmax
vm(z) = cr (z) ‫ڄ‬co(z) ‫ڄ‬vb = 23.25 m/s

3.2.3 Uticaj turbulencije vetra

standardna devijacija, ı v = kr ‫ ڄ‬vb ‫ ڄ‬kI
Iv(z) = sv/vm(z) = kl/co( za zmin ” z ” zmax
Iv(z) = Iv(zmin) za z ” zmin
gde je:
kl je faktor turbulencije, kl = 1.0
Iv(z)= 0.232
standardnadevijacija,ʍv= 5.385

204
3.2.4 Udarni pritisak vetra
2
qp(z) = [1+7 ‫ ڄ‬Iv (z)]/2 ‫ ڄ‬ȡ ‫ ڄ‬v m( z) = ce (z) ‫ ڄ‬qb
gde je:
ȡ je gustina vazduha, koja zavisi od visine, temperature i pritiska, koja se oþekuje za vreme
dejstva vetra
3
ȡ= 1.25 kg/m
ce(z) je faktor izloženosti dat u izrazu:
ce(z) = qp(z)/qb = [1+7 ‫ ڄ‬Iv (z)] = 2.62131
qb je osnovi pritisak vetra:
2
qb = r vb2/2 = 390.6 N/m
ze (m) Iv(z) ce(z) cr(z) vm(z) qp(ze)
2
ze = b = 10.00 0.285 2.9963 0.755 18.882 0.67 KN/m
2
ze = z = 22.50 0.232 2.6213 0.930 23.25 0.89 KN/m

3.2.5 Pritisak vetra na površinu dimnjaka

Pritisak vetra na površine na visini z:
qw = c D c S c f q p (z)
EN 1991-1-4:2005, Aneks B: postupak za odreÿivanje koeficjenta cD cS

h= 22.500 m
širina konstrukcije, b = 1.20 m
zmin. = 5.00 m
Iv(z)= 0.232
referentna visina, zt = 200 m
referentna dužina, Lt = 300.00 m
z0 = 0.30 m
ɲ = 0.67+0.05ln(z0) = 0.61
zs = 0.6h = 13.50 m > zmin. -> L(z) = Lt(zs/zt)ɲ = 57.97 m

koeficjent izvornog dejstva: B² = 0.661

udarni koeficjent:

uþestalost prekoraþenja, Ȟ • 0.08 Hy

sopstvena frekvenca konstrukcije, n1,x, Aneks F:

205
 İ1 = 1000 ukupna težina dimnjaka, Wt = 55.84 KN
h1 = 20.50 m konstrukcije koja doprinosi krutosti dimnjaka, Ws = 53.19 KN
h2 = 2.00 m
heff = h1+h2/3 = 21.167 m
n1 = 2.614 1/s

koeficjent rezonantnog odgovora, R²

į = cf·ȡ·b·Vm(zs)/2·n1·me
Vm = 23.25 m/s
me = A(D=0.9m)Ȗþ = 238.33 kg/m' - masa u gornjoj treüini konstrukcije po m'
cf = 1.008
įa = 0.0235
įs = 0.03 Tabela F.2
įd = 0

logaritamski dekrement prigušenja,

į = įa + įs + įd = 0.0535
fL = n1 L(z)/Vm(z) = 6.5184
SL = 6.8 fL(z,n)/(1+10.2fL(z,n))5/3 = 0.0396
-2Șh
Șh = 4.6 h fL(z,n1)/L(z) = 11.6374 Rh = 1/Șh - 1/2Șh² (1-e ) = 0.082
-2Șb
Șb = 4.6 b fL(z,n1)/L(z) = 0.6207 Rb = 1/Șb - 1/2Șb² (1-e ) = 0.688
R² = 0.2068
Ȟ= 1.2760
kp = 3.8090
c Sc D = 1.0086

3.2.5.1 Koeficjenti spoljašnjeg pritiska

- Koeficjenti spoljašnjeg pritiska preseka zavise od Rejnoldsovog broja, Re, definisanog preko izraza:
Re = b · v (ze) / v
b - preþnik
v - kinematiþka viskoznost vazduha, v = 1.5E-05 m²/s
v(ze) - udarna brzina vetra na visini ze
v(ze) = v = (2qp/U)1/2 = 1.1903 m/s

206